ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 20.7.2021

SWD(2021) 715 final

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Έκθεση του 2021 για το κράτος δικαίου



Κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία

που συνοδεύει το έγγραφο

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Έκθεση του 2021 για το κράτος δικαίου
Η κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση

{COM(2021) 700 final} - {SWD(2021) 701 final} - {SWD(2021) 702 final} - {SWD(2021) 703 final} - {SWD(2021) 704 final} - {SWD(2021) 705 final} - {SWD(2021) 706 final} - {SWD(2021) 707 final} - {SWD(2021) 708 final} - {SWD(2021) 709 final} - {SWD(2021) 710 final} - {SWD(2021) 711 final} - {SWD(2021) 712 final} - {SWD(2021) 713 final} - {SWD(2021) 714 final} - {SWD(2021) 716 final} - {SWD(2021) 717 final} - {SWD(2021) 718 final} - {SWD(2021) 719 final} - {SWD(2021) 720 final} - {SWD(2021) 721 final} - {SWD(2021) 722 final} - {SWD(2021) 723 final} - {SWD(2021) 724 final} - {SWD(2021) 725 final} - {SWD(2021) 726 final} - {SWD(2021) 727 final}

I.Σύστημα απονομής δικαιοσύνης

Στην Ιρλανδία ισχύει το σύστημα του κοινοδικαίου (common law), ενώ τα δικαστήρια διακρίνονται σε πολιτικά και ποινικά. Το σύστημα των δικαστηρίων αποτελείται από δικαστήριο τελευταίου βαθμού (το Ανώτατο Δικαστήριο — Supreme Court), Εφετείο (Court of Appeal) και από πρωτοβάθμια δικαστήρια, στα οποία περιλαμβάνονται το Ανώτερο Δικαστήριο (High Court), το οποίο έχει πλήρη δικαιοδοσία για όλες τις ποινικές και αστικές υποθέσεις, και δικαστήρια περιορισμένης δικαιοδοσίας: το Κομητειακό Δικαστήριο (Circuit Court) και το Περιφερειακό Δικαστήριο (District Court), τα οποία είναι οργανωμένα σε γεωγραφική βάση. Τα Ειδικά Ποινικά Δικαστήρια 1 είναι δικαστήρια χωρίς ενόρκους και ασχολούνται με υποθέσεις που αφορούν παραστρατιωτικές και ανατρεπτικές οργανώσεις και υποθέσεις οργανωμένου εγκλήματος. Επιπλέον, διάφορα ειδικά δικαιοδοτικά όργανα (tribunals) 2 επιλαμβάνονται υποθέσεων που ανήκουν σε διαφορετικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των εργασιακών σχέσεων 3 . Το 2019 ιδρύθηκε Δικαστικό Συμβούλιο 4 . Οι διορισμοί των δικαστών πραγματοποιούνται από τον πρόεδρο της Ιρλανδίας, ο οποίος ενεργεί ύστερα από πρόταση της κυβέρνησης. Η Συμβουλευτική Επιτροπή Διορισμού Δικαστών είναι επιφορτισμένη με την επιλογή των κατάλληλων υποψηφίων για διορισμό. Η εισαγγελική αρχή δεν αποτελεί μέρος του δικαστικού σώματος. Ο γενικός εισαγγελέας είναι ο νομικός σύμβουλος της κυβέρνησης. Το νομικό επάγγελμα περιλαμβάνει δύο είδη δικηγόρων —τους solicitors, οι οποίοι εκπροσωπούνται από την Εταιρεία Νομικών (Law Society), και τους barristers, οι οποίοι εκπροσωπούνται κατά κύριο λόγο από τον Δικηγορικό Σύλλογο Ιρλανδίας (Bar of Ireland). Η Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών, ανεξάρτητο όργανο που συστάθηκε το 2016, είναι η προβλεπόμενη από τον νόμο εθνική ρυθμιστική αρχή της Ιρλανδίας για αμφότερους τους κλάδους του νομικού επαγγέλματος.

Ανεξαρτησία

Το επίπεδο της εκλαμβανόμενης ανεξαρτησίας των δικαστηρίων και των δικαστών μεταξύ των πολιτών και μεταξύ των εταιρειών παραμένει 5 υψηλό. Το 73 % του γενικού πληθυσμού και το 77 % των εταιρειών θεωρούν ότι το επίπεδο ανεξαρτησίας των δικαστηρίων και των δικαστών είναι «αρκετά καλό ή πολύ καλό» 6 . Αυτό το υψηλό επίπεδο της εκλαμβανόμενης ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης έχει παραμείνει σταθερό από το 2016.

Το προσφάτως συσταθέν Δικαστικό Συμβούλιο συνέχισε τις εργασίες του για την έκδοση σειράς κατευθυντήριων γραμμών, μεταξύ άλλων μέσω της διεξαγωγής έρευνας και κατάρτισης σχεδίων 7 . Έχει ξεκινήσει ένα σύγχρονο πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατάρτισης των δικαστών, με τη βοήθεια διορισμού εν ενεργεία δικαστή ως διευθυντή δικαστικών σπουδών. Η ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO) εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη σύσταση του Δικαστικού Συμβουλίου σύμφωνα με τις προηγούμενες συστάσεις του 8 . Το Δικαστικό Συμβούλιο διεξάγει έρευνα η οποία θα καθοδηγήσει τη σύνταξη κατευθυντήριων γραμμών για τις επιβαλλόμενες ποινές από αυτό. Οι κατευθυντήριες γραμμές για τις αποζημιώσεις για σωματικές βλάβες, οι οποίες καθορίζουν γενικές κατευθυντήριες γραμμές για τα ποσά που πρέπει να επιδικάζονται ή να εκτιμώνται σε αξιώσεις για σωματική βλάβη εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο τον Μάρτιο του 2021 και τέθηκαν σε εφαρμογή τον Απρίλιο του 2021, μόλις άρχισε να ισχύει η νομοθεσία. Κατά την εφαρμογή αυτών των κατευθυντήριων γραμμών θα πρέπει να δίδεται η δέουσα προσοχή στον σεβασμό της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης 9 .

Ένα νέο νομοσχέδιο για τον διορισμό και την προαγωγή των δικαστών βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας. Μετά το ναυάγιο του σχεδίου νόμου του 2017 για τους διορισμούς δικαστών στο τέλος της προηγούμενης κοινοβουλευτικής περιόδου, η νέα κυβέρνηση παρουσίασε ένα νέο γενικό σχέδιο 10 τον Δεκέμβριο του 2020 11 . Το σχέδιο νόμου αναμένεται να κατατεθεί στο Κοινοβούλιο το τρίτο τρίμηνο του 2021.

Η σύνθεση της προβλεπόμενης Επιτροπής Διορισμού Δικαστών τροποποιήθηκε. Το νέο γενικό σχέδιο προβλέπει τη σύσταση Επιτροπής Διορισμού Δικαστών, αποτελούμενης από εννέα μέλη προς αντικατάσταση της τρέχουσας Συμβουλευτικής Επιτροπής Διορισμού Δικαστών (JAAB) 12 . Η Επιτροπή Διορισμού Δικαστών θα περιλαμβάνει τον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου (ως πρόεδρο), δύο δικαστές που διορίζονται από το Δικαστικό Συμβούλιο (έναν που έχει ασκήσει το επάγγελμα του solicitor και έναν που έχει ασκήσει το επάγγελμα του barrister), έναν πρόεδρο δικαστηρίου (ο οποίος είναι ο πρόεδρος του δικαστηρίου για το οποίο η εν λόγω επιτροπή πρόκειται να προτείνει πρόσωπα για διορισμό) και τέσσερα μέλη μη προερχόμενα από τον δικαστικό κλάδο (τρία εκ των οποίων θα επιλεγούν σε ανοικτό διαγωνισμό από την Υπηρεσία Διορισμών στη Δημόσια Διοίκηση και ένα εκ των οποίων θα προταθεί από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας) 13 . Ο γενικός εισαγγελέας θα συμμετέχει στην Επιτροπή Διορισμού Δικαστών αυτοδικαίως χωρίς δικαίωμα ψήφου. Η σύνθεση της προβλεπόμενης επιτροπής δεν προβλέπει σαφή πλειονότητα των δικαστών που επιλέγονται από τους ομοτίμους τους 14 , αν και λαμβάνει υπόψη ορισμένες ανησυχίες που διατυπώθηκαν όσον αφορά τα προηγούμενα σχέδια για πλειονότητα μελών μη προερχόμενων από τον δικαστικό κλάδο και πρόεδρο μη προερχόμενο από τον δικαστικό κλάδο 15 . Η ιδιότητα του μέλους, ακόμη και χωρίς δικαίωμα ψήφου, του γενικού εισαγγελέα, ο οποίος είναι επίσης ο επικεφαλής νομικός σύμβουλος της κυβέρνησης και συμμετέχει σε συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου 16 , ενδέχεται να εγείρει ανησυχίες όσον αφορά την ανεξαρτησία της Επιτροπής Διορισμού Δικαστών από την κυβέρνηση 17 , όπως αναφέρουν η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας 18 και η Εταιρεία Νομικών (Law Society) 19 . Το γενικό σχέδιο προβλέπει επίσης τη σύσταση Συμβουλευτικής Επιτροπής Ανώτερων Δικαστικών Διορισμών, η οποία θα προτείνει πρόσωπα για διορισμό στη θέση του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, του προέδρου του Εφετείου και του προέδρου του Ανώτερου Δικαστηρίου. Η επιτροπή αυτή θα απαρτίζεται από τον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ένα μέλος μη προερχόμενο από τον δικαστικό κλάδο και τον γενικό εισαγγελέα. Ως εκ τούτου, ο γενικός εισαγγελέας θα έχει σημαντικό ρόλο στον διορισμό στις ανώτερες θέσεις στο δικαστικό σώμα, γεγονός που θα μπορούσε επίσης να εγείρει ανησυχίες σχετικά με την ανεξαρτησία. Είναι σημαντικό η τελική μεταρρύθμιση να εγγυάται την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα 20 , και να διεξάγεται σε πλήρη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη 21 και την Επιτροπή της Βενετίας. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, ένα τέτοιο ανεξάρτητο όργανο διορισμού θα πρέπει να απαρτίζεται σε σημαντικό βαθμό από μέλη από τον δικαστικό κλάδο και θα πρέπει να έχει την εξουσία να διατυπώνει συστάσεις ή να εκφράζει γνώμες τις οποίες ακολουθεί στην πράξη η αρμόδια για τους διορισμούς αρχή 22 .

Η προβλεπόμενη διαδικασία διορισμού και προαγωγής των δικαστών εγείρει ανησυχίες. Στο πλαίσιο του παρόντος συστήματος, για τους νεοδιοριζόμενους δικαστές, η JAAB προτείνει στον υπουργό Δικαιοσύνης τουλάχιστον επτά υποψήφιους για κάθε κενή θέση 23 . Οι προεπιλεχθέντες υποψήφιοι δεν κατατάσσονται με σειρά προτίμησης, ενώ η κυβέρνηση δεν δεσμεύεται να επιλέξει από τον κατάλογο. Οι προαγωγές των δικαστών πραγματοποιούνται από τον πρόεδρο της Ιρλανδίας ύστερα από πρόταση της κυβέρνησης και δεν υπόκεινται στη διαδικασία που διεξάγει η JAAB. Έχουν εκφραστεί ανησυχίες για την ευρεία διακριτική ευχέρεια της εκτελεστικής εξουσίας στο τρέχον σύστημα 24 . Το γενικό σχέδιο προβλέπει ότι όλοι οι διορισμοί και οι προαγωγές δικαστών πρέπει να υπόκεινται στην προβλεπόμενη νέα διαδικασία, η οποία είναι ικανή να ενισχύσει την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Το γενικό σχέδιο προβλέπει ότι η Επιτροπή θα παρουσιάζει στην Κυβέρνηση πέντε μη καταταγμένους υποψηφίους 25 , περιορίζοντας έτσι καλύτερα τη διακριτική ευχέρεια της κυβέρνησης σε σύγκριση με το ισχύον σύστημα καταλόγου επτά υποψηφίων. Ωστόσο, το σχέδιο νόμου του 2017 προέβλεπε ακόμη μεγαλύτερο περιορισμό, προτείνοντας έναν κατάλογο τριών μόνο καταταγμένων υποψηφίων. Ο αριθμός των υποψηφίων που πρέπει να υποβληθούν και η έλλειψη κατάταξης που προβλέπεται από το νέο γενικό σχέδιο παρέχουν στην κυβέρνηση ευρεία διακριτική ευχέρεια όσον αφορά τους διορισμούς δικαστών, η οποία έχει εγείρει κριτική 26 . Η διακριτική αυτή ευχέρεια ενισχύεται περαιτέρω από τη δυνατότητα της κυβέρνησης να επιλέγει έναν αιτούντα ο οποίος δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο που καταρτίζει η Επιτροπή, χωρίς να χρειάζεται να αιτιολογήσει την απόφασή της 27 . Η κυβέρνηση θεωρεί ότι αυτή η διακριτική ευχέρεια απαιτείται από τις συνταγματικές διατάξεις που ορίζουν ότι οι δικαστές διορίζονται από τον πρόεδρο 28 . Ωστόσο, είναι σημαντικό η μεταρρύθμιση αυτή να λάβει υπόψη τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την ανάγκη η εκτελεστική εξουσία να ακολουθήσει στην πράξη τις συστάσεις ανεξάρτητων αρχών 29 .

Συνεχίζονται οι εργασίες για τη θέσπιση πειθαρχικού καθεστώτος για τους δικαστές, ενώ το Κοινοβούλιο εξακολουθεί να είναι αρμόδιο για την παύση των δικαστών. Η Επιτροπή Δικαστικής Συμπεριφοράς του Δικαστικού Συμβουλίου, η οποία συστάθηκε το 2020 για να εξετάζει καταγγελίες σχετικά με δικαστικά παραπτώματα, καταρτίζει τις κατευθυντήριες γραμμές για τη δικαστική συμπεριφορά, τις διαδικασίες για την άτυπη επίλυση των καταγγελιών και για το παραδεκτό και τη λειτουργία του καθεστώτος καταγγελιών. Η διαδικασία υποβολής καταγγελιών αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το καλοκαίρι του 2022 30 . Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε αυτό το θέμα, η τρέχουσα έλλειψη επίσημων πειθαρχικών διαδικασιών για τους δικαστές εκφράστηκε ως ανησυχία 31 , μεταξύ άλλων και από την κοινωνία των πολιτών 32 . Ως εκ τούτου, οι επικείμενες κατευθυντήριες γραμμές και διαδικασίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βελτίωση της λογοδοσίας των δικαστών· είναι σημαντικό να διασφαλίζουν την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ, λαμβανομένων υπόψη των συστάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης 33 . Το Κοινοβούλιο εξακολουθεί να είναι αρμόδιο να αποφασίζει επί της παύσης των δικαστών και διατηρεί περιθώριο διακριτικής ευχέρειας στο πλαίσιο αυτό, πράγμα το οποίο θα μπορούσε να εγείρει ανησυχία σχετικά με την πολιτικοποίηση της διαδικασίας, ακόμα και εάν η εν λόγω διαδικασία δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ 34 .

Ποιότητα

Ο αριθμός των δικαστών παραμένει χαμηλός και οι διαθέσιμοι πόροι για την κατάρτιση των δικαστών φαίνονται περιορισμένοι. Ο αριθμός των δικαστών ανά κάτοικο παραμένει ο χαμηλότερος στην ΕΕ, γεγονός που θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος της Ιρλανδίας 35 . Ενώ η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να επανεξετάσει τον αριθμό και τα είδη των δικαστών που απαιτούνται για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής απονομής της δικαιοσύνης κατά την επόμενη πενταετία 36 , με πιο άμεσα μέτρα ενδέχεται να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες που εξέφρασαν και τα ενδιαφερόμενα μέρη 37 . Ο κατά κεφαλήν προϋπολογισμός για το σύστημα απονομής δικαιοσύνης αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια και είναι από τους υψηλότερους στην ΕΕ, ενώ ο προϋπολογισμός ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει παραμείνει στάσιμος και παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ 38 . Όσον αφορά τη δικαστική κατάρτιση 39 , το 2020 διορίστηκε διευθυντής δικαστικών σπουδών μερικής απασχόλησης (ο οποίος είναι εν ενεργεία δικαστής). Δεν κατέστη δυνατή η επέκταση του προγράμματος κατάρτισης, αν και πρόσφατα σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τη διασφάλιση της αναγκαίας διοικητικής υποστήριξης για τη διευκόλυνση ανάπτυξης του εν λόγω προγράμματος 40 . Το 2021 πραγματοποιήθηκε έρευνα σχετικά με τις ανάγκες κατάρτισης δικαστικών λειτουργών 41 .

Ο προβληματισμός σχετικά με τα δικαστικά έξοδα και το σύστημα νομικής συνδρομής συνεχίζεται 42 και θα μπορούσε να οδηγήσει σε βελτίωση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη. Η εξέταση της απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης 43 δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2020 και διατυπώνει συστάσεις με σκοπό τη βελτίωση της πρόσβασης στην πολιτική δικαιοσύνη, την προώθηση της έγκαιρης επίλυσης των διαφορών, τη μείωση του κόστους των δικαστικών διαδικασιών, τη δημιουργία ενός πιο ευέλικτου και αναλογικού συστήματος και την εξασφάλιση καλύτερων αποτελεσμάτων για τους χρήστες των δικαστηρίων. Ο έλεγχος συνέστησε την κατάρτιση μη δεσμευτικών κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τα δικαστικά έξοδα 44 . Η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει αξιολόγηση της εν λόγω πρότασης, συμπεριλαμβανομένου του κατά πόσον τα δικαστικά έξοδα θα πρέπει να καθοριστούν με δεσμευτικό τρόπο 45 . Συστάσεις για το θέμα αυτό αναμένονται έως το τέλος του 2021. Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να ξεκινήσει κατά το τρέχον έτος την επανεξέταση του καθεστώτος νομικής συνδρομής σε αστικές υποθέσεις. Οι πρωτοβουλίες αυτές θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των ανησυχιών σχετικά με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και, ιδίως, στο σύστημα νομικής συνδρομής σε αστικές υποθέσεις 46 . Όσον αφορά τη νομική συνδρομή σε ποινικές υποθέσεις, η κυβέρνηση σχεδιάζει να μεταβιβάσει τη λειτουργία του συστήματος στο Συμβούλιο Νομικής Συνδρομής 47 . Ενώ το σύστημα νομικής συνδρομής σε ποινικές υποθέσεις θεωρείται γενικά ότι λειτουργεί εύρυθμα, ο Δικηγορικός Σύλλογος Ιρλανδίας έχει εκφράσει ανησυχίες σχετικά με το χαμηλό επίπεδο αμοιβής που παρέχεται στους barristers στο πλαίσιο του συστήματος 48 . Η ενίσχυση των συστημάτων νομικής συνδρομής και ο περιορισμός των δικαστικών εξόδων φαίνεται ότι είναι σημαντικά για τη βελτίωση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη. Επιπλέον, η προώθηση και η παροχή κινήτρων για τη χρήση εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών θα μπορούσαν να βελτιωθούν περαιτέρω 49 .

Η Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών λαμβάνει περαιτέρω μέτρα για την αντιμετώπιση των εμποδίων που παραμένουν στην αγορά παροχής νομικών υπηρεσιών. Η Αρχή σχεδιάζει να θεσπίσει πριν από το τέλος του 2021 το πλαίσιο για τις νομικές προσωπικές εταιρείες (το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει προσωπικές εταιρείες barrister-barrister και προσωπικές εταιρείες barrister-solicitor). Η Αρχή προτίθεται επίσης να επανεξετάσει τη θέσπιση πλαισίου σχετικά με τις διεπιστημονικές πρακτικές (στις οποίες θα συμμετέχουν επαγγελματίες του νομικού κλάδου και άλλα επαγγέλματα —π.χ. αρχιτέκτονες, λογιστές) σε συνέχεια της θέσπισης πλαισίου για τις νομικές προσωπικές εταιρείες. Το 2020 η Αρχή δημοσίευσε έκθεση στην οποία εξετάστηκε κατά πόσον τα επαγγέλματα του solicitor και του barrister θα πρέπει να ενοποιηθούν. Η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει αποδεικτική βάση για να προταθεί η ενοποίηση των επαγγελμάτων, αλλά δεσμεύτηκε να επανεξετάσει το ζήτημα μόλις διασφαλιστούν άλλες μεταρρυθμίσεις βάσει του νόμου 50 . Η Αρχή δημοσίευσε επίσης έκθεση σχετικά με την εκπαίδευση και την κατάρτιση των επαγγελματιών του νομικού κλάδου, προτείνοντας μεταρρυθμίσεις για τον καθορισμό των ικανοτήτων και των προτύπων που απαιτούνται για την άσκηση των επαγγελμάτων του solicitor και του barrister. Συνιστά επίσης τη θέσπιση ενός θεσμικού πλαισίου για τη διαπίστευση των υφιστάμενων παρόχων εκπαίδευσης και κατάρτισης στους επαγγελματίες του νομικού κλάδου, καθώς και τη χορήγηση άδειας σε νέους παρόχους για την παροχή επαγγελματικής κατάρτισης σε solicitors και barristers 51 . Η Αρχή συνεργάζεται τώρα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης για την εφαρμογή των εν λόγω συστάσεων. Η Αρχή αναλαμβάνει επίσης ερευνητικό έργο σχετικά με πιθανά εμπόδια που μπορεί να υπάρχουν για την έναρξη σταδιοδρομίας ως barrister ή solicitor, το οποίο θα εκδοθεί πριν από το τέλος του 2021. Το 2020 η Αρχή ανέλαβε τη ρύθμιση της διαφήμισης από τους επαγγελματίες του νομικού κλάδου, με τη θέσπιση νέων κανονισμών 52 . Θα ήταν σημαντικό για την Αρχή να αξιολογήσει κατά πόσον και με ποιον τρόπο τα μέτρα που ελήφθησαν συνέβαλαν στον περιορισμό των δικαστικών εξόδων και στη βελτίωση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη.

Συνεχίζονται οι εργασίες 53 για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων κενών στην ψηφιοποίηση του δικαστικού συστήματος. Η Δικαστική Υπηρεσία έχει εκδώσει μακροπρόθεσμη στρατηγική 54 , η οποία αποσκοπεί στην καλύτερη στήριξη της πρόσβασης στη δικαιοσύνη. Οι προτεραιότητες του προγράμματος εκσυγχρονισμού περιλαμβάνουν την ηλεκτρονική κατάθεση, ένα σύστημα διαχείρισης υποθέσεων και τη δημιουργία υποδομής για τη διευκόλυνση των ηλεκτρονικών δικαστηρίων. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, ένα πρόγραμμα εικονικών δικαστικών αιθουσών έχει επιτρέψει την πραγματοποίηση περισσότερων από 2 200 εικονικών συνεδριάσεων δικαστηρίων από τον Μάρτιο του 2020. Τα δικαστήρια εξ αποστάσεως εξακολουθούν να λειτουργούν σε όλες τις δικαιοδοσίες, σε μεγάλο βαθμό, στο Ανώτατο Δικαστήριο, στο Εφετείο και στο Ανώτερο Δικαστήριο, και σχεδιάζεται να συνεχίσουν να λειτουργούν και στο μέλλον. Παρά τα μέτρα του 2020 που επέτρεψαν την αυξημένη χρήση των εξ αποστάσεως συνεδριάσεων σε αστικές υποθέσεις και σε εφέσεις κατά ποινικών αποφάσεων, η Ιρλανδία βαθμολογείται κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ όσον αφορά τους δικονομικούς κανόνες που επιτρέπουν την ψηφιακή τεχνολογία στα δικαστήρια σε αστικές/εμπορικές, διοικητικές και ποινικές υποθέσεις 55 . Η Ιρλανδία βαθμολογείται επίσης κάτω από τον μέσο όρο όσον αφορά τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας από τα δικαστήρια και τις εισαγγελικές αρχές 56 , των εργαλείων ηλεκτρονικής επικοινωνίας στα δικαστήρια 57 , των ψηφιακών λύσεων για τη διεξαγωγή και την παρακολούθηση των δικαστικών διαδικασιών σε ποινικές υποθέσεις 58 και της διαδικτυακής πρόσβασης σε δημοσιευμένες αποφάσεις από το ευρύ κοινό 59 . Ως εκ τούτου, η περαιτέρω ψηφιοποίηση του ιρλανδικού δικαστικού συστήματος είναι απαραίτητη για να καλυφθούν τα υφιστάμενα κενά, καθώς και για να καταστεί δυνατή η συλλογή δεδομένων σχετικά με τη διάρκεια των διαδικασιών, σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης (CEPEJ) 60 .

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε επανεξέταση της λειτουργίας των Ειδικών Ποινικών Δικαστηρίων. Τα Ηνωμένα Έθνη 61 και η κοινωνία των πολιτών 62 έχουν ζητήσει εδώ και καιρό να εξεταστεί το ενδεχόμενο κατάργησης του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο ιδρύθηκε το 1972 για την αντιμετώπιση υποθέσεων τρομοκρατίας και οργανωμένου εγκλήματος ή να ενισχυθεί η διαδικασία του Δικαστηρίου για τη διασφάλιση του σεβασμού του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη. Τον Φεβρουάριο του 2021 η κυβέρνηση διόρισε ομάδα για την επανεξέταση των νόμων για τα αδικήματα κατά του κράτους. Η αρμοδιότητα της ομάδας επανεξέτασης καλύπτει τη λειτουργία του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου 63 .

Αποδοτικότητα

Οι προκλήσεις που σχετίζονται με τη διάρκεια των διαδικασιών έχουν επιδεινωθεί 64 . Η μέση διάρκεια των διαδικασιών στο Ανώτερο Δικαστήριο το 2019 ήταν 785 ημέρες, αριθμός που αντιστοιχεί σε αύξηση περίπου 35 ημερών από το 2018. Ειδικότερα, η διάρκεια των εμπορικών διαδικασιών συνέχισε να αυξάνεται, κατά περίπου 220 ημέρες από το 2018 έως το 2019. Αντιθέτως, η διάρκεια των διαδικασιών στα κομητειακά και περιφερειακά δικαστήρια μειώθηκε το 2019 σε σύγκριση με το 2018, μετά από αύξηση κατά το προηγούμενο έτος. Η διάρκεια των διαδικασιών στο Εφετείο αυξήθηκε κατά περίπου 110 ημέρες μεταξύ του 2019 (1220 ημέρες) και του 2018 (1101 ημέρες). Μεταξύ του 2018 και του 2019 η διάρκεια των ποινικών διαδικασιών αυξήθηκε κατά περίπου 120 ημέρες στο κομητειακό δικαστήριο και κατά περίπου 100 ημέρες στο κεντρικό ποινικό δικαστήριο 65 . Στην εξέταση της απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης διατυπώθηκαν συστάσεις για τη μείωση της καθυστέρησης και του χρόνου των διαδικασιών 66 . Στις 24 Μαΐου 2021 υπογράφηκε σε νόμο σχέδιο νόμου ποινικής δικονομίας που προβλέπει εισαγωγική ακροαματική διαδικασία, η οποία μπορεί να συμβάλλει σε ταχύτερη και αποτελεσματικότερη δικαστική διαδικασία για ορισμένα αδικήματα 67 .

Η κυβέρνηση σχεδιάζει να προτείνει σύστημα αποζημίωσης για περιπτώσεις υπερβολικής διάρκειας των δικαστικών διαδικασιών πριν από το τέλος του 2021. Αυτό απαιτείται από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η εκτέλεση της οποίας βρίσκεται ακόμη υπό ενισχυμένη εποπτεία από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης 68 .

II.Πλαίσιο για την αντιμετώπιση της διαφθοράς

Στην Ιρλανδία, η διερεύνηση της διαφθοράς εμπίπτει στην αρμοδιότητα της An Garda Síochána, της εθνικής υπηρεσίας αστυνομίας και ασφαλείας. Η μονάδα αντιμετώπισης της διαφθοράς στο πλαίσιο του Εθνικού Γραφείου Οικονομικού Εγκλήματος είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τη διερεύνηση της δωροδοκίας αλλοδαπών και είναι αρμόδια για τη διερεύνηση της δωροδοκίας και διαφθοράς εγχώριων φορέων εθνικής σημασίας. Η μονάδα αντιμετώπισης της διαφθοράς λειτουργεί ως κέντρο αριστείας για τη διερεύνηση, την πρόληψη και την πάταξη της δωροδοκίας και της διαφθοράς. Η αστυνομία διεξάγει ποινικές έρευνες για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Μια νέα μονάδα επικεντρωμένη στη διερεύνηση της διαφθοράς εντός των αστυνομικών δυνάμεων άρχισε να λειτουργεί τον Νοέμβριο του 2020. Πρόσφατα αναπτύχθηκε νέο σύστημα διαχείρισης ερευνών (IMS), το οποίο επί του παρόντος δοκιμάζεται από την εθνική αστυνομία και την υπηρεσία ασφαλείας. Η επιτροπή προτύπων στα δημόσια αξιώματα (SIPO) είναι αρμόδια για την επιβολή των εκλογικών νόμων, των νόμων περί δεοντολογίας και του νόμου για τη ρύθμιση της πρακτικής της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) του 2015.

Σύμφωνα με την αντίληψη εμπειρογνωμόνων και διευθυντικών στελεχών επιχειρήσεων, το επίπεδο διαφθοράς στον δημόσιο τομέα παραμένει σχετικά χαμηλό. Στον δείκτη αντίληψης της διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας για το 2020, η Ιρλανδία βαθμολογήθηκε με 72/100, και κατέλαβε την 7η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την 20ή παγκοσμίως 69 . Η αντίληψη αυτή παραμένει σχετικά σταθερή 70 κατά την τελευταία πενταετία 71 .

Μετά από συνολική επανεξέταση, η κυβέρνηση σχεδιάζει αναθεωρήσεις του ποινικού νομοθετικού πλαισίου για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της καταπολέμησης της διαφθοράς. Ο νόμος του 2018 για την ποινική δικαιοσύνη 72 προβλέπει ενιαία κωδικοποιημένη νομοθεσία. Ο νόμος για τη δωροδοκία και τη διαφθορά επικαιροποιήθηκε και κωδικοποιήθηκε με τον νόμο του 2018, και αποτελεί πλέον ποινικό αδίκημα η μη αναφορά αδικημάτων δωροδοκίας και διαφθοράς στην αστυνομία. Τα αδικήματα διαφθοράς έχουν επίσης εξωεδαφική ισχύ βάσει του νόμου για την δωροδοκία αλλοδαπών, εάν αποδειχθεί ότι μέρος της σχετικής συμπεριφοράς εκτός του κράτους θα ήταν αδίκημα, εάν διαπραττόταν στην Ιρλανδία 73 . Όπως αναφέρθηκε πέρυσι, διενεργήθηκε εμπεριστατωμένη αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των αρχών όσον αφορά την καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος και της διαφθοράς 74 . Ο λεγόμενος «έλεγχος Hamilton» 75 δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2020. Μετά την αξιολόγηση αυτή, το Υπουργείο Δικαιοσύνης προσδιόρισε προτεραιότητες που μπορούν να υλοποιηθούν βραχυπρόθεσμα, όπως η θέσπιση του σχεδίου νόμου για την ποινική δικονομία, το οποίο περιλαμβάνεται στο τρέχον νομοθετικό πρόγραμμα για θέσπιση. Περαιτέρω προτεραιότητες περιλαμβάνουν την ενίσχυση του δικαίου στον τομέα της δεοντολογίας του δημόσιου τομέα και την τροποποίηση της νομοθεσίας για την αντιμετώπιση καταστάσεων πιθανών παραβιάσεων από πρώην βουλευτές του Κοινοβουλίου (σώματα του Oireachtas) οι οποίοι ενδέχεται να έχουν παραβεί τις υποχρεώσεις τους βάσει των νόμων για τη δεοντολογία. Περιλαμβάνουν επίσης την τροποποίηση της νομοθεσίας για την ποινική δικαιοσύνη, ώστε να καταστεί δυνατή η έκδοση αυτοτελών ενταλμάτων έρευνας, που θα επιτρέπουν στην αστυνομία να απαιτεί κωδικούς πρόσβασης σε ηλεκτρονικές συσκευές οι οποίες ανήκουν ή ελέγχονται από πρόσωπα που υπόκεινται σε εντάλματα σύλληψης 76 .

Η Ιρλανδία επανεξετάζει επί του παρόντος την εθνική της δομή για την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Μία από τις κύριες συστάσεις του ελέγχου Hamilton είναι η σύσταση, σε μόνιμη βάση, διατομεακού γνωμοδοτικού συμβουλίου για τον συντονισμό και την καθοδήγηση ολιστικής προσέγγισης όσον αφορά τα οικονομικά εγκλήματα και τη διαφθορά. Για την αντιμετώπιση της έλλειψης εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος και των πολλών αρχών με αρμοδιότητες κατά της διαφθοράς, ο έλεγχος Hamilton συνέστησε επίσης την ανάπτυξη μιας πολυετούς στρατηγικής και ενός συνοδευτικού σχεδίου 77 .

Οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες για τις πολιτικές αντιμετώπισης της διαφθοράς, καθώς και για την εξακρίβωση, την έρευνα και τη δίωξη της διαφθοράς επιμερίζονται μεταξύ διαφορετικών ειδικών φορέων επιβολής του νόμου. Το Εθνικό Γραφείο Οικονομικού Εγκλήματος (GNECB) και ειδικότερα η ειδική μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς είναι υπεύθυνοι για τη διερεύνηση όλων των αδικημάτων διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένης της δωροδοκίας αλλοδαπών. Ενώ πρόσφατα χορηγήθηκαν σημαντικοί πόροι στην αστυνομία 78 , δεν υπήρξε ανάλογη αύξηση των πόρων για το γραφείο του προϊσταμένου της Εισαγγελίας (ODPP), παρόλο που η αύξηση των πόρων άλλων τμημάτων του συστήματος (αστυνομία, δικαστήρια, δικαστές) έχει αντίκτυπο στον φόρτο εργασίας του ODPP, καθώς οι αυξημένοι αστυνομικοί αριθμοί και οι αυξημένοι εντοπισμοί και έρευνες δημιουργούν περισσότερους φακέλους δίωξης για το ODPP. Στο πλαίσιο της αστυνομίας, άρχισε επίσης να λειτουργεί μια νέα μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς με αντικείμενο τις εσωτερικές έρευνες για διαφθορά. Το ODPP επικεντρώνεται αποκλειστικά στη δίωξη αδικημάτων που υποβάλλονται από τις ανακριτικές αρχές και δεν επιτελεί προληπτική λειτουργία. Το ODPP διαθέτει ειδική μονάδα δίωξης οικονομικού εγκλήματος, με την οποία συνεργάζεται απευθείας η μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς σε σχέση με συναφείς υποθέσεις διαφθοράς. Η αστυνομία είναι μέλος της πρωτοβουλίας της Transparency International Ireland (Διεθνής Διαφάνεια για την Ιρλανδία) με τίτλο «Ακεραιότητα στην εργασία» και επιδιώκει να προωθήσει ένα υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον για την καταγγελία παραπτωμάτων. Η μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς του GNECB διαχειρίζεται μια δωρεάν τηλεφωνική γραμμή για εμπιστευτική αναφορά περιπτώσεων δωροδοκίας και διαφθοράς.

Οι περιορισμένοι πόροι εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση για τη μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στο πλαίσιο του Εθνικού Γραφείου Οικονομικού Εγκλήματος (GNECB). Επί του παρόντος το GNECB διαθέτει 74 ανακριτές (12 από τους οποίους έχουν μετατεθεί προσωρινά), 18 πολιτικούς υπαλλήλους και τρεις εγκληματολόγους λογιστές. Η μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς εντός του GNECB αποτελείται επί του παρόντος από τρία μόνο πρόσωπα, έναν αστυνομικό ερευνητή και δύο ερευνητές ανακριτές. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε διαγωνισμός για την επιλογή ερευνητών για τοποθέτηση στο GNECB, και ένα επιπλέον μέλος προσωπικού θα τοποθετηθεί στη μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Η μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, κατά τη διεξαγωγή σημαντικών επιχειρήσεων, χρησιμοποιεί πόρους εντός του GNECB και διατηρεί στενή σχέση συνεργασίας με άλλες εθνικές μονάδες 79 . O έλεγχος Hamilton σημείωσε την έλλειψη πόρων της μονάδας για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και συνέστησε να διασφαλιστεί ότι παρέχονται πρόσθετοι πόροι στο GNECB, καθώς και στο γραφείο του προϊσταμένου της Εισαγγελίας. Η σύσταση που αφορά ειδικά το τελευταίο περιλαμβάνει επιπλέον εισαγγελείς, καθώς και έναν αποσπασμένο ειδικό στον τομέα της ψηφιακής εγκληματολογίας και έναν αποσπασμένο δικανικό λογιστή 80 . Σύμφωνα με τα στοιχεία του GNECB, επί του παρόντος βρίσκονται σε εξέλιξη εννέα έρευνες διαφθοράς, εκ των οποίων οι τρεις αφορούν δωροδοκία αλλοδαπών δημόσιων λειτουργών.

Η ανάλυση των ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων σε υποθέσεις διαφθοράς θέτει ορισμένες προκλήσεις. Πρόσφατα αναπτύχθηκε σύστημα διαχείρισης ερευνών (IMS), το οποίο επί του παρόντος δοκιμάζεται. Το σύστημα αυτό θα τυποποιήσει όλες τις έρευνες και θα καταγράψει όλες τις ενέργειες αντικαθιστώντας τα βασιζόμενα σε έντυπα συστήματα που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος. Σύμφωνα με τις αρχές, η συλλογή ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων κινητής τηλεφωνίας, δεδομένων ηλεκτρονικών υπολογιστών, δεδομένων υπολογιστικού νέφους και δεδομένων από τα κοινωνικά δίκτυα, αποτελεί περαιτέρω πρόκληση 81 . Η μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς δεν έχει επί του παρόντος πρόσβαση σε εργαλείο που επιτρέπει την αποτελεσματική και αποδοτική εξέταση των εν λόγω δεδομένων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η εξέταση των ηλεκτρονικών δεδομένων να απορροφά σημαντικό αριθμό ερευνητικών πόρων και να προκαλεί σημαντικές καθυστερήσεις στις έρευνες.

Έχουν θεσπιστεί μέτρα πρόληψης της διαφθοράς και προώθησης της ακεραιότητας, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά την επιβολή των κανόνων. Οι γενικοί κανόνες και διαδικασίες όσον αφορά τη δημοσιοποίηση περιουσιακών στοιχείων ορίζονται στους νόμους για τη δεοντολογία 82 . Τα συμφέροντα που πρέπει να δημοσιοποιούνται και τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τη συμμόρφωση πρέπει να υποβάλλονται στην επιτροπή προτύπων στα δημόσια αξιώματα (SIPO) από όλα τα μέλη και των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου, τον γενικό εισαγγελέα και τους διορισθέντες σε ανώτερα αξιώματα σε δημόσιους φορείς. Η SIPO εξακολουθεί να εποπτεύει την εφαρμογή της νομοθεσίας, αλλά προκλήσεις έχουν αναφερθεί 83 , καθώς τα συμφέροντα προς δημοσίευση δεν περιλαμβάνουν υποχρεώσεις (υποθήκες, δάνεια κ.λπ.) και οι δημοσιοποιήσεις αφορούν μόνο μέλη του Κοινοβουλίου. Η SIPO δεν έχει αρμοδιότητα να ερευνά ενέργειες προσώπου που κατέχει δημόσια αξιώματα ή δημοσίου υπαλλήλου, όταν οι ενέργειες πραγματοποιούνται μετά την αποχώρηση από τα καθήκοντά του.

Εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες αδυναμίες όσον αφορά την ικανότητα επιβολής των κανόνων σχετικά με την πρακτική της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) και τη μεταπήδηση προς ή από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα. Ο νόμος για τη ρύθμιση της πρακτικής της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) του 2015 δημιούργησε απαίτηση για την κατάρτιση μητρώου των ομάδων ειδικών συμφερόντων. Η δεύτερη θεσμοθετημένη επανεξέταση του νόμου για τη ρύθμιση της πρακτικής της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) του 2015 δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2020 84 . Το μητρώο, το οποίο είναι ένα σύστημα βασισμένο στον παγκόσμιο ιστό 85 , εποπτεύεται από τη SIPO. Επί του παρόντος, υπάρχουν πάνω από 2 100 οργανώσεις και άτομα που έχουν εγγραφεί στο μητρώο. Η SIPO διαθέτει ορισμένες εξουσίες επιβολής βάσει του νόμου, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας να διενεργεί έρευνες όταν πιστεύει ότι ένα πρόσωπο μπορεί να έχει διαπράξει παράβαση. Επιπλέον, έχει την εξουσία να κινεί και να ασκεί ποινική δίωξη για συγκεκριμένα αδικήματα, ακόμη και όταν ένα πρόσωπο που συμμετέχει στην άσκηση πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) δεν έχει καταχωριστεί 86 . Ο εν λόγω νόμος προβλέπει επίσης περίοδο «αναμονής» ενός έτους μετά την έξοδο από την υπηρεσία, κατά τη διάρκεια της οποίας συγκεκριμένοι δημόσιοι υπάλληλοι δεν μπορούν να αναλάβουν συγκεκριμένες δραστηριότητες άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying). Εκτός από τον εν λόγω νόμο, υπάρχουν αναφορές σε περιορισμούς μετά την έξοδο από την υπηρεσία στον κώδικα δεοντολογίας για τους αξιωματούχους και στον κώδικα προτύπων και συμπεριφοράς των δημόσιων υπαλλήλων. Λειτουργώντας στο πλαίσιο περιορισμένων πόρων (τους οποίους μοιράζεται με το Γραφείο του Διαμεσολαβητή), η SIPO δεν είναι σε θέση να επιδιώξει προληπτικά τη συμμόρφωση με τους κώδικες δεοντολογίας. Όσον αφορά τη μεταπήδηση προς ή από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, οι περιορισμοί μετά την έξοδο από την υπηρεσία περιλαμβάνονται στον νόμο για τη ρύθμιση της πρακτικής της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) του 2015, στον κώδικα δεοντολογίας για τους αξιωματούχους και στον κώδικα προτύπων και συμπεριφοράς των δημοσίων υπαλλήλων. Ωστόσο, η SIPO δεν διαθέτει τις αναγκαίες εξουσίες για την παρακολούθηση των παρατυπιών.

Εξακολουθούν να εκκρεμούν εναρμονισμένοι κανόνες για τη σύγκρουση συμφερόντων. Επί του παρόντος πραγματοποιείται επανεξέταση της νομοθεσίας για τη δεοντολογία από την κυβέρνηση, μετά το ναυάγιο του νομοσχεδίου του 2015 για τα πρότυπα στον δημόσιο τομέα 87 , το οποίο θα ενίσχυε το υφιστάμενο πλαίσιο για τον εντοπισμό, τη γνωστοποίηση και τη διαχείριση συγκρούσεων συμφερόντων, και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων διαφθοράς, με τη διάλυση του τελευταίου κοινοβουλίου 88 . Μέτρα για την πρόληψη της διαφθοράς και την προώθηση της ακεραιότητας έχουν προσδιοριστεί μεταξύ των προτεραιοτήτων του προγράμματος για την κυβέρνηση του 2020. Η ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς (GRECO) σημείωσε εν προκειμένω ότι η θέσπιση ενιαίου και κωδικοποιημένου νομικού πλαισίου για τη δεοντολογική συμπεριφορά των βουλευτών και οι βελτιώσεις του καθεστώτος δήλωσης περιουσιακών στοιχείων έχουν επηρεαστεί από το ναυάγιο του σχεδίου νόμου του 2015 89 .

Όσον αφορά τα μέτρα για την αντιμετώπιση και τον μετριασμό της πανδημίας COVID-19, οι δημόσιες συμβάσεις φαίνεται να αποτελούν τομέα υψηλού κινδύνου για τη δωροδοκία και τη διαφθορά. Επί του παρόντος, τέσσερις από τις εν εξελίξει έρευνες της μονάδας για την αντιμετώπιση της διαφθοράς αφορούν δημόσιες συμβάσεις και έχει παρασχεθεί βοήθεια σε τρεις άλλες υποθέσεις. Το GNECB διοργάνωσε επίσης «Εβδομάδα ενημέρωσης για την απάτη», όπου υπήρξε τακτική έκθεση από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας για την πρόληψη της απάτης. Η απάτη στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων για την COVID-19 παρουσιάστηκε ως θέμα κατά τη διάρκεια αυτής της εκστρατείας.

III.Πολυφωνία και ελευθερία των μέσων μαζικής επικοινωνίας

Στην Ιρλανδία, η ελευθερία της έκφρασης προστατεύεται από το Σύνταγμα, το οποίο απαιτεί από το κράτος να εγγυάται την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του Τύπου 90 . Μια σημαντική νομοθετική αναθεώρηση του νόμου για τα μέσα μαζικής επικοινωνίας αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2021 στο πλαίσιο της μεταφοράς της αναθεωρημένης οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων στο εθνικό δίκαιο 91 .

Το νομικό πλαίσιο για την ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή των μέσων μαζικής επικοινωνίας βρίσκεται στο στάδιο της αναθεώρησης. Το νέο κανονιστικό πλαίσιο που θα θεσπιστεί με το προσεχές σχέδιο νόμου για τη διαδικτυακή ασφάλεια και τη ρύθμιση των μέσων μαζικής επικοινωνίας 92 προβλέπει τη διάλυση της ραδιοτηλεοπτικής αρχής της Ιρλανδίας (ΒΑΙ) και την ανάθεση όλων των καθηκόντων της στη νέα επιτροπή μέσων μαζικής επικοινωνίας. Η επιτροπή μέσων μαζικής επικοινωνίας θα διαθέτει επίσης νέες εξουσίες συμμόρφωσης και επιβολής κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένης της εξουσίας να επιδιώκει την επιβολή διοικητικών οικονομικών κυρώσεων, με σκοπό την εποπτεία του νέου πλαισίου για τις διαδικτυακές υπηρεσίες. Η επιτροπή μέσων μαζικής επικοινωνίας θα περιλαμβάνει έξι κατ’ ανώτατο όριο επιτρόπους, οι οποίοι θα διοριστούν μετά από ανοικτό διαγωνισμό, ο οποίος θα διεξαχθεί από την Υπηρεσία Διορισμών στη Δημόσια Διοίκηση. Επί του παρόντος, υπάρχουν εννέα μέλη της ΒΑΙ, εκ των οποίων πέντε διορίζονται από την κυβέρνηση μετά από πρόταση του υπουργού Τουρισμού, Πολιτισμού, Τεχνών, Ιρλανδόφωνων Περιοχών, Αθλητισμού και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας 93 . Η νέα επιτροπή θα διοικείται από εκτελεστικό πρόεδρο με διαχειριστικό ρόλο. Το γενικό σχέδιο του νομοσχεδίου προτείνει τη διατήρηση της χρηματοδότησης των ρυθμιστικών δραστηριοτήτων της νέας επιτροπής μέσων μαζικής επικοινωνίας μέσω της επιβολής εισφορών στον κλάδο, το οποίο είναι παρόμοιο με το τρέχον καθεστώς χρηματοδότησης της ΒΑΙ 94 . Το γενικό σχέδιο επιβεβαιώνει ότι η επιτροπή πρέπει να ασκεί τα καθήκοντά της με ανεξαρτησία. Το νέο νομικό πλαίσιο αναμένεται να εγκριθεί έως το τέλος του 2021. Όπως και το 2020, το Παρατηρητήριο για την πολυφωνία στα μέσα μαζικής επικοινωνίας (MPM) για το 2021 95 αξιολόγησε σε χαμηλό επίπεδο τους κινδύνους για την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα της ρυθμιστικής αρχής των μέσων μαζικής επικοινωνίας της Ιρλανδίας, τονίζοντας ότι οι υφιστάμενες νομικές διασφαλίσεις περιορίζουν ουσιαστικά το πεδίο πιθανών εξωτερικών παρεμβάσεων.

Η Ιρλανδία διαθέτει καλά εδραιωμένο σύστημα φορέων αυτορρύθμισης στον τομέα των μέσων ενημέρωσης. Το πλαίσιο βασίζεται στις δραστηριότητες του Συμβουλίου Τύπου της Ιρλανδίας (PCI) 96 και του Διαμεσολαβητή Τύπου (PO) και καλύπτει εφημερίδες (έντυπες και ηλεκτρονικές), περιοδικά και διαδικτυακές αποκλειστικά ενημερωτικές εκδόσεις που είναι μέλη του Συμβουλίου Τύπου. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για το 2020, πέρυσι υποβλήθηκαν 346 καταγγελίες στο PCI και 25 υποβλήθηκαν σε ανάλυση από τον PO 97 . Αυτό συνιστά αύξηση σε σύγκριση με τις 252 καταγγελίες που υποβλήθηκαν το 2019 98 . Το 2021, o PO έχει ήδη εξετάσει δέκα υποθέσεις 99 .

Έχουν ληφθεί διάφορα μέτρα για να διασφαλιστεί η παροχή ανοικτών και πλουραλιστικών ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών στην Ιρλανδία 100 . Στις 11 Νοεμβρίου 2020 εγκαινιάστηκε βάση δεδομένων με δυνατότητα αναζήτησης 101 , η οποία αφορά πληροφορίες σχετικά με την ιδιοκτησία επιχειρήσεων μέσων μαζικής επικοινωνίας ιρλανδικής ιδιοκτησίας. Θα υπόκειται σε τακτικές επικαιροποιήσεις κάθε έξι μήνες. Βάσει του νόμου περί ανταγωνισμού και προστασίας του καταναλωτή του 2014, ο υπουργός Τουρισμού, Πολιτισμού, Τεχνών, Ιρλανδόφωνων Περιοχών, Αθλητισμού και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας είναι αρμόδιος να αξιολογεί τις επιπτώσεις των συναλλαγών ιδιοκτησίας (συγχωνεύσεις) στον τομέα των μέσων μαζικής επικοινωνίας στην πολυφωνία των μέσων μαζικής επικοινωνίας στην Ιρλανδία 102 . Επιπλέον, ανά τριετία, η ΒΑΙ οφείλει να προβαίνει σε έλεγχο της ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων μέσων μαζικής επικοινωνίας στην Ιρλανδία, εστιάζοντας ειδικότερα στις αλλαγές στην ιδιοκτησία και στις επιπτώσεις τους στην πολυφωνία των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Οι δύο πρώτοι έλεγχοι διενεργήθηκαν το 2015 και το 2018. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τον επικείμενο έλεγχο, ο οποίος είχε προγραμματιστεί για το 2021 103 , η ΒΑΙ διοργάνωσε δημόσια διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη, η οποία διήρκεσε έως τις 30 Απριλίου 2021. Αυτά τα μέτρα διαφάνειας 104 είναι σημαντικά, λαμβανομένου υπόψη του υψηλού επιπέδου συγκέντρωσης στον ιρλανδικό τομέα των μέσων μαζικής επικοινωνίας, ιδίως σε τοπικό επίπεδο 105 . Το MPM 2021 αναφέρεται στην έλλειψη δεδομένων για την αξιολόγηση της συγκέντρωσης των μέσων ενημέρωσης 106 .

Η κυβέρνηση έλαβε ορισμένα μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19. Όπως ανέφεραν οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, πολλές περιφερειακές ιδιοκτησίες βρέθηκαν στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης το 2020 107 . Ορισμένα δωρεάν έντυπα επίσης ανέστειλαν τη λειτουργία τους ως συνέπεια της πανδημίας COVID-19, και μόνο μια αύξηση της κρατικής διαφήμισης, που σχετιζόταν με τα μέτρα για την αντιμετώπιση της COVID-19, εμπόδισε ορισμένους ραδιοφωνικούς σταθμούς να σταματήσουν τη λειτουργία τους 108 . Επίσης, το κρατικό καθεστώς ενισχύσεων για την ανεργία κατά την πανδημία ήταν ανοικτό σε όλους τους εργαζομένους, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων, γεγονός που συνέβαλε στην άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 στους δημοσιογράφους. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες μπορούσαν επίσης να λάβουν κάποια οικονομική στήριξη ως αυτοαπασχολούμενοι εργαζόμενοι 109 .

Η κυβέρνηση μελετά το μέλλον του τομέα των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Η κυβέρνηση της Ιρλανδίας αποφάσισε να ξεκινήσει συζήτηση σχετικά με πιθανές μακροπρόθεσμες δράσεις για τη στήριξη του τομέα των μέσων μαζικής επικοινωνίας, με τη σύσταση ανεξάρτητης επιτροπής για το μέλλον των μέσων μαζικής επικοινωνίας 110  τον Οκτώβριο του 2020. Οι προβληματισμοί της Επιτροπής επικεντρώθηκαν ιδίως στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όλοι οι παράγοντες των μέσων μαζικής επικοινωνίας όσον αφορά τις μεταβαλλόμενες ροές εσόδων, τη συμπεριφορά του ακροατηρίου και τα νέα τεχνικά μοντέλα κατανάλωσης των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Η επιτροπή διοργάνωσε δημόσια διαβούλευση από τις 12 Δεκεμβρίου 2020 έως τις 8 Ιανουαρίου 2021, η οποία κατέληξε σε περισσότερες από 800 γραπτές παρατηρήσεις από ομάδες ενδιαφερομένων και το ευρύ κοινό. Η επιτροπή συμμετέχει επί του παρόντος σε σειρά θεματικών διαλόγων με σκοπό την εκπόνηση έκθεσης και συστάσεων έως το καλοκαίρι του 2021.

Συνεχίζονται οι συζητήσεις για την τροποποίηση του πλαισίου προστασίας των δημοσιογράφων. Μετά την ανακοίνωση των σχεδίων αναθεώρησης του νόμου περί συκοφαντικής δυσφήμισης του 2009 111 , η κυβέρνηση της Ιρλανδίας ολοκληρώνει θεσμοθετημένο έλεγχο. Ένα νέο καθεστώς συκοφαντικής δυσφήμισης θα μπορούσε να υποβληθεί έως το τέλος του 2021. Όπως επισημαίνεται από τα ενδιαφερόμενα μέρη 112 , το τρέχον καθεστώς παρέχει τη δυνατότητα επιβολής δυσανάλογα υψηλών ποσών αποζημίωσης για συκοφαντική δυσφήμιση, το οποίο μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στη δημοσιογραφική ελευθερία. Η τελευταία διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση του νόμου περί συκοφαντικής δυσφήμισης της Ιρλανδίας πραγματοποιήθηκε στο τέλος του 2016 και δεν οδήγησε σε νομοθετικές αλλαγές. Το 2020 η πλατφόρμα του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προώθηση της προστασίας της δημοσιογραφίας και της ασφάλειας των δημοσιογράφων καταχώρισε μία προειδοποίηση σχετικά με την Ιρλανδία. Ήταν η πρώτη προειδοποίηση σχετικά με την Ιρλανδία από το 2015 113 . Η σχετική προειδοποίηση αφορούσε αγωγή που ασκήθηκε από πολιτικό ακτιβιστή ο οποίος αναφερόταν σε δημοσίευμα της Dublin Inquirer. Η αγωγή αφορούσε εικαζόμενη αμέλεια όσον αφορά τη δημοσιογραφική δεοντολογία από την εφημερίδα. Δεν καταχωρίστηκαν προειδοποιήσεις το 2021. Όσον αφορά την ψηφιακή ασφάλεια των δημοσιογράφων, το MPM του 2021 επαναλαμβάνει τους νομοθετικούς κινδύνους που απορρέουν από τον νόμο για τη διατήρηση δεδομένων, ειδικότερα την έλλειψη ειδικών διασφαλίσεων για την προστασία των δημοσιογραφικών πηγών 114 . Ενώ η κυβέρνηση της Ιρλανδίας ανακοίνωσε το 2020 την πρόθεσή της να αναθεωρήσει τον νόμο περί επικοινωνιών, δεν συγκαταλέγεται στους τρέχοντες φακέλους προτεραιότητας 115 .

IV.Άλλα θεσμικά θέματα σχετικά με το σύστημα ελέγχων και ισορροπιών (μηχανισμός θεσμικών αντιβάρων)

Το κοινοβουλευτικό σύστημα της Ιρλανδίας απαρτίζεται από δύο σώματα: το Κοινοβούλιο (σώματα του Oireachtas) αποτελείται από την Κάτω Βουλή (Dáil Éireann) και την Άνω Βουλή (Seanad Éireann). Οι υπουργοί και τα μέλη του Κοινοβουλίου έχουν δικαίωμα νομοθετικής πρωτοβουλίας. Ο έλεγχος συνταγματικότητας πραγματοποιείται από το Ανώτερο Δικαστήριο με δικαίωμα προσφυγής ενώπιον του Εφετείου και του Ανώτατου Δικαστηρίου. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας (IHREC) είναι ο εθνικός οργανισμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ισότητας της Ιρλανδίας.

Η συνήθης νομοθετική διαδικασία χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, αλλά έχουν τεθεί ορισμένα ζητήματα σχετικά με την εποπτεία των μέτρων έκτακτης ανάγκης από το Κοινοβούλιο. Η αντίδραση της Ιρλανδίας στην πανδημία COVID-19, η οποία εξακολούθησε να βασίζεται στη συνήθη νομοθετική διαδικασία 116 , υλοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό μέσω νομοθετικών πράξεων που υπέγραψε ο υπουργός Υγείας, κατ’ εξουσιοδότηση της πρωτογενούς νομοθεσίας 117 . Οι σχετικές εξουσίες στους εν λόγω νόμους προβλεπόταν, σύμφωνα με ρήτρες λήξης ισχύος, να παραμείνουν σε ισχύ έως τις 9 Νοεμβρίου 2020, εκτός εάν παρατεινόταν η ισχύς τους. Με πρόταση που κατατέθηκε τον Οκτώβριο του 2020 παρατάθηκαν οι εξουσίες έως τις 9 Ιουνίου 2021, με την οποία παράταση διαφώνησαν αρκετά μέλη του Κοινοβουλίου, προτείνοντας συντομότερες παρατάσεις. Ο σύντομος χρόνος που αφιερώθηκε στη συζήτηση σχετικά με την πρόταση αυτή προκάλεσε επικρίσεις 118 . Σε έκθεση της IHREC 119 συνιστώνται συντομότερες παρατάσεις και προσδιορισμός στη νομοθεσία της μέγιστης διάρκειας κάθε παράτασης, ενώ διατυπώνονται και άλλες ανησυχίες 120 . Οι ανησυχίες αυτές εκφράστηκαν από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών 121 . Λόγω των γενικών εκλογών που διεξήχθησαν τον Ιανουάριο και της καθυστέρησης διορισμού κυβέρνησης, δεν πραγματοποιήθηκαν τακτικές συνεδριάσεις επιτροπών μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2020, ενώ ειδική επιτροπή για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 συνεδρίασε μεταξύ 6 Μαΐου 2020 και 30 Σεπτεμβρίου 2020. Τον Ιούνιο του 2021, παρατάθηκαν περαιτέρω οι ρήτρες λήξης ισχύος που περιλαμβάνονται σε τέσσερις πράξεις πρωτογενούς δικαίου, οι οποίες θεσπίστηκαν για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 122 . Ως εκ τούτου, τα μέτρα θα εξακολουθήσουν να ισχύουν έως τις 9 Νοεμβρίου 2021 και μπορούν να παραταθούν περαιτέρω για μία περίοδο τριών μηνών με απόφαση αμφοτέρων των σωμάτων.

Η νομοθετική διαδικασία χαρακτηρίζεται, από την έναρξη της πανδημίας, από συντομευμένες συζητήσεις στο Κοινοβούλιο. Τα διαδικαστικά εργαλεία για τη συντόμευση των κοινοβουλευτικών συζητήσεων και τη διασφάλιση της ταχείας εξέτασης από το Κοινοβούλιο χρησιμοποιήθηκαν συχνά, κυρίως σε σχέση με τη νομοθεσία που σχετίζεται με την COVID-19. Αυτό περιλάμβανε την άρση της απαίτησης ελέγχου του σχεδίου κειμένου του νομοσχεδίου πριν από τη δημοσίευσή του («προνομοθετικός έλεγχος») 123 , τη χρήση των λεγόμενων «προτάσεων με διαδικασία λαιμητόμου» για τη συντόμευση του χρόνου που διατίθεται για συζήτηση και τις προτάσεις σύντομης υπογραφής προκειμένου να διασφαλιστεί η ταχεία εξέταση από τον πρόεδρο ενός νομοσχεδίου που εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο. Το 2020, συντάχθηκαν προτάσεις με διαδικασία λαιμητόμου σε 30 από τα 32 νομοσχέδια που ψηφίστηκαν 124 και χρησιμοποιήθηκαν 19 προτάσεις με διαδικασία λαιμητόμου προκειμένου να συντομευθεί η συζήτηση για 17 διαφορετικά σχέδια νόμου. Το 2020, εγκρίθηκαν προτάσεις σύντομης υπογραφής 125 σε 18 περιπτώσεις, οι οποίες παρείχαν τη δυνατότητα εξέτασης του νομοσχεδίου από τον πρόεδρο εντός πέντε ημερών. Κατά το στάδιο σύστασης των νέων επιτροπών, από τον Σεπτέμβριο του 2020, έπειτα από τις εκλογές σε αμφότερα τα σώματα, συμφωνήθηκε να αρθεί η απαίτηση για προνομοθετικό έλεγχο σε σχέση με 17 από τα νομοσχέδια που θεσπίστηκαν. Το 2020, το στάδιο ενώπιον επιτροπής πραγματοποιήθηκε από επιτροπή ολόκληρης της Κάτω Βουλής για 26 νόμους. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών εξέφρασαν ανησυχίες όσον αφορά το σύντομο χρονικό διάστημα που διατίθεται για τις διαβουλεύσεις 126 .

Η διαπίστευση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας θα επανεξεταστεί το 2021. Απέκτησε διαπίστευση «Α΄ τάξης» τον Νοέμβριο του 2015 από την Παγκόσμια Συμμαχία των Εθνικών Οργανισμών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που λειτουργεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών (GANHRI) 127 . Τον Φεβρουάριο του 2021 η IHREC δημοσίευσε έκθεση σχετικά με τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης της Ιρλανδίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 128 . Η έκθεση κατέληγε στο συμπέρασμα ότι τα κύρια μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής για τον έλεγχο της πανδημίας (κυρίως περιορισμοί στις μετακινήσεις και στις κατ’ οίκον συγκεντρώσεις, υποχρεώσεις χρήσης καλυμμάτων προσώπου) δικαιολογούνταν από την υποχρέωση του κράτους να προστατεύσει τη δημόσια υγεία 129 . Στην έκθεση διατυπώνονται επίσης ορισμένα συμπεράσματα, όπως η σύσταση ότι η κυβέρνηση της Ιρλανδίας θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να διατηρεί σαφή διάκριση μεταξύ των μέτρων που είναι υποχρεωτικά από νομική άποψη και των συμβουλών για τη δημόσια υγεία ή ότι όλα τα μέτρα που εγκρίνονται στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19 θα πρέπει να υπόκεινται σε ρήτρες λήξης ισχύος.

Η κοινωνία των πολιτών της Ιρλανδίας είναι δυναμική και ποικιλόμορφη, παρότι οι περιορισμοί χρηματοδότησης συνεχίζουν να εγείρουν ορισμένες ανησυχίες 130 . Εκτός από το Ταμείο Σταθερότητας για τη νόσο COVID-19 ύψους 45 εκατ. EUR που συστάθηκε από την κυβέρνηση το 2020 για την παροχή χρηματικών πόρων σε κοινοτικές και εθελοντικές οργανώσεις, φιλανθρωπικές οργανώσεις και κοινωνικές επιχειρήσεις που παρέχουν κρίσιμες υπηρεσίες πρώτης γραμμής 131 , διατέθηκαν επιπλέον 10 εκατ. EUR για το 2021. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών συνέχισαν να εκφράζουν ανησυχίες 132 σχετικά με τον αντίκτυπο των απαγορεύσεων βάσει του εκλογικού νόμου δωρεών που χορηγούνται για «πολιτικούς σκοπούς» πάνω από ένα ορισμένο ποσό 133 , καθώς και από μη πολίτες της Ιρλανδίας που διαμένουν εκτός αυτής 134 . Η επιτροπή προτύπων στα δημόσια αξιώματα, η οποία είναι αρμόδια για την επίβλεψη της εφαρμογής του νόμου, ζήτησε επίσης διεξοδική επανεξέταση του εκλογικού νόμου 135 . Πρόσφατα δημοσιεύθηκε ένα γενικό σχέδιο εκλογικής μεταρρύθμισης, το οποίο αποσκοπεί στη σύσταση ανεξάρτητης, νόμιμης εκλογικής επιτροπής. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι η εκλογική επιτροπή να προβεί σε συνολική επανεξέταση του εκλογικού νόμου του 1997, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης των ανησυχιών που έχουν εγείρει οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών 136 .

Παράρτημα I: Κατάλογος των πηγών με αλφαβητική σειρά*

* Ο κατάλογος των σχολίων που ελήφθησαν στο πλαίσιο της διαβούλευσης για την έκθεση του 2021 για το κράτος δικαίου διατίθεται στη διεύθυνση  https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/upholding-rule-law/rule-law/rule-law-mechanism/2021-rule-law-report-targeted-stakeholder-consultation .

Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα — Ιρλανδία ( https://rsf.org/en/ireland ).

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απόφαση της 19ης Νοεμβρίου 2019, A. K. και λοιποί κατά Sąd Najwyższy, CP κατά Sąd Najwyższy και DO κατά Sąd Najwyższy, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C‑585/18, C‑624/18 και C‑625/18, ECLI:EU:C:2019:982.

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απόφαση της 20ης Απριλίου 2021 Repubblika κατά Il-Prim Ministru, C-896/19, ECLI:EU:C:2021:311.

Δικαστικό Συμβούλιο (2021), Personal Injuries Guidelines (Κατευθυντήριες γραμμές για τις αποζημιώσεις για σωματικές βλάβες) ( https://judicialcouncil.ie/assets/uploads/documents/Personal%20Injuries%20Guidelines.pdf ).

Δικηγορικός Σύλλογος Ιρλανδίας (2021), Εισήγηση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης σχετικά με το γενικό σχέδιο του νομοσχεδίου για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών του 2020 ( https://www.lawlibrary.ie/media/lawlibrary/media/Secure/Submission-to-DOJ-with-Appendix.pdf ).

Ειδικός εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι με ειρηνικό τρόπο και του συνεταιρίζεσθαι και ειδικός εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (2020), Mandates of the Special Rapporteur on the rights to freedom of peaceful assembly and of association and the Special Rapporteur on the situation of human rights defenders (Ανακοινώσεις του ειδικού εισηγητή για τα δικαιώματα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι με ειρηνικό τρόπο και του συνεταιρίζεσθαι και του ειδικού εισηγητή για την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων) ( DownLoadPublicCommunicationFile (ohchr.org) .

Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας (2021), Εισήγηση στον υπουργό Δικαιοσύνης σχετικά με το γενικό σχέδιο για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών ( https://www.ihrec.ie/documents/submission-to-the-minister-for-justice-on-the-general-scheme-of-the-judicial-appointments-commission-bill-2020/ ).

Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας (2021), Ireland’s Emergency Powers During the Covid-19 Pandemic (Εξουσίες έκτακτης ανάγκης της Ιρλανδίας κατά την πανδημία COVID-19) ( https://www.ihrec.ie/documents/irelands-emergency-powers-during-the-covid-19-pandemic/ ).

Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (2014), Τελικές παρατηρήσεις σχετικά με την τέταρτη περιοδική έκθεση της Ιρλανδίας ( http://docstore.ohchr.org/SelfServices/FilesHandler.ashx?enc=6QkG1d%2FPPRiCAqhKb7yhsieXFSudRZs%2FX1ZaMqUUOS9yIqPEMRvxx26PpQFtwrk%2BhtvbJ1frkLE%2BCPVCm6lW%2BYjfrz7jxiC9GMVvGkvu2UIuUfSqikQb9KMVoAoKkgSG) .

Επιτροπή προτύπων στα δημόσια αξιώματα (2020), Ετήσια έκθεση 2019 ( https://www.sipo.ie/reports-and-publications/annual-reports/ ).

Εταιρεία Νομικών Ιρλανδίας (Law Society of Ireland) (2021), Εισήγηση στη μικτή επιτροπή του Oireachtas (Κοινοβουλίου) σχετικά με το γενικό σχέδιο του νομοσχεδίου για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών του 2020 ( https://www.lawsociety.ie/globalassets/documents/submissions/2021-judicial-appointments-commission-bill.pdf ).

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2019), Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο 482: Στάση των επιχειρήσεων απέναντι στη διαφθορά στην ΕΕ.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020), Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 502: Διαφθορά.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020), Έκθεση για το κράτος δικαίου. Κεφάλαιο για την Ιρλανδία.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2021), Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης.

Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, απόφαση της 22ας Δεκεμβρίου 2009, Parlov-Tkalčić κατά Κροατίας, προσφυγή αριθ. 24810/06.

Κυβέρνηση της Ιρλανδίας (2021), Πληροφορίες που έδωσε η Ιρλανδία για την κατάρτιση της έκθεσης του 2020 για το κράτος δικαίου.

Οδηγία 2010/13/ΕΕ για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων (οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων) ενόψει των μεταβαλλόμενων συνθηκών της αγοράς.

Ραδιοτηλεοπτική αρχή της Ιρλανδίας (2019), Εισήγηση στο Υπουργείο Επικοινωνιών, Δράσης για το Κλίμα και Δημόσιας Διαβούλευσης για το Περιβάλλον σχετικά με τη ρύθμιση του επιβλαβούς περιεχομένου σε διαδικτυακές πλατφόρμες και την εφαρμογή της αναθεωρημένης οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων ( https://www.bai.ie/en/bai-publishes-submission-on-regulation-of-harmful-online-content-implementation-of-new-audiovisual-media-services-directive/ ).

Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών (2020), Greater than the Sum of Its Parts? Consideration of Unification of the Solicitors’ Profession and Barristers’ Profession (Μεγαλύτερο από το άθροισμα των τμημάτων του; Εξέταση της ενοποίησης του επαγγέλματος του solicitor και του επαγγέλματος του barrister) ( https://www.lsra.ie/lsra-publishes-reports-on-legal-practitioners-education-and-training-and-unification/ ).

Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών (2020), LSRA takes over the regulation of advertising by legal practitioners (Η Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών αναλαμβάνει τη ρύθμιση της διαφήμισης από επαγγελματίες του νομικού κλάδου) ( LSRA takes over regulation of advertising by legal practitioners – Legal Services Regulatory Authority ).

Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών (2020), Setting Standards: Legal Practitioner Education and Training (Καθορισμός προτύπων: Εκπαίδευση και κατάρτιση επαγγελματιών του νομικού κλάδου) ( https://www.lsra.ie/lsra-publishes-reports-on-legal-practitioners-education-and-training-and-unification/ ).

Συμβούλιο Δικηγορικού Συλλόγου Ιρλανδίας (2021), Εισήγηση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης σχετικά με το γενικό σχέδιο του νομοσχεδίου για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών του 2020 ( https://www.lawlibrary.ie/News/reports-and-submissions.aspx ).

Συμβούλιο Δικηγορικού Συλλόγου Ιρλανδίας (2021), Παρατηρήσεις του Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Ιρλανδίας για την έκθεση του 2021 για το κράτος δικαίου.

Συμβούλιο Πολιτικών Ελευθεριών Ιρλανδίας (2020), Untenable in a democracy: ICCL renews call for abolition of Special Criminal Court (Μη αποδεκτό σε μια δημοκρατία: το ICCL επαναλαμβάνει την έκκλησή του για κατάργηση του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου) ( Untenable in a democracy: ICCL renews call for abolition of Special Criminal Court - Irish Council for Civil Liberties ).

Συμβούλιο Πολιτικών Ελευθεριών Ιρλανδίας (2021), ICCL calls for end to mandatory quarantine if rights issues not addressed (Το ICCL ζητεί να τερματιστεί η υποχρεωτική καραντίνα εάν δεν αντιμετωπιστούν ζητήματα δικαιωμάτων), 19 Απριλίου 2021 (https://www.iccl.ie/news/iccl-calls-for-end-to-mandatory-quarantine-if-rights-issues-not-addressed/).

Συμβούλιο Πολιτικών Ελευθεριών Ιρλανδίας (2021), Παρατηρήσεις του Συμβουλίου Πολιτικών Ελευθεριών Ιρλανδίας για την έκθεση του 2021 για το κράτος δικαίου.

Συμβούλιο της Ευρώπης: Επιτροπή της Βενετίας (2010), Report on the Independence of the Judicial System Part I: The Independence of Judges (Έκθεση σχετικά με την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος, Μέρος Ι: Η ανεξαρτησία των δικαστών) που εκδόθηκε από την Επιτροπή της Βενετίας στην 82η σύνοδο ολομελείας της [CDL-AD(2010)004-e].

Συμβούλιο της Ευρώπης: Επιτροπή της Βενετίας (2020) Malta, Opinion on proposed legislative changes (Μάλτα – Γνώμη για τις προτεινόμενες νομοθετικές αλλαγές) [CDL-AD(2020)006].

Συμβούλιο της Ευρώπης: Επιτροπή Υπουργών (2010), Σύσταση CM/Rec(2010)12 της Επιτροπής Υπουργών προς τα κράτη μέλη σχετικά με τους δικαστές: ανεξαρτησία, αποτελεσματικότητα και αρμοδιότητες ( https://www.coe.int/en/web/cdcj/judicial-independence-and-impartiality ).

Συμβούλιο Τύπου της Ιρλανδίας (2020), Ετήσια έκθεση του 2019 του Συμβουλίου Τύπου της Ιρλανδίας και του Διαμεσολαβητή Τύπου ( http://www.presscouncil.ie/about-us/recent-decisions-and-news/annual-report-2019-of-the-press-council-of-ireland-and-office-of-the-press-ombudsman- ).

Συμβούλιο Τύπου της Ιρλανδίας (2021), Εισήγηση από το Συμβούλιο Τύπου της Ιρλανδίας και τον Διαμεσολαβητή Τύπου στην επιτροπή για το μέλλον των μέσων μαζικής επικοινωνίας ( https://www.presscouncil.ie/office-of-the-press-ombudsman-164/publications-and-press-releases/press-releases-1048/submission-by-press-council-of-ireland-and-press-ombudsman-to-the-future-of-media-commission ).

Υπηρεσία Δικαστηρίων Ιρλανδίας (Irish Court Service) (2020), Supporting Access to Justice in a modern, digital Ireland. Long-term strategic vision – 2030 (Μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμα για το 2030: Στηρίζοντας την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε μια μοντέρνα, ψηφιακή Ιρλανδία) ( https://iwla.ie/wp-content/uploads/2020/11/Long-Term-Strategic-Vision.pdf ).

Υπουργείο Δημόσιων Δαπανών και Μεταρρύθμισης (2020), Δεύτερη θεσμοθετημένη επανεξέταση του νόμου για τη ρύθμιση της πρακτικής της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) του 2015 ( https://www.gov.ie/en/publication/7ef279-second-statutory-review-of-the-regulation-of-lobbying-act-2015/ ).

Υπουργείο Δικαιοσύνης (2020α), Σχέδιο γενικού σχεδίου του νομοσχεδίου για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών του 2020 ( http://www.justice.ie/en/JELR/Pages/General_Scheme_of_the_Judicial_Appointments_Commission_Bill_2020 ).

Υπουργείο Δικαιοσύνης (2020β), Έκθεση της ομάδας εξέτασης σχετικά με την απονομή της πολιτικής δικαιοσύνης — Έκθεση. Πρόεδρος: αξιότιμος δικαστής κ. Peter Kelly, πρώην πρόεδρος του Ανώτερου Δικαστηρίου ( http://www.justice.ie/en/JELR/Pages/Review_of_the_Administration_of_Civil_Justice_-_Review_Group_Report ).

Υπουργείο Δικαιοσύνης (2020γ), Έκθεση της ομάδας εξέτασης σχετικά με τις δομές και τις στρατηγικές για την πρόληψη, τη διερεύνηση και την τιμωρία του οικονομικού εγκλήματος και της διαφθοράς ( https://www.gov.ie/en/publication/be30e-review-group-report-on-structures-and-strategies-to-prevent-investigate-and-penalise-economic-crime-and-corruption/ ).

Υπουργείο Δικαιοσύνης (2021α), Σχέδιο για τη δικαιοσύνη του 2021 ( http://www.justice.ie/en/JELR/Department_of_Justice_Action_Plan_2021.pdf/Files/Department_of_Justice_Action_Plan_2021.pdf ).

Υπουργείο Δικαιοσύνης (2021β), Σχέδιο υλοποίησης της ομάδας ελέγχου Hamilton ( https://www.gov.ie/en/publication/d03ff-hamilton-review-group-implementation-plan/ ).

Department of the Taoiseach (2020) Department of the Taoiseach (2021). Programme for Government: Our Shared Future (Πρόγραμμα για την κυβέρνηση: το κοινό μας μέλλον) ( https://www.gov.ie/en/publication/7e05d-programme-for-government-our-shared-future/ ).

GRECO (Ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς) (2020), Fourth Evaluation Round – Evaluation Report on Ireland on Corruption prevention in respect of members of Parliament, judges and prosecutors (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων — Έκθεση αξιολόγησης για την Ιρλανδία σχετικά με την πρόληψη της διαφθοράς όσον αφορά τους βουλευτές, τους δικαστές και τους εισαγγελείς) ( https://rm.coe.int/fourth-evaluation-round-corruption-prevention-in-respect-of-members-of/1680a06655 ).

Transparency International (Διεθνής Διαφάνεια) (2021), Corruption Perception Index 2020 (Δείκτης αντίληψης διαφθοράς 2020).

Παράρτημα II: Επίσκεψη στην Ιρλανδία

Οι υπηρεσίες της Επιτροπής διεξήγαγαν εικονικές συνεδριάσεις τον Μάρτιο του 2021 με τους ακόλουθους φορείς:

·Αντιπροσώπους του δικαστικού κλάδου

·Διεθνής Διαφάνεια

·Δικαστική υπηρεσία

·Ένωση Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων Ιρλανδίας (ISME)

·Επιτροπή Hamilton

·Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας

·Συμβούλιο Τύπου

·Υπηρεσία σωμάτων Oireachtas (Υπηρεσία του Κοινοβουλίου)

·Bar of Ireland (Δικηγορικός Σύλλογος Ιρλανδίας)

·Broadcasting Authority of Ireland (Ραδιοτηλεοπτική αρχή της Ιρλανδίας)

·Department of Justice (Υπουργείο Δικαιοσύνης)

·Garda Economic Crime Bureau (Γραφείο Οικονομικού Εγκλήματος)

·Garda Síochána Ombudsman Commission (GSOC) [Επιτροπή διαμεσολάβησης του ιρλανδικού αστυνομικού σώματος (GSOC)]

·Irish Council for Civil Liberties (Συμβούλιο Πολιτικών Ελευθεριών Ιρλανδίας)

·Law Society of Ireland (Εταιρεία Νομικών Ιρλανδίας)

·Legal Services Regulatory Authority (Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών)

·National Union of Journalists (Εθνική Ένωση Δημοσιογράφων)

·Office of the Director of Corporate Enforcement (ODCE) [Γραφείο του διευθυντή της εποπτείας εταιρειών (ODCE)]

·Office of the Director of Public Prosecutions (Γραφείο του διευθυντή της Εισαγγελικής Υπηρεσίας)

·Standards in Public Office Commission (SIPO) [Επιτροπή προτύπων στα δημόσια αξιώματα (SIPO)]

* H Επιτροπή είχε επίσης επαφές με τις ακόλουθες οργανώσεις στο πλαίσιο σειράς οριζόντιων συνεδριάσεων:

·Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα

·Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου

·Διεθνής Διαφάνεια ΕΕ

·Διεθνής Ένωση Λεσβιών και Ομοφυλοφίλων-Ευρώπη (ILGA-Europe)

·Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων

·Ευρωπαϊκή Σύμπραξη για τη Δημοκρατία

·Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελευθερίας του Τύπου και των Μέσων Ενημέρωσης

·Ευρωπαϊκό Φόρουμ Πολιτών

·Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

·Amnesty International (Διεθνής Αμνηστία)

·Center for Reproductive Rights (Κέντρο για τα Δικαιώματα Αναπαραγωγής)

·CIVICUS

·Civil Liberties Union for Europe (Ένωση για τις ατομικές ελευθερίες στην Ευρώπη)

·Civil Society Europe (Κοινωνία των Πολιτών της Ευρώπης)

·Conference of European Churches (Διάσκεψη των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών)

·EuroCommerce

·European Center for Not-for-Profit Law (Ευρωπαϊκό Κέντρο για το Δίκαιο των Μη Κερδοσκοπικών Οργανώσεων)

·European Youth Forum (Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νεότητας)

·Front Line Defenders

·Human Rights House Foundation (Ίδρυμα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα)

·International Commission of Jurists (Διεθνής Επιτροπή Νομικών)

·International Federation for Human Rights (Διεθνής Ομοσπονδία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα)

·International Planned Parenthood Federation European Network (IPPF EN) (Ευρωπαϊκό Δίκτυο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οικογενειακού Προγραμματισμού)

·Netherlands Helsinki Committee

·Open Society European Policy Institute

·Philanthropy Advocacy

·Protection International

(1)      Ο νόμος του 1939 για τα αδικήματα κατά του κράτους προβλέπει τη σύσταση ειδικών ποινικών δικαστηρίων. Από το 1972 λειτουργεί ειδικό ποινικό δικαστήριο, γνωστό πλέον ως Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο αριθ. 1. Το Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο αριθ. 2 λειτουργεί από το 2016. Τα ειδικά ποινικά δικαστήρια συνεδριάζουν με τρεις δικαστές και χωρίς ενόρκους. Η κυβέρνηση διορίζει σύνθεση δικαστών του Ανώτερου Δικαστηρίου, του Κομητειακού Δικαστηρίου και του Περιφερειακού Δικαστηρίου για να συμμετέχουν στα ειδικά ποινικά δικαστήρια. Επί του παρόντος συμμετέχουν δεκαεννέα δικαστές στην σύνθεση. Οι υποθέσεις που αφορούν αδικήματα τρομοκρατίας και οργανωμένου εγκλήματος παραπέμπονται αυτόματα σε δίκη ενώπιον ειδικού ποινικού δικαστηρίου. Άλλα αδικήματα εισάγονται ή παραπέμπονται σε δίκη, όταν ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας βεβαιώνει ότι τα τακτικά δικαστήρια δεν επαρκούν για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής απονομής της δικαιοσύνης και τη διαφύλαξη της δημόσιας ειρήνης και τάξης. Έφεση κατά καταδικαστικής απόφασης ή ποινής από τα Ειδικά Ποινικά Δικαστήρια μπορεί να ασκηθεί στο Εφετείο.

(2)      Συμπεριλαμβανομένου ενός Εργατοδικείου (Labour Court), το οποίο έχει αποκλειστική δικαιοδοσία όσον αφορά τις εφέσεις σε όλες τις διαφορές στο πλαίσιο νομοθετικών πράξεων για τα εργασιακά δικαιώματα. Μολονότι το Εργατοδικείο δεν είναι δικαστήριο, κατά την άσκηση αυτής της αρμοδιότητας το Εργατοδικείο συμμετέχει στην απονομή της δικαιοσύνης. Το Εργατοδικείο έχει επίσης αρμοδιότητα δυνάμει των νόμων περί εργασιακών σχέσεων του 1946-2015. Κατά την άσκηση αυτής της αρμοδιότητας, λειτουργεί ως δικαιοδοτικό όργανο εργατικών σχέσεων, ακούει και τα δύο μέρη σε μια υπόθεση και στη συνέχεια εκδίδει σύσταση στην οποία εκθέτει τη γνώμη του σχετικά με τη διαφορά και τους όρους υπό τους οποίους πρέπει να διευθετηθεί. Οι συστάσεις του Εργατοδικείου σχετικά με την εξέταση των διαφορών στο πλαίσιο των νόμων περί εργασιακών σχέσεων του 1946-2015 δεν είναι δεσμευτικές για τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι αποφάσεις του Εργατοδικείου στο πλαίσιο των νομοθετικών πράξεων για τα εργασιακά δικαιώματα είναι νομικά δεσμευτικές.

(3)      Τον Απρίλιο του 2021 το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιρλανδίας εξέδωσε απόφαση (Zalewski κατά Adjudication Officer και της Επιτροπής Εργασιακών Σχέσεων) σχετικά με τη συνταγματικότητα της επιτροπής εργασιακών σχέσεων, όπου οι περισσότερες διαφορές εξετάζονται από Adjudication Officer, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τον ρόλο του Εργατοδικείου, το οποίο είναι δικαιοδοτικό όργανο. Η πλειοψηφία έκρινε ότι η άσκηση εξουσιών από Adjudication Officers, σύμφωνα με τον νόμο για τις εργασιακές σχέσεις του 2015, αποτελούσε απονομή δικαιοσύνης κατά την έννοια του άρθρου 37 του Συντάγματος. Με τον τρόπο αυτόν, απέρριψε την αμφισβήτηση του κύρους ορισμένων άρθρων του νόμου του 2015 και του νόμου για τις παράνομες απολύσεις του 1977, όπως τροποποιήθηκε. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι δύο πτυχές του νόμου του 2015 είναι ασυμβίβαστες με το Σύνταγμα: η απαίτηση διεξαγωγής όλων των ακροάσεων ενώπιον Adjudication Officer με τρόπο διαφορετικό από τον δημόσιο και η απουσία πρόβλεψης επαγωγής όρκου ή οποιασδήποτε δυνατότητας τιμωρίας για την παροχή ψευδών αποδεικτικών στοιχείων. Το Ανώτατο Δικαστήριο διατύπωσε επίσης ορισμένες παρατηρήσεις σχετικά με την ανάγκη ενισχυμένης ανεξαρτησίας των Adjudication Officers σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ενέργειές τους ισοδυναμούν με απονομή δικαιοσύνης, έστω και περιορισμένης φύσεως, ώστε να είναι επιτρεπτές βάσει του άρθρου 37 του Συντάγματος.

(4)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 3.

(5)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 4.

(6)      Διαγράμματα 48 και 50, Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2021. Το επίπεδο της εκλαμβανόμενης ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης κατηγοριοποιείται ως εξής: πολύ χαμηλό (κάτω από 30 % όσων απάντησαν θεωρούν ότι η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης είναι αρκετά καλή και πολύ καλή)· χαμηλό (μεταξύ 30-39 %), μέτριο (μεταξύ 40-59 %), υψηλό (μεταξύ 60-75 %), πολύ υψηλό (άνω του 75 %).

(7)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 6.

(8)      GRECO (Ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς), Fourth Evaluation Round – Evaluation report (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων — Έκθεση αξιολόγησης), παράγραφος 124· GRECO Fourth Evaluation Round – Interim Compliance Report (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων — Δεύτερη ενδιάμεση έκθεση συμμόρφωσης), παράγραφοι 25-28.

(9)      Τα πρότυπα του Συμβουλίου της Ευρώπης απαιτούν τον σεβασμό στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης από επιρροές όχι μόνον εκτός, αλλά και εντός του δικαστικού σώματος. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την Επιτροπή της Βενετίας, η πρακτική της έκδοσης από το Ανώτατο Δικαστήριο ή άλλο ανώτατο δικαστικό όργανο κατευθυντήριων γραμμών που δεσμεύουν τα κατώτερα δικαστήρια είναι προβληματική όσον αφορά την εσωτερική ανεξαρτησία [Γνωμοδότηση της Επιτροπής της Βενετίας (CDL-AD(2010)004-e), παράγραφος 70].

(10)      Πριν από την οριστικοποίηση ενός σχεδίου νόμου (νομοσχέδιο), μπορεί να δημοσιευθεί ένα «γενικό σχέδιο» του νομοσχεδίου, το οποίο συχνά ονομάζεται βασικά στοιχεία του νομοσχεδίου.

(11)      Τμήμα Δικαιοσύνης (2020), Γενικό σχέδιο του νομοσχεδίου για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών του 2020.

(12)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 4. Η JAAB αποτελείται από πέντε προέδρους δικαστηρίου, τον γενικό εισαγγελέα, έναν εκπρόσωπο της Εταιρείας Νομικών (Law Society) και του Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου (Bar Council) και τρία μέλη μη προερχόμενα από τον δικαστικό κλάδο τα οποία διορίζονται από τον υπουργό Δικαιοσύνης.

(13)      Η Εταιρεία Νομικών (Law Society) και ο Δικηγορικός Σύλλογος Ιρλανδίας ζήτησαν να συμπεριληφθούν στην Επιτροπή εκπρόσωποι των solicitors και των barristers. Εταιρεία Νομικών (Law Society) (2021), Εισήγηση στη μικτή επιτροπή του Oireachtas (Κοινοβουλίου) σχετικά με το γενικό σχέδιο του νομοσχεδίου για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών του 2020. Συμβούλιο Δικηγορικού Συλλόγου Ιρλανδίας (2021), Εισήγηση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης σχετικά με το γενικό σχέδιο για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών.

(14)      Επιτροπή της Βενετίας [CDL-AD(2020)006], παράγραφος 19.

(15)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 4.

(16)      Ο γενικός εισαγγελέας έχει περιορισμένες αρμοδιότητες δίωξης. Τις αρμοδιότητες αυτές ασκεί ως επί το πλείστον ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας.

(17)      Επιτροπή της Βενετίας [CDL-AD(2020)006], παράγραφοι 21 και 22.

(18)      Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας (2021), Εισήγηση στον υπουργό Δικαιοσύνης σχετικά με το γενικό σχέδιο για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών, σ. 14.

(19)      Εταιρεία Νομικών (Law Society) (2021), Εισήγηση στη μικτή επιτροπή του Oireachtas (Κοινοβουλίου) σχετικά με το γενικό σχέδιο του νομοσχεδίου για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών του 2020, σ. 6. Ο Δικηγορικός Σύλλογος Ιρλανδίας έκρινε ότι, όταν ο γενικός εισαγγελέας πάψει να διεκδικεί το εν λόγω δικαστικό αξίωμα, θα πρέπει να συμμετέχει ένας αναπληρωτής στην επιτροπή. Συμβούλιο Δικηγορικού Συλλόγου Ιρλανδίας (2021), Εισήγηση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης σχετικά με το γενικό σχέδιο για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών.

(20)      Σύσταση CM/Rec(2010)12 της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, παράγραφοι 46-47. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο διαδικασίας διορισμού δικαστών από την εκτελεστική εξουσία μετά από αίτημα δικαστικού συμβουλίου, επισήμανε ότι προκειμένου το εν λόγω συμβούλιο να συμβάλει στο να καταστεί η διαδικασία αυτή αντικειμενική, θα πρέπει να είναι αρκούντως ανεξάρτητο έναντι της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας, καθώς και έναντι της αρχής προς την οποία καλείται να υποβάλει την πρόταση διορισμού. Απόφαση του Δικαστηρίου της 19ης Νοεμβρίου 2019, AK, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C‑585/18, C‑624/18 και C‑625/18, σκέψεις 137-138.

(21)      Γνώμη αριθ. 10(2007) του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου των Ευρωπαίων Δικαστών (CCJE) υπόψη της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης με θέμα το δικαστικό συμβούλιο στην υπηρεσία της κοινωνίας, της 23ης Νοεμβρίου 2007, παράγραφος 87· γνώμη αριθ. 23(2020) του CCJE, Ο ρόλος των ενώσεων δικαστών στην υποστήριξη της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, παράγραφος 47.

(22)      Σύσταση CM/Rec(2010)12 της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, παράγραφος 47.

(23)      Άρθρο 16 του νόμου περί δικαστηρίων και δικαστικών λειτουργών του 1995. Σε περίπτωση που λιγότερα από επτά πρόσωπα ενημερώνουν την επιτροπή για την επιθυμία τους να διοριστούν σε δικαστικό αξίωμα ή σε περίπτωση που η επιτροπή δεν είναι σε θέση να συστήσει στον υπουργό τουλάχιστον επτά πρόσωπα, η επιτροπή υποβάλει στον υπουργό το όνομα κάθε προσώπου που επιθυμεί να διοριστεί και η επιτροπή εισηγείται στον υπουργό τον διορισμό των προσώπων εξ αυτών που κρίνει κατάλληλα.

(24)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 4. Σε μια εξαιρετική σύσταση της GRECO τονίστηκε η ανάγκη για επανεξέταση του σημερινού συστήματος επιλογής, διορισμού, προαγωγής και μετάθεσης των δικαστών, προκειμένου να διορίζονται οι καταλληλότεροι υποψήφιοι με το υψηλότερο επίπεδο κατάρτισης, με διαφάνεια και χωρίς να ασκείται υπερβολική επιρροή από την εκτελεστική εξουσία. GRECO (Ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς), Fourth Evaluation Round – Evaluation report (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων — Έκθεση αξιολόγησης), παράγραφος 132· GRECO Fourth Evaluation Round – Second Interim Compliance Report (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων της GRECO — Δεύτερη ενδιάμεση έκθεση συμμόρφωσης), παράγραφος 34.

(25)      8 συστάσεις σε περιπτώσεις στις οποίες υπάρχουν 2 κενές θέσεις· και 11 συστάσεις όταν υπάρχουν 3 κενές θέσεις.

(26)      Συμβούλιο Δικηγορικού Συλλόγου Ιρλανδίας (2021), Εισήγηση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης σχετικά με το γενικό σχέδιο για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών, σ. 3-4. Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας (2021), Εισήγηση στον υπουργό Δικαιοσύνης σχετικά με το γενικό σχέδιο για την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών: «η Επιτροπή συνιστά ότι, προκειμένου η [Επιτροπή Διορισμού Δικαστών] να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην παροχή ανεξάρτητης διαδικασίας, ο αριθμός των υποψηφίων που προτείνονται στην κυβέρνηση θα πρέπει να μειωθεί σημαντικά», σ. 25. Επίσης, η Επιτροπή συνιστά η προτεινόμενη νομοθεσία να προβλέπει ρητά ότι όλες οι κενές θέσεις πρέπει να δημοσιεύονται με δημόσιο και προσβάσιμο τρόπο (σ. 21).

(27)      Βλ. στο πλαίσιο αυτό, την απόφαση του ΔΕΕ, της 20 Απριλίου 2021, στην υπόθεση C-896/19, Repubblika, ECLI:EU:C:2021:311, σκέψη 71, στην οποία η υποχρέωση του πρωθυπουργού στη Μάλτα να αιτιολογεί την υποβολή στον πρόεδρο της Δημοκρατίας του διορισμού υποψηφίου που δεν προτάθηκε από την Επιτροπή Διορισμού Δικαστών, η οποία συστάθηκε βάσει του Συντάγματος, θεωρήθηκε σημαντική για την εκτίμηση της εν λόγω εξουσίας του πρωθυπουργού, στο μέτρο που ασκείται μόνο σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις, προκειμένου να μην δημιουργηθούν εύλογες αμφιβολίες όσον αφορά την ανεξαρτησία των επιλεγέντων υποψηφίων.

(28)      Ιρλανδικό σύνταγμα, άρθρο 35 παράγραφος 1: «Οι δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου, του Εφετείου, του Ανώτερου Δικαστηρίου και όλων των άλλων δικαστηρίων που ιδρύονται δυνάμει του άρθρο 34 του παρόντος διορίζονται από τον πρόεδρο».

(29)      Η Σύσταση CM/Rec(2010)12 της Επιτροπής Υπουργών προς τα κράτη μέλη σχετικά με τους δικαστές: ανεξαρτησία, αποτελεσματικότητα και αρμοδιότητες, παράγραφος 47, προβλέπει: «Ωστόσο, όταν το σύνταγμα ή άλλες νομικές διατάξεις ορίζουν ότι ο αρχηγός του κράτους, η κυβέρνηση ή η νομοθετική εξουσία αποφασίζουν σχετικά με την επιλογή και τη σταδιοδρομία των δικαστών, μια ανεξάρτητη και αρμόδια αρχή, η οποία απαρτίζεται σε σημαντικό βαθμό από δικαστικούς (με την επιφύλαξη των κανόνων που εφαρμόζονται στα δικαστικά συμβούλια, οι οποίοι περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο IV), θα πρέπει να νομιμοποιείται να διατυπώνει συστάσεις ή γνώμες, τις οποίες εφαρμόζει στην πράξη η οικεία αρμόδια για τους διορισμούς αρχή».

(30)      Η προβλεπόμενη από τον νόμο προθεσμία για την παραλαβή από την επιτροπή του Δικαστικού Συμβουλίου του σχεδίου κατευθυντήριων γραμμών σχετικά τη δικαστική συμπεριφορά και τη δεοντολογία είναι η 30ή Ιουνίου 2021 και η προθεσμία για την έγκριση των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών από το Δικαστικό Συμβούλιο είναι η 30ή Ιουνίου 2022.

(31)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 6. Σε μια εξαιρετική σύσταση της GRECO γίνεται αναφορά στην ανάγκη να θεσπιστεί επίσημα κώδικας δεοντολογίας για τους δικαστές και να συνδεθεί η εν λόγω νομική πράξη με μηχανισμό λογοδοσίας. GRECO (Ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς), Fourth Evaluation Round (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων), παράγραφος 146· GRECO Fourth Evaluation Round – Second Interim Compliance Report (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων της GRECO — Δεύτερη ενδιάμεση έκθεση συμμόρφωσης), παράγραφος 44.

(32)      Παρατηρήσεις που υπέβαλε το Irish Council for Civil Liberties (Συμβούλιο Πολιτικών Ελευθεριών Ιρλανδίας) για την έκθεση του 2021 για το κράτος δικαίου με τίτλο «ΕΕ 2020: απαιτήσεις για τη δημοκρατία, Έκθεση χώρας και τάσεων για τις δημοκρατικές επιδόσεις από οργανισμούς πολιτικών ελευθεριών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση — Ιρλανδία, σ. 5.

(33)      Σύσταση CM/Rec(2010)12 της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, παράγραφος 69. Σε μια εξαιρετική σύσταση της GRECO γίνεται αναφορά στην ανάγκη να θεσπιστεί επίσημα κώδικας δεοντολογίας για τους δικαστές και να συνδεθεί η εν λόγω νομική πράξη με μηχανισμό λογοδοσίας. GRECO (Ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς), Fourth Evaluation Round (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων), παράγραφος 146· GRECO Fourth Evaluation Round – Interim Compliance Report (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων — Ενδιάμεση έκθεση συμμόρφωσης), παράγραφος 43.

(34)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 4. Επιπλέον το πεδίο του δικαστικού ελέγχου σε υποθέσεις πειθαρχικών κυρώσεων ή παύσης περιορίζεται μόνο στη νομιμότητα της διαδικασίας, χωρίς να είναι δυνατή η αμφισβήτηση επί της ουσίας. Τα πρότυπα του Συμβουλίου της Ευρώπης απαιτούν τον σεβασμό στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης από αθέμιτες επιρροές όχι μόνον εκτός, αλλά και εντός του δικαστικού σώματος. Βλ. επίσης υποσημείωση 9.

(35)      Διάγραμμα 32, Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2021.

(36)      Υπουργείο Δικαιοσύνης (2021), Σχέδιο για τη δικαιοσύνη του 2021, δράση 80.

(37)      Παρατηρήσεις που υπέβαλε το Συμβούλιο Δικηγορικού Συλλόγου Ιρλανδίας για την κατάρτιση της έκθεσης του 2021 για το κράτος δικαίου, σ. 8.

(38)      Διάγραμμα 30, Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2021. Η μεθοδολογία του πίνακα αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης μετρά τις επενδύσεις στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης ως ποσοστό του ΑΕΠ.

(39)      Η GRECO, στη δεύτερη ενδιάμεση έκθεσή της στο πλαίσιο του τέταρτου γύρου αξιολογήσεων, έκρινε ότι εξακολουθούσε να μην τηρείται η σύσταση για τη θεσμοθέτηση και τη διάθεση επαρκών πόρων για ειδική εισαγωγική και ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση, με παράλληλο σεβασμό της ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας.

(40)      Πληροφορίες που έδωσε η Ιρλανδία για την κατάρτιση της έκθεσης του 2021 για το κράτος δικαίου, σ. 12.

(41)      Ό.π.

(42)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 8.

(43)      Έκθεση της ομάδας εξέτασης σχετικά με την απονομή της πολιτικής δικαιοσύνης, πρόεδρος: αξιότιμος δικαστής κ. Peter Kelly, πρώην πρόεδρος του Ανώτερου Δικαστηρίου.

(44)      Εξέταση της απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης, Έκθεση, σ. 322.

(45)      Ιρλανδία, Σχέδιο για τη δικαιοσύνη του 2021, δράση 83.

(46)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 8.

(47)      Ιρλανδία, Σχέδιο για τη δικαιοσύνη του 2021, δράση 88.

(48)      Παρατηρήσεις που υπέβαλε ο Δικηγορικός Σύλλογος Ιρλανδίας για την κατάρτιση της έκθεσης του 2021 για το κράτος δικαίου, σ. 8.

(49)      Διάγραμμα 27, Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2021.

(50)      Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών (2020), Greater than the Sum of Its Parts? Consideration of Unification of the Solicitors’ Profession and Barristers’ Profession (Μεγαλύτερο από το άθροισμα των τμημάτων του; Εξέταση της ενοποίησης του επαγγέλματος του solicitor και του επαγγέλματος του barrister).

(51)      Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών (2020), Setting Standards: Legal Practitioner Education and Training (Καθορισμός προτύπων: Εκπαίδευση και κατάρτιση επαγγελματιών του νομικού κλάδου).

(52)      Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών (2020), Δελτίο Τύπου — LSRA takes over the regulation of advertising by legal practitioners (Η Ρυθμιστική Αρχή Νομικών Υπηρεσιών αναλαμβάνει τη ρύθμιση της διαφήμισης από επαγγελματίες του νομικού κλάδου).

(53)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 9-10.

(54)      Υπηρεσία Δικαστηρίων της Ιρλανδίας (Irish Court Service) (2020), The Courts Service Long-Term Strategic Vision to 2030: Supporting Access to Justice in a modern, digital Ireland (Μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμα για το 2030: Στηρίζοντας την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε μια μοντέρνα, ψηφιακή Ιρλανδία).

(55)      Διάγραμμα 40, Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2021.

(56)      Διάγραμμα 41, Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2021.

(57)      Διάγραμμα 42, Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2021.

(58)      Διάγραμμα 5, Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2021.

(59)      Διάγραμμα 6, Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2021.

(60)      Τα δεδομένα της CEPEJ τροφοδοτούν τον πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης.

(61)      Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (2014), Τελικές παρατηρήσεις σχετικά με την τέταρτη περιοδική έκθεση της Ιρλανδίας.

(62)      Συμβούλιο Πολιτικών Ελευθεριών Ιρλανδίας (2020), Untenable in a democracy: ICCL renews call for abolition of Special Criminal Court (Μη αποδεκτό σε μια δημοκρατία: το ICCL επαναλαμβάνει την έκκλησή του για κατάργηση του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου).

(63)      Πληροφορίες που παρέσχε η Ιρλανδία για την κατάρτιση της έκθεσης του 2021 για το κράτος δικαίου, σ. 17.

(64)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 10.

(65)      Πληροφορίες που παρέσχε η Ιρλανδία για την κατάρτιση της έκθεσης του 2021 για το κράτος δικαίου, σ. 16.

(66)      Υπουργείο Δικαιοσύνης (2020), Εξέταση της απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης, Έκθεση, σ. 398-399.

(67)      Νομοσχέδιο ποινικής δικονομίας του 2021.

(68)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 11.

(69)      Transparency International (Διεθνής Διαφάνεια), Δείκτης αντίληψης της διαφθοράς 2020 (2021), σ. 2-3. Το επίπεδο της εκλαμβανόμενης διαφθοράς κατηγοριοποιείται ως εξής: χαμηλό (η άποψη εμπειρογνωμόνων και διευθυντικών στελεχών επιχειρήσεων όσον αφορά τη διαφθορά στον δημόσιο τομέα βαθμολογείται άνω του 79)· σχετικά χαμηλό (βαθμολογίες μεταξύ 79-60), σχετικά υψηλό (βαθμολογίες μεταξύ 59-50), υψηλό (βαθμολογίες κάτω από 50).

(70)      Το 2015 η βαθμολογία ήταν 75, ενώ το 2020 η βαθμολογία είναι 72. Η βαθμολογία αυξάνεται/μειώνεται σημαντικά όταν μεταβάλλεται πάνω από πέντε μονάδες· αυξάνεται/μειώνεται (μεταβολή 4-5 μονάδων)· είναι σχετικά σταθερή (μεταβολή από 1 έως 3 μονάδες) κατά την τελευταία πενταετία.

(71)      Τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου σχετικά με την αντίληψη και την εμπειρία των πολιτών και των επιχειρήσεων όσον αφορά τη διαφθορά, όπως αναφέρθηκαν πέρυσι, επικαιροποιούνται κάθε δεύτερο έτος. Τα πλέον πρόσφατα στοιχεία προέρχονται από το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 502 (2020) και από το Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο 482 (2019).

(72)      Νόμος για την ποινική δικαιοσύνη (αδικήματα διαφθοράς) του 2018.

(73)      Νόμος για το ποινικό δίκαιο (εξωεδαφική δικαιοδοσία) του 2019, άρθρο 3.

(74)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 13.

(75)      Υπουργείο Δικαιοσύνης (2020), Έκθεση της ομάδας εξέτασης σχετικά με τις δομές και τις στρατηγικές για την πρόληψη, τη διερεύνηση και την τιμωρία του οικονομικού εγκλήματος και της διαφθοράς.

(76)      Department of the Taoiseach (2020), Programme for Government: Our Shared Future (Πρόγραμμα για την κυβέρνηση: το κοινό μας μέλλον).

(77)      Υπουργείο Δικαιοσύνης (2021), Σχέδιο υλοποίησης της ομάδας ελέγχου Hamilton. Ένα σχέδιο εφαρμογής για την εφαρμογή των συστάσεων δημοσιεύθηκε στο τέλος Απριλίου του 2021.

(78)      Η An Garda Síochána (αστυνομία) διέθεσε προϋπολογισμό ύψους 1,952 δισ. EUR για το 2021. Αυτό το επίπεδο χρηματοδότησης επιτρέπει τη συνεχή πρόσληψη μελών και προσωπικού της Garda. Ως εκ τούτου, η Garda σήμερα αριθμεί πάνω από 14 600 μέλη και 3 000 υπαλλήλους Garda σε εθνικό επίπεδο. Ο προϋπολογισμός του 2021 προβλέπει την πρόσληψη έως και 620 νέων Gardaí (αστυνομικών) και επιπλέον 500 υπαλλήλων της Garda.

(79)      Όπως το γραφείο για τα περιουσιακά στοιχεία εγκληματικής προέλευσης (Criminal Assets Bureau), το εθνικό γραφείο για το κυβερνοέγκλημα (Garda National Cyber Crime Bureau), το εθνικό γραφείο για τις ποινικές έρευνες (Garda National Bureau of Criminal Investigation) και το εθνικό γραφείο για τα ναρκωτικά και το οργανωμένο έγκλημα (Garda National Drugs and Organised Crime Bureau). Οι ερευνητές που υπάγονται στη μονάδα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς είναι μέλη της An Garda Síochána.

(80)      Υπουργείο Δικαιοσύνης (2020), Έκθεση της ομάδας επανεξέτασης σχετικά με τις δομές και τις στρατηγικές για την πρόληψη, τη διερεύνηση και την τιμωρία του οικονομικού εγκλήματος και της διαφθοράς.

(81)      Παρατηρήσεις που ελήφθησαν από το Εθνικό Γραφείο Οικονομικού Εγκλήματος στο πλαίσιο της επίσκεψης στην Ιρλανδία.

(82)      Νόμος περί δεοντολογίας στα δημόσια αξιώματα του 1995 και νόμος περί προτύπων στα δημόσια αξιώματα του 2001. Αρμόδιος για τους εν λόγω νόμους είναι ο υπουργός Δημοσίων Δαπανών και Μεταρρύθμισης.

(83)      Πληροφορίες που ελήφθησαν κατά την επίσκεψη στην Ιρλανδία.

(84)      Η επανεξέταση περιλαμβάνει σειρά από συνιστώμενες περαιτέρω δράσεις, που πρέπει να εξετάσει η επιτροπή προτύπων, οι περισσότερες από τις οποίες αφορούν αιτήματα που ελήφθησαν για μεγαλύτερη σαφήνεια, καθοδήγηση και εκπαίδευση. Υπουργείο Δημόσιων Δαπανών και Μεταρρύθμισης (2020), Δεύτερη θεσμοθετημένη επανεξέταση του νόμου για τη ρύθμιση της πρακτικής της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) του 2015. Η τρίτη θεσμοθετημένη επανεξέταση του νόμου για τη ρύθμιση της πρακτικής της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων του 2015 πρέπει να ξεκινήσει έως την 1η Σεπτεμβρίου 2022.

(85)      Βλ. www.lobbying.ie.

(86)      Υπουργείο Δημόσιων Δαπανών και Μεταρρύθμισης (2020), Δεύτερη θεσμοθετημένη επανεξέταση του νόμου για τη ρύθμιση της πρακτικής της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) του 2015.

(87)      Νομοσχέδιο του 2015 για τα πρότυπα στον δημόσιο τομέα.

(88)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 13.

(89)      GRECO Fourth Evaluation Round – Second Interim Compliance Report (Τέταρτος γύρος αξιολογήσεων της GRECO — Δεύτερη ενδιάμεση έκθεση συμμόρφωσης), σ. 9.

(90)      Ιρλανδικό σύνταγμα, άρθρο 40.

(91)      Οδηγία 2010/13/ΕΕ για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων (οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων) ενόψει των μεταβαλλόμενων συνθηκών της αγοράς. Η Ιρλανδία κατατάχθηκε στη 12η θέση στον παγκόσμιο δείκτη ελευθερίας του Τύπου το 2021 (7η θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ), μία θέση πάνω σε σύγκριση με το 2020, όταν κατετάγη στη 13η θέση. Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα, Ιρλανδία.

(92)      Το νομοσχέδιο για τη διαδικτυακή ασφάλεια και τη ρύθμιση των μέσων μαζικής επικοινωνίας θα έχει ως στόχο τη μεταφορά στο ιρλανδικό νομικό πλαίσιο της αναθεωρημένης οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων.

(93)      Το τρέχον προσωπικό και τα καθήκοντα της ΒΑΙ θα εποπτεύονται από τον επίτροπο για τις ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις.

(94)      Ο υπουργός Επικοινωνιών, Δράσης για το Κλίμα και Περιβάλλοντος, προκειμένου να στηρίξει τον τομέα των μέσων ενημέρωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, ζήτησε από την ΒΑΙ να εξετάσει το ενδεχόμενο απαλλαγής των ανεξάρτητων ραδιοφωνικών σταθμών από την εισφορά για το πρώτο εξάμηνο του 2020. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του 2019, η ΒΑΙ αποδέχθηκε το αίτημα αυτό, επιδιώκοντας μια σειρά στρατηγικών διαχείρισης ταμειακών ροών και προϋπολογισμού.

(95)      2021 Media Pluralism Monitor, country report for Ireland (Παρατηρητήριο για την πολυφωνία στα μέσα μαζικής επικοινωνίας 2021, έκθεση για την Ιρλανδία), σ. 10.

(96)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 16.

(97)      Ετήσια έκθεση του Συμβουλίου Τύπου για το 2020.

(98)      Ό.π.

(99)      Συμβούλιο Τύπου της Ιρλανδίας, Αποφάσεις του Διαμεσολαβητή Τύπου.

(100)      Όπως ορίζεται στο άρθρο 25 του νόμου περί ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών του 2009. Η αρχή αυτή αναμένεται να επιβεβαιωθεί στο επικείμενο νομοσχέδιο για την διαδικτυακή ασφάλεια και τη ρύθμιση των μέσων μαζικής επικοινωνίας — Επικεφαλίδα 10. 

(101)  Η βάση δεδομένων σχεδιάστηκε και συντηρείται από το προσωπικό της Σχολής Επικοινωνιών του DCU. Το σχέδιο αποτελεί πρωτοβουλία της ΒΑΙ στο πλαίσιο της καταστατικής της υποχρέωσης για διεξαγωγή ερευνών σχετικά με την πολυφωνία των μέσων μαζικής επικοινωνίας στην Ιρλανδία. Η βάση δεδομένων διατίθεται στη διεύθυνση: mediaownership.ie

(102)      Κατά την περίοδο 2018-20 εγκρίθηκαν όλες οι προτεινόμενες συγχωνεύσεις μέσων μαζικής επικοινωνίας. Βλ.: gov.ie - Media Mergers (www.gov.ie) .

(103) Σύμφωνα με τον νόμο περί ανταγωνισμού και προστασίας του καταναλωτή του 2014, μια τέτοια έκθεση θα πρέπει να περιγράφει τις ρυθμίσεις περί ιδιοκτησίας και ελέγχου επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα των μέσων μαζικής επικοινωνίας στην Ιρλανδία, να περιγράφει τις αλλαγές στις ρυθμίσεις περί ιδιοκτησίας και ελέγχου των εν λόγω επιχειρήσεων κατά τα προηγούμενα 3 έτη, και να αναλύει τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών στην πολυφωνία των μέσων μαζικής επικοινωνίας στην Ιρλανδία.

(104)      Όπως αναφέρεται στη μελέτη σχετικά με την εφαρμογή των νέων διατάξεων της αναθεωρημένης οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων στην Ιρλανδία, οι αποφάσεις για συγχωνεύσεις μέσων μαζικής επικοινωνίας και όλες οι άλλες αποφάσεις σχετικά με την ιδιοκτησία των μέσων μαζικής επικοινωνίας αναφέρονται δημοσίως από τους αρμόδιους φορείς, είτε από το Υπουργείο Επικοινωνιών (BAI) είτε από την επιτροπή ανταγωνισμού, και αναφέρονται στα εθνικά και περιφερειακά μέσα μαζικής επικοινωνίας.

(105) Σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα — Ιρλανδία «Ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και μέσα μαζικής επικοινωνίας έλεγχαν μεγάλο μέρος της αγοράς των καθημερινών και κυριακάτικων εφημερίδων, ενώ οι ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις εξακολούθησαν να κυριαρχούνται από την ημικρατική εταιρεία RTE —η οποία αντιμετωπίζει αυξανόμενα οικονομικά βάρη που απειλούν τη συνεχιζόμενη σταθερότητά της».

(106) Η έλλειψη στοιχείων σχετικά με τα έσοδα και τη συγκέντρωση κοινού για τις αγορές όλων των μέσων μαζικής επικοινωνίας φαίνεται να αποτελεί πρόβλημα. Βλ. Media Pluralism Monitor, country report for Ireland (Παρατηρητήριο για την πολυφωνία στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, έκθεση για την Ιρλανδία), σ. 11.

(107) Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα — Ιρλανδία «Ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και μέσα μαζικής επικοινωνίας έλεγχαν μεγάλο μέρος της αγοράς των καθημερινών και κυριακάτικων εφημερίδων, ενώ οι ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις εξακολούθησαν να κυριαρχούνται από την ημικρατική εταιρεία RTE —η οποία αντιμετωπίζει αυξανόμενα οικονομικά βάρη που απειλούν τη συνεχιζόμενη σταθερότητά της».

(108)     2021 Media Pluralism Monitor, country report for Ireland (Παρατηρητήριο για την πολυφωνία στα μέσα μαζικής επικοινωνίας 2021, έκθεση για την Ιρλανδία), σ. 8.

(109) Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (2020), COVID-19: Ποια χρηματοδοτική στήριξη έχουν λάβει τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και οι δημοσιογράφοι στην Ευρώπη;

(110)      Η επιτροπή απαρτίζεται από 10 μέλη, τα οποία επιλέγονται με βάση την εμπειρογνωμοσύνη και την πείρα τους στα μέσα μαζικής επικοινωνίας. 

(111)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 17.

(112)      Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα.

(113) Οι ιρλανδικές αρχές δεν εξέτασαν την έκθεση.

(114)

Στην έκθεση Murray του 2017 αξιολογήθηκε ότι το καθεστώς διατήρησης δεδομένων της πράξης δεν διασφάλιζε επαρκώς την αρχή της προστασίας των δημοσιογραφικών πηγών.

(115)

Φθινοπωρινό νομοθετικό πρόγραμμα.

(116)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 19. Η συνήθης νομοθετική διαδικασία προβλέπει τη νόμιμη εποπτεία που έχει στη διάθεσή του το Oireachtas. 

(117)      Κατά την έναρξη της πανδημίας τον Μάρτιο, το Oireachtas (Κοινοβούλιο) θέσπισε τον νόμο για την υγεία (διατήρηση και προστασία και άλλα μέτρα έκτακτης ανάγκης για το δημόσιο συμφέρον) του 2020. Επικουρικά μέτρα επιβολής εγκρίθηκαν με τον νόμο για την ποινική δικαιοσύνη (εξουσίες επιβολής) (COVID-19) του 2020 (Σεπτέμβριος) και τον νόμο (τροποποίηση) για την υγεία του 2020 (Οκτώβριος). Επίσης, τον Μάρτιο το Oireachtas (Κοινοβούλιο) θέσπισε τον νόμο περί μέτρων έκτακτης ανάγκης για το δημόσιο συμφέρον (COVID-19) του 2020, ο οποίος παρείχε ευρείες νομοθετικές εξουσίες για την αντιμετώπιση των σκληρών οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας και προέβλεπε αλλαγή των διαδικασιών για την έγκριση κράτησης δυνάμει του νόμου περί ψυχικής υγείας του 2001.

(118)      Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας (2021), Ireland’s Emergency Powers During the Covid-19 Pandemic (Εξουσίες έκτακτης ανάγκης της Ιρλανδίας κατά την πανδημία COVID-19), σ. 27.

(119)      Ό.π.

(120)      Η έκθεση της IHREC επέκρινε επίσης το περιορισμένο πεδίο κοινοβουλευτικής εποπτείας του παράγωγου δικαίου που θεσπιζόταν από τον υπουργό Υγείας λόγω της απουσίας διαβούλευσης πριν από τη θέσπιση ή ελέγχου από οποιαδήποτε επιτροπή των Σωμάτων, σε συνδυασμό με τον περιορισμένο εκ των υστέρων έλεγχο. Άλλες ανησυχίες αφορούν τη σύγχυση της γραμμής μεταξύ των νομικών απαιτήσεων και των κατευθυντήριων γραμμών για την υγεία, την αναδρομική εφαρμογή των κανονισμών και την έλλειψη ταχείας δημοσίευσης των κανονισμών.

(121)      Παρατηρήσεις που υπέβαλε το Συμβούλιο Πολιτικών Ελευθεριών Ιρλανδίας για την κατάρτιση της έκθεσης για το κράτος δικαίου του 2021, σ. 12.

(122) Νόμος (τροποποίηση) του 2021 για την υγεία και την ποινική δικαιοσύνη (COVID-19).

(123) Σύμφωνα με το άρθρο 173 παράγραφος 1 του κανονισμού της Dáil, η επιτροπή εργασιών, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους της κυβέρνησης και όλων των αντιπολιτευόμενων μερών, μπορεί να άρει την απαίτηση για προνομοθετικό έλεγχο κατόπιν αιτήματος μέλους της κυβέρνησης.

(124) Από τα 32, 15 νομοσχέδια επικεντρώθηκαν στην εισαγωγή διαφόρων διατάξεων και μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19.

(125)      «Πρόταση σύντομης υπογραφής» — Το άρθρο 25 παράγραφος 2 εδάφιο 1 του Συντάγματος ορίζει ότι όταν ένα νομοσχέδιο περάσει όλα τα στάδια και στα δύο σώματα, αποστέλλεται στον πρωθυπουργό, ο οποίος το υποβάλλει στον πρόεδρο. Στη συνέχεια ο πρόεδρος εξετάζει το νομοσχέδιο και ο πρόεδρος πρέπει να υπογράψει το νομοσχέδιο «το νωρίτερο την πέμπτη ημέρα και το αργότερο την έβδομη ημέρα από την υποβολή του σε αυτόν». Το εδάφιο 2 του ίδιου άρθρου του Συντάγματος προβλέπει ότι «κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης, με προηγούμενη συγκατάθεση της Άνω Βουλής (Seanad Éireann), ο Πρόεδρος μπορεί να υπογράψει» το νομοσχέδιο νωρίτερα από την πέμπτη ημέρα. Αυτό γίνεται μέσω πρότασης στη Seanad (η οποία υποβάλλεται μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης του νομοσχεδίου από τη Seanad), και η Seanad καλείται να συμφωνήσει με την κυβέρνηση να ζητήσει από τον Πρόεδρο να υπογράψει το νομοσχέδιο νωρίτερα από πέντε ημέρες.

(126)      Πληροφορίες που υπέβαλε το ENNHRI για την κατάρτιση της έκθεσης του 2021 για το κράτος δικαίου, σ. 217 και πληροφορίες που ελήφθησαν κατά την επίσκεψη στην Ιρλανδία.

(127)      Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 20.

(128)      Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Ιρλανδίας (2021), Ireland’s Emergency Powers During the Covid-19 Pandemic (Εξουσίες έκτακτης ανάγκης της Ιρλανδίας κατά την πανδημία COVID-19). 

(129) Η έκθεση της IHREC δεν καλύπτει το μέτρο που θέσπισε η κυβέρνηση της Ιρλανδίας την άνοιξη του 2021 για υποχρεωτική καραντίνα σε ξενοδοχείο για τους ταξιδιώτες που φθάνουν στην Ιρλανδία από καθορισμένες χώρες. Το σύστημα έχει αποτελέσει αντικείμενο κριτικής· βλ. για παράδειγμα Συμβούλιο Πολιτικών Ελευθεριών Ιρλανδίας (ICCL) 2021, το ICCL ζητεί να τερματιστεί η υποχρεωτική καραντίνα εάν δεν αντιμετωπιστούν ζητήματα δικαιωμάτων, 19 Απριλίου 2021.

(130) Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 20.

(131) Το Ταμείο επικεντρώνεται σε οργανώσεις που παρέχουν στήριξη και υπηρεσίες στους ακόλουθους τομείς: υγεία και κοινωνική μέριμνα (συμπεριλαμβανομένου του εθισμού, της αναπηρίας και της ψυχικής υγείας)· υπηρεσίες για παιδιά και οικογένειες (συμπεριλαμβανομένων των συμβουλευτικών υπηρεσιών/θεραπειών)· ενδοοικογενειακή/σεξουαλική/έμφυλη βία· στέγαση/έλλειψη στέγης· υπηρεσίες για την κοινότητα (π.χ. γεύματα σε οχήματα/υπηρεσίες δημιουργίας φιλικών σχέσεων/υποστήριξη ηλικιωμένων/ομάδες υποστήριξης ευάλωτων ατόμων κ.λπ.)· και στον τομέα της κοινοτικής εκπαίδευσης.

(132) Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου, κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ιρλανδία, σ. 21. Βλ. επίσης την ανακοίνωση του ειδικού εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι με ειρηνικό τρόπο και του συνεταιρίζεσθαι και του ειδικού εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της 10ης Δεκεμβρίου 2020.

(133) Σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο του 1997, οι δωρεές μπορούν να λαμβάνονται από τρίτους μέχρι το ανώτατο ποσό των 2 500 EUR από έναν δωρητή κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε ημερολογιακού έτους.

(134) Κατά τη SIPO, η σχετική νομοθεσία έχει την έννοια ότι περιλαμβάνει επίσης συγκεκριμένες δραστηριότητες που ασκούνται από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, όπως οι δράσεις προώθησης και εκτός προεκλογικής περιόδου.

(135)      SIPO (2020), Ετήσια έκθεση του 2019, σ. 27-28.

(136)      Γενικό σχέδιο του νομοσχεδίου εκλογικής μεταρρύθμισης του 2020.