P9_TA(2021)0314

Η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα στην ΕΕ, στο πλαίσιο της υγείας των γυναικών

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 24ης Ιουνίου 2021 σχετικά με την κατάσταση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων στην ΕΕ, στο πλαίσιο της υγείας των γυναικών (2020/2215(INI))

(2022/C 81/04)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,

—	έχοντας υπόψη τα άρθρα 5, 6 και 168 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—	έχοντας υπόψη τη Διεθνή Διάσκεψη για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη (ICPD) που διεξήχθη στο Κάιρο το 1994 και το πρόγραμμα δράσης της, καθώς και τα αποτελέσματα των αναθεωρητικών διασκέψεών της,

—	έχοντας υπόψη τη Δήλωση του Ναϊρόμπι για την ICPD25, της 1ης Νοεμβρίου 2019, με τίτλο «Επιτάχυνση της υπόσχεσης», καθώς και τις εθνικές δεσμεύσεις και τις δεσμεύσεις των εταίρων όπως και τις δράσεις συνεργασίας που ανακοινώθηκαν στη Σύνοδο κορυφής του Ναϊρόμπι,

—	έχοντας υπόψη την πλατφόρμα δράσης του Πεκίνου και τα αποτελέσματα των αναθεωρητικών διασκέψεών της,

—	έχοντας υπόψη την Ατζέντα του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, που εγκρίθηκε την 25η Σεπτεμβρίου 2015 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2016, και ειδικότερα τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) 3, 5, 16 και τους συναφείς δείκτες,

—

έχοντας υπόψη τον Άτλαντα για την Αντισύλληψη των ετών 2017, 2018, 2019 και 2020, ο οποίος κατατάσσει την πρόσβαση στην αντισύλληψη στην Ευρώπη ανά χώρα και τονίζει τις ανισότητες στην Ευρώπη, καθώς και το γεγονός ότι σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης η ανικανοποίητη ανάγκη για αντισύλληψη έχει μείνει σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη,

—	έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW), της 18ης Δεκεμβρίου 1979, και τις γενικές της συστάσεις αριθ. 21 (1994), αριθ. 24 (1999), αριθ. 28 (2010), αριθ. 33 (2015) και αριθ. 35 (2017),

—	έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας («Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης»),

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 6 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (CRPD), της 3ης Μαΐου 2008,

—

έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, της 25ης Νοεμβρίου 2020, με τίτλο ««Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ισότητα των φύλων (GAP) III: ένα φιλόδοξο θεματολόγιο για την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών στην εξωτερική δράση της ΕΕ» (JOIN(2020)0017),

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 26ης Νοεμβρίου 2020, σχετικά με την de facto απαγόρευση του δικαιώματος στην άμβλωση στην Πολωνία (1),

—	έχοντας υπόψη την απόφαση της επιτροπής CEDAW, της 28ης Φεβρουαρίου 2020, στην υπόθεση S.F.M. κατά Ισπανίας,

—	έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Ισότητα και την Απαγόρευση των Διακρίσεων, της 25ης Σεπτεμβρίου 2017, σχετικά με την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των ίντερσεξ ατόμων,

—	έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Ισότητα και την Απαγόρευση των Διακρίσεων, της 2ας Απριλίου 2015, σχετικά με τις διακρίσεις κατά των διεμφυλικών ατόμων στην Ευρώπη,

—	έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 5ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας — Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025» (COM(2020)0152),

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 14ης Φεβρουαρίου 2019, σχετικά με τα δικαιώματα των ίντερσεξ ατόμων (2),

—

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/522 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Μαρτίου 2021, για τη θέσπιση Προγράμματος σχετικά με τη δράση της Ένωσης στον τομέα της υγείας [Πρόγραμμα «Η ΕΕ για την υγεία» (EU4Health)] για την περίοδο 2021-2027 και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 282/2014 (3),

—

έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων, της 22ας Νοεμβρίου 2019, με τίτλο «Beijing + 25: the fifth review of the implementation of the Beijing Platform for Action in the EU Member States» (Πεκίνο + 25: η 5η επισκόπηση της εφαρμογής της πλατφόρμας δράσης του Πεκίνου στα κράτη μέλη της ΕΕ),

—

έχοντας υπόψη το περιφερειακό γραφείο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) για το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία: επίτευξη των στόχων της Ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ευρώπη — κανείς στο περιθώριο, το οποίο έχει τρεις στενά διασυνδεδεμένους στόχους: «να διασφαλίζεται το δικαίωμα όλων να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία, καθώς και ο σεβασμός, η προστασία και η εκπλήρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους»· «να διασφαλίζεται το δικαίωμα όλων στα υψηλότερα δυνατά επίπεδα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και ευεξίας»· και «να διασφαλίζεται άμεση και καθολική πρόσβαση στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και εξάλειψη των ανισοτήτων»,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Δικτύου της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οικογενειακού Προγραμματισμού (IPPF EN) και του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Γραφείου για την Εκπαίδευση σε Θέματα Υγείας (BZgA) με τίτλο «Sexuality Education in Europe and Central Asia: State of the Art and Recent Developments» (Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία: Κατάσταση των πραγμάτων και πρόσφατες εξελίξεις»,

—	έχοντας υπόψη την έρευνα εταίρων του IPPF EN με τίτλο: «Abortion legislation and its implementation in Europe and Central Asia» (Νομοθεσία για τις αμβλώσεις και η εφαρμογή της στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία),

—	έχοντας υπόψη τη μελέτη με τίτλο «The gendered impact of the COVID-19 crisis and post-crisis» (Ο αντίκτυπος όσον αφορά την ισότητα των φύλων κατά την περίοδο της κρίσης COVID-19 και έπειτα από αυτή), που δημοσιεύθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών στις 30 Σεπτεμβρίου 2020 (4),

—	έχοντας υπόψη το ενημερωτικό σημείωμα πολιτικής της μονάδας του ΟΗΕ για την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών, της 9ης Απριλίου 2020, με τίτλο «The Impact of COVID-19 on Women» (Ο αντίκτυπος της νόσου COVID-19 στα παιδιά),

—	έχοντας υπόψη την έκθεση του ΟΗΕ, της 23ης Απριλίου 2020, με τίτλο «COVID-19 and Human Rights: We are all in this together» (COVID-19 και ανθρώπινα δικαιώματα: Το ζήτημα αυτό μας αφορά όλους),

—

έχοντας υπόψη την έκθεση του Ταμείου του ΟΗΕ για τον Πληθυσμό (UNFPA), της 27ης Απριλίου 2020, με τίτλο «Impact of the COVID-19 Pandemic on Family Planning and Ending Gender-based Violence, Female Genital Mutilation and Child Marriage» (Αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 στον οικογενειακό σχεδιασμό και στον τερματισμό της βίας με βάση το φύλο, του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και των γάμων παιδιών),

—

έχοντας υπόψη τη δήλωση του UNFPA, της 28ης Απριλίου 2020, με τίτλο «Millions more cases of violence, child marriage, female genital mutilation, unintended pregnancy expected due to the COVID-19 pandemic» (Αναμένονται εκατομμύρια επιπλέον κρούσματα βίας, γάμων παιδιών, ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και ανεπιθύμητων κυήσεων λόγω της πανδημίας COVID-19),

—	έχοντας υπόψη το έγγραφο πολιτικής του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών με τίτλο «Women must not pay the price for COVID-19!» (Οι γυναίκες δεν πρέπει να πληρώσουν το τίμημα της COVID-19),

—	έχοντας υπόψη τη μελέτη της καθηγήτριας Sabine Oertelt-Prigione με τίτλο «The impact of sex and gender in the COVID-19 pandemic» (Η επίπτωση του βιολογικού και του κοινωνικού φύλου στην πανδημία COVID-19), η οποία δημοσιεύτηκε στις 27 Μαΐου 2020,

—	έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ με τίτλο «Ασφαλής άμβλωση: τεχνική και πολιτική καθοδήγηση για τα συστήματα υγείας»,

—	έχοντας υπόψη τη «Συνολική στρατηγική για την επιτάχυνση της εξάλειψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ως προβλήματος δημόσιας υγείας» του ΠΟΥ,

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Νοεμβρίου 2020, σχετικά με τον αντίκτυπο των μέτρων κατά της COVID-19 στη δημοκρατία, τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου (5),

—

έχοντας υπόψη την κοινή έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλευτικού Φόρουμ για τα Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά Δικαιώματα (EPF) και του IPPF EN, της 22ας Απριλίου 2020, με τίτλο «Sexual and Reproductive Health and Rights during the COVID-19 pandemic» (Σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και συναφή δικαιώματα στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19),

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 12 του Διεθνούς Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα,

—	έχοντας υπόψη τη γενική παρατήρηση αριθ. 22 της Επιτροπής του ΟΗΕ για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, της 2ας Μαΐου 2016, σχετικά με το δικαίωμα στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία,

—	έχοντας υπόψη τα άρθρα 2, 7, 17 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα,

—	έχοντας υπόψη το γενικό σχόλιο αριθ. 36 της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, της 30ής Οκτωβρίου 2018, σχετικά με το άρθρο 6 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, που αφορά το δικαίωμα στη ζωή,

—	έχοντας υπόψη την ενδιάμεση έκθεση του Ειδικού Εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα όλων στα υψηλότερα δυνατά επίπεδα σωματικής και ψυχικής υγείας, της 3ης Αυγούστου 2011,

—	έχοντας υπόψη την έκθεση του Ειδικού Εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα όλων στα υψηλότερα δυνατά επίπεδα σωματικής και ψυχικής υγείας, της 4ης Απριλίου 2016,

—

έχοντας υπόψη τις εκθέσεις της Ειδικής Εισηγήτριας των Ηνωμένων Εθνών για τη βία κατά των γυναικών, τις αιτίες και τις συνέπειές της, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης της 11ης Ιουλίου 2019 σχετικά με μια προσέγγιση από την οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της κακομεταχείρισης και της βίας σε βάρος των γυναικών στο πλαίσιο των υπηρεσιών αναπαραγωγικής υγείας, με έμφαση στον τοκετό και τη μαιευτική βία,

—	έχοντας υπόψη τη δήλωση του ΠΟΥ του 2015 σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση της έλλειψης σεβασμού και της κακοποίησης κατά τον τοκετό,

—	έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Ισότητα και την Απαγόρευση των Διακρίσεων, της 16ης Σεπτεμβρίου 2019, σχετικά με τη μαιευτική και τη γυναικολογική βία,

—	έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/113/ΕΚ του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2004, για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών (6),

—	έχοντας υπόψη την έκθεση της ομάδας εργασίας των Ηνωμένων Εθνών, της 8ης Απριλίου 2016, σχετικά με το ζήτημα των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών στη νομοθεσία και στην πράξη, που παρουσιάστηκε κατά την 32η σύνοδο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τον Ιούνιο του 2016,

—	έχοντας υπόψη το τμήμα ΙΙ της έκθεσης της ομάδας εργασίας των Ηνωμένων Εθνών, της 14ης Μαΐου 2018, σχετικά με το ζήτημα των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών στη νομοθεσία και στην πράξη,

—	έχοντας υπόψη το τμήμα ΙΙΙ της έκθεσης της ομάδας εργασίας των Ηνωμένων Εθνών, της 8ης Απριλίου 2016, σχετικά με το ζήτημα των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών στη νομοθεσία και στην πράξη,

—	έχοντας υπόψη την έκθεση του Ειδικού Εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της 10ης Ιανουαρίου 2019,

—	έχοντας υπόψη την οδηγία 2011/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2011, περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης (7),

—	έχοντας υπόψη την οδηγία 2001/83/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Νοεμβρίου 2001, περί κοινοτικού κώδικος για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση (8),

—

έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 19ης Νοεμβρίου 2018, με τίτλο «Η νέα ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη: Ο κόσμος μας, η αξιοπρέπειά μας, το μέλλον μας», στην οποία η ΕΕ επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της όσον αφορά την προαγωγή, την προστασία και την πραγμάτωση του δικαιώματος κάθε ατόμου να ελέγχει πλήρως και να αποφασίζει ελεύθερα και υπεύθυνα για ζητήματα που άπτονται της σεξουαλικότητας και της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής του υγείας, χωρίς διακρίσεις, καταναγκασμό και βία,

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 14ης Νοεμβρίου 2019, σχετικά με την ποινικοποίηση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην Πολωνία (9),

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 13ης Φεβρουαρίου 2019, σχετικά με την εναντίωση στα δικαιώματα των γυναικών και στην ισότητα των φύλων στην ΕΕ (10),

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 14ης Φεβρουαρίου 2017, σχετικά με την προώθηση της ισότητας των φύλων στην ψυχική υγεία και την κλινική έρευνα (11),

—	έχοντας υπόψη το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Ισότητα των Φύλων (2011-2020), που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο την 7η Μαρτίου 2011,

—	έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2003, σχετικά με τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου (12),

—

έχοντας υπόψη τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές, της 7ης Μαΐου 2008, για τη διασφάλιση της ποιότητας στο πλαίσιο του προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, και τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές, της 12ης Απριλίου 2006, για τη διασφάλιση της ποιότητας στο πλαίσιο του προσυμπτωματικού ελέγχου και της διάγνωσης του καρκίνου του μαστού,

—	έχοντας υπόψη το θεματικό έγγραφο του Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Δεκεμβρίου 2017, σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα των γυναικών στην Ευρώπη,

—

έχοντας υπόψη τη στρατηγική του ΠΟΥ για την υγεία και την ευεξία των γυναικών στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ για την περίοδο 2017-2021, καθώς και το σχέδιο δράσης για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία για το 2016: επίτευξη των στόχων της Ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ευρώπη — κανείς στο περιθώριο,

—	έχοντας υπόψη την παγκόσμια στρατηγική του ΠΟΥ για την υγεία των γυναικών, των παιδιών και των εφήβων για την περίοδο 2016-2030,

—

έχοντας υπόψη τα πρότυπα του περιφερειακού γραφείου του ΠΟΥ για την Ευρώπη και τα πρότυπα του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Γραφείου για την Εκπαίδευση σε Θέματα Υγείας (BZgA) όσον αφορά τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην Ευρώπη: ένα πλαίσιο για τους αρμόδιους χάραξης πολιτικής, τις εκπαιδευτικές και υγειονομικές αρχές και τους ειδικούς, και έχοντας επίσης υπόψη τις διεθνείς τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές της UNESCO για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση: μια τεκμηριωμένη προσέγγιση,

—

έχοντας υπόψη την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, της 30ής Μαρτίου 2009, σχετικά με τη συλλογική καταγγελία αριθ. 45/2007 που υπέβαλε το Διεθνές Κέντρο για τη Νομική Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (International Centre for the Legal Protection of Human Rights/INTERIGHTS) κατά της Κροατίας, και το γενικό σχόλιο αριθ. 15 της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, της 17ης Απριλίου 2013, σχετικά με το δικαίωμα του παιδιού να απολαμβάνει το υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας (άρθρο 24), όπου τονίζεται ότι οι έφηβοι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλες και αντικειμενικές πληροφορίες όσον αφορά ζητήματα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας,

—	έχοντας υπόψη την έκθεση του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό (UNFPA) σχετικά με την κατάσταση του παγκόσμιου πληθυσμού το 2019 με τίτλο «Unfinished Business: the pursuit of rights and choices FOR ALL» (Εκκρεμή ζητήματα: επιδίωξη δικαιωμάτων και επιλογών ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ),

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,

—	έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Ανάπτυξης,

—	έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (A9-0169/2021),

Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία (ΣΑΥ) είναι μια κατάσταση σωματικής, συναισθηματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας που άπτεται όλων των πτυχών της σεξουαλικότητας και της αναπαραγωγής, και όχι απλώς η απουσία δυσλειτουργίας, αναπηρίας ή θνησιμότητας, καθώς και ότι όλα τα άτομα έχουν το δικαίωμα να αποφασίζουν για τα σώματά τους (13), απαλλαγμένα από διακρίσεις, εξαναγκασμό και βία και να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ΣΑΥ που στηρίζουν αυτό το δικαίωμα και προσεγγίζουν με θετικό τρόπο τη σεξουαλικότητα και την αναπαραγωγή, καθώς η σεξουαλικότητα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα αποτελούν, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, γενικό όρο όπου εμπεριέχονται διάφορα θέματα που επηρεάζουν όλα τα άτομα και αφορούν τέσσερις ξεχωριστούς τομείς: τη σεξουαλική υγεία, τα σεξουαλικά δικαιώματα, την αναπαραγωγική υγεία και τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, και βασίζονται στα δικαιώματα όλων των ατόμων να απαιτούν να γίνονται σεβαστές η σωματική ακεραιότητα, η ιδιωτικότητα και η προσωπική αυτονομία τους· να γίνονται σεβαστά ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου τους· να αποφασίζουν εάν, με ποιον και πότε είναι σεξουαλικώς ενεργά· να έχουν ασφαλείς σεξουαλικές εμπειρίες, να αποφασίζουν εάν, πότε και με ποιον συνάπτουν γάμο, καθώς και εάν και με ποια μέσα αποκτούν παιδί ή παιδιά και πόσα παιδιά· να έχουν πρόσβαση κατά τη διάρκεια της ζωής τους στις πληροφορίες, τους πόρους, τις υπηρεσίες και την υποστήριξη που απαιτούνται για την επίτευξη όλων των ανωτέρω χωρίς διακρίσεις, καταναγκασμό, εκμετάλλευση και βία·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα (ΣΑΔ) προστατεύονται ως ανθρώπινα δικαιώματα στο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων — για παράδειγμα με το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και το Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, με τη CEDAW και με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου — και συνιστούν βασικό στοιχείο της ολοκληρωμένης παροχής υγειονομικής περίθαλψης· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα δικαιώματα στην υγεία, και ιδίως στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, είναι θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών, τα οποία θα πρέπει να ενισχύονται και δεν πρέπει να υποβαθμίζονται ή να καταργούνται με κανέναν τρόπο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πραγμάτωση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων συνιστά βασικό στοιχείο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επίτευξη της ισότητας των φύλων και την καταπολέμηση της βίας με βάση το φύλο· λαμβάνοντας υπόψη ότι το σώμα των ατόμων, η επιλογή τους και επομένως η πλήρης αυτονομία τους θα πρέπει να διασφαλίζονται·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο της εξωτερικής δράσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει άμεση αρμοδιότητα για την προαγωγή της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η προαγωγή της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων εντός της Ένωσης δεν συνιστά άμεση αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά πραγματοποιείται με τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών μέσω της ανοικτής μεθόδου συντονισμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση καλεί, ενθαρρύνει και στηρίζει τα κράτη μέλη στην προώθηση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων για όλους·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η βία με βάση το φύλο είναι εκτεταμένη και επιδεινώθηκε στο πλαίσιο της πανδημίας COVID-19· λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 25 % των γυναικών βιώνουν κάποια μορφή βίας με βάση το φύλο στη διάρκεια της ζωής τους και αμέτρητες γυναίκες βιώνουν σεξουαλική επίθεση και παρενόχληση στο πλαίσιο προσωπικών σχέσεων και δημόσιας ζωής λόγω εδραιωμένων στερεότυπων με βάση το φύλο και των συνακόλουθων κοινωνικών κανόνων·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι παραβιάσεις σε ό,τι αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα συνιστούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως του δικαιώματος στη ζωή, τη σωματική και ψυχική ακεραιότητα, την ισότητα, τη μη διακριτική μεταχείριση, την υγεία και την εκπαίδευση, την αξιοπρέπεια, την ιδιωτική ζωή και την απαλλαγή από απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι παραβιάσεις σε ό,τι αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα αποτελούν μορφή βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και παρεμποδίζουν την πρόοδο προς την ισότητα των φύλων (14)·

Ζ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα συνιστούν στόχους στο πλαίσιο του ΣΒΑ 3 του ΟΗΕ, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταπολέμηση της βίας με βάση το φύλο και των επιζήμιων πρακτικών περιλαμβάνονται στον ΣΒΑ 5·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρόλο που η ΕΕ διαθέτει ορισμένα από τα υψηλότερα, σε παγκόσμιο επίπεδο, πρότυπα στον τομέα της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, και κάποια κράτη μέλη έχουν εφαρμόσει πολιτικές και προγράμματα που υποστηρίζουν τα ΣΑΔ, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις, έλλειψη πρόσβασης και οικονομικής προσιτότητας, κενά, διαφορές και ανισότητες στην πραγμάτωση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, τόσο ανά την ΕΕ όσο και εντός των κρατών μελών, βάσει ηλικίας, βιολογικού και κοινωνικού φύλου, φυλής, εθνοτικής καταγωγής, τάξης, θρησκευτικής υπαγωγής ή πεποιθήσεων, οικογενειακής κατάστασης, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, αναπηρίας, μόλυνσης από HIV [ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων (ΣΜΛ)], εθνικής ή κοινωνικής καταγωγής, νομικού ή μεταναστευτικού καθεστώτος, γλώσσας, γενετήσιου προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στις προκλήσεις και τα εμπόδια στον τομέα της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων μπορούν να περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, εμπόδια νομικής, χρηματοοικονομικής, πολιτιστικής και ενημερωτικής φύσης, όπως η έλλειψη πρόσβασης σε καθολικές, υψηλής ποιότητας και προσβάσιμες υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων: έλλειψη ολοκληρωμένης, κατάλληλης για την ηλικία και τεκμηριωμένης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, ιδίως υπό το πρίσμα του γεγονότος ότι η πραγμάτωση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων για τα άτομα ΛΟΑΔΜ μπορεί να παρεμποδιστεί σοβαρά, καθώς η πολυμορφία του γενετήσιου προσανατολισμού δεν περιλαμβάνεται στα προγράμματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης· η ταυτότητα φύλου, η έκφραση και τα χαρακτηριστικά του φύλου τους· η έλλειψη διαθέσιμων σύγχρονων μεθόδων αντισύλληψης· η άρνηση παροχής ιατρικής περίθαλψης, λόγω προσωπικών πεποιθήσεων· οι νομικοί περιορισμοί και τα πρακτικά εμπόδια στην πρόσβαση σε υπηρεσίες άμβλωσης· η άρνηση παροχής φροντίδας άμβλωσης· η υποχρεωτική άμβλωση· η βία με βάση το φύλο· η γυναικολογική και μαιευτική βία· η καταναγκαστική στείρωση, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της νομικής αναγνώρισης του φύλου· ο εκφοβισμός, η βάναυση και εξευτελιστική μεταχείριση· οι διαφορές στα ποσοστά μητρικής θνησιμότητας και τα κενά στην παροχή ψυχικής υγείας· η αύξηση των ποσοστών καισαρικών τομών· η έλλειψη πρόσβασης σε θεραπείες του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας· η περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και θεραπείες γονιμότητας· οι δυσκολίες στην πρόσβαση σε αγαθά απαραίτητα για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία· τα υψηλά ποσοστά ΣΜΛ και HIV· τα υψηλά ποσοστά εγκυμοσύνης στην εφηβεία· τα επιβλαβή στερεότυπα για τα φύλα και πρακτικές όπως ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων και των γεννητικών οργάνων των ίντερσεξ ατόμων· οι παιδικοί, πρώιμοι και αναγκαστικοί γάμοι, τα εγκλήματα τιμής και οι επονομαζόμενες πρακτικές «θεραπείας μετατροπής», που μπορούν να λάβουν τη μορφή σεξουαλικής βίας, όπως οι «διορθωτικοί βιασμοί» σε λεσβίες και αμφιφυλόφιλες γυναίκες και κορίτσια, καθώς και σε διεμφυλικά άτομα· και οι παρωχημένες ή ιδεολογικά καθοδηγούμενες νομικές διατάξεις που περιορίζουν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας αποτελούν βασικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης που θα πρέπει να είναι διαθέσιμες σε όλους και να περιλαμβάνουν ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη και κατάλληλη για την ηλικία εκπαίδευση όσον αφορά τη σεξουαλικότητα και τις σχέσεις· πληροφορίες, εμπιστευτική και αμερόληπτη παροχή συμβουλών και υπηρεσιών για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και ευεξία· πληροφορίες και παροχή συμβουλών σχετικά με τη σύγχρονη αντισύλληψη, καθώς και πρόσβαση σε ευρύ φάσμα σύγχρονων αντισυλληπτικών· προγεννητική φροντίδα, φροντίδα κατά τον τοκετό και μεταγεννητική φροντίδα· μαιευτική· μαιευτική περίθαλψη και φροντίδα του νεογνού· φροντίδα και υπηρεσίες ασφαλούς και νόμιμης άμβλωσης, συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας επιπλοκών λόγω μη ασφαλών αμβλώσεων· πρόληψη και θεραπεία του HIV και άλλων ΣΜΛ· υπηρεσίες για τον εντοπισμό, την πρόληψη και την αντιμετώπιση της σεξουαλικής και της βίας με βάση το φύλο· πρόληψη, εντοπισμός και θεραπεία καρκίνων του αναπαραγωγικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας· και φροντίδα γονιμότητας και θεραπείας γονιμότητας·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα αποτελούν ανθρώπινα δικαιώματα και πρέπει να στηρίζονται από τα κράτη μέλη της ΕΕ σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι απαραίτητος για τη λειτουργία της δημοκρατίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει αλληλεξάρτηση μεταξύ ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοκρατίας και κράτους δικαίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι όλες αυτές οι αξίες της ΕΕ πρέπει να γίνονται απολύτως σεβαστές από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η σεξουαλική υγεία έχει θεμελιώδη σημασία για τη συνολική υγεία και την ευεξία των ατόμων, των ζευγαριών και των οικογενειών, καθώς και για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των κοινοτήτων και των χωρών και ότι η πρόσβαση στην υγεία, συμπεριλαμβανομένων της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η παροχή κάποιας μορφής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και αγωγής σχετικά με την υγεία είναι ήδη υποχρεωτική στα περισσότερα κράτη μέλη·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΠΟΥ ορίζει την υπογονιμότητα ως «νόσο του αναπαραγωγικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από την αποτυχία επίτευξης εγκυμοσύνης επιβεβαιωμένης με υπερηχογράφημα μετά από 12 ή περισσότερους μήνες τακτικής συνουσίας χωρίς τη χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων»· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτός ο ορισμός δεν καταφέρνει να συμπεριλάβει την πραγματικότητα των λεσβιών και αμφιφυλόφιλων γυναικών, καθώς και των διεμφυλικών ατόμων, σε ζευγάρια ιδίου φύλου, ή μόνων γυναικών που ενδιαφέρονται για επιλογές γονιμότητας, επιδεινώνοντας τις κοινωνικο-νομικές προκλήσεις που ήδη αντιμετωπίζουν στην πρόσβαση σε τεχνολογίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (ART) ως αποτέλεσμα της επικέντρωσης στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λεσβίες και οι αμφιφυλόφιλες γυναίκες ενδέχεται να μην μπορούν να αποδείξουν την «υπογονιμότητά» τους και κατά συνέπεια να μην τους επιτρέπεται η πρόσβαση σε τεχνολογίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (15)·

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένες περιστάσεις οι διεμφυλικοί άνδρες και τα μη δυαδικά ως προς το φύλο άτομα μπορούν επίσης να επιτύχουν εγκυμοσύνη και θα πρέπει, σε τέτοιες περιπτώσεις, να επωφελούνται από τα μέτρα που αφορούν την παροχή φροντίδας κατά την κύηση και τον τοκετό χωρίς διακρίσεις λόγω της ταυτότητας φύλου τους·

ΙΕ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι κανείς δεν θα πρέπει να πεθαίνει κατά τον τοκετό, και ότι η πρόσβαση σε τεκμηριωμένη, ποιοτική και οικονομικώς προσιτή φροντίδα μητρότητας, κύησης και τοκετού αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και πρέπει να διασφαλίζεται χωρίς καμία διάκριση·

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι άνθρωποι που κυοφορούν βιώνουν διάφορες υποχρεωτικές και καταναγκαστικές ιατρικές επεμβάσεις κατά τη διάρκεια του τοκετού, μεταξύ των οποίων σωματική και λεκτική κακοποίηση, ραφή των τραυμάτων του τοκετού χωρίς ανακούφιση από τον πόνο, αδιαφορία για τις αποφάσεις τους και έλλειψη σεβασμού για την εν επιγνώσει συναίνεσή τους, που ενδέχεται να συνιστούν βία και σκληρή και απάνθρωπη μεταχείριση·

ΙΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη, χωρίς διακρίσεις και κατάλληλη για την ηλικία σεξουαλική αγωγή, που εδράζεται σε μια προσέγγιση βασισμένη στα δικαιώματα και εστιασμένη στο φύλο, όπως ορίζουν οι διεθνείς τεχνικές οδηγίες της UNESCO, διευκολύνει την υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά και ενδυναμώνει τα παιδιά και τους νέους, καθώς παρέχει επιστημονικά ακριβείς και κατάλληλες για την ηλικία πληροφορίες σχετικά με τη σεξουαλικότητα, αντιμετωπίζοντας ζητήματα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, στα οποία περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η ανθρώπινη ανάπτυξη· η σεξουαλική και αναπαραγωγική ανατομία και φυσιολογία· η συναίνεση, η εφηβεία και η έμμηνος ρύση· η αναπαραγωγή, η σύγχρονη αντισύλληψη, η εγκυμοσύνη και ο τοκετός· οι σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις· και η καταπολέμηση της βίας λόγω φύλου, συμπεριλαμβανομένων επιβλαβών πρακτικών όπως οι γάμοι παιδιών, οι πρόωροι και οι καταναγκαστικοί γάμοι και ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάλληλη για την εκάστοτε ηλικία ολοκληρωμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι βασική ώστε τα παιδιά και οι νέοι να αναπτύξουν δεξιότητες για να διαμορφώσουν υγιείς, ισότιμες και ασφαλείς σχέσεις, ιδίως με το να εξετάζονται θέματα που αφορούν τα έμφυλα πρότυπα, την ισότητα των φύλων, την κατανομή ισχύος στις σχέσεις, τη συναίνεση και τον σεβασμό των ορίων, και συνεισφέρει στην ισότητα των φύλων·

ΙΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η μη διαθεσιμότητα επιστημονικά ακριβών και τεκμηριωμένων πληροφοριών και εκπαίδευσης παραβιάζει τα δικαιώματα των ατόμων, πλήττει τη δυνατότητά τους κάνουν ενημερωμένες επιλογές σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματά τους και υπονομεύει τις υγιείς προσεγγίσεις ως προς την ισότητα των φύλων·

ΙΘ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΣΑΥ περιλαμβάνει την εμμηνορροϊκή υγιεινή και καθαριότητα, καθώς και συστημικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες στιγματισμού ή διακρίσεων που συνδέονται με την έμμηνο ρύση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η φτώχεια σε σχέση με την εμμηνόρροια, δηλαδή η μειωμένη πρόσβαση σε προϊόντα υγιεινής, επηρεάζει περίπου μία στις δέκα γυναίκες στην Ευρώπη και επιδεινώνεται από μια μεροληπτική ως προς το φύλο φορολόγηση των προϊόντων υγιεινής για την εμμηνόρροια στην ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ντροπή, ο πόνος κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως όταν δεν αντιμετωπίζεται και οι παραδόσεις που εισάγουν διακρίσεις οδηγούν σε πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και χαμηλότερα ποσοστά παρουσίας των κοριτσιών στο σχολείο και των γυναικών στην εργασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υφιστάμενες αρνητικές στάσεις και μύθοι που περιβάλλουν την έμμηνο ρύση επηρεάζουν τις αποφάσεις που σχετίζονται με την αναπαραγωγική υγεία· λαμβάνοντας υπόψη ότι το να γίνει κατανοητή η σύνδεση μεταξύ της υγιεινής κατά την εμμηνόρροια και της μητρικής νοσηρότητας, θνησιμότητας και στειρότητας, των ΣΜΛ/HIV και του καρκίνου της μήτρας μπορεί να βοηθήσει την έγκαιρη ανίχνευση και να σώσει ζωές·

Κ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύγχρονη αντισύλληψη διαδραματίζει βασικό ρόλο στην επίτευξη της ισότητας των φύλων και την πρόληψη ακούσιων κυήσεων, καθώς και στη συνειδητοποίηση του δικαιώματος των ατόμων να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τις οικογενειακές τους επιλογές προγραμματίζοντας ενεργά και υπεύθυνα τον αριθμό των παιδιών, τη χρονική στιγμή κατά την οποία θέλουν να τεκνοποιήσουν και τη χρονική απόσταση μεταξύ των παιδιών τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες μέθοδοι σύγχρονης αντισύλληψης μειώνουν επίσης την εμφάνιση HIV/ΣΜΛ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση σε σύγχρονη αντισύλληψη παρεμποδίζεται ακόμη από πρακτικά, χρηματοοικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά εμπόδια, μεταξύ των οποίων οι μύθοι γύρω από την αντισύλληψη, οι απαρχαιωμένες στάσεις ως προς τη γυναικεία σεξουαλικότητα και αντισύλληψη, καθώς και η στερεοτυπική αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι οι μόνες υπεύθυνες για την αντισύλληψη·

ΚΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι νόμοι για την άμβλωση βασίζονται στην εθνική νομοθεσία· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ακόμη και όταν η άμβλωση είναι νομικά διαθέσιμη, υπάρχουν συχνά νομικά, οιονεί νομικά και άτυπα εμπόδια στην πρόσβαση σε αυτή, στα οποία περιλαμβάνονται περιορισμοί στο χρονικό διάστημα κατά το οποίο υπάρχει πρόσβαση στην άμβλωση και στους λόγους πρόσβασης: ιατρικώς αδικαιολόγητες περίοδοι αναμονής, έλλειψη εκπαιδευμένων και πρόθυμων επαγγελματιών στον τομέα της υγείας, και η άρνηση ιατρικής περίθαλψης με βάση προσωπικές πεποιθήσεις, η μεροληπτική και υποχρεωτική παροχή συμβουλών, η σκόπιμη παραπληροφόρηση ή η απαίτηση να υπάρχει η έγκριση τρίτων, ιατρικώς περιττές εξετάσεις, η απαίτηση να υπάρχει κίνδυνος, τα σχετικά έξοδα και το γεγονός ότι δεν επιστρέφονται·

ΚΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα κράτη μέλη εξακολουθούν να διαθέτουν εξαιρετικά περιοριστικούς νόμους που απαγορεύουν την άμβλωση, εκτός από αυστηρά καθορισμένες περιστάσεις, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να αναγκάζονται να καταφύγουν σε παράνομες αμβλώσεις, να ταξιδεύσουν σε άλλες χώρες ή να ολοκληρώσουν την εγκυμοσύνη τους παρά τη θέλησή τους, γεγονός που συνιστά παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια μορφή βίας με βάση το φύλο (16) που θίγει τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών στη ζωή, τη σωματική και διανοητική ακεραιότητα, την ισότητα, την απαγόρευση των διακρίσεων και την υγεία, και λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν νομιμοποιήσει μεν την άμβλωση κατόπιν αιτήματος ή για ευρείς κοινωνικούς λόγους, εξακολουθούν όμως να εφαρμόζουν ειδικές νομικές κυρώσεις για τις αμβλώσεις που διενεργούνται εκτός του πεδίου των ισχυουσών νομικών διατάξεων·

ΚΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι αρκετά κράτη μέλη προσπαθούν επί του παρόντος να περιορίσουν περαιτέρω την πρόσβαση στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα μέσω ιδιαίτερα περιοριστικών νόμων οι οποίοι οδηγούν σε διακρίσεις λόγω φύλου και έχουν αρνητικές συνέπειες για την υγεία των γυναικών·

ΚΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολέμιοι των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων συχνά εργαλειοποιούν θέματα, όπως το εθνικό συμφέρον ή οι δημογραφικές αλλαγές, προκειμένου να υπονομεύσουν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, συμβάλλοντας έτσι στη διάβρωση των προσωπικών ελευθεριών και των αρχών της δημοκρατίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι όλες οι πολιτικές που αντιμετωπίζουν τις δημογραφικές αλλαγές πρέπει να βασίζονται στα δικαιώματα, να επικεντρώνονται στον άνθρωπο, να είναι εξατομικευμένες και τεκμηριωμένες και πρέπει να στηρίζουν τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα·

ΚΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι πολέμιοι των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων και της αυτονομίας των γυναικών είχαν σημαντική επιρροή στην εθνική νομοθεσία και πολιτική με την ανάληψη οπισθοδρομικών πρωτοβουλιών σε αρκετά κράτη μέλη, σε μια προσπάθεια να υπονομεύσουν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, όπως έχει επισημανθεί από το Κοινοβούλιο, στα ψηφίσματά του σχετικά με την εναντίωση στα δικαιώματα των γυναικών και στην ισότητα των φύλων στην ΕΕ και σχετικά με τα δικαιώματα στην άμβλωση στην Πολωνία, και από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων, στην έκθεσή του, της 22ας Νοεμβρίου 2019, με τίτλο «Πεκίνο + 25: η 5η επισκόπηση της εφαρμογής της πλατφόρμας δράσης του Πεκίνου στα κράτη μέλη της ΕΕ»· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι πρωτοβουλίες και η οπισθοδρόμηση παρεμποδίζουν την υλοποίηση των δικαιωμάτων των λαών, την ανάπτυξη των χωρών και υπονομεύουν ευρωπαϊκές αξίες και θεμελιώδη δικαιώματα·

ΚΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με πολλές εκθέσεις, κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και της απαγόρευσης κυκλοφορίας, οι υπηρεσίες για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα περιορίστηκαν και/ή ανακλήθηκαν (17), και αποδιοργανώθηκε η πρόσβαση σε βασικές ιατρικές υπηρεσίες, όπως η αντισύλληψη και η φροντίδα διακοπής της κύησης, οι έλεγχοι για HIV και ΣΜΛ, η πρόσβαση σε κέντρα πρόληψης και ευαισθητοποίησης για τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων και οι εξετάσεις ανίχνευσης του καρκίνου του αναπαραγωγικού συστήματος, καθώς και η υγειονομική περίθαλψη που σέβεται την αξιοπρέπεια της μητέρας, γεγονός που είχε σοβαρές επιπτώσεις για το θεμελιώδες δικαίωμα των γυναικών στην αυτοδιάθεση του σώματός τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία COVID-19 κατέδειξε ότι είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας σε αυτές τις κρίσεις, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι οι υπηρεσίες που σχετίζονται με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα εξακολουθούν να είναι πλήρως διαθέσιμες και παρέχονται εγκαίρως·

ΚΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες για την εργαλειοποίηση της υγειονομικής κρίσης COVID-19 ως προσχήματος για την έγκριση περαιτέρω περιοριστικών μέτρων για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα (18), με αποτέλεσμα την ανακατανομή των πόρων· λαμβάνοντας υπόψη ότι τούτο έχει ευρεία και μακροπρόθεσμη αρνητική επίπτωση στην άσκηση του θεμελιώδους δικαιώματος στην υγεία, στην ισότητα των φύλων και στην καταπολέμηση των διακρίσεων και της βίας με βάση το φύλο και θέτει την ευημερία, την υγεία και τις ζωές των γυναικών και των κοριτσιών σε κίνδυνο·

ΚΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα περιθωριοποιημένα άτομα και ομάδες, μεταξύ άλλων οι φυλετικές, εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες, οι μετανάστες, τα άτομα από μειονεκτούντα κοινωνικοοικονομικά περιβάλλοντα, τα άτομα χωρίς ασφάλιση υγείας, τα άτομα που ζουν στην ύπαιθρο, τα άτομα με αναπηρία, τα άτομα ΛΟΑΔΜ και τα θύματα βίας αντιμετωπίζουν συχνά πρόσθετα εμπόδια με τη μορφή τόσο διακρίσεων όσο και βίας όσον αφορά την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ως αποτέλεσμα νόμων και πολιτικών που επιτρέπουν καταναγκαστικές πρακτικές σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγειονομικής περίθαλψης και λόγω της αδυναμίας εξασφάλισης εύλογων προσαρμογών για την πρόσβαση σε ποιοτική περίθαλψη και ενημέρωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ευρώπη υπάρχει έλλειψη ουσιαστικών στοιχείων γύρω από το ζήτημα της μαιευτικής βίας έναντι γυναικών που αντιμετωπίζουν φυλετικές διακρίσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διακρίσεις αυτές οδηγούν σε υψηλότερα ποσοστά μητρικής θνησιμότητας και σε νοσηρότητα (για παράδειγμα μεταξύ μαύρων γυναικών), σε υψηλότερο κίνδυνο κακομεταχείρισης και βίας (μεταξύ γυναικών με αναπηρία), σε έλλειψη πρόσβασης σε ενημέρωση και σε γενική αδικία και ανισότητα όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας·

ΚΘ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η στειρότητα και η υπογονιμότητα επηρεάζουν ένα στα έξι άτομα στην Ευρώπη και αποτελούν παγκόσμιο θέμα δημόσιας υγείας· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ανάγκη να μειωθούν οι ανισότητες όσον αφορά την πρόσβαση σε ενημέρωση και θεραπείες που αφορούν τη γονιμότητα, και να απαγορευθούν οι διακρίσεις λόγω βιολογικού και κοινωνικού φύλου, γενετήσιου προσανατολισμού, υγείας ή οικογενειακής κατάστασης·

Λ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία των γυναικών συνδέεται με πολλά ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος στη ζωή και την αξιοπρέπεια, της απαλλαγής από απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, του δικαιώματος πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη, του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή, του δικαιώματος στην εκπαίδευση και της απαγόρευσης διακρίσεων·

ΛΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφέρθηκε στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα στη θέση του που εγκρίθηκε σε πρώτη ανάγνωση στις 13 Νοεμβρίου 2020 για το πρόγραμμα δράσης της Ένωσης στον τομέα της υγείας για την περίοδο 2021-2027 [Πρόγραμμα «Η ΕΕ για την υγεία» (EU4Health)], με στόχο να διασφαλίζεται έγκαιρη πρόσβαση σε αγαθά που είναι αναγκαία για την ασφαλή παροχή υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων (π.χ. φάρμακα, αντισυλληπτικά μέσα και ιατρικός εξοπλισμός)·

ΛΒ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι οι έφηβοι αντιμετωπίζουν συχνά εμπόδια αναφορικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα λόγω έλλειψης υπηρεσιών φιλικών προς τους νέους·

ΛΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ΟΗΕ δρομολόγησαν την πρωτοβουλία Spotlight με στόχο την καταπολέμηση κάθε μορφής βίας κατά γυναικών και κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, και ότι στόχος της πρωτοβουλίας είναι, μεταξύ άλλων, να βελτιώσει την πρόσβαση στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και στις υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας·

ΛΔ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υπηρεσίες ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής (WASH) είναι σημαντικές για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, όμως, πολύ συχνά, η πρόσβαση σε αυτές εξακολουθεί να είναι αδύνατη ιδίως στις απομακρυσμένες περιοχές·

Επίτευξη συναίνεσης και αντιμετώπιση των προκλήσεων σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα ως προκλήσεων της ΕΕ

καλεί τα κράτη μέλη, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας και με τις εθνικές αρμοδιότητες, να διαφυλάσσουν το δικαίωμα όλων των ατόμων, ανεξαρτήτως ηλικίας, βιολογικού ή κοινωνικού φύλου, φυλής, εθνοτικής καταγωγής, τάξης, κάστας, θρησκευτικής υπαγωγής και πεποιθήσεων, οικογενειακής ή κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, αναπηρίας, HIV (ή ΣΜΛ), εθνικής και κοινωνικής προέλευσης, νομικής ή μεταναστευτικής κατάστασης, γλώσσας, γενετήσιου προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου, να κάνουν τις δικές τους συνειδητές επιλογές όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, να διασφαλίζουν το δικαίωμα σε σωματική και προσωπική ακεραιότητα, την ισότητα και την απουσία διακρίσεων, και να παρέχουν τα αναγκαία μέσα ώστε να μπορούν όλοι να απολαύουν της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων·

υπενθυμίζει τη δέσμευση της ΕΕ όσον αφορά την προαγωγή, την προστασία και την πραγμάτωση του δικαιώματος κάθε ατόμου και κάθε γυναίκας και κοριτσιού να ελέγχουν πλήρως και να αποφασίζουν ελεύθερα και υπεύθυνα για ζητήματα που άπτονται της σεξουαλικότητας και των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών τους δικαιωμάτων, χωρίς διακρίσεις, καταναγκασμό και βία (19)·

καλεί την ΕΕ, τα όργανα και τους οργανισμούς της να στηρίξουν και να προωθήσουν την καθολική και πλήρη πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων, στο πλαίσιο της άσκησης των αρμοδιοτήτων τους, προάγοντας την ισότητα των φύλων, τον σεβασμό της προσωπικής αυτονομίας, την προσβασιμότητα, τις ενημερωμένες επιλογές, τη συναίνεση και τον σεβασμό, την απαγόρευση διακρίσεων και της βίας, και καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε πλήρες φάσμα υψηλής ποιότητας, ολοκληρωμένων και προσβάσιμων υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων και να άρουν όλα τα νομικά και χρηματοοικονομικά εμπόδια, καθώς και τα εμπόδια πολιτικής, και άλλα εμπόδια που καθιστούν δυσχερή την πλήρη πρόσβαση στις εν λόγω υπηρεσίες για όλους· ζητεί, σε αυτό το πλαίσιο, τη διευκόλυνση της τακτικής ανταλλαγής και της προώθησης ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με τις παραμέτρους της υγείας που σχετίζονται με το φύλο·

επαναβεβαιώνει ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα είναι σημαντικά για την ισότητα των φύλων, την οικονομική μεγέθυνση και ανάπτυξη, την προστασία των παιδιών και την εξάλειψη της βίας με βάση το φύλο, της εμπορίας ανθρώπων και της φτώχειας·

καλεί τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις επίμονες προκλήσεις όσον αφορά την πραγμάτωση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων ή την πρόσβαση σε αυτά, και να διασφαλίσουν υψηλής ποιότητας και προσβάσιμες υπηρεσίες ΣΑΥ για όλους, ανεξαρτήτως της κοινωνικοοικονομικής τους κατάστασης, έτσι ώστε κανένας να μην μένει στο περιθώριο επειδή δεν είναι σε θέση να ασκήσει το δικαίωμά του στην υγεία·

αναγνωρίζει τη σημασία της ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα· υπενθυμίζει ότι όλες οι πολιτικές που αφορούν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα θα πρέπει να βασίζονται σε αξιόπιστα και αντικειμενικά στοιχεία προερχόμενα από οργανισμούς όπως ο ΠΟΥ, άλλες υπηρεσίες του ΟΗΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης·

επαναβεβαιώνει την έκκληση του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης προς τα κράτη μέλη (20) να εγγυηθούν επαρκή δημοσιονομική πρόβλεψη για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα και να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα επαρκών ανθρώπινων πόρων και απαραίτητων αγαθών σε όλα τα επίπεδα του συστήματος υγείας, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές, να εντοπίσουν και να αντιμετωπίσουν τα νομικά, πολιτικά και οικονομικά εμπόδια που δυσχεραίνουν την πρόσβαση σε καλής ποιότητας φροντίδα ΣΑΥ και να ενσωματώσουν υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας στα υφιστάμενα συστήματα δημόσιας ασφάλισης υγείας, παροχής επιδοτήσεων ή επιστροφής δαπανών, προκειμένου να επιτευχθεί καθολική κάλυψη υγείας·

υπενθυμίζει τις απόψεις που ενστερνίζεται η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία σύστησε η ειδική για τα διεμφυλικά άτομα υγειονομική περίθαλψη, όπως η ορμονοθεραπεία και οι επεμβάσεις, να είναι προσβάσιμη μέσω των ασφαλιστικών προγραμμάτων δημόσιας υγείας και να επιστρέφονται οι σχετικές δαπάνες (21)·

Η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία ως βασική συνιστώσα της καλής υγείας

καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν αποτελεσματικές στρατηγικές και προγράμματα παρακολούθησης που να εγγυώνται την αξιοποίηση και την καθολική πρόσβαση σε πλήρες φάσμα ποιοτικών και προσβάσιμων υπηρεσιών στο πλαίσιο της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα στον τομέα της υγείας, ανεξαρτήτως των οικονομικών, πρακτικών και κοινωνικών εμποδίων, και χωρίς διακρίσεις, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις περιθωριοποιημένες ομάδες, που περιλαμβάνουν ενδεικτικά γυναίκες που προέρχονται από εθνοτικές, φυλετικές και θρησκευτικές μειονότητες, μετανάστριες, γυναίκες από αγροτικές περιοχές και από εξόχως απόκεντρες περιοχές, όπου γεωγραφικοί περιορισμοί παρεμποδίζουν την άμεση και ταχεία πρόσβαση σε τέτοιες υπηρεσίες, γυναίκες με αναπηρία, γυναίκες χωρίς ασφάλιση ασθένειας, άτομα ΛΟΑΔΜ και θύματα σεξουαλικής και βίας με βάση το φύλο·

10.

τονίζει ότι θεμελιώδη ρόλο για τα ανθρώπινα δικαιώματα διαδραματίζουν η ισότητα στην πρόσβαση, η ποιότητα της περίθαλψης και η λογοδοσία όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη και τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα· υπογραμμίζει περαιτέρω ότι οι υπηρεσίες, τα εμπορεύματα και οι εγκαταστάσεις πρέπει να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του φύλου και της πορείας της ζωής και να σέβονται την εμπιστευτικότητα και την εν επιγνώσει συναίνεση·

11.

παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συλλέγουν συστηματικά αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με την ισότητα, κατανεμημένα ανά διάφορους παράγοντες, όπως το φύλο, η ηλικία, η φυλετική και εθνοτική καταγωγή και ο γενετήσιος προσανατολισμός, το πολιτιστικό και κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, καθώς και στατιστικά στοιχεία για όλες τις υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων, σε ανώνυμη βάση, ώστε να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται πιθανές διαφορές στα αποτελέσματα όσον αφορά την παροχή φροντίδας σε θέματα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας·

12.

παροτρύνει την Επιτροπή να αξιοποιήσει πλήρως την αρμοδιότητά της στην πολιτική για την υγεία και να στηρίξει τα κράτη μέλη ώστε να εξασφαλίσουν καθολική πρόσβαση στην σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, στο πλαίσιο του προγράμματος EU4Health για την περίοδο 2021-2027· να προωθεί την ενημέρωση και την εκπαίδευση για την υγεία· να ενισχύει τα εθνικά συστήματα υγείας προς την κατεύθυνση της ανοδικής σύγκλισης των προτύπων υγειονομικής περίθαλψης, ώστε να μειωθούν οι ανισότητες στον τομέα της υγείας εντός και μεταξύ των κρατών μελών· και να διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα· καλεί τα κράτη μέλη να προχωρήσουν προς την καθολική υγειονομική κάλυψη, για την οποία η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα είναι ουσιαστικής σημασίας, μεταξύ άλλων με τη χρήση, κατά περίπτωση, του προγράμματος EU4Health και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+)·

13.

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να υπάρχει θετική και ενεργός προσέγγιση στην υγειονομική περίθαλψη σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής, με τη διασφάλιση καθολικής, ποιοτικής υγειονομικής περίθαλψης, η οποία θα στηρίζεται με επαρκείς πόρους· υπογραμμίζει ότι η ΕΕ μπορεί να προσφέρει στήριξη στα κράτη μέλη για ολοκληρωμένες και διατομεακές προσεγγίσεις όσον αφορά την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την παροχή φροντίδας, και μπορεί επίσης να στηρίξει τις ενέργειες των κρατών μελών ώστε να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και σε συναφή φαρμακευτικά προϊόντα, μεταξύ άλλων και στην παγκόσμια αγορά· ζητεί να ενισχυθεί η χρήση αναδυόμενων τεχνολογιών για την παροχή πρωτοποριακών και αναδυόμενων θεραπειών και διαγνωστικών μεθόδων, οι οποίες θα δώσουν στους ασθενείς τη δυνατότητα να επωφεληθούν πλήρως από την ψηφιακή επανάσταση· τονίζει ότι είναι αναγκαίο να αξιοποιηθούν πλήρως τα προγράμματα «Ορίζων Ευρώπη» και «Ψηφιακή Ευρώπη» ώστε να διευρυνθούν αυτές οι προτεραιότητες·

14.

παροτρύνει τα κράτη μέλη να ευαισθητοποιήσουν τις γυναίκες όσον αφορά τη σημασία των τακτικών εξετάσεων και να διασφαλίσουν ότι οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας περιλαμβάνουν εξετάσεις όπως μαστογραφία και υπερηχογράφημα μαστών, κυτταρολογικές εξετάσεις και εξετάσεις οστικής πυκνότητας·

15.

τονίζει τη σημασία της πρόληψης των ασθενειών μέσω της εκπαίδευσης· υπογραμμίζει περαιτέρω τη σημασία των εμβολιασμών στην πρόληψη ασθενειών για τις οποίες υπάρχουν εμβόλια· καλεί, συνεπώς, τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να επεκτείνουν το φάσμα των αγορών εμβολίων στην ΕΕ, ώστε πέραν από τα εμβόλια για την καταπολέμηση της COVID-19 να αγοράζονται και εμβόλια για τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), διασφαλίζοντας ότι κάθε άτομο στην Ευρώπη θα έχει πρόσβαση στο εμβόλιο αυτό·

16.

υπενθυμίζει ότι όλες οι ιατρικές πράξεις που σχετίζονται με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα πρέπει να διενεργούνται με τη συναίνεση του ενδιαφερομένου κατόπιν πρότερης, προσωπικής και πλήρους ενημέρωσής του· καλεί τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν — μεταξύ άλλων μέσω της εκπαίδευσης των επαγγελματιών του ιατρικού τομέα — τη γυναικολογική και μαιευτική βία, ενισχύοντας τις διαδικασίες που εγγυώνται ότι τηρείται η επιταγή για εθελούσια συγκατάθεση κατόπιν πρότερης ενημέρωσης και διασφαλίζουν την προστασία από απάνθρωπη και εξευτελιστική θεραπεία σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης· καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει τη συγκεκριμένη μορφή βίας με βάση το φύλο στο πλαίσιο των δράσεών της·

17.

εκφράζει την έντονη ανησυχία του διότι οι γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία συχνά στερούνται την πρόσβαση σε εγκαταστάσεις στον τομέα της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, τους στερείται το δικαίωμα στη συναίνεση μετά από ενημέρωση σχετικά με τη χρήση αντισυλληπτικών, και αντιμετωπίζουν ακόμη και τον κίνδυνο αναγκαστικής στείρωσης· καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν νομοθετικά μέτρα που διασφαλίζουν τη σωματική ακεραιότητα, την ελευθερία επιλογής και την αυτοδιάθεση όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική ζωή των ατόμων με αναπηρία·

18.

καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν χωρίς καθυστέρηση αποτελεσματικά μέτρα για την αποτροπή κάθε μορφής διάκρισης εις βάρος γυναικών θυμάτων φυλετικών διακρίσεων, συμπεριλαμβανομένου του εθνοτικού διαχωρισμού στις εγκαταστάσεις υγείας, και να τις απαγορεύσουν, καθώς και να διασφαλίσουν την καθολική πρόσβαση σε ποιοτική σεξουαλική και αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη χωρίς διακρίσεις, εξαναγκασμούς και κακοποίηση, και να αντιμετωπίσουν, να διορθώσουν και να αποτρέψουν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που θίγουν τα ανωτέρω·

19.

επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομοθεσία που να διασφαλίζει ότι τα μεσοφυλικά άτομα δεν υπόκεινται σε μη κρίσιμης σημασίας ιατρική ή χειρουργική θεραπεία κατά τη βρεφική ή παιδική ηλικία, και ότι το δικαίωμά τους για σωματική ακεραιότητα, αυτονομία, αυτοδιάθεση και εν επιγνώσει συναίνεση γίνεται πλήρως σεβαστό·

20.

τονίζει ότι είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη συγκεκριμένες ανάγκες που σχετίζονται με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, όπως η υπογονιμότητα, η εμμηνόπαυση και συγκεκριμένοι καρκίνοι του αναπαραγωγικού συστήματος· καλεί τα κράτη μέλη να παρέχουν όλες τις απαραίτητες υπηρεσίες αποκατάστασης και μηχανισμούς υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένης της απαιτούμενης φροντίδας ψυχικής και σωματικής υγείας, σε όλα τα θύματα παραβιάσεων που αφορούν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα· καλεί την Επιτροπή να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τη συμβολή των προγραμμάτων της ΕΕ στην προώθηση και υποστήριξη της αναπαραγωγικής υγείας·

21.

υπενθυμίζει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην υπόθεση A.P. Gaçon και Nicot κατά Γαλλίας, στην οποία αναγνώρισε ότι η απαίτηση ενός κράτους μέλους για στείρωση πριν γίνουν οι διαδικασίες νομικής αναγνώρισης φύλου συνιστούσε αποτυχία διασφάλισης του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής του αιτούντος· υπενθυμίζει την παραδοχή του ΟΗΕ ότι η αναγκαστική στείρωση συνιστά παραβίαση του δικαιώματος προστασίας από βασανιστήρια και άλλη σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία (22)· εκφράζει τη λύπη του διότι η στείρωση παραμένει απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόσβαση σε νόμιμη αναγνώριση φύλου σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ· καλεί τα κράτη μέλη να καταργήσουν την απαίτηση στείρωσης και να προστατεύσουν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των διεμφυλικών (23)·

22.

υπογραμμίζει την ανάγκη να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις των περιβαλλοντικών αλλαγών στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα και τη γονιμότητα, συμπεριλαμβανομένης ενδεικτικά της ρύπανσης των υδάτων και του αέρα, αλλά και της αύξησης κατανάλωσης χημικών ουσιών· ζητεί το εν λόγω θέμα να εξεταστεί περαιτέρω μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη» και να αντιμετωπιστεί μέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας·

23.

τονίζει ότι οι πάροχοι υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξασφάλιση ενός πλήρους φάσματος υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης τόσο της σωματικής όσο και της ψυχικής υγείας· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στο καθένα από αυτά κατά τον προγραμματισμό της παροχής υγειονομικής περίθαλψης συνολικά·

α)	Πρόσβαση όλων σε ασφαλή, ισότιμα και κυκλικά εμμηνορροϊκά προϊόντα

24.

παροτρύνει τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν την ευρεία διαθεσιμότητα επαναχρησιμοποιούμενων εμμηνορροϊκών προϊόντων χωρίς τοξίνες, ιδίως σε μεγάλα καταστήματα λιανικής και σε φαρμακεία σε ολόκληρη τη χώρα (τουλάχιστον στην ίδια αναλογία με τα είδη μίας χρήσης που διατίθενται προς πώληση), καθώς και να λάβουν μέτρα για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη των επαναχρησιμοποιούμενων εμμηνορροϊκών προϊόντων σε σύγκριση με αυτά μιας χρήσης·

25.

επισημαίνει τις αρνητικές συνέπειες του επονομαζόμενου «φόρου στα ταμπόν» στην ισότητα των φύλων· καλεί όλα τα κράτη μέλη να καταργήσουν τον επονομαζόμενο «φόρο στη φροντίδα και τα ταμπόν», αξιοποιώντας την ευελιξία που εισήγαγε η οδηγία για τον ΦΠΑ και εφαρμόζοντας απαλλαγές ή συντελεστές ΦΠΑ 0 % στα εν λόγω βασικά αγαθά·

β)	Η ολοκληρωμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ωφελεί τους νέους

26.

παροτρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την καθολική πρόσβαση σε επιστημονικά ακριβή, τεκμηριωμένη, κατάλληλη για την εκάστοτε ηλικία, χωρίς επικρίσεις και ολοκληρωμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και ενημέρωση για όλα τα παιδιά της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και για παιδιά εκτός σχολείου, σύμφωνα με τα πρότυπα του ΠΟΥ για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και το σχέδιο δράσης του για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, χωρίς διακρίσεις για οποιονδήποτε λόγο· παροτρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν πλήρη εκπαίδευση σχετικά με την εμμηνόρροια και τη σχέση της με τη σεξουαλικότητα και τη γονιμότητα· καλεί τα κράτη μέλη να φροντίσουν για καλά ανεπτυγμένες, καλά χρηματοδοτούμενες και προσβάσιμες υπηρεσίες φιλικές προς τους νέους, καθώς και για κατάρτιση εκπαιδευτικών, και για τα μέσα για την ορθή λειτουργία των γραφείων υποστήριξης και των κέντρων υγειονομικής εκπαίδευσης·

27.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση και η ενημέρωση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα αποτελεί ένα από τα κύρια μέσα για την επίτευξη των δεσμεύσεων της 25ης επετείου της Διεθνούς Διάσκεψης για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη (ICPD25), δηλαδή το να μην υφίστανται ακάλυπτες ανάγκες για οικογενειακό προγραμματισμό, να εκλείψουν οι αποτρέψιμοι θάνατοι μητέρων, η βία λόγω φύλου, καθώς και οι επιβλαβείς πρακτικές κατά των γυναικών, των κοριτσιών και των νέων ανθρώπων· υπογραμμίζει ότι η εκπαίδευση και η ενημέρωση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στη μείωση της σεξουαλικής βίας και της παρενόχλησης, εάν συνοδεύονται επίσης από χρηματοδότηση μέσω της ΕΕ και από έργα που ενισχύουν τη συνεργασία και τον συντονισμό των πολιτικών δημόσιας υγείας και την ανάπτυξη και διάδοση ορθών πρακτικών· τονίζει τη σημασία της ολοκληρωμένης και κατάλληλης για την εκάστοτε ηλικία σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, της διαπαιδαγώγησης σχετικά με τις σεξουαλικές σχέσεις και της ενημέρωσης για τη σεξουαλικότητα, καθώς και τη σημασία τους για τον οικογενειακό προγραμματισμό και την πρόσβαση σε υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας, όπως επίσης και τις συνέπειές τους για ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και ασθένειες που σχετίζονται με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία·

28.

υπενθυμίζει ότι τα στερεότυπα και τα ταμπού γύρω από την εμμηνόρροια παραμένουν διαδεδομένα στις κοινωνίες μας και ότι αυτά μπορεί να καθυστερήσουν τη διάγνωση ασθενειών όπως η ενδομητρίωση, η οποία, ενώ πλήττει μία στις δέκα γυναίκες σε ηλικία αναπαραγωγής, είναι η κύρια αιτία στειρότητας των γυναικών και προκαλεί χρόνιο πυελικό πόνο, χρειάζεται κατά μέσο όρο οκτώ χρόνια για να διαγνωστεί, και για την αντιμετώπισή της οποίας δεν υπάρχει θεραπεία· καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ολοκληρωμένη και επιστημονικά ορθή εκπαίδευση σχετικά με την εμμηνόρροια, να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση και να ξεκινήσουν σημαντικές ενημερωτικές εκστρατείες σχετικά με την ενδομητρίωση για το κοινό, τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας και τους νομοθέτες· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε προγράμματα εκπαίδευσης σχετικά με την έμμηνο ρύση για όλα τα παιδιά, έτσι ώστε τα παιδιά που έχουν περίοδο να μπορούν να κάνουν συνειδητές επιλογές σχετικά με την περίοδο και τα σώματά τους· παροτρύνει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν αμελλητί την εμμηνορροϊκή φτώχεια, διασφαλίζοντας ότι τα δωρεάν προϊόντα για την έμμηνο ρύση είναι διαθέσιμα σε όποιον τα έχει ανάγκη·

29.

καλεί τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν τη διάδοση μεροληπτικών και επισφαλών πληροφοριών σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, καθώς θέτουν σε κίνδυνο όλα τα άτομα, ειδικά τις γυναίκες, τα ΛΟΑΔΜ άτομα και τους νέους· αναγνωρίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν τα μέσα ενημέρωσης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι δημόσιοι οργανισμοί πληροφόρησης και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς για την εξασφάλιση ακριβών και επιστημονικά τεκμηριωμένων πληροφοριών, και τους καλεί να εξαλείψουν την παραπληροφόρηση και την εσφαλμένη πληροφόρηση σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα από τα προγράμματα, το υλικό και τις δραστηριότητές τους· καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν κατάλληλα για κάθε ηλικία ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών για τη σεξουαλικότητα και τις σχέσεις, λαμβάνοντας υπόψη ότι η διάδοση πληροφοριών θα πρέπει να αποτυπώνει την πολυμορφία των σεξουαλικών προσανατολισμών, των ταυτοτήτων φύλου, των εκφράσεων και των χαρακτηριστικών φύλου, ούτως ώστε να καταπολεμηθεί η παραπληροφόρηση που βασίζεται σε στερεότυπα ή προκαταλήψεις, και να ενισχυθούν οι διασφαλίσεις του δικαιώματος στην αναπαραγωγική υγεία μέσω των δημόσιων υπηρεσιών υγείας·

γ)	Η σύγχρονη αντισύλληψη ως στρατηγική για την επίτευξη της ισότητας των φύλων

30.

καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν καθολική πρόσβαση σε φάσμα ποιοτικών και προσβάσιμων σύγχρονων μεθόδων και προμηθειών αντισύλληψης, σε συμβουλευτικές υπηρεσίες για τον οικογενειακό προγραμματισμό και σε ενημέρωση σχετικά με την αντισύλληψη για όλους, να αντιμετωπίσουν όλους τους φραγμούς που εμποδίζουν την πρόσβαση στην αντισύλληψη, όπως οικονομικοί και κοινωνικοί φραγμοί, και να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα ιατρικών συμβουλών και συμβουλευτικών υπηρεσιών από επαγγελματίες του τομέα της υγείας, δίνοντας σε όλα τα άτομα τη δυνατότητα να επιλέξουν τη μέθοδο αντισύλληψης που τους ταιριάζει καλύτερα, ούτως ώστε να διασφαλιστεί το θεμελιώδες δικαίωμα στην υγεία και το δικαίωμα επιλογής·

31.

καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε σύγχρονη, αποτελεσματική και προσβάσιμη αντισύλληψη, λαμβάνοντας υπόψη τα ποσοστά επιτυχίας σε βάθος χρόνου· καλεί τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν ότι αυτή η πρόσβαση θα πρέπει να επεκταθεί ώστε να καλύπτει όλα τα άτομα που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι όλες οι υπηρεσίες υγείας παρέχουν κατάλληλη τακτική ιατρική και ψυχολογική φροντίδα, η οποία προάγει και υπερασπίζεται τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία των γυναικών καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους·

32.

υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη και οι δημόσιες αρχές έχουν την ευθύνη να παρέχουν τεκμηριωμένες και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την αντισύλληψη και να θεσπίζουν στρατηγικές για την αντιμετώπιση και την εξάλειψη των εμποδίων, των μύθων, του στίγματος και των παρανοήσεων· καλεί τα κράτη μέλη να καθιερώσουν προγράμματα και εκστρατείες ευαισθητοποίησης σχετικά με τις σύγχρονες επιλογές αντισύλληψης και το πλήρες φάσμα αντισυλληπτικών, και να παρέχουν υψηλής ποιότητας, σύγχρονες αντισυλληπτικές υπηρεσίες και συμβουλές από επαγγελματίες υγείας, συμπεριλαμβανομένης της επείγουσας αντισύλληψης χωρίς ιατρική συνταγή, σύμφωνα με τα πρότυπα του ΠΟΥ, κάτι το οποίο σε ορισμένες χώρες οι γιατροί συχνά αρνούνται λόγω προσωπικών πεποιθήσεων·

δ)	Υπηρεσίες ασφαλούς και νόμιμης άμβλωσης με γνώμονα την υγεία και τα δικαιώματα των γυναικών

33.

επαναλαμβάνει ότι η άμβλωση πρέπει πάντα να είναι μια οικειοθελής απόφαση που απορρέει από την ελεύθερη βούληση του ατόμου και συνάδει με τα ιατρικά πρότυπα και τη διαθεσιμότητα, την προσβασιμότητα, την προσιτή τιμή και την ασφάλεια που βασίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ, καλεί δε τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την καθολική πρόσβαση σε ασφαλή και νόμιμη άμβλωση και τον σεβασμό του δικαιώματος στην ελευθερία, την ιδιωτικότητα και την καλύτερη δυνατή υγειονομική περίθαλψη·

34.

προτρέπει τα κράτη μέλη να αποποινικοποιήσουν την άμβλωση, καθώς και να απομακρύνουν τα εμπόδια στη νόμιμη άμβλωση και να τα καταπολεμήσουν, και υπενθυμίζει ότι έχουν την ευθύνη να διασφαλίζουν ότι οι γυναίκες έχουν πρόσβαση στα δικαιώματα που τους παρέχει ο νόμος· παροτρύνει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τις υφιστάμενες μεθόδους και να εξετάσουν νέες μεθόδους για την παροχή περίθαλψης σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, καθώς και τρόπους για να αντιμετωπιστούν τα κενά στην παροχή υπηρεσιών, τα οποία αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο της νόσου COVID-19, και να το πράξουν για όλους, με ιδιαίτερη έμφαση στις πλέον περιθωριοποιημένες ομάδες· παροτρύνει την Επιτροπή να προωθήσει την προστασία της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, ενσωματώνοντας την στην επόμενη ευρωπαϊκή στρατηγική στον τομέα της υγείας·

35.

καλεί τα κράτη μέλη να επανεξετάσουν τις εθνικές νομικές διατάξεις τους σχετικά με τις αμβλώσεις και να τις ευθυγραμμίσουν με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα (24) και τις περιφερειακές βέλτιστες πρακτικές, διασφαλίζοντας ότι η ζητούμενη άμβλωση είναι νόμιμη κατά την πρώιμη περίοδο της κύησης, αλλά, εφόσον χρειάζεται, και πέρα από αυτήν, εάν η υγεία ή η ζωή του ατόμου βρίσκονται σε κίνδυνο· υπενθυμίζει ότι η πλήρης απαγόρευση ή η άρνηση περίθαλψης για αμβλώσεις αποτελεί μορφή βίας με βάση το φύλο (25) και παροτρύνει τα κράτη μέλη να προωθήσουν βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης με τη δημιουργία διαθέσιμων υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης και με συστήματα παραπομπής για όλες τις απαιτούμενες υπηρεσίες υψηλότερου επιπέδου·

36.

αναγνωρίζει ότι, για προσωπικούς λόγους, μεμονωμένοι ιατροί μπορούν να επικαλεστούν ρήτρα επίκλησης λόγων συνείδησης· τονίζει, ωστόσο, ότι η ρήτρα επίκλησης λόγων συνείδησης δεν μπορεί να θίγει το δικαίωμα του ασθενούς για πλήρη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και υπηρεσίες· καλεί τα κράτη μέλη και τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να λαμβάνουν υπόψη τις εν λόγω περιστάσεις στο πλαίσιο της προσφοράς υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης στην επικράτειά τους·

37.

εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι ορισμένες φορές η κοινή πρακτική στα κράτη μέλη επιτρέπει στους ιατρούς, και σε κάποιες περιπτώσεις σε ολόκληρα ιατρικά ιδρύματα, να αρνούνται την παροχή υπηρεσιών υγείας βάσει της επονομαζόμενης ρήτρας επίκλησης λόγων συνείδησης, με αποτέλεσμα την άρνηση της περίθαλψης για άμβλωση λόγω θρησκείας ή συνείδησης, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή και τα δικαιώματα των γυναικών· σημειώνει ότι η ρήτρα αυτή χρησιμοποιείται συχνά και σε καταστάσεις όπου τυχόν καθυστέρηση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή ή την υγεία του ασθενούς·

38.

σημειώνει ότι η εν λόγω ρήτρα εμποδίζει επίσης την πρόσβαση σε προγεννητικό έλεγχο, γεγονός το οποίο όχι μόνο αποτελεί παραβίαση του δικαιώματος των γυναικών στην ενημέρωση σχετικά με την κατάσταση του εμβρύου, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις εμποδίζει την επιτυχή θεραπεία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή αμέσως μετά· καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν αποτελεσματικά ρυθμιστικά μέτρα και μέτρα επιβολής που διασφαλίζουν ότι η ρήτρα «επίκλησης λόγων συνείδησης» δεν θέτει σε κίνδυνο την έγκαιρη πρόσβαση των γυναικών σε περίθαλψη σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας·

ε)	Πρόσβαση σε θεραπείες γονιμότητας

39.

καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι όλα τα άτομα σε αναπαραγωγική ηλικία έχουν πρόσβαση σε θεραπείες γονιμότητας, ανεξάρτητα από την κοινωνικοοικονομική ή την οικογενειακή κατάσταση, την ταυτότητα του φύλου ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους· τονίζει τη σημασία της προσεκτικής εξέτασης της γονιμότητας στην ΕΕ ως ζητήματος δημόσιας υγείας, καθώς και την επικράτηση της στειρότητας και της υπογονιμότητας, που αποτελούν δύσκολη και οδυνηρή πραγματικότητα για πολλές οικογένειες και άτομα· καλεί τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μια ολιστική, βασισμένη στα δικαιώματα, χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς διακρίσεις προσέγγιση της γονιμότητας, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την πρόληψη της στειρότητας και τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης σε υπηρεσίες για όλα τα άτομα σε αναπαραγωγική ηλικία, και να καταστήσουν διαθέσιμη και προσβάσιμη στην Ευρώπη την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή·

στ)	Φροντίδα μητρότητας, κυοφορίας και τοκετού για όλους

40.

καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν μέτρα για να διασφαλίσουν την πρόσβαση χωρίς διακρίσεις σε ποιοτική, προσβάσιμη, τεκμηριωμένη και αξιοπρεπής φροντίδα μητρότητας, εγκυμοσύνης και τοκετού για όλους, συμπεριλαμβανομένης της μαιευτικής, της προγεννητικής, της μεταγεννητικής φροντίδας και της φροντίδας κατά τον τοκετό, καθώς και της υποστήριξης της μητρικής ψυχικής υγείας, σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα και τα δεδομένα του ΠΟΥ, και, κατά συνέπεια, να προβούν σε μεταρρύθμιση νόμων, πολιτικών και πρακτικών που αποκλείουν ορισμένες ομάδες από την πρόσβαση σε φροντίδα μητρότητας, εγκυμοσύνης και τοκετού, μεταξύ άλλων με την άρση των νομικών περιορισμών και των περιορισμών πολιτικής που εισάγουν διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου, εθνικότητας, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής και μεταναστευτικής κατάστασης·

41.

καλεί τα κράτη μέλη να πράξουν παν το δυνατόν προκειμένου να διασφαλίσουν τον σεβασμό για τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των γυναικών κατά τον τοκετό, να καταδικάσουν έντονα και να καταπολεμήσουν τη σωματική και λεκτική κακοποίηση, συμπεριλαμβανομένης της γυναικολογικής και μαιευτικής βίας, καθώς και άλλες μορφές βίας με βάση το φύλο κατά την προγεννητική φροντίδα, τον τοκετό και τη μεταγεννητική φροντίδα, οι οποίες παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και ενδέχεται να συνιστούν μορφές βίας με βάση το φύλο·

42.

καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει κοινά ευρωπαϊκά πρότυπα όσον αφορά τη φροντίδα μητρότητας, κύησης και τοκετού και να διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ εμπειρογνωμόνων του τομέα· καλεί τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν και να διασφαλίσουν ότι οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης διαθέτουν κατάρτιση στα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και στις αρχές της ελεύθερης και εν επιγνώσει συναίνεσης και της εν επιγνώσει επιλογής κατά τη φροντίδα μητρότητας, κύησης και τοκετού·

43.

υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η Ευρώπη έχει το χαμηλότερο ποσοστό θηλασμού στον κόσμο· υπογραμμίζει την ανάγκη για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και ενημέρωση σχετικά με τα οφέλη του θηλασμού· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να ξεκινήσουν εκστρατείες υψηλής προβολής για να τονίσουν τα οφέλη του θηλασμού·

Παροχή υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και σε όλες τις υπόλοιπες περιστάσεις που σχετίζονται με κρίσεις

44.

επισημαίνει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της βιώνουν οικονομική και κοινωνική κρίση, επιπλέον της υγειονομικής κρίσης· παροτρύνει τα κράτη μέλη να εξετάσουν τον αντίκτυπο της νόσου COVID-19 στην υγεία υπό το πρίσμα της διάστασης του φύλου και να διασφαλίσουν τη συνέχιση ενός πλήρους φάσματος υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας μέσω των συστημάτων υγείας σε όλες τις περιστάσεις, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα· επιμένει στην αντιμετώπιση κάθε απόπειρας να περιοριστούν οι υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας και πέραν αυτής· καλεί επίσης τα κράτη μέλη να κατευθύνουν πρόσθετες προσπάθειες και πόρους για την ανασυγκρότηση ενός συστήματος υγείας το οποίο θα αναγνωρίζει ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία και την ευημερία όλων των ατόμων·

45.

αναγνωρίζει τις επιπτώσεις που είχε η πανδημία COVID-19 στην προμήθεια σε αντισυλληπτικά και την πρόσβαση σε αυτά, και επαναλαμβάνει τις προβλέψεις που έκανε τον Απρίλιο του 2020 το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό, σύμφωνα με τις οποίες περίπου 47 εκατομμύρια γυναίκες σε 114 χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα προβλέπεται ότι δεν θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν σύγχρονα αντισυλληπτικά εάν τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας ή οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού συνεχιστούν για 6 μήνες·

46.

παροτρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν πλήρη πρόσβαση στην αντισύλληψη κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και, μέσω κοινών προσπαθειών, να αποτρέψουν τις διαταραχές στην αλυσίδα παραγωγής και εφοδιασμού· υπογραμμίζει παραδείγματα ορθών πρακτικών, όπως προσβάσιμα αντισυλληπτικά για όλες τις γυναίκες κάτω από μια συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα και/ή τηλεδιαβουλεύσεις για την πρόσβαση σε αντισυλληπτικά·

47.

εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι η πρόσβαση σε ασφαλείς και νόμιμες αμβλώσεις εξακολουθεί να είναι περιορισμένη κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, με παραδείγματα προσπαθειών για την πλήρη απαγόρευσή της με το πρόσχημα ότι πρόκειται για υπηρεσία δευτερεύουσας προτεραιότητας (26)· παροτρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν επιπλέον ασφαλή, δωρεάν και προσαρμοσμένη πρόσβαση στην άμβλωση υπό τις συνθήκες της πανδημίας COVID-19 και πέραν αυτής, όπως το χάπι της άμβλωσης, και να αναγνωρίσουν τη φροντίδα της άμβλωσης ως επείγουσα φροντίδα και ως ιατρική πράξη, έτσι ώστε να εξαλειφθούν όλοι οι περιορισμοί πρόσβασης σε αυτήν·

48.

τονίζει τις αρνητικές συνέπειες της πανδημίας για τη φροντίδα μητρότητας, κύησης και τοκετού, καθώς τα συστήματα υγείας επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση της νόσου COVID-19, και τονίζει ότι γίνονται απαράδεκτες αλλαγές στην παροχή φροντίδας κύησης και τοκετού, οι οποίες δεν βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα ή στις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ ή σχετικών ευρωπαϊκών επαγγελματικών οργανώσεων, και ότι οι εν λόγω αλλαγές στερούνται αναλογικότητας όσον αφορά την αντιμετώπιση που απαιτείται για την πανδημία COVID-19 (27)· παροτρύνει τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν επαρκείς πόρους για ποιοτική φροντίδα μητρότητας, κύησης και τοκετού·

49.

παροτρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την πλήρη πρόσβαση σε θεραπείες γονιμότητας και σε φροντίδα γονιμότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και να αποτρέψουν τη διακοπή παροχής θεραπειών γονιμότητας, καθώς η εν λόγω διακοπή θα οδηγήσει στη γέννηση λιγότερων παιδιών από ιατρικώς υποβοηθούμενες θεραπείες αναπαραγωγής και, κατά συνέπεια, μπορεί να στερήσει πλήρως το δικαίωμα ορισμένων ανθρώπων να προσπαθήσουν να αποκτήσουν παιδί·

50.

προτρέπει την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις επιπτώσεις των περιστάσεων έκτακτης ανάγκης, όπως η νόσος COVID-19, στη συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων, κατά τη χάραξη πολιτικών υγείας· καλεί επίσης την Επιτροπή να αναγνωρίσει ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα βασίζονται στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και, ως εκ τούτου, αποτελούν προτεραιότητα κατά τη διάρκεια της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης και πέραν αυτής, και να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα, μεταξύ άλλων με τη στήριξη των δράσεων των κρατών μελών και των σχετικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων, λαμβάνοντας υπόψη πόρους όπως το ΕΚΤ+ και το πρόγραμμα «Πολίτες, Ισότητα, Δικαιώματα και Αξίες»·

Η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα ως πυλώνες της ισότητας των φύλων, της δημοκρατίας και της εξάλειψης της βίας με βάση το φύλο

51.

καλεί τα κράτη μέλη να ασκήσουν την αρμοδιότητά τους στον τομέα της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, επιδιώκοντας την πλήρη προάσπιση, τον σεβασμό και την πραγμάτωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως του δικαιώματος στην υγεία στον πλαίσιο της ΣΑΥΔ, και να διασφαλίσουν ένα ευρύ φάσμα διαθέσιμων, προσβάσιμων, ποιοτικών και χωρίς διακρίσεις υπηρεσιών στον τομέα της ΣΑΥ, διαθέσιμων σε όλους χωρίς διακρίσεις, όπως η θεραπεία γονιμότητας και η θεραπεία γενετικών ασθενειών με συντήρηση γαμετών, διασφαλίζοντας την τήρηση της αρχής της μη οπισθοδρόμησης σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ άλλων για άτομα που πρέπει να ταξιδέψουν για θεραπεία, όπως οι κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών και εξόχως απόκεντρων περιοχών· καταδικάζει κάθε απόπειρα περιορισμού της πρόσβασης στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα μέσω περιοριστικών νόμων· επιβεβαιώνει με έμφαση ότι η άρνηση πρόσβασης σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων αποτελεί μορφή βίας με βάση το φύλο (28)·

52.

καλεί το Συμβούλιο να συγκροτήσει σύνθεση για την ισότητα των φύλων, στο πλαίσιο της οποίας οι υπουργοί και οι υφυπουργοί που είναι αρμόδιοι για την ισότητα των φύλων θα συνέρχονται σε ειδικό φόρουμ, προκειμένου να λαμβάνονται κοινά και συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων, συμπεριλαμβανομένης της ΣΑΥΔ, και να διασφαλίζει ότι τα θέματα σχετικά με την ισότητα των φύλων συζητούνται στο υψηλότερο δυνατό πολιτικό επίπεδο·

53.

τονίζει τις εξαιρετικά επιζήμιες και ποικίλες συνέπειες της βίας με βάση το φύλο στην υγεία, η οποία έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική υγεία, συμπεριλαμβανομένων των γυναικολογικών διαταραχών και των δυσμενών αποτελεσμάτων στο πλαίσιο εγκυμοσύνης· ζητεί, επομένως, την κατάλληλη προστασία και επαρκείς πόρους για τις γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, με αύξηση των πόρων και αποτελεσματική δράση προς τον σκοπό αυτόν·

54.

υπογραμμίζει ότι υπάρχουν αρκετές διασυνδέσεις μεταξύ πορνείας και εμπορίας ανθρώπων, και αναγνωρίζει ότι η πορνεία, τόσο την ΕΕ όσο και σε όλη την υφήλιο, πυροδοτεί την εμπορία ευάλωτων γυναικών και ανηλίκων·

55.

καλεί την Επίτροπο για τη Δημοκρατία και τη Δημογραφία να υιοθετήσει μια βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα και τεκμηριωμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων στην ΕΕ, που θα διασφαλίζει ότι κάθε κάτοικος της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που κατοικούν σε πιο απομακρυσμένες περιοχές, όπως οι εξόχως απόκεντρες περιοχές, μπορεί να πραγματώνει πλήρως τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματά του, καθώς και να λάβει ιδιαιτέρως υπόψη και να αντιμετωπίσει αυτούς που εργαλειοποιούν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα για να υπονομεύσουν τις αξίες της ΕΕ και τις αρχές της δημοκρατίας·

56.

καλεί την Επίτροπο για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων να προωθήσει και να προστατεύσει τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα ως ουσιαστική παράμετρο της πραγμάτωσης του δικαιώματος στην υγεία, την ασφάλεια και την ισότητα των φύλων· να παρακολουθεί και να προωθεί την πλήρη εφαρμογή του ΣΒΑ 3 στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του στόχου 3.7, χρησιμοποιώντας το παγκόσμιο πλαίσιο δεικτών του ΟΗΕ· σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, να συλλέγει συστηματικά, συγκρίσιμα, αναλυτικά δεδομένα και να διεξάγει διατομεακές μελέτες για την καλύτερη αξιολόγηση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων στην υγεία και των μη επαρκώς καλυπτόμενων αναγκών στην πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας στην ΕΕ· να προωθεί την ενημέρωση και την εκπαίδευση για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας· να στηρίξει την ανοδική σύγκλιση των προτύπων και των πολιτικών υγειονομικής περίθαλψης προκειμένου να μειωθούν οι ανισότητες στον τομέα της υγείας εντός και μεταξύ των κρατών μελών και, υπό το πρίσμα της ευπρόσδεκτης ένταξης των υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας στο πρόγραμμα EU4Health, να στηρίξει δράσεις των κρατών μελών και των σχετικών με την ΣΑΥΔ οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για την επίτευξη πρόσβασης σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας μέσω του προγράμματος· τονίζει την ανάγκη σημαντικής τόνωσης των επενδύσεων σε όλες τις υπηρεσίες, ιδίως σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, με σκοπό να ενισχυθούν η ανεξαρτησία, η ισότητα και η χειραφέτηση των γυναικών·

57.

καλεί την Επίτροπο για την Ισότητα να διευκολύνει και να προωθήσει την προστασία της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων και να τα συμπεριλάβει στην υλοποίηση των στρατηγικών της ΕΕ για την ισότητα των φύλων και την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ· να καταδικάσει έντονα την οπισθοδρόμηση των δικαιωμάτων των γυναικών και να αναπτύξει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπισή της· να αναγνωρίσει τους εγγενείς δεσμούς μεταξύ της εκπλήρωσης της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, της επίτευξης της ισότητας των φύλων και της καταπολέμησης της βίας με βάση το φύλο, καθώς και να παρακολουθεί και να προωθεί την πλήρη εφαρμογή του ΣΒΑ 5, συμπεριλαμβανομένου του στόχου 5.6, στην ΕΕ· να ενσωματώσει επιτυχώς τη διάσταση του φύλου σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ· να υποστηρίζει τις δραστηριότητες των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για την σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα· να διευκολύνει και να προωθήσει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών και των ενδιαφερομένων μερών σχετικά με τις πτυχές της υγείας των φύλων, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων· να διευκολύνει τις συνέργειες μεταξύ του προγράμματος «EU4Health» και της στρατηγικής της ΕΕ για την ισότητα των φύλων· τονίζει ότι το πρόγραμμα «EU4Health» θα πρέπει να συμπεριλάβει τη διάσταση του φύλου και να λάβει υπόψη τις προκαταλήψεις λόγω φύλου, καθώς και να αναπτύξει μια ευαίσθητη ως προς το φύλο προσέγγιση όσον αφορά την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ασθένειες, τον έλεγχο, τη διάγνωση και τη θεραπεία· υπογραμμίζει, περαιτέρω, ότι όλες οι στρατηγικές ισότητας θα πρέπει να αντιμετωπίζουν όλες τις μορφές βίας με βάση το φύλο, μεταξύ άλλων την οπισθοδρόμηση και τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας των γυναικών·

58.

καλεί την Επίτροπο Διεθνών Σχέσεων να τηρήσει την Ευρωπαϊκή Κοινή Αντίληψη για την Ανάπτυξη και τους ΣΒΑ, ιδίως τους στόχους 3.7, 5.6 και 16, για να διασφαλίσει ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα θα εξακολουθήσουν να αποτελούν αναπτυξιακή προτεραιότητα στο πλαίσιο όλων των εξωτερικών δραστηριοτήτων και σχέσεων της ΕΕ· επικροτεί τη δέσμευση για προώθηση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων, η οποία περιλαμβάνεται στο νέο Σχέδιο Δράσης για το Φύλο III, και καλεί την Επίτροπο Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την επίτευξη αυτού του στόχου· τονίζει την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στην άρση όλων των εμποδίων όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων στο πλαίσιο της αναπτυξιακής πολιτικής του·

59.

καλεί τον Επίτροπο για την Προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας να διασφαλίσει ότι ο νέος ειδικός απεσταλμένος για την προώθηση της ελευθερίας της θρησκείας και της πίστης θα εργαστεί για μια προσέγγιση που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα, σεβόμενος έτσι τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, και θα αφοσιωθεί στη συνεργασία για τη διασφάλιση του δικαιώματος στην υγεία για όλους, χωρίς διακρίσεις, εντός της ΕΕ και παγκοσμίως·

60.

καλεί τον Επίτροπο για τη Διαχείριση Κρίσεων να συμπεριλάβει τη διάσταση της ισότητας των φύλων στην ανταπόκριση της ΕΕ και των κρατών μελών όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια, όπως επίσης και τη διάσταση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, καθώς η πρόσβαση στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη είναι βασική ανάγκη για άτομα που βρίσκονται σε καταστάσεις που χρήζουν ανθρωπιστικής βοήθειας·

61.

ζητεί την άμεση εξάλειψη επιβλαβών πρακτικών όπως ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων και οι πρώιμοι και καταναγκαστικοί γάμοι παιδιών· τονίζει ότι οι πρώιμοι και καταναγκαστικοί γάμοι παιδιών συνιστούν παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συχνά έχουν ως αποτέλεσμα να εκθέτουν νεαρά κορίτσια σε βία, διακρίσεις και κακοποίηση· εκφράζει την έντονη ανησυχία του για το γεγονός ότι περισσότερα από 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες παγκοσμίως έχουν αναγκαστεί να υποστούν ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων καθώς και επειδή, λόγω της πανδημίας COVID-19, εκτιμάται ότι η καθυστέρηση ή η διακοπή των προγραμμάτων ευαισθητοποίησης των κοινοτήτων και της εκπαίδευσης σχετικά με τις επιβλαβείς πρακτικές παγκοσμίως θα οδηγήσει σε αύξηση περιστατικών ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων κατά δύο εκατομμύρια και σε αύξηση των γάμων παιδιών κατά δεκατρία εκατομμύρια εντός της επόμενης δεκαετίας, σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις πριν από την πανδημία·

62.

ζητεί πλήρη πρόσβαση σε σωματική και ψυχολογική φροντίδα από προσωπικό με κατάρτιση και ευαισθησία σε θέματα διαπολιτισμικότητας· προτρέπει όλες τις χώρες της ΕΕ να κυρώσουν τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τις συνέργειες μεταξύ των εσωτερικών και εξωτερικών προγραμμάτων της ΕΕ για τη διασφάλιση μιας συνεκτικής και μακροπρόθεσμης προσέγγισης με στόχο να σταματήσει ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ· επαναλαμβάνει, ειδικότερα, εκκλήσεις να ενσωματωθούν μέτρα πρόληψης του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων σε όλους τους τομείς πολιτικής, ιδίως στους τομείς της υγείας, του ασύλου, της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, καθώς και στους διαλόγους συνεργασίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τρίτες χώρες·

63.

υπενθυμίζει ότι ορισμένα κορίτσια που ζουν στην ΕΕ διατρέχουν επίσης τον κίνδυνο να υποστούν ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων όταν επισκέπτονται τις χώρες καταγωγής τους, κυρίως κατά τη διάρκεια οικογενειακών επισκέψεων· θεωρεί ότι είναι σημαντικό να ανταλλάξουν όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών και τοπικών διοικήσεων, βέλτιστες πρακτικές σχετικά με πρωτόκολλα που έχουν ως στόχο να αποτρέπεται η πραγματοποίηση ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων σε κορίτσια που ταξιδεύουν σε χώρες ή περιοχές όπου ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος· καλεί όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ που δεν το έχουν πράξει ως τώρα να θεσπίσουν ειδική ποινική νομοθεσία για τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων, ώστε να προστατεύονται τα θύματα και να διώκεται το εν λόγω έγκλημα αποτελεσματικότερα όταν διαπράττεται εκτός της επικράτειάς τους·

64.

ζητεί από την ΕΕ να υποστηρίξει τα κέντρα υγείας και οικογενειακού προγραμματισμού στις χώρες εταίρους, προκειμένου να υπάρξει ανταλλαγή πληροφοριών για να αρθούν προκαταλήψεις σχετικά με την έμμηνο ρύση, τη σεξουαλικότητα και την αναπαραγωγή, και με την πλήρη συμμετοχή των νέων ανδρών στη μάχη για την εξάλειψη στερεοτύπων και ταμπού· τονίζει ότι είναι σημαντικό να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα των μεθόδων αντισύλληψης στις αναπτυσσόμενες χώρες, ειδικότερα για κορίτσια εφηβικής ηλικίας που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών σε περίπτωση εγκυμοσύνης· επιβεβαιώνει ότι όλες οι γυναίκες και τα κορίτσια έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε προσωπικές, ελεύθερες και εν επιγνώσει επιλογές όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τη ζωή τους·

65.

ζητεί να διασφαλιστεί η συμμετοχή των κοριτσιών και των γυναικών στην εκπαίδευση, καθώς αποτελεί απαραίτητο εργαλείο για την κοινωνική και οικονομική χειραφέτηση των γυναικών· ζητεί να γίνουν προσπάθειες για να μειωθούν οι απουσίες κοριτσιών κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσης, βελτιώνοντας τις εγκαταστάσεις υγιεινής που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση στα σχολεία, ιδιαίτερα των υπηρεσιών ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής, και καταπολεμώντας το στιγματισμό· τονίζει ότι είναι ανάγκη να διασφαλιστεί πρόσβαση σε επαρκείς υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής στα σχολεία, ώστε να διασφαλίζεται η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, είτε αφορά την αντισύλληψη, την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, την άμβλωση, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, είτε την υγιεινή κατά την έμμηνο ρύση·

66.

ζητεί την αξιοποίηση των δυνατοτήτων εργαλείων επικοινωνίας όπως το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και το τηλέφωνο, αλλά και ψηφιακών εργαλείων, ιδίως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των υπηρεσιών ανταλλαγής μηνυμάτων, για την ενίσχυση της πρόσβασης των νέων στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και ιδίως για να βελτιωθεί η ευαισθητοποίησή τους όσον αφορά τις σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες και τους κινδύνους που συνδέονται με την πρώιμη εγκυμοσύνη· εκτιμά ότι κάτι τέτοιο απαιτεί την αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά την πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες, καθώς και του κυβερνοεκβοφισμού και της βίας κατά γυναικών και κοριτσιών στο διαδίκτυο·

67.

ζητεί στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για θέματα φύλου ΙΙΙ (GAP III) να δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στον θεματικό τομέα πολιτικής για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, δεδομένου ότι η πανδημία COVID-19 έχει τεράστιο αντίκτυπο στις γυναίκες και τα κορίτσια στις αναπτυσσόμενες χώρες· υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να ενισχυθεί η προώθηση του δικαιώματος κάθε ατόμου να έχει πλήρη έλεγχο, καθώς και να αποφασίζει ελεύθερα και υπεύθυνα, για θέματα που αφορούν τη σεξουαλικότητά του και τη σεξουαλική και αναπαραγωγική του υγεία·

68.

καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να επιδείξουν προσήλωση στους στόχους του σχεδίου δράσης για θέματα φύλου ΙΙΙ, ιδίως όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να καταρτίσουν «σχέδια εφαρμογής σε επίπεδο χώρας» στα οποία θα δίνεται προτεραιότητα στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, θα εφαρμόζονται μετρήσιμοι δείκτες και θα συμπεριλαμβάνονται μηχανισμοί παρακολούθησης· ζητεί από τις αντιπροσωπείες της ΕΕ να δώσουν προτεραιότητα σε δράσεις σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα κατά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για θέματα φύλου ΙΙΙ·

69.

καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν επαρκή και καλά στοχευμένη χρηματοδότηση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, στο πλαίσιο της πολιτικής τους για την αναπτυξιακή συνεργασία και των μέσων εξωτερικής δράσης τους, όπως είναι ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, από την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και τα κράτη μέλη να εξετάσουν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα ως προτεραιότητα στη διαδικασία προγραμματισμού της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του κοινού προγραμματισμού·

70.

τονίζει ότι είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι η πολιτική για την αναπτυξιακή συνεργασία περιλαμβάνει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες εμπλέκονται άμεσα στην προστασία της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες·

71.

πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να διευκολύνει την ενσωμάτωση των υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων στις εθνικές στρατηγικές και πολιτικές δημόσιας υγείας των χωρών εταίρων· υπενθυμίζει με ανησυχία ότι οι περισσότερες ανάγκες για υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων που δεν έχουν καλυφθεί αφορούν εφήβους, άγαμους, άτομα ΛΟΑΤΚΙ, άτομα με αναπηρία, μέλη μειονοτήτων και εθνοτικών μειονοτήτων, καθώς και φτωχά άτομα σε αγροτικές και αστικές περιοχές· τονίζει ότι οι υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του φύλου, να βασίζονται στα δικαιώματα, να είναι φιλικές προς τους νέους και να είναι διαθέσιμες σε όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, ταυτότητας φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, φυλής, κοινωνικής τάξης, θρησκείας, οικογενειακής κατάστασης, οικονομικών πόρων, εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή αναπηρίας, μεταξύ άλλων σε περιβάλλοντα ανθρωπιστικής δράσης κατά τη διάρκεια συγκρούσεων και καταστροφών·

72.

καλεί τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν τις διακρίσεις στις υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, και να χρησιμοποιήσουν μια διατομεακή προσέγγιση για να διασφαλίσουν ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια (τρανς αλλά και cis άτομα), τα μη δυαδικά άτομα, οι λεσβίες, οι αμφιφυλόφιλες και ίντερσεξ γυναίκες έχουν ίση πρόσβαση σε υπηρεσίες και σε δικαιώματα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων·

73.

υπενθυμίζει ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στον βιασμό και τη σεξουαλική βία σε περιοχές που πλήττονται από κρίσεις που συνδέονται κυρίως με συγκρούσεις, φυσικές καταστροφές και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής· καλεί την ΕΕ να ενισχύσει τον αγώνα κατά της χρήσης του βιασμού ως όπλου πολέμου και να διασφαλίσει την πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας για τα θύματα βιασμών·

74.

καλεί την Επιτροπή να καταδικάσει έντονα την οπισθοδρόμηση των δικαιωμάτων των γυναικών και της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, και να πράξει παν το δυνατό για να ενισχύσει τις δράσεις της για την αντιμετώπισή τους· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την πολιτική τους στήριξη προς τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης που εργάζονται για την προώθηση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για τα δικαιώματα των γυναικών και τη ΣΑΥΔ, που είναι βασικοί παράγοντες για κοινωνίες με ισότητα των φύλων και κρίσιμης σημασίας πάροχοι υπηρεσιών και ενημέρωσης ΣΑΥ, ιδίως όσους εργάζονται σε δύσκολες συνθήκες στην Ευρώπη, και να παρακολουθούν συνεχώς και να χορηγούν αναλόγως επαρκή χρηματοδοτική στήριξη, μέσω των εν εξελίξει προγραμμάτων, όπως το πρόγραμμα «Πολίτες, Ισότητα, Δικαιώματα και Αξίες»·

75.

καλεί την Επιτροπή να συνεκτιμά τη διάσταση του φύλου στον προϋπολογισμό στο πλαίσιο όλων των χρηματοδοτικών μέσων του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος «Πολίτες, Ισότητα, Δικαιώματα και Αξίες», του ΕΚΤ+ και του μέσου Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας·

76.

καλεί την Επιτροπή να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, αρχής γενομένης από τη δημιουργία του αξιώματος Ειδικού Απεσταλμένου της ΕΕ για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα και την προσθήκη ειδικού κεφαλαίου για την «τρέχουσα κατάσταση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων» στην ετήσια έκθεση της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία·

o o

77.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

(1) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0336.

(2) ΕΕ C 449 της 23.12.2020, σ. 142.

(3) ΕΕ L 107 της 26.3.2021, σ. 1.

(4) Μελέτη — «The gendered impact of the COVID-19 crisis and post-crisis period» — Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών, Θεματικό Τμήμα Γ — Δικαιώματα των πολιτών και συνταγματικές υποθέσεις, 30 Σεπτεμβρίου 2020.

(5) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0307.

(6) ΕΕ L 373 της 21.12.2004, σ. 37.

(7) ΕΕ L 88 της 4.4.2011, σ. 45.

(8) ΕΕ L 311 της 28.11.2001, σ. 67.

(9) ΕΕ C 208 της 1.6.2021, σ. 24.

(10) ΕΕ C 449 της 23.12.2020, σ. 102.

(11) ΕΕ C 252 της 18.7.2018, σ. 99.

(12) ΕΕ L 327 της 16.12.2003, σ. 34.

(13) Επιτροπή Guttmacher-Lancet, Executive Summary on sexual and reproductive health and rights (Συνοπτική παρουσίαση σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα), The Lancet, Λονδίνο, 2018, https://www.guttmacher.org/guttmacher-lancet-commission/accelerate-progress-executive-summary

(14) Ενημερωτική σειρά της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, διαθέσιμη στον ιστότοπο: https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Women/WRGS/SexualHealth/INFO_Abortion_WEB.pdf

(15) https://www.who.int/reproductivehealth/topics/infertility/en/

(16) https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Women/WRGS/SexualHealth/INFO_Abortion_WEB.pdf

(17) Ενδιάμεσο τεχνικό σημείωμα του Ταμείου του ΟΗΕ για τον Πληθυσμό (UNFPA) με τίτλο «Impact of the COVID-19 Pandemic on Family Planning and Ending Gender-based Violence, Female Genital Mutilation and Child Marriage» (Αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 στον οικογενειακό σχεδιασμό και στον τερματισμό της βίας με βάση το φύλο, του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και των γάμων παιδιών), το οποίο δημοσιεύτηκε στις 27 Απριλίου 2020 και είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο: https://www.unfpa.org/sites/default/files/resource-pdf/COVID-19_impact_brief_for_UNFPA_24_April_2020_1.pdf

(18) EPF και IPPF EN, ό.π., σ. 8.

(19) Συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2020, σχετικά με τις προτεραιότητες της ΕΕ στα Ηνωμένα Έθνη και στην 75η σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, Σεπτέμβριος 2020 — Σεπτέμβριος 2021.

(20) Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Women’s sexual and reproductive health and rights in Europe (Σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και συναφή δικαιώματα των γυναικών στην Ευρώπη), Συμβούλιο της Ευρώπης, 2017, https://www.coe.int/en/web/commissioner/women-s-sexual-and-reproductive-rights-in-europe

(21) Έκθεση της Διευθύνουσας Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης (CDDH) σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών προς τα κράτη μέλη όσον αφορά μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω γενετήσιου προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου, προσβάσιμη στον ιστότοπο https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=09000016809f9ba0

(22) https://www.ohchr.org/Documents/HRBodies/HRCouncil/RegularSession/Session22/A.HRC.22.53_English.pdf

(23) Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, υπόθεση A.P., Garçon και Nicot κατά Γαλλίας (Αιτήσεις αριθ. 79885/12, 52471/13 και 52596/13).

(24) Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (ΕΑΔ), Γενικό σχόλιο αριθ. 36 (2018), ΕΑΔ: Mellet κατά Ιρλανδίας, Ανακοίνωση αριθ. 2324/2013 (2016) και Whelan κατά Ιρλανδίας, Ανακοίνωση αριθ. 2425/2014 (2017)· ΕΑΔ: K. L. κατά Περού, Ανακοίνωση αριθ. 1153/2003 (2005) και L. M. R. κατά Αργεντινής, Ανακοίνωση αριθ. 1608/2007 (2011)· CEDAW (2017), Γενική σύσταση αριθ. 35· Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά δικαιώματα (2016), Γενικό σχόλιο αριθ. 22· Έκθεση της ομάδας εργασίας σχετικά με το ζήτημα των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών, στη νομοθεσία και στην πράξη, A/HRC/32/448, 8 Απριλίου 2016· Κοινή δήλωση των Ειδικών Διαδικασιών του ΟΗΕ, Διεθνής Ημέρα Ασφαλούς Άμβλωσης, 28 Σεπτεμβρίου 2016· CEDAW, Γενική σύσταση αριθ. 35· CEDAW, Γενική σύσταση αριθ. 30· CEDAW, L. C. κατά Περού, Ανακοίνωση αριθ. 22/2009 (2011).

(25) https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Women/WRGS/SexualHealth/INFO_Abortion_WEB.pdf

(26) Moreau, C., Shankar M., Glasier, A., et al., Abortion regulation in Europe in the era of COVID-19: a spectrum of policy responses (Η ρύθμιση της άμβλωσης στην Ευρώπη την εποχή της COVID-19: φάσμα μέτρων πολιτικής), BMJ Sexual & Reproductive Health, 22 Οκτωβρίου 2020, προσβάσιμο στον ιστότοπο: https://srh.bmj.com/content/familyplanning/early/2021/02/22/bmjsrh-2020-200724.full.pdf

(27) Human Rights in Childbirth, Human Rights Violations in Pregnancy, Birth and Postpartum during the COVID-19 Pandemic (Παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την κύηση, τον τοκετό και μετά τον τοκετό στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19), Σαν Φρανσίσκο, 6 Μαΐου 2020, προσβάσιμο στον ιστότοπο: http://humanrightsinchildbirth.org/wp-content/uploads/2020/05/Human-Rights-in-Childbirth-Pregnancy-Birth-and-Postpartum-During-COVID19-Report-May-2020.pdf

(28) Ενημερωτική σειρά της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα (OHCHR) με θέμα τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, προσβάσιμη στον ιστότοπο: https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Women/WRGS/SexualHealth/INFO_Abortion_WEB.pdf