P9_TA(2021)0162

Προσβασιμότητα και οικονομική προσιτότητα των διαγνωστικών ελέγχων COVID

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 29ης Απριλίου 2021 σχετικά με την προσβασιμότητα και την οικονομική προσιτότητα των διαγνωστικών ελέγχων COVID (2021/2654(RSP))

(2021/C 506/16)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ),

—	έχοντας υπόψη τα άρθρα 4, 6, 9, 114, 153, 168, 169 και 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—	έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Μαρτίου 2021, σχετικά με πλαίσιο για την έκδοση, την επαλήθευση και την αποδοχή διαλειτουργικών πιστοποιητικών εμβολιασμού, εξέτασης και ανάρρωσης, με σκοπό να διευκολυνθεί η ελεύθερη κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 (ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό) (COM(2021)0130),

—	έχοντας υπόψη τον ισχύοντα Διεθνή Υγειονομικό Κανονισμό,

—	έχοντας υπόψη τη σύσταση (ΕΕ) 2020/1595 της Επιτροπής, της 28ης Οκτωβρίου 2020, σχετικά με τις στρατηγικές για τη διεξαγωγή διαγνωστικών εξετάσεων για τη νόσο COVID-19, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ταχειών δοκιμασιών αντιγόνων (1),

—	έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών (2),

—	έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου, της 21ης Ιανουαρίου 2021, σχετικά με κοινό πλαίσιο για τη χρήση και την επικύρωση ταχειών δοκιμασιών αντιγόνων και την αμοιβαία αναγνώριση αποτελεσμάτων δοκιμασιών για τη νόσο COVID-19 στην ΕΕ (3),

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

Α.	λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε πολίτης της ΕΕ έχει το δικαίωμα να κυκλοφορεί και να διαμένει ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, με την επιφύλαξη των περιορισμών και των όρων που ορίζονται στις Συνθήκες και των μέτρων που θεσπίζονται για την εφαρμογή του εν λόγω δικαιώματος (4)·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποτελεσματικοί διαγνωστικοί έλεγχοι θεωρούνται αποφασιστικό εργαλείο για τον περιορισμό της εξάπλωσης του SARS-CoV-2 και των ανησυχητικών παραλλαγών του, για τον εντοπισμό των κρουσμάτων και για τον περιορισμό των μέτρων απομόνωσης και καραντίνας, και θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων και στη διασφάλιση των διασυνοριακών μεταφορών και της διασυνοριακής παροχής υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της πανδημίας·

Γ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτούνται επαρκείς ικανότητες διαγνωστικού ελέγχου και αλληλούχισης ώστε να παρακολουθείται η επιδημιολογική κατάσταση και να εντοπίζεται ταχέως η εμφάνιση περαιτέρω παραλλαγών SARS-CoV-2·

Δ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει προτείνει νομοθετική δέσμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσβασιμότητα και η οικονομική προσιτότητα των διαγνωστικών αυτών ελέγχων διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών, ειδικότερα όσον αφορά τη διαθεσιμότητα δωρεάν διαγνωστικού ελέγχου για το εργατικό δυναμικό πρώτης γραμμής, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων στον τομέα της υγείας και σε σχολεία, πανεπιστήμια και βρεφονηπιακούς σταθμούς·

ΣΤ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή πρότεινε πλαίσιο για την έκδοση, την επαλήθευση και την αποδοχή διαλειτουργικών πιστοποιητικών εμβολιασμού, εξέτασης και ανάρρωσης, με σκοπό να διευκολυνθεί η ελεύθερη κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, το αποκαλούμενο «πιστοποιητικό EU COVID-19»·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το πιστοποιητικό EU COVID-19 θα διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών και των κατοίκων της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλά κράτη μέλη εξακολουθούν να απαιτούν από τα πρόσωπα που ταξιδεύουν προς την επικράτειά τους να υποβληθούν σε διαγνωστικό έλεγχο COVID-19 πριν από την άφιξη ή κατόπιν αυτής·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέχρι την έναρξη ισχύος του κανονισμού σχετικά με το πιστοποιητικό EU COVID-19, δεν θα έχουν εμβολιαστεί όλοι οι πολίτες και κάτοικοι της ΕΕ, είτε επειδή δεν τους έχει παρασχεθεί ακόμα το εμβόλιο είτε επειδή δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν, και θα πρέπει, επομένως, να εξαρτώνται από πιστοποιητικά εξέτασης ή ανάρρωσης για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας·

Θ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι ο έλεγχος ενίσχυσης νουκλεϊκών οξέων (NAAT) ο οποίος περιλαμβάνεται στον κατάλογο που καταρτίστηκε με βάση τη σύσταση του Συμβουλίου, της 21ης Ιανουαρίου 2021, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των προβλεπόμενων πιστοποιητικών EU COVID-19·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος των διαγνωστικών ελέγχων, οι επισφαλείς συνθήκες εργασίας και η περιορισμένη πρόσβαση στη νομική προστασία σημαίνουν ότι οι εποχικά εργαζόμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με ιδιαίτερες προκλήσεις όσον αφορά τον διαγνωστικό έλεγχο και την αυτοαπομόνωση προς όφελος της δημόσιας υγείας·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση COVID-19 έχει πλήξει δυσανάλογα τα ευάλωτα άτομα, τις εθνοτικές μειονότητες, τους ενοίκους οίκων ευγηρίας, τα ιδρύματα κλειστής φροντίδας για ηλικιωμένους, τα άτομα με αναπηρίες και τους αστέγους· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευάλωτοι πληθυσμοί διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να βρεθούν αντιμέτωποι με οικονομικές διακρίσεις όταν δεν τους παρέχεται η δυνατότητα δωρεάν διαγνωστικού ελέγχου·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποτελεσματικοί διαγνωστικοί έλεγχοι αποτελούν επίσης βασικό στοιχείο της στρατηγικής που έχει ως στόχο να τονώσει την οικονομική ανάκαμψη και να διευκολύνει τις εκπαιδευτικές και κοινωνικές δραστηριότητες, ώστε να πραγματοποιούνται ως συνήθως στα κράτη μέλη, για να μπορούν να ασκούνται πλήρως οι θεμελιώδεις ελευθερίες·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα κράτη μέλη παρέχουν δωρεάν εμβόλια κατά της COVID-19 στους πολίτες και τους κατοίκους τους, αλλά μόνο ορισμένα κράτη μέλη παρέχουν δωρεάν διαγνωστικό έλεγχο· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολίτες και οι κάτοικοι των άλλων κρατών μελών συχνά υποχρεούνται να πληρώνουν ακριβά τον διαγνωστικό έλεγχο COVID-19, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη η επιλογή αυτή για ορισμένους, ελλοχεύει δε ο κίνδυνος να δημιουργηθούν διακρίσεις με βάση την κοινωνικοοικονομική κατάσταση·

ΙΔ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι, για να αποφευχθούν οι ανισότητες και οι διακρίσεις μεταξύ εμβολιασμένων και μη εμβολιασμένων πολιτών και κατοίκων της ΕΕ, θα πρέπει να είναι δωρεάν τόσο ο διαγνωστικός έλεγχος όσο και ο εμβολιασμός·

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πιστοποιητικά διαγνωστικού ελέγχου που θα εκδίδονται από τα κράτη μέλη σύμφωνα με το πιστοποιητικό EU COVID-19 θα πρέπει να γίνονται δεκτά από τα κράτη μέλη που απαιτούν απόδειξη της υποβολής σε διαγνωστικό έλεγχο COVID-19 στο πλαίσιο των μέτρων για τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας που έχουν ληφθεί για να τεθεί υπό έλεγχο η εξάπλωση της COVID-19·

ΙΣΤ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να διατίθενται, σε ένα και μόνο μέρος, σαφείς και φιλικές προς τον χρήστη πληροφορίες σχετικά με τη διαθεσιμότητα των διαγνωστικών ελέγχων COVID-19 σε όλα τα κράτη μέλη και σχετικά με τις τιμές, όταν δεν προσφέρεται δωρεάν διαγνωστικός έλεγχος·

ΙΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη ικανότητας διαγνωστικού ελέγχου και το ζήτημα της οικονομικής προσιτότητας των διαγνωστικών ελέγχων COVID-19 συνιστούν προκλήσεις όσον αφορά την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας και αποτελούν σημαντικό εμπόδιο στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ΕΕ για λόγους εργασίας, αναψυχής ή οικογενειακής επανένωσης ή για άλλους σκοπούς·

ΙΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι 17 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ εργάζονται ή ζουν εκτός του δικού τους κράτους μέλους και ότι πολλά εκατομμύρια ζουν σε περιφερειακές και παραμεθόριες περιοχές και πρέπει να διασχίζουν τα σύνορα τακτικά, ακόμα και σε καθημερινή βάση· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολίτες αυτοί έχουν επίσης πληγεί δυσανάλογα επειδή είναι δύσκολη και δαπανηρή η διενέργεια διαγνωστικού ελέγχου· λαμβάνοντας υπόψη ότι, εξαιτίας των απαιτήσεων για διαγνωστικό έλεγχο ή καραντίνα, εξακολουθούν να καθυστερούν η διασυνοριακή μεταφορά εμπορευμάτων και η παροχή διασυνοριακών υπηρεσιών με υλική υπόσταση, ενώ αυξάνεται και το κόστος τους·

ΙΘ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι και άλλοι ταξιδιώτες ενδέχεται να βρεθούν αντιμέτωποι με διάφορα εμπόδια, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών φραγμών και πολύπλοκων απαιτήσεων που προκαλούνται από τις απαιτήσεις για διαγνωστικό έλεγχο COVID-19·

Κ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι στην τρέχουσα πανδημία έχει ληφθεί ευρύ φάσμα μέτρων, ακόμα και έκτακτα μέτρα, για τη στήριξη του ευρέος κοινού και της οικονομίας της ΕΕ·

ΚΑ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελεύθερη κυκλοφορία αποτελεί κατ’ αρχήν δικαίωμα όλων των πολιτών της ΕΕ και, σε καιρούς κρίσης, πρέπει να λαμβάνεται κάθε μέτρο ώστε να εξασφαλίζεται ότι όλοι οι Ευρωπαίοι μπορούν να απολαμβάνουν εξίσου το δικαίωμα αυτό·

ΚΒ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή προμηθεύτηκε από κοινού εμβόλια κατά της COVID-19 εξ ονόματος όλων των κρατών μελών, ώστε να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα και να μειωθούν οι τιμές για όλους·

ΚΓ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή υπέγραψε, στις 18 Δεκεμβρίου 2020, σύμβαση-πλαίσιο με την Abbott και τη Roche για την αγορά περισσότερων από 20 εκατομμυρίων κιτ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνων (rapid test), τα οποία έθεσε στη διάθεση όλων των κρατών μελών·

ΚΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η (προσωρινή) παρέμβαση στην αγορά είναι αναγκαία και δικαιολογημένη για να εξαλειφθούν τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ενιαίας αγοράς, να διασφαλιστεί ο θεμιτός ανταγωνισμός και να εξασφαλιστεί η παροχή βασικών προϊόντων και υπηρεσιών·

καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν καθολικούς, προσβάσιμους, έγκαιρους και δωρεάν διαγνωστικούς ελέγχους, προκειμένου να εξασφαλίσουν το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ΕΕ χωρίς διακρίσεις για λόγους χρηματικών ή οικονομικών πόρων, στο πλαίσιο του πιστοποιητικού EU COVID-19, σύμφωνα με το άρθρο 3 της εντολής του Κοινοβουλίου για διαπραγματεύσεις όσον αφορά την πρόταση για ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό (5)· επισημαίνει την απειλή των οικονομικών διακρίσεων, στις οποίες ειδάλλως θα υπόκειντο οι μη εμβολιασμένοι πολίτες και κάτοικοι της ΕΕ μετά την εφαρμογή του πιστοποιητικού EU COVID-19·

καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν δωρεάν διαγνωστικό έλεγχο, ιδίως για το εργατικό δυναμικό πρώτης γραμμής, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων στον τομέα της υγείας και των ασθενών τους, καθώς και για τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και τους βρεφονηπιακούς σταθμούς·

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θεσπίσουν προσωρινό ανώτατο όριο τιμών για τον διαγνωστικό έλεγχο COVID-19, όταν αυτός δεν αποσκοπεί στην απόκτηση πιστοποιητικού EU COVID-19 ή στο πλαίσιο των συνθηκών που περιγράφονται στην παράγραφο 2·

τονίζει ότι θα πρέπει τα πιστοποιητικά EU COVID-19 που βασίζονται σε NAAT να μην εισάγουν περαιτέρω ανισότητες ούτε να δημιουργούν κοινωνικά χάσματα· υπογραμμίζει ότι επιβάλλεται η δίκαιη και ίση πρόσβαση σε διαγνωστικούς ελέγχους·

καλεί επιτακτικά τα κράτη μέλη, στο μεταξύ, να εφαρμόσουν περαιτέρω τη σύσταση (ΕΕ) 2020/1595 της Επιτροπής, ώστε να διασφαλίσουν μια κοινή προσέγγιση και αποδοτικότερες στρατηγικές διαγνωστικού ελέγχου σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και να εφαρμόσουν πλήρως τον κανονισμό σχετικά με το πιστοποιητικό EU COVID-19, μόλις εγκριθεί·

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν επαρκή χρηματοδότηση και να εντείνουν τις προσπάθειές τους στο πλαίσιο του εκκολαπτηρίου της ευρωπαϊκής αρχής ετοιμότητας και αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης υγειονομικής ανάγκης (HERA), ώστε να αναπτυχθούν καινοτόμες μη επεμβατικές μέθοδοι διαγνωστικού ελέγχου, οι οποίες θα καλύπτουν μεταξύ άλλων και παραλλαγές, για παιδιά και ευάλωτες ομάδες·

υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδείξουν ισχυρότερη δέσμευση όσον αφορά την προστασία των πολιτών και των κατοίκων τους, των οποίων το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία δεν θα πρέπει να εξαρτάται από την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση·

καλεί την Επιτροπή να κινητοποιήσει τους πόρους της για να διευκολύνει την οικονομικά δίκαιη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του διαλειτουργικού πιστοποιητικού EU COVID-19·

καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να προμηθευτούν από κοινού κιτ διαγνωστικού ελέγχου και να υπογράψουν κοινές συμβάσεις με παρόχους εργαστηριακών υπηρεσιών ιατρικών εξετάσεων, ώστε να κλιμακωθεί η ικανότητα διαγνωστικού ελέγχου COVID-19 σε επίπεδο ΕΕ· τονίζει την ανάγκη να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο διαφάνειας και ελέγχου όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της υγείας· τονίζει ότι είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλιστεί ότι η Επιτροπή διαθέτει επαρκή προϋπολογισμό για την απόκτηση του εξοπλισμού που αναφέρεται στην παρούσα παράγραφο, ώστε να είναι σε θέση να αναλάβει ταχεία και αποφασιστική δράση·

10.

επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή παρείχε ευελιξία ώστε να επιταχυνθούν οι τελωνειακές διατυπώσεις για τα κιτ διαγνωστικού ελέγχου COVID-19 και να απαλλαγούν από τον ΦΠΑ·

11.

καλεί τα κράτη μέλη να καταστήσουν δυνατό, για τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας και τους καταρτισμένους χειριστές, να συλλέγουν δεδομένα σχετικά με τους διαγνωστικούς ελέγχους και να τα υποβάλλουν στις αρμόδιες αρχές· τονίζει τη σημασία να προσαρμοστεί η ικανότητα διαγνωστικού ελέγχου σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα, και τονίζει ότι θα πρέπει να υποβάλλονται όλα τα αποτελέσματα των διαγνωστικών ελέγχων, ακόμα και αν πραγματοποιούνται σε μη διαπιστευμένα κέντρα διαγνωστικού ελέγχου ή υπό άτυπες συνθήκες·

12.

καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τα κράτη μέλη ενεργοποιώντας το μέσο στήριξης έκτακτης ανάγκης, ώστε να καλυφθεί το κόστος των διαγνωστικών ελέγχων COVID-19, ζητώντας εθελοντικές συνεισφορές από τα κράτη μέλη, εξασφαλίζοντας πρόσθετη χρηματοδότηση για συμφωνίες παραγγελίας, και διασφαλίζοντας ότι τα εμβόλια παρέχονται δωρεάν· προσδοκά ότι η κοινή αυτή προσπάθεια θα χρησιμοποιηθεί ως πηγή έμπνευσης ώστε να αυξηθεί η διαθεσιμότητα δωρεάν διαγνωστικών ελέγχων για τους πολίτες και τους κατοίκους της ΕΕ·

13.

καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει σαφείς πληροφορίες σχετικά με τη διαθεσιμότητα και τις εγκαταστάσεις διαγνωστικού ελέγχου COVID-19 σε όλα τα κράτη μέλη στον ιστότοπο «Re-open EU» και να αναπτύξει ταχέως εφαρμογή που θα βοηθά τους χρήστες να βρουν την τοποθεσία της πλησιέστερης εγκατάστασης διαγνωστικού ελέγχου COVID-19· καλεί την Επιτροπή να καταστήσει τις πληροφορίες αυτές εύκολα προσβάσιμες μέσω διεπαφής προγραμματισμού εφαρμογών, ώστε να μπορούν οι ταξιδιωτικοί πράκτορες να μοιράζονται εύκολα τις πληροφορίες αυτές με τους πελάτες τους·

14.

καλεί επιτακτικά τα κράτη μέλη να αυξήσουν τις ικανότητες διαγνωστικού ελέγχου σε ολόκληρη την ΕΕ, τόσο για NAAT όσο και για κιτ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνων, ειδικότερα σε κύριους κόμβους μεταφορών και τουριστικούς προορισμούς, μεταξύ άλλων σε απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές και σε παραμεθόριες περιοχές, χρησιμοποιώντας κινητές μονάδες διαγνωστικού ελέγχου και κοινές εργαστηριακές εγκαταστάσεις·

15.

καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τις εθνικές αρχές στη δημιουργία κέντρων διαγνωστικού ελέγχου, με γνώμονα να εξασφαλιστεί η γεωγραφική εγγύτητα·

16.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Επιτροπή, στο Συμβούλιο, και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 360 της 30.10.2020, σ. 43.

(2) ΕΕ L 158 της 30.4.2004, σ. 77.

(3) ΕΕ C 24 της 22.1.2021, σ. 1.

(4) Οδηγία 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών (ΕΕ L 158 της 30.4.2004, σ. 77).

(5) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2021)0145.