29.7.2022   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 290/35


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο — Έκθεση στρατηγικών προβλέψεων 2021 — Ικανότητα και ελευθερία δράσης της ΕΕ»

[COM(2021) 750 final]

(2022/C 290/06)

Εισηγήτρια:

η κ. Sandra PARTHIE

Αίτηση γνωμοδότησης

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 1.3.2022

Νομική βάση

Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Αρμόδιο τμήμα

Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση

Εγκρίθηκε από το τμήμα

4.3.2022

Εγκρίθηκε από την ολομέλεια

23.3.2022

Σύνοδος ολομέλειας αριθ.

568

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

(υπέρ/κατά/αποχές)

199/3/0

1.   Προοίμιο

1.1.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η γνωμοδότηση συντάχθηκαν πριν από τη ρωσική επίθεση, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την επακόλουθη ανθρωπιστική κρίση, οι επιπτώσεις τους δεν αντικατοπτρίζονται συνεπώς στη γνωμοδότηση. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι αυτά τα τραγικά γεγονότα έχουν προφανώς σοβαρό αντίκτυπο στον τρόπο ζωής μας και, ως εκ τούτου, προτρέπει οι εν εξελίξει δραστηριότητες στρατηγικών προβλέψεων από το ΚΚΕρ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στις γεωπολιτικές επιπτώσεις αυτών των στρατηγικών μετατοπίσεων στην επικείμενη έκθεση στρατηγικών προβλέψεων απ’ ό,τι είχε προγραμματιστεί προηγουμένως· περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η αύξηση των τιμών της ενέργειας, η αύξηση των δαπανών για την ασφάλεια και την άμυνα, οι νέες μεταναστευτικές ροές και η ανασφάλεια του εφοδιασμού, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και πέραν αυτής.

2.   Συμπεράσματα και συστάσεις

2.1.

Η ΕΟΚΕ συνεχίζει να χαιρετίζει θερμά τη συμπερίληψη της μεθοδολογίας ανάλυσης προοπτικών στη διαδικασία χάραξης πολιτικής της ΕΕ. Δεδομένου ότι οι στρατηγικές προβλέψεις είναι μια συμμετοχική διαδικασία, η ΕΟΚΕ εξακολουθεί να αναμένει ότι οι συνέργειες, καθώς και η διαρθρωτική συμμετοχή όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ΕΟΚΕ, θα ευδοκιμήσουν σε αυτήν τη βάση. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ επισημαίνει το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ανάλυσης Στρατηγικής και Πολιτικής Ανάλυσης (ESPAS) ως καλό παράδειγμα διοργανικής συνεργασίας της ΕΕ.

2.2.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι τέσσερις βασικές παγκόσμιες τάσεις σχετίζονται με το θεμελιώδες ζήτημα της ικανότητας και της ελευθερίας δράσης της ΕΕ. Αποτελούν τις κυριότερες γενικά επικρατούσες κυρίαρχες τάσεις των καιρών μας, που θα εξακολουθήσουν να έχουν καίρια σημασία για τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής. Ωστόσο, η εξέλιξή τους παραμένει ευρείας βάσης και άπτεται διαφόρων πτυχών χωρίς να εμβαθύνει σε επιμέρους θέματα. Η ΕΟΚΕ εκφράζει ειδικότερα την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι η κοινωνική διάσταση δεν έχει ληφθεί επαρκώς υπόψη, καθώς και για την απουσία συνεκτίμησης ζητημάτων σχετικών με τους νέους και τη διαγενεακή δικαιοσύνη, παρότι τα ζητήματα αυτά αναπτύσσονται στη σχετική έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) με τίτλο Shaping & securing the EU’s open strategic autonomy by 2040 and beyond (Διαμόρφωση και διασφάλιση της ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ έως το 2040 και μετέπειτα) (1).

2.3.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι το θέμα που επιλέχθηκε για την έκθεση στρατηγικών προβλέψεων του 2021 είναι υψηλής πολιτικής σημασίας και ικανό να δημιουργήσει το κατάλληλο πλαίσιο προϋποθέσεων για την επίτευξη καλά διαχειριζόμενης αλληλεξάρτησης και ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας στηριζόμενης στις κοινές αξίες, τη συνοχή, την ισχυρή πολυμερή διακυβέρνηση και τη συνεργασία βάσει κανόνων Ωστόσο, η ΕΟΚΕ προκρίνει τη δέουσα χρήση των μεθόδων της διαδικασίας ανάλυσης προβλέψεων για τον καθορισμό μελλοντικών θεμάτων. Είναι ζωτικής σημασίας να αξιολογούνται οι εξελίξεις με την πάροδο του χρόνου, δηλαδή οι τρέχουσες επενδύσεις σε Ε & Α ή ο αριθμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας δεν πρέπει να συγκρίνονται μόνο με τα αντίστοιχα μεγέθη της Κίνας ή των ΗΠΑ, αλλά και με τα προηγούμενα επίπεδα προκειμένου να αποκτηθεί σαφής εικόνα όσον αφορά την πορεία προς τη σωστή κατεύθυνση.

2.4.

Μολονότι δεν αμφισβητείται η προσέγγιση της χρήσης των στρατηγικών προβλέψεων και η θεματική εστίαση της έκθεσης, παραμένει εντούτοις ασαφές ποιο διακριτικό γνώρισμα της έκθεσης στρατηγικών προβλέψεων 2021 την καθιστά πραγματική πηγή προβλέψεων. Δεν υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ της επιλογής των τάσεων, του υπό εξέταση μέλλοντος και των λογικών συμπερασμάτων ως προς το εστιακό σημείο της έκθεσης.

Εκτός από την έλλειψη προφανούς μεθοδολογίας στρατηγικών προβλέψεων, η δεύτερη έκθεση στρατηγικών προβλέψεων της Επιτροπής για το 2021 στερείται λογικού, συνεκτικού και προσανατολισμένου στη δράση πλαισίου για τη χάραξη ενωσιακής πολιτικής και, κατά συνέπεια, δεν παρέχει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής τη δυνατότητα να θέτουν στρατηγικές προτεραιότητες και να αναλαμβάνουν δράση.

2.5.

Ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα που χρήζει εμβάθυνσης είναι ο ρόλος των μη κρατικών φορέων στα σημερινά συστήματα διακυβέρνησης, ιδιαίτερα των πολυεθνικών εταιρειών. Η στρατηγική αυτονομία θα πρέπει, κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ, να αυξηθεί τουλάχιστον όσον αφορά τους φορείς που έχουν ένα de facto καθεστώς καθορισμού κανόνων και προτύπων, όπως οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, οι τράπεζες που δραστηριοποιούνται σε παγκόσμια κλίμακα και οι χρηματοοικονομικοί φορείς, καθώς και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

2.6.

Η διάσταση των προβλέψεων της έκθεσης θα αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της ΕΕ μόνο εάν σχεδιαστεί θεμελιωδώς ως μια ανοικτή, πλουραλιστική, ποικιλόμορφη και διεπιστημονική άσκηση, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως της ΕΟΚΕ, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας προβλέψεων ενόψει της εκπόνησης (μελλοντικών) εκθέσεων προβλέψεων.

2.7.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ καλεί συγκεκριμένα το ΚΚΕρ να μεριμνήσει για την πλήρη συμμετοχή της ΕΟΚΕ στον κύκλο προβλέψεών του και να την υποστηρίξει κατά τον έλεγχο των υφιστάμενων δραστηριοτήτων ανάλυσης προοπτικών που διεξάγονται από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συνδικαλιστικές οργανώσεις και επιχειρηματικές ενώσεις. Η ΕΟΚΕ προτείνει επίσης να υποστηριχθούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών της ΕΕ για την ανάπτυξη εμπειρογνωσίας όσον αφορά την πραγματοποίηση προβλέψεων και τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων ανάλυσης προοπτικών στο πλαίσιο μιας διαρθρωμένης διαδικασίας, από κοινού με το ΚΚΕρ, π.χ. με τη μορφή πιλοτικού σχεδίου με τη συμμετοχή μελών της ΕΟΚΕ και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

2.8.

Συνεπώς, ενώ η φιλοδοξία επιδοκιμάζεται πλήρως, υπάρχει ακόμη περιθώριο βελτίωσης για τις επόμενες εκθέσεις προβλέψεων αναφορικά με τα ακόλουθα:

η έκθεση πρέπει να συνδέσει καλύτερα τις κυρίαρχες τάσεις και τους στρατηγικούς ακρογωνιαίους λίθους από την άποψη της συνοχής, της πιθανότητας και της συνάφειας·

η διαδικασία προβλέψεων ενόψει της επόμενης έκθεσης θα πρέπει να παρέχει συγκεκριμένες ευκαιρίες στην ΕΟΚΕ, καθώς και σε άλλους σχετικούς φορείς, να αντλήσουν διδάγματα, να συμβάλουν σε αυτήν και να βελτιώσουν την ποιότητά της,

η ΕΟΚΕ έχει, ειδικότερα, καταρτίσει ήδη ορισμένες γνωμοδοτήσεις σχετικά με την επικείμενη έκθεση προβλέψεων του 2022, δηλαδή σχετικά με τη διττή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση (2),

από την άποψη αυτή, η ΕΟΚΕ προτείνει στην Επιτροπή, σε συνεργασία με το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ), να προβλέψει έναν ετήσιο κύκλο διαβουλεύσεων ως συμβολή στην προετοιμασία της ετήσιας έκθεσης προβλέψεων. Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συμμετοχή της ΕΟΚΕ και της Επιτροπής των Περιφερειών, καθώς και άλλων θεσμικών οργάνων της ΕΕ, για παράδειγμα με την τακτική διοργάνωση ειδικών εργαστηρίων και με τη συμμετοχή μελών της ΕΟΚΕ στις υποκείμενες δραστηριότητες προβλέψεων που αναλαμβάνονται από τη ΓΔ ΚΚΕρ και τη Γενική Γραμματεία,

θα πρέπει να συσταθεί μια ομάδα εστίασης με κοινωνικούς εταίρους/φορείς της κοινωνίας των πολιτών προκειμένου να εξετάσει πώς αυτή η ομάδα-στόχος μπορεί να επωφεληθεί από τις εκθέσεις στρατηγικών προβλέψεων της Επιτροπής, καθώς και τον τρόπο διαμόρφωσης των μελλοντικών εκθέσεων ώστε να τους προσδίδουν τη μεγαλύτερη δυνατή αξία,

να υποβάλει η Επιτροπή αίτημα στο δίκτυο υπουργών για τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και των εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών στις δραστηριότητες προβλέψεων του δικτύου.

2.9.

Η ΕΟΚΕ προκρίνει την αναδιαμόρφωση των διαδικασιών εργασίας της σχετικά με τις ετήσιες εκθέσεις προβλέψεων, με στόχο την εκ των προτέρων παροχή πληροφοριών, εμπειρογνωσίας και συγκεκριμένων προτάσεων, δηλαδή κατά τη διαδικασία κατάρτισης των αντίστοιχων εκθέσεων, αντί της απλής εκ των υστέρων αξιολόγησής τους. Πιστεύεται ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο θα βελτιωθούν οι πληροφορίες που συλλέγονται ενόψει των ετήσιων εκθέσεων προβλέψεων, διότι τα μέλη της ΕΟΚΕ διατηρούν στενές και βαθιά ριζωμένες σχέσεις με τους αντίστοιχους κλάδους της κοινωνίας και της οικονομίας και είναι σε θέση να εντοπίζουν καλύτερα τις καθοριστικές επονομαζόμενες «αδύναμες ενδείξεις» όσον αφορά σχετικές εξελίξεις. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ μπορεί να διαβιβάσει και να διαδώσει τα αποτελέσματα και τα διδάγματα που αντλούνται από τις προβλέψεις, βοηθώντας έτσι τους εθνικούς φορείς της κοινωνίας των πολιτών να κατανοήσουν καλύτερα τις πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνει η ΕΕ.

2.10.

Τέλος, η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει την Επιτροπή να συνεχίσει να αναπτύσσει το θεματολόγιο στρατηγικών προβλέψεων της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η περαιτέρω ενσωμάτωση των προβλέψεων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ αποτελεί την ακολουθητέα πορεία και επαναλαμβάνει ότι προσφέρεται να συνδράμει την Επιτροπή και άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ στην επίτευξη αυτού του στόχου.

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως την έκθεση που υπογραμμίζει τη σημασία μιας ανοικτής, ανταγωνιστικής και πλήρως λειτουργικής ενιαίας αγοράς, ώστε να είναι οι επιχειρήσεις σε θέση να αναπτυχθούν στην κλίμακα που απαιτείται για να είναι ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό ισχύει επίσης όσον αφορά τη σύσταση της έκθεσης για την πλήρη εφαρμογή της Ένωσης Κεφαλαιαγορών και της Τραπεζικής Ένωσης οι οποίες, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, συμβάλλουν άμεσα στην ανθεκτικότητα της ΕΕ έναντι χρηματοπιστωτικών κρίσεων, στην προστασία των καταθετών και σε μια ισχυρή και σταθερή οικονομική ανάκαμψη (3).

3.2.

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τη δημοσίευση των αναθεωρημένων κατευθυντήριων γραμμών και της εργαλειοθήκης για τη βελτίωση της νομοθεσίας, η οποία επικεντρώνεται στον καθορισμό του τρόπου με τον οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι στρατηγικές προβλέψεις στις εκτιμήσεις επιπτώσεων και στις αξιολογήσεις. Προκειμένου να διασφαλιστεί η επιτυχής υλοποίησή της, είναι σημαντικό η Επιτροπή να παρέχει επαρκή κατάρτιση και πόρους στο προσωπικό της που διενεργεί εκτιμήσεις επιπτώσεων και αξιολογήσεις.

3.3.

Μεταξύ των απαντήσεών της όσον αφορά τη διακυβέρνηση σε ένα πιο επισφαλές τοπίο, η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη συμμετοχικής και χωρίς αποκλεισμούς διακυβέρνησης για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της νομιμότητας σε όλα τα επίπεδα, εξαίροντας τη σημασία πλατφορμών όπως η ΕΟΚΕ. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι, τώρα περισσότερο από ποτέ, το άκουσμα της φωνής της κοινωνίας των πολιτών σε επίπεδο ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας για να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική διακυβέρνηση στον 21ο αιώνα και να επιτευχθούν ευρείες και βιώσιμες λύσεις, αντί για εύκολες λύσεις.

3.4.

Η ΕΟΚΕ λαμβάνει υπό σημείωση τη συνέχεια (4) που έδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη γνωμοδότησή της με θέμα «Έκθεση στρατηγικής ανάλυσης προοπτικών 2020 — Στρατηγική ανάλυση προοπτικών — Χάραξη της πορείας προς μια πιο ανθεκτική Ευρώπη» (5) και αισθάνεται υποχρεωμένη να καλύψει πτυχές που εξακολουθεί να θεωρεί σημαντικές, δεδομένου ότι δεν έχουν εξεταστεί επαρκώς στην έκθεση στρατηγικών προβλέψεων 2021:

στο έγγραφο σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε υποστηρίζεται ότι οι προβλέψεις είχαν συμπεριληφθεί στην έκθεση στρατηγικών προβλέψεων 2020. Ωστόσο, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, υπάρχει έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν οι αρχές και οι μεθοδολογίες προβλέψεων για την εξαγωγή των συμπερασμάτων της έκθεσης, καθώς και σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο συμπεριλήφθηκαν εξωτερικοί παράγοντες στις δραστηριότητες προβλέψεων. Για παράδειγμα, δεν έχει προταθεί στην ΕΟΚΕ σαφής τρόπος συμμετοχής της,

στο έγγραφο σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε επισημαίνεται ότι τα επιμέρους ζητήματα πρέπει να αναπτυχθούν και να διευκρινιστούν περαιτέρω, όπως ζήτησε η ΕΟΚΕ, ότι θα πρέπει να ενσωματωθούν στις προτάσεις πολιτικής και ότι η έκθεση προβλέψεων αποτελεί απλώς σημείο εκκίνησης του προβληματισμού. Κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ, η τρέχουσα μορφή της έκθεσης δεν είναι κατάλληλη για τη διατύπωση προτάσεων πολιτικής ούτε παρέχει συγκεκριμένα σημεία εκκίνησης του προβληματισμού,

στο έγγραφο σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε τονίζεται επίσης η σημασία που έχει η περιγραφή της παρούσας κατάστασης και του status quo σε μια ανάλυση προβλέψεων. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι, κατά κανόνα, αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα σε μια ανάλυση προβλέψεων. Ωστόσο, εκτός από την τρέχουσα χρήση του στις εκθέσεις στρατηγικών προβλέψεων, θα πρέπει να αποτελεί σημείο εκκίνησης μιας μελλοντοστρεφούς ανάλυσης, η οποία θα αποτελούσε πιο ενδεδειγμένο τρόπο ώστε να μπορέσουν τα μέλη της ΕΟΚΕ να διατυπώσουν συστάσεις για την ανάληψη δράσης.

3.5.

Όσον αφορά τους δέκα τομείς στους οποίους η ΕΕ θα μπορούσε να ενισχύσει την ανοικτή στρατηγική της αυτονομία και την παγκόσμια ηγεσία της, παρότι είναι γενικά προσήκοντες, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι δεν παρουσιάζονται ως λογικά στρατηγικά συμπεράσματα εξαγόμενα από ένα πλαίσιο που καλύπτει τις τάσεις και τις αβεβαιότητες. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν ολιστικούς και ακριβείς στρατηγικούς ακρογωνιαίους λίθους από την άποψη των προβλέψεων.

3.6.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι δεν υπάρχει πραγματική έλλειψη προβλέψεων ή στρατηγικού σχεδιασμού από την πλευρά της Επιτροπής. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, το πραγματικό διακύβευμα είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης εκ μέρους των φορέων λήψης αποφάσεων της ΕΕ για τη μετουσίωση των προβλέψεων σε μακρόπνοες προτάσεις. Ελλείψει όμως πολιτικής βούλησης, ακόμη και οι προβλέψεις δεν θα οδηγήσουν στη λήψη των επιθυμητών μέτρων.

3.7.

Επισημαίνοντας τις αδυναμίες μιας κλειστής διαδικασίας προβλέψεων με περιορισμένες διαβουλεύσεις, η ΕΟΚΕ διαπιστώνει την απουσία αναφοράς στον αυξανόμενο πληθωρισμό και στην αύξηση των τιμών της ενέργειας που αποτελούν, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, ζωτικές συνιστώσες της στρατηγικής αυτονομίας. Στο πλαίσιο του συμβουλευτικού της ρόλου, η ΕΟΚΕ καταρτίζει ήδη μελλοντοστρεφείς γνωμοδοτήσεις (6) προκειμένου να συμβάλει στην ικανότητα της ΕΕ να ενσωματώνει καλύτερα τις προβλέψεις στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

3.8.

Επιπλέον, ο ρόλος των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας, δεν αναφέρεται στην έκθεση. Γενικά, οι κοινωνικές πτυχές του ζητήματος φαίνονται να παραμελούνται προς όφελος των τεχνολογικών και των οικονομικών πτυχών. Οι πολίτες της ΕΕ αναμένουν από το κράτος υψηλό επίπεδο κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας. Ως εκ τούτου, υπό το πρίσμα της στρατηγικής αυτονομίας, παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στο μέλλον. Θα ήταν ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη μια πιο εμπεριστατωμένη ανάλυση επί του θέματος, με τη χρήση εργαλείων πρόβλεψης.

3.9.

Η έκθεση στρατηγικών προβλέψεων 2021 καταρτίζει έναν ολοκληρωμένο κατάλογο προκλήσεων, χωρίς όμως να παρέχει σαφή καθοδήγηση σχετικά με τις προτεραιότητες και τις δράσεις προτεραιότητας ή προτάσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες ή οι εργαζόμενοι μπορούν ή πρέπει να προετοιμαστούν για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Πολλές τάσεις ενδέχεται να επηρεάζουν ταυτόχρονα τους πολίτες και τις εταιρείες. Πρόκειται για χαμένη ευκαιρία, στην αποκατάσταση της οποίας θα μπορούσε να βοηθήσει η ΕΟΚΕ, δεδομένης της συμβολής της στην αντιμετώπιση προκλήσεων υψηλού επιπέδου και στην απτή υλοποίηση των προτεινόμενων λύσεων στην καθημερινή ζωή, ιδίως των εργοδοτών και των εργαζομένων.

3.10.

Η έκθεση επί του παρόντος δεν ανταποκρίνεται στον τίτλο της ως έγγραφο προβλέψεων, όπως περιγράφεται, για παράδειγμα, στο έγγραφο «Strategic Foresight Primer» (Οδηγός στρατηγικής ανάλυσης προοπτικών) του πρώην Ευρωπαϊκού Κέντρου Πολιτικής Στρατηγικής (ΕΚΠΣ) (7). Ως παράδειγμα ορθής πρακτικής για μεθοδολογικά διαφανείς εκθέσεις προβλέψεων μπορεί να υποδειχθεί η έκθεση Tackling Obesities: Future Choices (8) (Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας: μελλοντικές επιλογές), που ανατέθηκε προς εκπόνηση από την Υπηρεσία Προβλέψεων της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου.

3.11.

Η έκθεση αναφέρεται συγκεκριμένα στο πανευρωπαϊκό δίκτυο προβλέψεων των «Υπουργών για το μέλλον» και στη σχετική ανάπτυξη ικανοτήτων προβλέψεων σε εθνικό επίπεδο. Προτρέπουμε την Επιτροπή να διασφαλίσει επίσης τη δέουσα συνεκτίμηση των απόψεων φορέων όπως η ΕΟΚΕ υπόψη σε αυτό το δίκτυο κατά την εκτέλεση ασκήσεων προβλέψεων, αντί να τους παρουσιάζει απλώς τα σχετικά αποτελέσματα.

3.12.

Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει την Επιτροπή να συνεχίσει να αναπτύσσει το θεματολόγιο στρατηγικών προβλέψεων της ΕΕ. Όπως επισημαίνεται στη γνωμοδότηση, πρέπει να επέλθουν αρκετές αλλαγές. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η περαιτέρω ενσωμάτωση των προβλέψεων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ αποτελεί την ακολουθητέα πορεία και επαναλαμβάνει ότι προσφέρεται να συνδράμει την Επιτροπή και άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ και να συνεργαστεί μαζί τους για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η διαδικασία προβλέψεων θα επιτύχει τους δεδηλωμένους στόχους της μόνο εάν είναι ανοικτή και πλουραλιστική, καθώς και ποικιλόμορφη και διεπιστημονική άσκηση, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως της ΕΟΚΕ, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας.

Βρυξέλλες, 23 Μαρτίου 2022.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Christa SCHWENG


(1)  https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC125994/open_strategic_autonomy_2040_online_1.pdf

(2)  Γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ: ΕΕ C 311 της 18.9.2020, σ. 36· ΕΕ C 364 της 28.10.2020, σ. 143· ΕΕ C 440 της 18.12.2020, σ. 99· ΕΕ C 429 της 11.12.2020, σ. 268· ΕΕ C 429 της 11.12.2020, σ. 51· ΕΕ C 429 της 11.12.2020, σ. 66· ΕΕ C 429 της 11.12.2020, σ. 187· ΕΕ C 429 της 11.12.2020, σ. 259· ΕΕ C 374 της 16.9.2021, σ. 84.

(3)  https://www.eesc.europa.eu/en/policies/policy-areas/financial-services-and-capital-markets

(4)  Σελίδες 187-200 https://www.eesc.europa.eu/sites/default/files/files/04_eesc_follow-up_report_april_2021_gri.pdf

(5)  ΕΕ C 220 της 9.6.2021, σ. 67.

(6)  Βλέπε πρόσφατα παραδείγματα μελλοντοστραφών γνωμοδοτήσεων της ΕΟΚΕ:

ΕΕ C 374 της 16.9.2021, σ. 73·

ΕΕ C 129 της 11.4.2018, σ. 36

CCMI/184 — Πρόβλεψη διαρθρωτικών και τομεακών αλλαγών και αναδιαμόρφωση της βιομηχανικής νοοτροπίας — νέα όρια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των διαφόρων περιοχών της Ευρώπης·

ΕΕ C 220, της 9.6.2021, σ. 118·

ΕΕ C 341 της 24.8.2021, σ. 1:

Η ΕΟΚΕ οργανώνει επίσης δραστηριότητες που προωθούν μακροπρόθεσμες συζητήσεις, όπως για παράδειγμα:

Διάσκεψη ECO με θέμα τις οικονομικές πτυχές των στρατηγικών προβλέψεων και τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ (Ιούνιος 2021)·

Διάσκεψη REX με θέμα τη γεωπολιτική της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (EGD), μια διατομεακή εικόνα των γεωπολιτικών επιπτώσεων της EGD (Δεκέμβριος 2021)·

Συζήτηση REX στη συνεδρίαση του τμήματος: Στρατηγικές προβλέψεις — ένα όραμα για το μέλλον της Ευρώπης (Φεβρουάριος 2022).

(7)  Τι δεν είναι οι στρατηγικές προβλέψεις; Δεν είναι έκθεση — είναι προσεκτικά σχεδιασμένη και στοχοθετημένη παρέμβαση. Οι στρατηγικές προβλέψεις είναι μια διαδικασία μάθησης που προσφέρει στον λήπτη αποφάσεων νέες και ανανεωτικές προοπτικές για την παρούσα κατάσταση — η οποία είναι συχνά συγκεχυμένη, κοινωνικά περίπλοκη και αβέβαιη. Αντιμετωπίζει την αβεβαιότητα ως φίλος παρά ως εχθρός. Δεν είναι έκθεση, αλλά μέσο για την επιδίωξη κάποιου άλλου σκοπού. Η προσεκτικά σχεδιασμένη και στοχοθετημένη παρέμβαση εστιάζει τη διαδικασία κοινωνικής μάθησης στις ανάγκες ενός συγκεκριμένου συνόλου χρηστών (δηλαδή στις προβλέψεις χρήσεών τους), Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτικής Στρατηγικής, Wilkinson, A., Strategic Foresight Primer (Οδηγός στρατηγικής ανάλυσης προοπτικών), Υπηρεσία Εκδόσεων, 2017, έγγραφο που ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2022 από τη διεύθυνση: https://data.europa.eu/doi/10.2872/71492

(8)  Tackling Obesities: Future Choices (Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας: μελλοντικές επιλογές) — έκθεση έργου. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2022, στη διεύθυνση https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/287937/07-1184x-tackling-obesities-future-choices-report.pdf