ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 14.10.2020

COM(2020) 652 final

2020/0300(COD)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με γενικό ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον έως το 2030

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Στις 4 Δεκεμβρίου 2019 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) δημοσίευσε την έκθεσή του με τίτλο «Το ευρωπαϊκό περιβάλλον – κατάσταση και προοπτικές 2020» (SOER) 1 και τα αποτελέσματά της είναι απογοητευτικά. Οι τρέχουσες προκλήσεις στους τομείς του περιβάλλοντος, του κλίματος και της βιωσιμότητας είναι πρωτοφανούς κλίμακας και επιτακτικότητας, και απαιτούν άμεση και συντονισμένη δράση και συστημικές λύσεις. Τις τελευταίες δεκαετίες οι περιβαλλοντικές πολιτικές της Ένωσης απέφεραν σημαντικά οφέλη χωρίς να επηρεάσουν τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, ενώ τα τελευταία χρόνια το κεκτημένο διαμορφώνεται όλο και περισσότερο από ένα φιλόδοξο μακρόπνοο όραμα, στόχους και στρατηγικές πολιτικές πλαισίωσης που οδηγούν στην αποτελεσματική μείωση των περιβαλλοντικών πιέσεων. Ωστόσο, η απώλεια βιοποικιλότητας και η υποβάθμιση των υπηρεσιών οικοσυστημάτων, η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της, η μη βιώσιμη χρήση των πόρων, καθώς και η ρύπανση και οι συναφείς κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία και ευημερία, τη φύση, τα οικοσυστήματα και την οικονομία απαιτούν την ανάληψη περαιτέρω αποφασιστικής δράσης στην ΕΕ και παγκοσμίως.

Στις 11 Δεκεμβρίου 2019 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανταποκρίθηκε στις προκλήσεις αυτές με την έγκριση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας 2 —ενός φιλόδοξου θεματολογίου που αποσκοπεί αφενός στην ανάδειξη της ΕΕ στην πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο έως το 2050 και, αφετέρου, στην προστασία, τη διατήρηση και την ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου της ΕΕ, καθώς και στην προστασία της υγείας και της ευημερίας των πολιτών από κινδύνους και επιπτώσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον. Με βάση ένα μοντέλο ανατροφοδοτικής ανάπτυξης το οποίο θα επιστρέφει στον πλανήτη περισσότερα από όσα του αφαιρεί, στην εν λόγω συμφωνία περιγράφονται οι περιβαλλοντικές προτεραιότητες για τα επόμενα έτη και η φιλοδοξία της Ένωσης να μετασχηματίσει την οικονομία της για ένα βιώσιμο μέλλον χωρίς να αφήνει κανέναν στο περιθώριο, να υλοποιήσει τους στόχους αυτούς και να σχεδιάσει μια δέσμη πολιτικών που επιφέρουν βαθύ μετασχηματισμό, ενώ παράλληλα η Ένωση καλείται να ενισχύσει την ηγετική της θέση στην παγκόσμια σκηνή όσον αφορά κλιματικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.

Μετά την ευρεία συζήτηση σχετικά με την ανακοίνωση «Καθαρός πλανήτης για όλους» 3 , η ΕΕ υπέβαλε, τον Μάρτιο του 2020, τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της βάσει της συμφωνίας του Παρισιού που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή 4 , με την οποία αναλαμβάνει τη δέσμευση να καταστεί κλιματικά ουδέτερη οικονομία έως το 2050. Η Επιτροπή πρότεινε την ενσωμάτωση του συγκεκριμένου στόχου στον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα 5 . Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε επίσης σειρά νέων στρατηγικών πρωτοβουλιών, ιδίως ένα νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία για μια καθαρή και ανταγωνιστική Ευρώπη 6 , μια στρατηγική για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 7 και μια στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» 8 .

Επιπλέον, η ΕΕ έχει αντιμετωπίσει με ολοκληρωμένο τρόπο την κρίση της νόσου COVID-19, η οποία έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή και στα μέσα διαβίωσης και έχει οδηγήσει σε πρωτοφανείς προκλήσεις για τη χάραξη πολιτικής, οι οποίες επιδεινώνονται από τη σοβαρή οικονομική ύφεση. Στο σχέδιο ανάκαμψης «Next Generation EU», το οποίο προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 27 Μαΐου 2020 και εγκρίθηκε από το έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουλίου του 2020, τονίζεται η σημασία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας ως νέας αναπτυξιακής στρατηγικής της Ευρώπης και ο ρόλος της στην επίτευξη βιώσιμης και ταχείας ανάκαμψης, καθώς και στη διασφάλιση μακροπρόθεσμης προβλεψιμότητας στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα, και, εντέλει, στη διασφάλιση μιας δίκαιης και ισότιμης μετάβασης η οποία δεν αφήνει κανέναν στο περιθώριο. Το 8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, με το μακροπρόθεσμο όραμα και τους περιβαλλοντικούς στόχους προτεραιότητάς του, οι οποίοι είναι κοινοί με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας, θα στηρίξει την κοινή δέσμευση της ΕΕ για μια πράσινη ανάκαμψη.

Τα προγράμματα δράσης για το περιβάλλον κατευθύνουν τη χάραξη της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ από τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Το έβδομο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (7ο ΠΔΠ) λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2020 και σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 3 του προγράμματος αυτού η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει, εάν κριθεί σκόπιμο, πρόταση για το 8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (8ο ΠΔΠ) εγκαίρως ώστε να αποφευχθεί η ύπαρξη κενού μεταξύ του 7ου ΠΔΠ και του 8ου ΠΔΠ. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας ανακοινώθηκε η θέσπιση νέου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον.

Το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Επιτροπή των Περιφερειών κάλεσαν την Επιτροπή να υποβάλει, το αργότερο έως τις αρχές του 2020, πρόταση για το 8ο ΠΔΠ.

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ 

Η παρούσα πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με ένα νέο γενικό ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον έως το 2030 βασίζεται στο άρθρο 192 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ανάληψη ευθύνης για το παρόν πρόγραμμα και η επίτευξη των στόχων προτεραιότητάς του από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της, η παρούσα πρόταση απόφασης θεσπίζει ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την υλοποίηση των στόχων προτεραιότητας και διασφαλίζει την τακτική μέτρηση της προόδου προς την επίτευξη των στόχων.

Οι στόχοι της παρούσας πρότασης δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη σε εθνικό επίπεδο. Δεδομένου ότι η πολιτική για το περιβάλλον και το κλίμα αποτελεί τομέα συντρέχουσας αρμοδιότητας στην ΕΕ και αποκεντρωμένη πολιτική, ένας από τους σκοπούς του παρόντος προγράμματος είναι η κοινή ανάληψη ευθύνης από τα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη όσον αφορά τους στόχους του, μέσω της παροχής στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη —συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών και των πόλεων, των επιχειρήσεων, των κοινωνικών εταίρων, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των μεμονωμένων πολιτών— ενός προβλέψιμου πλαισίου και κατευθύνσεων για την ανάληψη δράσης.

3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ

Στις 15 Μαΐου 2019 η Επιτροπή δημοσίευσε έκθεση σχετικά με την αξιολόγηση του 7ου ΠΔΠ 9 . Της έκθεσης προηγήθηκε εκτενής διαδικασία διαβούλευσης, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του 2018 και περιλάμβανε ανοικτή δημόσια διαβούλευση, στοχευμένη διαβούλευση με τα κράτη μέλη, στοχευμένη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη, καθώς και δύο δημόσια εργαστήρια.

Από την αξιολόγηση προέκυψε ότι το 7ο ΠΔΠ θεωρείται γενικά ως ένα αποτελεσματικό και υψηλού επιπέδου στρατηγικό εργαλείο το οποίο καθοδηγεί την περιβαλλοντική πολιτική. Για πολλούς, το ΠΔΠ λειτουργεί επίσης ως εργαλείο σχεδιασμού το οποίο εξασφαλίζει τη συνέχεια της περιβαλλοντικής πολιτικής —μεταξύ άλλων με το μακρόπνοο όραμά του και την εξασφάλιση λογοδοσίας και προβλεψιμότητας για τις δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής— ενώ παράλληλα έχει θετική επίδραση στην ενσωμάτωση και στον εξορθολογισμό της περιβαλλοντικής πολιτικής. Οι στόχοι προτεραιότητας του 7ου ΠΔΠ θεωρήθηκε γενικά ότι εξακολουθούν να ισχύουν, ιδίως το όραμά του για το 2050.

Στις 22 Νοεμβρίου 2017 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δημοσίευσε αξιολόγηση της εφαρμογής του 7ου ΠΔΠ 10 , ενώ ακολούθησε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του στις 6 Μαρτίου 2018 και ψήφισμα 11 στις 17 Απριλίου 2018.

Στις 31 Ιουλίου 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών δημοσίευσε μελέτη σχετικά με την τοπική και περιφερειακή διάσταση του 8ου ΠΔΠ 12 και ακολούθησε γνωμοδότηση 13 , η οποία εκδόθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2019.

Στις 11-12 Ιουνίου 2019, σε συνέχεια των συζητήσεων στο πλαίσιο του άτυπου Συμβουλίου Περιβάλλοντος που διεξήχθη στις 29 και 30 Οκτωβρίου 2018 στο Graz (Αυστρία), πραγματοποιήθηκε εργαστήριο για το μελλοντικό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον στο Hainburg (Αυστρία). Στις 4 Οκτωβρίου 2019 το Συμβούλιο ενέκρινε συμπεράσματα με τίτλο «8ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον – Ας αντιστρέψουμε μαζί τις τάσεις» 14 υπό τη φινλανδική Προεδρία του Συμβουλίου.

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Η παρούσα πρόταση απόφασης καταρτίστηκε σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027. Η πρόταση περιλαμβάνει δημοσιονομικό δελτίο στο οποίο παρουσιάζεται η ανάγκη διάθεσης πρόσθετων πόρων στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) προς στήριξη του νέου πλαισίου παρακολούθησης, μέτρησης και υποβολής εκθέσεων του παρόντος προγράμματος.

Η συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων (ECHA) έχει υψίστη σημασία για αυτές τις εργασίες και για την επίτευξη των στόχων του 8ου ΠΔΠ. Το νέο πλαίσιο παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων που προτείνεται για το 8ο ΠΔΠ θα περιλαμβάνει, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, υφιστάμενα εργαλεία και δείκτες παρακολούθησης που βασίζονται κυρίως σε ευρωπαϊκές στατιστικές και δεδομένα από τον ΕΟΠ και τον ECHA, ώστε να αποφεύγονται οι αλληλεπικαλύψεις και να περιοριστεί ο διοικητικός φόρτος για τα κράτη μέλη. Αυτό σημαίνει ότι στους εν λόγω οργανισμούς ανατίθενται πρόσθετα καθήκοντα, προκειμένου να μπορούν να συμβάλουν πλήρως στην επίτευξη των προτεραιοτήτων και στη δημιουργία των ευνοϊκών συνθηκών που ορίζονται στα άρθρα 3 και 4 του παρόντος προγράμματος.

5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης:

Πρωταρχικός στόχος του 8ου ΠΔΠ είναι η επιτάχυνση της μετάβασης της Ένωσης σε μια κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων, καθαρή και κυκλική οικονομία με δίκαιο και χωρίς αποκλεισμούς τρόπο και η επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων του θεματολογίου των Ηνωμένων Εθνών για το 2030 και των σχετικών στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, σε πλαίσιο πλήρους υποστήριξης των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Άρθρο 1

Η παρούσα πρόταση αποσκοπεί στην αύξηση της συνοχής και των συνεργειών μεταξύ των δράσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, μέσω της μέτρησης της προόδου προς την επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων με ολοκληρωμένο τρόπο. Σύμφωνα με τον όρκο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας σχετικά με το «μη βλάπτειν», η παρούσα πρόταση υποστηρίζει τη μείωση των πιέσεων που ασκούνται στο περιβάλλον και το κλίμα και την ενίσχυση της ολοκληρωμένης προσέγγισης όσον αφορά τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικών, ιδίως με την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας σε όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες και έργα σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο.

Άρθρο 2

Η ευθύνη για την επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών σκοπών και στόχων επιμερίζεται μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών της και απαιτεί δράση από όλους τους παράγοντες, τις κυβερνήσεις σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, τους κοινωνικούς εταίρους, την κοινωνία των πολιτών, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Το άρθρο 2 καθορίζει τους θεματικούς στόχους προτεραιότητας στο πλαίσιο του μακροπρόθεσμου στόχου «Ευημερία εντός των ορίων του πλανήτη μας» με ορίζοντα το 2050, ο οποίος καθορίστηκε ήδη στο 7ο ΠΔΠ.

Άρθρο 3

Στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία τονίζεται η ανάγκη να διασφαλιστεί η επιβολή και η αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών και της νομοθεσίας.

Το άρθρο 3 παρέχει τη βάση για κοινή κατανόηση και προσήλωση στη δημιουργία των ευνοϊκών συνθηκών που απαιτούνται για την επίτευξη αυτών των θεματικών στόχων προτεραιότητας, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζεται η συνοχή κατά την εφαρμογή στο κατάλληλο επίπεδο. Η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο οι κατευθυντήριες γραμμές της για τη βελτίωση της νομοθεσίας και τα εργαλεία υποστήριξης αντιμετωπίζουν τα ζητήματα βιωσιμότητας και καινοτομίας, με στόχο όλες οι πρωτοβουλίες της ΕΕ να τηρούν έναν «πράσινο όρκο» σχετικά με το «μη βλάπτειν».

Άρθρο 4

Παρότι οι επιμέρους νομοθετικές πράξεις για το περιβάλλον απαιτούν την υποβολή τακτικών εκθέσεων από τα κράτη μέλη σχετικά με συγκεκριμένες περιβαλλοντικές πολιτικές, στη νομοθεσία της ΕΕ δεν προβλέπεται ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διασφάλιση συντονισμένης προσέγγισης όσον αφορά τη συνολική επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της Ένωσης. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας ανακοινώθηκε ότι το νέο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον θα περιλαμβάνει έναν νέο μηχανισμό παρακολούθησης που θα διασφαλίζει ότι η Ένωση παραμένει σε καλό δρόμο για την υλοποίηση των περιβαλλοντικών στόχων της.

Το παρόν πλαίσιο παρακολούθησης του 8ου ΠΔΠ θα πρέπει να εφαρμόζεται με την επιφύλαξη των υφιστάμενων εργαλείων υποβολής εκθέσεων και διακυβέρνησης για το περιβάλλον και το κλίμα, συμπεριλαμβανομένων των εργαλείων διακυβέρνησης της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα.

–Μέτρηση της προόδου προς την επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων στο ευρύτερο πλαίσιο της βιωσιμότητας, της ευημερίας και της ανθεκτικότητας

Για τη μέτρηση της προόδου της ΕΕ και των κρατών μελών της προς την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για το 2030 απαιτείται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών στόχων. Το Συμβούλιο 15 και η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή 16 έχουν ζητήσει τη μέτρηση των οικονομικών επιδόσεων και της κοινωνικής προόδου βάσει κριτηρίων «πέραν του ΑΕΠ» και τη στροφή προς τη χρήση της «ευημερίας» ως πυξίδας για την πολιτική· μια κίνηση που υποστηρίζεται επίσης από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης 17 . Βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διοργάνωσαν τη διάσκεψη του 2018 για την περίοδο μετά την ανάπτυξη (Post Growth 2018 Conference) 18 από κοινού με ενδιαφερόμενα μέρη.

Στο πλαίσιο αυτό, το πλαίσιο παρακολούθησης του 8ου ΠΔΠ θα συμβάλει με την παροχή πληροφοριών για το περιβάλλον και το κλίμα στις συνολικές προσπάθειες της ΕΕ για μέτρηση της προόδου προς την επίτευξη βιωσιμότητας, ευημερίας και ανθεκτικότητας, συμπεριλαμβανομένης της ανθεκτικότητας στις καταστροφές· θα ενημερώνει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τα ενδιαφερόμενα μέρη αν η Ένωση και τα κράτη μέλη βρίσκονται σε σωστή πορεία για την επίτευξη συστημικού μετασχηματισμού.

Η κατάρτιση του πλαισίου παρακολούθησης του 8ου ΠΔΠ θα πρέπει επίσης να εξεταστεί στο πλαίσιο άλλων διαδικασιών διακυβέρνησης και παρακολούθησης, ιδίως του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, της έκθεσης παρακολούθησης των ΣΒΑ της Eurostat και της ετήσιας έκθεσης στρατηγικών προβλέψεων, διαδικασίες οι οποίες βασίζονται επίσης στα διαθέσιμα δεδομένα και χρησιμοποιούν δείκτες που είναι οι πλέον συναφείς για τους αντίστοιχους στόχους πολιτικής. Παρότι αυτά τα εργαλεία διακυβέρνησης και παρακολούθησης εξυπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς, απαιτείται ολοένα και μεγαλύτερη διασύνδεσή τους με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση της συνοχής τους.

–Προς ένα σύνολο πρωταρχικών δεικτών του 8ου ΠΔΠ

Η παρακολούθηση του έβδομου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον πραγματοποιήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, ο οποίος δημοσίευσε ετήσιες εκθέσεις περιβαλλοντικών δεικτών 19 . Καταρτίστηκε πίνακας αποτελεσμάτων με σχεδόν 30 δείκτες για την παρακολούθηση των στόχων προτεραιότητας του 7ου ΠΔΠ.

Το πλαίσιο παρακολούθησης του 8ου ΠΔΠ θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τους νέους στόχους προτεραιότητάς του. Θα πρέπει να περιλαμβάνει περιορισμένο αριθμό βασικών δεικτών για επικοινωνία υψηλού επιπέδου, οι οποίοι παρέχουν συνεκτική εικόνα σχετικά με την κατάσταση του περιβάλλοντος, τις κύριες πιέσεις και την αποτελεσματικότητα της απόκρισής μας. Οι δείκτες αυτοί θα πρέπει να είναι επίσης συναφείς με τους γενικούς στόχους της αύξησης της ευημερίας και της ανθεκτικότητας των οικονομιών και των κοινωνιών μας.

Κατά την επιλογή πρωταρχικών δεικτών του 8ου ΠΔΠ θα ληφθούν δεόντως υπόψη οι υπό εξέλιξη άξονες εργασιών για τη βελτίωση της παρακολούθησης της βιοποικιλότητας, της κυκλικής οικονομίας και της μηδενικής ρύπανσης, οι οποίοι αναμένεται να ολοκληρωθούν στο σύνολό τους έως το 2021/22, καθώς και άλλα εργαλεία παρακολούθησης που καλύπτουν την πολιτική για το περιβάλλον και το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της διακυβέρνησης της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα. H επιλογή θα πρέπει να βασιστεί στα διαθέσιμα δεδομένα στα κράτη μέλη και σε επίπεδο ΕΕ, ιδίως σε αυτά που διαχειρίζεται ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, καθώς και το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων στηρίζουν την Επιτροπή στη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της συνάφειας των δεδομένων. Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνεται η κάλυψη των κενών των δεικτών, ιδίως η παρακολούθηση της πολιτικής που σχετίζεται με τη φιλοδοξία μηδενικής ρύπανσης και των συνδέσεων μεταξύ της περιβαλλοντικής πολιτικής, της κοινωνικής πολιτικής και της πολιτικής για την υγεία.

Η κατάρτιση του πλαισίου παρακολούθησης του 8ου ΠΔΠ θα υποστηριχθεί από μια νέα βάση δεδομένων περιβαλλοντικών δεικτών —μια διαδικτυακή και εύκολα προσβάσιμη βιβλιοθήκη δεικτών η οποία θα παρέχει πλήρη και δομημένη επισκόπηση των αρκετών εκατοντάδων υφιστάμενων περιβαλλοντικών δεικτών.

–Τα όρια του πλανήτη

Η διαδικασία για την ανάπτυξη ενός πλαισίου παρακολούθησης του 8ου ΠΔΠ θα αποτελέσει ευκαιρία για να διερευνηθούν οι δυνατότητες των υπό εξέλιξη ροών εργασίας στο Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής, στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και σε άλλους φορείς σχετικά με τα όρια του πλανήτη (π.χ. χρήση γλυκών υδάτων, αλλαγή χρήσης γης, οξίνιση των ωκεανών) και σχετικά με το αποτύπωμα της κατανάλωσης της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της αποψίλωσης και της υποβάθμισης των δασών σε τρίτες χώρες.

Παρότι η επιστήμη του κλίματος και ιδίως οι εργασίες της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή παρέχουν αξιόπιστα δεδομένα και πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που είναι συμβατό με τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2 °C και συνέχιση των προσπαθειών για τον περιορισμό της σε 1,5 °C σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, οι εργασίες για άλλα όρια του πλανήτη βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη. Η προώθηση αυτών των εργασιών είναι σημαντική προκειμένου να ενημερωθούν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με το αν οι περιβαλλοντικές πολιτικές είναι αρκετά φιλόδοξες ώστε η Ευρώπη να παραμείνει εντός του ασφαλούς χώρου λειτουργίας του πλανήτη 20 .

–Διαδικασία διαβούλευσης σχετικά με τους πρωταρχικούς δείκτες του 8ου ΠΔΠ

Η Επιτροπή θα δρομολογήσει ευρεία διαδικασία διαβούλευσης με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη για τον σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου πλαισίου παρακολούθησης του 8ου ΠΔΠ, βάσει εγγράφου διαβούλευσης που θα περιγράφει την προτεινόμενη μεθοδολογία και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν.

Βάσει αυτών των διαβουλεύσεων, η Επιτροπή σκοπεύει να παρουσιάσει ένα σύνολο πρωταρχικών δεικτών του 8ου ΠΔΠ έως το τέλος του 2021.

Η διαδικασία θα συντονιστεί στενά με τους υπό εξέλιξη άξονες εργασιών που ανακοινώθηκαν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τον σχεδιασμό ή την επανεξέταση των πλαισίων παρακολούθησης για την κυκλική οικονομία, τη βιοποικιλότητα και τη μηδενική ρύπανση, ώστε να διασφαλιστεί συνολική συνοχή και να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος.

Άρθρο 5 – Αξιολόγηση

Το άρθρο 5 προβλέπει αξιολόγηση του 8ου ΠΔΠ το 2029, πριν από τη λήξη του στο τέλος του 2030.

2020/0300 (COD)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με γενικό ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον έως το 2030

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως το άρθρο 192 παράγραφος 3,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής 21 ,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών 22 ,

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Σύμφωνα με το άρθρο 192 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γενικά προγράμματα δράσης για το περιβάλλον παρέχουν το πλαίσιο δράσης της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος και του κλίματος από το 1973.

(2)Με την απόφαση αριθ. 1386/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 23 θεσπίστηκε το 7ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (στο εξής: 7ο ΠΔΠ), το οποίο καθορίζει το περιβαλλοντικό θεματολόγιο της Ένωσης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, καθώς και ένα μακροπρόθεσμο όραμα για το 2050.

(3)Η αξιολόγηση του 7ου ΠΔΠ 24 από την Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το όραμά του για το 2050 και οι στόχοι προτεραιότητάς του εξακολουθούν να ισχύουν, ότι συνέβαλε στην παροχή περισσότερο προβλέψιμης, ταχύτερης και καλύτερα συντονισμένης δράσης στην περιβαλλοντική πολιτική και ότι η δομή και το ευνοϊκό πλαίσιο υλοποίησής του συνέβαλαν στη δημιουργία συνεργειών, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της περιβαλλοντικής πολιτικής. Επιπλέον, η αξιολόγηση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το 7ο ΠΔΠ προέβλεψε το θεματολόγιο των Ηνωμένων Εθνών για το 2030, επιμένοντας ότι η οικονομική και κοινωνική ευημερία εξαρτάται από μια υγιή βάση φυσικών πόρων, και διευκόλυνε την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης. Επιπλέον, έδωσε στην Ένωση τη δυνατότητα να εκφράζεται με ενιαία φωνή στην παγκόσμια σκηνή για ζητήματα που αφορούν το κλίμα και το περιβάλλον. Στην αξιολόγηση του 7ου ΠΔΠ, η Επιτροπή κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί όσον αφορά την προστασία της φύσης, την υγεία και την ενσωμάτωση των πολιτικών δεν ήταν επαρκής.

(4)Σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΠ με τίτλο «The European environment – state and outlook 2020, Knowledge for transition to a sustainable Europe» (Το ευρωπαϊκό περιβάλλον — κατάσταση και προοπτικές 2020, Γνώση για τη μετάβαση σε μια βιώσιμη Ευρώπη)» (στο εξής: SOER 2020), το 2020 παρέχει στην Ένωση μοναδική ευκαιρία για να αναλάβει ηγετικό ρόλο όσον αφορά τη βιωσιμότητα και να αντιμετωπίσει τις επιτακτικές προκλήσεις βιωσιμότητας που απαιτούν συστημικές λύσεις. Όπως αναφέρεται στην έκθεση SOER 2020, οι αλλαγές στο κλίμα και στα οικοσυστήματα του πλανήτη που παρατηρούνται από τη δεκαετία του 1950 είναι πρωτοφανείς σε κλίμακα δεκαετιών και χιλιετιών. Ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει τριπλασιαστεί από το 1950, ενώ ο πληθυσμός που ζει σε πόλεις έχει τετραπλασιαστεί. Με το τρέχον μοντέλο ανάπτυξης, οι περιβαλλοντικές πιέσεις αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω, προκαλώντας άμεσες και έμμεσες επιβλαβείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και ευημερία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους τομείς με τον μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο – τρόφιμα, κινητικότητα, ενέργεια, καθώς και υποδομές και κτίρια.

(5)Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανταποκρίθηκε στις προκλήσεις που προσδιορίστηκαν στην έκθεση SOER 2020 με την έγκριση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας 25 : μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική για τη διττή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση που αποσκοπεί στον μετασχηματισμό της Ένωσης σε μια δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία, που διαθέτει μια οικονομία ανταγωνιστική, κλιματικά ουδέτερη και αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων. Ο κανονισμός (ΕΕ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 26 κατοχυρώνει στη νομοθεσία τον στόχο της Ένωσης για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

(6)Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία στηρίζει το σχέδιο ανάκαμψης «Next Generation EU», το οποίο προωθεί τις απαιτούμενες επενδύσεις σε βασικούς πράσινους τομείς με σκοπό την οικοδόμηση ανθεκτικότητας και τη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας σε μια δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία. Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ο οποίος θα τροφοδοτήσει την οικονομική ανάκαμψη της Ένωσης από την κρίση της νόσου COVID-19 μαζί με τον προϋπολογισμό της Ένωσης για την περίοδο 2021-2027, βασίζεται επίσης στους στόχους προτεραιότητας που καθορίζονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Επιπλέον, όλες οι πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης «Next Generation EU» θα πρέπει να τηρούν τον όρκο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας σχετικά με το «μη βλάπτειν».

(7)Τα προγράμματα δράσης για το περιβάλλον κατευθύνουν τη χάραξη της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ από τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Το 7ο ΠΔΠ λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2020 και σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 3 του εν λόγω προγράμματος η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει, εάν κριθεί σκόπιμο, πρόταση για το όγδοο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (8ο ΠΔΠ) εγκαίρως ώστε να αποφευχθεί η ύπαρξη κενού μεταξύ του 7ου ΠΔΠ και του 8ου ΠΔΠ. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας ανακοινώθηκε η θέσπιση νέου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον.

(8)Το 8ο ΠΔΠ θα πρέπει να στηρίξει τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, σύμφωνα με τον μακροπρόθεσμο στόχο της «ευημερίας εντός των ορίων του πλανήτη μας» έως το 2050, ο οποίος έχει ήδη τεθεί στο 7ο ΠΔΠ. Θα πρέπει να συμβάλει στην υλοποίηση του θεματολογίου των Ηνωμένων Εθνών για το 2030 και των συναφών στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.

(9)Το 8ο ΠΔΠ θα πρέπει να επιταχύνει τη μετάβαση σε μια ανατροφοδοτική οικονομία που επιστρέφει στον πλανήτη περισσότερα από όσα του αφαιρεί. Ένα μοντέλο ανατροφοδοτικής ανάπτυξης αναγνωρίζει ότι η ευημερία και η ευμάρεια των κοινωνιών μας εξαρτώνται από ένα σταθερό κλίμα, ένα υγιές περιβάλλον και ακμάζοντα οικοσυστήματα, τα οποία παρέχουν ασφαλή χώρο λειτουργίας για τις οικονομίες μας. Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός και η ζήτηση για φυσικούς πόρους εξακολουθούν να αυξάνονται, η οικονομική δραστηριότητα θα πρέπει να αναπτυχθεί κατά τρόπο που να μη βλάπτει αλλά, αντιθέτως, να αντιστρέφει την κλιματική αλλαγή και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, να ελαχιστοποιεί τη ρύπανση και να έχει ως αποτέλεσμα τη διατήρηση και τον εμπλουτισμό του φυσικού κεφαλαίου, εξασφαλίζοντας έτσι την αφθονία ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πόρων. Μέσω της συνεχούς καινοτομίας, της προσαρμογής σε νέες προκλήσεις και της συνδημιουργίας, η ανατροφοδοτική οικονομία ενισχύει την ανθεκτικότητα και προστατεύει την ευημερία της σημερινής και των μελλοντικών γενεών.

(10)Το 8ο ΠΔΠ θα πρέπει να θέσει θεματικούς στόχους προτεραιότητας στους τομείς της κλιματικής ουδετερότητας, της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της προστασίας και αποκατάστασης της βιοποικιλότητας, της κυκλικής οικονομίας, της φιλοδοξίας για μηδενική ρύπανση και της μείωσης των περιβαλλοντικών πιέσεων από την παραγωγή και την κατανάλωση. Επιπλέον, θα πρέπει να προσδιορίσει τις ευνοϊκές συνθήκες για την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων και των θεματικών στόχων προτεραιότητας για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

(11)Δεδομένου ότι η περιβαλλοντική πολιτική είναι άκρως αποκεντρωμένη, η δράση για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ θα πρέπει να αναληφθεί σε διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης, δηλαδή σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, στο πλαίσιο μιας συνεργατικής προσέγγισης της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά τη χάραξη και την εφαρμογή πολιτικών θα πρέπει να ενισχυθεί με σκοπό τη μεγιστοποίηση των συνεργειών μεταξύ οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών στόχων, με ιδιαίτερη προσοχή στους δυνητικούς συμβιβασμούς και στις ανάγκες των ευάλωτων ομάδων. Επιπλέον, σημαντική για την εξασφάλιση της επιτυχίας του 8ου ΠΔΠ και την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας που καθορίζονται σε αυτό είναι η διαφανής συνεργασία με μη κυβερνητικούς παράγοντες.

(12)Η ενισχυμένη συνεργασία με τις χώρες εταίρους, η χρηστή παγκόσμια περιβαλλοντική διακυβέρνηση, καθώς και οι συνέργειες μεταξύ των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών της Ένωσης έχουν καίρια σημασία για την επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων της Ένωσης.

(13)Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογεί την πρόοδο της Ένωσης και των κρατών μελών προς την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ στο πλαίσιο της μετάβασης προς μεγαλύτερη βιωσιμότητα, ευημερία και ανθεκτικότητα. Αυτό συνάδει με τις εκκλήσεις του Συμβουλίου 27 και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής 28 για τη μέτρηση των οικονομικών επιδόσεων και της κοινωνικής προόδου βάσει κριτηρίων «πέραν του ΑΕΠ» και τη στροφή προς τη χρήση της ευημερίας ως πυξίδας πολιτικής, κάτι που υποστηρίζεται επίσης από τον ΟΟΣΑ 29 .

(14)Η αξιολόγηση της προόδου προς την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά τη διαθεσιμότητα και τη συνάφεια των δεδομένων και των δεικτών. Θα πρέπει να διενεργείται σύμφωνα με και χωρίς να θίγει τα εργαλεία παρακολούθησης ή διακυβέρνησης που καλύπτουν πιο συγκεκριμένες πτυχές της πολιτικής για το περιβάλλον και το κλίμα, όπως ειδικότερα ο κανονισμός 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 30 , η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής ή τα εργαλεία παρακολούθησης που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία, τη μηδενική ρύπανση, τη βιοποικιλότητα, τον αέρα, τα ύδατα, το έδαφος, τα απόβλητα ή οποιεσδήποτε άλλες περιβαλλοντικές πολιτικές. Μαζί με άλλα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, την παρακολούθηση των ΣΒΑ της Eurostat και την έκθεση στρατηγικής ανάλυσης προοπτικών της Επιτροπής 31 , η αξιολόγηση θα αποτελεί μέρος ενός συνεκτικού, διασυνδεδεμένου συνόλου εργαλείων παρακολούθησης και διακυβέρνησης.

(15)Η Επιτροπή και ο ΕΟΠ, καθώς και άλλοι σχετικοί οργανισμοί, θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα και τους δείκτες που παρέχονται από τα κράτη μέλη, και να προβαίνουν σε περαιτέρω χρήση τους, σύμφωνα με τις εφαρμοστέες νομικές πράξεις της Ένωσης. Επιπλέον, θα πρέπει να αξιοποιούνται και άλλες πηγές δεδομένων, όπως δορυφορικά δεδομένα και επεξεργασμένες πληροφορίες από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα παρακολούθησης της γης (Copernicus), το ευρωπαϊκό σύστημα πληροφόρησης για τις δασικές πυρκαγιές και το ευρωπαϊκό σύστημα προειδοποίησης για τις πλημμύρες, ή πλατφόρμες δεδομένων όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Παρατηρήσεων και Δεδομένων της Θάλασσας ή η πλατφόρμα πληροφοριών για την παρακολούθηση των χημικών ουσιών. Η εφαρμογή σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων και τεχνητής νοημοσύνης επιτρέπει τη διαχείριση και την ανάλυση των δεδομένων με αποτελεσματικό τρόπο και, ως εκ τούτου, μειώνει τον διοικητικό φόρτο, αυξάνοντας παράλληλα την έγκαιρη υποβολή και την ποιότητα.

(16)Επιπλέον, σύμφωνα με τις απαιτήσεις που ορίζονται στις οδηγίες 2003/4/ΕΚ, 2007/2/ΕΚ και (ΕΕ) 2019/1024 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα σχετικά δεδομένα, πληροφορίες και δείκτες για την παρακολούθηση της εφαρμογής του 8ου ΠΔΠ είναι ελεύθερα διαθέσιμα, αμερόληπτα, με ανοικτή πρόσβαση, επαρκή, υψηλής ποιότητας, συγκρίσιμα, επικαιροποιημένα, φιλικά προς τον χρήστη και εύκολα προσβάσιμα στο διαδίκτυο.

(17)Για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ, ο ΕΟΠ και ο ECHA θα πρέπει να διαθέτουν επαρκείς ικανότητες και πόρους για τη διασφάλιση μιας αξιόπιστης, προσβάσιμης και διαφανούς βάσης γνώσεων και στοιχείων για την υποστήριξη της υλοποίησης των στρατηγικών προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της αξιολόγησης της προόδου στο πλαίσιο του προγράμματος.

(18)Προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι εξελισσόμενοι στόχοι πολιτικής και η πρόοδος που έχει σημειωθεί, το 8ο ΠΔΠ θα πρέπει να αξιολογηθεί από την Επιτροπή το 2029.

(19)Δεδομένου ότι οι στόχοι της παρούσας απόφασης δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη αλλά μπορούν, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων του προτεινόμενου προγράμματος δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση μπορεί να θεσπίσει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα απόφαση δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη των στόχων αυτών,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1 – Αντικείμενο

1.Η παρούσα απόφαση θεσπίζει γενικό πρόγραμμα δράσης στον τομέα του περιβάλλοντος για την περίοδο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2030 (στο εξής: 8ο ΠΔΠ). Καθορίζει τους στόχους προτεραιότητας του εν λόγω προγράμματος, προσδιορίζει τις ευνοϊκές συνθήκες για την επίτευξή τους και ορίζει πλαίσιο για τη μέτρηση του κατά πόσον η Ένωση και τα κράτη μέλη της βρίσκονται σε σωστή πορεία για την επίτευξη των εν λόγω στόχων προτεραιότητας.

2.Το 8ο ΠΔΠ αποσκοπεί στην επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων, καθαρή και κυκλική οικονομία με δίκαιο και χωρίς αποκλεισμούς τρόπο, και υποστηρίζει τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και τις πρωτοβουλίες της.

3.Το 8ο ΠΔΠ αποτελεί τη βάση για την επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων που καθορίζονται στο θεματολόγιο των Ηνωμένων Εθνών για το 2030 και των συναφών στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, και το πλαίσιο παρακολούθησής του αποτελεί την περιβαλλοντική και κλιματική πτυχή των προσπαθειών της ΕΕ για τη μέτρηση της προόδου προς την επίτευξη μεγαλύτερης βιωσιμότητας, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής ουδετερότητας και της αποδοτικής χρήσης των πόρων, της ευημερίας και της ανθεκτικότητας.

Άρθρο 2 – Στόχοι προτεραιότητας

1.Μακροπρόθεσμος στόχος προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ για το 2050 είναι η ευημερία των πολιτών, εντός των ορίων του πλανήτη μας, σε μια ανατροφοδοτική οικονομία όπου τίποτα δεν σπαταλάται, δεν παράγονται καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η οικονομική ανάπτυξη είναι αποσυνδεδεμένη από τη χρήση των πόρων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Ένα υγιές περιβάλλον στηρίζει την ευημερία των πολιτών, η βιοποικιλότητα αυξάνεται σημαντικά και το φυσικό κεφάλαιο προστατεύεται, αποκαθίσταται και αποτιμάται με τρόπους που ενισχύουν την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και σε άλλους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Η Ένωση καθορίζει τον ρυθμό για τη διασφάλιση της ευημερίας της σημερινής και των μελλοντικών γενεών παγκοσμίως.

2.Το 8ο ΠΔΠ έχει τους ακόλουθους έξι θεματικούς στόχους προτεραιότητας:

α)μη αναστρέψιμη και σταδιακή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ενίσχυση των απορροφήσεων από φυσικές και άλλες καταβόθρες στην Ένωση για την εκπλήρωση του στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, όπως προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ).../... 32 ·

β)συνεχής πρόοδος όσον αφορά τη βελτίωση της ικανότητας προσαρμογής, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και τη μείωση της ευπάθειας στην κλιματική αλλαγή·

γ)προώθηση ενός μοντέλου ανατροφοδοτικής ανάπτυξης που επιστρέφει στον πλανήτη περισσότερα από όσα του αφαιρεί, αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τη χρήση των πόρων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, και επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία· 

δ)επιδίωξη μιας φιλοδοξίας μηδενικής ρύπανσης για ένα περιβάλλον χωρίς τοξικές ουσίες, μεταξύ άλλων για τον αέρα, τα ύδατα και το έδαφος, και προστασία της υγείας και της ευημερίας των πολιτών από κινδύνους και επιπτώσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον·

ε)προστασία, διατήρηση και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου, ιδίως του αέρα, των υδάτων, του εδάφους και των δασών, των γλυκών υδάτων, των υγροτόπων και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων·

στ)προώθηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και μείωση των κύριων περιβαλλοντικών και κλιματικών πιέσεων που συνδέονται με την παραγωγή και την κατανάλωση, ιδίως στους τομείς της ενέργειας, της βιομηχανικής ανάπτυξης, των κτιρίων και των υποδομών, της κινητικότητας και του συστήματος τροφίμων.

Άρθρο 3 – Ευνοϊκές συνθήκες για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του παρόντος προγράμματος

1.Για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ θα απαιτηθούν τα εξής:

α)διασφάλιση της αποτελεσματικής και αποδοτικής εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας για το περιβάλλον και το κλίμα και καταβολή προσπαθειών για την επίτευξη άριστων περιβαλλοντικών επιδόσεων σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, μεταξύ άλλων με την παροχή επαρκούς ικανότητας όσον αφορά τη διοίκηση και τη διασφάλιση της συμμόρφωσης, όπως προβλέπεται στην τακτική επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής, καθώς και ενίσχυση της δράσης κατά του περιβαλλοντικού εγκλήματος,

β)ενίσχυση της ολοκληρωμένης προσέγγισης όσον αφορά τη χάραξη και την εφαρμογή πολιτικών, ιδίως μέσω των εξής:

–ενσωμάτωση των στόχων προτεραιότητας που καθορίζονται στο άρθρο 2 σε όλες τις σχετικές στρατηγικές, νομοθετικές και μη νομοθετικές πρωτοβουλίες, προγράμματα, επενδύσεις και έργα σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ώστε να μη θίγουν, ούτε τα ίδια ούτε η υλοποίησή τους, κανέναν από τους στόχους προτεραιότητας που καθορίζονται στο άρθρο 2·

–μεγιστοποίηση των οφελών από την εφαρμογή των οδηγιών 2014/52/ΕΕ 33 και 2001/42/ΕΚ 34 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου·

–απόδοση ιδιαίτερης προσοχής στις συνέργειες και στους δυνητικούς συμβιβασμούς μεταξύ οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών στόχων, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ανάγκες των πολιτών για διατροφή, στέγαση και κινητικότητα ικανοποιούνται με βιώσιμο τρόπο που δεν αφήνει κανέναν στο περιθώριο·

–τακτική αξιολόγηση των υφιστάμενων πολιτικών και εκπόνηση εκτίμησης επιπτώσεων για νέες πρωτοβουλίες, οι οποίες βασίζονται σε ευρείες διαβουλεύσεις σύμφωνα με ελέγξιμες, συμμετοχικές, εμπεριστατωμένες και εύκολες στην εφαρμογή διαδικασίες, και οι οποίες λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις προβλεπόμενες επιπτώσεις στο περιβάλλον και το κλίμα·

γ)αποτελεσματική ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής και κλιματικής βιωσιμότητας στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο για την οικονομική διακυβέρνηση, μεταξύ άλλων στα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων και στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας·

δ)κινητοποίηση βιώσιμων επενδύσεων από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των κονδυλίων και μέσων που διατίθενται στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της Ένωσης, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και σε εθνικό επίπεδο·

ε)σταδιακή κατάργηση των επιζήμιων για το περιβάλλον επιδοτήσεων σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, βέλτιστη χρήση βασιζόμενων στην αγορά μέσων και εργαλείων κατάρτισης πράσινου προϋπολογισμού, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απαιτούνται για τη διασφάλιση κοινωνικά δίκαιης μετάβασης, και στήριξη των επιχειρήσεων και άλλων ενδιαφερόμενων μερών στην ανάπτυξη τυποποιημένων λογιστικών πρακτικών φυσικού κεφαλαίου·

στ)μέριμνα ώστε οι περιβαλλοντικές πολιτικές και δράσεις να βασίζονται στις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις και ενίσχυση της βάσης γνώσεων για το περιβάλλον και της χρήσης της, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της έρευνας, της καινοτομίας, της προώθησης των πράσινων δεξιοτήτων και της περαιτέρω ανάπτυξης της λογιστικής του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων·

ζ)αξιοποίηση των δυνατοτήτων των ψηφιακών τεχνολογιών και των τεχνολογιών δεδομένων για τη στήριξη της περιβαλλοντικής πολιτικής, με παράλληλη ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματός τους·

η)πλήρης αξιοποίηση των λύσεων που βασίζονται στη φύση και της κοινωνικής καινοτομίας·

θ)αποτελεσματική εφαρμογή υψηλών προτύπων για τη διαφάνεια, τη συμμετοχή του κοινού και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σύμφωνα με τη σύμβαση για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (σύμβαση του Aarhus) 35 ·

ι)μέριμνα ώστε τα δεδομένα και τα στοιχεία που συνδέονται με την εφαρμογή του 8ου ΠΔΠ να είναι διαθέσιμα στο κοινό και εύκολα προσβάσιμα, με την επιφύλαξη των διατάξεων περί εμπιστευτικότητας σε ειδική ανά τομέα νομοθεσία·

ια)στήριξη της υιοθέτησης σε παγκόσμιο επίπεδο των στόχων προτεραιότητας που καθορίζονται στο άρθρο 2, με διασφάλιση της συνοχής μεταξύ των εσωτερικών και εξωτερικών προσεγγίσεων και της συντονισμένης δράσης, ιδίως όσον αφορά τα εξής:

2.Για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ θα απαιτηθεί η κινητοποίηση ευρείας στήριξης με την εξασφάλιση της συμμετοχής των πολιτών, των κοινωνικών εταίρων και άλλων ενδιαφερόμενων μερών, και ενθάρρυνση της συνεργασίας για την ανάπτυξη και την εφαρμογή στρατηγικών, πολιτικών ή νομοθεσίας που σχετίζονται με το 8ο ΠΔΠ μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, σε αστικές και αγροτικές περιοχές.

Άρθρο 4 – Πλαίσιο παρακολούθησης

1.Η Επιτροπή, υποστηριζόμενη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων, αξιολογεί και υποβάλλει εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο της Ένωσης και των κρατών μελών όσον αφορά την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας που καθορίζονται στο άρθρο 2 σε τακτική βάση, λαμβάνοντας υπόψη τις ευνοϊκές συνθήκες που προβλέπονται στο άρθρο 3.

2.Η αξιολόγηση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 αντικατοπτρίζει τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά τη διαθεσιμότητα και τη συνάφεια των δεδομένων και των δεικτών, αξιοποιώντας τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα στα κράτη μέλη και σε ενωσιακό επίπεδο, ιδίως αυτά που διαχειρίζεται ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος και το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα. Η εν λόγω αξιολόγηση διενεργείται με την επιφύλαξη των υφιστάμενων πλαισίων και διαδικασιών παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και διακυβέρνησης που καλύπτουν την πολιτική για το περιβάλλον και το κλίμα.

3.Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων υποστηρίζουν την Επιτροπή στη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της συνάφειας των δεδομένων και των γνώσεων, πραγματοποιώντας ειδικότερα τα εξής:

α)συλλογή, επεξεργασία και υποβολή στοιχείων και δεδομένων με σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία·

β)καταβολή προσπαθειών για την κάλυψη των σχετικών κενών στα δεδομένα παρακολούθησης·

γ)εκπόνηση αναλύσεων χρήσιμων για τη χάραξη πολιτικής και συστημικών αναλύσεων και συμβολή στην υλοποίηση των στόχων πολιτικής σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο·

δ)ενσωμάτωση δεδομένων σχετικά με τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, και πλήρης αξιοποίηση άλλων διαθέσιμων δεδομένων, όπως αυτά που παρέχει το Copernicus·

ε)περαιτέρω βελτίωση της πρόσβασης σε δεδομένα μέσω προγραμμάτων της Ένωσης·

στ)διασφάλιση της διαφάνειας και της λογοδοσίας·

ζ)παροχή βοήθειας στην κοινωνία των πολιτών, στις δημόσιες αρχές, στους πολίτες, στους κοινωνικούς εταίρους και στον ιδιωτικό τομέα για τον εντοπισμό κλιματικών και περιβαλλοντικών κινδύνων και την ανάληψη δράσης με σκοπό την πρόληψη, τον μετριασμό και την προσαρμογή στους εν λόγω κινδύνους, καθώς και προώθηση της συμμετοχής τους στην κάλυψη των κενών γνώσεων.

4.Η Επιτροπή εξετάζει τακτικά τις ανάγκες σε δεδομένα και γνώσεις σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων να εκτελούν τα καθήκοντα που αναφέρονται στην παράγραφο 3.

Άρθρο 5 – Αξιολόγηση

Έως τις 31 Μαρτίου 2029 η Επιτροπή προβαίνει σε αξιολόγηση του 8ου ΠΔΠ. Η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση με τα κύρια πορίσματα της εν λόγω αξιολόγησης, συνοδευόμενη, εφόσον το κρίνει σκόπιμο η Επιτροπή, από νομοθετική πρόταση για το επόμενο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον.

Άρθρο 6 – Έναρξη ισχύος

Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βρυξέλλες,

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ «ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ»

Περιεχόμενα

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

1.1.Τίτλος της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.2.Σχετικοί τομείς πολιτικής

1.3.Η πρόταση αφορά

1.4.Στόχοι

1.4.1.Γενικοί στόχοι

1.4.2.Ειδικοί στόχοι

1.4.3.Αναμενόμενα αποτελέσματα και επιπτώσεις

1.5.Αιτιολόγηση της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.5.1.Βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη κάλυψη αναγκών, συμπεριλαμβανομένου λεπτομερούς χρονοδιαγράμματος για τη σταδιακή υλοποίηση της πρωτοβουλίας

1.5.2.Προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης (που μπορεί να προκύπτει από διάφορους παράγοντες, π.χ. οφέλη από τον συντονισμό, ασφάλεια δικαίου, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ή συμπληρωματικότητα). Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου, «προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης» είναι η αξία που απορρέει από την ενωσιακή παρέμβαση και η οποία προστίθεται στην αξία που θα είχε δημιουργηθεί αν τα κράτη μέλη ενεργούσαν μεμονωμένα.

1.5.3.Διδάγματα από ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος

1.5.4.Συμβατότητα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ενδεχόμενες συνέργειες με άλλα κατάλληλα μέσα

1.5.5.Αξιολόγηση των διαφόρων διαθέσιμων επιλογών χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων ανακατανομής

1.6.Διάρκεια και δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.7.Προβλεπόμενοι τρόποι διαχείρισης

2.ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

2.1.Κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων

2.2.Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου

2.2.1.Αιτιολόγηση των τρόπων διαχείρισης, των μηχανισμών εκτέλεσης της χρηματοδότησης, των όρων πληρωμής και της προτεινόμενης στρατηγικής ελέγχου

2.2.2.Πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που έχουν εντοπιστεί και τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί για τον μετριασμό τους

2.2.3.Εκτίμηση και αιτιολόγηση της οικονομικής αποδοτικότητας των ελέγχων (λόγος του κόστους του ελέγχου προς την αξία των σχετικών κονδυλίων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης) και αξιολόγηση του εκτιμώμενου επιπέδου κινδύνου σφάλματος (κατά την πληρωμή και κατά το κλείσιμο)

2.3.Μέτρα για την πρόληψη περιπτώσεων απάτης και παρατυπίας

3.ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

3.1.Τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται

3.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις δαπάνες

3.2.1.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις δαπάνες

3.2.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις πιστώσεις των ΕΟΠ και ECHA

3.2.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στους ανθρώπινους πόρους των EΟΠ και ECHA

3.2.4.Συμβατότητα με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

3.2.5.Συμμετοχή τρίτων στη χρηματοδότηση

3.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στα έσοδα

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ «ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ»

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ 

1.1.Τίτλος της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.2.Σχετικοί τομείς πολιτικής

1.3.Η πρόταση αφορά 

☑ νέα δράση

◻ νέα δράση μετά από δοκιμαστικό σχέδιο / προπαρασκευαστική ενέργεια 36  

☑ την παράταση υφιστάμενης δράσης 

◻ συγχώνευση μίας ή περισσότερων δράσεων προς άλλη/νέα δράση 

1.4.Στόχοι

1.4.1.Γενικοί στόχοι 

1.4.2.Ειδικοί στόχοι 

1.4.3.Αναμενόμενα αποτελέσματα και επιπτώσεις

Να προσδιοριστούν τα αποτελέσματα που αναμένεται να έχει η πρόταση/πρωτοβουλία όσον αφορά τους/τις στοχευόμενους/-ες δικαιούχους/ομάδες.

Να προσδιοριστούν οι δείκτες για την παρακολούθηση της προόδου και των επιτευγμάτων.

1.5.Αιτιολόγηση της πρότασης/πρωτοβουλίας 

1.5.1.Βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη κάλυψη αναγκών, συμπεριλαμβανομένου λεπτομερούς χρονοδιαγράμματος για τη σταδιακή υλοποίηση της πρωτοβουλίας

1.5.2.Προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης (που μπορεί να προκύπτει από διάφορους παράγοντες, π.χ. οφέλη από τον συντονισμό, ασφάλεια δικαίου, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ή συμπληρωματικότητα). Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου, «προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης» είναι η αξία που απορρέει από την ενωσιακή παρέμβαση και η οποία προστίθεται στην αξία που θα είχε δημιουργηθεί αν τα κράτη μέλη ενεργούσαν μεμονωμένα.

1.5.3.Διδάγματα από ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος

1.5.4.Συμβατότητα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ενδεχόμενες συνέργειες με άλλα κατάλληλα μέσα

1.5.5.Αξιολόγηση των διαφόρων διαθέσιμων επιλογών χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων ανακατανομής

1.6.Διάρκεια και δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης/πρωτοβουλίας

◻ περιορισμένη διάρκεια

–◻    Πρόταση/πρωτοβουλία με ισχύ από [ΗΗ/MM]ΕΕΕΕ έως [ΗΗ/MM]ΕΕΕΕ

–◻    Δημοσιονομικές επιπτώσεις από το ΕΕΕΕ έως το ΕΕΕΕ

☑ απεριόριστη διάρκεια

–Περίοδος σταδιακής εφαρμογής από το 2021

–και στη συνέχεια πλήρης εφαρμογή.

1.7.Προβλεπόμενοι τρόποι διαχείρισης 38   

☑ Άμεση διαχείριση από την Επιτροπή

–◻    από τους εκτελεστικούς οργανισμούς

◻ Επιμερισμένη διαχείριση με τα κράτη μέλη

☑ Έμμεση διαχείριση με ανάθεση καθηκόντων εκτέλεσης του προϋπολογισμού:

◻ σε διεθνείς οργανισμούς και στις οργανώσεις τους (να προσδιοριστούν)·

◻στην ΕΤΕπ και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων·

☑ στους οργανισμούς που αναφέρονται στα άρθρα 70 και 71·

◻ σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου·

◻ σε οργανισμούς που διέπονται από ιδιωτικό δίκαιο και έχουν αποστολή δημόσιας υπηρεσίας, στον βαθμό που παρέχουν επαρκείς οικονομικές εγγυήσεις·

◻ σε οργανισμούς που διέπονται από το ιδιωτικό δίκαιο κράτους μέλους, στους οποίους έχει ανατεθεί η εκτέλεση σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και οι οποίοι παρέχουν επαρκείς οικονομικές εγγυήσεις·

◻ σε πρόσωπα επιφορτισμένα με την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων στην ΚΕΠΠΑ βάσει του τίτλου V της ΣΕΕ και τα οποία προσδιορίζονται στην αντίστοιχη βασική πράξη.

Παρατηρήσεις

2.ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 

2.1.Κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων 

Να προσδιοριστούν η συχνότητα και οι όροι.

2.2.Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου 

2.2.1.Αιτιολόγηση των τρόπων διαχείρισης, των μηχανισμών εκτέλεσης της χρηματοδότησης, των όρων πληρωμής και της προτεινόμενης στρατηγικής ελέγχου

2.2.2.Πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που έχουν εντοπιστεί και τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί για τον μετριασμό τους

2.2.3.Εκτίμηση και αιτιολόγηση της οικονομικής αποδοτικότητας των ελέγχων (λόγος του κόστους του ελέγχου προς την αξία των σχετικών κονδυλίων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης) και αξιολόγηση του εκτιμώμενου επιπέδου κινδύνου σφάλματος (κατά την πληρωμή και κατά το κλείσιμο) 

2.3.Μέτρα για την πρόληψη περιπτώσεων απάτης και παρατυπίας 

Να προσδιοριστούν τα ισχύοντα ή τα προβλεπόμενα μέτρα πρόληψης και προστασίας, π.χ. στη στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης.

3.ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ 39  

3.1.Τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται 

·Υφιστάμενες γραμμές του προϋπολογισμού

Κατά σειρά τομέων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμών του προϋπολογισμού

3.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις δαπάνες 

3.2.1.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις δαπάνες 43  

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Αναμένεται ότι ο τομέας 3 θα διατηρήσει την ουδετερότητα και δεν θα επηρεαστεί από την παρούσα πρόταση. Οι αναγκαίοι πόροι για τον ΕΟΠ και τον ECHA θα αφαιρεθούν από τον προϋπολογισμό του LIFE, με κατανομή, όσον αφορά τον ΕΟΠ, των 2/3 των δαπανών στη ΓΔ Περιβάλλοντος και του 1/3 των δαπανών στη ΓΔ Δράσης για το Κλίμα, ενώ οι πόροι που απαιτούνται για τον ECHA θα καλυφθούν στο σύνολό τους από τη ΓΔ Περιβάλλοντος.

Σταθερές τιμές

3.2.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις πιστώσεις των ΕΟΠ και ECHA 

–☑    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση επιχειρησιακών πιστώσεων

–◻    Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση επιχειρησιακών πιστώσεων, όπως εξηγείται κατωτέρω:

Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία) σε σταθερές τιμές

3.2.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στους ανθρώπινους πόρους των EΟΠ και ECHA 

3.2.3.1.Συνοπτική παρουσίαση

–◻    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα·

–☑    Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα, όπως εξηγείται κατωτέρω:

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία) σε σταθερές τιμές

Σημείωση: Οι τιμές προϋποθέτουν προσαρμογή 31,9 % για τις θέσεις του ΕΟΠ (στην Κοπεγχάγη) και τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών κατά 2 % για ολόκληρη την περίοδο του ΠΔΠ (θέσεις τόσο του ΕΟΠ όσο και του ECHA).

Απαιτήσεις προσωπικού (ΙΠΑ):

3.2.3.2.Εκτιμώμενες ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους για τις (αρμόδιες) ΓΔ

–☑    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση πρόσθετων ανθρώπινων πόρων.

–◻    Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση ανθρώπινων πόρων, όπως εξηγείται κατωτέρω:

Εκτίμηση η οποία πρέπει να εκφράζεται σε ακέραιο αριθμό (ή το πολύ με ένα δεκαδικό ψηφίο)

XX είναι ο σχετικός τομέας πολιτικής ή ο σχετικός τίτλος του προϋπολογισμού.

Οι ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους για τη δραστηριότητα αυτή, και ιδίως για το ενισχυμένο πλαίσιο παρακολούθησης που θα τεθεί σε εφαρμογή, θα καλυφθούν από προσωπικό των ΓΔ που έχει ήδη διατεθεί για τη διαχείριση της δράσης και/ή έχει ανακατανεμηθεί στο εσωτερικό της ΓΔ. Εάν χρειαστεί, οι ανάγκες θα καλυφθούν από πρόσθετα κονδύλια που μπορεί να χορηγηθούν στην αρμόδια για τη διαχείριση ΓΔ στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας κατανομής και λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων δημοσιονομικών περιορισμών.

Περιγραφή των προς εκτέλεση καθηκόντων:

Η περιγραφή του υπολογισμού του κόστους των θέσεων που εκφράζονται σε μονάδες πλήρους απασχόλησης θα πρέπει να περιλαμβάνεται στο τμήμα 3 του παραρτήματος V.

3.2.4.Συμβατότητα με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 

–◻    Η πρόταση/πρωτοβουλία είναι συμβατή με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

–☑    Η πρόταση/πρωτοβουλία απαιτεί αναπρογραμματισμό του σχετικού τομέα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

–◻    Η πρόταση/πρωτοβουλία απαιτεί τη χρησιμοποίηση του μέσου ευελιξίας ή την αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 49 .

3.2.5.Συμμετοχή τρίτων στη χρηματοδότηση 

–☑    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν προβλέπει συγχρηματοδότηση από τρίτους.

–◻    Η πρόταση/πρωτοβουλία προβλέπει τη συγχρηματοδότηση που εκτιμάται παρακάτω:

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

3.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στα έσοδα 

–☑    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις στα έσοδα.

–◻    Η πρόταση/πρωτοβουλία έχει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις που περιγράφονται κατωτέρω:

-στους ιδίους πόρους

-στα λοιπά έσοδα

-Να αναφερθεί αν τα έσοδα προορίζονται για γραμμές δαπανών

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Ως προς τα διάφορα έσοδα «για ειδικό προορισμό», να προσδιοριστούν οι γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται.

Να προσδιοριστεί η μέθοδος υπολογισμού των επιπτώσεων στα έσοδα.

(1)    Έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος: The European environment - state and outlook 2020, Knowledge for transition to a sustainable Europe (Το ευρωπαϊκό περιβάλλον – κατάσταση και προοπτικές 2020, Γνώση για τη μετάβαση σε μια βιώσιμη Ευρώπη – 2019).

(2)    COM(2019) 640 final.

(3)    COM(2018) 773 final.

(4)    Υποβολή από την Κροατία και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, Μακροπρόθεσμη στρατηγική ανάπτυξης με χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της (2020, https://unfccc.int/sites/default/files/resource/HR-03-06-2020%20EU%20Submission%20on%20Long%20term%20strategy.pdf ).

(5)    COM(2020) 80 final.

(6)    COM(2020) 98 final.

(7)    COM(2020) 380 final.

(8)    COM(2020) 381 final.

(9)    COM(2019) 233 final.

(10)    Αξιολόγηση ευρωπαϊκής εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: Implementation of the 7th Environment Action Programme - Mid-term review (Ενδιάμεση αξιολόγηση της εφαρμογής του 7ου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον – 2017).

(11)    Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 17ης Απριλίου 2018, σχετικά με την εφαρμογή του 7ου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον [2017/2030(INI)].

(12)    Επιτροπή των Περιφερειών: Προς ένα 8o πρόγραμμα δράσης της ΕΕ για το περιβάλλον — η τοπική και περιφερειακή διάσταση (2018).

(13)    ΕΕ C 168 της 16.5.2019, σ. 27.

(14)    Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 4ης Οκτωβρίου 2019 (12795/19).

(15)    Βλέπε π.χ. https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-10414-2019-INIT/el/pdf .

(16)

    https://www.eesc.europa.eu/en/our-work/opinions-information-reports/opinions/reflection-paper-towards-sustainable-europe-2030 .

(17)    Βλέπε π.χ. το πλαίσιο ευημερίας του ΟΟΣΑ, το πλαίσιο του ΟΟΣΑ για μέτρα πολιτικής όσον αφορά την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, την πρωτοβουλία για καλύτερες συνθήκες ζωής και την πρωτοβουλία «Νέες προσεγγίσεις οικονομικών προκλήσεων».

(18)    https://www.postgrowth2018.eu/

(19)    Βλέπε π.χ. https://www.eea.europa.eu/publications/environmental-indicator-report-2018

(20)    COM(2020) 98 final, σ. 18.

(21)    Να εισαχθεί αν η ΕΟΚΕ εκδώσει γνώμη σχετικά με την πρόταση

(22)    Να εισαχθεί αν η ΕτΠ εκδώσει γνώμη σχετικά με την πρόταση

(23)    EE L 354 της 28.12.2013, σ. 171.

(24)    COM(2019) 233 final.

(25)    COM(2019) 640 final.

(26)    COM(2020) 80 final.

(27)    Βλέπε π.χ. https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-10414-2019-INIT/el/pdf.

(28)    https://www.eesc.europa.eu/en/our-work/opinions-information-reports/opinions/reflection-paper-towards-sustainable-europe-2030.

(29)    Βλέπε π.χ. το πλαίσιο ευημερίας του ΟΟΣΑ, το πλαίσιο του ΟΟΣΑ για μέτρα πολιτικής όσον αφορά την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, την πρωτοβουλία για καλύτερες συνθήκες ζωής και την πρωτοβουλία «Νέες προσεγγίσεις οικονομικών προκλήσεων».

(30)    Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα (ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 1).

(31)    COM(2020) 493 final.

(32)    COM(2020) 80 final.

(33)    Οδηγία 2014/52/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/92/ΕΕ σχετικά με την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) (ΕΕ L 124 της 25.4.2014, σ. 1).

(34)    Οδηγία 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 2001, σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων (ΕΕ L 197 της 21.7.2001).

(35)    https://www.unece.org/fileadmin/DAM/env/pp/documents/cep43e.pdf.

(36)    Όπως αναφέρεται στο άρθρο 58 παράγραφος 2 στοιχείο α) ή β) του δημοσιονομικού κανονισμού.

(37)    Βλ. https://ec.europa.eu/environment/legal/reporting/fc_actions_en.htm

(38)    Οι λεπτομέρειες σχετικά με τους τρόπους διαχείρισης και οι παραπομπές στον δημοσιονομικό κανονισμό είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο BudgWeb: https://myintracomm.ec.europa.eu/budgweb/EN/man/budgmanag/Pages/budgmanag.aspx .

(39)

   Τα στοιχεία του προϋπολογισμού που παρουσιάζονται είναι ενδεικτικά και με την επιφύλαξη των διαδικασιών του προϋπολογισμού μετά την έγκριση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027.

(40)    ΔΠ = Διαχωριζόμενες πιστώσεις / ΜΔΠ = Μη διαχωριζόμενες πιστώσεις.

(41)    ΕΖΕΣ: Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών.

(42)    Υποψήφιες χώρες και, κατά περίπτωση, δυνάμει υποψήφια μέλη της ΕΕ από τα Δυτικά Βαλκάνια.

(43)

   Τα στοιχεία του προϋπολογισμού που παρουσιάζονται είναι ενδεικτικά και με την επιφύλαξη των διαδικασιών του προϋπολογισμού μετά την έγκριση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027.

(44)    Τα αποτελέσματα είναι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που θα παρασχεθούν (π.χ.: αριθμός ανταλλαγών φοιτητών που θα χρηματοδοτηθούν, αριθμός χλμ. οδών που θα κατασκευαστούν κ.λπ.).

(45)    Όπως περιγράφεται στο σημείο 1.4.2. «Ειδικοί στόχοι…»

(46)    AC = Συμβασιούχος υπάλληλος· AL = Τοπικός υπάλληλος· END = Αποσπασμένος εθνικός εμπειρογνώμονας· INT = Προσωρινό προσωπικό· JPD = Νέος επαγγελματίας σε αντιπροσωπεία της ΕΕ.

(47)    Επιμέρους ανώτατο όριο εξωτερικού προσωπικού που καλύπτεται από επιχειρησιακές πιστώσεις (πρώην γραμμές «BA»).

(48)    Κυρίως για τα διαρθρωτικά ταμεία, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (ΕΤΑ).

(49)    Βλ. άρθρα 11 και 17 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 του Συμβουλίου για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020.

(50)    Όσον αφορά τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους (δασμούς, εισφορές ζάχαρης), τα αναγραφόμενα ποσά πρέπει να είναι καθαρά ποσά, δηλ. τα ακαθάριστα ποσά μετά την αφαίρεση του 20 % για έξοδα είσπραξης.