ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 26.8.2020
COM(2020) 432 final
2020/0204(NLE)
Πρόταση
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Επιτροπή των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ, όσον αφορά την τροποποίηση της απόφασης αριθ. 3/2019 της Επιτροπής των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ, της 17ης Δεκεμβρίου 2019, για τη θέσπιση μεταβατικών μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ [2020/2]
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1. Αντικείμενο της πρότασης
Η παρούσα απόφαση της Επιτροπής περιλαμβάνει πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τη θέση που πρέπει να λάβει η Ένωση στην Επιτροπή των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ, όσον αφορά την τροποποίηση της απόφασης 3/2019 για τη θέσπιση μεταβατικών μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και των μελών της ομάδας των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ) 1 , η οποία υπεγράφη στο Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000 (στο εξής: συμφωνία εταιρικής σχέσης του Κοτονού ή «CPA») (στο εξής: απόφαση για μεταβατικά μέτρα) 2 . Η Επιτροπή προτείνει την περαιτέρω παράταση της εφαρμογής του συνόλου των διατάξεων της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού έως τις 30 Ιουνίου 2021 ή έως την έναρξη ισχύος της νέας συμφωνίας εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ένωσης και των κρατών ΑΚΕ, ανάλογα με το ποια ημερομηνία είναι προγενέστερη.
2.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
2.1.Η συμφωνία εταιρικής σχέσης του Κοτονού
Από το 2000, η συμφωνία εταιρικής σχέσης του Κοτονού αποτελεί το πλαίσιο συνεργασίας για τις σχέσεις της ΕΕ με 79 χώρες ΑΚΕ. Η συμφωνία συνήφθη για 20 έτη, από την 1η Μαρτίου 2000 έως τις 29 Φεβρουαρίου 2020. Στη συνέχεια, αναθεωρήθηκε το 2005 και το 2010.
Στις 17 Δεκεμβρίου 2019, η εφαρμογή των διατάξεων της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού παρατάθηκε, μέσω της απόφασης για μεταβατικά μέτρα, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 ή έως την έναρξη ισχύος της νέας συμφωνίας ή έως την προσωρινή εφαρμογή της νέας συμφωνίας μεταξύ της Ένωσης και των κρατών ΑΚΕ, ανάλογα με το ποια ημερομηνία είναι προγενέστερη.
Οι διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2018 και βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη. Ωστόσο, λόγω καθυστερήσεων που προκλήθηκαν από την πανδημία της νόσου COVID-19, κατέστη σαφές ότι οι διαπραγματεύσεις δεν θα καταλήξουν σε νέα συμφωνία έτοιμη να εφαρμοστεί κατά την προαναφερθείσα ημερομηνία λήξης της 31ης Δεκεμβρίου 2020. Η κατάσταση αυτή αναμένεται να έχει ως συνέπεια τη δημιουργία κενού στις σχέσεις ΕΕ-ΑΚΕ, το οποίο πρέπει να καλυφθεί.
2.2.Το Συμβούλιο των Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ
Το Συμβούλιο των Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ είναι όργανο σε υπουργικό επίπεδο, το οποίο έχει συσταθεί από τη συμφωνία (άρθρο 15 της CPA). Περιλαμβάνει, αφενός, μέλη του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και, αφετέρου, ένα μέλος της κυβέρνησης κάθε κράτους ΑΚΕ. Στα καθήκοντα του Συμβουλίου των Υπουργών συγκαταλέγεται, μεταξύ άλλων, η λήψη αποφάσεων που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή και την εκτέλεση της CPA. Το Συμβούλιο των Υπουργών αποφασίζει με κοινή συμφωνία των μερών. Για να είναι έγκυρες οι αποφάσεις, πρέπει να είναι παρόντα: i) τα μισά μέλη του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (δηλ. 14 υπουργοί κρατών μελών της ΕΕ), ii) ένα μέλος της Επιτροπής και iii) τα δύο τρίτα των μελών που εκπροσωπούν τις κυβερνήσεις των κρατών ΑΚΕ (δηλαδή μέλη της κυβέρνησης από 55 διαφορετικά κράτη ΑΚΕ).
2.3.Μεταβατικά μέτρα
Το άρθρο 95 παράγραφος 4 δεύτερο εδάφιο της CPA έχει ως εξής: «Το Συμβούλιο των Υπουργών θεσπίζει τα μεταβατικά μέτρα που ενδεχομένως κρίνονται αναγκαία μέχρις ότου τεθεί σε ισχύ η νέα συμφωνία». Σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 δεύτερο εδάφιο της CPA, μπορούν να εφαρμοστούν μεταβατικά μέτρα για την παράταση της εφαρμογής του συνόλου ή τμημάτων της CPA μέχρι την ημερομηνία εφαρμογής της νέας συμφωνίας (προσωρινή εφαρμογή ή έναρξη ισχύος). Προκειμένου να διατηρηθεί η νομική, πολιτική και θεσμική συνέχεια με τις χώρες ΑΚΕ, δεδομένου ότι η νέα συμφωνία δεν θα αρχίσει να ισχύει πριν από τη λήξη του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, είναι αναγκαίο να παραταθούν τα θεσπισθέντα μεταβατικά μέτρα, με σκοπό τη συνέχιση της εφαρμογής της ισχύουσας συμφωνίας.
2.4.Τροποποίηση των μεταβατικών μέτρων από την Επιτροπή των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ
Σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 της CPA, η απόφαση για μεταβατικά μέτρα πρέπει να ληφθεί από το Συμβούλιο των Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 4 της CPA, το Συμβούλιο των Υπουργών δύναται να αναθέτει αρμοδιότητες στην Επιτροπή των Πρέσβεων. Για τον σκοπό αυτό, στις 23 Μαΐου 2019, το Συμβούλιο των Υπουργών ανέθεσε στην Επιτροπή των Πρέσβεων την αρμοδιότητα έκδοσης της απόφασης για μεταβατικά μέτρα 3 . Σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 2 της CPA, η Επιτροπή των Πρέσβεων μπορεί να εγκρίνει ή να τροποποιήσει δεσμευτικές αποφάσεις για τα μέρη στο πλαίσιο της εντολής που της έχει ανατεθεί από το Συμβούλιο των Υπουργών.
Σύμφωνα με το άρθρο 1 του εσωτερικού κανονισμού της Επιτροπής των Πρέσβεων 4 , αυτή συνέρχεται τακτικά, ιδίως για την προετοιμασία των συνεδριάσεων του Συμβουλίου των Υπουργών, και όποτε κρίνεται αναγκαίο, κατόπιν αιτήματος ενός από τα μέρη. Δεδομένης της ευελιξίας αυτής, η Επιτροπή των Πρέσβεων μπορεί να διασφαλίσει ότι η τροποποίηση της απόφασης για μεταβατικά μέτρα θα ληφθεί εγκαίρως, το αργότερο έως τον Οκτώβριο του 2020.
Ως εκ τούτου, σε μία από τις συνεδριάσεις της, η Επιτροπή των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ πρέπει να εγκρίνει την τροποποίηση της απόφασης για μεταβατικά μέτρα (στο εξής: προβλεπόμενη πράξη). Σκοπός της προβλεπόμενης πράξης είναι η περαιτέρω παράταση της εφαρμογής της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού, στο σύνολό της, έως τις 30 Ιουνίου 2021, ή έως την έναρξη ισχύος ή προσωρινής εφαρμογής της νέας συμφωνίας εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ένωσης και των κρατών ΑΚΕ, ανάλογα με το ποια ημερομηνία είναι προγενέστερη.
3.Θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης
Η Επιτροπή προτείνει την τροποποίηση της ισχύουσας απόφασης για μεταβατικά μέτρα της CPA, με σκοπό την παράταση της εφαρμογής της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού έως τις 30 Ιουνίου 2021, εκτός εάν η νέα συμφωνία τεθεί σε ισχύ ή εφαρμοστεί προσωρινά πριν από την ημερομηνία αυτή.
Με βάση τα ανωτέρω, η προτεινόμενη θέση της Ένωσης πρόκειται να εγκριθεί σε σύνοδο της Επιτροπής των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ.
4.Νομική βάση
4.4.Διαδικαστική νομική βάση
4.1.1.Αρχές
Το άρθρο 218 παράγραφος 9 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει την έκδοση αποφάσεων για τον καθορισμό «των θέσεων που θα πρέπει να ληφθούν, εξ ονόματος της Ένωσης, σε όργανο που συνιστάται από δεδομένη συμφωνία, όταν το εν λόγω όργανο καλείται να θεσπίσει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα, με εξαίρεση τις πράξεις που συμπληρώνουν ή τροποποιούν το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας».
Η έννοια των «πράξεων που παράγουν έννομα αποτελέσματα» περιλαμβάνει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα δυνάμει των κανόνων του διεθνούς δικαίου που διέπουν το εκάστοτε όργανο. Περιλαμβάνει επίσης κείμενα που δεν έχουν μεν δεσμευτική ισχύ βάσει του διεθνούς δικαίου, αλλά «επηρεάζουν με καθοριστικό τρόπο το περιεχόμενο των ρυθμίσεων που θεσπίζει ο νομοθέτης της Ένωσης» 5 .
4.1.2.Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση
Σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 δεύτερο εδάφιο της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ που υπεγράφη στο Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000, μπορούν να εφαρμοστούν μεταβατικά μέτρα για την παράταση της εφαρμογής του συνόλου ή τμημάτων της CPA μέχρι την ημερομηνία εφαρμογής της νέας συμφωνίας (προσωρινή εφαρμογή ή έναρξη ισχύος μετά την κύρωση από όλα τα μέρη). Ειδικότερα, «Το Συμβούλιο των Υπουργών θεσπίζει τα μεταβατικά μέτρα που ενδεχομένως κρίνονται αναγκαία μέχρις ότου τεθεί σε ισχύ η νέα συμφωνία».
Επομένως, είναι σαφές ότι η πράξη την οποία καλείται να εκδώσει η Επιτροπή των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ συνιστά πράξη που παράγει έννομα αποτελέσματα. Η προβλεπόμενη απόφαση της Επιτροπής των Πρέσβεων θα είναι δεσμευτική βάσει του διεθνούς δικαίου σύμφωνα με τα άρθρα 15 και 16 της συμφωνίας.
Η Επιτροπή των Πρέσβεων είναι όργανο που έχει συσταθεί βάσει του άρθρου 16 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με τα κράτη μέλη της, είναι συμβαλλόμενο μέρος της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού και, ως εκ τούτου, δεσμεύεται από την προβλεπόμενη απόφαση της Επιτροπής των Πρέσβεων.
Συνεπώς, η διαδικαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση είναι το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.
4.2.Ουσιαστική νομική βάση
4.2.1. Αρχές
Η ουσιαστική νομική βάση για την έκδοση απόφασης βάσει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ εξαρτάται πρωτίστως από τον στόχο και το περιεχόμενο της προβλεπόμενης πράξης επί της οποίας λαμβάνεται θέση εξ ονόματος της Ένωσης. Αν η προβλεπόμενη πράξη επιδιώκει διττό σκοπό ή έχει δύο συνιστώσες και αν ένας από τους σκοπούς ή μία από τις συνιστώσες μπορεί να χαρακτηριστεί κύριος/-α, ενώ ο/η άλλος/-η έχει απλώς παρεπόμενο χαρακτήρα, η απόφαση δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ πρέπει να στηρίζεται σε μία και μόνη ουσιαστική νομική βάση, ήτοι εκείνη που επιβάλλει ο κύριος ή πρωτεύων σκοπός ή η κύρια ή πρωτεύουσα συνιστώσα.
4.2.2. Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση
6 Ο κύριος στόχος και το περιεχόμενο της προβλεπόμενης πράξης αφορούν τη λειτουργία της CPA στο σύνολό της, ιδίως την παράταση της εφαρμογής της πέραν της προβλεπόμενης ημερομηνίας λήξης. Ως εκ τούτου, η ουσιαστική νομική βάση της απόφασης του Συμβουλίου πρέπει να καθορίζεται υπό το πρίσμα της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού στο σύνολό της.
Η CPA έχει συναφθεί ως συμφωνία σύνδεσης και, ως εκ τούτου, βασίστηκε στο άρθρο 310 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το ισοδύναμο του άρθρου 217 της ΣΛΕΕ. Συνεπώς, η ουσιαστική νομική βάση της προτεινόμενης απόφασης είναι το άρθρο 217 της ΣΛΕΕ.
4.3. Συμπέρασμα
7 Οι νομικές βάσεις της προτεινόμενης απόφασης θα πρέπει να είναι το άρθρο 217 της ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ, που αποτελεί τη νομική βάση της απόφασης (ΕΕ) 2019/1932 του Συμβουλίου, της 18ης Νοεμβρίου 2019, για τη θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο της Επιτροπής των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ όσον αφορά την έκδοση απόφασης για τη θέσπιση μεταβατικών μέτρων δυνάμει του άρθρου 95 παράγραφος 4 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ.
2020/0204 (NLE)
Πρόταση
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Επιτροπή των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ, όσον αφορά την τροποποίηση της απόφασης αριθ. 3/2019 της Επιτροπής των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ, της 17ης Δεκεμβρίου 2019, για τη θέσπιση μεταβατικών μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ [2020/2]
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 217, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Η συμφωνία εταιρικής σχέσης μεταξύ των μελών της ομάδας κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), αφενός, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, αφετέρου, (στο εξής: συμφωνία εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ) 8 υπεγράφη στο Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000. Η συμφωνία εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ τέθηκε σε ισχύ την 1η Απριλίου 2003 και πρόκειται να εφαρμοστεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, σύμφωνα με την απόφαση αριθ. 3/2019 της Επιτροπής των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ, της 17ης Δεκεμβρίου 2019, για τη θέσπιση μεταβατικών μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ [2020/2] (στο εξής: απόφαση για μεταβατικά μέτρα) 9 .
(2)Κατʼ εφαρμογή του άρθρου 95 παράγραφος 4 πρώτο εδάφιο της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ, οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη νέας συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2018. Η νέα συμφωνία δεν θα είναι έτοιμη να εφαρμοστεί κατά την ημερομηνία λήξης της ισχύουσας συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ, λόγω καθυστερήσεων που προκλήθηκαν από την πανδημία της νόσου COVID-19. Ως εκ τούτου, κρίνεται αναγκαία η τροποποίηση της απόφασης για μεταβατικά μέτρα, ώστε να παραταθεί περαιτέρω η εφαρμογή των διατάξεων της ισχύουσας συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ.
(3)Το άρθρο 95 παράγραφος 4 δεύτερο εδάφιο της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ προβλέπει ότι το Συμβούλιο των Υπουργών θεσπίζει τα μεταβατικά μέτρα που ενδεχομένως κρίνονται αναγκαία μέχρις ότου τεθεί σε ισχύ η νέα συμφωνία.
(4)Κατʼ εφαρμογή του άρθρου 15 παράγραφος 4 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ, στις 23 Μαΐου 2019, το Συμβούλιο των Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ ανέθεσε την αρμοδιότητα να θεσπίζει τα μεταβατικά μέτρα που ενδεχομένως κρίνονται αναγκαία μέχρις ότου τεθεί σε ισχύ η νέα συμφωνία στην Επιτροπή των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ 10 . Η Επιτροπή των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ πρέπει να πραγματοποιήσει τακτική συνεδρίαση, στην οποία θα ληφθεί η απόφαση για την τροποποίηση των μεταβατικών μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ.
(5)Είναι σκόπιμο να καθοριστεί η θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στο πλαίσιο της Επιτροπής των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ, καθόσον η προβλεπόμενη πράξη είναι δεσμευτική για την Ένωση.
(6)Οι διατάξεις της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ θα εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται με στόχο τη διατήρηση της συνέχειας στις σχέσεις μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών της, αφενός, και των κρατών ΑΚΕ, αφετέρου. Κατά συνέπεια, τα τροποποιημένα μεταβατικά μέτρα δεν προορίζονται για τροποποιήσεις της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ, όπως προβλέπεται στο άρθρο 95 παράγραφος 3 αυτής,
ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:
Άρθρο 1
Η θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στην Επιτροπή των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ, σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ, είναι να τροποποιηθεί η απόφαση αριθ. 3/2019 της Επιτροπής των Πρέσβεων ΑΚΕ-ΕΕ, της 17ης Δεκεμβρίου 2019, για τη θέσπιση μεταβατικών μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 4 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ [2020/2] ώστε να επεκταθεί η εφαρμογή της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ έως τις 30 Ιουνίου 2021, ή έως την έναρξη ισχύος ή προσωρινής εφαρμογής της νέας συμφωνίας μεταξύ της Ένωσης και των κρατών ΑΚΕ, ανάλογα με το ποια ημερομηνία είναι προγενέστερη.
Άρθρο 2
Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Επιτροπή.
Βρυξέλλες,
Για το Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος