(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση («ΣΕΕ»), «η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών». Περαιτέρω, το άρθρο 3 της ΣΕΕ ορίζει ότι «η Ένωση έχει σκοπό να προάγει την ειρήνη, τις αξίες της και την ευημερία των λαών της» και ότι, μεταξύ άλλων, «σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς». Οι αξίες αυτές επιβεβαιώνονται και ενσωματώνονται και στα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ο «Χάρτης»).

(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση («ΣΕΕ»), «η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών». Περαιτέρω, το άρθρο 3 της ΣΕΕ ορίζει ότι «η Ένωση έχει σκοπό να προάγει την ειρήνη, τις αξίες της και την ευημερία των λαών της» και ότι, μεταξύ άλλων, «σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς». Το άρθρο 8 της ΣΛΕΕ αναφέρει περαιτέρω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει, σε όλες τις δράσεις της, να εξαλειφθούν οι ανισότητες, να προαχθεί η ισότητα των φύλων και να καταπολεμηθούν οι διακρίσεις κατά τον ορισμό και την υλοποίηση των πολιτικών και των δραστηριοτήτων της. Οι αξίες αυτές επιβεβαιώνονται και ενσωματώνονται και στα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ο «Χάρτης») και στη Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες .

(1α)

Σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 10 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όλες οι δραστηριότητες του προγράμματος «Δικαιοσύνη» θα πρέπει να στηρίζουν την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου, περιλαμβανομένης της συνεκτίμησης της διάστασης του φύλου στον προϋπολογισμό, και την ενσωμάτωση των στόχων που αφορούν την απαγόρευση των διακρίσεων.

(2)

Αυτά τα δικαιώματα και οι αξίες πρέπει να εξακολουθήσουν να προάγονται και να επιβάλλονται, να είναι κοινά για τους πολίτες και τους λαούς εντός της Ένωσης, και να βρίσκονται στον πυρήνα των κοινωνιών της Ευρώπης. Για τους σκοπούς αυτούς, δημιουργείται στον προϋπολογισμό της Ένωσης ένα νέο ταμείο για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες, αποτελούμενο από τα προγράμματα «Δικαιώματα και αξίες» και «Δικαιοσύνη». Σε μια εποχή κατά την οποία οι ευρωπαϊκές κοινωνίες βρίσκονται αντιμέτωπες με τον εξτρεμισμό, τη ριζοσπαστικοποίηση και τους διχασμούς, είναι σημαντικότερη από ποτέ η προώθηση, ενίσχυση και προάσπιση της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων και των αξιών της ΕΕ: των ανθρωπίνων δικαιωμάτων , του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας , της δημοκρατίας , της ισότητας, του κράτους δικαίου. Αυτό θα έχει σημαντικές και άμεσες συνέπειες για την πολιτική, την κοινωνική, την πολιτιστική και την οικονομική ζωή στην ΕΕ. Ως τμήμα του νέου ταμείου, το πρόγραμμα «Δικαιώματα και αξίες» θα συνενώσει το πρόγραμμα «Δικαιώματα, ισότητα και ιθαγένεια» για την περίοδο 2014-2020, το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1381/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10), και το πρόγραμμα «Ευρώπη για τους πολίτες» για την περίοδο 2014-2020, το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 390/2014 του Συμβουλίου (11). Το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη» (στο εξής το «πρόγραμμα») θα συνεχίσει να στηρίζει την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης και της διασυνοριακής συνεργασίας, σε συνέχεια του προγράμματος «Δικαιοσύνη» για την περίοδο 2014-2020, το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1381/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) (στο εξής το «προκάτοχο πρόγραμμα»).

(2)

Αυτά τα δικαιώματα και οι αξίες πρέπει να εξακολουθήσουν να καλλιεργούνται, να προστατεύονται και να προάγονται ενεργά από την Ένωση και κάθε κράτος μέλος σε όλες τις πολιτικές τους, κατά τρόπο συνεπή, καθώς και να επιβάλλονται και να είναι κοινά για τους πολίτες και τους λαούς εντός της Ένωσης, και να βρίσκονται στον πυρήνα των κοινωνιών της Ευρώπης. Ταυτόχρονα, η ύπαρξη ενός λειτουργικού ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης και αποτελεσματικών, ανεξάρτητων και ποιοτικών εθνικών δικαστικών συστημάτων, καθώς και η ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης είναι αναγκαία για μια ακμάζουσα εσωτερική αγορά και για τον σεβασμό των κοινών αξιών της Ένωσης. Για τους σκοπούς αυτούς, δημιουργείται στον προϋπολογισμό της Ένωσης ένα νέο ταμείο για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες, αποτελούμενο από τα προγράμματα «Δικαιώματα και αξίες» και «Δικαιοσύνη». Σε μια εποχή κατά την οποία οι ευρωπαϊκές κοινωνίες βρίσκονται αντιμέτωπες με τον εξτρεμισμό, τη ριζοσπαστικοποίηση , την πόλωση και τους διχασμούς, και οι διαδικασίες βάσει του άρθρου 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση που αφορούν συστηματικές παραβιάσεις του κράτους δικαίου, καθώς και διαδικασίες επί παραβάσει για ζητήματα που σχετίζονται με το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη, βρίσκονται σε εξέλιξη, είναι σημαντικότερη από ποτέ η προώθηση, ενίσχυση και προάσπιση της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων και των αξιών της ΕΕ: τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα θεμελιώδη δικαιώματα , ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η ελευθερία, η δημοκρατία , η ισότητα , συμπεριλαμβανομένης της ισότητας των φύλων , η απαγόρευση των διακρίσεων και το κράτος δικαίου , επειδή η επιδείνωση των εν λόγω δικαιωμάτων και αξιών σε οποιοδήποτε κράτος μέλος μπορεί να έχει επιζήμιες επιπτώσεις για την Ένωση στο σύνολό της . Αυτό θα έχει σημαντικές και άμεσες συνέπειες για την πολιτική, την κοινωνική, την πολιτιστική και την οικονομική ζωή στην ΕΕ. Ως τμήμα του νέου ταμείου, το πρόγραμμα «Δικαιώματα και αξίες» θα συνενώσει το πρόγραμμα «Δικαιώματα, ισότητα και ιθαγένεια» για την περίοδο 2014-2020, το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1381/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10), και το πρόγραμμα «Ευρώπη για τους πολίτες» για την περίοδο 2014-2020, το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 390/2014 του Συμβουλίου (11). Το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη» (στο εξής το «πρόγραμμα») θα συνεχίσει να στηρίζει την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης και της διασυνοριακής συνεργασίας, σε συνέχεια του προγράμματος «Δικαιοσύνη» για την περίοδο 2014-2020, το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1381/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) (στο εξής το «προκάτοχο πρόγραμμα»).

(3)

Το ταμείο για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες, καθώς και τα δύο υποκείμενα χρηματοδοτικά προγράμματά του, θα επικεντρωθούν κυρίως σε πρόσωπα και οντότητες που συμβάλλουν στη ζωογόνηση και στην τόνωση των κοινών μας αξιών και δικαιωμάτων, καθώς και της πλούσιας πολυμορφίας μας. Ο απώτερος στόχος είναι να καλλιεργηθεί και να διατηρηθεί η βασιζόμενη σε δικαιώματα, ισότιμη, χωρίς αποκλεισμούς και δημοκρατική κοινωνία μας . Αυτό περιλαμβάνει μια δραστήρια κοινωνία των πολιτών, την ενθάρρυνση της δημοκρατικής , πολιτικής και κοινωνικής συμμετοχής τους , και την καλλιέργεια της πλούσιας πολυμορφίας της ευρωπαϊκής κοινωνίας, η οποία βασίζεται, μεταξύ άλλων, και στην κοινή μας ιστορία και μνήμη. Περαιτέρω, το άρθρο 11 της ΣΕΕ ορίζει ότι τα θεσμικά όργανα δίδουν, με τα κατάλληλα μέσα, στους πολίτες και στις αντιπροσωπευτικές ενώσεις τη δυνατότητα να γνωστοποιούν και να ανταλλάσσουν δημόσια τις γνώμες τους σε όλους τους τομείς δράσης της Ένωσης.

(3)

Το ταμείο για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες, καθώς και τα δύο υποκείμενα χρηματοδοτικά προγράμματά του, θα επικεντρωθούν σε πρόσωπα και οντότητες που συμβάλλουν στη ζωογόνηση και στην τόνωση των κοινών μας αξιών και δικαιωμάτων, καθώς και της πλούσιας πολυμορφίας μας. Ο απώτερος στόχος είναι να καλλιεργηθεί και να διατηρηθεί η βασιζόμενη σε δικαιώματα, ισότιμη, ανοικτή, χωρίς αποκλεισμούς και δημοκρατική κοινωνία μας , ιδίως με τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων που προωθούν μια δραστήρια , καλά ανεπτυγμένη, ανθεκτική και με μέσα δράσης κοινωνία των πολιτών, η οποία επιτρέπει τη δημοκρατική , πολιτική και κοινωνική συμμετοχή των ατόμων, και την ορθή εφαρμογή και υλοποίηση των ανθρωπίνων και θεμελιωδών δικαιωμάτων , και την καλλιέργεια της πλούσιας πολυμορφίας της ευρωπαϊκής κοινωνίας, η οποία βασίζεται, μεταξύ άλλων, και στην κοινή μας ιστορία και μνήμη. Το άρθρο 11 της ΣΕΕ απαιτεί από τα θεσμικά όργανα να διατηρούν ανοικτό διάλογο, με διαφάνεια και σε τακτική βάση με την κοινωνία των πολιτών και να δίδουν, με τα κατάλληλα μέσα, στους πολίτες και στις αντιπροσωπευτικές ενώσεις τη δυνατότητα να γνωστοποιούν και να ανταλλάσσουν δημόσια τις γνώμες τους σε όλους τους τομείς δράσης της Ένωσης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό υπό το πρίσμα της διαρκώς συρρικνούμενης θέσης της ανεξάρτητης κοινωνίας των πολιτών σε ορισμένα κράτη μέλη.

(4)

Η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΛΕΕ») προβλέπει τη συγκρότηση χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των διαφορετικών νομικών συστημάτων και παραδόσεων των κρατών μελών. Προς τον σκοπό αυτόν, η Ένωση μπορεί να θεσπίζει μέτρα για την ανάπτυξη της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις και της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, καθώς και για την ενθάρρυνση και στήριξη της δράσης των κρατών μελών στον τομέα της πρόληψης του εγκλήματος. Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων καθώς και κοινών αρχών και αξιών, όπως η απαγόρευση των διακρίσεων, η  ισότητα των φύλων , η αποτελεσματική πρόσβαση όλων στη δικαιοσύνη, το κράτος δικαίου και ένα ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα που λειτουργεί σωστά, πρέπει να εξασφαλίζεται στο πλαίσιο της περαιτέρω ανάπτυξης ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης.

(4)

Η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΛΕΕ») προβλέπει τη συγκρότηση χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των διαφορετικών νομικών συστημάτων και παραδόσεων των κρατών μελών. Ο σεβασμός και η προώθηση του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της δημοκρατίας στο εσωτερικό της Ένωσης αποτελούν προϋποθέσεις για τον σεβασμό όλων των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που κατοχυρώνονται στις Συνθήκες, και για την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην Ένωση. Ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζεται το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην εξασφάλιση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ κρατών μελών και των νομικών συστημάτων τους. Προς τον σκοπό αυτόν, η Ένωση μπορεί να θεσπίζει μέτρα για την ανάπτυξη της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές και ποινικές υποθέσεις και , κατά περίπτωση, για διοικητικά θέματα καθώς και για την ενθάρρυνση και στήριξη της δράσης των κρατών μελών στον τομέα της πρόληψης του εγκλήματος , με ιδιαίτερη έμφαση σε σοβαρά διασυνοριακά εγκλήματα, φορολογικά εγκλήματα, περιβαλλοντικά εγκλήματα, τρομοκρατία και παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως η εμπορία ανθρώπων, καθώς και στον τομέα της προστασίας των δικαιωμάτων των θυμάτων . Ο σεβασμός των ανθρωπίνων και των θεμελιωδών δικαιωμάτων καθώς και κοινών αρχών και αξιών, όπως η απαγόρευση των διακρίσεων, η  αλληλεγγύη, η ίση μεταχείριση με βάση οποιονδήποτε από τους λόγους που απαριθμούνται στο άρθρο 21 του Χάρτη , η αποτελεσματική πρόσβαση όλων στη δικαιοσύνη, το κράτος δικαίου , η δημοκρατία και ένα ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα που λειτουργεί σωστά, θα πρέπει να εξασφαλίζεται και να ενισχύεται στο πλαίσιο της περαιτέρω ανάπτυξης ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο .

(4α)

Το άρθρο 81 τη ΣΛΕΕ ορίζει ρητώς ότι η Ένωση δύναται να εκδίδει νομικές πράξεις για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών. Σύμφωνα με τη Συνθήκη, τέτοιες πράξεις δύνανται να εκδίδονται, μεταξύ άλλων, για την αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ των κρατών μελών των δικαστικών και εξώδικων αποφάσεων και την εκτέλεσή τους· τη διασυνοριακή επίδοση και κοινοποίηση δικαστικών και εξώδικων πράξεων· τη συμβατότητα των κανόνων ιδιωτικού διεθνούς δικαίου που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη σχετικά με συγκρούσεις ως προς το εφαρμοστέο δίκαιο και τη δικαιοδοσία· τη συνεργασία κατά την αποδεικτική διαδικασία· την ουσιαστική πρόσβαση στη δικαιοσύνη· την άρση των εμποδίων στην κανονική λειτουργία των αστικών, ποινικών και διοικητικών διαδικασιών, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει τη βελτίωση της συμβατότητας των διαδικασιών των εθνικών δικαστηρίων· την ανάπτυξη εναλλακτικής μεθόδου επίλυσης των διαφορών (ΕΕΔ)· και την υποστήριξη της κατάρτισης των δικαστών και του προσωπικού των δικαστηρίων.

(5)

Η χρηματοδότηση θα πρέπει να παραμείνει ένα από τα σημαντικά μέσα για την επιτυχή επιδίωξη των φιλόδοξων στόχων που ορίζονται στις Συνθήκες. Οι στόχοι αυτοί θα πρέπει να επιδιωχθούν, μεταξύ άλλων, με τη θέσπιση ενός ευέλικτου και αποτελεσματικού προγράμματος «Δικαιοσύνη», το οποίο θα πρέπει να διευκολύνει τον προγραμματισμό και την επιδίωξη των εν λόγω στόχων.

(5)

Η χρηματοδότηση είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέσα για την επιτυχή επιδίωξη των φιλόδοξων στόχων που ορίζονται στις Συνθήκες. Οι στόχοι αυτοί θα πρέπει να επιδιωχθούν, μεταξύ άλλων, με τη θέσπιση ενός ευέλικτου και αποτελεσματικού προγράμματος «Δικαιοσύνη», το οποίο θα πρέπει να διευκολύνει τον προγραμματισμό και την επιδίωξη των εν λόγω στόχων , λαμβάνοντας υπόψη ποιες δραστηριότητες αποφέρουν την υψηλότερη ενωσιακή προστιθέμενη αξία, με τη χρήση κύριων δεικτών επιδόσεων, όπου αυτό είναι εφικτό .

(5α)

Το πρόγραμμα θα πρέπει να αποσκοπεί στην αύξηση της ευελιξίας και της προσβασιμότητας των πόρων του και να παρέχει στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τόσο εντός όσο και εκτός της Ένωσης, τις ίδιες δυνατότητες και τους ίδιους όρους χρηματοδότησης.

(6)

Για την προοδευτική εγκαθίδρυση χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, η Ένωση πρέπει να θεσπίσει μέτρα στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές και ποινικές υποθέσεις στη βάση της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων, η οποία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δικαστικής συνεργασίας εντός της Ένωσης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε της 15ης και 16ης Οκτωβρίου 1999 και εφεξής. Η αμοιβαία αναγνώριση απαιτεί υψηλό επίπεδο αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών. Για τη διευκόλυνση της αμοιβαίας αναγνώρισης και την προώθηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, έχουν θεσπιστεί μέτρα για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σε σειρά τομέων. Ένας χώρος δικαιοσύνης ο οποίος λειτουργεί εύρυθμα και στον οποίο έχουν αρθεί τα εμπόδια στις διασυνοριακές δικαστικές διαδικασίες και στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε υποθέσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα είναι επίσης κρίσιμης σημασίας για τη διασφάλιση της οικονομικής ανάπτυξης.

(6)

Για την προοδευτική εγκαθίδρυση χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης για όλους , η Ένωση πρέπει να θεσπίσει μέτρα στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές και ποινικές υποθέσεις στη βάση της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων, η οποία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δικαστικής συνεργασίας εντός της Ένωσης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε της 15ης και 16ης Οκτωβρίου 1999 και εφεξής. Η αμοιβαία αναγνώριση απαιτεί υψηλό επίπεδο αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών. Για τη διευκόλυνση της αμοιβαίας αναγνώρισης και την προώθηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, έχουν θεσπιστεί μέτρα για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σε σειρά τομέων. Ένας χώρος δικαιοσύνης ο οποίος λειτουργεί εύρυθμα και στον οποίο έχουν αρθεί τα εμπόδια στις διασυνοριακές δικαστικές διαδικασίες και στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε υποθέσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα είναι επίσης κρίσιμης σημασίας για τη διασφάλιση της οικονομικής ανάπτυξης και της περαιτέρω ολοκλήρωσης .

(6α)

Όπως υπενθυμίζει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη νομολογία του  (1α) , η ανεξαρτησία των δικαστών αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του θεμελιώδους δικαιώματος σε δίκαιη δίκη και συνιστά τη βάση για αμοιβαία εμπιστοσύνη και αμοιβαία αναγνώριση.

(6β)

Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη θα πρέπει να περιλαμβάνει, ιδίως, πρόσβαση σε δικαστήρια, σε εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών καθώς και σε αξιωματούχους οι οποίοι θα είναι υποχρεωμένοι από τον νόμο να παράσχουν στα μέρη ανεξάρτητες και αμερόληπτες νομικές συμβουλές.

(6γ)

Η συμπερίληψη της διάστασης του φύλου στα συστήματα δικαιοσύνης θα πρέπει να θεωρηθεί σημαντικός στόχος για την περαιτέρω ανάπτυξη του ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης. Η διατομεακή διάκριση στο σύστημα δικαιοσύνης εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους κύριους φραγμούς όσον αφορά την ίση πρόσβαση των γυναικών στη δικαιοσύνη. Για τον λόγο αυτόν, το πρόγραμμα θα πρέπει να συμβάλλει ενεργά στην εξάλειψη όλων των διακρίσεων και των φραγμών που αντιμετωπίζουν οι μειονότητες, τα άτομα με αναπηρίες, οι μετανάστες, οι αιτούντες άσυλο, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές ή οι οιεσδήποτε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, που αντιμετωπίζουν ενδεχομένως περιορισμένη πρόσβαση στη δικαιοσύνη, και να υποστηρίζει διαδικασίες και αποφάσεις στα δικαστικά συστήματα που είναι φιλικές προς τα θύματα και συνεκτιμούν τη διάσταση του φύλου.

(7)

Ο σεβασμός του κράτους δικαίου έχει κρίσιμη σημασία για ένα υψηλό επίπεδο αμοιβαίας εμπιστοσύνης στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, ιδίως για την αποτελεσματική δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις που βασίζεται στην αμοιβαία αναγνώριση. Το κράτος δικαίου αποτελεί μία από τις κοινές αξίες που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ, ενώ η αρχή της πραγματικής δικαστικής προστασίας, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 19 παράγραφος 1 της ΣΕΕ και στο άρθρο 47 των Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, αποτελεί απτή πραγμάτωση του κράτους δικαίου. Η υποστήριξη των προσπαθειών ενίσχυσης της ανεξαρτησίας, της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των εθνικών συστημάτων δικαιοσύνης προάγει το κράτος δικαίου και, με τον τρόπο αυτό, αυξάνει την αμοιβαία εμπιστοσύνη, η οποία είναι απαραίτητη για τη δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις.

(7)

Ο πλήρης σεβασμός και η προώθηση του κράτους δικαίου έχουν κρίσιμη σημασία για ένα υψηλό επίπεδο αμοιβαίας εμπιστοσύνης στον τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, ιδίως για την αποτελεσματική δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις που βασίζεται στην αμοιβαία αναγνώριση. Το κράτος δικαίου αποτελεί μία από τις κοινές αξίες που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ, ενώ η αρχή της πραγματικής δικαστικής προστασίας, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 19 παράγραφος 1 της ΣΕΕ και στο άρθρο 47 των Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, αποτελεί απτή πραγμάτωση του κράτους δικαίου. Η υποστήριξη των προσπαθειών ενίσχυσης της ανεξαρτησίας, της διαφάνειας, της λογοδοσίας, της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των εθνικών συστημάτων δικαιοσύνης προάγει το κράτος δικαίου και, με τον τρόπο αυτό, αυξάνει την αμοιβαία εμπιστοσύνη, η οποία είναι απαραίτητη για τη δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις.

(7α)

Είναι σημαντικό να υπενθυμιστεί ότι δικαιοσύνη σημαίνει κατοχύρωση του κράτους δικαίου στην κοινωνία και διασφάλιση του δικαιώματος όλων σε διεξαγωγή δίκαιης δίκης από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο με σκοπό την προστασία των ευρωπαϊκών αξιών.

(8)

Σύμφωνα με τα άρθρο 81 παράγραφος 2 στοιχείο η) και το άρθρο 82 παράγραφος 1 στοιχείο γ) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ένωση υποστηρίζει την κατάρτιση των δικαστών και των άλλων λειτουργών και υπαλλήλων του τομέα απονομής της δικαιοσύνης, ως μέσο για τη βελτίωση της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές και ποινικές υποθέσεις βάσει της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων και διαταγών. Η κατάρτιση των επαγγελματιών του τομέα απονομής της δικαιοσύνης αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη κοινής αντίληψης σχετικά με τον βέλτιστο τρόπο προάσπισης του κράτους δικαίου. Συμβάλλει στην οικοδόμηση του ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης με τη διαμόρφωση ενός κοινού δικαστικού πολιτισμού μεταξύ των επαγγελματιών του τομέα απονομής της δικαιοσύνης των κρατών μελών. Η διασφάλιση της ορθής και συνεκτικής εφαρμογής του δικαίου στην Ένωση, καθώς και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των επαγγελματιών του τομέα απονομής της δικαιοσύνης στις διασυνοριακές υποθέσεις είναι κρίσιμης σημασίας. Οι δραστηριότητες κατάρτισης που θα στηριχθούν από το πρόγραμμα θα πρέπει να βασίζονται σε αξιόπιστες εκτιμήσεις των αναγκών κατάρτισης, να ακολουθούν τις πλέον σύγχρονες μεθόδους κατάρτισης, να συμπεριλαμβάνουν διασυνοριακές εκδηλώσεις που θα συγκεντρώνουν επαγγελματίες του τομέα απονομής της δικαιοσύνης από διάφορα κράτη μέλη, να εμπεριέχουν συνιστώσες ενεργού μάθησης και δικτύωσης, και να είναι βιώσιμες.

(8)

Σύμφωνα με τα άρθρο 81 παράγραφος 2 στοιχείο η) και το άρθρο 82 παράγραφος 1 στοιχείο γ) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ένωση υποστηρίζει την κατάρτιση των δικαστών και των άλλων λειτουργών και υπαλλήλων του τομέα απονομής της δικαιοσύνης, ως μέσο για τη βελτίωση της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές και ποινικές υποθέσεις και, κατά περίπτωση, διοικητικές υποθέσεις βάσει της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων και διαταγών. Η κατάρτιση των επαγγελματιών του τομέα απονομής της δικαιοσύνης αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη κοινής αντίληψης σχετικά με τον βέλτιστο τρόπο εφαρμογής και προάσπισης του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων . Συμβάλλει στην οικοδόμηση του ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης με τη διαμόρφωση ενός κοινού δικαστικού πολιτισμού μεταξύ των επαγγελματιών του τομέα απονομής της δικαιοσύνης των κρατών μελών. Η διασφάλιση της μη διακριτικής, ορθής και συνεκτικής εφαρμογής του δικαίου στην Ένωση, καθώς και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης μεταξύ των επαγγελματιών του τομέα απονομής της δικαιοσύνης στις διασυνοριακές υποθέσεις είναι κρίσιμης σημασίας. Οι δραστηριότητες κατάρτισης που θα στηριχθούν από το πρόγραμμα θα πρέπει να βασίζονται σε αξιόπιστες εκτιμήσεις των αναγκών κατάρτισης, να ακολουθούν τις πλέον σύγχρονες μεθόδους κατάρτισης, να συμπεριλαμβάνουν διασυνοριακές εκδηλώσεις που θα συγκεντρώνουν επαγγελματίες του τομέα απονομής της δικαιοσύνης , συμπεριλαμβανομένων όσων εργάζονται για οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, από διάφορα κράτη μέλη, να εμπεριέχουν συνιστώσες ενεργού μάθησης και δικτύωσης, και να είναι βιώσιμες. Θα πρέπει να περιλαμβάνουν μαθήματα κατάρτισης για δικαστές, δικηγόρους, εισαγγελείς και αστυνομικούς σχετικά με τις προκλήσεις και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των εθνοτικών μειονοτήτων, των ΛΟΑΔΜ, των ατόμων με αναπηρία, των θυμάτων βίας λόγω φύλου και άλλων μορφών διαπροσωπικής βίας και των θυμάτων εμπορίας, και σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να διασφαλιστεί η δέουσα προστασία των θυμάτων εγκληματικών πράξεων. Παρόμοια μαθήματα κατάρτισης θα πρέπει να παρέχονται με την άμεση συμμετοχή αυτών των ατόμων και των οργανώσεων που τα εκπροσωπούν ή τα συνδράμουν.

(8α)

Εύλογες προθεσμίες για την έκδοση δικαστικών αποφάσεων εξυπηρετούν τον σκοπό της ασφάλειας δικαίου, η οποία αποτελεί βασική προϋπόθεση για το κράτος δικαίου.

(8β)

Σύμφωνα με την απόφαση (ΕΕ) 2017/865 του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2017, σχετικά με την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά θέματα που άπτονται της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, και σύμφωνα με την αντίστοιχη απόφαση όσον αφορά το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση, το πρόγραμμα στηρίζει την κατάρτιση για δικαστές και άλλους λειτουργούς και υπαλλήλους του τομέα απονομής δικαιοσύνης, με γνώμονα την ευαισθητοποίηση και την προώθηση της πρακτικής εφαρμογής της σύμβασης στο πλαίσιο αυτό, για την καλύτερη προστασία των θυμάτων της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών σε ολόκληρη την Ένωση.

(9)

Στην κατάρτιση των δικαστικών μπορεί να συμμετέχουν διάφοροι παράγοντες, όπως νομικές, δικαστικές και διοικητικές αρχές των κρατών μελών, πανεπιστημιακά ιδρύματα, εθνικοί φορείς υπεύθυνοι για την κατάρτιση των δικαστικών, εκπαιδευτικοί οργανισμοί ή δίκτυα ευρωπαϊκού επιπέδου ή δίκτυα δικαστικών συντονιστών ενωσιακής νομοθεσίας. Οι οργανισμοί και οι φορείς που επιδιώκουν στόχους γενικού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στον τομέα της κατάρτισης των δικαστικών, όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατάρτισης Δικαστικών (ΕΔΚΔ), η Ακαδημία Ευρωπαϊκού Δικαίου (ERA), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δικαστικών Συμβουλίων (ENCJ), η Ένωση των Συμβουλίων Επικρατείας και των Ανώτατων Διοικητικών Δικαστηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ACA-Ευρώπη), το Δίκτυο των Προέδρων των Ανώτατων Δικαστηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (RPCSJUE) και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δημόσιας Διοίκησης (EIPA), θα πρέπει να συνεχίσουν να ασκούν τον ρόλο τους στην προώθηση προγραμμάτων κατάρτισης με πραγματική ευρωπαϊκή διάσταση για τους δικαστές και τους άλλους λειτουργούς και υπαλλήλους του τομέα απονομής δικαιοσύνης, και, συνεπώς, θα μπορούσε να τους χορηγηθεί επαρκής οικονομική στήριξη σύμφωνα με τις διαδικασίες και τα κριτήρια που ορίζονται στα ετήσια προγράμματα εργασίας που εκδίδονται από την Επιτροπή σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

(9)

Στην κατάρτιση των δικαστικών μπορεί να συμμετέχουν διάφοροι παράγοντες, όπως νομικές, δικαστικές και διοικητικές αρχές των κρατών μελών, πανεπιστημιακά ιδρύματα, εθνικοί φορείς υπεύθυνοι για την κατάρτιση των δικαστικών, εκπαιδευτικοί οργανισμοί ή δίκτυα ευρωπαϊκού επιπέδου ή δίκτυα δικαστικών συντονιστών ενωσιακής νομοθεσίας , καθώς και σχετικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών συμπεριλαμβανομένων αυτών που προωθούν αντιπροσωπευτικές αγωγές . Οι οργανισμοί και οι φορείς που επιδιώκουν στόχους γενικού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στον τομέα της κατάρτισης των δικαστικών, όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατάρτισης Δικαστικών (ΕΔΚΔ), η Ακαδημία Ευρωπαϊκού Δικαίου (ERA), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δικαστικών Συμβουλίων (ENCJ), η Ένωση των Συμβουλίων Επικρατείας και των Ανώτατων Διοικητικών Δικαστηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ACA-Ευρώπη), το Δίκτυο των Προέδρων των Ανώτατων Δικαστηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (RPCSJUE) και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δημόσιας Διοίκησης (EIPA), θα πρέπει να συνεχίσουν να ασκούν τον ρόλο τους στην προώθηση προγραμμάτων κατάρτισης με πραγματική ευρωπαϊκή διάσταση για τους δικαστές και τους άλλους λειτουργούς και υπαλλήλους του τομέα απονομής δικαιοσύνης, και, συνεπώς, θα μπορούσε να τους χορηγηθεί επαρκής οικονομική στήριξη σύμφωνα με τις διαδικασίες και τα κριτήρια που ορίζονται στα ετήσια προγράμματα εργασίας που εκδίδονται από την Επιτροπή σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Επιπλέον, οι οργανισμοί στους τομείς των θεμελιωδών δικαιωμάτων και οι επαγγελματίες που εργάζονται με θύματα βίας καθώς και εξειδικευμένα ακαδημαϊκά ιδρύματα θα μπορούσαν επίσης να συνεισφέρουν στα εν λόγω προγράμματα κατάρτισης και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να συνδέονται, εφόσον αυτό κρίνεται σκόπιμο. Δεδομένου ότι οι γυναίκες δικαστές υποεκπροσωπούνται στις ανώτατες θέσεις, οι γυναίκες δικαστές, εισαγγελείς και επαγγελματίες του νομικού κλάδου θα πρέπει να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στις δραστηριότητες κατάρτισης.

(9α)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επενδύσουν περισσότερο στην ανάπτυξη κύκλων νομικής κατάρτισης και συνεχούς επιμόρφωσης των δικαστών, καθώς παρόμοιες δραστηριότητες αποτελούν τη βάση για ένα αποδοτικό, ανεξάρτητο και αμερόληπτο σύστημα απονομής δικαιοσύνης.

(10α)

Το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να στηρίζει την προώθηση των βέλτιστων πρακτικών μεταξύ δικαστηρίων που ασχολούνται ειδικά με την έμφυλη βία, καθώς και την ανταλλαγή κοινών πόρων και υλικού κατάρτισης σχετικά με την έμφυλη βία για δικαστές, εισαγγελείς, δικηγόρους, αστυνομικούς και άλλους επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με θύματα έμφυλης βίας.

(11)

Τα μέτρα στο πλαίσιο του προγράμματος θα πρέπει να συμβάλουν στην προαγωγή της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων και διαταγών και της αναγκαίας προσέγγισης των νομοθεσιών, οι οποίες θα διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ όλων των αρμόδιων αρχών, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών, και τη δικαστική προστασία των ατομικών δικαιωμάτων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να συμβάλει στη βελτίωση των δικονομικών κανόνων για τις διασυνοριακές υποθέσεις και στην αύξηση της σύγκλισης στο αστικό δίκαιο, στοιχεία τα οποία θα συμβάλουν στην εξάλειψη εμποδίων στην καλή και αποτελεσματική λειτουργία των δικαστικών και εξωδικαστικών διαδικασιών, προς όφελος όλων των μερών των σχετικών αστικών διαφορών. Τέλος, προκειμένου να υποστηριχθεί η αποτελεσματική επιβολή και εφαρμογή στην πράξη του ενωσιακού δικαίου για τη δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις, το πρόγραμμα θα πρέπει να υποστηρίξει τη λειτουργία του ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου για αστικές και εμπορικές υποθέσεις, το οποίο συστάθηκε με την απόφαση 2001/470/ΕΚ του Συμβουλίου.

(11)

Τα μέτρα στο πλαίσιο του προγράμματος θα πρέπει να συμβάλουν στην προαγωγή της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων και διαταγών , της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ κρατών μελών και της αναγκαίας προσέγγισης των νομοθεσιών, οι οποίες θα διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ όλων των αρμόδιων αρχών, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών, και τη δικαστική προστασία των ατομικών δικαιωμάτων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να συμβάλει στη βελτίωση των δικονομικών κανόνων για τις διασυνοριακές υποθέσεις , συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών διαμεσολάβησης, με ιδιαίτερη έμφαση στη διευκόλυνση της πρόσβασης όλων στη δικαιοσύνη χωρίς διακρίσεις και στην αύξηση της σύγκλισης , ιδίως στο αστικό δίκαιο, στοιχεία τα οποία θα συμβάλουν στην εξάλειψη εμποδίων στην καλή και αποτελεσματική λειτουργία των δικαστικών και εξωδικαστικών διαδικασιών, προς όφελος όλων των μερών των σχετικών αστικών διαφορών. Τέλος, προκειμένου να υποστηριχθεί η αποτελεσματική επιβολή και εφαρμογή στην πράξη του ενωσιακού δικαίου για τη δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις, το πρόγραμμα θα πρέπει να υποστηρίξει τη λειτουργία του ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου για αστικές και εμπορικές υποθέσεις, το οποίο συστάθηκε με την απόφαση 2001/470/ΕΚ του Συμβουλίου.

(12)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 3 της ΣΕΕ, το άρθρο 24 του Χάρτη και τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1989 για τα δικαιώματα του παιδιού, το πρόγραμμα θα πρέπει να προαγάγει την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού και να ενσωματώσει τη διάσταση της προαγωγής των δικαιωμάτων του παιδιού στην εκτέλεση όλων των δράσεών του.

(12)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 3 της ΣΕΕ, το άρθρο 24 του Χάρτη και τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1989 για τα δικαιώματα του παιδιού, το πρόγραμμα θα πρέπει να προαγάγει την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού και να ενσωματώσει τη διάσταση της προαγωγής των δικαιωμάτων του παιδιού στην εκτέλεση όλων των δράσεών του. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή σε δράσεις και ενέργειες που στοχεύουν στην προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών στο πλαίσιο της αστικής και ποινικής δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας παιδιών που συγκατοικούν με τους κρατουμένους γονείς τους και παιδιών φυλακισμένων γονιών. Πρέπει επίσης να προβλεφθεί κατάλληλη στήριξη δραστηριοτήτων επιμόρφωσης με στόχο τη δέουσα εφαρμογή της οδηγίας (ΕΕ) 2016/800 σχετικά με τις δικονομικές εγγυήσεις για τα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών.

(12α)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 3 της ΣΕΕ, το άρθρο 23 του Χάρτη και τη Σύμβαση σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης), το πρόγραμμα θα πρέπει να προαγάγει την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών και να ενσωματώσει τη διάσταση της προαγωγής των θεμάτων που σχετίζονται με το φύλο στην υλοποίηση όλων των δράσεών του. Τα κράτη μέλη για να διασφαλίσουν και να ενισχύσουν την πρόσβαση των γυναικών και των κοριτσιών στη δικαιοσύνη σε περιπτώσεις έμφυλης βίας, θα πρέπει να κυρώσουν τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και να εγκρίνουν ολοκληρωμένη νομοθεσία για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας στην Ένωση·

(12β)

Σύμφωνα με την οδηγία 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2000, περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής, το πρόγραμμα θα πρέπει να υποστηρίζει την προστασία των ατόμων φυλετικών ή εθνοτικών μειονοτήτων, όπως των Ρομά, και να εντάξει την προαγωγή των δικαιωμάτων τους στην εφαρμογή όλων των δράσεών του, ιδίως μέσω της ενίσχυσης μέτρων καταπολέμησης των διακρίσεων.

(13)

Το πρόγραμμα για την περίοδο 2014-2020 κατέστησε δυνατή την υλοποίηση δραστηριοτήτων κατάρτισης στο δίκαιο της Ένωσης, ιδίως με αντικείμενο την εμβέλεια και την εφαρμογή του Χάρτη, οι οποίες απευθύνονταν σε δικαστικούς και άλλους επαγγελματίες του νομικού κλάδου. Στα συμπεράσματά του της 12 Οκτωβρίου 2017 σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη το 2016, το Συμβούλιο υπενθύμισε τη σημασία της ευαισθητοποίησης όσον αφορά την εφαρμογή του Χάρτη σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, των νομικών και των ίδιων των δικαιούχων. Ως εκ τούτου, για την ενσωμάτωση της διάστασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων με συνεκτικό τρόπο, είναι αναγκαίο να επεκταθεί η χρηματοδοτική στήριξη και σε δραστηριότητες αύξησης της ευαισθητοποίησης που θα απευθύνονται σε άλλες δημόσιες αρχές, πέραν των δικαστικών αρχών και των επαγγελματιών του νομικού κλάδου.

(13)

Το πρόγραμμα για την περίοδο 2014-2020 κατέστησε δυνατή την υλοποίηση δραστηριοτήτων κατάρτισης στο δίκαιο της Ένωσης, ιδίως με αντικείμενο την εμβέλεια και την εφαρμογή του Χάρτη, οι οποίες απευθύνονταν σε δικαστικούς και άλλους επαγγελματίες του νομικού κλάδου. Στα συμπεράσματά του της 12 Οκτωβρίου 2017 σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη το 2016, το Συμβούλιο υπενθύμισε τη σημασία της ευαισθητοποίησης όσον αφορά την εφαρμογή του Χάρτη σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, των νομικών και των ίδιων των δικαιούχων. Ως εκ τούτου, για την ενσωμάτωση της διάστασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων με συνεκτικό τρόπο, είναι αναγκαίο να επεκταθεί η χρηματοδοτική στήριξη και σε δραστηριότητες αύξησης της ευαισθητοποίησης που θα απευθύνονται σε άλλες δημόσιες αρχές, πέραν των δικαστικών αρχών και των επαγγελματιών του νομικού κλάδου , και σε ΜΚΟ που αναλαμβάνουν επίσης αυτό το καθήκον .

(14)

Σύμφωνα με το άρθρο 67 της ΣΛΕΕ, η Ένωση συγκροτεί χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, στον οποίο η πρόσβαση στη δικαιοσύνη είναι ζωτικής σημασίας. Προκειμένου να διευκολυνθεί η ουσιαστική πρόσβαση στη δικαιοσύνη, καθώς και για να ενισχυθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη, η οποία είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, είναι αναγκαίο να επεκταθεί η δυνατότητα χρηματοδοτικής στήριξης και σε δραστηριότητες άλλων αρχών, πέραν των δικαστικών αρχών και των επαγγελματιών του νομικού κλάδου, καθώς και σε δραστηριότητες οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, που συμβάλλουν στην επιδίωξη των εν λόγω στόχων.

(14)

Σύμφωνα με το άρθρο 67 της ΣΛΕΕ, η Ένωση συγκροτεί χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, στον οποίο η  χωρίς διακρίσεις πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλους είναι ζωτικής σημασίας. Προκειμένου να διευκολυνθεί η ουσιαστική πρόσβαση στη δικαιοσύνη, καθώς και για να ενισχυθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη, η οποία είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, είναι αναγκαίο να επεκταθεί η δυνατότητα χρηματοδοτικής στήριξης και σε δραστηριότητες άλλων αρχών, πέραν των δικαστικών αρχών , σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και των επαγγελματιών του νομικού κλάδου, καθώς και σε δραστηριότητες οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που εκπροσωπούν τα δικαιώματα των θυμάτων εγκληματικών πράξεων, που συμβάλλουν στην επιδίωξη των εν λόγω στόχων. Προκειμένου να επιτευχθεί η πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλους, θα πρέπει να παρέχεται στήριξη, ιδίως, σε δραστηριότητες που διευκολύνουν την αποτελεσματική και ισότιμη πρόσβαση στη δικαιοσύνη για άτομα που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, όπως τα παιδιά, οι εθνοτικές μειονότητες, τα άτομα ΛΟΑΔΜ, τα άτομα με αναπηρία, τα θύματα βίας λόγω φύλου και άλλες μορφές διαπροσωπικής βίας, καθώς και τα θύματα της εμπορίας ανθρώπων και οι μετανάστες, ανεξάρτητα από το καθεστώς διαμονής τους.

(15)

Κατ’ εφαρμογή των άρθρων 8 και 10 της ΣΛΕΕ, το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να ενσωματώνει την επιδίωξη των στόχων της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών και της απαγόρευσης των διακρίσεων σε όλες του τις δραστηριότητες.

(15)

Κατ’ εφαρμογή των άρθρων 8 και 10 της ΣΛΕΕ, το πρόγραμμα θα πρέπει να ακολουθεί μια εγκάρσια προσέγγιση για την προαγωγή της ισότητας των φύλων και τη στήριξη της ενσωμάτωσης της ισότητας του φύλου καθώς και την απαγόρευση των διακρίσεων σε όλες του τις δραστηριότητες. Θα πρέπει να διεξάγεται τακτική παρακολούθηση και αξιολόγηση, για την εκτίμηση του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι στόχοι αυτοί στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του προγράμματος.

(16)

Οι δράσεις στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συμβάλουν στην εγκαθίδρυση ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης, ενισχύοντας τη διασυνοριακή συνεργασία και δικτύωση και προάγοντας την ορθή, συνεκτική και συνεπή εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης. Οι δραστηριότητες χρηματοδότησης θα πρέπει να συμβάλουν επίσης στην ανάπτυξη μιας κοινής αντίληψης για τις αξίες της Ένωσης, στην προαγωγή του κράτους δικαίου, στην καλύτερη γνώση του δικαίου και των πολιτικών της Ένωσης, στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τη χρήση των νομικών πράξεων για τη δικαστική συνεργασία από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, καθώς και στην εξάπλωση των διαλειτουργικών ψηφιακών λύσεων που στηρίζουν την απρόσκοπτη και αποδοτική διασυνοριακή συνεργασία, ενώ θα πρέπει, επιπλέον, να παρέχουν μια αξιόπιστη βάση ανάλυσης για την υποστήριξη της ανάπτυξης, της επιβολής και της ορθής εφαρμογής του δικαίου και των πολιτικών της Ένωσης. Η παρέμβαση της Ένωσης επιτρέπει τη συνεκτική υλοποίηση των σχετικών δράσεων στο σύνολο της Ένωσης και αποφέρει οικονομίες κλίμακας. Επιπλέον, η Ένωση βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση σε σύγκριση με τα κράτη μέλη για να διευθετεί διασυνοριακές καταστάσεις και να παρέχει μια ευρωπαϊκή πλατφόρμα ανταλλαγής γνώσεων.

(16)

Οι δράσεις στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συμβάλουν στην εγκαθίδρυση ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης, προωθώντας την ανεξαρτησία και αποτελεσματικότητα του νομικού συστήματος, ενισχύοντας τη διασυνοριακή συνεργασία και δικτύωση καθώς την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των δικαστικών συστημάτων των κρατών μελών και προάγοντας την ορθή, συνεκτική και συνεπή εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου περί ισότητας και στην καλύτερη υλοποίηση και συντονισμό μεταξύ των διαφόρων μέσων της Ένωσης για την προστασία των θυμάτων . Οι δραστηριότητες χρηματοδότησης θα πρέπει να συμβάλουν επίσης στην ανάπτυξη μιας κοινής αντίληψης για τις αξίες της Ένωσης, στην προαγωγή του κράτους δικαίου, στην καλύτερη γνώση του δικαίου και των πολιτικών της Ένωσης, στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τη χρήση των νομικών πράξεων για τη δικαστική συνεργασία από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, καθώς και στην εξάπλωση και προώθηση των διαλειτουργικών ψηφιακών λύσεων που στηρίζουν την απρόσκοπτη και αποδοτική διασυνοριακή συνεργασία, ενώ θα πρέπει, επιπλέον, να παρέχουν μια αξιόπιστη βάση ανάλυσης για την υποστήριξη της ανάπτυξης, της επιβολής και της ορθής κατανόησης και εφαρμογής του δικαίου και των πολιτικών της Ένωσης. Η παρέμβαση της Ένωσης επιτρέπει τη συνεκτική υλοποίηση των σχετικών δράσεων στο σύνολο της Ένωσης και αποφέρει οικονομίες κλίμακας. Επιπλέον, η Ένωση βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση σε σύγκριση με τα κράτη μέλη για να διευθετεί διασυνοριακές καταστάσεις και να παρέχει μια ευρωπαϊκή πλατφόρμα ανταλλαγής γνώσεων και συμμερισμού των βέλτιστων πρακτικών .

(16α)

Το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να συμβάλει στην ενίσχυση της συνεργασίας με τρίτες χώρες, όταν το δίκαιο της Ένωσης έχει εξωεδαφική εφαρμογή, ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση στη δικαιοσύνη και να διευκολυνθεί η αντιμετώπιση των δικαστικών και διαδικαστικών προκλήσεων, ιδίως σε περιπτώσεις εμπορίας ανθρώπων, και όσον αφορά την κλιματική αλλαγή και την εταιρική ευθύνη.

(16β)

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τον πίνακα αποτελεσμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2017, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές όσον αφορά την ισόρροπη εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών μεταξύ των δικαστών και άλλων λειτουργών και υπαλλήλων του τομέα απονομής της δικαιοσύνης των κρατών μελών, ιδίως αλλά όχι αποκλειστικά, σε σχέση με τα ακόλουθα ζητήματα: την αναλογία γυναικών δικαστών σε υψηλότερες βαθμίδες του δικαστικού σώματος, τη διαφάνεια στους διορισμούς, τη συμφιλίωση μεταξύ επαγγελματικών και μη επαγγελματικών ευθυνών και την ύπαρξη πρακτικών καθοδήγησης. Επομένως, το πρόγραμμα θα πρέπει να υποστηρίξει δραστηριότητες κατάρτισης με στόχο την αντιμετώπιση των εν λόγω διαφορών. Παρόμοιες δραστηριότητες μπορούν, παραδείγματος χάριν, να προσαρμοστούν για τις επαγγελματίες γυναίκες δικαστές και άλλες λειτουργούς και υπαλλήλους του τομέα απονομής της δικαιοσύνης των κρατών μελών ή, στις περιπτώσεις που αυτό επαρκεί, να απευθύνονται τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες επαγγελματίες, σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης του συνόλου του σχετικού προσωπικού.

(16γ)

Το σύστημα δικαιοσύνης της Ένωσης δεν παρέχει επαρκή δικαιοσύνη και προστασία στις γυναίκες και τα κορίτσια και, κατά συνέπεια, τα θύματα έμφυλης βίας δεν λαμβάνουν την αναγκαία υποστήριξη. Αυτό επίσης περιλαμβάνει την έλλειψη προστασίας και στήριξης για τα θύματα της σεξουαλικής εκμετάλλευσης, τις γυναίκες πρόσφυγες και τις μετανάστριες, τα άτομα ΛΟΑΔΜ και τα άτομα με αναπηρίες.

(17)

Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συνολική συνοχή, συμπληρωματικότητα και συνέργειες με το έργο οργάνων, οργανισμών και υπηρεσιών της Ένωσης, όπως η EUROJUST, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης («eu-LISA») και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και θα πρέπει να συνεκτιμά το έργο άλλων εθνικών και διεθνών παραγόντων στους τομείς που καλύπτει το πρόγραμμα.

(17)

Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συνολική συνοχή, συμπληρωματικότητα και συνέργειες με το έργο οργάνων, οργανισμών και υπηρεσιών της Ένωσης, όπως η EUROJUST, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης («eu-LISA») και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, προκειμένου να συνεκτιμά το έργο άλλων εθνικών και διεθνών παραγόντων στους τομείς που καλύπτει το πρόγραμμα και να προτείνει βελτιώσεις, όταν αυτό είναι απαραίτητο .

(18)

Είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί η  ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία όλων των δράσεων και δραστηριοτήτων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος, η συμπληρωματικότητά τους με τις δραστηριότητες των κρατών μελών και η συνέπειά τους με τις άλλες δραστηριότητες της Ένωσης. Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποδοτική διάθεση των κονδυλίων του γενικού προϋπολογισμού της Ένωσης, θα πρέπει να επιδιωχθούν η συνοχή, η συμπληρωματικότητα και οι συνέργειες μεταξύ των χρηματοδοτικών προγραμμάτων που στηρίζουν τομείς πολιτικής οι οποίοι συνδέονται στενά μεταξύ τους, ιδίως στο πλαίσιο του ταμείου για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες –επομένως, με το πρόγραμμα «Δικαιώματα και αξίες» –, καθώς και μεταξύ του προγράμματος και του προγράμματος για την ενιαία αγορά, του προγράμματος για τη διαχείριση των συνόρων και την ασφάλεια, ιδίως του ταμείου για το άσυλο, τη μετανάστευση και την ένταξη (ΤΑΜΕ) και του ταμείου για την εσωτερική ασφάλεια, του προγράμματος για τις στρατηγικές υποδομές, ιδίως του προγράμματος για την ψηφιακή Ευρώπη, του προγράμματος Erasmus+, του προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την καινοτομία, του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας και του κανονισμού LIFE (13).

(18)

Είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί η  βιωσιμότητα, η προβολή, η θεμελιώδης αρχή της ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας, και η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση κατά την εκτέλεση όλων των δράσεων και δραστηριοτήτων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος «Δικαιοσύνη» , καθώς και η συμπληρωματικότητά τους με τις δραστηριότητες των κρατών μελών και η συνέπειά τους με τις άλλες δραστηριότητες της Ένωσης. Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποδοτική και με βάση τις επιδόσεις διάθεση των κονδυλίων του γενικού προϋπολογισμού της Ένωσης, θα πρέπει να επιδιωχθούν η συνοχή, η συμπληρωματικότητα και οι συνέργειες μεταξύ των χρηματοδοτικών προγραμμάτων που στηρίζουν τομείς πολιτικής οι οποίοι συνδέονται στενά μεταξύ τους, ιδίως στο πλαίσιο του ταμείου για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες — επομένως, με το πρόγραμμα «Δικαιώματα και αξίες» –, καθώς και μεταξύ του προγράμματος και του προγράμματος για την ενιαία αγορά, του προγράμματος για τη διαχείριση των συνόρων και την ασφάλεια, ιδίως του ταμείου για το άσυλο, τη μετανάστευση και την ένταξη (ΤΑΜΕ) και του ταμείου για την εσωτερική ασφάλεια, του προγράμματος για τις στρατηγικές υποδομές, ιδίως του προγράμματος για την ψηφιακή Ευρώπη, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+, του προγράμματος Erasmus+, του προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την καινοτομία, του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας και του κανονισμού LIFE (13). Η εκτέλεση του προγράμματος «Δικαιοσύνη» θα πρέπει να μη θίγει, και να συμπληρώνεται από, τη νομοθεσία της Ένωσης και πολιτικές που αφορούν την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης σε περίπτωση γενικευμένων αδυναμιών όσον αφορά το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη.

(19α)

Οι μηχανισμοί για τη διασφάλιση της σύνδεσης μεταξύ των ενωσιακών πολιτικών χρηματοδότησης και των ενωσιακών αξιών θα πρέπει να βελτιωθούν περαιτέρω, επιτρέποντας στην Επιτροπή να υποβάλλει πρόταση στο Συμβούλιο ώστε να μεταφέρονται στο πρόγραμμα οι πόροι που διατίθενται σε ένα κράτος μέλος στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, όταν το εν λόγω κράτος μέλος υπόκειται σε διαδικασίες σχετικά με τις αξίες της Ένωσης. Ένας ολοκληρωμένος ενωσιακός μηχανισμός για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα θα πρέπει να εγγυάται την τακτική και ισότιμη επισκόπηση όλων των κρατών μελών, παρέχοντας τις απαραίτητες πληροφορίες για την ενεργοποίηση μέτρων σε περίπτωση γενικών ελλείψεων των κρατών μελών όσον αφορά τις ενωσιακές αξίες. Για να διασφαλιστεί η ομοιόμορφη υλοποίηση και λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία των δημοσιονομικών συνεπειών των επιβαλλόμενων μέτρων, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στο Συμβούλιο, το οποίο θα πρέπει να ενεργεί βάσει πρότασης της Επιτροπής. Για να διευκολυνθεί η έκδοση των αποφάσεων που απαιτούνται για τη διασφάλιση αποτελεσματικής δράσης, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ψηφοφορία με αντίστροφη ειδική πλειοψηφία.

(19β)

Είναι σημαντικό να διασφαλιστούν η χρηστή οικονομική διαχείριση του προγράμματος και η όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερη και απλούστερη για τους συμμετέχοντες εφαρμογή του, ενώ παράλληλα πρέπει να κατοχυρώνονται η ασφάλεια δικαίου και η πρόσβαση όλων των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα.

(19γ)

Η βελτίωση της εκτέλεσης και η ποιότητα των δαπανών θα πρέπει να αποτελούν κατευθυντήριες αρχές για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος, ενώ παράλληλα θα πρέπει να διασφαλίζεται η βέλτιστη χρήση των χρηματοδοτικών πόρων.

(20)

Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) [ο νέος δημοσιονομικός κανονισμός] (ο «δημοσιονομικός κανονισμός») εφαρμόζεται στο παρόν πρόγραμμα. Θεσπίζει κανόνες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται κανόνες για τις επιδοτήσεις, τα έπαθλα, τις συμβάσεις, την έμμεση εκτέλεση, τη, τα χρηματοδοτικά μέσα και τις εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό.

(20)

Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) … [ο νέος δημοσιονομικός κανονισμός] (ο «δημοσιονομικός κανονισμός») εφαρμόζεται στο παρόν πρόγραμμα. Θεσπίζει κανόνες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται κανόνες για τις επιχορηγήσεις, τα βραβεία, τις συμβάσεις, την έμμεση εκτέλεση, τη χρηματοδοτική συνδρομή, τα χρηματοδοτικά μέσα και τις εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό και απαιτεί πλήρη διαφάνεια όσον αφορά τη χρήση των πόρων, χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και συνετή χρήση των πόρων . Ειδικότερα, οι κανόνες σχετικά με τη δυνατότητα χρηματοδότησης των τοπικών, περιφερειακών, εθνικών και διεθνικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών μέσω πολυετών επιδοτήσεων λειτουργίας, κλιμακωτών επιχορηγήσεων, διατάξεων που διασφαλίζουν ταχείες και ευέλικτες διαδικασίες χορήγησης επιδοτήσεων, όπως η διαδικασία υποβολής αίτησης σε δύο στάδια, φιλικών προς τον χρήστη εφαρμογών και διαδικασιών υποβολής εκθέσεων, θα πρέπει να τίθενται σε εφαρμογή και να ενισχυθούν περαιτέρω στο πλαίσιο της υλοποίησης του παρόντος προγράμματος. Τα κριτήρια συγχρηματοδότησης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την εθελοντική εργασία.

(21)

Τα είδη χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εκτέλεσης στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τη δυνατότητά τους να συμβάλουν στην επίτευξη των ειδικών στόχων των δράσεων και να αποφέρουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ιδίως, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Συναφώς, θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή συντελεστών και μοναδιαίων δαπανών, καθώς και χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με τις δαπάνες κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(21)

Τα είδη χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εκτέλεσης στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τη δυνατότητά τους να συμβάλουν στην επίτευξη των ειδικών στόχων των δράσεων και να αποφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ιδίως, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου , του μεγέθους και της ικανότητας των σχετικών ενδιαφερομένων και των στοχευόμενων δικαιούχων, και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Συναφώς, θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή συντελεστών, μοναδιαίων δαπανών και κλιμακωτών επιδοτήσεων , καθώς και χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με τις δαπάνες κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(22)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15), τον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 του Συμβουλίου (16), τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 του Συμβουλίου (17) και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου (18) τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων της πρόληψης, του εντοπισμού, της διόρθωσης και της διερεύνησης παρατυπιών και περιπτώσεων απάτης, της ανάκτησης των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, της επιβολής διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 και τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) μπορεί να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μπορεί να διερευνά και να ασκεί διώξεις για περιπτώσεις απάτης και άλλων ποινικών αδικημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, όπως προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (19). Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και την πρόσβαση που απαιτείται στην Επιτροπή, στην OLAF, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και στο Ελεγκτικό Συνέδριο, και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα.

(22)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15), τον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 του Συμβουλίου (16), τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 του Συμβουλίου (17) και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου (18), τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων της πλήρους διαφάνειας των διαδικασιών χρηματοδότησης και επιλογής που εφαρμόζονται στο πρόγραμμα, της πρόληψης, του εντοπισμού, της διόρθωσης και της διερεύνησης παρατυπιών και περιπτώσεων απάτης, της ανάκτησης των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, της επιβολής διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 και τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) θα πρέπει να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα πρέπει να διερευνά και να ασκεί διώξεις για περιπτώσεις απάτης και άλλων ποινικών αδικημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, όπως προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (19). Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και την πρόσβαση που απαιτείται στην Επιτροπή, στην OLAF, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και στο Ελεγκτικό Συνέδριο, και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα.

(23)

Τρίτες χώρες που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) μπορούν να συμμετέχουν σε ενωσιακά προγράμματα στο πλαίσιο της συνεργασίας που εγκαθιδρύεται από τη συμφωνία για τον ΕΟΧ, η οποία προβλέπει την υλοποίηση των προγραμμάτων με απόφαση που λαμβάνεται βάσει της εν λόγω συμφωνίας. Τρίτες χώρες μπορούν επίσης να συμμετέχουν βάσει άλλων νομικών πράξεων. Στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να περιληφθεί ειδική διάταξη ώστε να χορηγηθούν στον αρμόδιο διατάκτη, στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο τα αναγκαία δικαιώματα και η πρόσβαση για να είναι σε θέση να ασκούν πλήρως τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους.

(23)

Τρίτες χώρες που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) μπορούν να συμμετέχουν σε ενωσιακά προγράμματα στο πλαίσιο της συνεργασίας που εγκαθιδρύεται από τη συμφωνία για τον ΕΟΧ, η οποία προβλέπει την υλοποίηση των προγραμμάτων με απόφαση που λαμβάνεται βάσει της εν λόγω συμφωνίας. Τρίτες χώρες μπορούν επίσης να συμμετέχουν βάσει άλλων νομικών πράξεων. Στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να περιληφθεί ειδική διάταξη ώστε να χορηγηθούν στον αρμόδιο διατάκτη, στους φορείς και στα δίκτυα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών οργάνων που είναι αρμόδια για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κάθε κράτος μέλος, στους φορείς και στα δίκτυα που είναι αρμόδια για τις πολιτικές κατά των διακρίσεων και τις πολιτικές ισότητας, στους διαμεσολαβητές, στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) καθώς και στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο τα αναγκαία δικαιώματα και η πρόσβαση για να είναι σε θέση να ασκούν πλήρως τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους και να ενισχύουν τις συνέργειες και τη συνεργασία τους . Θα πρέπει να είναι δυνατή η συμμετοχή τρίτων χωρών, ιδίως όταν η συμμετοχή τους προωθεί τους στόχους του προγράμματος, λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σύμφωνο με τις γενικές αρχές και τους γενικούς όρους και προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των χωρών αυτών στα προγράμματα της Ένωσης που καθορίζονται στις αντίστοιχες συμφωνίες-πλαίσια και τις αποφάσεις του συμβουλίου σύνδεσης ή σε παρόμοιες συμφωνίες.

(24α)

Η πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης σε περίπτωση γενικευμένων ελλειμμάτων όσον αφορά το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη έχει ως στόχο να παράσχει στην Ένωση τη δυνατότητα να προστατεύει καλύτερα τον προϋπολογισμό της, όταν οι αδυναμίες σε συνάρτηση με το κράτος δικαίου θίγουν ή απειλούν να θίξουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση ή τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Ο κανονισμός θα πρέπει να συμπληρώνει το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη», ο ρόλος του οποίου είναι διαφορετικός, δηλαδή να στηρίζει περαιτέρω την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης με βάση το κράτος δικαίου και την αμοιβαία εμπιστοσύνη και να διασφαλίζει ότι οι πολίτες μπορούν να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους.

(25)

Σύμφωνα με το [η παραπομπή να αναπροσαρμοστεί σύμφωνα με νέα απόφαση σχετικά με τις ΥΧΕ: [το άρθρο 94 της απόφασης 2013/755/ΕΕ του Συμβουλίου (1)], τα πρόσωπα και οι οντότητες που είναι εγκατεστημένα σε υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ) είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση, με την επιφύλαξη των κανόνων και στόχων του προγράμματος και των ενδεχόμενων συμφωνιών που ισχύουν στο κράτος μέλος με το οποίο είναι συνδεδεμένη η υπερπόντια χώρα ή το έδαφος.

(25)

Σύμφωνα με το [η παραπομπή να αναπροσαρμοστεί σύμφωνα με νέα απόφαση σχετικά με τις ΥΧΕ: [το άρθρο 94 της απόφασης 2013/755/ΕΕ του Συμβουλίου (1)], τα πρόσωπα και οι οντότητες που είναι εγκατεστημένα σε υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ) είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση, με την επιφύλαξη των κανόνων και στόχων του προγράμματος και των ενδεχόμενων συμφωνιών που ισχύουν στο κράτος μέλος με το οποίο είναι συνδεδεμένη η υπερπόντια χώρα ή το έδαφος. Είναι σημαντικό το πρόγραμμα να διασφαλίζει ότι τα εν λόγω πρόσωπα και οντότητες είναι επαρκώς ενήμερα σχετικά με την επιλεξιμότητά τους για χρηματοδότηση.

(25α)

Με βάση τη σημασία και τη συνάφειά τους, το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να συμβάλλει στην εκπλήρωση της δέσμευσης της Ένωσης και των κρατών μελών της όσον αφορά την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.

(27)

Σύμφωνα με τα σημεία 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, της 13 Απριλίου 2016, υφίσταται η ανάγκη παρακολούθησης του προγράμματος με βάση πληροφορίες που θα συλλέγονται μέσω ειδικών απαιτήσεων παρακολούθησης, ενώ παράλληλα θα αποφεύγονται η υπερβολική ρύθμιση και ο διοικητικός φόρτος, ιδίως για τα κράτη μέλη . Κατά περίπτωση, οι απαιτήσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων του προγράμματος στην πράξη.

(27)

Σύμφωνα με τα σημεία 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, της 13 ης Απριλίου 2016, υφίσταται η ανάγκη παρακολούθησης του προγράμματος με βάση πληροφορίες που θα συλλέγονται μέσω ειδικών απαιτήσεων παρακολούθησης, ενώ παράλληλα θα αποφεύγονται η υπερβολική ρύθμιση και ο διοικητικός φόρτος, ιδίως για τους δικαιούχους του προγράμματος . Οι απαιτήσεις αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν , όπου αυτό είναι δυνατό, μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος στην πράξη.

1.

«Δικαστές και άλλοι λειτουργοί και υπάλληλοι του τομέα απονομής της δικαιοσύνης»: οι δικαστές, οι εισαγγελείς και οι δικαστικοί υπάλληλοι, καθώς και οι άλλοι επαγγελματίες του τομέα της δικαιοσύνης που σχετίζονται με τη δικαστική απονομή της δικαιοσύνης, για παράδειγμα οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι, οι δικαστικοί επιμελητές, οι διαχειριστές διαδικασιών αφερεγγυότητας, οι διαμεσολαβητές, οι δικαστικοί διερμηνείς και μεταφραστές, οι δικαστικοί πραγματογνώμονες, οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι και οι επιμελητές κοινωνικής αρωγής.

1.

«Δικαστές και άλλοι λειτουργοί και υπάλληλοι του τομέα απονομής της δικαιοσύνης»: οι δικαστές, οι εισαγγελείς και οι δικαστικοί υπάλληλοι, καθώς και οι άλλοι επαγγελματίες του τομέα της δικαιοσύνης που σχετίζονται με τη δικαστική απονομή της δικαιοσύνης, για παράδειγμα οι συνήγοροι υπεράσπισης και οι εισαγγελείς , οι συμβολαιογράφοι, οι δικαστικοί επιμελητές, οι διαχειριστές διαδικασιών αφερεγγυότητας, οι διαμεσολαβητές, οι δικαστικοί διερμηνείς και μεταφραστές, οι δικαστικοί πραγματογνώμονες, οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι και οι επιμελητές κοινωνικής αρωγής.

α)

να διευκολύνει και να στηρίξει τη δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις, καθώς και να προαγάγει το κράτος δικαίου, μεταξύ άλλων στηρίζοντας τις προσπάθειες βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των εθνικών συστημάτων δικαιοσύνης και της εκτέλεσης των αποφάσεων·

α)

Στο πλαίσιο της δημοκρατίας και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, να διευκολύνει και να στηρίξει τη δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας πέραν των συνόρων της Ένωσης όταν το ενωσιακό δίκαιο έχει εξωεδαφικές εφαρμογές, να ενισχύσει την πρόσβαση φυσικών και νομικών προσώπων στη δικαιοσύνη, καθώς και να προαγάγει το κράτος δικαίου και την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας , μεταξύ άλλων στηρίζοντας τις προσπάθειες βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των εθνικών συστημάτων δικαιοσύνης , της επαρκούς εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων και της προστασίας των θυμάτων·

β)

να στηρίξει και να προωθήσει την κατάρτιση των δικαστικών, με στόχο τη διαμόρφωση ενός κοινού νομικού και δικαστικού πολιτισμού και μιας κοινής νοοτροπίας κράτους δικαίου·

β)

να στηρίξει και να προωθήσει την εθνική και διακρατική κατάρτιση των δικαστικών , συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης στην νομική ορολογία , με στόχο τη διαμόρφωση ενός κοινού νομικού και δικαστικού πολιτισμού και μιας κοινής νοοτροπίας κράτους δικαίου , καθώς και τη συνεπή και ουσιαστική εφαρμογή των νομικών μέσων της ΕΕ σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση και τις δικονομικές εγγυήσεις. Η εν λόγω κατάρτιση πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένη σε θέματα φύλου, να λαμβάνει υπόψη τις ειδικές ανάγκες των παιδιών και των ατόμων με αναπηρία, να είναι προσανατολισμένη, όπου αρμόζει, στα θύματα, και να καλύπτει, ιδίως, το αστικό και ποινικό δίκαιο και, κατά περίπτωση, το διοικητικό δίκαιο, τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης·

γ)

να διευκολύνει την ουσιαστική πρόσβαση για όλους στη δικαιοσύνη και τη δυνατότητα ουσιαστικής έννομης προστασίας, μεταξύ άλλων και με ηλεκτρονικά μέσα, με την προώθηση αποδοτικών αστικών και ποινικών διαδικασιών και με την προώθηση και τη στήριξη των δικαιωμάτων των θυμάτων εγκληματικών πράξεων, καθώς και των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων και των κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες.

γ)

να διευκολύνει την ουσιαστική και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση για όλους στη δικαιοσύνη , με έμφαση στις ανισότητες και τις διακρίσεις για οποιονδήποτε λόγο, όπως οι λόγοι που απαριθμούνται στο άρθρο 21 του Χάρτη, και τη δυνατότητα ουσιαστικής έννομης προστασίας, μεταξύ άλλων και με ηλεκτρονικά μέσα (ηλεκτρονική δικαιοσύνη — e-justice) , με την προώθηση αποδοτικών αστικών και ποινικών διαδικασιών και, κατά περίπτωση, με διοικητικές διαδικασίες, και με την προώθηση και τη στήριξη των δικαιωμάτων όλων των θυμάτων εγκληματικών πράξεων, καθώς και των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων και των κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες , με ιδιαίτερη έμφαση στα παιδιά και τις γυναίκες .

γα)

να προωθήσει την πρακτική εφαρμογή της έρευνας σχετικά με τα ναρκωτικά, να υποστηρίξει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, να διευρύνει τη γνωστική βάση στον εν λόγω τομέα, και να αναπτύξει καινοτόμες μεθόδους αντιμετώπισης του φαινομένου των νέων ψυχοτρόπων ουσιών, καθώς και της εμπορίας ανθρώπων και της παράνομης διακίνησης εμπορευμάτων.

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

(12)

(13)

(14)

α)

έχουν αξιολογηθεί σε πρόσκληση υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο του προγράμματος·

α)

έχουν αξιολογηθεί δεόντως σε πρόσκληση υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο του προγράμματος·

α)

τον αντίκτυπο που θεωρείται ότι έχει το Πρόγραμμα όσον αφορά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη βάσει ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων που συλλέγονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

β)

τον αριθμό και την ποιότητα των μέσων και εργαλείων που αναπτύχθηκαν μέσω δράσεων οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από το Πρόγραμμα·

γ)

την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία του προγράμματος·

δ)

το ύψος χρηματοδότησης σε σχέση με τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν·

ε)

τα δυνητικά διοικητικά, οργανωτικά ή/και διαρθρωτικά εμπόδια στην απρόσκοπτη, αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη εφαρμογή του προγράμματος.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

i)

δραστηριοτήτων αμοιβαίας μάθησης και ανταλλαγής ορθών πρακτικών·

i)

δραστηριοτήτων αμοιβαίας μάθησης και ανταλλαγής ορθών πρακτικών·

ii)

δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης και διάδοσης·

ii)

δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης και διάδοσης·

iiα)

δραστηριοτήτων δημιουργίας ικανοτήτων που απευθύνονται σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών·

iiβ)

δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την παροχή πληροφοριών στους πολίτες σχετικά με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη·

iiγ)

δραστηριοτήτων για τους δικαστές σχετικά με δικαστικές προκλήσεις και με τον τρόπο εφαρμογής του διεθνούς ιδιωτικού δικαίου και του ενωσιακού δικαίου σε διασυνοριακές/πολυτομεακές υποθέσεις·

iiδ)

δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης που χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα.