Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Ψηφιοποίηση του τομέα της υγείας»

(2019/C 168/05)

Εισηγητής:	Fernando López MIRAS (ES/EPP), Περιφερειάρχης Μούρθιας
Έγγραφο αναφοράς:	Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με τη διευκόλυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού του τομέα της υγείας και της περίθαλψης στην ψηφιακή ενιαία αγορά, την ισχυροποίηση των πολιτών και την ανάπτυξη μιας υγιέστερης κοινωνίας [COM(2018) 233]

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Γενικές παρατηρήσεις

1.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρωτοβουλία της Επιτροπής που επιχειρεί να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ για την επίσπευση της καθιέρωσης του ψηφιακού μετασχηματισμού στον τομέα της υγείας, με στόχο την επίτευξη αποτελεσματικότερης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Ευρώπη, την πρόοδο της έρευνας, τη βελτίωση της πρόληψης ασθενειών και της εξατομικευμένης φροντίδας και περίθαλψης, καθώς και την παροχή στους πολίτες ισότιμης πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες περίθαλψης, υπενθυμίζοντας ότι η οργάνωση των συστημάτων υγείας αποτελεί αρμοδιότητα των κρατών μελών·

2.

έχει επίγνωση της πρόκλησης που αντιμετωπίζουν οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση: γήρανση του πληθυσμού και επακόλουθη αύξηση των χρόνιων παθήσεων και της πολυνοσηρότητας, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ζήτηση πόρων και να τίθεται ζήτημα αλλαγής του προτύπου περίθαλψης·

3.

εφιστά την προσοχή στον μεγάλο όγκο δεδομένων υγείας που αποθηκεύονται σήμερα σε χωριστά συστήματα, υποστηρίζει δε ότι η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των δεδομένων αυτών χάρη στη διασύνδεση και την ανάλυση μαζικών δεδομένων θα μπορούσε όχι μόνο να καταστήσει βιώσιμα τα συστήματα υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, αλλά και να τα βελτιώσει·

4.

τονίζει ότι, ως απάντηση στις προκλήσεις αυτές που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, απαιτείται ψηφιακός μετασχηματισμός στον τομέα της υγείας και της περίθαλψης·

5.

πιστεύει ότι η υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων για την υγεία και την περίθαλψη εξακολουθεί να καθυστερεί και παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ κρατών μελών και μεταξύ περιφερειών, υπάρχει δε κίνδυνος τα οφέλη της κοινωνίας της πληροφορίας να συγκεντρωθούν στις πλέον ανεπτυγμένες περιφέρειες και μητροπολιτικές περιοχές. Κάτι τέτοιο θα άφηνε στο περιθώριο τις πιο απομακρυσμένες περιφέρειες, τις αγροτικές ή αραιοκατοικημένες περιοχές και τα νησιά, τις περιοχές, δηλαδή, ακριβώς που θα έπρεπε να έχουν προτεραιότητα στην καθιέρωση ψηφιακών λύσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να μετριάσουν την απομόνωσή τους·

6.

αναγνωρίζει ότι, παρά τις προσπάθειες που έχουν ήδη καταβληθεί, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ανά την ΕΕ ασύμβατοι μεταξύ τους μορφότυποι και ασύμβατα πρότυπα για τα συστήματα ηλεκτρονικών μητρώων υγείας·

7.

θεωρεί αναγκαία την ασφαλή πρόσβαση σε γονιδιωματικές πληροφορίες και σε άλλα δεδομένα υγείας και τη διασυνοριακή τους ανταλλαγή, ώστε να προωθηθεί η έρευνα και να επιτευχθεί ακριβέστερη διάγνωση και πιο εξατομικευμένη θεραπεία των ασθενειών, επιτυγχάνοντας έτσι πρόοδο προς την εξατομικευμένη ιατρική·

8.

χαιρετίζει τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής που αποβλέπουν στη στήριξη της καθιέρωσης της ηλεκτρονικής υγείας (ηλ-υγεία/eHealth) στις περιφέρειες, ως μέσου αντιμετώπισης της πρόκλησης της γήρανσης: τις δομές συνεργασίας όπως η Ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας με θέμα την ενεργό και υγιή γήρανση (European Innovation Partnership in Active and Healthy Ageing), τον ορισμό δικτυακών κέντρων αναφοράς για την ενεργό και υγιή γήρανση (Active and Healthy Ageing [AHA] Reference Sites), ή ακόμη τη στήριξη του “Blueprint on Digital Transformation of Health and Care for the Ageing Society” (Οδηγός για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της υγείας και της περίθαλψης ενόψει της γήρανσης της κοινωνίας)·

9.

επικροτεί τις νέες προτάσεις χρηματοδότησης για την περίοδο 2021-2027, στις οποίες η ψηφιοποίηση της υγείας κατέχει εξέχουσα θέση. Πιο συγκεκριμένα, επιδοκιμάζει την πρόταση κανονισμού με θέμα το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» για την περίοδο 2021-2027 και επιμένει ότι, στον δημόσιο τομέα και σε τομείς κοινής ωφελείας —όπως η υγεία, η περίθαλψη ή η εκπαίδευση κ.λπ.—, είναι αναγκαίο να διαδοθούν και να ενσωματωθούν σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες και δη η πληροφορική υψηλών επιδόσεων, η τεχνητή νοημοσύνη, η ασφάλεια των πληροφοριών και η κυβερνοασφάλεια·

Ευρωπαϊκός ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος και διασυνοριακή υγεία: ασφαλής πρόσβαση των πολιτών στα δεδομένα της υγείας τους

10.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι οι αρχές της προστασίας των δεδομένων αποτελούν κεντρικό στοιχείο στις προτάσεις της Επιτροπής, ενώ παράλληλα λαμβάνονται υπόψη οι ευκαιρίες που προσφέρει ο νέος γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ) ως προς την πρόοδο σε θέματα ασφαλούς πρόσβασης στα δεδομένα υγείας·

11.

επισημαίνει ότι χρειάζεται να βελτιωθεί η ικανότητα αυτοδιαχείρισης της υγείας και ο γραμματισμός σε θέματα υγείας των πολιτών —αφενός γιατί έχει επίδραση στην υγεία και αφετέρου για να προωθηθεί η βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας— και ότι οι τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν βασικό υποστηρικτικό στοιχείο. Επίσης, κρίνει σκόπιμο να δοθούν κατάλληλοι προσανατολισμοί εκ μέρους των αρχών υγείας, ώστε να αντισταθμιστεί η σύγχυση λόγω μη έγκυρης επιστημονικά υπερπληροφόρησης που προκαλείται στο διαδίκτυο σε θέματα υγείας·

12.

τονίζει ότι οι περισσότεροι πολίτες δεν γνωρίζουν καλά τις πιθανές επιπτώσεις από την κοινή έκθεση των προσωπικών τους δεδομένων, ούτε και τους πολύπλοκους κανόνες που διέπουν την πρόσβαση στα δεδομένα αυτά·

13.

ως εκ τούτου, διατυπώνει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι στις προτάσεις της Επιτροπής δεν συμπεριλαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί το κοινό και να εξασφαλιστεί ότι οι πολίτες και οι ασθενείς θα κατανοούν πλήρως το νομικό πλαίσιο που προστατεύει την ιδιωτικότητα των δεδομένων υγείας, συνιστά δε στην Επιτροπή να στηρίξει ενημερωτικές εκστρατείες σε ολόκληρη την ΕΕ, κατά τις οποίες θα αναλυθεί ο τρόπος με τον οποίο θα προστατεύεται η ιδιωτικότητα των δεδομένων υγείας στο νέο νομικό πλαίσιο·

14.

Προτρέπει την Επιτροπή να εξακολουθήσει να προωθεί δράσεις για την εξάλειψη των εμποδίων που παρακωλύουν τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων ηλεκτρονικής υγείας —γεγονός που θα καταστήσει αποδοτικότερα τα συστήματα αυτά, καθώς η απουσία διαλειτουργικότητας έχει πραγματικό και μετρήσιμο κόστος·

15.

υποστηρίζει την υιοθέτηση σύστασης της Επιτροπής σχετικά με τις τεχνικές προδιαγραφές για έναν ευρωπαϊκό μορφότυπο ηλεκτρονικής ανταλλαγής ιατρικών μητρώων και την περαιτέρω ανάπτυξη της υποδομής ψηφιακών υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας, έτσι ώστε να έχουν οι πολίτες και οι ασθενείς δυνατότητα πρόσβασης στα προσωπικά τους δεδομένα υγείας, να μπορούν αυτά να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς έρευνας και δημόσιας υγείας, καθώς και για λόγους διευκόλυνσης της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων, η οποία σήμερα αποθαρρύνεται σε περιπτώσεις πολύπλοκων ασθενειών·

16.

ζητά από τα κράτη μέλη να αποτρέψουν την τοπικοποίηση (γεωγραφικό περιορισμό) των υπηρεσιών (localising services) —που στηρίζεται στην εσφαλμένη άποψη ότι οι συγκεντρωτικές τοπικοποιημένες υπηρεσίες είναι πιο ασφαλείς— και να αρχειοθετούν συγκεντρωτικά τα δεδομένα, χρησιμοποιώντας κατάλληλες προς τούτο τεχνολογίες, όπως η τεχνολογία αλυσίδας συστοιχιών (blockchain). Σημαντικό είναι επίσης να προωθηθεί η χρήση διεθνών και ανοικτών προτύπων, ώστε να αποφευχθούν λύσεις που οδηγούν σε εξάρτηση από έναν συγκεκριμένο πάροχο·

17.

επιμένει ότι πρέπει να προστατεύονται τα δεδομένα των ασθενών και να διασφαλίζονται καταλλήλως, έτσι ώστε να μην γίνεται κατάχρηση των πληροφοριών τους· Ομοίως, τονίζει ότι οι ευκαιρίες που προκύπτουν από την ευρύτερη πρόσβαση στα δεδομένα των ασθενών δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αποβαίνουν σε βάρος των δικαιωμάτων τους, αλλά αντιθέτως, να λειτουργούν ευεργετικά για τον καθένα εξ αυτών. Υπό αυτήν την έννοια, προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει με ποια μέτρα μπορεί να προστατεύει τους ασθενείς από πιθανές ανισορροπίες ισχύος μεταξύ των ίδιων και των φορέων περίθαλψης —ανισορροπίες που ενδέχεται να ανακύψουν εξαιτίας αυτής της αυξημένης δυνατότητας πρόσβασης στα δεδομένα υγείας των ασθενών·

18.

επισημαίνει ότι ο ψηφιακός ιατρικός φάκελος μπορεί να προσφέρει ευκαιρίες καλύτερου συντονισμού της περίθαλψης σε εθνικό και σε περιφερειακό επίπεδο, καθώς θα επιτρέπει την ανταλλαγή δεδομένων υγείας σε πραγματικό χρόνο μεταξύ επαγγελματιών της υγείας, ιδίως στην περίπτωση ασθενών με περίπλοκες πολυσυστημικές ασθένειες και σπάνιες νόσους·

19.

επισημαίνει, επιπλέον, ότι, σε ορισμένα κράτη μέλη, οι δημόσιες αρχές έχουν πραγματοποιήσει εκτεταμένες επενδύσεις στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων ασθενών και ψηφιακών πλατφορμών που εξασφαλίζουν στους πολίτες πρόσβαση στο σύνολο ή σε μέρος των προσωπικών τους δεδομένων υγείας. Είναι σημαντικό να συνεκτιμηθούν δεόντως αυτές οι ουσιαστικές επενδύσεις, να αξιοποιηθούν οι εμπειρίες των συγκεκριμένων κρατών μελών και να μην επιβαρυνθούν περαιτέρω οι εθνικές, οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές με περιττές δαπάνες στον συγκεκριμένο τομέα·

20.

προτείνει στην Επιτροπή, πέραν της καθιέρωσης ενός ευρωπαϊκού μορφοτύπου για την ανταλλαγή ηλεκτρονικών ιατρικών μητρώων, να προωθήσει τη δημιουργία ευρωπαϊκού ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου. Πάντα δε με βάση την ασφαλή πρόσβαση στο κλινικό ιστορικό, ο ασθενής θα είναι ο ιδιοκτήτης όλων των δεδομένων και θα μπορεί να παρέχει την πρόσβαση σε αυτά, πρόσβαση την οποία θα μπορεί εκ των υστέρων να ελέγχει·

21.

υπογραμμίζει, επίσης, ότι, σε ορισμένα κράτη μέλη, οι δημόσιες αρχές έχουν ήδη αναπτύξει, ή βρίσκονται στο στάδιο ανάπτυξης, ψηφιακές δομές διακυβέρνησης και συστήματα για τις δηλώσεις συναίνεσης, για την καταγραφή πληροφοριών συμβάντων κ.λπ. όσον αφορά τα δεδομένα των ασθενών και την πρόσβαση σε αυτά. Είναι ζωτικής σημασίας, για τις περαιτέρω δράσεις στο πεδίο των ευρωπαϊκών ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων ασθενών, να αξιοποιηθούν οι εμπειρίες που έχουν αποκτηθεί σε εθνικό, σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο στον συγκεκριμένο τομέα·

Καλύτερες βάσεις δεδομένων, ώστε να προωθηθεί η πρόληψη, η έρευνα και η εξατομικευμένη ιατρική

22.

θεωρεί ότι η ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων υγείας έχει καίρια σημασία για την έρευνα στον τομέα της δημόσιας υγείας και την κλινική έρευνα, και συνεπώς τα κράτη θα πρέπει να μπορούν, χωρίς να θίγεται το θεμελιώδες δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων, να μετατρέπουν τα δεδομένα αυτά σε γνώση που θα επιστρέφει στον πολίτη·

23.

πιστεύει ότι απαιτείται καλύτερος συντονισμός μεταξύ των υφιστάμενων εθνικών και περιφερειακών πρωτοβουλιών, για την από κοινού αξιοποίηση γονιδιωματικών δεδομένων και άλλων δεδομένων υγείας στα πεδία της εξατομικευμένης έρευνας και ιατρικής, και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συνυπογράψουν τη δήλωση «Towards access to at least 1 million sequenced genomes in the European Union by 2022» (Για την πρόσβαση σε τουλάχιστον 1 εκατομμύριο αλληλουχίες γονιδιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2022)·

24.

Παρακινεί την Επιτροπή να σταθμίσει το ενδεχόμενο οι γενετικές μελέτες που θα πραγματοποιούνται σε Ευρωπαίους πολίτες για κλινικούς λόγους να φέρουν ενιαία ταυτοποίηση, ώστε να διευκολύνεται η εφαρμογή των σχετικών πληροφοριών σε δράσεις πρόληψης, διάγνωσης ή θεραπείας που ενδέχεται να χρειαστεί ο πολίτης κατά τη διάρκεια της ζωής του, και τούτο πάντοτε με τη συγκατάθεσή του, δεδομένου ότι ο ασθενής θα είναι πάντα ο ιδιοκτήτης των δεδομένων. Σήμερα, η τεχνολογία της αλυσίδας συστοιχιών (blockchain) συνιστά ασφαλές πρωτόκολλο, βάσει του οποίου μπορεί να εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητα των δεδομένων, ενώ παράλληλα θα διαφυλάσσεται η εμπιστευτικότητά τους και θα παραμένουν υπό τον έλεγχο του πολίτη·

25.

ζητά από την Επιτροπή να υιοθετήσει μέτρα που θα προωθήσουν την αξιοποίηση ασφαλούς τεχνολογίας και τεχνολογίας που διασφαλίζει την ανωνυμία για τη χρήση δεδομένων στον τομέα της υγείας —λαμβανομένου υπόψη του δυναμικού που διαθέτουν βασικές τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη ή η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων (high-performance computing)—, χάρη σε έναν καλύτερο συντονισμό μεταξύ των παραγόντων του συστήματος, στον οποίο να συμμετέχουν οι περιφέρειες, ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας (συμπεριλαμβανομένων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ηλεκτρονικής υγείας), ερευνητικά κέντρα, καθώς και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς·

26.

επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής να στηρίξει την ανάπτυξη τεχνικών προδιαγραφών για την ασφαλή πρόσβαση και τη διασυνοριακή ανταλλαγή γονιδιωματικών πληροφοριών και άλλων πληροφοριών υγείας για ερευνητικούς σκοπούς, καθώς και την εφαρμογή πρότυπων δράσεων που θα συντονίζουν κατάλληλα προγράμματα, πρωτοβουλίες και φορείς σε εθνικό και σε ενωσιακό επίπεδο, ενώ παράλληλα επισημαίνει ότι οι εγγυήσεις που θα παρέχονται πρέπει να είναι μεγαλύτερες στην περίπτωση της χρήσης γονιδιωματικών δεδομένων·

27.

θεωρεί πρόσφορη την πρόθεση της Επιτροπής να δημιουργήσει μηχανισμό προαιρετικού συντονισμού μεταξύ των εθνικών αρχών της ΕΕ για την κοινή χρήση γονιδιωματικών και άλλων δεδομένων υγείας, με στόχο την πρόοδο της πρόληψης, της έρευνας για την υγεία του πληθυσμού και της εξατομικευμένης ιατρικής·

28.

προτρέπει την Επιτροπή τα μέτρα που θα λάβει για την πρόσβαση και την επαναχρησιμοποίηση δεδομένων που έχουν στην κατοχή τους οι δημόσιες υπηρεσίες να συντονίζονται με άλλες δράσεις που προωθεί, όπως αυτές που δρομολογούνται στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Προς έναν κοινό ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων» [COM(2018) 232]·

29.

ζητά από την Επιτροπή να προωθήσει τις δυνατότητες που προσφέρουν τα ευρωπαϊκά δίκτυα αναφοράς (European Reference Networks), τα οποία προβλέπονται στην οδηγία περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης, προκειμένου να διευκολύνει την εφαρμογή της μεταγραφικής διατομεακής έρευνας στο πεδίο της εξατομικευμένης ιατρικής για τους ασθενείς που πάσχουν από σπάνιες ή χαμηλού επιπολασμού νόσους ή από σύνθετες παθήσεις·

30.

προτρέπει την Επιτροπή να ξεκινήσει συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τα δεοντολογικά, νομικά και κοινωνικά ζητήματα που σχετίζονται με τη χρήση των γονιδιωματικών και άλλων δεδομένων υγείας τόσο για σκοπούς δημόσιας υγείας όσο και έρευνας, εκφράζει δε την πεποίθηση ότι τα ζητήματα αυτά πρέπει να εντάσσονται στην κανονιστική προσέγγιση της Επιτροπής και των κρατών μελών, λαμβανομένου υπόψη του ρόλου των δεοντολογικών επιτροπών και των επιτροπών εμπειρογνωμόνων, καθώς και της αυτονομίας των χρηστών των υπηρεσιών υγείας·

31.

παροτρύνει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν και, εν ανάγκη, να διευρύνουν την υφιστάμενη ικανότητα ώστε να εξασφαλίζεται η συνεχής και τακτική συλλογή σχετικών με την υγεία δεδομένων, καθώς αυτό θα συντελέσει στην ποιότητα των διεθνών δεδομένων που διαθέτουν οργανισμοί όπως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ)·

32.

ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να προωθήσουν την κοινοχρησία των δεδομένων, εφαρμόζοντας τις πολιτικές ανοικτής πρόσβασης, σύμφωνα με τους στόχους της ανοικτής επιστήμης και με τη δημιουργία Ευρωπαϊκού νέφους ανοικτής επιστήμης (European Open Science Cloud)·

Ψηφιακά εργαλεία για την ενδυνάμωση των ασθενών και τη φροντίδα με επίκεντρο τον άνθρωπο: ολοκληρωμένη φροντίδα, γήρανση, χρόνιες παθήσεις, πολυνοσηρότητα

33.

επισημαίνει ότι η γήρανση του πληθυσμού, με την επακόλουθη αύξηση των χρόνιων ασθενειών και της πολυνοσηρότητας —και συνεπώς των δαπανών υγείας— καθιστά αναγκαία μια διεπιστημονική και ολοκληρωμένη προσέγγιση της φροντίδας, και ότι η ηλεκτρονική υγεία και η ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των ασθενών, των ατόμων που τους παρέχουν φροντίδα και των κέντρων παροχής φροντίδας και περίθαλψης διευκολύνει την παροχή φροντίδας με επίκεντρο τον άνθρωπο και τη μετάβαση από τη θεσμική παροχή φροντίδας στη φροντίδα που στηρίζεται σε μια κοινότητα·

34.

υπογραμμίζει ότι η παιδεία αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στον ψηφιακό μετασχηματισμό και, ως εκ τούτου, απευθύνει έκκληση στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στη βελτίωση του ψηφιακού γραμματισμού πολιτών και ασθενών, χάρη στην ανάπτυξη κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Επίσης, υπενθυμίζει ότι υπάρχουν ακόμη ομάδες Ευρωπαίων πολιτών που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο ή επαρκείς γνώσεις για να κάνουν χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών και, άρα, πρέπει να ληφθούν μέτρα ένταξής τους στην ψηφιακή κοινότητα·

35.

υπογραμμίζει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της υγείας δεν είναι δυνατό να ευοδωθεί χωρίς προσαρμογή της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της διαρκούς επαγγελματικής επιμόρφωσης των επαγγελματιών της υγείας·

36.

επισημαίνει ότι η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να καταστήσει δυνατή ή να βελτιώσει την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, ιδίως για τα άτομα με προβλήματα κινητικότητας. Κρίνεται δε ζήτημα θεμελιώδους σημασίας να συνεκτιμάται η κατά τόπους διάσταση, έτσι ώστε περισσότερα άτομα σε απομακρυσμένες, αραιοκατοικημένες ή μειονεκτούσες περιοχές —τα οποία ειδάλλως θα αποκλείονταν από τα εθνικά συστήματα υγείας ή θα τους παρέχονταν περιορισμένες υπηρεσίες— να έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας πληροφόρηση και σε προληπτικά μέτρα υγείας, καθώς και σε ιατρική αγωγή με ευχερή πρόσβαση και παρακολούθηση·

37.

τονίζει ότι είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι η ψηφιοποίηση της υγείας θα μειώσει τις κοινωνικές ανισότητες και θα ευνοήσει την προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρία και τους ηλικιωμένους·

38.

υπογραμμίζει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν έντονες διαφορές μεταξύ περιφερειών όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες ΤΠΕ και ζητά, ως εκ τούτου, από την Επιτροπή να συνεχίσει να προωθεί πολιτικές για τη διευκόλυνση της πρόσβασης αυτής στις μειονεκτικές περιοχές·

39.

επισημαίνει ότι η «κινητή» υγεία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στις προσπάθειες χειραφέτησης του κοινού, πέραν του ότι συνιστά αναγκαίο στοιχείο για τη βιωσιμότητα των συστημάτων φροντίδας, φρονεί δε ότι η χρήση ψηφιακών λύσεων, αποδοτικών από άποψη οικονομίας και επιδόσεων για την υγεία, συνιστά ένα μέσο για την πρόοδο προς τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας και κοινωνικής πρόνοιας·

40.

θεωρεί απολύτως αναγκαία τη δημιουργία κατάλληλων μέσων που θα εξασφαλίζουν μια δυναμική ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, και την προώθηση διαδικασιών από κοινού δημιουργίας ψηφιακών λύσεων, με βάση την εμπειρία ορισμένων περιφερειών στον τομέα αυτόν (1)·

41.

ζητά από την Επιτροπή να θεσπίσει νέους μηχανισμούς προώθησης δημοσίων συμβάσεων για την απόκτηση καινοτομίας —πέραν των ήδη υφιστάμενων, ήτοι των προ-εμπορικών δημοσίων συμβάσεων (pre-commercial public procurement – PCP) και της δημόσιας προμήθειας καινοτόμων λύσεων (public procurement of innovation – PPI), οι οποίοι είναι πολύ περίπλοκοι στη χρήση τους και εξαρτώνται υπερβολικά από ειδική χρηματοδότηση—, για παράδειγμα, με τον συνδυασμό προγραμμάτων ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και διαρθρωτικών ταμείων·

42.

επικροτεί το γεγονός ότι η πρόταση κανονισμού σχετικά με την αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας διευρύνει το πεδίο εφαρμογής στις ιατρικές τεχνολογίες και συσκευές, παρότι πιστεύει ότι θα ήταν επίσης επιθυμητό η νομοθεσία της ΕΕ να απλουστεύσει τις διαδικασίες έγκρισης των ιατρικών συσκευών και να βελτιωθεί, ώστε να προβλέπονται διαδικασίες με υψηλότερες προδιαγραφές έγκρισης από τις σημερινές·

43.

πιστεύει ότι, για να υπάρξει πρόοδος προς βιώσιμα συστήματα, θα ήταν σκόπιμο να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού ώστε να συμπεριλάβει όλες τις φάσεις ανάπτυξης της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης αντικτύπου·

44.

επισημαίνει ότι η εμφάνιση νέων εφαρμογών και συσκευών για τους ασθενείς και τους επαγγελματίες της υγείας (εφαρμογές, συσκευές μετρήσεων εξωτερικές ή σε κινητά τηλέφωνα κ.λπ.) θα έπρεπε να καταλήξει σε διαδικασία διαπίστευσης, πιστοποίησης ή επισήμανσης που θα ισχύει σε ευρωπαϊκή κλίμακα, ώστε να προσδιοριστούν εκείνες που θεωρούνται όντως χρήσιμες ή που μπορούν ακόμη και να συνταγογραφηθούν από επαγγελματία της υγείας. Κάτι τέτοιο θα μείωνε τα διοικητικά εμπόδια ώστε οι λύσεις που έχουν δοκιμαστεί σε ένα κράτος μέλος να μπορούν εύκολα να διατίθενται στην αγορά άλλου κράτους μέλους· ζητά, λοιπόν, από την Επιτροπή να ενεργήσει προς αυτή την κατεύθυνση·

45.

επιμένει ότι οι συσκευές και οι εφαρμογές για τους ασθενείς και τους επαγγελματίες του κλάδου της υγείας θα πρέπει να είναι απλές, εύχρηστες και να συμπληρώνουν αντί να προστίθενται απλώς σε όσες υπάρχουν ήδη στα κράτη μέλη·

46.

παρατηρεί τις δυσκολίες που προκύπτουν για την υιοθέτηση και την καθιέρωση σε ευρεία κλίμακα τεχνολογικών λύσεων που έχουν δοκιμαστεί και αναγνωριστεί μέσω πρότυπων μελετών· ζητά, επομένως, από την Επιτροπή να στηρίξει τις περιφέρειες και να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ τους για την πλήρη ανάπτυξη των εν λόγω τεχνολογικών λύσεων·

47.

ομοίως, προτείνει να εξεταστεί κατά πόσον θα ήταν σκόπιμο τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα να προβλέπουν ότι οι προτάσεις έργων πρέπει να περιλαμβάνουν δέσμευση εκτέλεσης του έργου σε περίπτωση επιτυχίας του, ώστε να εξασφαλίζεται η γενικευμένη διάδοσή του στον πληθυσμό για λόγους ίσης μεταχείρισης και να επιδεικνύεται συνέπεια, καθώς η διαδικασία της καινοτομίας θα κλιμακώνεται μέχρι την ολοκλήρωσή της·

Χρηματοδότηση

48.

χαιρετίζει τον επαναπροσδιορισμό της εμβέλειας του νέου μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility/CEF), καθώς και την πρόταση για τη θέσπιση του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη» (Digital Europe) για την περίοδο 2021-2027 προκειμένου να επισπευσθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Ευρώπη·

49.

ζητά από την Επιτροπή να προωθήσει την αναγκαία εναρμόνιση ανάμεσα στα ευρωπαϊκά, εθνικά και περιφερειακά ψηφιακά προγράμματα και στρατηγικές, καθώς επίσης, ενόψει της προσεχούς περιόδου προγραμματισμού 2021-2027, τη δέουσα συμπληρωματικότητα μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και της δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, ώστε να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη σε ευρεία κλίμακα ολοκληρωμένων υπηρεσιών περίθαλψης με ψηφιακή βάση και με επίκεντρο τον άνθρωπο·

50.

παρατηρεί ότι, συχνά, η τεχνολογία υπάρχει και λειτουργεί, αλλά οι διοικητικοί φραγμοί εμποδίζουν ή καθυστερούν την υιοθέτηση λύσεων· ζητά, λοιπόν, από την Επιτροπή να προωθήσει νέα πρότυπα επιστροφής εξόδων για την υιοθέτηση ψηφιακής καινοτομίας —που θα μπορούσαν π.χ. να προσανατολίζονται προς την πληρωμή έναντι εξακριβωμένης αξίας σε αποτελέσματα για την υγεία—, ώστε να διευκολυνθεί το επιχειρηματικό πρότυπο επιχειρήσεων ηλεκτρονικής υγείας και κινητής υγείας που θα προκρίνουν την προσφορά ποιοτικών υπηρεσιών στηριζόμενων στην ψηφιακή τεχνολογία·

51.

παρατηρεί ότι, για την προσεχή περίοδο 2021-2027, το ισχύον πρόγραμμα υγείας απορροφάται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+) και ο προϋπολογισμός του μειώνεται. Καλεί, επομένως, τους συννομοθέτες της ΕΕ να αυξήσουν τις πιστώσεις του προϋπολογισμού που προτείνονται για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027·

Επικουρικότητα

52.

όσον αφορά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης, παρακινεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη της όχι μόνο τα κράτη μέλη, αλλά και τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, οι οποίες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην επικοινωνία και στην ενημέρωση των ασθενών, στην εκπαίδευση και την κατάρτιση των επαγγελματιών, καθώς και στην ανάπτυξη της ηλεκτρονικής υγείας (eHealth).

---

(1)  https://www.indemandhealth.eu/;

Έργο inDEMAND: η καινοτομία προωθείται με τον συνδυασμό δύο παραμέτρων: ότι ο προσδιορισμός των αναγκών καθορίζεται από τη ζήτηση και ότι η ανάπτυξη της λύσης είναι καρπός μιας διαδικασίας από κοινού δημιουργίας από επαγγελματίες της υγείας και επιχειρήσεις τεχνολογίας.