P8_TA(2018)0030

Αναθεώρηση της συμφωνίας-πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 7ης Φεβρουαρίου 2018 σχετικά με την αναθεώρηση της συμφωνίας-πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2017/2233(ACI))

(2018/C 463/21)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

—	έχοντας υπόψη την απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της 5ης Οκτωβρίου 2017,

—	έχοντας υπόψη την ανταλλαγή επιστολών μεταξύ του Προέδρου του και του Προέδρου της Επιτροπής, ιδίως την επιστολή του τελευταίου της 2ας Οκτωβρίου 2017, η οποία συμφωνεί με τις προτάσεις διατύπωσης που υπέβαλε ο Πρόεδρός του στις 7 Σεπτεμβρίου 2017,

—	έχοντας υπόψη τη συμφωνία-πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1) και τα σχέδια τροπολογιών αυτής,

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 10 παράγραφοι 1 και 4 και το άρθρο 17 παράγραφοι 3 και 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), καθώς και το άρθρο 245 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 41 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 295 ΣΛΕΕ,

—	έχοντας υπόψη το Πρόγραμμα Εργασίας της Επιτροπής για το 2017 (2),

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με την αναθεώρηση της εκλογικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (3),

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 1ης Δεκεμβρίου 2016 σχετικά με τις δηλώσεις οικονομικών συμφερόντων των Επιτρόπων — κατευθυντήριες γραμμές (4),

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Φεβρουαρίου 2017 σχετικά με τη βελτίωση της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με βάση τις δυνατότητες της Συνθήκης της Λισαβόνας (5),

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Σεπτεμβρίου 2017 σχετικά με τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την ακεραιότητα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ (6),

—	έχοντας υπόψη το σχέδιο απόφασης της Επιτροπής της 12ης Σεπτεμβρίου 2017 σχετικά με έναν Κώδικα Συμπεριφοράς για τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ιδίως το άρθρο 10 σχετικά με τη συμμετοχή στην ευρωπαϊκή πολιτική κατά τη διάρκεια της θητείας,

—	έχοντας υπόψη την επικαιροποίηση της μελέτης που εκπόνησε η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών με τίτλο «Κώδικας δεοντολογίας Επιτρόπων — Βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα»,

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 140 παράγραφος 1 του Κανονισμού του,

—	έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων (A8-0006/2018),

Α.	λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 10 παράγραφος 1 ΣΕΕ ορίζει ότι η λειτουργία της Ένωσης θεμελιώνεται στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία, και ότι η Επιτροπή, ως εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο στη λειτουργία της Ένωσης·

Β.	λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 10 παράγραφος 3 και το άρθρο 11 ΣΕΕ παρέχουν στους πολίτες της Ένωσης το δικαίωμα συμμετοχής στη δημοκρατική ζωή της Ένωσης·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 17 παράγραφος 3 ΣΕΕ ορίζει ότι, κατά την άσκηση των καθηκόντων της, η Επιτροπή έχει πλήρη ανεξαρτησία, ότι τα μέλη της Επιτροπής επιλέγονται βάσει των γενικών τους ικανοτήτων και της προσήλωσής τους στην ευρωπαϊκή ιδέα μεταξύ προσωπικοτήτων που παρέχουν πλήρη εχέγγυα ανεξαρτησίας και ότι δεν επιζητούν ούτε δέχονται υποδείξεις από κυβερνήσεις, θεσμικά όργανα, λοιπά όργανα ή οργανισμούς·

Δ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σχέδια τροπολογιών αποσκοπούν στην εφαρμογή των δημοκρατικών αρχών κατά την εκλογή του Προέδρου της Επιτροπής, σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 7 ΣΕΕ·

Ε.	λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σχέδια τροπολογιών δίνουν στα μέλη της Επιτροπής τη δυνατότητα να θέτουν υποψηφιότητα στις ευρωπαϊκές εκλογές χωρίς να υποχρεούνται να παραιτηθούν·

ΣΤ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι στα κράτη μέλη αποτελεί κοινή πρακτική τα μέλη της κυβέρνησης να θέτουν υποψηφιότητα στις εθνικές βουλευτικές εκλογές χωρίς να υποχρεούνται να παραιτηθούν·

Ζ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σχέδια τροπολογιών επιτρέπουν επίσης στα μέλη της Επιτροπής να ορίζονται από τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα ως κορυφαίοι υποψήφιοι («Spitzenkandidaten») για τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής·

Η.	λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο έχει ήδη δηλώσει την υποστήριξή του στη διαδικασία για τους κορυφαίους υποψηφίους, όπως ορίζεται ρητά στη Συνθήκη, με την πρότασή του για την αναθεώρηση της Πράξης περί της εκλογής των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με άμεση και καθολική ψηφοφορία (7)·

Θ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 4 ΣΕΕ, τα πολιτικά κόμματα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμβάλλουν στη διαμόρφωση ευρωπαϊκής πολιτικής συνείδησης, και ότι τα άρθρα 10 παράγραφος 3 και 11 παράγραφος 1 ΣΕΕ επεκτείνουν την αρχή αυτή στους πολίτες και στις αντιπροσωπευτικές ενώσεις·

Ι.	λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σχέδια τροπολογιών παρέχουν επίσης τις αναγκαίες διασφαλίσεις για την προστασία της διαφάνειας, της αμεροληψίας, του απορρήτου και της συλλογικότητας, που εξακολουθούν να ισχύουν για τα μέλη της Επιτροπής τα οποία συμμετέχουν ως υποψήφιοι σε προεκλογική εκστρατεία·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, βάσει των σχεδίων τροπολογιών, ο Πρόεδρος της Επιτροπής υποχρεούται να ενημερώνει το Κοινοβούλιο σχετικά με τα μέτρα που έχουν ληφθεί για να διασφαλιστεί η τήρηση των αρχών της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας και της διακριτικής ευχέρειας που κατοχυρώνονται στο άρθρο 245 ΣΛΕΕ και στον Κώδικα Συμπεριφοράς για τα μέλη της Επιτροπής όταν οι Επίτροποι συμμετέχουν ως υποψήφιοι σε προεκλογικές εκστρατείες για τις ευρωπαϊκές εκλογές·

ΙΒ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σχέδια τροπολογιών ορίζουν ότι τα μέλη της Επιτροπής δεν μπορούν να χρησιμοποιούν ανθρώπινους ή υλικούς πόρους της Επιτροπής για δραστηριότητες που συνδέονται με προεκλογική εκστρατεία·

επισημαίνει ότι ο Πρόεδρος της Επιτροπής θα εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά από πρόταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, λαμβανομένου υπόψη του αποτελέσματος των ευρωπαϊκών εκλογών και μετά τη διεξαγωγή κατάλληλων διαβουλεύσεων, και ότι, συνεπώς, όπως συνέβη το 2014, τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα θα πρέπει να προτείνουν κορυφαίους υποψηφίους προκειμένου να δίνεται στους ευρωπαίους πολίτες η δυνατότητα να επιλέξουν ποιον θα εκλέξουν Πρόεδρο της Επιτροπής στις ευρωπαϊκές εκλογές·

υπενθυμίζει ότι η διαδικασία των κορυφαίων υποψηφίων αντικατοπτρίζει τη διοργανική ισορροπία μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως προβλέπεται στις Συνθήκες· τονίζει επιπλέον ότι η αρχή αυτή είναι ένα ακόμη βήμα για την ενίσχυση της κοινοβουλευτικής διάστασης της Ένωσης και δεν μπορεί να ανατραπεί·

τονίζει ότι, σε περίπτωση μη τήρησης της διαδικασίας των κορυφαίων υποψηφίων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα υπήρχε επίσης ο κίνδυνος να προταθεί προς έγκριση από το Κοινοβούλιο υποψήφιος για τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής που δεν θα συγκεντρώνει επαρκή κοινοβουλευτική πλειοψηφία·

προειδοποιεί ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα είναι έτοιμο να απορρίψει κατά τη διαδικασία ορισμού του Προέδρου της Επιτροπής οιονδήποτε υποψήφιο δεν έχει ορισθεί ως κορυφαίος υποψήφιος κατά την περίοδο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές·

θεωρεί ότι η διαδικασία των κορυφαίων υποψηφίων συνιστά επίσης συμβολή στη διαφάνεια, δεδομένου ότι οι υποψήφιοι για τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής γίνονται γνωστοί πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές, και όχι μετά, όπως συνέβαινε προηγουμένως·

υπογραμμίζει ότι η διαδικασία των κορυφαίων υποψηφίων προάγει την πολιτική συνείδηση των ευρωπαίων πολιτών κατά την περίοδο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές και ενισχύει την πολιτική νομιμοποίηση τόσο του Κοινοβουλίου όσο και της Επιτροπής, μέσω της αμεσότερης σύνδεσης των αντίστοιχων διαδικασιών εκλογής τους με την επιλογή των ψηφοφόρων· αναγνωρίζει επομένως τη σημαντική προστιθέμενη αξία που έχει η αρχή του κορυφαίου υποψηφίου στο πλαίσιο του στόχου της ενίσχυσης της πολιτικής φύσης της Επιτροπής·

θεωρεί ότι η πολιτική νομιμοποίηση της Επιτροπής θα ενισχυόταν περαιτέρω εάν περισσότεροι εκλεγμένοι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ορίζονταν μέλη της Επιτροπής·

υπενθυμίζει ότι, κατά την περίοδο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2014, όλα τα μεγάλα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα υιοθέτησαν τη διαδικασία των κορυφαίων υποψηφίων, δηλώνοντας τον υποψήφιό τους για το αξίωμα του Προέδρου της Επιτροπής, και ότι διεξήχθησαν δημόσιες συζητήσεις μεταξύ των υποψηφίων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια συνταγματική και πολιτική πρακτική που αντικατοπτρίζει τη διοργανική ισορροπία που προβλέπεται από τις Συνθήκες·

θεωρεί ότι το 2014 η διαδικασία των κορυφαίων υποψηφίων αποδείχτηκε επιτυχής και τονίζει ότι οι ευρωπαϊκές εκλογές του 2019 θα αποτελέσουν την ευκαιρία να παγιωθεί η χρήση αυτής της πρακτικής·

10.

παροτρύνει τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα να ορίσουν τους κορυφαίους υποψηφίους τους με ανοικτή, διαφανή και δημοκρατική ανταγωνιστική αντιπαράθεση·

11.

θεωρεί ότι τα σχέδια τροπολογιών συνάδουν με τα άρθρα 10 παράγραφος 1 και 17 παράγραφος 7 ΣΕΕ και εκφράζει την ικανοποίησή του διότι συνιστούν βελτίωση που παγιώνει τη διαδικασία δημοκρατικής εκλογής του Προέδρου της Επιτροπής·

12.

λαμβάνει υπό σημείωση τη θέση σε ισχύ του αναθεωρημένου Κώδικα Συμπεριφοράς για τα μέλη της Επιτροπής, που αποσκοπεί να αποσαφηνίσει τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται στα μέλη της Επιτροπής εντός και εκτός υπηρεσίας· υπενθυμίζει τις απόψεις που έχουν ήδη εκφραστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά, μεταξύ άλλων, την περίοδο αναμονής που θα ισχύει για τα πρώην μέλη της Επιτροπής αφού παύσουν να ασκούν το αξίωμα, τη διαφάνεια, τον διορισμό της ανεξάρτητης επιτροπής δεοντολογίας και τη συμμετοχή σε ευρωπαϊκές προεκλογικές εκστρατείες·

13.

θεωρεί ότι είναι σημαντικό να προβλέπονται στον Κώδικα Συμπεριφοράς για τα μέλη της Επιτροπής ισχυρά πρότυπα διαφάνειας, αμεροληψίας και διασφαλίσεις προκειμένου να αποφεύγεται οιαδήποτε ενδεχόμενη σύγκρουση συμφερόντων των επιτρόπων οι οποίοι συμμετέχουν ως υποψήφιοι σε προεκλογική εκστρατεία·

14.

υπενθυμίζει ιδίως το αίτημά του για τριετή περίοδο αναμονής που θα ισχύει για τα πρώην μέλη της Επιτροπής αφού παύσουν να ασκούν το αξίωμα·

15.

εγκρίνει τις τροπολογίες στη συμφωνία-πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι οποίες επισυνάπτονται στην παρούσα απόφαση·

16.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να συνυπογράψει με τον Πρόεδρο της Επιτροπής τις τροπολογίες και να μεριμνήσει για τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

17.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει την παρούσα απόφαση και το παράρτημά της στην Επιτροπή και, προς ενημέρωση, στο Συμβούλιο και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 304 της 20.11.2010, σ. 47.

(2) Ανακοίνωση της Επιτροπής της 25ης Οκτωβρίου 2016 με τίτλο «Πρόγραμμα Εργασίας της Επιτροπής για το 2017 — Για μια Ευρώπη που προστατεύει, ισχυροποιεί και αμύνεται» (COM(2016)0710).

(3) ΕΕ C 366 της 27.10.2017, σ. 7.

(4) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2016)0477.

(5) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2017)0049.

(6) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2017)0358.

(7) Πράξη περί της εκλογής των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με άμεση και καθολική ψηφοφορία, που προσαρτάται στην απόφαση του Συμβουλίου 76/787/ΕΚΑΧ, ΕΟΚ, Ευρατόμ (ΕΕ L 278 της 8.10.1976, σ. 1) όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση 93/81/Ευρατόμ, ΕΚΑΧ, ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 33 της 9.2.1993, σ. 15) και την απόφαση 2002/772/ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου (ΕΕ L 283 της 21.10.2002, σ. 1.).