1.ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Σύμφωνα με το άρθρο 395 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας («η οδηγία για τον ΦΠΑ»), το Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα έπειτα από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να επιτρέπει σε κάθε κράτος μέλος να θεσπίζει ειδικά μέτρα παρέκκλισης από τις διατάξεις της εν λόγω οδηγίας για λόγους απλούστευσης των διαδικασιών επιβολής του ΦΠΑ ή πρόληψης ορισμένων μορφών φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής. Δεδομένου ότι η εν λόγω διαδικασία προβλέπει παρεκκλίσεις από τις γενικές αρχές του ΦΠΑ, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εν λόγω παρεκκλίσεις θα πρέπει να είναι αναλογικές και περιορισμένης εμβέλειας.

Με επιστολή που πρωτοκολλήθηκε στην Επιτροπή στις 19 Ιουλίου 2016, η Ιταλία ζήτησε την άδεια να εφαρμόσει μέτρο παρέκκλισης από το άρθρο 193 της οδηγίας για τον ΦΠΑ, η οποία επιτρέπει στην Ιταλία να εφαρμόζει τον μηχανισμό αντιστροφής της επιβάρυνσης για τις παραδόσεις αγαθών και την παροχή υπηρεσιών στις κοινοπραξίες από τα μέλη τους. Δεδομένου ότι οι πληροφορίες που υπέβαλε η Ιταλία δεν ήταν επαρκείς για να εξεταστεί το αίτημα, η Επιτροπή έστειλε αρκετές επιστολές στην Ιταλία ζητώντας περαιτέρω διευκρινίσεις, ενώ αρκετές φορές πραγματοποιήθηκε και προφορική ανταλλαγή απόψεων όσον αφορά το αίτημα μεταξύ της Ιταλίας και της Επιτροπής. Σύμφωνα με το άρθρο 395 παράγραφος 2 της οδηγίας για τον ΦΠΑ, η Επιτροπή ενημέρωσε τα άλλα κράτη μέλη με επιστολή της 28ης Μαρτίου 2018 σχετικά με το αίτημα που υπέβαλε η Ιταλία. Η Επιτροπή, με επιστολή της 3ης Απριλίου 2018, ενημέρωσε την Ιταλία ότι διέθετε όλες τις πληροφορίες που θεωρούσε αναγκαίες για την αξιολόγηση του αιτήματος.

Κατά κανόνα, δυνάμει του άρθρου 193 της οδηγίας για τον ΦΠΑ, ο υπόχρεος καταβολής ΦΠΑ στις φορολογικές αρχές είναι ο υποκείμενος στον φόρο ο οποίος πραγματοποιεί παράδοση αγαθών. Σκοπός της παρέκκλισης που ζητήθηκε από την Ιταλία είναι να επιφορτισθεί με την υποχρέωση αυτή ο υποκείμενος στον φόρο, εν προκειμένω οι κοινοπραξίες, στις οποίες προορίζονται οι παραδόσεις από τα μέλη τους (ο λεγόμενος μηχανισμός αντιστροφής της επιβάρυνσης). Σκοπός της ζητούμενης παρέκκλισης είναι η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

2.ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ

Βάσει του άρθρου 193 της οδηγίας για τον ΦΠΑ, υπόχρεος καταβολής του ΦΠΑ είναι ο υποκείμενος στον φόρο ο οποίος πραγματοποιεί παράδοση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών. Σκοπός του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης είναι να μετατοπιστεί η ευθύνη στον υποκείμενο στον φόρο στον οποίο πραγματοποιείται η παράδοση αγαθών.

Με τον καθορισμό του προσώπου στο οποίο παραδίδονται τα αγαθά ή παρέχονται οι υπηρεσίες ως υπόχρεου πληρωμής του ΦΠΑ, ο προμηθευτής δεν χρεώνει ούτε εισπράττει ΦΠΑ από τον πελάτη. Ο προμηθευτής δεν μπορεί, συνεπώς, να εξαφανίζεται με το ποσό του ΦΠΑ χωρίς να τον αποδίδει στο Δημόσιο Ταμείο. Υπό αυτή την έννοια, ο μηχανισμός αντιστροφής της επιβάρυνσης έχει αποδειχθεί αποτελεσματικός ως προσωρινό μέσο καταπολέμησης της απάτης.

3.ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ

Η Ιταλία ζήτησε ειδικό μέτρο παρέκκλισης από το άρθρο 193 της οδηγίας για τον ΦΠΑ όσον αφορά την εφαρμογή του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης για τις παραδόσεις αγαθών και την παροχή υπηρεσιών στις κοινοπραξίες 1 2 από τα μέλη τους.

Η Ιταλία ισχυρίζεται στο αίτημά της ότι η θέσπιση του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης για τις παραδόσεις αγαθών και την παροχή υπηρεσιών μεταξύ των μελών κοινοπραξιών και των κοινοπραξιών θα εξασφαλίσει την άμεση περιστολή των περιπτώσεων φοροδιαφυγής, όπως η παράλειψη δήλωσης και/ή μη καταβολή του ΦΠΑ στο Δημόσιο από μέλη κοινοπραξιών. Επιπλέον, θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά για τους δυνητικούς φοροφυγάδες και να καταστεί ο φορολογικός έλεγχος αποτελεσματικότερος λόγω του περιορισμένου αριθμού κοινοπραξιών που υπόκεινται σε λογιστικό έλεγχο.

4.Η ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Όταν η Επιτροπή λαμβάνει αιτήματα σύμφωνα με το άρθρο 395, αυτά εξετάζονται με σκοπό να διασφαλιστεί ότι πληρούνται οι βασικοί όροι αποδοχής τους, ήτοι κατά πόσο το προτεινόμενο ειδικό μέτρο απλουστεύει τις διαδικασίες για τους υποκείμενους στον φόρο και/ή τη φορολογική διοίκηση ή αν η πρόταση αποτρέπει ορισμένες μορφές φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής. Σε αυτό το πλαίσιο, η προσέγγιση της Επιτροπής ήταν ανέκαθεν περιοριστική και επιφυλακτική, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι παρεκκλίσεις δεν υπονομεύουν τη γενικότερη λειτουργία του συστήματος ΦΠΑ, είναι περιορισμένης εμβέλειας, αναγκαίες και αναλογικές.

Επομένως, οποιαδήποτε παρέκκλιση από το σύστημα τμηματικών καταβολών δεν μπορεί παρά να αποτελεί έσχατη λύση και επείγον μέτρο, και πρέπει να παρέχει εγγυήσεις όσον αφορά την αναγκαιότητα και τον έκτακτο χαρακτήρα της χορηγούμενης παρέκκλισης.

Παρά τα διάφορα αιτήματα της Επιτροπής, ούτε η φύση ούτε η έκταση των πιθανών προβλημάτων απάτης που προκύπτουν από τη σχέση μεταξύ των κοινοπραξιών και των μελών τους έχει αποδειχθεί από την Ιταλία.

Είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς πώς μπορεί πράγματι να υπάρχουν προβλήματα απάτης όσον αφορά τον ΦΠΑ στη σχέση μεταξύ των κοινοπραξιών και των μελών τους· η κοινοπραξία υποτίθεται ότι ενεργεί εξ ονόματος των μελών της. Επιπλέον, δεδομένης αυτής της ιδιαίτερης σχέσης, η Ιταλία θα πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την απάτη με κατάλληλα μέτρα ελέγχου. Σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή είναι διαθέσιμη, όταν της ζητηθεί, να παράσχει στην Ιταλία την αναγκαία συνδρομή για την αντιμετώπιση προβλημάτων φοροδιαφυγής όσον αφορά τον ΦΠΑ.

Κατά συνέπεια, δεδομένου ότι δεν έχει αποδειχθεί από την Ιταλία ότι το μέτρο παρέκκλισης ζητήθηκε για την καταπολέμηση της απάτης ή για την απλούστευση των διαδικασιών για τους υποκείμενους στον φόρο και/ή τις φορολογικές αρχές, όπως απαιτείται από το άρθρο 395 της οδηγίας για τον ΦΠΑ, το αίτημα δεν πληροί τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στο εν λόγω άρθρο.

5.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Με βάση τα προαναφερθέντα στοιχεία, η Επιτροπή προβάλλει αντιρρήσεις σχετικά με το αίτημα που υπέβαλε η Ιταλία.