Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1588 του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2015, για την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ορισμένες κατηγορίες οριζόντιων κρατικών ενισχύσεων»

[COM(2018) 398 final — 2018/0222 (NLE)]

(2019/C 110/09)

Εισηγητής:

ο κ. Jorge PEGADO LIZ

Αίτηση γνωμοδότησης	Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 12.7.2018
Νομική βάση	Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Αρμόδιο τμήμα	Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση
Υιοθετήθηκε από το τμήμα	21.11.2018
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	12.12.2018
Σύνοδος ολομέλειας υπ’ αριθ.	539
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	205/3/4

1. Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) λαμβάνει δεόντως υπό σημείωση την πρόταση κανονισμού σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1588, της 13ης Ιουλίου 2015, για την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ορισμένες κατηγορίες οριζόντιων κρατικών ενισχύσεων [COM(2018) 398 final], σκοπός της οποίας είναι η προσθήκη δύο νέων κατηγοριών στον εξουσιοδοτικό κανονισμό που παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να εγκρίνει απαλλαγές κατά κατηγορία [κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2015/1588 του Συμβουλίου (1), της 13ης Ιουλίου 2015].

1.2.

Η ΕΟΚΕ κρίνει την πρόταση αναγκαία και επίκαιρη με την ευκαιρία μιας ολόκληρης σειράς νέων προτάσεων που αφορούν ιδίως το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, δεδομένου ότι αποτελεί βασικό μέσο για την αποτελεσματική λειτουργία πολλών από τα μέτρα που προβλέπονται σε αυτές τις νέες πρωτοβουλίες. Η πρόταση συμβάλλει αποφασιστικά στην εξασφάλιση ότι η Επιτροπή θα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επιλογή των έργων που λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη σύμφωνα με το κοινό συμφέρον της ΕΕ, καθώς και ότι η δημόσια στήριξη θα συμπληρώνει τις ιδιωτικές επενδύσεις με πλήρη διαφάνεια.

1.3.

Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ συμφωνεί και υποστηρίζει τη νέα αυτή πρόταση της Επιτροπής. Η ΕΟΚΕ κρίνει επίσης σκόπιμο να ενθαρρυνθούν οι ενδιαφερόμενοι φορείς να ακολουθήσουν τις κατευθυντήριες γραμμές του κώδικα βέλτιστων πρακτικών.

2. Η πρόταση της Επιτροπής

2.1.

Στις 6 Ιουνίου 2018, η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση κανονισμού σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1588, της 13ης Ιουλίου 2015, για την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ορισμένες κατηγορίες οριζόντιων κρατικών ενισχύσεων (2), μεταξύ μιας ολόκληρης σειράς νέων προτάσεων που αφορούν ιδίως το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) (3).

2.2.

Στόχος της υπό εξέταση πρότασης είναι να βελτιωθεί η αλληλεπίδραση μεταξύ ορισμένων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ιδίως στο πλαίσιο των προγραμμάτων COSME και Ορίζων Ευρώπη, ή να βελτιωθεί το πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη, το νέο Ταμείο InvestEU και η προώθηση της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας, αλλά και οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να δίδει τη δυνατότητα στοχοθετημένων τροποποιήσεων των υφιστάμενων κανόνων στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, ούτως ώστε να μπορούν να συνδυάζονται όσο το δυνατόν πιο απρόσκοπτα και χωρίς στρέβλωση του ανταγωνισμού στην αγορά της ΕΕ, η δημόσια χρηματοδότηση των κρατών μελών —μεταξύ άλλων οι πόροι από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία που τελούν υπό εθνική διαχείριση— και τα ταμεία της Ένωσης που διαχειρίζεται κεντρικά η Επιτροπή.

2.3.

Σκοπός της πρότασης είναι επομένως η προσθήκη δύο νέων κατηγοριών στον εξουσιοδοτικό κανονισμό που παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να εγκρίνει απαλλαγές κατά κατηγορία [κανονισμός (ΕΕ) 2015/1588, της 13ης Ιουλίου 2015], με τον καθορισμό σαφών κριτηρίων συμβατότητας, διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτόν ότι οι επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών θα είναι περιορισμένες. Με τη θέσπιση των εν λόγω απαλλαγών κατά κατηγορία θα είναι δυνατό να απλουστευτούν σημαντικά οι διοικητικές διαδικασίες για τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, με βάση σαφώς καθορισμένους εκ των προτέρων όρους συμβατότητας.

2.4.

Συνεπώς, η Επιτροπή προτείνει να προστεθούν τα ακόλουθα δύο σημεία στο άρθρο 1 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1588:

xv)	χρηματοδότηση που διοχετεύεται ή υποστηρίζεται από χρηματοδοτικά μέσα ή εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό της ΕΕ που τελούν υπό κεντρική διαχείριση, όταν οι ενισχύσεις έχουν τη μορφή πρόσθετης χρηματοδότησης που παρέχεται μέσω κρατικών πόρων·

xvi)	έργα που υποστηρίζονται από ενωσιακά προγράμματα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας.

3. Γενικές παρατηρήσεις

3.1.

Η ΕΟΚΕ, σε πολύ πρόσφατες γνωμοδοτήσεις που υιοθέτησε, υποστήριξε τις νέες προγραμματικές πρωτοβουλίες της Επιτροπής, ιδίως στις γνωμοδοτήσεις της σχετικά με:

α)	InvestEU (4)·

β)	Πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» (5)·

γ)	Τεχνητή νοημοσύνη για την Ευρώπη (6)·

δ)	Έρευνα και καινοτομία — Ένα ανανεωμένο ευρωπαϊκό θεματολόγιο (7)·

ε)	Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείο Συνοχής (8)·

στ)	Κανονισμός σχετικά με την ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία για την περίοδο 2021-2027 (9)·

ζ)	Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (10)·

η)	Υλοποίηση των έργων του ΔΕΔ-Μ (11)·

θ)	Συνδεδεμένη και αυτοματοποιημένη κινητικότητα (12)·

ι)	Πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» (13).

3.2.

Η υπό εξέταση πρόταση της Επιτροπής είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική λειτουργία πολλών από τα μέτρα που προβλέπονται σε αυτές τις νέες πρωτοβουλίες —ο κατάλογος των οποίων παρέχεται ενδεικτικά και μόνο, δεδομένου ότι οι συζητήσεις μεταξύ των συννομοθετών βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη— και συμβάλλει αποφασιστικά στην εξασφάλιση ότι η Επιτροπή θα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επιλογή των έργων και προγραμμάτων που θα υποστηρίζονται σύμφωνα με το κοινό συμφέρον της ΕΕ, καθώς και ότι η δημόσια στήριξη θα συμπληρώνει τις ιδιωτικές επενδύσεις με πλήρη διαφάνεια.

3.3.

Πράγματι, τα άρθρα 107, 108 και 109, στο κεφάλαιο «Κοινοί κανόνες ανταγωνισμού» αποτελούν τις κύριες διατάξεις στον θεμελιώδη νόμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (τη ΣΛΕΕ) που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις.

3.4.

Για την εφαρμογή του θεμελιώδους νόμου, ο κανονισμός (ΕΕ) 2015/1588, της 13ης Ιουλίου 2015, προέβλεπε την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της ΣΛΕΕ σε ορισμένες κατηγορίες οριζόντιων κρατικών ενισχύσεων, είτε επρόκειτο για επενδύσεις είτε για κρατικές εγγυήσεις.

3.5.

Ο κανονισμός αυτός πρέπει να προσαρμοστεί ώστε να μπορούν να υλοποιηθούν οι στόχοι που διατυπώνονται στην πρόταση της Επιτροπής, τους οποίους υποστηρίζει πλήρως η ΕΟΚΕ.

3.6.

Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τις αλλαγές που εισάγονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2015/1588, όπως αυτές εκτίθενται στην πρόταση της Επιτροπής, δεδομένου ότι τις θεωρεί απαραίτητες για την επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων.

3.7.

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή, λίγες ημέρες μετά τη δημοσίευση της πρότασης η οποία εξετάζεται στην παρούσα, δημοσίευσε επίσης «κώδικα βέλτιστων πρακτικών για τη διεξαγωγή διαδικασιών που αφορούν τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων» (14), με τον οποίο καταργείται ο κώδικας που είχε δημοσιευθεί το 2009, και στον οποίο ενσωματώνεται η ανακοίνωση σχετικά με την απλοποιημένη διαδικασία (15).

3.8.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία αυτή, η οποία αποσκοπεί στο να αξιοποιηθούν κατά τον βέλτιστο τρόπο οι εκσυγχρονισμένοι κανόνες σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, όπως αυτοί που περιέχονται στην υπό εξέταση πρόταση, να παρασχεθούν στα κράτη μέλη, στους δικαιούχους των ενισχύσεων και στα ενδιαφερόμενα μέρη κατευθυντήριες γραμμές για την πρακτική λειτουργία των διαδικασιών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, αλλά και στο να καταστούν οι διαδικασίες αυτές «όσο το δυνατόν πιο διαφανείς, απλές, σαφείς, προβλέψιμες και σύντομες».

3.9.

Αυτός ο κώδικας βέλτιστων πρακτικών του 2018 δεν προορίζεται να είναι εξαντλητικός, ούτε δημιουργεί νέα δικαιώματα. Περιγράφει τη διαδικασία και δίνει σχετικές κατευθύνσεις. Σύμφωνα με το κείμενο, ο εν λόγω κώδικας πρέπει να ερμηνεύεται σε συνδυασμό με όλα τα άλλα σχετικά κείμενα που έχουν υιοθετηθεί προηγουμένως.

3.10.

Κύριος στόχος του είναι να ενισχυθεί η συνεργασία των ενδιαφερόμενων μερών με την Επιτροπή κατά τη διάρκεια των ελέγχων και να καταστεί η διαδικασία πιο κατανοητή για τις επιχειρήσεις και τα κράτη.

3.11.

Βελτιώνει επίσης τη διαδικασία διεκπεραίωσης των καταγγελιών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, απαιτώντας από τους καταγγέλλοντες να αποδεικνύουν το θιγόμενο συμφέρον ήδη κατά την υποβολή του εντύπου καταγγελίας και καθορίζοντας ενδεικτικές προθεσμίες για τη διεκπεραίωση των καταγγελιών.

Βρυξέλλες, 12 Δεκεμβρίου 2018.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Luca JAHIER

(1) ΕΕ L 248 της 24.9.2015, σ. 1.

(2) COM(2018) 398 final.

(3) COM(2018) 321 final της 2ας Απριλίου 2018.

(4) ECO/474 (ΕΕ C 62 της 15.2.2019, σ. 131).

(5) INT/858 (ΕΕ C 62 της 15.2.2019, σ. 33).

(6) ΕΕ C 440 της 6.12.2018, σ. 51.

(7) ΕΕ C 440 της 6.12.2018, σ. 73.

(8) ECO/462 (ΕΕ C 62 της 15.2.2019, σ. 90).

(9) EE C 440 της 6.12.2018, σ. 116.

(10) EE C 440 της 6.12.2018, σ. 191.

(11) TEN/669 (ΕΕ C 62 της 15.2.2019, σ. 269).

(12) TEN/673 (ΕΕ C 62 της 15.2.2019, σ. 274).

(13) TEN/677 (ΕΕ C 62 της 15.2.2019, σ. 292).

(14) Ανακοίνωση της Επιτροπής C(2018) 4412 final της 16.7.2018.

(15) ΕΕ C 136 της 16.6.2009, σ. 13.