Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙΙ)»

[COM(2018) 465 final — 2018/0247 (COD)]

(2019/C 110/28)

Εισηγητής:

ο κ. Δημήτρης ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ

Αίτηση γνωμοδότησης	Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2.7.2018 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 12.7.2018 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 18.7.2018
Νομική βάση	Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αρμόδιο τμήμα	Εξωτερικές σχέσεις
Υιοθετήθηκε από το τμήμα	23.11.2018
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	12.12.2018
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	539
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	181/1/1

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙΙ) για την περίοδο 2021-2027.

1.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί επίσης τη δήλωση ότι ο ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει να θέσει τις επιδόσεις στο επίκεντρο του μηχανισμού, δίνοντας έτσι την ευκαιρία για μεγαλύτερη καθοδήγηση στο συνολικό κονδύλιο χρηματοδότησης, στοιχείο που αντικατοπτρίζει τις δεσμεύσεις των δικαιούχων και την πρόοδο προς την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων. Η χρήση δεικτών επιδόσεων θα συμβάλει στη συνολική αξιολόγηση του ΜΠΒ III και είναι σύμφωνη με τις προηγούμενες συστάσεις της ΕΟΚΕ σχετικά με τον ΜΠΒ ΙΙ (1).

1.3.

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η θέσπιση του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ) είναι σύμφωνη με τη νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Δυτικά Βαλκάνια με τίτλο «Μια αξιόπιστη προοπτική διεύρυνσης για τα Δυτικά Βαλκάνια και αυξημένη δέσμευση της ΕΕ απέναντί τους», η οποία δημοσιεύθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2018, και με τις έξι εμβληματικές πρωτοβουλίες της που καλύπτουν ένα φάσμα τομέων, όπως η ισχυροποίηση του κράτους δικαίου, η ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και της μετανάστευσης τόσο μέσω κοινών ομάδων έρευνας όσο και στο πλαίσιο του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, η επέκταση της Ενεργειακής Ένωσης της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια, η μείωση των τελών περιαγωγής και η εγκατάσταση ευρυζωνικών δικτύων στην περιοχή (2). Είναι επίσης σύμφωνη με την πολιτική της ΕΕ για τη διεύρυνσή της με την προοπτική πιθανής προσχώρησης σε αυτήν της Τουρκίας.

1.4.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει τη θέση της με βάση το άρθρο 49 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο προβλέπει ότι κάθε ευρωπαϊκό κράτος που σέβεται τις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες, και δεσμεύεται να προάγει τις εν λόγω αξίες, μπορεί να ζητήσει να γίνει μέλος της Ένωσης.

1.5.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι το ποσό αναφοράς που προβλέπεται στο πλαίσιο του σχεδίου κανονισμού για τον ΜΠΒ ΙΙΙ για την περίοδο 2021-2027 θα είναι περίπου 14,5 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

1.6.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί επίσης το γεγονός ότι το 25 % των δαπανών της ΕΕ θα συμβάλει στην επίτευξη στόχων για το κλίμα.

1.7.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι ο ΜΠΒ III ενισχύεται η ευελιξία, δεδομένου ότι δεν καθορίζονται εξαρχής κονδύλια ανά εταίρο. Το πλαίσιο προγραμματισμού του ΜΠΒ θα πρέπει να βασίζεται στις εξελισσόμενες ανάγκες και να εξασφαλίζει ισορροπία μεταξύ της προβλεψιμότητας και της χρηματοδότησης με βάση τις επιδόσεις.

1.8.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι οι παρατηρήσεις που έγιναν μετά την ενδιάμεση αξιολόγηση του ΜΠΒ ΙΙ (3) και πολλές από τις προηγούμενες συστάσεις της ΕΟΚΕ (4) θα πρέπει να υιοθετηθούν πλήρως τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και από τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη.

1.9.

Η ΕΟΚΕ εξαίρει τη σημασία της προενταξιακής βοήθειας για την προώθηση οικονομικών μεταρρυθμίσεων και τη δημιουργία ευνοϊκού και προβλέψιμου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με στόχο να προαχθεί η επιχειρηματικότητα, η σύσταση επιχειρήσεων και η διευκόλυνση της ανάπτυξης ΜΜΕ, αυξάνοντας έτσι την ανταγωνιστικότητα, την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων και αξιοπρεπών θέσεων εργασίας.

1.10.

Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία των προγραμμάτων οικονομικών μεταρρυθμίσεων (ΠΟΜ) και της ουσιαστικής συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων και άλλων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία διαμόρφωσης και υλοποίησης των εν λόγω προγραμμάτων. Η ΕΟΚΕ ζητεί να διατεθούν περισσότερα κονδύλια, συμπεριλαμβανομένων και επιχορηγήσεων για οργανωτικούς σκοπούς, για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των κοινωνικών εταίρων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών προκειμένου να είναι σε θέση να συμμετέχουν αποτελεσματικά στις εν λόγω διαδικασίες. Κρίνεται επίσης σκόπιμο να ενθαρρυνθεί η βελτίωση της ποιότητας και του περιεχομένου του κοινωνικού διαλόγου στα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη.

1.11.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η χρηματοδότηση που παρέχεται από τον ΜΠΒ ΙΙΙ είναι σημαντική για την ένταξη των οικονομιών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ.

1.12.

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη ότι η πρόοδος των δικαιούχων του ΜΠΒ όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις είναι ουσιώδης για την απορρόφηση (μεταξύ 64,3 % και 88,9 % για τον ΜΠΒ ΙΙ) και για την αξιοποίηση αυτών των κονδυλίων και τονίζει την ανάγκη εμπέδωσης της νοοτροπίας συνεργασίας μεταξύ των δικαιούχων των Δυτικών Βαλκανίων. Η περίπτωση της Τουρκίας είναι πολύ πιο περίπλοκη και λεπτή. Η χρηματοδότηση μιας χώρας όπου δεν αποκλείεται εντελώς η περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης όσον αφορά τα δικαιώματα του πολίτη απαιτεί προσοχή και την ανάγκη εφαρμογής της αρχής της αιρεσιμότητας.

1.13.

Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη χρησιμοποίησης της προενταξιακής βοήθειας για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των υποψηφίων και δυνάμει υποψηφίων μελών, με στόχο την προετοιμασία τους για τη μελλοντική χρήση των διαρθρωτικών ταμείων και τη συμμετοχή τους στην κοινή γεωργική πολιτική της ΕΕ (ΚΓΠ).

1.14.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι η ΕΕ πρέπει να θεσπίσει αυστηρούς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς για την παρακολούθηση της κατανομής της προενταξιακής βοήθειας σε όλα τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη. Ειδικά στην περίπτωση της Τουρκίας, θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή ώστε να τερματιστούν οι χρόνιες καθυστερήσεις σε διάφορους τομείς.

1.15.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η εφαρμογή του ΜΠΒ III θα πρέπει να επιταχυνθεί, ιδίως κατά τα πρώτα έτη, ώστε να αποφευχθούν διαρθρωτικές καθυστερήσεις στην ανάθεση συμβάσεων και την υλοποίηση, αλλά και για να απορροφηθούν σταδιακά οι τρέχουσες καθυστερήσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην έμμεση διαχείριση με δικαιούχους. Η ενδιάμεση αξιολόγηση κατέδειξε ότι, παρόλο που η επίδραση όσον αφορά την αυξημένη ανάληψη ευθύνης κρίνεται θετική, οι επιδόσεις όσον αφορά την ανάθεση συμβάσεων δεν ήταν ικανοποιητικές και έχουν σημειωθεί σημαντικές καθυστερήσεις στην εκτέλεση, ιδίως στην Τουρκία.

1.16.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι η παρακολούθηση πρέπει να πραγματοποιείται με βάση τους δείκτες που καθορίζονται στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι σχετικοί δείκτες επιδόσεων θα καθοριστούν και θα συμπεριληφθούν στο πλαίσιο προγραμματισμού του ΜΠΒ και αναλογικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων θα επιβληθούν στους αποδέκτες κονδυλίων της ΕΕ. Οι εκθέσεις για τη διεύρυνση θα χρησιμεύσουν ως σημείο αναφοράς για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της βοήθειας που παρέχεται μέσω του ΜΠΒ ΙΙΙ. Το σύστημα υποβολής εκθέσεων για τις επιδόσεις θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι τα στοιχεία με τα οποία παρακολουθούνται η εκτέλεση και τα αποτελέσματα συλλέγονται κατά τρόπο αποδοτικό, αποτελεσματικό και έγκαιρο.

1.17.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να παρακολουθεί τακτικά τις δράσεις της και να εξετάζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί ως προς την επίτευξη αποτελεσμάτων. Με τις αξιολογήσεις θα εκτιμηθούν τα αποτελέσματα του μηχανισμού στην πράξη, βάσει των σχετικών δεικτών και στόχων και βάσει λεπτομερούς ανάλυσης του βαθμού στον οποίο ο μηχανισμός μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι σημαντικός, αποτελεσματικός και αποδοτικός, αλλά και ότι προσφέρει αρκετή ενωσιακή προστιθέμενη αξία και εμφανίζει συνοχή με άλλες πολιτικές της ΕΕ. Στις αξιολογήσεις θα περιλαμβάνονται τα διδάγματα που αποκομίστηκαν, με σκοπό τον εντοπισμό τυχόν ελλείψεων/προβλημάτων ή περιθωρίων περαιτέρω βελτίωσης των δράσεων ή των αποτελεσμάτων τους και τη μεγιστοποίηση της χρησιμοποίησής τους/του αντίκτυπού τους.

1.18.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι πρέπει να καθιερωθούν δείκτες αναφοράς και οι βέλτιστες πρακτικές να διαδοθούν μεταξύ των υποψήφιων και δυνάμει υποψήφιων μελών ώστε να βελτιωθεί η ενεργός απορρόφηση κονδυλίων.

1.19.

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι στο νέο σχέδιο κανονισμού δίνεται επίσης έμφαση στη βελτίωση του συντονισμού και της συνεργασίας με τους άλλους χορηγούς βοήθειας και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα.

1.20.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διερευνήσει τις δυνατότητες μιας μακροπρόθεσμης προοπτικής εφαρμογής. Αυτό θα αυξήσει το επίπεδο προβλεψιμότητας και θα μετριάσει την πίεση του χρόνου, ειδικά όταν συσσωρεύονται σημαντικές καθυστερήσεις κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου.

1.21.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να βελτιωθεί η συνολική ποιότητα των εγγράφων (εργασίας) που χρησιμοποιούνται για τον προγραμματισμό τομεακών προσεγγίσεων, καθώς και να διευκρινιστεί ο προγραμματισμός της τομεακής προσέγγισης με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Προς τον σκοπό αυτό, συνιστά επίσης τη λήψη μέτρων για τη βελτίωση της ικανότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνεκτιμά οριζόντια ζητήματα. Προβάλλει γενική η ανάγκη ενίσχυσης των ικανοτήτων όλων των θεσμικών οργάνων που συμμετέχουν στην παροχή προενταξιακής βοήθειας. Θα πρέπει επίσης να συμπεριληφθεί η αναλογική χρήση τεχνικής βοήθειας προς στήριξη των οργάνων αυτών στα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη.

1.22.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο ΜΠΒ III θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί τόσο για τη βελτίωση της κατανόησης των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ όσο και για την προβολή της προστιθέμενης αξίας του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας στον γενικό πληθυσμό των υποψηφίων και δυνάμει υποψηφίων μελών, κατά προτίμηση μέσω προγραμμάτων επιχορηγήσεων που διαχειρίζονται οι αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1.23.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι η προενταξιακή βοήθεια θα πρέπει να συνδέεται με: α) το κράτος δικαίου, β) τη χρηστή διακυβέρνηση και τα θεμελιώδη δικαιώματα, γ) την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, δ) την υιοθέτηση των πολιτικών της ΕΕ και του κοινοτικού κεκτημένου, ε) τις σχέσεις καλής γειτονίας και τη συμφιλίωση και στ) την περιφερειακή συνεργασία.

2.   Κράτος δικαίου, χρηστή διακυβέρνηση και θεμελιώδη δικαιώματα

2.1.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των προτύπων της ΕΕ και όσων ισχύουν σε όλα τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη. Η κατάσταση στην Τουρκία φαίνεται να είναι δυσκολότερη από ό,τι κατά το παρελθόν, ιδίως μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016 και την επιβολή στρατιωτικού νόμου.

2.2.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι ο ΜΠΒ III θα πρέπει να διατηρήσει τις επενδύσεις του σε έργα σχετικά με το κράτος δικαίου που βοήθησαν τις ενδιαφερόμενες χώρες να θεσπίσουν εύρωστα και επαγγελματικά όργανα επιβολής του νόμου και απονομής της δικαιοσύνης, ανεξάρτητα και απαλλαγμένα από κάθε εξωτερική επιρροή.

2.3.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει επίσης ότι θα πρέπει να επιδειχθεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού συστήματος προστασίας των συνόρων, διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών, πρόληψης των ανθρωπιστικών κρίσεων και παροχής ασύλου σε όσους έχουν ανάγκη. Η παροχή τεχνικής βοήθειας από την ΕΕ για τη στήριξη πρακτικών χρηστής διακυβέρνησης σε αυτούς τους τομείς μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη. Επιπλέον, όλες οι υποψήφιες και πιθανές υποψήφιες χώρες οφείλουν να αναπτύξουν μηχανισμούς για την πρόληψη του οργανωμένου εγκλήματος, την πάταξη της τρομοκρατίας και την εξάλειψη της παράνομης μετανάστευσης. Η Τουρκία θα πρέπει να επιδείξει μεγαλύτερη προσήλωση στην εφαρμογή της συμφωνίας που υπέγραψε με την ΕΕ, στις 28 Μαρτίου 2016, προκειμένου να σταματήσει η ροή των παράτυπων μεταναστών μέσω της Τουρκίας προς την Ευρώπη (5).

2.4.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι ο δημόσιος τομέας σε όλα τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα όπως οι πελατειακές σχέσεις, η αδιαφάνεια, η διαφθορά και η ανισότητα.

2.5.

Η ΕΟΚΕ έχει επίγνωση του γεγονότος ότι σε όλα τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη, οι μειονότητες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα λόγω συμπεριφορών και στάσεων που δημιουργούν διακρίσεις.

2.6.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι η προτεραιότητα στο πλαίσιο της προενταξιακής βοήθειας θα πρέπει να δοθεί σε πρωτοβουλίες για τη μεταρρύθμιση και αποπολιτικοποίηση του δημόσιου τομέα, την προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, την ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και τη βελτίωση της διαχείρισης. Εν προκειμένω, η προενταξιακή βοήθεια θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ουσιαστικών ευκαιριών με στόχο τη συμμετοχή του ευρύτερου δυνατού φάσματος οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία χάραξης των κυβερνητικών πολιτικών.

2.7.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να αναγνωριστεί ως σημαντικός παράγοντας για την εξασφάλιση του κράτους δικαίου και ότι, ως εκ τούτου, οι πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα στα προγράμματα προενταξιακής βοήθειας.

2.8.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει επίσης ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που διευκολύνουν και προάγουν την ισότητα και τον σεβασμό των δικαιωμάτων του πολίτη πρέπει και αυτά να αποτελέσουν προτεραιότητα στην προενταξιακή βοήθεια.

3.   Κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη

3.1.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η ανάγκη χρηματοδοτικής βοήθειας προς τους εταίρους αυτούς καταδεικνύεται από τα σταθερά υψηλά ποσοστά ανεργίας (π.χ. 21,6 % στην ΠΓΔΜ ή 35,3 % στο Κοσσυφοπέδιο (*1) κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018) και τη βραδεία κάλυψη της διαφοράς με τις χώρες της ΕΕ όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ.

3.2.

Η ΕΟΚΕ έχει πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι η φτώχεια, η υψηλή ανεργία, η άτυπη οικονομία, οι χαμηλοί μισθοί, η διαφθορά, η παραβατικότητα, η μετανάστευση ειδικευμένων εργαζομένων και η φυγή ατόμων υψηλής κατάρτισης στο εξωτερικό πλήττουν όλους τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων (6) και την Τουρκία.

3.3.

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι ο ρόλος της εκπαίδευσης σε όλους τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της ισότιμης πρόσβασης στα εκπαιδευτικά συστήματα, είναι ζητούμενο πρωταρχικής σημασίας για την προαγωγή των ευρωπαϊκών αξιών, την καλλιέργεια της ανοχής απέναντι στις μειονότητες, την ενίσχυση της ισότητας των φύλων, την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής.

3.4.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει επίσης ότι, στο πλαίσιο του ΜΠΒ III, απαιτείται να εφαρμοστεί ένα «θεματολόγιο κοινωνικής συνοχής» το οποίο θα βελτιώσει την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων, συμβάλλοντας έτσι στην αντιμετώπιση τόσο των ελλείψεων και των αναντιστοιχιών δεξιοτήτων όσο και των προκλήσεων που συνεπάγονται για την αγορά εργασίας οι ψηφιακές και τεχνολογικές αλλαγές στην οικονομία. Η παροχή αυξημένης χρηματοδοτικής στήριξης σε προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης, μαθητείας και διά βίου μάθησης, σε συνδυασμό με τη στενότερη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και άλλων συναφών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στον σχεδιασμό τους, θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, καθώς και στη μείωση των υψηλών ποσοστών ανεργίας και του αριθμού των κενών θέσεων εργασίας.

3.5.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της δημιουργίας μηχανισμών μέσω της προενταξιακής βοήθειας για την καταπολέμηση της φτώχειας και την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, ιδίως των νέων, των γυναικών και των μειονοτικών ομάδων, με σκοπό την αποτροπή της μετανάστευσης και της φυγή ατόμων υψηλής κατάρτισης στο εξωτερικό.

3.6.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η εμβάθυνση και η διεύρυνση του κοινωνικού διαλόγου αποτελεί αναπόδραστο προαπαιτούμενο για την επίτευξη κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης. Οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πολιτικών.

3.7.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι η αύξηση της ικανότητας ενίσχυσης της μακροοικονομικής σταθερότητας και η στήριξη της προόδου προς την κατεύθυνση της καθιέρωσης μιας εύρυθμης οικονομίας της αγοράς με ικανότητα αντιμετώπισης των ανταγωνιστικών πιέσεων και των δυνάμεων της αγοράς εντός της ΕΕ θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για όλα τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη κατά τη διάρκεια της κατανομής της προενταξιακής βοήθειας. Ωστόσο, απαιτείται επίσης να επιδειχθεί ιδιαίτερη προσοχή στο επιχειρηματικό επίπεδο των οικονομιών των δικαιούχων του ΜΠΒ III και να μην παραβλεφθούν τα ζητήματα της επιχειρηματικότητας της αυτοαπασχόλησης, των ΜΜΕ και της μικροχρηματοδότησης.

3.8.

Η ΕΟΚΕ ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον ορθότερο προσανατολισμό του ιδιωτικού τομέα στην αγορά και στην ανταγωνιστικότητα των ιδιωτικών επιχειρήσεων μέσω της κατανομής της προενταξιακής βοήθειας.

3.9.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι στο πλαίσιο του ΜΠΒ III θα πρέπει να καταστούν διαθέσιμες για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών επιχορηγήσεις για λειτουργικούς σκοπούς, διάρκειας τουλάχιστον 36 μηνών.

3.10.

Η ΕΟΚΕ κρίνει σκόπιμη τη μεγιστοποίηση του αντικτύπου των συστημάτων μικρών επιχορηγήσεων που απευθύνονται σε αγροτικές/τοπικές και μικρές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, στο πλαίσιο του ΜΠΒ III, πρωτίστως μέσω της ουσιαστικότερης συμμετοχής των εν λόγω οργανώσεων σε όλα τα στάδια της διαδικασίας προγραμματισμού κάθε συστήματος μικρών επιχορηγήσεων.

3.11.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη αρωγής μέσω των θεσμών προενταξιακής βοήθειας για τη διευκόλυνση της διάδοσης των ψηφιακών τεχνολογιών, την προστασία του περιβάλλοντος και τον καθορισμό όσο το δυνατόν υψηλότερων προδιαγραφών πυρηνικής ασφάλειας.

3.12.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει επίσης ότι η διαμόρφωση θεσμών για την προώθηση ισότιμης πρόσβασης στην παιδική εκπαίδευση, την ανάπτυξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης, τη βελτίωση της ποιότητας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και την ενίσχυση της διά βίου μάθησης, την ύπαρξη μηχανισμών/οργάνων που να ρυθμίζουν τις εργασιακές σχέσεις, τη διαδικασία συλλογικών διαπραγματεύσεων και επίλυσης εργατικών διαφορών, καθώς και τη διαδικασία δομημένου κοινωνικού διαλόγου μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα όσον αφορά τη λήψη προενταξιακής βοήθειας.

4.   Υιοθέτηση των πολιτικών της ΕΕ και του κοινοτικού κεκτημένου

4.1.

Η ΕΟΚΕ έχει επίγνωση του γεγονότος ότι υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των προτύπων της ΕΕ και όσων ισχύουν σε όλα τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη.

4.2.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να αποδοθεί σημασία στην προώθηση της εναρμόνισης των προτύπων, των πολιτικών και των πρακτικών των υποψήφιων και δυνάμει υποψήφιων μελών με τα αντίστοιχα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.

4.3.

Η ΕΟΚΕ τονίζει, ότι πέραν της εναρμόνισης του νομοθετικού σκέλους του κοινοτικού κεκτημένου, τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη θα χρειαστεί να εξοικειωθούν και, ενδεχομένως, να συμπορευθούν τόσο με τις πολιτικές που βρίσκονται επί του παρόντος υπό συζήτηση και διαμόρφωση εντός της ΕΕ, όπως ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων, οι αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας (ΑΣΧ) του ΟΗΕ και την ατζέντα του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, όσο και με τη συνεργασία που αναπτύσσεται μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ όσον αφορά τις ροές προσφύγων και μεταναστών και το ολοκληρωμένο σύστημα ελέγχου των συνόρων.

5.   Σχέσεις καλής γειτονίας και συμφιλίωση

5.1.

Τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη από τα Δυτικά Βαλκάνια και η Τουρκία εξακολουθούν να φέρουν τα τραύματα του πολέμου και της σύγκρουσης, του εθνοτικού μίσους, των αλυτρωτικών κινημάτων και της πιθανότητας αναζωπύρωσης «παγωμένων» συγκρούσεων. Κρίνεται αναγκαίο να ενθαρρυνθεί σθεναρά η διευθέτηση των πλέον πιεστικών διμερών ζητημάτων πριν από την προσχώρησή τους στην ΕΕ, παρότι η επιμονή στην επίλυση όλων των εκκρεμών ζητημάτων θα μπορούσε να επιβραδύνει την εν λόγω διαδικασία. Η ενθάρρυνση της ανασυγκρότησης των εμπορικών και άλλων οικονομικών σχέσεών τους θα μπορούσε να συμβάλει στην επίλυση των συγκρούσεων και στην οικονομική ανάπτυξη.

5.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις πρωτοβουλίες που δρομολογούν οι κρατικοί εκπαιδευτικοί και πολιτιστικοί οργανισμοί, τα πανεπιστήμια και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στα της συμφιλίωσης, των σχέσεων καλής γειτονίας και της κριτικής προσέγγισης του παρελθόντος.

5.3.

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η ενίσχυση των δυνατοτήτων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των κοινωνικών εταίρων, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματικών ενώσεων, καθώς και η ενθάρρυνση της δικτύωσης σε όλα τα επίπεδα μεταξύ των οργανώσεων που εδρεύουν στην ΕΕ και των αντίστοιχων των δικαιούχων, θα διευκολύνει τη διαδικασία της ολοκλήρωσης.

5.4.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι ο ΜΠΒ III θα πρέπει να παρέχει χρηματοδότηση στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που επιδιώκουν τη βελτίωση του πεδίου δράσης των πολιτών προς όφελος της δραστηριοποίησης και της συμμετοχής τους. Η υποστήριξη των υποδομών της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και των περιφερειακών θεματικών πλατφορμών και δικτύων της κοινωνίας των πολιτών θα πρέπει να επεκταθεί στον ΜΠΒ III.

6.   Περιφερειακή συνεργασία

6.1.

Τα δίκτυα της ενέργειας και μεταφορών θα πρέπει να συντελέσουν στην ανάπτυξη και τη διασυνδεσιμότητα της περιοχής, στοιχείο το οποίο θα μπορέσει να αποτελέσει εχέγγυο ότι οι πολίτες των υποψηφίων και δυνάμει υποψηφίων μελών από τα Δυτικά Βαλκάνια και της Τουρκίας θα έχουν σαφή εικόνα των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών οφελών της προσχώρησης στην ΕΕ. Παραδείγματος χάρη, η ενεργειακή απόδοση και η εξοικονόμηση ενέργειας συνιστούν παράγοντες που ευνοούν τη δραστηριότητα των επιχειρήσεων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τόσο οικολογικών όσο και παραδοσιακών.

6.2.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι, στο πλαίσιο της προενταξιακής βοήθειας, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε θεσμικά όργανα και πρωτοβουλίες που δημιουργούν δεσμούς μεταξύ των υποψήφιων και δυνάμει υποψήφιων μελών στους τομείς της ενέργειας, της επικοινωνίας, της ψηφιοποίησης, της καινοτομίας, της μεταφοράς και της προστασίας του περιβάλλοντος. Η περίπτωση της συνεργασίας μεταξύ των πόλεων Κούλα στη Βουλγαρία και Μπόλιεβατς στη Σερβία, που επιθυμούσε να αγοράσει εξειδικευμένα οχήματα, τηλεκατευθυνόμενα αεροπλάνα επιτήρησης και μέσα εξατομικευμένης προστασίας για την καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών, θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα ορθής πρακτικής (7).

6.3.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την υπογραφή της Συνθήκης για την ίδρυση Κοινότητας Μεταφορών μεταξύ της ΕΕ και των υποψηφίων και δυνάμει υποψηφίων μελών των Δυτικών Βαλκανίων, στις 12 Ιουλίου 2017, και ενθαρρύνει τα συμβαλλόμενα μέρη να την αναπτύξουν περαιτέρω. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και οι εταίροι από τα Δυτικά Βαλκάνια θα πρέπει να επικεντρώσουν τις επενδύσεις τους στη σύνδεση του βασικού δικτύου ΔΕΔ-Μ της ΕΕ με τις υποδομές των Δυτικών Βαλκανίων. Ως εκ τούτου, καθίσταται πλέον αναγκαίο ένα συλλογικό πρόγραμμα για τον καθορισμό των διαθέσιμων πόρων και τη διαμόρφωση κοινού χρονοδιαγράμματος.

6.4.

Η βελτίωση των υποδομών θα μειώσει το μεταφορικό και το ενεργειακό κόστος και θα διευκολύνει τόσο την πραγματοποίηση μεγάλων επενδύσεων στην περιοχή όσο και το ενδοπεριφερειακό εμπόριο. Επιπλέον, η προώθηση της ψηφιακής αναβάθμισης και η σταδιακή μείωση των τελών περιαγωγής στα Δυτικά Βαλκάνια θα συμβάλει στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων, στην αύξηση της παραγωγικότητας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ωστόσο, η έλλειψη υποδομών δεν αποτελεί το κύριο εμπόδιο για τη συνεργασία μεταξύ των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων. Οι εχθροπραξίες του παρελθόντος και οι μεταξύ τους εκκρεμείς ανεπίλυτες διαφωνίες έχουν περιορίσει το πεδίο και το περιεχόμενο της συνεργασίας. Η κατάσταση θα μπορούσε εν μέρει να αποκατασταθεί με την ενθάρρυνση έργων διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των δικαιούχων του ΜΠΒ.

6.5.

Κρίνεται σκόπιμη η χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και άλλων μορφών επικοινωνίας για την προβολή της παρουσίας και της σημασίας των δράσεων της ΕΕ στα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη, παράλληλα με την ενίσχυση της ικανότητας των τοπικών δημοσίων υπαλλήλων για τη διαχείριση και την υλοποίηση έργων, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας προσχώρησης στην ΕΕ.

7.   Ειδικές παρατηρήσεις επί της πρότασης κανονισμού για τον ΜΠΒ III

7.1.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η πρόταση βασίζεται στα επιτεύγματα και τα διδάγματα που αντλήθηκαν κατά τις προηγούμενες περιόδους προγραμματισμού και ότι είναι κατάλληλη για την επίτευξη των στόχων της. Ωστόσο, επαναλαμβάνει ότι τα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη είναι εκτεθειμένα σε εντελώς διαφορετικές προκλήσεις σε σύγκριση με τα κράτη μέλη και ότι επομένως έχει μεγάλη σημασία η ευελιξία.

7.2.

Η ΕΟΚΕ προσυπογράφει πλήρως τους δηλωμένους στόχους του ΜΠΒ ΙΙΙ, όμως επιθυμεί να υπογραμμίσει ότι είναι δύσκολο να διαπιστωθούν άμεσα αποτελέσματα βραχυπρόθεσμα. Συνεπώς, συνιστά να αξιολογηθεί διεξοδικά η προστιθέμενη αξία των μελλοντικών μέτρων όσον αφορά τον βαθμό της δέσμευσης που επιδεικνύεται, την πολιτική βαρύτητα και την υπεράσπιση των περισσότερων δικαιούχων. Θα πρέπει να επαινεθεί το γεγονός ότι η δημοσιονομική στήριξη που χορηγείται κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού αποτέλεσε καταλύτη για τις θεσμικές αλλαγές και τον ενισχυμένο πολιτικό διάλογο στις δικαιούχους χώρες (π.χ. Σερβία, Μαυροβούνιο και Αλβανία).

7.3.

Λαμβάνοντας υπόψη τη δύσκολη κατάσταση της μεγάλης πλειοψηφίας των δικαιούχων, η ΕΟΚΕ συνιστά να προβλεφθεί επαρκής απλούστευση όσον αφορά τη θέσπιση των απαιτήσεων σε έγγραφα και να δοθεί έμφαση στην υποστήριξη και τη διασφάλιση της οικειοποίησης των αποτελεσμάτων από τους δικαιούχους. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες περαιτέρω ανάπτυξης της μεθόδου έμμεσης διαχείρισης με τη δικαιούχο χώρα, σε συνδυασμό με ενέργειες δημιουργίας ικανοτήτων, ώστε να βοηθηθούν οι ενδιαφερόμενοι να συμμετέχουν εποικοδομητικά στη συνολική διαδικασία του προγραμματισμού.

7.4.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι είναι αναγκαία η ενίσχυση της συμπληρωματικότητας του ΜΠΒ III με τις δράσεις που χρηματοδοτούνται από άλλες πηγές χρηματοδότησης στα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη.

7.5.

Η ΕΟΚΕ προτείνει να ληφθούν ειδικά μέτρα κατά τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων σε εθνικό επίπεδο στα υποψήφια και δυνάμει υποψήφια μέλη ώστε να ξεπεραστούν οι χρόνιες καθυστερήσεις, τα σημεία συμφόρησης και οι ανεπάρκειες που έχουν προκύψει κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού. Φυσικά, η σχετικά περιορισμένη κλίμακα των κονδυλίων του ΜΠΒ σε σύγκριση με τους εθνικούς προϋπολογισμούς ορισμένων δικαιούχων και η ανάγκη σταθερής συναίνεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εθνικών θεσμικών οργάνων τους θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και να αποτελέσουν τη βάση του πολιτικού διαλόγου.

8.   Βέλτιστες πρακτικές

8.1.

Πρότυπα αιτήσεων: πρέπει να απλοποιηθούν περισσότερο και κυρίως να ενοποιηθούν στο πλαίσιο του ΜΠΒ, αλλά και σε σχέση με άλλους χορηγούς βοήθειας και διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας. Υπάρχουν πάρα πολλές κατευθυντήριες γραμμές και οδηγίες —υπάρχουν περιθώρια ενοποίησης, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά να συνοψίζονται στη συνέχεια σε ξεχωριστό κεφάλαιο.

8.2.

Τα προσόντα, οι γνώσεις και οι δεξιότητες των αναθετουσών αρχών πρέπει να βελτιωθούν, συμπεριλαμβανομένων των αρχών λογιστικού και λοιπών ελέγχων, ιδίως στις περιπτώσεις που κάποιο ζήτημα χρήζει ερμηνείας και απαιτείται πολύς χρόνος για να δοθεί η σχετική απάντηση.

8.3.

Για ορισμένα προγράμματα επιχορηγήσεων υπάρχουν υπερβολικές απαιτήσεις ως προς την ανάλυση του πλαισίου του έργου, την κατάσταση στις περιφέρειες κ.λπ., κάτι το οποίο είναι πολύ απαιτητικό για τους συνηθισμένους αιτούντες. Βέβαια, μπορεί να λειτουργήσει και αντίστροφα: οι αναθέτουσες διοικήσεις μπορούν να προσλάβουν εμπειρογνώμονες για να πραγματοποιήσουν τέτοιου είδους αναλύσεις και να αξιολογήσουν πόσο βιώσιμο είναι ένα έργο.

8.4.

Πιο εύχρηστη διαδικασία για τους αιτούντες: οι φάκελοι των αιτήσεων μπορούν να εξετάζονται εκ των προτέρων ή να ζητούνται συμβουλές από υπαλλήλους των αντίστοιχων υπηρεσιών (ή από υπεύθυνους παροχής τεχνικής βοήθειας), πρέπει δε να δίνεται πρόσθετος χρόνος για τη συμμόρφωση με τις διοικητικές απαιτήσεις.

8.5.

Τροποποιήσεις συμβάσεων: θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για ευελιξία και ταχύτερη διεκπεραίωση. Συνήθως ένα πρόγραμμα ορίζεται για ένα έως δύο χρόνια και ακολουθεί μια μακρά διαδικασία υποβολής αιτήσεων· είναι επομένως αναγκαία η καθιέρωση ευέλικτων μέσων τροποποίησης των συμβάσεων.

8.6.

Δημόσιες σχέσεις, προώθηση σήματος και προβολή: υπάρχουν περιθώρια απλοποίησης και βελτιστοποίησης των απαιτήσεων. Επιπλέον, απαιτείται η ευρύτερη προβολή των έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ.

8.7.

Τα τομεακά δελτία και τα δελτία έργου που αφορούν τις τιμές-στόχους των δεικτών πρέπει να τροποποιηθούν έτσι ώστε να συγχρονιστούν με την πραγματική περίοδο εφαρμογής.

8.8.

Οι συμβάσεις τομεακών μεταρρυθμίσεων θα συμβάλουν στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων πολιτικής και στην επίτευξη συγκεκριμένων ανά τομέα αποτελεσμάτων. Πιθανά μέτρα προς λήψη στο πλαίσιο του ΜΠΒ ΙΙΙ είναι: η συμμετοχή εξειδικευμένου προσωπικού στη λειτουργική δομή και η παροχή επαρκούς και συνεχούς τεχνικής υποστήριξης για τη λειτουργική δομή. Πρέπει οι κύριοι ενδιαφερόμενοι φορείς να ταυτιστούν περισσότερο με τη διαδικασία. Ζητήματα προγραμματισμού: η αλληλουχία των συμβάσεων στο πρόγραμμα ενδέχεται να οδηγήσει σε μη τήρηση της προθεσμίας της σύμβασης, πολλά δε ζητήματα μπορεί να ανακύψουν στη συνέχεια κατά τη διαδικασία εφαρμογής.

8.9.

Οι πιθανοί κίνδυνοι που ανέκυψαν κατά την περίοδο αναφοράς του ΜΠΒ ΙΙ φανέρωσαν την ανάγκη να επιδειχθούν προσήλωση στους στόχους και αποτελεσματική διυπουργική συνεργασία και συντονισμός. Τούτο οφείλεται στην πολυπλοκότητα των μέτρων και τις από κοινού ευθύνες των συγκεκριμένων εθνικών φορέων, δεδομένου ότι οι προβλεπόμενες μεταρρυθμίσεις αποτελούν ευθύνη διαφόρων κυβερνητικών τομέων.

8.10.

Τα προβλήματα κατά την προετοιμασία προκήρυξης και ανάθεσης συμβάσεων σε επίπεδο έργου συνίστανται κυρίως σε δυσκολίες στην τήρηση των προκαθορισμένων προϋποθέσεων, σε ζητήματα συντονισμού και αλληλουχίας με τα άλλα σχετικά έργα ή συμβάσεις, αλλά και στην αδυναμία έγκαιρου και άρτιου καταρτισμού του φακέλου πρόσκλησης υποβολής προσφορών.

8.11.

Από την πλευρά της αναθέτουσας αρχής, τα βασικά διδάγματα που έχουν αντληθεί και θα πρέπει να ληφθούν περαιτέρω υπόψη είναι: η ανεπαρκής ικανότητα λόγω των διακυμάνσεων του προσωπικού στους δικαιούχους οργανισμού, η χαμηλή ποιότητα των εγγράφων που υποβάλλουν οι δικαιούχοι, η έλλειψη εσωτερικής πρακτικής και εξειδικευμένης ειδημοσύνης στα πολύπλοκα έργα, η ανάγκη περαιτέρω εξοικείωσης των κύριων ενδιαφερόμενων φορέων με τη διαδικασία, η δύσκολη αλληλουχία των συμβάσεων στο πρόγραμμα που μπορεί να οδηγήσει σε παραβίαση της σύμβασης ή/και στη μη τήρηση της προθεσμίας εφαρμογής, η μη έγκαιρη πλήρωση των προϋποθέσεων κ.λπ.

8.12.

Ένα σύνηθες πρόβλημα έγκειται στην αναντιστοιχία των δεικτών στα αρχικά τομεακά δελτία και τα δελτία έργου με τις ακόλουθες τιμές μέχρι το τέλος της περιόδου αναφοράς του προγράμματος. Επίσης, η αρτιότητα και η εμβέλεια των δεικτών είναι ανεπαρκείς σε ορισμένες περιπτώσεις, γεγονός το οποίο παρεμποδίζει την αποτελεσματική παρακολούθηση της εφαρμογής του προγράμματος.

8.13.

Το περιεχόμενο ορισμένων συμβάσεων που διαχειρίζονται αποκεντρωμένες αρχές εξαρτάται από τα αποτελέσματα των προηγούμενων συμβάσεων που έχουν συναφθεί με τις κεντρικές αναθέτουσες αρχές. Κατά συνέπεια, ελλοχεύει ο κίνδυνος της μη έγκαιρης υποβολής προσφορών και εκτέλεσης συμβάσεων που διαχειρίζονται αποκεντρωμένες αρχές.

---

(1)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Μηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας/Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας» (ΕΕ C 11 της 15.1.2013, σ. 77).

(2)  Οι βασικές αρχές της στρατηγικής της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια καθορίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 6 Φεβρουαρίου 2018, στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Μια αξιόπιστη προοπτική διεύρυνσης για τα Δυτικά Βαλκάνια και αυξημένη δέσμευση της ΕΕ απέναντί τους», COM(2018) 65 final.

(3)  https://ec.europa.eu/europeaid/evaluation-instrument-pre-accession-assistance-ipa-ii-draft-report_en

(4)  Βλέπε αναφορά στην υποσημείωση 1.

(5)  http://www.europarl.europa.eu/legislative-train/theme-towards-a-new-policy-on-migration/file-eu-turkey-statement-action-plan.

(*1)  Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με την επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.

(6)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Οικονομική και κοινωνική συνοχή και ευρωπαϊκή ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων — προκλήσεις και προτεραιότητες» (ΕΕ C 262 της 25.7.2018, σ. 15).

(7)  https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/3/2018/EN/C-2018-3051-F1-EN-MAIN-PART-1.PDF.