Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων (κυλιόμενο πρόγραμμα)»

[COM(2018) 337 final]

(2019/C 110/18)

Εισηγητής:

ο κ. Mindaugas MACIULEVIČIUS

Αίτηση γνωμοδότησης	Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2.7.2018 Συμβούλιο, 26.6.2018
Νομική βάση	Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Απόφαση του Προεδρείου	19.9.2017
Αρμόδιο τμήμα	Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και περιβάλλον
Υιοθετήθηκε από το τμήμα	27.11.2018
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	12.12.2018
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	539
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	140/1/0

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Πρόκειται για μια επίκαιρη και ιδιαίτερα θετική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο προτεινόμενος κανονισμός θα ενθαρρύνει ουσιαστικά την ανάπτυξη ασφαλών, επιπρόσθετων υδατικών πόρων για τη γεωργική άρδευση — νερό που μπορεί να υποστεί επεξεργασία προκειμένου να είναι ασφαλές για γεωργική χρήση και, όπου κρίνεται σκόπιμο, να διατηρεί πολύτιμη περιεκτικότητα σε χρήσιμα θρεπτικά συστατικά, καθώς και κατάλληλη οργανική ύλη για τον εμπλουτισμό του εδάφους.

1.2.

Η προστιθέμενη αξία αυτής της διάταξης θα ανακουφίσει πρωτίστως τις πιέσεις επί των αποθεμάτων πόσιμου νερού, ενώ θα διευκολύνει τόσο τις δημόσιες όσο και τις ιδιωτικές επενδύσεις στη δημιουργία αυτών των επιπρόσθετων υδατικών πόρων. Αυτές οι διακριτές και ειδικές υποδομές επεξεργασίας και εφοδιασμού για γεωργική χρήση θα προστίθενται στις υφιστάμενες πηγές και υποδομές εφοδιασμού που, ανάλογα με το κράτος μέλος, αποτελούν βασικές υπηρεσίες κρατικής, δημοτικής ή ιδιωτικής αρμοδιότητας.

1.3.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τον προτεινόμενο κανονισμό ως χρήσιμη προσθήκη για την υλοποίηση των στόχων της Οδηγίας Πλαισίου για τα ύδατα καθώς και ως συμβολή στη Δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία. Θα ενθαρρύνει την πλέον βιώσιμη χρήση των υφιστάμενων υδατικών πόρων και θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην ασφάλεια των εν λόγω γεωργικών προϊόντων.

1.4.

Επί του παρόντος οι καταναλωτές δεν έχουν επίγνωση των διαφορετικών προδιαγραφών επαναχρησιμοποίησης των υδάτων που υφίστανται μεταξύ των κρατών μελών, πολλοί μάλιστα δεν γνωρίζουν ότι ανακτηθέντα ύδατα χρησιμοποιούνται ευρέως στην άρδευση. Καθώς ο κανονισμός προβλέπει συνεπή προσέγγιση βασισμένη σε ισχυρές επιστημονικές συστάσεις, μπορεί να θεωρηθεί αναγκαίο δομικό στοιχείο της πολιτικής για την ασφάλεια των τροφίμων.

1.5.

Αντίθετα με την εντύπωση που δημιουργεί ο γενικός τίτλος του κανονισμού, η ουσία της πρότασης επικεντρώνεται αυστηρά στην επαναχρησιμοποίηση των αστικών λυμάτων για λόγους άρδευσης. Παρότι αυτό αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του κανονισμού, συνιστάται να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε αυτό το θέμα, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι ανησυχίες περί παράβλεψης των ευκαιριών βιομηχανικής και οικιακής επαναχρησιμοποίησης.

1.6.

Το δυναμικό της επαναχρησιμοποίησης των υδάτων για την αναπλήρωση του υδροφόρου ορίζοντα, παρότι δεν αποτελεί αντικείμενο του κανονισμού, παραμένει σημείο ενδιαφέροντος, και πρέπει να διεξαχθεί περαιτέρω τεχνική ανάλυση για την επίλυση των σύνθετων ζητημάτων που εντοπίστηκαν στην εκτίμηση επιπτώσεων.

1.7.

Η ΕΟΚΕ συνιστά θερμά, για να έχει ο κανονισμός αυτός τον μέγιστο επιδιωκόμενο αντίκτυπο, να προβλέπεται σε όλα τα κράτη μέλη αποτελεσματική αστυνόμευση των υδατικών πόρων και να τηρείται ένα ενεργό καθεστώς λογοδοσίας και επιβολής. Ειδικότερα, οι απαγορεύσεις σχετικά με την παράνομη άντληση υδάτων πρέπει να επιβάλλονται με μεγαλύτερη συνέπεια.

1.8.

Υπάρχουν ισχυροί επιχειρηματικοί λόγοι για την υλοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων κεφαλαίου που απαιτούνται για τη δημιουργία των αναγκαίων για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων υποδομών, ωστόσο η κατασκευή τους πρέπει να στηρίζεται από τα διαρθρωτικά ταμεία, πρωτίστως δε από το ταμείο αγροτικής ανάπτυξης και το ταμείο Συνοχής.

1.9.

Παρότι ο αντίκτυπος στον ανταγωνισμό με τις εισαγωγές από τρίτες χώρες αναμένεται ουδέτερος, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει την ευκαιρία ώστε να χρησιμοποιήσει αυτήν την ανάπτυξη προτύπων σε επίπεδο ΕΕ, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, για την ενίσχυση της θέσης της σε διεθνείς συζητήσεις καθορισμού προτύπων για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων με στόχο τη συμμόρφωση των εισαγωγών από τρίτες χώρες με τα πρότυπα αυτά. Η ΕΟΚΕ έχει συχνά υποστηρίξει την ανάγκη συνέπειας στα διεθνή γεωργικά πρότυπα, και ο εν λόγω κανονισμός μπορεί να αποτελέσει παγκόσμιο σημείο αναφοράς για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων (1).

2.   Εισαγωγή

2.1.

Λόγω της κλιματικής αλλαγής και της αυξανόμενης ζήτησης, σε πολλά τμήματα της ΕΕ οι υδατικοί πόροι δέχονται ήδη πίεση (2), με προβλήματα λειψυδρίας και ποιότητας να πλήττουν ήδη το ένα τρίτο του εδάφους της ΕΕ καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους (3). Προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ τόνιζαν τις ανησυχίες αυτές, προέτρεπαν σε περισσότερες επενδύσεις για την επεξεργασία των λυμάτων με στόχο την επαναχρησιμοποίηση και τόνιζαν ότι η εξισορρόπηση του κύκλου του νερού φαίνεται πλέον δυνατή (4). Μεγάλο μέρος των υδατικών πόρων χρησιμοποιείται για τη γεωργική άρδευση, ιδίως στα νότια κράτη μέλη, όπου η γεωργική παραγωγή συνεισφέρει ουσιαστικά στην οικονομία. Στόχος του κανονισμού δεν είναι να επεκταθεί η ήδη αρδευόμενη έκταση αλλά να χρησιμοποιούνται ασφαλέστερα και αποδοτικότερα οι υφιστάμενοι υδατικοί πόροι.

2.2.

Η διατήρηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στις προμήθειες τροφίμων και στο σύστημα κανόνων και επιθεώρησης που εξασφαλίζει την ασφάλειά τους είναι, για ευνόητους λόγους, μία από τις ύψιστες προτεραιότητες της Ένωσης. Ο κανονισμός θα ενισχύσει τη βεβαιότητα στον τομέα, τη στιγμή που τα τρέχοντα πρότυπα ποικίλουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών. Ενδεχομένως, ο κανονισμός αυτός θα μπορούσε να αυξήσει κατά 4,9 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως το διαθέσιμο νερό για άρδευση, με μείωση κατά περισσότερο από 5 % της πίεσης επί των υδατικών πόρων συνολικά. Θα εγγυηθεί την ασφάλεια της ανάκτησης νερού και θα διασφαλίσει υψηλό επίπεδο προστασίας για την υγεία του ανθρώπου και των ζώων και το περιβάλλον.

2.3.

Ο κανονισμός αυτός μπορεί να θεωρηθεί ότι ενισχύει την κυκλική οικονομία, προωθεί την επισιτιστική ασφάλεια της ΕΕ και συμβάλλει στη δημόσια υγεία. Αντιμετωπίζει άμεσα την ανάγκη θέσπισης εναρμονισμένων ελάχιστων απαιτήσεων για την ποιότητα της ανάκτησης νερού, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου χρησιμοποιείται στη γεωργία. Προβλέπεται μεγαλύτερη δημόσια διαφάνεια, εφόσον απαιτείται να παρέχονται διαδικτυακά στο κοινό επαρκείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων. Επιπλέον, ο προτεινόμενος κανονισμός συμβάλλει στην υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) της ΕΕ, και ιδίως του στόχου 6 για καθαρό νερό και αποχέτευση. Η πρόταση κανονισμού συμπληρώνει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια νέα κοινή γεωργική πολιτική συμβάλλοντας στην καλύτερη διαχείριση των υδάτων στη γεωργία, με τους αγρότες να έχουν πρόσβαση σε πιο βιώσιμη παροχή νερού.

2.4.

Επισημαίνεται ότι ο κανονισμός παρουσιάζεται στο πλαίσιο κυλιόμενου προγράμματος, με μακροπρόθεσμο στόχο να εξεταστούν και άλλοι τομείς επαναχρησιμοποίησης των υδάτων. Ωστόσο, ο εν λόγω κανονισμός επικεντρώνεται και ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με την επεξεργασία ήδη επεξεργασμένων αστικών λυμάτων ώστε να χρησιμοποιηθούν σε διάφορες μορφές γεωργικής άρδευσης. Η οικιακή και βιομηχανική επαναχρησιμοποίηση βρίσκονται εκτός του πεδίου της παρούσας πρότασης και, ως ένα βαθμό, καλύπτονται ήδη — για παράδειγμα στην οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, που τελεί υπό αναθεώρηση (5).

3.   Σύνοψη της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

3.1.

Ο προτεινόμενος κανονισμός αποτελεί μέρος μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στη διαχείριση των υδατικών πόρων για την αντιμετώπιση του σοβαρού και εντεινόμενου προβλήματος της πίεσης επί των υδατικών πόρων σε ολόκληρη την ΕΕ. Παράλληλα με τα μέτρα εξοικονόμησης νερού και βελτίωσης της αποδοτικότητας της χρήσης των υδατικών πόρων, τα επεξεργασμένα ύδατα από εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών λυμάτων μπορούν να συμβάλουν παρέχοντας αξιόπιστη εναλλακτική υδροδότηση.

3.2.

Η επαναχρησιμοποίηση των υδάτων έχει χαμηλότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο σε σύγκριση με άλλες εναλλακτικές μεθόδους υδροδότησης και μπορεί να παράσχει αρκετά περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Ο κανονισμός επικεντρώνεται στην επαναχρησιμοποίηση των υδάτων για λόγους άρδευσης των καλλιεργειών, η οποία αντιπροσωπεύει σήμερα περίπου το ένα τέταρτο της συνολικής υδροληψίας γλυκών υδάτων στην ΕΕ.

3.3.

Εκτός από τα κράτη μέλη, ο κανονισμός θα εφαρμοστεί άμεσα σε υπεύθυνους επιχειρήσεων, ενδεχομένως ενισχύοντας την ανάπτυξη και αξιοποίηση της περιβαλλοντικής τεχνολογίας. Η πρόταση ορίζει ελάχιστες απαιτήσεις για την ποιότητα και την παρακολούθηση της ανάκτησης νερού, εισάγει βασικά καθήκοντα διαχείρισης κινδύνου και προσφέρει μια εναρμονισμένη προσέγγιση για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων για άρδευση σε ολόκληρη την ΕΕ. Συγκεκριμένα, η πρόταση προβλέπει τα εξής:

3.3.1.

Ελάχιστες απαιτήσεις για την ποιότητα και παρακολούθηση της ανάκτησης νερού, που καλύπτουν μικροβιολογικά στοιχεία (π.χ. επίπεδα βακτηρίων E.coli) και απαιτήσεις παρακολούθησης για τη συστηματική παρακολούθηση και την παρακολούθηση της επικύρωσης. Με αυτές διασφαλίζεται ότι το νερό από ανάκτηση που παράγεται σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό είναι ασφαλές για άρδευση.

3.3.2.

Βασικά καθήκοντα διαχείρισης κινδύνου, τα οποία προσθέτουν ένα επιπλέον επίπεδο προστασίας πέρα από τις ελάχιστες απαιτήσεις, δηλαδή τον εντοπισμό τυχόν πρόσθετου κινδύνου που πρέπει να αντιμετωπιστεί ώστε η επαναχρησιμοποίηση των υδάτων να είναι ασφαλής. Αφορά πρωτίστως την κατάρτιση σχεδίου διαχείρισης κινδύνου για επαναχρησιμοποίηση των υδάτων από τον φορέα εκμετάλλευσης της μονάδας ανάκτησης, το οποίο απαιτείται για την έκδοση άδειας από την αρμόδια αρχή και θα επανεξετάζεται τουλάχιστον ανά πενταετία.

3.3.3.

Αυξημένη διαφάνεια. Οι νέοι κανόνες διαφάνειας προβλέπουν την υποχρεωτική διαδικτυακή πληροφόρηση του κοινού, κατά τρόπο φιλικό προς τον χρήστη, όσον αφορά την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων στο εκάστοτε κράτος μέλος. Απαιτείται εκτελεστική πράξη προκειμένου να θεσπιστούν λεπτομερείς κανόνες σχετικοί με τη μορφή και την παρουσίαση των πληροφοριών που πρέπει να παρέχονται.

3.4.

Προβλέπεται ότι τα κράτη μέλη θα αναπτύξουν σύνολα δεδομένων με πληροφορίες για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, ο οποίος θα παρέχει τακτικά επισκοπήσεις της εφαρμογής του κανονισμού σε ενωσιακό επίπεδο. Η πρώτη αξιολόγηση έχει προγραμματιστεί έξι έτη μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού.

3.5.

Σημειώνεται ότι ο προτεινόμενος κανονισμός δεν απαιτεί από τα κράτη μέλη να προβούν στην επεξεργασία των λυμάτων για σκοπούς άρδευσης. Κύριος στόχος του είναι να δημιουργήσει εμπιστοσύνη μεταξύ των ποικίλων ενδιαφερόμενων φορέων —σχετικών με το νερό αρχών, γεωργών, επενδυτών και καταναλωτών— ως προς τη συνεπή εφαρμογή των υψηλότερων προτύπων ασφαλείας στην παροχή νερού για σκοπούς άρδευσης. Αυτό θα αποτελεί σημαντική πρόοδο σε σχέση με την τρέχουσα πρακτική.

3.6.

Υφίσταται λεπτομερής ανάλυση των τεχνικών ζητημάτων, ιδίως των παραμέτρων ανίχνευσης, προτύπων ασφαλείας και επιβολής ορίων, στην εκτίμηση επιπτώσεων καθώς και στην επικουρική ερευνητική τεκμηρίωση.

4.   Γενικές παρατηρήσεις

4.1.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τον παρόντα κανονισμό εφόσον συμβάλλει στην άμβλυνση των πιέσεων της κλιματικής αλλαγής και συνιστά χρήσιμη προσθήκη στην εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα και της κυκλικής οικονομίας γενικότερα. Σημειώνονται τα θετικά παραδείγματα εκτεταμένης επαναχρησιμοποίησης των υδάτων σε συνδυασμό με τη γεωργική παραγωγή, ιδίως στην Κύπρο και στο Ισραήλ, όπου σχεδόν το 90 % των επεξεργασμένων λυμάτων επαναχρησιμοποιείται. Η ΕΟΚΕ διερωτάται μήπως, στον κανονισμό για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων, θα ήταν σκόπιμο να συμπεριληφθεί το ζήτημα της ανάκτησης θερμότητας από τα ύδατα πριν από τη διοχέτευσή τους στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων. Η εγκατάσταση αυτών των μηχανισμών πρέπει να γίνεται σε μονοκατοικίες, πολυκατοικίες, πισίνες και ξενοδοχεία.

4.2.

Ο προτεινόμενος κανονισμός αναγνωρίζει την προτεραιότητα των μέτρων εξοικονόμησης νερού και βελτίωσης της αποδοτικότητας της χρήσης των υδατικών πόρων στην ιεράρχηση της διαχείρισης των υδάτων. Η οικειοθελής επιλογή της επαναχρησιμοποίησης γίνεται μόνον όταν είναι σκόπιμη, ασφαλής και οικονομικά αποδοτική. Υπάρχει σημαντικό περιθώριο για την εφαρμογή της επαναχρησιμοποίησης των υδάτων για άρδευση, ιδίως σε ορισμένα από τα νότια κράτη μέλη της ΕΕ όπου το επίπεδο επαναχρησιμοποίησης είναι χαμηλό: για παράδειγμα, στην Ιταλία και την Ελλάδα είναι μόλις 5 % και στην Ισπανία 12 %, και είναι θετικό το ότι η επαναχρησιμοποίηση των υδάτων αυξάνεται πλέον με σταθερό ρυθμό.

4.3.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι ο κανονισμός έχει σχεδιαστεί ώστε να καθιερώνεται ενιαία προσέγγιση όσον αφορά τα πρότυπα ποιότητας για τα προς επαναχρησιμοποίηση ύδατα. Αυτό δεν συμβαίνει επί του παρόντος. Οι καταναλωτές δεν έχουν γενικά επίγνωση των μεγάλων διαφορών μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την ποιότητα των υδάτων που επαναχρησιμοποιούνται στην άρδευση. Ενιαίες ελάχιστες προδιαγραφές θα ενθαρρύνουν την υιοθέτηση και τις επενδύσεις και θα παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια για τους καταναλωτές όσον αφορά ζητήματα υγείας.

4.4.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει επίσης ότι συνεκτιμώνται πλέον οι ανησυχίες ως προς τους παθογόνους μικροοργανισμούς, τους ρύπους που προκαλούν νέες ανησυχίες, τα υποπροϊόντα απολύμανσης και την αντοχή στα αντιβιοτικά (στο παράρτημα 2), βάσει τεχνικής έκθεσης του τμήματος Επιστήμης για την Πολιτική του Κοινού Κέντρου Ερευνών, που εξερευνά λεπτομερώς τη διαχείριση των υγειονομικών και περιβαλλοντικών κινδύνων της επαναχρησιμοποίησης των υδάτων στη γεωργική άρδευση (6). Με τον τρόπο αυτό λαμβάνεται μέριμνα ώστε τα εδάφη, τα υπόγεια ύδατα, το πόσιμο νερό και τα προϊόντα διατροφής να προστατεύονται σε κάθε έργο.

4.5.

Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες οι συμβατικοί υδατικοί πόροι είναι γενικά υποτιμημένοι και δεν αντικατοπτρίζουν το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος των πόρων. Επίσης, παραμένει σημαντική η παράνομη υδροληψία από ποταμούς και ιδιωτικές γεωτρήσεις. Για να έχει ο κανονισμός αυτός τον μέγιστο επιδιωκόμενο αντίκτυπο, πρέπει σε όλα τα κράτη μέλη να προβλέπεται αποτελεσματική αστυνόμευση των υδατικών πόρων και να τηρείται ένα ενεργό καθεστώς λογοδοσίας και επιβολής.

4.6.

Ο προτεινόμενος κανονισμός θεσπίζει μια καθορισμένη διαδικασία έγκρισης για τα έργα επαναχρησιμοποίησης των υδάτων. Αυτό θα συμβάλει στη σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων φορέων του κύκλου του νερού όσον αφορά την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων.

4.7.

Η ΕΟΚΕ αποτιμά θετικά την ευκαιρία που προσφέρει ο κανονισμός, ο οποίος ενθαρρύνει την προσαρμογή ή τον σχεδιασμό των εγκαταστάσεων επεξεργασίας επαναχρησιμοποιούμενων υδάτων κατά τρόπο ώστε να διευκολύνεται η «λιπαντική άρδευση». Η τελευταία αφορά τη συγκράτηση στο επεξεργασμένο νερό, με τη δέουσα προσοχή όσον αφορά την ασφάλεια, διαλυτών λιπασμάτων όπως το άζωτο και ο φώσφορος, καθώς και ευεργετικών οργανικών υλών που εμπλουτίζουν το έδαφος και οι οποίες έχουν εισέλθει στον κύκλο του νερού κατά τη διάρκεια οικιακής ή βιομηχανικής χρήσης. Αυτά τα επιπρόσθετα οφέλη θεωρούνται δευτερεύοντα σε σχέση με το κύριο όφελος της παροχής νέων υδατικών πόρων μέσω της επαναχρησιμοποίησης.

5.   Ειδικές παρατηρήσεις

5.1.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο όρος «επαναχρησιμοποίηση των υδάτων» αναφέρεται στη χρήση νερού που παράγεται από (αστικά κυρίως) λύματα και το οποίο, μετά την επεξεργασία, αποκτά ποιότητα κατάλληλη για την προβλεπόμενη χρήση του.

5.2.

Το επίκεντρο του παρόντος κανονισμού αφορά κυρίως την εγγύηση της ποιότητας και της ασφάλειας της επαναχρησιμοποίησης υδάτων από μονάδες επεξεργασίας αστικών λυμάτων. Δεν ασχολείται με τη ρύθμιση του πόσιμου νερού ή με άμεσα μέτρα αποδοτικότητας της χρήσης των υδατικών πόρων. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι η αποτελεσματική επεξεργασία των λυμάτων και η επαναχρησιμοποίησή τους έχουν σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη σε σύγκριση με άλλες επιλογές. Για παράδειγμα, το 2017 η ξηρασία οδήγησε σε εκτιμώμενες απώλειες 2 δισεκατ. ευρώ για τον ιταλικό γεωργικό τομέα, ενώ οι ακραίες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν σε πολλά κράτη μέλη το καλοκαίρι του 2018 αναμένεται να αυξήσουν τις απώλειες σε όλη την ΕΕ. Η επαναχρησιμοποίηση των υδάτων, ωστόσο, εκτιμάται ότι θα μπορούσε να καλύψει 47 % της συνολικής αρδευτικής ζήτησης στην Ιταλία, αλλά μέχρι στιγμής χρησιμοποιείται σε εξαιρετικά περιορισμένο βαθμό.

5.3.

Αν και οι πιθανότητες χρήσης νερού από ανάκτηση στην άρδευση καλλιεργειών είναι συντριπτικά μεγαλύτερες στα νότια κράτη μέλη, τα τεχνικά και επιχειρησιακά κίνητρα που θα δημιουργήσει ο παρών κανονισμός θα αποβούν στο μέλλον προς όφελος ολόκληρης της ΕΕ.

5.4.

Αρμόδια για την εξασφάλιση προτύπων ασφάλειας τροφίμων, τα οποία σε γενικές γραμμές τίθενται από την ΕΕ με αναφορά στον Κανονισμό σχετικά με τη γενική νομοθεσία για τα τρόφιμα, είναι, ορθώς, τα κράτη μέλη. Ο προτεινόμενος κανονισμός θα εξασφαλίσει ότι όπου το νερό επαναχρησιμοποιείται για την άρδευση καλλιεργειών τροφίμων η ασφάλεια των καταναλωτών θα προέχει. Οι αγροτικές εισαγωγές από τρίτες χώρες υπόκεινται επίσης στην υποχρέωση συμμόρφωσης με την ενωσιακή νομοθεσία για τα τρόφιμα, παρότι μέχρι στιγμής δεν υφίστανται ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά τις πρακτικές άρδευσης σε τρίτες χώρες. Υποστηρίζεται ότι τα κοινά ενωσιακά πρότυπα θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως μοντέλο για τις τρίτες χώρες, και ιδίως για τους διμερείς εμπορικούς εταίρους μας, αν και αυτό υπόκειται σε διαπραγματεύσεις σε διεθνές επίπεδο. Ήδη λύματα, τόσο ανεπεξέργαστα όσο και επεξεργασμένα, χρησιμοποιούνται ευρέως στην άρδευση παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων πολλών χωρών από τις οποίες η ΕΕ εισάγει γεωργικά προϊόντα.

---

(1)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Η γεωργία στις εμπορικές διαπραγματεύσεις», σημείο 4.3 (ΕΕ C 173 της 31.5.2017, σ. 20).

(2)  Πίεση επί των υδατικών πόρων επέρχεται όταν η ζήτηση νερού υπερβαίνει τη διαθέσιμη ποσότητα κατά τη διάρκεια μιας ορισμένης περιόδου ή όταν η κακή ποιότητα περιορίζει τη χρήση του.

(3)  COM(2012) 672 final

(4)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Προσχέδιο για τη διαφύλαξη των υδατικών πόρων της Ευρώπης» (ΕΕ C 327 της 12.11.2013, σ. 93).

(5)  Οδηγία 91/271/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1991 για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων (ΕΕ L 135 της 30.5.1991, σ. 40).

(6)  Έκδοση ΚΚΕρ: Towards a legal instrument on water reuse at EU level (Προς ένα νομικό μέσο για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων σε επίπεδο ΕΕ).