ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 27.7.2017
COM(2017) 406 final
2017/0181(NLE)
Πρόταση
ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την εφαρμογή της συμφωνίας που συνήψαν η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF) σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 2009/13/ΕΚ του Συμβουλίου σύμφωνα με τις τροποποιήσεις του 2014 στη σύμβαση ναυτικής εργασίας του 2006, όπως εγκρίθηκαν από τη Διεθνή Διάσκεψη Εργασίας στις 11 Ιουνίου 2014
(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης
Το 2006 η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) υιοθέτησε τη σύμβαση ναυτικής εργασίας (ΣΝΕ) με σκοπό τη θέσπιση μιας ενιαίας συνεκτικής πράξης η οποία θα ενσωμάτωνε όλα τα επικαιροποιημένα πρότυπα για τη διεθνή ναυτική εργασία. Η ΣΝΕ προβλέπει ολοκληρωμένα δικαιώματα και προστασία στην εργασία για όλους τους ναυτικούς, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά τους και τη σημαία του πλοίου. Μέχρι στιγμής έχει κυρωθεί από 81 χώρες, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών της ΕΕ, με εξαίρεση την Αυστρία, τη Σλοβακία και την Τσεχική Δημοκρατία.
Οι διατάξεις της ΣΝΕ ενσωματώθηκαν στο δίκαιο της ΕΕ με την οδηγία 2009/13/ΕΚ του Συμβουλίου για την εφαρμογή της συμφωνίας που συνήψαν η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF) σχετικά με τη σύμβαση ναυτικής εργασίας του 2006. Η οδηγία επικαιροποίησε το δίκαιο της ΕΕ με πρότυπα της ΣΝΕ τα οποία ήταν ευνοϊκότερα για τους ναυτικούς από τα ισχύοντα (συμφωνίες απασχόλησης, ώρες εργασίας, επαναπατρισμός, ενδιαίτηση και δυνατότητες ψυχαγωγίας, σίτιση και τροφοδοσία, προστασία της υγείας και της ασφάλειας, ιατρική περίθαλψη και διαδικασίες υποβολής καταγγελιών κ.λπ.). Η οδηγία προώθησε την επικύρωση της ΣΝΕ σε ολόκληρη την ΕΕ και συνέβαλε στην επίσπευση της έναρξης ισχύος της. Συνέβαλε, επίσης, στην ομοιόμορφη μεταφορά των προτύπων της ΣΝΕ στο εθνικό δίκαιο όλων των κρατών μελών και ενίσχυσε τη συμφωνία με συγκεκριμένα μέτρα εφαρμογής σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ.
Η ΣΝΕ του 2006 αντιμετώπισε μόνο εν μέρει τα προβλήματα που σχετίζονται με την ευθύνη και την αποζημίωση όσον αφορά αξιώσεις του πληρώματος λόγω θανάτου, σωματικής βλάβης και εγκατάλειψης σε ξένους λιμένες όταν οι πλοιοκτήτες δεν εκπληρώνουν πλέον τις υποχρεώσεις τους. Ο κλάδος της ναυτιλίας έχει παγκόσμιο χαρακτήρα και εφαρμόζονται διάφορες εθνικές νομοθεσίες ανάλογα με το κράτος του πλοιοκτήτη, το κράτος σημαίας του σκάφους ή την ιθαγένεια του πληρώματος. Το γεγονός αυτό δυσχεραίνει την ταχεία και ικανοποιητική αποζημίωση των ναυτικών σε περίπτωση εγκατάλειψης, τραυματισμού ή θανάτου.
Τα προβλήματα αυτά έχουν αναγνωριστεί προ πολλού τόσο από τη ΔΟΕ όσο και από τον ΔΝΟ (Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός). Το 1998 συγκροτήθηκε κοινή ad hoc ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων ΔΝΟ/ΔΟΕ για την ευθύνη και την αποζημίωση σχετικά με αξιώσεις λόγω θανάτου, σωματικής βλάβης και εγκατάλειψης ναυτικών. Η εν λόγω ομάδα συνέστησε μια προσέγγιση δύο σταδίων: το πρώτο στάδιο θα ήταν η έκδοση μη δεσμευτικών κατευθυντήριων γραμμών και το δεύτερο στάδιο θα ήταν η έκδοση υποχρεωτικών πράξεων. Συνέστησε επίσης τη δημιουργία βάσης δεδομένων για συμβάντα εγκατάλειψης ναυτικών, η οποία δημιουργήθηκε το 2005.
Το 2010 και το 2011, σε συνέχεια των συστάσεων της κοινής ομάδας εργασίας, η ΔΟΕ προσδιόρισε δύο ζητήματα προτεραιότητας: την εγκατάλειψη των ναυτικών και τη χρηματοοικονομική ασφάλεια· και τις αξιώσεις που σχετίζονται με τον θάνατο ή τη μακροχρόνια ανικανότητα ναυτικών. Το 2004 η ειδική τριμερής επιτροπή που συστάθηκε βάσει της ΣΝΕ ενέκρινε δύο τροποποιήσεις επί των ζητημάτων αυτών. Τον Μάρτιο του 2016, στη βάση δεδομένων συμβάντων εγκατάλειψης ναυτικών της ΔΟΕ περιλαμβάνονταν 192 εγκαταλελειμμένα εμπορικά πλοία, ορισμένα από το 2006, ενώ ορισμένες υποθέσεις εγκατάλειψης δεν είχαν επιλυθεί ακόμη. Πολλοί εγκαταλελειμμένοι ναυτικοί βρίσκονται επί των σκαφών απλήρωτοι, συχνά επί σειρά μηνών, και στερούνται τακτικού εφοδιασμού σε τρόφιμα, ιατρικής περίθαλψης ή οικονομικών πόρων για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Ορισμένοι από τους κανόνες που θεσπίστηκαν με τις τροποποιήσεις ενέπιπταν στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφορούσαν ζητήματα επί των οποίων είχε θεσπίσει κανόνες, ιδιαίτερα στους τομείς της κοινωνικής πολιτικής και των μεταφορών. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση (2014/346/EE) σχετικά με τη θέση που έπρεπε να υιοθετηθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την 103η σύνοδο της Διεθνούς Διάσκεψης Εργασίας σχετικά με τροποποιήσεις του 2014 στη σύμβαση ναυτικής εργασίας, ώστε να διασφαλιστεί η υποστήριξη της Ένωσης για την έγκρισή τους.
Οι τροποποιήσεις εγκρίθηκαν από τη Διεθνή Διάσκεψη Εργασίας κατά την 103η σύνοδό της, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη στις 11 Ιουνίου 2014. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ ψήφισαν υπέρ της έγκρισής τους. Οι δύο δέσμες τροποποιήσεων αφορούν τόσο τις υποχρεωτικές διατάξεις (μέρος Α για τους κανόνες και τα πρότυπα) όσο και τις μη υποχρεωτικές διατάξεις (μέρος Β για τις κατευθυντήριες γραμμές) του κώδικα της ΣΝΕ. Καλύπτουν τον κανόνα 2.5 (επαναπατρισμός) του Τίτλου 2 σχετικά με τις προϋποθέσεις εργασίας και τον κανόνα 4.2 (ευθύνες πλοιοκτητών) του Τίτλου 4 σχετικά με την προστασία της υγείας, την ιατρική περίθαλψη, τα μέτρα πρόνοιας και την κοινωνική ασφάλιση.
Σκοπός των τροποποιημένων υποχρεωτικών διατάξεων είναι η δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας το οποίο:
(1)προστατεύει τα δικαιώματα των ναυτικών σε περίπτωση εγκατάλειψης (τροποποίηση του κανόνα 2.5). Η τροποποίηση αυτή βελτιώνει το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας, το οποίο εφαρμόζεται όταν ο πλοιοκτήτης δεν καλύπτει το κόστος επαναπατρισμού τους, όπως ήδη αναγνωριζόταν στον κανόνα 2.5 παράγραφος 2. Αναγνωρίζει, επίσης, δύο νέες περιπτώσεις: όταν ο πλοιοκτήτης έχει εγκαταλείψει τον ναυτικό χωρίς την απαραίτητη συντήρηση και υποστήριξη· ή όταν ο πλοιοκτήτης έχει με άλλο τρόπο διακόψει μονομερώς τους δεσμούς του με τον ναυτικό, συμπεριλαμβανομένης της παράλειψης πληρωμής συμβατικών αμοιβών για περίοδο τουλάχιστον δύο μηνών. Περιλαμβάνει επίσης απαιτήσεις για τη δημιουργία ενός ταχέος και αποτελεσματικού συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας, ώστε να παρέχεται συνδρομή σε ναυτικούς που εργάζονται σε πλοίο που φέρει τη σημαία κράτους μέλους σε περίπτωση εγκατάλειψης·
(2)καθιερώνει ελάχιστες απαιτήσεις προκειμένου το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας να παρέχει αποζημίωση για συμβατικές απαιτήσεις που συνδέονται με τον θάνατο ή τη μακροχρόνια ανικανότητα ναυτικών λόγω τραυματισμού, ασθένειας ή κινδύνου στον χώρο εργασίας (τροποποίηση του κανόνα 4.2).
Ως εκ τούτου, οι τροποποιήσεις αυτές βελτιώνουν και επεκτείνουν το υφιστάμενο σύστημα προστασίας των ναυτικών· καθιστούν τις διαδικασίες αποζημίωσης ευκολότερες και αποτελεσματικότερες· και υποστηρίζονται από την υποχρέωση φύλαξης επί των πλοίων αποδεικτικών στοιχείων του συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας.
Οι τροποποιήσεις αυτές στη ΣΝΕ τέθηκαν σε ισχύ στις 18 Ιανουαρίου 2017 για 18 κράτη μέλη. Στις Κάτω Χώρες, οι τροποποιήσεις αναμένεται να τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2018. Η Ιταλία και η Λιθουανία ανέβαλαν την έναρξη ισχύος των τροποποιήσεων για τις 18 Ιανουαρίου 2018. Όσον αφορά τα τέσσερα κράτη μέλη που κύρωσαν τη ΣΝΕ μετά την έγκριση των τροποποιήσεων, η Σλοβενία έχει ήδη αποδεχθεί τις τροποποιήσεις, οι οποίες θα τεθούν σε ισχύ στις 3 Αυγούστου 2017. Ωστόσο, η Ρουμανία, η Εσθονία και η Πορτογαλία δεν έχουν υποβάλει ακόμη επίσημη δήλωση αποδοχής. Η εν λόγω δήλωση αναμένεται να υποβληθεί κατά τους προσεχείς μήνες.
Στις 5 Δεκεμβρίου 2016 οι κοινωνικοί εταίροι στον κλάδο των θαλάσσιων μεταφορών, η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF) συνήψαν συμφωνία για την τροποποίηση της συμφωνίας τους με την οποία εφαρμοζόταν η ΣΝΕ του 2006, όπως περιέχεται στο παράρτημα της οδηγίας 2009/13/ΕΚ, ώστε να την ευθυγραμμίσουν με τις τροποποιήσεις του 2014 στη ΣΝΕ. Η εν λόγω συμφωνία αναπαράγει το περιεχόμενο όλων των υποχρεωτικών διατάξεων των τροποποιήσεων του 2014 στη ΣΝΕ.
Στις 12 Δεκεμβρίου 2016 η ECSA και η ETF ζήτησαν από την Επιτροπή την εφαρμογή της συμφωνίας τους μέσω πρότασης απόφασης του Συμβουλίου σύμφωνα με το άρθρο 155 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ. Η παρούσα πρόταση ανταποκρίνεται στο αίτημά τους.
Η Επιτροπή υποβάλλει την παρούσα πρόταση, με σκοπό να ευθυγραμμίσει την οδηγία 2009/13/ΕΚ και τη συμφωνία που περιέχεται στο παράρτημά της, με τις υποχρεωτικές τροποποιήσεις της ΣΝΕ, τις οποίες ενέκρινε η ΔΟΕ το 2014. Με τον τρόπο αυτό θα βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας, η προστασία της ασφάλειας και υγείας και η κοινωνική προστασία για ναυτικούς οι οποίοι εργάζονται σε πλοία που φέρουν τη σημαία κράτους μέλους της ΕΕ.
Η πρόταση αποσκοπεί επίσης στο να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή σε ολόκληρη την ΕΕ των υποχρεωτικών τροποποιήσεων της ΣΝΕ τις οποίες ενέκρινε η ΔΟΕ το 2014, μέσω της εφαρμογής της εφαρμοστικής οδηγίας σχετικά με τις υποχρεώσεις του κράτους σημαίας (οδηγία 2013/54/ΕΕ). Η εν λόγω οδηγία θεσπίζει κανόνες ώστε να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη:
-
συμμορφώνονται αποτελεσματικά με τις υποχρεώσεις που υπέχουν ως κράτη σημαίας κατά την εφαρμογή των σχετικών μερών της ΣΝΕ του 2006 (δηλαδή των μερών των οποίων το περιεχόμενο θεωρείται ότι αντιστοιχεί στις διατάξεις του παραρτήματος της οδηγίας 2009/13/ΕΚ)· και
-
θεσπίζουν ειδικά καθεστώτα για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης και τη διαχείριση των διαδικασιών υποβολής καταγγελιών εντός και εκτός πλοίων.
Αφού τροποποιηθεί το παράρτημα της οδηγίας 2009/13/ΕΚ με την παρούσα πρόταση, τα μέτρα παρακολούθησης της οδηγίας 2013/54/ΕΕ θα εφαρμόζονται επίσης στις τροποποιήσεις του 2014 στη ΣΝΕ χωρίς να απαιτηθεί ειδική τροποποίηση της σύμβασης.
•Συνοχή με ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής
Η παρούσα πρόταση συνάδει με τις εργασίες της Επιτροπής για την καθιέρωση μιας δίκαιης και πραγματικά πανευρωπαϊκής αγοράς εργασίας, η οποία εξασφαλίζει στους εργαζομένους αξιοπρεπή προστασία και βιώσιμες θέσεις εργασίας. Στα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται η προστασία της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, οι ώρες εργασίας, η κοινωνική προστασία και τα δικαιώματα που συνδέονται με τη σύμβαση εργασίας. Στο πλαίσιο επιδίωξης μιας ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής για την ΕΕ, η Επιτροπή υποστηρίζει επίσης πλήρως «τον κοινωνικό διάλογο όσον αφορά την ενσωμάτωση της σύμβασης της ΔΟΕ (ILO) για τα πρότυπα ναυτικής εργασίας στην κοινοτική νομοθεσία».
Η παρούσα πρόταση υποστηρίζει την ασφάλεια στη θάλασσα και με έναν άλλο τρόπο. Η προστασία των εγκαταλελειμμένων ναυτικών με την παροχή επαναπατρισμού, υποστήριξης και συντήρησης και την καταβολή οφειλόμενων μισθών μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη των ατυχημάτων για το σκάφος και το πλήρωμα, διότι σημαίνει ότι οι ναυτικοί δεν χρειάζεται να παραμένουν σε πλοία που έχουν εγκαταλειφθεί σε λιμένες έως ότου επαναπατριστούν ή τους καταβληθούν οι οφειλόμενοι μισθοί τους. Ούτε εγκαταλείπονται σε παρασυρόμενα σκάφη χωρίς καύσιμα ή βασικές προμήθειες σε τρόφιμα και νερό.
Με τη δημιουργία ενός αρτιότερου συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας σε περιπτώσεις εγκατάλειψης, θανάτου και μακροχρόνιας ανικανότητας των ναυτικών, θα ανακουφιστούν οι ευρωπαϊκοί λιμένες και οι παράκτιες κοινότητες που επί του παρόντος παρέχουν βοήθεια σε πληγέντες ναυτικούς και στις οικογένειές τους.
Η παρούσα πρόταση συμπληρώνει τις προσπάθειες για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή της ΣΝΕ με βάση τα ειδικά καθεστώτα παρακολούθησης και διαχείρισης των διαδικασιών υποβολής καταγγελιών εντός και εκτός πλοίων, τα οποία προβλέπονται στην εφαρμοστική οδηγία 2013/38/ΕΕ σχετικά με τον έλεγχο των πλοίων από το κράτος λιμένα. Η εν λόγω οδηγία συμπεριέλαβε τη ΣΝΕ του 2006 στις συμβάσεις των οποίων η εφαρμογή ελέγχεται από τις αρχές των κρατών μελών στους λιμένες τους. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι η μεταχείριση πλοίων, και του πληρώματός τους, τα οποία φέρουν τη σημαία κράτους που δεν έχει κυρώσει τη ΣΝΕ, δεν είναι ευνοϊκότερη σε σχέση με τη μεταχείριση πλοίων, και του πληρώματός τους, τα οποία φέρουν τη σημαία κράτους που έχει κυρώσει τη ΣΝΕ. Οι τροποποιήσεις του 2014 στη ΣΝΕ υπόκεινται ήδη στην οδηγία αυτή, δεδομένου ότι εφαρμόζεται στη ΣΝΕ, συμπεριλαμβανομένων όλων των τροποποιήσεών της.
Η πρόταση συμπληρώνει την οδηγία 2015/1794/ΕΕ, η οποία εντάσσει τους ναυτικούς στο πεδίο εφαρμογής πέντε οδηγιών σχετικά με το εργατικό δίκαιο (για την προστασία των μισθωτών σε περίπτωση αφερεγγυότητας του εργοδότη, για την ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων, για τη θέσπιση ευρωπαϊκού συμβουλίου εργαζομένων, για τις ομαδικές απολύσεις και για τις μεταβιβάσεις επιχειρήσεων), βελτιώνοντας με τον τρόπο αυτό τα εργασιακά τους δικαιώματα και παρέχοντάς τους ίδια δικαιώματα με τους εργαζομένους στην ξηρά.
•Συνοχή με άλλες πολιτικές της Ένωσης
Για την Ευρώπη, οι θαλάσσιες μεταφορές έχουν διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη και ευημερία καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της. Οι θαλάσσιες μεταφορές εμπορευμάτων και επιβατών προάγουν τόσο το ενδοενωσιακό όσο και το διεθνές εμπόριο και προωθούν τις επαφές μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών εθνών, των πολιτών και των τουριστών. Η αυξανόμενη έλλειψη επαγγελματιών της ναυτιλίας, αξιωματικών και κατωτέρων πληρωμάτων ενέχει τον κίνδυνο να χαθεί η κρίσιμη μάζα ανθρώπινων πόρων που στηρίζει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών ναυτιλιακών κλάδων εν γένει. Η παρούσα πρόταση ανταποκρίνεται στον στόχο για υποστήριξη, στο πλαίσιο της στρατηγικής για τις θαλάσσιες μεταφορές έως το 2018, «των εργασιών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εργασίας (ΠΟΕ) όσον αφορά τη δίκαιη μεταχείριση των ναυτιλλομένων, ώστε να εξασφαλιστεί, μεταξύ άλλων, η δέουσα εφαρμογή στην ΕΕ και παγκοσμίως των κατευθυντηρίων γραμμών για τη μεταχείριση των ναυτικών σε περίπτωση θαλάσσιου ατυχήματος, εγκατάλειψης, τραυματισμού ή θανάτου των ναυτικών, καθώς και των όρων άδειας παραμονής στην ξηρά». Με τον τρόπο αυτόν τα ναυτικά επαγγέλματα θα καταστούν ελκυστικότερα για τους Ευρωπαίους.
Η πρόταση θα συμβάλει στη διαμόρφωση δικαιότερων όρων ανταγωνισμού για εκείνους τους πλοιοκτήτες στον κλάδο των θαλάσσιων μεταφορών της ΕΕ οι οποίοι σέβονται τα δικαιώματα των ναυτικών και βρίσκονται συχνά σε μειονεκτική θέση λόγω της ναυτιλίας που λειτουργεί με υποβαθμισμένα πρότυπα.
Η εφαρμογή της συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων μέσω της νομοθεσίας της ΕΕ συνάδει επίσης με τη δέσμευση της Επιτροπής για προώθηση του διακλαδικού και κλαδικού κοινωνικού διαλόγου σε επίπεδο ΕΕ, όπως διατυπώθηκε στην κοινή δήλωση «Μια νέα αρχή για τον κοινωνικό διάλογο», την οποία υπέγραψαν, στις 27 Ιουνίου 2016, οι κοινωνικοί εταίροι στην ΕΕ, η Προεδρία του Συμβουλίου και η Επιτροπή.
Η εν λόγω συμφωνία αποτελεί θετικό παράδειγμα της υποστήριξης που παρέχεται από τους κοινωνικούς εταίρους στο θεματολόγιο της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας, της οποίας στόχος είναι να τηρείται η νομοθεσία της ΕΕ επικαιροποιημένη και κατάλληλη για τον επιδιωκόμενο σκοπό.
Αντανακλά επίσης την αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων σχετικά με τον κοινωνικό διάλογο και τη συμμετοχή των εργαζομένων, η οποία ορίζει ότι «οι κοινωνικοί εταίροι ενθαρρύνονται να διαπραγματεύονται και να συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις επί των ζητημάτων που τους αφορούν, με σεβασμό της αυτονομίας τους και του δικαιώματος συλλογικής δράσης. Εφόσον κρίνεται σκόπιμο, οι συμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ των κοινωνικών εταίρων εφαρμόζονται στο επίπεδο της Ένωσης και των κρατών μελών της». Συνάδει επίσης με άλλες ειδικές αρχές και δικαιώματα που αναγνωρίζονται από τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως οι μισθοί, ένα υγιές, ασφαλές και κατάλληλα προσαρμοσμένο περιβάλλον εργασίας και προστασία δεδομένων και η κοινωνική προστασία.
Συνολικά, η παρούσα πρόταση συμβάλλει στην πλήρη ενσωμάτωση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης στο ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικής, σύμφωνα με τη δέσμευση που ανελήφθη στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον: Ευρωπαϊκή δράση για την αειφορία».
2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ
•Νομική βάση
Το άρθρο 155 παράγραφος 2 αποτελεί τη νομική βάση της παρούσας πρότασης.
Το άρθρο 155 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι «οι συμφωνίες που συνάπτονται σε επίπεδο της Ένωσης εφαρμόζονται, είτε σύμφωνα με τις διαδικασίες και πρακτικές των ενδιαφερομένων κοινωνικών εταίρων και κρατών μελών, είτε σε τομείς που εμπίπτουν στο άρθρο 153, όταν το ζητούν από κοινού τα υπογράφοντα μέρη, με απόφαση του Συμβουλίου που λαμβάνεται μετά από πρόταση της Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τηρείται ενήμερο. Το Συμβούλιο αποφασίζει ομοφώνως, εκτός εάν η εν λόγω συμφωνία περιέχει μία ή περισσότερες διατάξεις σχετικές με τομέα για τον οποίο απαιτείται ομοφωνία δυνάμει του άρθρου 153 παράγραφος 2».
Η πρώτη τροποποίηση της συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων σχετικά με το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας σε περίπτωση εγκατάλειψης του ναυτικού αφορά τόσο την υγεία και την ασφάλεια όσο και τις συνθήκες εργασίας και, συνεπώς, καλύπτεται από το άρθρο 153 παράγραφος 1 στοιχείο α) για τη βελτίωση, ιδιαιτέρως, του περιβάλλοντος εργασίας, με σκοπό την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, και από το στοιχείο β) για τους όρους εργασίας.
Η δεύτερη τροποποίηση, η οποία αφορά την απαίτηση να εξασφαλίζει το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας αποζημίωση σε περίπτωση θανάτου ή μακροχρόνιας ανικανότητας των ναυτικών λόγω τραυματισμού, ασθένειας ή κινδύνου στον χώρο εργασίας, καλύπτεται από το άρθρο 153 παράγραφος 1 στοιχείο γ) για την κοινωνική ασφάλιση και την κοινωνική προστασία των εργαζομένων.
Δεδομένου ότι πρόκειται για τομέα για τον οποίο απαιτείται ομοφωνία δυνάμει του άρθρου 153 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο, το Συμβούλιο θα πρέπει να αποφασίσει ομόφωνα.
•Επικουρικότητα
Η παρούσα πρόταση εξασφαλίζει τη συνοχή μεταξύ της νομοθεσίας της ΕΕ και της ΣΝΕ, καθώς και την κατάλληλη εφαρμογή των τροποποιήσεων του 2014 στη ΣΝΕ σε ολόκληρη την ΕΕ μέσω της εφαρμογής της οδηγίας 2013/54/ΕΕ σχετικά με τις υποχρεώσεις του κράτους σημαίας. Ο στόχος αυτός δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω εθνικής νομοθεσίας, δεδομένου ότι αλλαγές στην ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ μπορούν να πραγματοποιούνται μόνο σε επίπεδο ΕΕ.
Επιπλέον, πρέπει να διασφαλίζεται ίση μεταχείριση στο σύνολο του στόλου και των λιμένων της ΕΕ, καθώς και σε σχέση με στόλους τρίτων χωρών. Επίσης, το Συμβούλιο διατύπωσε επίσημα στην απόφαση 2014/346/ΕΕ του Συμβουλίου ότι «μέρη των κανόνων στο πλαίσιο της σύμβασης και οι τροποποιήσεις εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ένωσης και αφορούν θέματα για τα οποία η Ένωση έχει θεσπίσει κανόνες».
Η πρόταση θα συμβάλει στην ταυτόχρονη και ομοιόμορφη εφαρμογή των υποχρεωτικών τροποποιήσεων της ΣΝΕ σε όλα τα κράτη μέλη. Τούτο είναι απαραίτητο προκειμένου να διασφαλιστούν οι προαναφερόμενοι ισότιμοι όροι ανταγωνισμού στο σύνολο του στόλου και των λιμένων της ΕΕ. Η πρόταση ενδέχεται να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις για τα κράτη λιμένα της ΕΕ, διότι θα είναι λιγότερες οι περιπτώσεις που θα εμπίπτουν στην παράγραφο 5 στοιχείο α) του προτύπου Α.2.5 του παραρτήματος της οδηγίας 2009/13/ΕΚ. Βάσει της εν λόγω παραγράφου, εάν πλοιοκτήτης αδυνατεί να προβεί σε ρυθμίσεις για τον επαναπατρισμό των ναυτικών, θα πρέπει να το πράξει το κράτος σημαίας ΕΕ. Σε περίπτωση αδυναμίας και του κράτους αυτού, για τον επαναπατρισμό των ναυτικών δύναται να μεριμνήσει το κράτος από το οποίο πρόκειται να επαναπατριστούν οι ναυτικοί ή το κράτος του οποίου είναι υπήκοοι, και στη συνέχεια να ανακτήσει το κόστος από το κράτος σημαίας ΕΕ.
Για τα κράτη μέλη που δεν δεσμεύονται —ή δεν δεσμεύονται ακόμη— από τις τροποποιήσεις (κράτη μέλη τα οποία δεν έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ ή δεν έχουν υποβάλει ακόμη επίσημη δήλωση αποδοχής), η προστιθέμενη αξία της δράσης της ΕΕ έγκειται στην εφαρμογή της συμφωνίας σε πλοιοκτήτες των οποίων τα πλοία φέρουν τη σημαία των εν λόγω κρατών μελών και, ως εκ τούτου, στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας για τους ναυτικούς, καθώς και της κοινωνικής προστασίας για τους ναυτικούς που εργάζονται στα πλοία αυτά και τις οικογένειές τους.
Η πρόταση έχει επίσης προστιθεμένη αξία για τα κράτη μέλη που έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ, στα οποία οι τροποποιήσεις έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ και τα οποία, ως εκ τούτου, δεσμεύονται από αυτές. Θα εναρμονίσει το πεδίο εφαρμογής των τροποποιήσεων του 2014 με το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2009/13/ΕΚ, θα εντάξει τις εν λόγω τροποποιήσεις στο πεδίο εφαρμογής της εφαρμοστικής οδηγίας 2013/54/ΕΕ σχετικά με τις υποχρεώσεις του κράτους σημαίας, καθώς και στο σύστημα εποπτείας και παρακολούθησης της νομοθεσίας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιπλέον του συστήματος εποπτείας της ΣΝΕ. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί μεγαλύτερη προστασία για τους ναυτικούς και αναμένεται να αυξηθεί η συμμόρφωση των κρατών μελών και των πλοιοκτητών προς τις νέες απαιτήσεις.
•Αναλογικότητα
Η αρχή της αναλογικότητας τηρείται, διότι το πεδίο εφαρμογής της πρότασης περιορίζεται αυστηρά στη μεταφορά στο δίκαιο της ΕΕ των επικαιροποιημένων υποχρεωτικών ελάχιστων προτύπων που περιλαμβάνονται στις τροποποιήσεις του 2014 στη ΣΝΕ του 2006.
Η πρόταση παρέχει στα κράτη μέλη της ΕΕ την επιλογή να διατηρήσουν ή να θεσπίσουν ευνοϊκότερα πρότυπα για τους εργαζομένους και να λάβουν υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα τους. Κατά συνέπεια, η πρόταση αφήνει περιθώρια ευελιξίας όσον αφορά την επιλογή συγκεκριμένων μέτρων εφαρμογής.
•Επιλογή του νομικού μέσου
Το νομικό μέσο που επιλέχθηκε είναι η οδηγία. Ο όρος «απόφαση» στο άρθρο 155 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ χρησιμοποιείται με τη γενική του έννοια, ώστε να επιτρέπει την επιλογή νομοθετικής πράξης σύμφωνα με το άρθρο 288 της ΣΛΕΕ. Εναπόκειται στην Επιτροπή να προτείνει την πλέον κατάλληλη από τις τρεις δεσμευτικές πράξεις που αναφέρονται στο εν λόγω άρθρο (κανονισμός, οδηγία ή απόφαση).
Το άρθρο 296 της ΣΛΕΕ προβλέπει ότι «όταν δεν προβλέπεται στις Συνθήκες ο τύπος της προς έκδοση πράξης, τα θεσμικά όργανα επιλέγουν τον τύπο της πράξης αυτής κατά περίπτωση, τηρώντας τις εφαρμοστέες διαδικασίες και την αρχή της αναλογικότητας».
Εν προκειμένω, η Επιτροπή θεωρεί ότι η οδηγία αποτελεί την καταλληλότερη πράξη, διότι θα τροποποιήσει μια άλλη οδηγία (οδηγία 2009/13/ΕΚ) και διότι στη συμφωνία των κοινωνικών εταίρων περιλαμβάνονται υποχρεώσεις και δικαιώματα που θα πρέπει να μεταφερθούν από τα κράτη μέλη στο εθνικό τους δίκαιο.
3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
•Εκ των υστέρων αξιολογήσεις / έλεγχοι καταλληλότητας ισχύουσας νομοθεσίας
Δεν έχει διενεργηθεί αξιολόγηση της ισχύουσας οδηγίας 2009/13/ΕΚ, δεδομένου ότι η προθεσμία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο ήταν η 20ή Αυγούστου 2014 και δεν έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της συμμόρφωσης με την υποχρέωση μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο.
•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη
Όταν οι κοινωνικοί εταίροι ζητούν από την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την εφαρμογή της συμφωνίας τους σύμφωνα με το άρθρο 155 της ΣΛΕΕ, πρέπει να εφαρμόζονται οι αρχές για τη βελτίωση της νομοθεσίας με την επιφύλαξη του ρόλου και της αυτονομίας που αναγνωρίζει η ΣΛΕΕ στους κοινωνικούς εταίρους, του καθήκοντος της Επιτροπής να διευκολύνει τον διάλογό τους ή της ανάγκης για συνολική διαφάνεια.
Δεδομένων της διαφάνειας της διαδικασίας, του γεγονότος ότι οι κοινωνικοί εταίροι που είναι συμβαλλόμενο μέρος στη συμφωνία αυτή εκπροσωπούν τους εργοδότες και τους εργαζομένους του κλάδου, και του ρόλου που έχει ανατεθεί στους κοινωνικούς εταίρους από το άρθρο 155 της ΣΛΕΕ, δεν διενεργήθηκε πρόσθετη δημόσια διαβούλευση.
•Εκτίμηση των επιπτώσεων
Η πρόταση θα εναρμονίσει το πεδίο εφαρμογής των υποχρεωτικών τροποποιήσεων που εγκρίθηκαν από τη ΔΟΕ το 2014 με εκείνο της οδηγίας 2009/13/ΕΚ, η οποία αποκλείει τη δυνατότητα, βάσει του άρθρου ΙΙ παράγραφος 6 της ΣΝΕ, να μην εφαρμόζονται ορισμένες λεπτομέρειες του κώδικα, τις οποίες η αρμόδια αρχή κρίνει μη λογικές ή πρακτικές, σε πλοία ολικής χωρητικότητας κάτω των 200 που δεν εκτελούν διεθνείς πλόες, στον βαθμό που το ζήτημα αντιμετωπίζεται διαφορετικά με εθνικά μέτρα.
Εντούτοις, οι επιπτώσεις αυτές θεωρούνται περιορισμένες, δεδομένου ότι:
·Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων της ΣΝΕ, μέχρι στιγμής κανένα από τα κράτη μέλη που έχουν κυρώσει τη σύμβαση και για τα οποία οι τροποποιήσεις τις οποίες ενέκρινε η ΔΟΕ το 2014 έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ δεν έχει κοινοποιήσει στη ΔΟΕ εθνικές αποφάσεις σχετικά με τις εν λόγω τροποποιήσεις του 2014.
·Το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής της παρέκκλισης είναι πολύ περιορισμένο, δεδομένου ότι εφαρμόζεται μόνο σε πλοία ολικής χωρητικότητας κάτω από 200 τα οποία εκτελούν εσωτερικούς πλόες.
·Μέχρι στιγμής, ορισμένα κράτη που έχουν κυρώσει τη σύμβαση έχουν κάνει χρήση της παρέκκλισης αυτής, κυρίως για ορισμένες λεπτομέρειες του τίτλου ΙΙΙ της ΣΝΕ σχετικά με την ενδιαίτηση. Δεδομένου ότι οι τροποποιήσεις που εγκρίθηκαν από τη ΔΟΕ το 2014 αφορούν την προστασία βασικών ελάχιστων δικαιωμάτων (επαναπατρισμός, βασικές ανάγκες του ναυτικού μεταξύ των οποίων η σίτιση και η ενδιαίτηση και η καταβολή οφειλόμενων μισθών έως 4 μηνών) και την καταβολή αποζημίωσης στην περίπτωση των χειρότερων συμβάντων που μπορεί να πλήξουν έναν ναυτικό στον χώρο εργασίας (θάνατος ή μακροχρόνια ανικανότητα), θα είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί η χρήση της παρέκκλισης σε τέτοιες περιπτώσεις.
·Οι πιθανές εθνικές παρεκκλίσεις δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην υποχρέωση κατοχής αποδεικτικών στοιχείων της χρηματοοικονομικής ασφάλειας σε περίπτωση εγκατάλειψης, δεδομένου ότι η υποχρέωση αυτή εφαρμόζεται μόνο σε πλοία τα οποία απαιτείται να διαθέτουν πιστοποιητικό ναυτικής εργασίας. Πρέπει επίσης να υπενθυμιστεί ότι οι τροποποιήσεις που εγκρίθηκαν από τη ΔΟΕ το 2014 βελτιώνουν και επεκτείνουν ένα υφιστάμενο σύστημα προστασίας βάσει του οποίου τα κράτη μέλη υποχρεούνται ήδη να απαιτούν από όλα τα πλοία που φέρουν τη σημαία τους να παρέχουν χρηματοοικονομική ασφάλεια για την κάλυψη του επαναπατρισμού και τη διασφάλιση αποζημίωσης σε περίπτωση θανάτου ή μακροχρόνιας ανικανότητας λόγω της εργασίας.
·Οι προϋποθέσεις χρήσης της παρέκκλισης (συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους) είναι σχετικά αυστηρές.
·Τα κράτη μέλη διαθέτουν ευελιξία όσον αφορά την παρακολούθηση της εφαρμογής των νέων απαιτήσεων σε πλοία ολικής χωρητικότητας κάτω των 200 που δεν εκτελούν διεθνείς πλόες βάσει του άρθρου 3 παράγραφος 2 της οδηγίας 2013/54/ΕΕ, το οποίο επιτρέπει στα κράτη μέλη να προσαρμόσουν, όπως προβλέπεται στο άρθρο ΙΙ παράγραφος 6 της ΣΝΕ, τους μηχανισμούς παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων των επιθεωρήσεων, ώστε να ληφθούν υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες που σχετίζονται με τα πλοία αυτά.
Η πρόταση θα εντάξει επίσης τις τροποποιήσεις που εγκρίθηκαν από τη ΔΟΕ το 2014 στο πεδίο εφαρμογής της εφαρμοστικής οδηγίας 2013/54/ΕΕ σχετικά με τις υποχρεώσεις του κράτους σημαίας, καθώς και στο σύστημα εποπτείας και παρακολούθησης της νομοθεσίας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιπλέον του συστήματος εποπτείας της ΣΝΕ. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί μεγαλύτερη συμμόρφωση από τα κράτη μέλη και τους πλοιοκτήτες.
Δεδομένου ότι η πρόταση δεν είναι κατά τα άλλα πιθανό να έχει σημαντικές οικονομικές, περιβαλλοντικές ή κοινωνικές επιπτώσεις σε σχέση με το βασικό σενάριο, δεν διενεργήθηκε εκτίμηση επιπτώσεων για την παρούσα πρόταση.
Το βασικό σενάριο προϋποθέτει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ που έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ θα εφαρμόσουν τις τροποποιήσεις του 2014, δεδομένου ότι οι τροποποιήσεις αυτές είτε τέθηκαν σε ισχύ στα εν λόγω κράτη μέλη στις 18 Ιανουαρίου 2017 ή πρόκειται να τεθούν σε ισχύ σύντομα. Ως εκ τούτου, απουσία έγκρισης της συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων, είναι πιθανό όλα τα κράτη μέλη που έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ να εφαρμόσουν ούτως ή άλλως τις τροποποιήσεις του 2014 και, επομένως, να εφαρμόσουν τα συστήματα προστασίας σε περίπτωση εγκατάλειψης και την καταβολή αποζημίωσης λόγω θανάτου ή σωματικής βλάβης των ναυτικών, καθώς και ότι η εφαρμογή αυτή θα παρακολουθείται από το σύστημα εποπτείας της ΔΟΕ. Το εν λόγω σύστημα βασίζεται στην εξέταση των εθνικών εκθέσεων και των παρατηρήσεων των κοινωνικών εταίρων από δύο όργανα της ΔΟΕ (την επιτροπή εμπειρογνωμόνων για την εφαρμογή των συμβάσεων και συστάσεων και την τριμερή επιτροπή της Διεθνούς Διάσκεψης Εργασίας για την εφαρμογή των συμβάσεων και συστάσεων). Ωστόσο, σε περίπτωση μη εφαρμογής των τροποποιήσεων, το σύστημα αυτό δεν προβλέπει δικαστικό μηχανισμό όπως ο μηχανισμός του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με τις νέες απαιτήσεις θα αποτραπεί η δυσάρεστη κατάσταση κατά την οποία ναυτικοί βρίσκονται καθηλωμένοι σε αγκυροβόλιο ή λιμένα για μεγάλες χρονικές περιόδους όταν οι πλοιοκτήτες εγκαταλείπουν τα πληρώματά τους χωρίς να τους καταβάλουν τους μισθούς ή χωρίς να τα επαναπατρίσουν στις χώρες τους. Το 2010 ο εκτιμώμενος αριθμός ενεργών ναυτικών στα ναυτικά κράτη μέλη της ΕΕ, συν τη Νορβηγία, ανερχόταν σε 254 119. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων συμβάντων εγκατάλειψης ναυτικών της ΔΟΕ, από το 2004 έχουν εγκαταλειφθεί 192 εμπορικά πλοία, εκ των οποίων 21 έφεραν σημαία της ΕΕ. Το 2016 εγκαταλείφθηκαν 20 εμπορικά πλοία, εκ των οποίων μόνο οκτώ υποθέσεις είχαν επιλυθεί έως τις 30 Μαΐου 2017. Από τα 20 αυτά σκάφη που εγκαταλείφθηκαν το 2016, τέσσερα έφεραν σημαία της ΕΕ με συνολικά 45 εγκαταλελειμμένους ναυτικούς. Ορισμένες ανεπίλυτες υποθέσεις εγκατάλειψης χρονολογούνται από το 2006. Στο παρελθόν, οι εγκαταλελειμμένοι ναυτικοί συχνά δίσταζαν να φύγουν από το πλοίο τους έως ότου αυτό πωληθεί σε δικαστική πώληση για την καταβολή εκκρεμών απαιτήσεων, συμπεριλαμβανομένων απαιτήσεων για μη καταβληθέντες μισθούς. Πλέον, η καταβολή τέτοιων απαιτήσεων θα επισπευσθεί χάρη στο σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας. Επιπλέον, θα επισπευσθεί επίσης η καταβολή εκκρεμών απαιτήσεων σε ναυτικούς ή στις οικογένειές τους σε περίπτωση θανάτου ή μακροχρόνιας ανικανότητας λόγω της εργασίας τους. Με τον τρόπο αυτό θα αποφευχθούν οι μεγάλες καθυστερήσεις στην καταβολή και η διαδικαστική γραφειοκρατία, τις οποίες αντιμετωπίζουν συχνά οι ναυτικοί ή οι οικογένειές τους.
Η καλύτερη προστασία των εγκαταλελειμμένων ναυτικών θα ωφελήσει επίσης όλες τις λιμενικές αρχές της ΕΕ, διότι θα οδηγήσει σε λιγότερες προβληματικές υποθέσεις εγκατάλειψης. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων συμβάντων εγκατάλειψης ναυτικών της ΔΟΕ, το 2016 εγκαταλείφθηκαν σε λιμένες της ΕΕ πέντε εμπορικά πλοία με 58 ναυτικούς.
Εντούτοις, σύμφωνα με τη ΣΝΕ [άρθρο XV παράγραφος 13 στοιχείο α)], ο έλεγχος πλοίων από το κράτος λιμένα όσον αφορά χώρες που έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ και έχουν αποδεχθεί τις τροποποιήσεις εφαρμόζεται επίσης σε χώρες που δεν έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ και σε χώρες που έχουν κυρώσει μεν τη ΣΝΕ αλλά δεν δεσμεύονται από τις τροποποιήσεις. Αυτό σημαίνει ότι τα πλοία που φέρουν τη σημαία κρατών μελών της ΕΕ τα οποία έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ αλλά δεν δεσμεύονται ακόμη από τις τροποποιήσεις του 2014, καθώς και κρατών μελών της ΕΕ τα οποία δεν έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ, θα υπόκεινται σε έλεγχο από τις λιμενικές αρχές των χωρών που έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ, εάν δεν πληρούν τις απαιτήσεις των τροποποιήσεων.
Δεδομένων των αναμενόμενων αυτών εξελίξεων βάσει του βασικού σεναρίου, η οδηγία του Συμβουλίου δεν θα έχει, συνεπώς, σημαντικές επιπτώσεις για κανένα από τα είκοσι δύο κράτη μέλη που έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ και στα οποία οι τροποποιήσεις τέθηκαν ήδη σε ισχύ στις 18 Ιανουαρίου 2017 ή θα τεθούν σύντομα σε ισχύ, καθώς και για τα τρία περίκλειστα κράτη μέλη τα οποία δεν έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ (Αυστρία, Τσεχική Δημοκρατία και Σλοβακία).
H εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας πρότασης δεν θα οδηγήσει σε αύξηση του κόστους παρακολούθησης για τα κράτη μέλη που έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ, δεδομένου ότι επιβαρύνονται με το κόστος αυτό δυνάμει της εκ μέρους τους κύρωσης της ΣΝΕ και των τροποποιήσεών της. Και δεδομένου ότι τα κράτη μέλη που δεν έχουν κυρώσει τη ΣΝΕ είναι περίκλειστες χώρες οι οποίες δεν διαθέτουν επί του παρόντος στόλο, αναμένεται ότι δεν θα επιβαρυνθούν με κόστος παρακολούθησης ως αποτέλεσμα της παρούσας πρότασης.
Όσον αφορά το πιθανό κόστος παρακολούθησης στην περίπτωση πλοίων ολικής χωρητικότητας κάτω των 200 που δεν εκτελούν διεθνείς πλόες, το άρθρο 3 παράγραφος 2 της οδηγίας 2013/54/ΕΕ επιτρέπει στα κράτη μέλη να προσαρμόσουν τους μηχανισμούς τους παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων των επιθεωρήσεων, ώστε να ληφθούν υπόψη οι ιδιαίτερες αυτές συνθήκες.
·Αντιπροσωπευτικότητα των κοινωνικών εταίρων στην ΕΕ στον κλάδο των θαλάσσιων μεταφορών
Κατά την αξιολόγηση αιτήματος των κοινωνικών εταίρων στην ΕΕ για την εφαρμογή της συμφωνίας τους στο δίκαιο της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 155 της ΣΛΕΕ, η Επιτροπή εξετάζει την αντιπροσωπευτικότητα και την εντολή τους στον συγκεκριμένο τομέα. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι το αίτημα συνάδει με τις διατάξεις της ΣΛΕΕ και ότι η συμφωνία μπορεί να λάβει ευρεία στήριξη από τα πρόσωπα τα οποία πράγματι αφορά.
Σύμφωνα με το άρθρο 1 της απόφασης 98/500/ΕΚ της Επιτροπής, οι κοινωνικοί εταίροι σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει:
α)
να αφορούν ειδικούς κλάδους ή κατηγορίες και να οργανώνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο·
β)
να αποτελούνται από οργανώσεις που αποτελούν οι ίδιες αναπόσπαστο και αναγνωρισμένο μέρος των δομών των κοινωνικών εταίρων στα κράτη μέλη και με την ικανότητα να διαπραγματεύονται συμφωνίες και οι οποίες αντιπροσωπεύουν περισσότερα κράτη μέλη· και
γ)
να διαθέτουν κατάλληλες δομές για να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική τους συμμετοχή στο έργο των επιτροπών (κλαδικού διαλόγου).
Οι προϋποθέσεις αυτές θα πρέπει να πληρούνται κατά τον χρόνο υπογραφής της συμφωνίας.
Η συγκεκριμένη συμφωνία αφορά τις συνθήκες εργασίας στον κλάδο των θαλάσσιων μεταφορών, ζήτημα το οποίο εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιοτήτων της επιτροπής τομεακού κοινωνικού διαλόγου για τις θαλάσσιες μεταφορές. Οι κοινωνικοί εταίροι που συμμετέχουν στην επιτροπή είναι η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA), η οποία εκπροσωπεί τους εργοδότες, και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF), η οποία εκπροσωπεί τους εργαζομένους.
Στις 30 Ιουνίου 2016 το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound) δημοσίευσε μελέτη στην οποία αναλύονται η αντιπροσωπευτικότητα της ETF και της ECSA ως οργανώσεων κοινωνικών εταίρων στον κλάδο των θαλάσσιων μεταφορών σε επίπεδο ΕΕ.
Με εξαίρεση τις περίκλειστες χώρες (Αυστρία, Τσεχική Δημοκρατία, Ουγγαρία και Σλοβακία) και τη Βουλγαρία, τη Λετονία, τη Ρουμανία και την Πολωνία, η ECSA διαθέτει μέλη σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (και στη Νορβηγία),. Παρότι σημαντικός αριθμός ναυτικών προέρχονται από την Πολωνία, στη χώρα αυτή υπάρχουν ελάχιστες εταιρείες πλοιοκτητών, ενώ στη Λετονία δεν υπάρχουν οργανώσεις εργοδοτών του κλάδου. Αυτό σημαίνει ότι τα μόνα κράτη μέλη στα οποία η ECSA θα μπορούσε ρεαλιστικά να αποκτήσει μέλη είναι η Βουλγαρία και η Ρουμανία.
Από την πλευρά των εργαζομένων, η ETF έχει 56 συνδεδεμένα μέλη από 25 κράτη μέλη, αριθμός που αντιστοιχεί στο 64 % όλων των συνδικαλιστικών οργανώσεων που ασκούν δραστηριότητες σχετικές με τον κλάδο. Πενήντα δύο από τα συνδεδεμένα αυτά μέλη συμμετέχουν τα ίδια σε συλλογικές διαπραγματεύσεις που σχετίζονται με τον κλάδο. Σύμφωνα με τη μελέτη του Eurofound, η ETF έχει συνδεδεμένα μέλη του κλάδου σε όλα τα κράτη μέλη στα οποία ασκούνται δραστηριότητες σχετικές με τον κλάδο.
Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι –με βάση την ιδιότητα μέλους τους– οι κοινωνικοί εταίροι που υπέγραψαν τη συμφωνία αποτελούν τις κυριότερες πανευρωπαϊκές οργανώσεις κοινωνικών εταίρων στον κλάδο, είναι αντιπροσωπευτικές του κλάδου και, συνεπώς, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν από την Επιτροπή να εφαρμόσει τη συμφωνία σύμφωνα με το άρθρο 155 της ΣΛΕΕ.
·Νομιμότητα των διατάξεων
Η Επιτροπή εξέτασε τη νομιμότητα της συμφωνίας. Η Επιτροπή εξέτασε προσεκτικά καθεμία από τις ρήτρες της συμφωνίας και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν περιλαμβάνουν διατάξεις αντίθετες με το δίκαιο της ΕΕ. Οι υποχρεώσεις που μπορεί να επιβληθούν στα κράτη μέλη δεν απορρέουν απευθείας από τη συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, αλλά προκύπτουν από την εφαρμογή της μέσω απόφασης του Συμβουλίου, δηλαδή με την έκδοση οδηγίας. Το πεδίο εφαρμογής και το περιεχόμενο της συμφωνίας εξακολουθούν να εμπίπτουν στους τομείς που απαριθμούνται στο άρθρο 153 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, όπως αναφέρεται στο τμήμα 2.
Η συμφωνία περιλαμβάνει δύο δέσμες τροποποιήσεων στο παράρτημα της οδηγίας 2009/13/ΕΚ οι οποίες δεν θα θίξουν τις ισχύουσες ρήτρες μη υποβάθμισης που περιλαμβάνονται στο άρθρο 3 της οδηγίας.
•Καταλληλότητα του κανονιστικού πλαισίου και απλούστευση
Με την πρόταση εφαρμόζεται συμφωνία των κοινωνικών εταίρων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η Επιτροπή δεν μπορεί να τροποποιήσει το κείμενο της συμφωνίας, αλλά μπορεί μόνο να το αποδεχθεί ή να το απορρίψει.
Η πλειονότητα των διατάξεων της συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων και οι τροποποιήσεις του 2014 στη ΣΝΕ δεν προβαίνουν σε διάκριση μεταξύ εργαζομένων σε ΜΜΕ και σε άλλου είδους επιχειρήσεις. Ισχύουν για όλα τα πλοία που αναπτύσσουν κανονικά δραστηριότητες εμπορικής ναυτιλίας, εκτός από τα πλοία που αναπτύσσουν αλιευτικές ή συναφείς δραστηριότητες και τα παραδοσιακά κατασκευασμένα πλοία, όπως παραδοσιακά καΐκια αραβικού τύπου και κινεζικά πολεμικά ιστιοφόρα (τζόγκες). Η οδηγία 2013/54/ΕΕ επιτρέπει στα κράτη μέλη να προσαρμόσουν τους μηχανισμούς τους παρακολούθησης στις ιδιαίτερες συνθήκες που σχετίζονται με πλοία ολικής χωρητικότητας κάτω των 200 τα οποία δεν εκτελούν διεθνείς πλόες.
Η συμφωνία και οι τροποποιήσεις του 2014 στη ΣΝΕ είναι λιγότερο απαιτητικές για τις ΜΜΕ όσον αφορά την υποχρέωση φύλαξης επί του σκάφους αποδεικτικών στοιχείων χρηματοοικονομικής ασφάλειας για την παροχή βοήθειας σε ναυτικούς σε περίπτωση εγκατάλειψης. Η υποχρέωση αυτή ισχύει μόνο για πλοία τα οποία απαιτείται βάσει της εθνικής νομοθεσίας να διαθέτουν πιστοποιητικό ναυτικής εργασίας ή τους ζητείται να το πράξουν. Σύμφωνα με τον κανόνα 5.1.3 του κώδικα της ΣΝΕ, πλοία ολικής χωρητικότητας 500 ή άνω τα οποία εκτελούν διεθνείς πλόες ή πλόες μεταξύ ξένων λιμένων, καθώς και μικρότερα πλοία κατόπιν αιτήματος του πλοιοκτήτη, απαιτείται να διαθέτουν πιστοποιητικό ναυτικής εργασίας.
•Θεμελιώδη δικαιώματα
Οι στόχοι της παρούσας πρότασης συνάδουν με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικότερα με το δικαίωμα το οποίο προστατεύεται από το άρθρο 31 για δίκαιες και πρόσφορες συνθήκες εργασίας, το οποίο προβλέπει ότι «κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα σε συνθήκες εργασίας οι οποίες σέβονται την υγεία, την ασφάλεια και την αξιοπρέπειά του».
4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η πρόταση δεν έχει επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ.
5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων
Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή της οδηγίας με την οποία εφαρμόζεται η συμφωνία.
Η οδηγία 2009/13/ΕΚ δεν περιλαμβάνει απαιτήσεις αξιολόγησης ή υποβολής εκθέσεων. Δεν προβλέπονται τέτοιες απαιτήσεις για την παρούσα οδηγία με την οποία τροποποιείται η οδηγία 2009/13/ΕΚ.
•Επεξηγηματικά έγγραφα (για οδηγίες)
Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτούνται επεξηγηματικά έγγραφα.
• Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος
Η πρόταση αφορά ζήτημα που ενδιαφέρει τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και πρέπει, συνεπώς, να ισχύει γι’ αυτόν.
•Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης
Άρθρο 1
Το άρθρο αυτό καθιστά δεσμευτική τη συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων.
Άρθρο 2
Το άρθρο αυτό περιλαμβάνει τις τροποποιήσεις στην οδηγία 2009/13/ΕΚ.
1) Το σημείο 1 εισάγει επακόλουθη τροποποίηση στην αρίθμηση.
2) Το σημείο 2 εισάγει το νέο πρότυπο Α2.5.2 για τη «χρηματοοικονομική ασφάλεια», το οποίο αποτελείται από 14 παραγράφους.
–Η παράγραφος 1 αναφέρει τον σκοπό του προτεινόμενου προτύπου.
–Η παράγραφος 2 ορίζει την έννοια της εγκατάλειψης για την οποία θα παρέχεται στήριξη από σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας:
α) μη κάλυψη των εξόδων επαναπατρισμού του ναυτικού (αναγνωρίζεται ήδη από τον κανόνα 2.5 παράγραφος 2 του παραρτήματος της οδηγίας 2009/13/ΕΚ)·
β) έλλειψη συντήρησης και υποστήριξης (διευκρινίζεται στην παράγραφο 5)·
γ) οποιαδήποτε άλλη κατάσταση η οποία αφορά τη μονομερή διακοπή από την πλευρά του πλοιοκτήτη των δεσμών με έναν ναυτικό, συμπεριλαμβανομένης της μη καταβολής συμβατικών αμοιβών για περίοδο τουλάχιστον δύο μηνών.
Τα στοιχεία β) και γ) επεκτείνουν την υποχρέωση εξασφάλισης συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας για την κάλυψη δύο νέων περιπτώσεων εγκατάλειψης.
–Η παράγραφος 3 επιβάλλει σε ένα κράτος μέλος, ως κράτος σημαίας, την υποχρέωση να μεριμνήσει για την ύπαρξη συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας για τα πλοία που φέρουν τη σημαία του. Το σύστημα αυτό μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, οι οποίες θα καθοριστούν από το κράτος μέλος, έπειτα από διαβούλευση με τις οικείες οργανώσεις πλοιοκτητών και ναυτικών.
–Η παράγραφος 4 καθορίζει κριτήρια για το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας του κράτους σημαίας, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης να παρέχεται στους εγκαταλελειμμένους ναυτικούς άμεση πρόσβαση, επαρκής κάλυψη και ταχεία χρηματοοικονομική συνδρομή.
–Η παράγραφος 5 παρέχει ουσιαστικές λεπτομέρειες της έννοιας της «απαραίτητης συντήρησης και υποστήριξης», η οποία αναφέρεται στο σημείο 2 στοιχείο β).
–Η παράγραφος 6 καθορίζει την απαίτηση που σχετίζεται με τη φύλαξη επί του σκάφους αποδεικτικών στοιχείων της χρηματοοικονομικής ασφάλειας για πλοία τα οποία απαιτείται βάσει της εθνικής νομοθεσίας να διαθέτουν πιστοποιητικό ναυτικής εργασίας ή τους ζητείται να το πράξουν.
–Στην παράγραφο 7 απαριθμούνται οι πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται στα αποδεικτικά στοιχεία, τα οποία πρέπει να συντάσσονται στα αγγλικά ή να συνοδεύονται από μετάφραση στα αγγλικά.
–Η παράγραφος 8 καθορίζει την απαίτηση που σχετίζεται με την ταχεία χρηματοοικονομική συνδρομή (βλέπε παράγραφο 4).
–Οι παράγραφοι 9 και 10, σχετικά με τα κριτήρια «επαρκούς κάλυψης» που προτείνονται στην παράγραφο 4, καθορίζουν τις λεπτομέρειες και το πεδίο εφαρμογής της βοήθειας που πρέπει να παρέχεται στο πλαίσιο του συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας. Η παράγραφος 9 αναφέρεται στον κανόνα 2.5 του παραρτήματος της οδηγίας 2009/13/ΕΚ σχετικά με τον επαναπατρισμό. Περιορίζει την κάλυψη των οφειλόμενων μισθών και άλλων εκκρεμών υποχρεώσεων σε τέσσερις μήνες. Η παράγραφος 10 προβλέπει λεπτομέρειες για την κάλυψη του επαναπατρισμού σε περιπτώσεις εγκατάλειψης.
–Η παράγραφος 11 θεσπίζει την υποχρέωση του παρόχου της χρηματοοικονομικής ασφάλειας να ενημερώνει το κράτος σημαίας για την ακύρωση της χρηματοοικονομικής ασφάλειας τουλάχιστον 30 ημέρες νωρίτερα.
–Η παράγραφος 12 προβλέπει την υποκατάσταση στα δικαιώματα ενός ασφαλιστή ή παρόχου άλλους είδους χρηματοοικονομικής ασφάλειας.
–Η παράγραφος 13 αναφέρει ότι το πρότυπο αυτό δεν θίγει οποιοδήποτε δικαίωμα προσφυγής του ασφαλιστή ή του παρόχου χρηματοοικονομικής ασφάλειας κατά τρίτων.
–Η παράγραφος 14 αναφέρει ότι τα δικαιώματα βάσει του προτεινόμενου προτύπου δεν θίγουν τυχόν άλλα δικαιώματα, αξιώσεις ή μέτρα αποκατάστασης που έχει στη διάθεσή του ο ναυτικός. Επιπλέον, επιτρέπει τη θέσπιση διατάξεων για τον συμψηφισμό ποσών που λαμβάνονται σύμφωνα με το πρότυπο αυτό από άλλες πηγές, όπως αποζημίωση σε σχέση με δικαιώματα, αξιώσεις ή διορθωτικά μέτρα σύμφωνα με το πρότυπο.
3) Το σημείο 3 προτείνει επακόλουθη τροποποίηση της τρέχουσας αρίθμησης του προτύπου Α4.2, το οποίο γίνεται πρότυπο Α4.2.1. Προσθέτει επτά νέες παραγράφους (8 έως 14) στο επαναριθμημένο πρότυπο Α4.2.1. Βασίζεται στην ισχύουσα απαίτηση του προτύπου Α4.2 παράγραφος 1 στοιχείο β). Βάσει της απαίτησης αυτής, οι πλοιοκτήτες πρέπει να παρέχουν χρηματοοικονομική ασφάλεια για την εξασφάλιση αποζημίωσης σε περίπτωση θανάτου ή μακροχρόνιας ανικανότητας ναυτικού λόγω τραυματισμού, ασθένειας ή κινδύνου στον χώρο εργασίας.
–Η παράγραφος 8 καθορίζει στα στοιχεία α) έως ε) ελάχιστες απαιτήσεις οι οποίες πρέπει να περιλαμβάνονται στους εθνικούς νόμους και κανονισμούς προκειμένου το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας να διασφαλίζει την καταβολή αποζημίωσης βάσει της παραγράφου 1 στοιχείο β) του ισχύοντος προτύπου Α4.2 για συμβατικές απαιτήσεις (όπως ορίζονται στην παράγραφο 1 του προτεινόμενου νέου προτύπου Α4.2.2). Στις εν λόγω ελάχιστες απαιτήσεις περιλαμβάνεται η απαίτηση πλήρους καταβολής και χωρίς καθυστέρηση, με ενδιάμεσες πληρωμές όταν είναι δυσχερής η πρόσβαση σε πλήρη αποζημίωση.
–Οι παράγραφοι 9 και 10 αφορούν τις απαιτήσεις ενημέρωσης των ναυτικών και των κρατών της σημαίας σε περίπτωση ακύρωσης ή λήξης της χρηματοοικονομικής ασφάλειας ενός πλοιοκτήτη.
–Η παράγραφος 11 επιβάλλει στα πλοία την υποχρέωση να φυλάσσουν επί του σκάφους αποδεικτικά στοιχεία της χρηματοοικονομικής ασφάλειας που εκδίδονται από τον πάροχο χρηματοοικονομικής ασφάλειας.
–Η παράγραφος 12 θεσπίζει την υποχρέωση του παρόχου της χρηματοοικονομικής ασφάλειας να ενημερώνει το κράτος σημαίας για την ακύρωση της χρηματοοικονομικής ασφάλειας τουλάχιστον 30 ημέρες νωρίτερα.
–Η παράγραφος 13 καθορίζει απαίτηση βάσει της οποίας η ασφάλεια πρέπει να προβλέπει την πληρωμή όλων των συμβατικών απαιτήσεων που καλύπτει και οι οποίες προκύπτουν κατά την περίοδο ισχύος του εγγράφου.
–Στην παράγραφο 14 απαριθμούνται οι πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται στα αποδεικτικά στοιχεία της χρηματοοικονομικής ασφάλειας. Ορίζεται επίσης ότι το έγγραφο πρέπει να είναι συντεταγμένο στα αγγλικά.
4) Το σημείο 4 εισάγει το νέο πρότυπο Α4.2.2 για την «Ικανοποίηση συμβατικών απαιτήσεων», το οποίο αποτελείται από τρεις παραγράφους.
–Η παράγραφος 1 αποσαφηνίζει την έννοια του όρου «συμβατικές απαιτήσεις», όπως αναφέρεται στην προτεινόμενη παράγραφο 8 του προτύπου Α4.2 (το οποίο επαναριθμείται σε Α4.2.1).
–Στην παράγραφο 2 περιγράφεται πώς το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας για τη διασφάλιση της καταβολής αποζημίωσης σε περίπτωση θανάτου ή μακροχρόνιας ανικανότητας λόγω της εργασίας μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, οι οποίες θα καθοριστούν από το μέλος έπειτα από διαβούλευση με τις οικείες οργανώσεις πλοιοκτητών και ναυτικών.
–Η παράγραφος 3 απαιτεί την ύπαρξη ρυθμίσεων για την παραλαβή, τη διεκπεραίωση και τον αμερόληπτο διακανονισμό των συμβατικών απαιτήσεων αποζημίωσης που αναφέρονται στο πρότυπο A4.2 (το οποίο επαναριθμείται σε Α4.2.1), μέσω ταχείας και δίκαιης διαδικασίας.
2017/0181 (NLE)
Πρόταση
ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την εφαρμογή της συμφωνίας που συνήψαν η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF) σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 2009/13/ΕΚ του Συμβουλίου σύμφωνα με τις τροποποιήσεις του 2014 στη σύμβαση ναυτικής εργασίας του 2006, όπως εγκρίθηκαν από τη Διεθνή Διάσκεψη Εργασίας στις 11 Ιουνίου 2014
(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 155 παράγραφος 2,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι (οι «κοινωνικοί εταίροι») μπορούν, σύμφωνα με το άρθρο 155 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ, να ζητούν από κοινού οι συμφωνίες τις οποίες συνάπτουν σε επίπεδο Ένωσης να εφαρμόζονται με απόφαση του Συμβουλίου που εκδίδεται κατόπιν πρότασης της Επιτροπής.
(2)Η οδηγία 2009/13/ΕΚ του Συμβουλίου εφάρμοσε τη συμφωνία που συνήψαν η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF) για την ενσωμάτωση των διατάξεων της σύμβασης ναυτικής εργασίας του 2006 (ΣΝΕ) της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας στη νομοθεσία της ΕΕ, προκειμένου να επικαιροποιηθεί η ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία με πρότυπα της σύμβασης τα οποία ήταν ευνοϊκότερα για τους ναυτικούς. Σκοπός της ήταν η βελτίωση των συνθηκών εργασίας για τους ναυτικούς, ιδίως όσον αφορά τις συμφωνίες απασχόλησης, τις ώρες εργασίας, τον επαναπατρισμό, τη σταδιοδρομία και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την ενδιαίτηση και τις δυνατότητες ψυχαγωγίας, τη σίτιση και τροφοδοσία, την προστασία της υγείας και της ασφάλειας, την ιατρική περίθαλψη και τις διαδικασίες υποβολής καταγγελιών.
(3)Σε συνέχεια συνεδριάσεων διεθνών εμπειρογνωμόνων, η ΔΟΕ δρομολόγησε διαδικασία τροποποίησης της σύμβασης, ώστε να διασκεδαστούν οι ανησυχίες που σχετίζονταν, αφενός, με την εγκατάλειψη ναυτικών και τη χρηματοοικονομική ασφάλεια και, αφετέρου, με απαιτήσεις που συνδέονται με τον θάνατο ή τη μακροχρόνια ανικανότητα ναυτικών. Η ειδική τριμερής επιτροπή που συστάθηκε βάσει της ΣΝΕ ενέκρινε δύο τροποποιήσεις επί των ζητημάτων αυτών κατά τη συνεδρίασή της από τις 7 έως τις 11 Απριλίου 2014. Μέρη των κανόνων που θεσπίστηκαν με τις τροποποιήσεις ενέπιπταν στην αρμοδιότητα της Ένωσης και αφορούσαν ζητήματα επί των οποίων η Ένωση είχε θεσπίσει κανόνες, ιδιαίτερα στους τομείς της κοινωνικής πολιτικής και των μεταφορών. Ως εκ τούτου, στις 26 Μαΐου 2014 το Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση (2014/346/EE) σχετικά με τη θέση που έπρεπε να υιοθετηθεί εξ ονόματος της Ένωσης κατά την 103η Σύνοδο της Διεθνούς Διάσκεψης Εργασίας. Η θέση αυτή ήταν να υποστηριχθεί η έγκριση των τροποποιήσεων στον κώδικα της ΣΝΕ.
(4)Οι τροποποιήσεις εγκρίθηκαν από τη Διάσκεψη κατά την 103η σύνοδό της, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη στις 11 Ιουνίου 2014, και τέθηκαν σε ισχύ στις 18 Ιανουαρίου 2017. Οι τροποποιήσεις αυτές σχετίζονται με την εξασφάλιση αποτελεσματικού συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας, ώστε i) να προστατεύονται τα δικαιώματα των ναυτικών σε περίπτωση εγκατάλειψης και ii) να διασφαλίζεται η καταβολή αποζημίωσης για συμβατικές απαιτήσεις που συνδέονται με τον θάνατο ή τη μακροχρόνια ανικανότητα ναυτικού λόγω τραυματισμού, ασθένειας ή κινδύνου στον χώρο εργασίας. Βελτιώνουν και βελτιστοποιούν το υφιστάμενο σύστημα προστασίας των ναυτικών, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης φύλαξης επί των πλοίων αποδεικτικών στοιχείων του συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας και επέκτασης του συστήματος ώστε να καλυφθούν δύο νέες περιπτώσεις εγκατάλειψης. (Οι περιπτώσεις αυτές αφορούν τη μη παροχή της απαραίτητης συντήρησης και υποστήριξης στους ναυτικούς ή τη μονομερή διακοπή από την πλευρά του πλοιοκτήτη των δεσμών του με τον ναυτικό, συμπεριλαμβανομένης της μη καταβολής συμβατικών αμοιβών για περίοδο τουλάχιστον δύο μηνών.)
(5)Στις 5 Δεκεμβρίου 2016 οι κοινωνικοί εταίροι στον κλάδο των θαλάσσιων μεταφορών –η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF)– συνήψαν συμφωνία για την τροποποίηση της οδηγίας 2009/13/ΕΚ σύμφωνα με τις τροποποιήσεις του 2014 στη ΣΝΕ του 2006. Στις 12 Δεκεμβρίου 2016 ζήτησαν από την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου βάσει του άρθρου 155 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ για την εφαρμογή της συμφωνίας τους.
(6)Η συμφωνία των κοινωνικών εταίρων αναπαράγει το περιεχόμενο όλων των υποχρεωτικών διατάξεων των τροποποιήσεων του 2014 στη ΣΝΕ. Η πρώτη τροποποίηση σχετικά με το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας σε περίπτωση εγκατάλειψης του ναυτικού αφορά τόσο την υγεία και ασφάλεια όσο και τις συνθήκες εργασίας και, συνεπώς, καλύπτεται από το άρθρο 153 παράγραφος 1 στοιχεία α) και β) της ΣΛΕΕ. Η δεύτερη τροποποίηση, η οποία αφορά την απαίτηση να εξασφαλίζεται από το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας αποζημίωση σε περίπτωση θανάτου ή μακροχρόνιας ανικανότητας των ναυτικών λόγω τραυματισμού, ασθένειας ή κινδύνου στον χώρο εργασίας, καλύπτεται από το άρθρο 153 παράγραφος 1 στοιχείο γ) για την κοινωνική ασφάλιση και την κοινωνική προστασία των εργαζομένων. Ως εκ τούτου, η συμφωνία σχετίζεται με ζητήματα που καλύπτονται από το άρθρο 153 της ΣΛΕΕ και μπορεί να εφαρμοστεί με απόφαση του Συμβουλίου που εκδίδεται κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, σύμφωνα με το άρθρο 155 παράγραφος 2. Για τους σκοπούς του άρθρου 288 της Συνθήκης, η πλέον κατάλληλη νομοθετική πράξη για την εφαρμογή της συμφωνίας είναι η οδηγία.
(7)Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ής Μαΐου 1998, για την προσαρμογή και ανάπτυξη του κοινωνικού διαλόγου σε κοινοτικό επίπεδο, η Επιτροπή αξιολόγησε την αντιπροσωπευτικότητα των υπογραφόντων μερών και τη νομιμότητα κάθε ρήτρας της συμφωνίας.
(8)Η συμφωνία των κοινωνικών εταίρων, της 5ης Δεκεμβρίου 2016, τροποποιεί τη συμφωνία της 19ης Μαΐου 2008 μεταξύ της ECSA και της ETF σχετικά με τη ΣΝΕ, η οποία προσαρτάται στην οδηγία 2009/13/ΕΚ, και ενσωματώνει στην οδηγία τις τροποποιήσεις της ΣΝΕ τις οποίες ενέκρινε η ΔΟΕ το 2014, προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας, η υγεία και ασφάλεια και η κοινωνική προστασία για ναυτικούς σε πλοία που φέρουν τη σημαία κράτους μέλους της ΕΕ.
(9)Με την τροποποίηση της οδηγίας 2009/13/ΕΚ, η συμφωνία των κοινωνικών εταίρων, της 5ης Δεκεμβρίου 2016, θα εντάξει τις υποχρεωτικές διατάξεις των τροποποιήσεων της ΣΝΕ, τις οποίες ενέκρινε η ΔΟΕ το 2014, στο πεδίο εφαρμογής της εφαρμοστικής οδηγίας 2013/54/ΕΕ σχετικά με τις υποχρεώσεις του κράτους σημαίας, καθώς και στο σύστημα εποπτείας και παρακολούθησης της νομοθεσίας της ΕΕ –ειδικότερα δε του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιπλέον του συστήματος εποπτείας της ΣΝΕ. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί μεγαλύτερη συμμόρφωση από τα κράτη μέλη και τους πλοιοκτήτες.
(10)Με την επιφύλαξη των διατάξεων της συμφωνίας που αφορούν την παρακολούθηση και την επανεξέταση από τους κοινωνικούς εταίρους σε επίπεδο ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας και της συμφωνίας.
(11)Τα κράτη μέλη μπορούν να αναθέσουν στους κοινωνικούς εταίρους την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, εφόσον το ζητήσουν από κοινού οι κοινωνικοί εταίροι και υπό την προϋπόθεση ότι τα κράτη μέλη έχουν λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να είναι, ανά πάσα στιγμή, σε θέση να εξασφαλίζουν τα αποτελέσματα που επιδιώκει η παρούσα οδηγία.
(12)Η Επιτροπή ενημέρωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 155 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ, αποστέλλοντάς του το κείμενο της πρότασης οδηγίας της, το οποίο περιέχει τη συμφωνία.
(13)Η παρούσα οδηγία τηρεί τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις αρχές που αναγνωρίζονται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 31.
(14)Σκοπός της παρούσας οδηγίας είναι η βελτίωση των συνθηκών εργασίας, της υγείας και ασφάλειας και της κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων στον κλάδο των θαλάσσιων μεταφορών, στον οποίο οι δραστηριότητες ασκούνται σε διασυνοριακό επίπεδο και με πλοία που φέρουν τη σημαία διαφόρων κρατών μελών. Δεδομένου ότι οι στόχοι της παρούσας οδηγίας δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, αλλά μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να εγκρίνει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 4 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων αυτών,
ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ:
Άρθρο 1
Η παρούσα οδηγία εφαρμόζει τη συμφωνία που συνήψαν στις 5 Δεκεμβρίου 2016 η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF), τροποποιώντας την οδηγία 2009/13/ΕΚ του Συμβουλίου σύμφωνα με τις τροποποιήσεις του 2014 στη σύμβαση ναυτικής εργασίας του 2006, όπως εγκρίθηκαν από τη Διεθνή Διάσκεψη Εργασίας στις 11 Ιουνίου 2014.
Άρθρο 2
Σύμφωνα με τη συμφωνία που συνήψαν στις 5 Δεκεμβρίου 2016 η ECSA και η ETF σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 2009/13/ΕΚ του Συμβουλίου, ώστε να συνάδει με τις τροποποιήσεις του 2014 στη σύμβαση ναυτικής εργασίας του 2006, όπως εγκρίθηκαν από τη Διεθνή Διάσκεψη Εργασίας κατά την 103η σύνοδό της, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη στις 11 Ιουνίου 2014, το παράρτημα της οδηγίας 2009/13/ΕΚ του Συμβουλίου τροποποιείται ως εξής:
1) στον τίτλο «Πρότυπο A2.5 – Επαναπατρισμός», το «Α2.5» αντικαθίσταται από «Α2.5.1».
2) προστίθεται το ακόλουθο πρότυπο Α2.5.2:
«Πρότυπο A2.5.2 – Χρηματοοικονομική ασφάλεια
1.
Για την εφαρμογή του κανόνα 2.5 παράγραφος 2, το παρόν πρότυπο καθιερώνει απαιτήσεις για να διασφαλίσει ένα ταχύ και αποτελεσματικό σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας για την παροχή βοήθειας σε ναυτικούς στην περίπτωση εγκατάλειψής τους.
2. Για τους σκοπούς του παρόντος προτύπου, ένας ναυτικός θεωρείται ότι έχει εγκαταλειφθεί εάν, κατά παράβαση των απαιτήσεων της εν λόγω συμφωνίας ή των όρων της σύμβασης εργασίας του ναυτικού, ο πλοιοκτήτης:
α) δεν καλύπτει τα έξοδα επαναπατρισμού του ναυτικού· ή
β) έχει εγκαταλείψει τον ναυτικό χωρίς την απαραίτητη συντήρηση και υποστήριξη· ή
γ) έχει με άλλο τρόπο διακόψει μονομερώς τους δεσμούς με τον ναυτικό, συμπεριλαμβανομένης της παράλειψης πληρωμής συμβατικών αμοιβών για περίοδο τουλάχιστον δύο μηνών.
3. Κάθε κράτος μέλος εξασφαλίζει την καθιέρωση συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας που ικανοποιεί τις απαιτήσεις του παρόντος προτύπου για τα πλοία που φέρουν τη σημαία του. Το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας μπορεί να έχει τη μορφή συστήματος κοινωνικής ασφάλισης ή ιδιωτικής ασφαλιστικής κάλυψης ή εθνικού ταμείου ή άλλου παρόμοιου συστήματος. Η μορφή του συστήματος καθορίζεται από το κράτος μέλος, έπειτα από διαβούλευση με τις οικείες οργανώσεις πλοιοκτητών και ναυτικών.
4. Το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας παρέχει άμεση πρόσβαση, επαρκή κάλυψη και ταχεία χρηματοοικονομική συνδρομή, σύμφωνα με το παρόν πρότυπο, σε κάθε εγκαταλελειμμένο ναυτικό σε πλοίο που φέρει τη σημαία του κράτους μέλους.
5. Για τους στόχους της παραγράφου 2 στοιχείο β) του παρόντος προτύπου, η απαραίτητη συντήρηση και υποστήριξη των ναυτικών περιλαμβάνει: επαρκή διατροφή, στέγαση, παροχή πόσιμου νερού, βασικά καύσιμα για επιβίωση επί του πλοίου και την απαραίτητη ιατρική περίθαλψη.
6. Κάθε κράτος μέλος απαιτεί από τα πλοία που φέρουν τη σημαία του, και τα οποία απαιτείται βάσει της εθνικής νομοθεσίας να διαθέτουν πιστοποιητικό ναυτικής εργασίας ή το πράττουν κατόπιν αιτήματος του πλοιοκτήτη, να φυλάσσουν επί του σκάφους πιστοποιητικό ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία της χρηματοοικονομικής ασφάλειας που εκδίδονται από τον φορέα παροχής χρηματοοικονομικής ασφάλειας. Ένα αντίγραφο αναρτάται σε εμφανές σημείο επί του σκάφους και βρίσκεται στη διάθεση των ναυτικών. Σε περίπτωση που παρέχεται κάλυψη από περισσότερους του ενός παρόχους χρηματοοικονομικής ασφάλειας, το έγγραφο που παρέχεται από κάθε πάροχο φυλάσσεται επί του σκάφους.
7. Το πιστοποιητικό ή άλλο αποδεικτικό στοιχείο χρηματοοικονομικής ασφάλειας πρέπει να συντάσσεται στα αγγλικά ή να συνοδεύεται από μετάφραση στα αγγλικά και περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία:
α) το όνομα του πλοίου·
β) λιμένα νηολόγησης του πλοίου·
γ) σήμα κλήσης ασυρμάτου του πλοίου·
δ) αριθμό ΔΝΟ του πλοίου·
ε) επωνυμία και διεύθυνση του παρόχου ή των παρόχων της χρηματοοικονομικής ασφάλειας·
στ) στοιχεία επικοινωνίας των φυσικών ή νομικών προσώπων που φέρουν την ευθύνη για τον χειρισμό των αιτήσεων στήριξης των ναυτικών·
ζ) όνομα του πλοιοκτήτη·
η) διάρκεια ισχύος της χρηματοοικονομικής ασφάλειας· και
θ) βεβαίωση, από τον πάροχο της χρηματοοικονομικής ασφάλειας, ότι η χρηματοοικονομική ασφάλεια πληροί τις απαιτήσεις του προτύπου A2.5.2.
8. Η συνδρομή που παρέχεται από το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας πρέπει να χορηγείται αμέσως έπειτα από αίτηση που υποβάλλεται εκ μέρους ή για λογαριασμό του συγκεκριμένου ναυτικού και υποστηρίζεται από την αναγκαία αιτιολόγηση του δικαιώματος σύμφωνα με την παράγραφο 2 του παρόντος προτύπου.
9. Έχοντας υπόψη τον κανόνα 2.5, η συνδρομή που παρέχεται από το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας πρέπει να είναι επαρκής ώστε να καλύπτει τα εξής:
α) οφειλόμενους μισθούς και άλλες υποχρεώσεις του πλοιοκτήτη προς τον ναυτικό βάσει της σύμβασης εργασίας, της σχετικής συλλογικής σύμβασης ή της εθνικής νομοθεσίας του κράτους σημαίας, με όριο τέσσερις μήνες για τυχόν οφειλόμενους μισθούς και τέσσερις μήνες για τυχόν εκκρεμείς υποχρεώσεις·
β) όλες τις εύλογες δαπάνες του ναυτικού, συμπεριλαμβανομένου του κόστους επαναπατρισμού που αναφέρεται στην παράγραφο 10 του παρόντος προτύπου· και
γ) τις βασικές ανάγκες του ναυτικού μεταξύ των οποίων επαρκή διατροφή, ενδεχόμενη ένδυση, στέγαση, παροχή πόσιμου νερού, βασικά καύσιμα για επιβίωση επί του πλοίου, απαραίτητη ιατρική περίθαλψη και κάθε άλλη εύλογη δαπάνη ή επιβάρυνση που προκύπτει από την πράξη ή την παράλειψη που συνιστά εγκατάλειψη μέχρι την άφιξη του ναυτικού στην κατοικία του.
10. Το κόστος επαναπατρισμού καλύπτει τα έξοδα ταξιδίου με κατάλληλα και γρήγορα μέσα, συνήθως αεροπορικώς, και περιλαμβάνει πρόβλεψη για τροφή και κατάλυμα του ναυτικού από την αναχώρησή του από το πλοίο έως την άφιξή του στην οικία του, την απαραίτητη ιατρική περίθαλψη, τη μεταφορά του και τη μεταφορά των προσωπικών του αντικειμένων και κάθε άλλη λογική δαπάνη και επιβάρυνση που οφείλεται στην εγκατάλειψη.
11. Η χρηματοοικονομική ασφάλεια ισχύει έως τη λήξη της περιόδου ισχύος της χρηματοοικονομικής ασφάλειας, εκτός εάν ο πάροχος της χρηματοοικονομικής ασφάλειας ενημερώσει τουλάχιστον 30 ημέρες νωρίτερα την αρμόδια αρχή του κράτους σημαίας.
12. Εάν ο ασφαλιστής ή ο πάροχος άλλου είδους χρηματοοικονομικής ασφάλειας έχει προβεί σε οιαδήποτε πληρωμή προς ναυτικό σύμφωνα με το παρόν πρότυπο, ο εν λόγω πάροχος αποκτά, μέχρι του ποσού που κατέβαλε και σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, δυνάμει υποκατάστασης, εκχώρησης ή άλλως, τα δικαιώματα που θα είχε ο ναυτικός.
13. Καμία διάταξη του παρόντος προτύπου δεν θίγει οποιοδήποτε δικαίωμα προσφυγής του ασφαλιστή ή του παρόχου χρηματοοικονομικής ασφάλειας κατά τρίτων.
14. Οι διατάξεις του παρόντος προτύπου δεν νοούνται ως αποκλειστικές ούτε θίγουν άλλα δικαιώματα, αξιώσεις ή μέτρα αποκατάστασης που μπορεί να είναι επίσης διαθέσιμα για την αποζημίωση ναυτικών που εγκαταλείπονται. Οι εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις μπορούν να προβλέπουν ότι κάθε ποσόν που οφείλεται σύμφωνα με το παρόν πρότυπο μπορεί να συμψηφίζεται με ποσά που χορηγούνται από άλλες πηγές και απορρέουν από δικαιώματα, αξιώσεις ή διορθωτικά μέτρα που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αποζημίωσης σύμφωνα με το παρόν πρότυπο».
3) στον τίτλο «Πρότυπο A4.2 Ευθύνες πλοιοκτητών, το «A4.2» αντικαθίσταται από «A4.2.1» και προστίθενται οι ακόλουθες παράγραφοι:
«8. Οι εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις προβλέπουν ότι, προκειμένου να διασφαλίζεται η αποζημίωση που προβλέπεται στην παράγραφο 1 στοιχείο β) του παρόντος προτύπου για συμβατικές απαιτήσεις, όπως ορίζονται στο πρότυπο A4.2.2, το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας πρέπει να πληροί τις ακόλουθες ελάχιστες προϋποθέσεις:
α) η συμβατική αποζημίωση, που ορίζεται στη σύμβαση εργασίας του ναυτικού και με την επιφύλαξη του στοιχείου γ) κατωτέρω, καταβάλλεται πλήρως και χωρίς καθυστέρηση·
β) δεν επιτρέπεται η άσκηση πίεσης για την αποδοχή πληρωμής χαμηλότερης από το ποσό που προβλέπεται στη σύμβαση·
γ) εφόσον η φύση της μακροχρόνιας ανικανότητας του ναυτικού καθιστά δύσκολο να εκτιμηθεί η πλήρης αποζημίωση την οποία μπορεί να δικαιούται, προβλέπεται καταβολή ενδιάμεσης πληρωμής ή πληρωμών, ούτως ώστε ο ναυτικός να μην βρεθεί άδικα σε δυσχερή θέση·
δ) σύμφωνα με τον κανόνα 4.2 παράγραφος 2, ο ναυτικός εισπράττει αποζημίωση με την επιφύλαξη άλλων νόμιμων δικαιωμάτων, αλλά η αποζημίωση αυτή μπορεί να συμψηφιστεί από τον πλοιοκτήτη με οποιαδήποτε αποζημίωση προκύπτει από άλλη αξίωση του ναυτικού έναντι του πλοιοκτήτη που προκύπτει από το ίδιο συμβάν· και
ε) το αίτημα για την καταβολή συμβατικής αποζημίωσης μπορεί να υποβληθεί ευθέως από τον ναυτικό ή από στενό συγγενή του, ή από εκπρόσωπο του ναυτικού ή από ορισμένο δικαιούχο.
9. Οι εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις διασφαλίζουν ότι οι ναυτικοί ειδοποιούνται εκ των προτέρων εάν πρόκειται να ακυρωθεί ή να λήξει η χρηματοοικονομική ασφάλεια του πλοιοκτήτη.
10. Οι εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις διασφαλίζουν ότι η αρμόδια αρχή του κράτους της σημαίας ενημερώνεται από τον πάροχο της χρηματοοικονομικής ασφάλειας εάν πρόκειται να ακυρωθεί ή να λήξει η χρηματοοικονομική ασφάλεια του πλοιοκτήτη.
11. Κάθε μέλος απαιτεί από τα πλοία που φέρουν τη σημαία του να φυλάσσουν επί του σκάφους πιστοποιητικό ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία της χρηματοοικονομικής ασφάλειας που εκδίδονται από τον πάροχο χρηματοοικονομικής ασφάλειας. Ένα αντίγραφο αναρτάται σε εμφανές σημείο επί του σκάφους και βρίσκεται στη διάθεση των ναυτικών. Σε περίπτωση που παρέχεται κάλυψη από περισσότερους του ενός παρόχους χρηματοοικονομικής ασφάλειας, το έγγραφο που παρέχεται από κάθε πάροχο φυλάσσεται επί του σκάφους.
12. Η χρηματοοικονομική ασφάλεια ισχύει έως τη λήξη της περιόδου ισχύος της χρηματοοικονομικής ασφάλειας, εκτός εάν ο πάροχος της χρηματοοικονομικής ασφάλειας ενημερώσει τουλάχιστον 30 ημέρες νωρίτερα την αρμόδια αρχή του κράτους σημαίας.
13. Η χρηματοοικονομική ασφάλεια προβλέπει την πληρωμή όλων των συμβατικών απαιτήσεων που καλύπτει και οι οποίες προκύπτουν κατά την περίοδο ισχύος του εγγράφου.
14. Το πιστοποιητικό ή άλλο αποδεικτικό στοιχείο χρηματοοικονομικής ασφάλειας πρέπει να συντάσσεται στα αγγλικά ή να συνοδεύεται από μετάφραση στα αγγλικά και περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία:
α) το όνομα του πλοίου·
β) λιμένα νηολόγησης του πλοίου·
γ) σήμα κλήσης ασυρμάτου του πλοίου·
δ) αριθμό ΔΝΟ του πλοίου·
ε) επωνυμία και διεύθυνση του παρόχου ή των παρόχων της χρηματοοικονομικής ασφάλειας·
στ) στοιχεία επικοινωνίας των φυσικών ή νομικών προσώπων που φέρουν την ευθύνη για τον χειρισμό των συμβατικών απαιτήσεων των ναυτικών·
ζ) όνομα του πλοιοκτήτη·
η) διάρκεια ισχύος της χρηματοοικονομικής ασφάλειας· και
θ) βεβαίωση του παρόχου της χρηματοοικονομικής ασφάλειας ότι η χρηματοοικονομική ασφάλεια πληροί τις απαιτήσεις του προτύπου A4.2.1».
4) προστίθεται το ακόλουθο πρότυπο Α4.2.2:
«Πρότυπο A4.2.2 – Ικανοποίηση συμβατικών απαιτήσεων
1. Για την εφαρμογή του προτύπου Α 4.2.1 παράγραφος 8 και του παρόντος προτύπου, ο όρος “συμβατική απαίτηση” σημαίνει κάθε απαίτηση που συνδέεται με τον θάνατο ή τη μακροχρόνια ανικανότητα ναυτικού λόγω τραυματισμού, ασθένειας ή κινδύνου στον χώρο εργασίας, όπως ορίζεται από την εθνική νομοθεσία, τη σύμβαση εργασίας του ναυτικού ή τη συλλογική σύμβαση εργασίας.
2. Το σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας, όπως προβλέπεται στο πρότυπο A 4.2.1 παράγραφος 1 στοιχείο β), μπορεί να έχει τη μορφή συστήματος κοινωνικής ασφάλισης ή ιδιωτικής ασφαλιστικής κάλυψης ή εθνικού ταμείου ή άλλου παρόμοιου συστήματος. Η μορφή του συστήματος καθορίζεται από το κράτος μέλος, έπειτα από διαβούλευση με τις οικείες οργανώσεις πλοιοκτητών και ναυτικών.
3. Οι εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις διασφαλίζουν την ύπαρξη αποτελεσματικών ρυθμίσεων για την παραλαβή, τη διεκπεραίωση και τον αμερόληπτο διακανονισμό των συμβατικών απαιτήσεων αποζημίωσης που αναφέρονται στο πρότυπο A4.2.1 παράγραφος 8, μέσω ταχείας και δίκαιης διαδικασίας».
Άρθρο 3
1.Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν προς την παρούσα οδηγία το αργότερο εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος της οδηγίας. Κοινοποιούν αμέσως στην Επιτροπή το κείμενο αυτών των διατάξεων.
Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, αναφέρονται στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόμοια αναφορά κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Οι λεπτομερείς διατάξεις για την αναφορά αυτή καθορίζονται από τα κράτη μέλη.
2.Τα κράτη μέλη γνωστοποιούν στην Επιτροπή το κείμενο των ουσιωδών διατάξεων εθνικού δικαίου τις οποίες θεσπίζουν στον τομέα που διέπει η παρούσα οδηγία.
Άρθρο 4
Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Άρθρο 5
Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.
Βρυξέλλες,
Για το Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος