Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) μετά το 2020 — Επενδύσεις στις παράκτιες κοινότητες της Ευρώπης»

(2018/C 361/03)

Εισηγητής: Alberto NÚÑEZ FEIJÓO (ES/EPP), πρόεδρος της περιφερειακής κυβέρνησης της Γαλικίας

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.

χαιρετίζει αυτήν τη συζήτηση σχετικά με ένα σημαντικό Ταμείο για την ενδυνάμωση της κοινωνίας, του περιβάλλοντος και της οικονομίας των παράκτιων περιοχών της Ευρώπης και την ανάπτυξη του τομέα της θάλασσας και της αλιείας, καθώς και της «γαλάζιας οικονομίας» που συνδέεται με τις παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές, ιδίως τις αγροτικές·

2.

επικροτεί τη δρομολόγηση αυτής της συζήτησης σχετικά με το μέλλον του ΕΤΘΑ σε μια κρίσιμη στιγμή για τις θαλάσσιες περιοχές της Ευρώπης, οι οποίες αντιμετωπίζουν προκλήσεις όπως είναι ο επαναπροσδιορισμός του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ) και το Brexit. Επιπλέον, αξιολογεί θετικά το γεγονός ότι με τη συζήτηση θα καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση των ορίων του σημερινού Ταμείου, αν και αυτό θα πρέπει να γίνει σε πολύ πρώιμο στάδιο, σχεδόν αμέσως μετά την έναρξη της λειτουργίας του·

3.

εφιστά την προσοχή στη σημασία των θαλάσσιων και αλιευτικών δραστηριοτήτων στην Ευρώπη, στην οποία συμμετέχουν περισσότερα από 85 000 σκάφη, απασχολούνται περισσότερα από 340 000 άτομα σε ολόκληρη τη σχετική αλυσίδα και διακινούνται περισσότεροι από 6 000 000 τόνοι ψαριών και θαλασσινών που προέρχονται από τις δραστηριότητες συλλογής και εκτροφής. Υπογραμμίζει τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο του συγκεκριμένου τομέα σε πολλές παράκτιες περιοχές που εξαρτώνται σημαντικά από αυτόν και με τον οποίο διατηρούν στενούς δεσμούς σε πολιτισμικό και εθνογραφικό επίπεδο·

4.

τονίζει την επίδραση της κοινής αλιευτικής πολιτικής (ΚΑλΠ) και της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής (ΟΘΠ) στη διαμόρφωση του μέλλοντος αυτών των δραστηριοτήτων στην Ευρώπη, καθώς οι στόχοι αυτών των πολιτικών κινούνται με γνώμονα την περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική βιωσιμότητα των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων·

5.

αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισαν τα προηγούμενα χρηματοδοτικά προγράμματα στην ανώδυνη αναδιάρθρωση του τομέα, ο οποίος έχει καταβάλει σημαντικές και άξιες αναγνώρισης προσπάθειες προσαρμογής, και στη δημιουργία ενός υπερσύγχρονου και ανταγωνιστικού μεταποιητικού τομέα διεθνών προδιαγραφών·

6.

επισημαίνει τα προβλήματα που δημιουργεί η εφαρμογή της ΚΑλΠ, όπως είναι η μείωση των απορρίψεων ή η επίτευξη της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης (ΜΒΑ), τα προβλήματα που επιφέρει η διαδικασία του Brexit και εκείνα που προκύπτουν από τις νέες προκλήσεις που δημιουργούν καθημερινά η παγκόσμια αγορά και η παραγωγή πρωτεΐνης θαλάσσιας προέλευσης, καθώς υπάρχει ανάγκη εφοδιασμού των αγορών μας με υγιή και ασφαλή από διατροφικής άποψης προϊόντα, υπερβαίνοντας την είσοδο της ξένης παραγωγής με ανεπαρκείς ελέγχους·

7.

υπενθυμίζει την κοινωνική συμβολή της αλιείας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως σε δύο τομείς: στη διατροφή και στο κλίμα. Η αλιεία συμβάλλει στην επισιτιστική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξασφαλίζοντας στον πολίτη και καταναλωτή ένα ποιοτικά υγιεινό προϊόν με σεβασμό των κανόνων ορθής διαχείρισης της αλιείας ή της υδατοκαλλιέργειας. Η ΕτΠ υπενθυμίζει τον κεντρικό ρόλο της διατροφικής διάστασης στην αρμοδιότητα της Ένωσης όπως καθορίζεται στη ΣΛΕΕ, και την εξάρτηση της κοινοτικής αγοράς από τις εισαγωγές προϊόντων της θάλασσας. Η ΕτΠ τονίζει ότι η διατροφή είναι ο δεύτερος Στόχος Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, χαιρετίζει την πρωτοβουλία της έκθεσης «Food from the oceans» και ζητεί την εφαρμογή των συστάσεών της. Μέσω των επενδύσεων στα σκάφη και στους λιμένες, ο τομέας της αλιείας συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και στον έλεγχο της χρήσης των ορυκτών καυσίμων.

Ένας δυναμικός τομέας με προοπτικές που αξίζει να υποστηριχθεί απέναντι στις συνεχείς αλλαγές

8.

θεωρεί ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ο προϋπολογισμός που κρίνεται αναγκαίος για την αντιμετώπιση των αλλαγών που απορρέουν από την ΚΑλΠ στον τομέα της θάλασσας και της αλιείας και των προκλήσεων με τις οποίες αυτός έρχεται αντιμέτωπος·

9.

απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ), να υποβάλει μια επαρκώς ολοκληρωμένη πρόταση σχετικά με το ΕΤΘΑ για την επίτευξη των στόχων της κοινής αλιευτικής πολιτικής (ΚΑλΠ), η οποία θα επιτρέπει επενδύσεις σε παράκτιες κοινότητες που βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο και θα λαμβάνει υπόψη την εξωτερική διάσταση της αλιείας·

10.

ζητεί οι στόχοι του ΕΤΘΑ να επικεντρώνονται στη σπουδαιότητα τόσο των θαλάσσιων και αλιευτικών δραστηριοτήτων όσο και της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας στη θάλασσα και στα γλυκά ύδατα, και όχι —όπως έχει τονιστεί επανειλημμένα— να δίνεται προτεραιότητα στην αντικατάστασή τους από άλλες δραστηριότητες, εφόσον όλες οι θαλάσσιες δραστηριότητες μπορούν να είναι συμβατές. Θεωρεί ότι οι αλιευτικές δραστηριότητες μπορούν να διατηρήσουν τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα και να τον στρέψουν προς το μέλλον, και γι’ αυτό είναι σημαντικό να μεγαλώσει το γόητρο του επαγγέλματος του αλιέα. Πιο συγκεκριμένα, ζητεί το ΕΤΘΑ να αφιερωθεί στον τομέα της αλιείας και της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας στη θάλασσα και στα γλυκά ύδατα και να επιδιώξει την επίτευξη των στόχων της κοινής αλιευτικής πολιτικής, υποστηρίζοντας κυρίως την παραδοσιακή παράκτια αλιεία, μέσω της παροχής κινήτρων στις νέες γενιές, της ενίσχυσης της ελκυστικότητας του κλάδου της αλιείας και της υποστήριξης των παράκτιων κοινοτήτων της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί ότι το ΕΤΘΑ πρέπει να διαμορφωθεί με τρόπο που να στηρίζει τις νέες μορφές και την ανάπτυξη του κλάδου αυτού και ότι οι μορφές στήριξης πρέπει να συνάδουν με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις·

11.

επαναλαμβάνει την υποστήριξη των ενδιαφερόμενων μερών στο αίτημα για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού χρηματοδοτικού μέσου για τη θάλασσα και το περιβάλλον που θα παρέχει στήριξη σε νέες και υφιστάμενες επιχειρήσεις με τη μορφή δανείων και τραπεζικών εγγυήσεων· χαιρετίζει τη συμπερίληψη της αλιείας στις προτεραιότητες παρέμβασης δεύτερης γενιάς του προγράμματος Juncker και ελπίζει ότι αυτή η λογική θα συνεχιστεί και μετά το 2020·

12.

ζητεί στο ΕΤΘΑ μετά το 2020 να ενσωματωθεί και να ενισχυθεί η εδαφική διάσταση των πολιτικών, καθώς και να στηριχθούν οι παράκτιες κοινότητες της Ευρώπης κατά την ενδεχόμενη προσπάθεια διαφοροποίησης των παραδοσιακών κλάδων που σχετίζονται με τη θάλασσα, με την υποστήριξη επενδύσεων σε συμπληρωματικές δραστηριότητες όπως το να σερβίρονται σε εστιατόρια θαλασσινών ψάρια τοπικής παραγωγής, καθώς και περιβαλλοντολογικές, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές υπηρεσίες στον τομέα της αλιείας·

13.

υπογραμμίζει ότι πρέπει να διατηρηθούν και να αυξηθούν τα διαθέσιμα μέσα για την ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο, καθώς οι στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD) έχουν αποδειχτεί επιτυχείς για τις μικρές κοινότητες με την παροχή οικονομικής στήριξης για την ενδυνάμωση της κοινότητας και την οικονομική διαφοροποίηση πέραν του αλιευτικού τομέα·

Το σημερινό ΕΤΘΑ, σημαντικός πυλώνας με αποκλίνοντες στόχους και καθυστερημένη εφαρμογή

14.

αναγνωρίζει τη σημασία του σημερινού ΕΤΘΑ και χαιρετίζει τη δομή και την εξειδίκευσή του, η οποία διασφαλίζει τη διακριτή δράση των δύο θεμελιωδών πεδίων του: του πεδίου που απορρέει από την ΚΑλΠ και εκείνου που απορρέει από την ΟΘΠ·

15.

ζητεί να θεσπιστούν μέτρα και ειδικές ρυθμίσεις διαχείρισης για τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, στο πλαίσιο των νέων προγραμμάτων της ΕΕ για τη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης της αλιείας και άλλων τομέων της γαλάζιας οικονομίας στις περιφέρειες αυτές, βάσει του άρθρου 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να υπαχθούν σε ένα ειδικό μέσο που θα περιλαμβάνει το καθεστώς αντιστάθμισης των πρόσθετων δαπανών που προκύπτουν από τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, το οποίο διέπεται επί του παρόντος από το ΕΤΘΑ·

16.

εκφράζει τη λύπη της για την καθυστερημένη έναρξη λειτουργίας του Ταμείου και τη συνεπακόλουθη μεγάλη καθυστέρηση στη διάθεση και την εφαρμογή των ενισχύσεων. Κρίνει ότι αυτή η καθυστέρηση οφείλεται στην καθυστερημένη έγκριση του Ταμείου, στους αργούς ρυθμούς της διαδικασίας επικύρωσης των επιχειρησιακών προγραμμάτων και στον περίπλοκο και ασαφή καθορισμό των πτυχών που μπορούν να χρηματοδοτηθούν·

17.

απευθύνει έκκληση για τη βελτίωση της διαδικασίας εκτέλεσης και εφαρμογής των οικονομικών πόρων που προκύπτουν από το ΕΤΘΑ με στόχο την κάλυψη της καθυστέρησης. Ενθαρρύνει την ενίσχυση της προσπάθειας διάθεσης της οικονομικής βοήθειας για την επίτευξη προόδου και την αύξηση της συνολικά χαμηλής εφαρμογής του Ταμείου, η οποία τον Νοέμβριο του 2017 ανήλθε στο 2,7 %·

18.

διατυπώνει την ανάγκη να εξασφαλιστεί στο μέλλον μεγαλύτερη συνοχή των προγραμματισμών και των δομών που έχουν συνέπεια τις χρονικές αποκλίσεις μεταξύ των στόχων και των κονδυλίων που συνδέονται με την ΚΑλΠ. Εστιάζει σε αυτό το πρόβλημα λόγω της ανάγκης που υπάρχει να προταθεί μια σαφής στρατηγική σχετικά με την εφαρμογή των κονδυλίων πριν από την εμφάνιση των προκλήσεων που δημιουργούν στόχοι όπως η ΜΒΑ ή η μείωση των απορρίψεων·

19.

χαιρετίζει τη σημαντική οικονομική προσπάθεια που γίνεται προς την κατεύθυνση των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD) και θεωρεί επιθυμητή και ορθή τη διάθεση κονδυλίων για μέτρα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της θαλάσσιας και αλιευτικής δομής της Ευρώπης·

Η σημασία της ύπαρξης ενός νέου ειδικού και οριζόντιου Ταμείου

20.

επισημαίνει ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να αμελεί τις «μικρές» πολιτικές, όπως η ΚΑλΠ, στη διαδικασία του προϋπολογισμού. Τονίζει ότι το ΕΤΘΑ είναι σημαντικό για τις παράκτιες κοινότητες, καθώς συμβάλλει στη διαφοροποίηση των οικονομιών τους, βοηθά τους αλιείς κατά τη μετάβασή τους στη βιώσιμη αλιεία και χρηματοδοτεί σχέδια που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο στις παράκτιες περιοχές της Ευρώπης·

21.

συμφωνεί με τη γενική απαίτηση ότι το ΕΤΘΑ πρέπει να επιτύχει ένα κατώτατο όριο ύψους 1 % του ΠΔΠ μετά το 2020 (1), με την πρόσθεση στο 0,53 %, που διατίθεται σήμερα στην αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια, μιας αύξησης της τάξης του 0,47 % για την ΟΘΠ. Υποστηρίζει ότι η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρέπει αποτελεί πρόσχημα για περικοπές στη μελλοντική χρηματοδότηση του ΕΤΘΑ, καθώς αυτή η διαδικασία δημιουργεί μεγάλες προκλήσεις όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, τις δραστηριότητες συλλογής και εμπορίας·

22.

εφιστά την προσοχή στην ανάγκη να καθοριστούν νέοι στόχοι που θα συμβάλουν στη βιωσιμότητα και την ενίσχυση των θαλάσσιων και αλιευτικών δραστηριοτήτων. Πρέπει να επισημανθεί η προώθηση και η επίτευξη επαρκούς ανανέωσης των γενεών και, για τον λόγο αυτόν, απαιτείται να ενθαρρυνθεί η δημοσιονομική στήριξη της κατάρτισης και της πρόσβασης στη δραστηριότητα μέσω της αγοράς ή της αντικατάστασης σκαφών, καθώς με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται αύξηση της αλιευτικής προσπάθειας·

23.

ζητεί η βελτίωση των συνθηκών ασφάλειας και των συνθηκών διαβίωσης των ναυτικών να αποτελεί επιβεβαιωμένη προτεραιότητα του μελλοντικού ΕΤΘΑ, στο πλαίσιο της συνεισφοράς του στην επίτευξη των 20 αρχών του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων·

24.

επαναλαμβάνει το γενικό αίτημα για στήριξη και προώθηση της ανανέωσης του αλιευτικού στόλου με στόχο την αποτροπή των δυσμενών συνεπειών της γήρανσής του, καθώς η μέση ηλικία των αλιευτικών σκαφών στην ΕΕ είναι 22,6 έτη. Η ανανέωση του στόλου πρέπει να προωθηθεί χωρίς να αυξηθεί η αλιευτική προσπάθεια, με κύριο στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας, των συνθηκών εργασίας και των συνθηκών διαβίωσης επί του σκάφους, όσον αφορά, παραδείγματος χάρη, την πυρασφάλεια·

25.

φρονεί ότι το ΕΤΘΑ πρέπει να στηρίξει τους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας για να συμβάλει στην επίτευξη των ευρωπαϊκών κλιματικών στόχων χάρη στη γενίκευση των καινοτόμων επενδύσεων (κινητοποίηση, αεροδυναμική κ.λπ.). Η ΕτΠ προειδοποιεί σχετικά με τους περιοριστικούς όρους που προβλέπονται στον ισχύοντα κανονισμό ΕΤΘΑ, που περιορίζουν δραστικά τον αντίκτυπό του στην άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Το ΕΤΘΑ μετά το 2020 πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μείωση του ενεργειακού ισοζυγίου του τομέα·

26.

εκφράζει την ανάγκη για διατήρηση και αύξηση, κατά τουλάχιστον 10 %, της οικονομικής προσπάθειας για τη συλλογή και τη συστηματοποίηση των δεδομένων, την εφαρμοσμένη έρευνα και τη συμμετοχή του τομέα σε αυτήν μέσω της προαγωγής των επαφών μεταξύ αλιέων και επιστημόνων·

27.

συνδέει αυτήν την προσπάθεια με βελτιώσεις στη θέσπιση καταλληλότερων μέτρων διατήρησης των θαλάσσιων πόρων και προσαρμογής της αλιευτικής προσπάθειας. Επισημαίνει, σε κάθε περίπτωση, την ανάγκη για διαρκή στήριξη των αντισταθμιστικών μέτρων για τον στόλο λόγω των δυσμενών επιπτώσεων που έχει στην κοινωνία και την οικονομία η θέσπιση περιβαλλοντικών μέτρων όπως απαγορεύσεις, προσωρινές διακοπές λειτουργίας και λοιπές δράσεις που θέτουν περιορισμούς στις αλιευτικές δραστηριότητες·

28.

ζητεί τη συνέχιση των μέτρων που συμβάλλουν στη βελτίωση της οργάνωσης του τομέα και στην εσωτερική συνοχή του, που ενθαρρύνουν τη συνδιαχείριση του τομέα και αναδεικνύουν τη σημασία του για τον κατάλληλο καθορισμό και την τήρηση των κανόνων (2)·

29.

ζητεί να ενισχυθούν οι πόροι που διατίθενται στα γνωμοδοτικά συμβούλια και οι αποστολές τους, με στόχο την περαιτέρω περιφερειοποίηση της ΚΑλΠ, και να προβλεφθεί προς τούτο, κατά την αναθεώρηση της ΚΑλΠ, η πλήρης συμμετοχή των περιφερειών που καλύπτονται από τα γνωμοδοτικά συμβούλια·

30.

ζητεί να συνεχιστεί η στήριξη του μεταποιητικού και εμπορικού τομέα με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του και την επίτευξη συνθηκών ισοτιμίας. Η ΕΕ πρέπει να αποφύγει τις αντιφάσεις με άλλες πολιτικές, όπως η πολιτική των αγορών ή των τελωνειακών δασμών·

31.

ζητεί την ενθάρρυνση της διαφοροποίησης και της συμπλήρωσης των παράκτιων οικονομικών δραστηριοτήτων με την αξιοποίηση των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD), ιδίως στις μη αστικές παράκτιες περιοχές όπου οι συγκεκριμένες στρατηγικές έχουν επιτύχει σε σημαντικό βαθμό τη διατήρηση του πληθυσμού και, για το λόγο αυτό, θα πρέπει να ενισχυθεί ο πολυταμειακός χαρακτήρας των CLLD·

32.

προτείνει την παροχή στήριξης από το ΕΤΘΑ σε πρωτοβουλίες και δραστηριότητες που συνδέονται με τις θαλάσσιες και αλιευτικές πρακτικές και στις οποίες έχουν άμεση επίδραση. Για αυτόν τον σκοπό συνιστά τη δημιουργία, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενός χρηματοδοτικού μέσου (3) που να παρέχει επιχειρηματικά κεφάλαια και τραπεζικές εγγυήσεις για δάνεια, υπό την προϋπόθεση ότι οι επενδύσεις συμβάλλουν στη βελτίωση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας των θαλάσσιων και αλιευτικών δραστηριοτήτων, της αλιείας οστρακόδερμων, της θαλάσσιας και γλυκών υδάτων υδατοκαλλιέργειας και της αλυσίδας θάλασσας-βιομηχανίας·

33.

ζητεί την εκπόνηση Λευκής Βίβλου με τίτλο «Η θάλασσα στην καρδιά της Ευρώπης», που θα περιλαμβάνει θαλάσσιο χάρτη πορείας για κάθε πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

Δυνατότητες συντονισμού και δημιουργίας συνεργιών με άλλα ταμεία

34.

υπογραμμίζει τη δυνατότητα δημιουργίας συνεργιών με άλλα τομεακά ταμεία και της ενσωμάτωσης των δυνατοτήτων που αυτά προσφέρουν για την προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης των παράκτιων περιοχών, χωρίς απαραίτητα να επαναπροσδιοριστεί η δομή τους, η οποία, σε συνδυασμό με τους στόχους τους, αποτρέπει τις επικαλύψεις· επαναλαμβάνει την έκκλησή της τα διαπεριφερειακά, εθνικά και διακρατικά έργα (τα οποία είναι συνεπή με το στρατηγικό πλαίσιο της πρωτοβουλίας και τα S3) να μπορούν να χρηματοδοτούνται μέσω της από κοινού αξιοποίησης των περιφερειακών, εθνικών και ενωσιακών πόρων σε ένα απλοποιημένο πλαίσιο και να απολαύουν κοινοτικής πριμοδότησης χωρίς να χρειάζονται νέες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων·

35.

τονίζει ότι η ολοκληρωμένη και πολυταμειακή προσέγγιση των σημερινών ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων, τα οποία περιλαμβάνουν το ΕΤΘΑ, θα πρέπει να ενισχυθεί μετά το 2020, εξαλείφοντας τις υφιστάμενες ρυθμιστικές διαφορές οι οποίες σήμερα περιορίζουν την ικανότητα των ταμείων αυτών που πρέπει να λειτουργήσουν από κοινού σε τοπικό επίπεδο μέσω των CLLD·

36.

επικεντρώνει αυτήν τη δημιουργία συνεργιών στην εφαρμογή του ΕΓΤΑΑ σε σχέδια που αφορούν μη αστικές παράκτιες περιοχές, μέσω των στρατηγικών CLLD, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης των δυνατοτήτων διασύνδεσης αυτών των ταμείων για την υδατοκαλλιέργεια κάθε μορφής, ιδίως αυτής σε γλυκά ύδατα που πραγματοποιείται στα κράτη μέλη χωρίς ακτογραμμή, όπως έχουν ρητώς και επανειλημμένως ζητήσει τα εν λόγω κράτη και περιφέρειες·

37.

υποστηρίζει την παρέμβαση του ΕΤΠΑ στις υποδομές που συνδέονται με τις θαλάσσιες και αλιευτικές δραστηριότητες, κυρίως στους λιμένες, όπου η εφαρμογή του συμβάλλει στην περιφερειακή ανάπτυξη των απομακρυσμένων και εξαιρετικά απομονωμένων περιοχών. Φρονεί ότι κάποιες δραστηριότητες που συνδέονται με τον μεταποιητικό τομέα θα μπορούσαν να εντάσσονται στα μέτρα στήριξης του ΕΤΠΑ για τις ΜΜΕ·

38.

απαιτεί την εντατικοποίηση της κατάρτισης, κυρίως όσον αφορά την ανανέωση των γενεών, μέσω οικονομικών ενισχύσεων που συνδέονται με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ)·

39.

θεωρεί ότι, σύμφωνα με τις συστάσεις που διατυπώνονται στη γνωμοδότηση της ΕτΠ για την «γαλάζια ανάπτυξη (4), παραμένει αναξιοποίητο το δυναμικό της «γαλάζιας οικονομίας» για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω έξυπνων επενδύσεων σε καινοτόμες επιχειρήσεις προσανατολισμένες στο μέλλον. Προτείνει να μειωθεί η αλληλεπικάλυψη μεταξύ της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και της θαλάσσιας έρευνας που υπάρχει σήμερα μεταξύ του ΕΤΘΑ και του προγράμματος «Ορίζοντας 2020»·

Ένα νέο, απλουστευμένο και πιο ευέλικτο Ταμείο που διαμορφώνεται από την ΚΑλΠ

40.

απαιτεί ουσιαστική απλούστευση της εφαρμογής του ΕΤΘΑ μέσω μια γενικότερης οριοθέτησης από την ΕΕ και της προσαρμογής της σε λεκάνες και περιοχές ώστε να συμμορφώνεται με τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής και να μην επιβαρύνει με κανονιστικές πολυπλοκότητες τα διάφορα επίπεδα αρμοδιότητας και διοίκησης. Ζητεί, κατ’ επέκταση, την απλούστευση και μείωση των απαιτήσεων που ισχύουν και των εντύπων που χρειάζονται για τη λήψη χρηματοδότησης και τονίζει ότι τη διαδικασία αίτησης πρέπει να τη διαχειρίζεται ένας φορέας χωρίς την εξειδικευμένη βοήθεια και συμβουλές τρίτων·

41.

στηρίζει την έκκληση για ένα Ταμείο προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες της ΚΑλΠ και του τομέα. Υπενθυμίζει ότι το ΕΤΘΑ, ως ειδικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα, θα πρέπει να καθορίζεται από τους στόχους της ΚΑλΠ και όχι το αντίστροφο. Τονίζει ότι τα κονδύλια που διατίθενται πρέπει να είναι ανάλογα των δραστηριοτήτων που πρόκειται να αναπτυχθούν και ότι θα πρέπει να αποφεύγονται καθυστερήσεις στη χορήγηση της χρηματοδότησης στους δικαιούχους ώστε να μην προκαλούνται οικονομικές δυσχέρειες σε αυτούς·

42.

υπογραμμίζει τη σημασία του σαφούς καθορισμού των στοιχείων που απαιτούν στήριξη για την ευέλικτη και ορθή εφαρμογή του Ταμείου. Πρέπει να καθοριστούν γενικές κατευθυντήριες γραμμές ως προς την επιλεξιμότητα και να προσδιοριστούν εν συνεχεία οι λεπτομέρειες των προς στήριξη στοιχείων σε κάθε λεκάνη ή περιοχή· ειδικότερα, η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει/διαμορφώσει ορισμό για την παραδοσιακή παράκτια αλιεία, με συνεκτίμηση νέων κριτηρίων και ανταποκρινόμενη στην πραγματικότητα και την πολυμορφία του στόλου της ΕΕ·

43.

αντιλαμβάνεται ότι η άμεση κρατική στήριξη με τη μορφή επιδοτήσεων είναι η καλύτερη επιλογή καθώς οι επιχειρήσεις αλιείας είναι κατά μέσο όρο μικρές. Επισημαίνει ότι αυτό το μοντέλο εγγυάται τον έλεγχο της διάθεσης και της χρήσης των κονδυλίων, ενισχύει άμεσα την οικονομία, προάγει τις πρωτοβουλίες, δημιουργεί εμπιστοσύνη και εξασφαλίζει τη λήψη χρηματοδότησης, καθώς λειτουργεί ως εγγύηση για την απορρόφηση των κονδυλίων για επενδύσεις·

44.

είναι της γνώμης ότι, εκτός από τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις, θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω συνεργασίες και συνεργίες και να δημιουργηθούν περισσότερα κέντρα για την τόνωση της έρευνας και της καινοτομίας στα οποία θα δοκιμάζονται οι νέες καινοτομίες σε πιλοτική κλίμακα·

45.

θέτει και πάλι το ερώτημα κατά πόσον είναι επιθυμητή η παροχή πρόσβασης, έστω και μερικής, σε άμεση οικονομική στήριξη σε επιχειρήσεις με πολλές θέσεις απασχόλησης ή υψηλό κύκλο εργασιών. Κρίνει ότι η έλλειψη βοήθειας μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να μείνει ανεκμετάλλευτη η ικανότητα αυτών των επιχειρήσεων να προάγουν, μεταξύ άλλων, την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία, τη βελτίωση των προτύπων εργασίας και τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας σε παράκτιες αγροτικές περιοχές·

46.

επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να μπορούν όλοι οι κλάδοι του τομέα των θαλάσσιων και αλιευτικών δραστηριοτήτων να έχουν πρόσβαση σε στήριξη ανάλογα με τους στόχους και τα χαρακτηριστικά τους. Εκτιμά ότι η στήριξη που παρέχει το Ταμείο πρέπει να είναι διαθέσιμη σε όλες τις παράκτιες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων αστικών κέντρων με έντονα χαρακτηριστικά που συνδέονται με τις θαλάσσιες και αλιευτικές δραστηριότητες, τα οποία πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν στήριξη από το ΕΤΘΑ·

47.

επικροτεί την ενίσχυση της εστίασης του Ταμείου σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές μέσω στρατηγικών θαλάσσιας λεκάνης ώστε να προσφέρει λύσεις προσαρμοσμένες στις διαφορετικές συνθήκες και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές περιφέρειες και να αποφεύγονται οι ίδιες λύσεις για όλους χωρίς καμία διαφοροποίηση·

48.

ζητεί διευρυμένη συμμετοχή και αυτονομία των περιφερειών στον καθορισμό των στόχων και των πεδίων εφαρμογής των δαπανών. Αν και η διαχείριση του ΕΤΘΑ πραγματοποιείται επί του παρόντος σε επίπεδο κρατών μελών, υπάρχουν επιτυχημένα παραδείγματα όπου η διαχείριση το ταμείου έχει ανατεθεί στις αρμόδιες περιφερειακές αρχές σε ορισμένα κράτη μέλη. Ο νέος κανονισμός του ΕΤΘΑ θα πρέπει να ενθαρρύνει ρητά κάτι τέτοιο. Επισημαίνει ότι το συγκεκριμένο αίτημα εκφράζεται ομόφωνα και υπογραμμίζει τα θετικά αποτελέσματα που σημειώθηκαν στη διαχείριση του ΕΤΘΑ σε πολλές περιοχές. Τονίζει ότι αυτή η απαίτηση προσαρμογής είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, για τις οποίες πρέπει επίσης να αναθεωρηθούν και να βελτιωθούν οι όροι εφαρμογής του ΕΤΘΑ ως προς την επιλεξιμότητα, τα ποσοστά συγχρηματοδότησης και το ύψος των ενισχύσεων. Από την άλλη πλευρά, δεδομένων των στόχων και της ιδιαιτερότητας των προγραμμάτων που εφαρμόζονται στις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες ως αντιστάθμιση του πρόσθετου κόστους για τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, θα πρέπει να ενισχυθεί η σχετική στήριξη και να λάβει τη μορφή κανόνων εφαρμογής ανάλογων με αυτούς που ισχύουν για αντίστοιχες ενισχύσεις που απευθύνονται στον αγροτικό τομέα·

Ένα νέο Ταμείο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος

49.

ζητεί η νέα ευρωπαϊκή θαλάσσια πολιτική της ΕΕ να υποστηρίζει την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και λύσεων κατά περίπτωση για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής· υπενθυμίζει ότι η λειτουργία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων έχει πλέον αποδυναμωθεί από την κλιματική αλλαγή, τη ρύπανση και την υπερβολική εκμετάλλευση των πόρων·

50.

τονίζει τη σημασία της ΟΘΠ και την ανάγκη για αύξηση των κονδυλίων που διατίθενται σε αυτήν με στόχο τη στήριξη της δημιουργίας περισσότερων θέσεων εργασίας και πλούτου στις παράκτιες περιοχές. Υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να διατεθούν ειδικά κονδύλια και να ληφθεί υπόψη η διασυνοριακή, η διακρατική και η διαπεριφερειακή συνεργασία ως θεμελιώδες στοιχείο αυτού του χώρου, κυρίως σε θέματα όπως η θαλάσσια χωροταξία, η συλλογή δεδομένων, η εγγύηση της ασφάλειας, η εποπτεία και η δημιουργία ζωνών για την ανανέωση των ιχθυαποθεμάτων·

51.

επιμένει στη δημιουργία ενός «μηχανισμού/ταμείου» ευρωπαϊκών επενδύσεων στη γαλάζια οικονομία, ως θαλάσσια εκδοχή του σχεδίου Juncker 2.0, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει δύο συμπληρωματικές μεθόδους παρέμβασης: αφενός μεν, την άμεση χρηματοδότηση, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διαρθρωτικών έργων και έργων υψηλού κινδύνου, αφετέρου δε, τη συγκρότηση περιφερειακών πλατφορμών επενδύσεων·

52.

τονίζει τη σημασία της εξωτερικής διάστασης της ΚΑλΠ και της ΟΘΠ, επισημαίνοντας ρητώς την ανάγκη για στήριξη της συμβολής της ΕΕ στην καλύτερη διαχείριση των ωκεανών. Υποστηρίζει αυτό το έργο ως μέθοδο για τη διασφάλιση της αυξημένης ανταγωνιστικότητας και βιωσιμότητας του ευρωπαϊκού τομέα της θάλασσας και της αλιείας χάρη στην επίτευξη ισότιμων συνθηκών ανταγωνισμού και καλύτερης βιωσιμότητας των ωκεανών μας·

53.

φρονεί ότι ο θαλάσσιος τομέας έχει προοπτικές να δημιουργήσει επιπλέον θέσεις εργασίας και οικονομική ανάπτυξη. Επισημαίνει ότι κάποιες περιοχές έχουν ήδη καταρτίσει λεπτομερή σχέδια για την ανάπτυξη της θαλάσσιας οικονομίας και ότι πολλές άλλες έχουν ήδη ξεκινήσει αυτήν τη διαδικασία·

54.

υπενθυμίζει ότι τα θαλάσσια ζητήματα τυγχάνουν αυξημένης προσοχής σε διεθνές επίπεδο, τόσο στα συμπεράσματα της COP 21 και της COP 22 όσο και στις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών, και ότι οι επιχειρήσεις της ΕΕ αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό στο εξωτερικό σε όλους τους τομείς της «γαλάζιας οικονομίας», όπως είναι οι μεταφορές, η ενέργεια, η καινοτομία, η ναυπηγική, η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια. Ως εκ τούτου, επικροτεί μια συνεπή και επαρκώς χρηματοδοτούμενη κοινοτική πολιτική ως βέλτιστη επιλογή για τις θαλάσσιες περιοχές της ΕΕ και ενθαρρύνει την ΕΕ να επενδύσει στους κλάδους αυτούς, ιδίως δε στις θαλάσσιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στις θαλάσσιες βιοτεχνολογίες, στις οποίες μπορούμε να αναλάβουμε ηγετικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο·

55.

σημειώνει ότι το Brexit αποτελεί σημαντική πρόκληση που απειλεί τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα τον τομέα της θάλασσας και της αλιείας και τονίζει την ανάγκη να ληφθεί υπόψη και να αντιμετωπιστεί ο αντίκτυπός του στις περιφέρειες (5). Προειδοποιεί για τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή η διαδικασία στην αλιεία και την εμπορία αλιευτικών προϊόντων και απαιτεί οικονομική στήριξη για την ελαχιστοποίησή τους·

56.

τάσσεται υπέρ της αυξημένης συμμετοχής των CLLD στο γενικό χρηματοδοτικό πακέτο, δεδομένης της αποδεδειγμένης αποτελεσματικότητάς τους για τις μικρές παράκτιες κοινότητες και προτείνει να ενσωματωθούν σε αυτές νέοι τρόποι εργασίας ώστε να διαδοθεί ο σημαντικός κοινωνικός και οικονομικός ρόλος των τομέων της θάλασσας και της αλιείας και να καταστούν οι συγκεκριμένοι τομείς ελκυστικοί για τους νέους με στόχο την προώθηση της ανανέωσης των γενεών. Υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζει και μπορεί να διαδραματίσει το δίκτυο ευρωπαϊκών αλιευτικών ζωνών (FARNET) στον συντονισμό των προσπαθειών.

---

(1)  Όπως αναφέρθηκε στη ναυτιλιακή σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης της διάσκεψης των Απόκεντρων Παράκτιων Περιφερειών της Ευρώπης (CRPM) στο Ελσίνκι. Πρέπει να υπενθυμιστεί ότι η CRPM αποτελείται από την πλειονότητα των κύριων θαλάσσιων και αλιευτικών περιοχών που χρηματοδοτούνται από το ΕΤΘΑ. Αυτή η προσέγγιση θα επιτρέψει τη διασφάλιση ενός σταθερού προϋπολογισμού για την ΚΑλΠ και θα στηρίξει τη θέσπιση πιο φιλόδοξων μέτρων στο πλαίσιο της ΟΘΠ.

(2)  Πρέπει να επισημανθούν εύλογα επιτυχημένοι τρόποι που να μπορούν να αποτελέσουν πρότυπο για άλλους που θα αποτελούν αντικείμενο ενισχύσεων. Σε αυτή την περίπτωση, τέτοια παραδείγματα μπορεί να αποτελούν οι επίσημες επιτροπές συνδιαχείρισης που αποτελούνται από πολλά ενδιαφερόμενα μέρη, με τη συμμετοχή αλιέων, επιστημόνων, ΜΚΟ, της διοίκησης και άλλων παραγόντων της Καταλονίας ή τα συστήματα διαχείρισης οστρεοκαλλιέργειας της Γαλικίας.

(3)  Πρόκειται για ένα ταμείο που ζητούν οι περισσότερες ΜΜΕ, ενώσεις και νέες επιχειρήσεις της «γαλάζιας οικονομίας».

(4)  Βλέπε τη γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα «Ένα νέο στάδιο για την ευρωπαϊκή πολιτική γαλάζιας ανάπτυξης» (NAT-VI/019).

(5)  Βλέπε τη μελέτη της ΕτΠ με θέμα τον αντίκτυπο της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ στις τοπικές και περιφερειακές αρχές της ΕΕ.