ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 2.5.2017
COM(2017) 255 final
ΔΕΣΜΗ ΜΕΤΡΩΝ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Σχέδιο δράσης για την ενίσχυση του δικτύου SOLVIT: απτά οφέλη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις από την ενιαία αγορά
{SWD(2017) 210 final}
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ενιαία αγορά είναι ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ευρώπης. Βρίσκεται στον πυρήνα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, αλλά τα οφέλη της δεν είναι πάντοτε απτά, λόγω του ότι οι κανόνες της ενιαίας αγοράς είτε δεν είναι γνωστοί είτε δεν εφαρμόζονται σωστά. Σε μια εποχή στην οποία η Ευρωπαίοι πολίτες και οι επιχειρήσεις περιμένουν από την Ευρώπη να τους προστατεύει, να τους ενδυναμώνει και να τους υπερασπίζεται, η ενιαία αγορά αποτελεί ένα από τα καλύτερα όπλα που διαθέτει η Ευρώπη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης και την οικοδόμηση μιας ισχυρότερης και δικαιότερης ευρωπαϊκής οικονομίας 1 .
Η Επιτροπή, στη στρατηγική της για την ενιαία αγορά 2 , κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιτύχει μια βαθύτερη και δικαιότερη ενιαία αγορά, η οποία είναι μία από τις δέκα προτεραιότητες της Επιτροπής Juncker. Για τον σκοπό αυτόν, η στρατηγική προτείνει τη βελτίωση των ευκαιριών πρόσβασης στις εκτός συνόρων αγορές· διευκολύνοντας τη ζωή των καταναλωτών, των επιχειρήσεων και των δημόσιων διοικήσεων και φέρνοντας τα πρακτικά οφέλη της ενιαίας αγοράς πιο κοντά στους πολίτες και στις επιχειρήσεις. Για την υποστήριξη της προσπάθειας αυτής, η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα συνεργαστεί στενά με τα κράτη μέλη για τη δημιουργία μιας πραγματικής νοοτροπίας συμμόρφωσης με τους κανόνες της ενιαίας αγοράς, αποδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση εργαλείων που ήδη υπάρχουν, όπως είναι το δίκτυο SOLVIT.
Για την υλοποίηση της προσπάθειας αυτής, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή στην κοινή δήλωση για τις νομοθετικές προτεραιότητες της ΕΕ εντός του 2017, η οποία δημοσιεύτηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2016, επανέλαβαν ότι δεσμεύονται να προωθήσουν την ορθή εφαρμογή και την ενίσχυση της υπάρχουσας νομοθεσίας 3 . Την ίδια ημέρα, η Επιτροπή ενέκρινε την ανακοίνωσή της με τίτλο Δίκαιο της ΕΕ: καλύτερη εφαρμογή για καλύτερα αποτελέσματα 4 , στην οποία καθορίζεται ο τρόπος με τον οποίο η Επιτροπή θα επιτείνει τις προσπάθειές της για να εξασφαλιστεί ότι το δίκαιο της ΕΕ εφαρμόζεται, υλοποιείται και επιβάλλεται προς όφελος όλων.
Το δίκτυο SOLVIT 5 είναι μια υπηρεσία που παρέχεται δωρεάν από το 2002 από τις εθνικές διοικητικές αρχές κάθε κράτους μέλους της ΕΕ, καθώς και της Ισλανδίας, του Λιχτενστάιν και της Νορβηγίας. Λειτουργεί με μικρές προθεσμίες και προσφέρει ρεαλιστικές λύσεις στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ και του ΕΟΧ, όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την αναγνώριση των δικαιωμάτων που τους παρέχει η ΕΕ από τις δημόσιες αρχές, ιδίως όταν μετακινούνται ή δραστηριοποιούνται σε άλλες χώρες της ΕΕ 6 . Το δίκτυο SOLVIT ασχολείται με όλα τα προβλήματα των διασυνοριακών συναλλαγών 7 που αφορούν τις τέσσερις ελευθερίες κυκλοφορίας (προσώπων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίων), καθώς και τις πολιτικές που συνδέονται με αυτές (φορολόγησης, απασχόλησης, κοινωνική πολιτική και μεταφορών).
Τον συντονισμό του δικτύου έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το δίκτυο SOLVIT, από το 2002 που δημιουργήθηκε έως σήμερα, έχει εξελιχθεί σε πολύ σημαντικό μέσο παροχής βοήθειας σε πολίτες και επιχειρήσεις που διεκδικούν τη θέση τους στον πυρήνα της ενιαίας αγοράς. Στα 15 χρόνια ζωής του, ο αριθμός των υποθέσεων που χειρίζεται το δίκτυο SOLVIT έχει αυξηθεί από 5 σε 200 κάθε μήνα. Το 2016, το SOLVIT χειρίστηκε 2 414 υποθέσεις. Τα κέντρα SOLVIT χρειάστηκαν 59 ημέρες κατά μέσο όρο για να χειριστούν μια υπόθεση και έδωσαν λύση στο 89% των υποθέσεων.
Οι επιτυχίες του SOLVIT είναι πολλές, ακολουθούν μερικά παραδείγματα:
Μια γαλλική εταιρεία είχε ζητήσει επιστροφή ΦΠΑ από τις γερμανικές αρχές, αλλά δεν είχε πάρει απάντηση στο αίτημά της επί 10 μήνες. Χάρη στην παρέμβαση του SOLVIT, σε διάστημα 6 εβδομάδων η διαδικασία επιταχύνθηκε και η εταιρεία έλαβε τελικά το ποσό που είχε ζητήσει.
Τρεις Πορτογαλίδες νοσοκόμες είχαν υποβάλει αίτηση για αναγνώριση των επαγγελματικών τους προσόντων από την Ισπανία. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, οι αρχές οφείλουν να απαντήσουν στην αίτηση εντός τριών μηνών. Η προθεσμία είχε λήξει, αλλά χάρη στην παρέμβαση του SOLVIT, εντός δύο εβδομάδων τα προσόντα τους αναγνωρίστηκαν έγκαιρα.
Ένας Αυστριακός καλλιτέχνης ήθελε να εγγραφεί ως κάτοικος Λουξεμβούργου. Είχε υποβάλει όλα τα απαραίτητα έγγραφα στις τοπικές αρχές, οι οποίες αρνούνταν να τον εγγράψουν εάν δεν προσκόμιζε δήλωση υποστήριξης από κάποιον κάτοικο του Λουξεμβούργου. Το δίκτυο SOLVIT επεσήμανε ότι η συμπληρωματική αυτή απαίτηση δεν ήταν σύμφωνη με τη νομοθεσία της ΕΕ. Η τοπική αρχή αναθεώρησε τη θέση της και εξέδωσε το πιστοποιητικό εγγραφής. Χάρη στην παρέμβαση του δικτύου SOLVIT, η υπόθεση επιλύθηκε εντός μιας εβδομάδας.
Ολλανδός υπήκοος ο οποίος είχε μετακομίσει στη Βουλγαρία δεν μπορούσε να εισαγάγει στη χώρα αυτή το ρυμουλκούμενο όχημά του. Δεδομένου ότι δεν απαιτείται ταξινόμηση για τα ρυμουλκούμενα με βάρος μικρότερο από 750 κιλά στις Κάτω Χώρες, ο εισαγωγέας δεν διέθετε άδεια κυκλοφορίας και γι’ αυτό οι βουλγαρικές αρχές δεν δέχονταν να ταξινομήσουν το ρυμουλκούμενο στη χώρα τους. Χάρη στην παρέμβαση του δικτύου SOLVIT, η υπόθεση επιλύθηκε εντός 13 εβδομάδων.
Πτυχιούχοι φυσιοθεραπευτές από τη Ρουμανία αντιμετώπιζαν μεγάλες καθυστερήσεις στην αναγνώριση του πτυχίου τους προκειμένου να εργαστούν στη Γαλλία. Το δίκτυο SOLVIT παρενέβη και εντός 7 εβδομάδων πραγματοποιήθηκε η αναγνώριση.
Οι γαλλικές αεροπορικές αρχές δεν επέτρεπαν σε νορβηγική αεροπορική εταιρεία να εκτελεί εσωτερικές πτήσεις στη Γαλλία. Το δίκτυο SOLVIT παρενέβη και επέλυσε το πρόβλημα εντός 10 εβδομάδων.
Το δίκτυο SOLVIT μπόρεσε μεν να επιλύσει πολλά προβλήματα για πολίτες και επιχειρήσεις, αλλά παράλληλα η αύξηση του όγκου των παρεχόμενων υπηρεσιών πολλαπλασίασε τις προκλήσεις. Πρέπει να γίνουν ακόμη αρκετά για να αποδώσει το σύστημα το μέγιστο των δυνατοτήτων του ως εργαλείο επίλυσης προβλημάτων. Τα κράτη μέλη ζητούν και υποστηρίζουν ένα ενισχυμένο δίκτυο SOLVIT το οποίο θα καλύπτει πλήρως τις ανάγκες των πολιτών και των επιχειρήσεων. Τον Φεβρουάριο του 2016 το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας ζήτησε από την Επιτροπή να αναλάβει επειγόντως δράση σχετικά με το θέμα αυτό 8 . Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει, επίσης, επανειλημμένα ζητήσει την ενίσχυση του δικτύου SOLVIT 9 .
Στο πλαίσιο αυτό και σύμφωνα με τις πολιτικές της προτεραιότητες, η Επιτροπή είναι αποφασισμένη, από κοινού με τα κράτη μέλη, να προχωρήσει για την ενίσχυση του στρατηγικού ρόλου του δικτύου SOLVIT, ώστε η ενιαία αγορά να λειτουργεί καλύτερα στην πράξη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν τα κράτη μέλη στελεχώσουν τα εθνικά κέντρα SOLVIT με επαρκές προσωπικό και οι εθνικές τους διοικήσεις τα πλαισιώσουν με την αναγκαία αναγνώριση. Ακόμη και η μικρότερη αδυναμία έχει επίπτωση στην επίδοση ολόκληρου του δικτύου.
Για την επίτευξη του στόχου αυτού, η Επιτροπή αξιοποιεί την αξιολόγηση της τρέχουσας λειτουργίας του δικτύου SOLVIT 10 , η οποία συνοδεύει την παρούσα ανακοίνωση. Η αξιολόγηση υπογραμμίζει την ύπαρξη ελλείψεων που απαιτούν αντιμετώπιση, ιδίως όσον αφορά τη διοικητική ικανότητα των κέντρων SOLVIT· την πλήρωση των κριτηρίων ποιότητας που ορίζονται στη σύσταση του 2013 για το δίκτυο SOLVIT· την ενημέρωση, ιδίως των νεοφυών, μικρομεσαίων και άλλων επιχειρήσεων, σχετικά με την ύπαρξη του SOLVIT ως εργαλείου επίλυσης προβλημάτων· και του ρόλου του στην επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ.
Το σχέδιο δράσης που περιγράφεται στην παρούσα ανακοίνωση θα λειτουργήσει παράλληλα με άλλες πρωτοβουλίες της Επιτροπής που περιλαμβάνονται στη δέσμη μέτρων για τη συμμόρφωση, και ειδικότερα με την ενιαία ψηφιακή πύλη, η οποία θα παρέχει στους πολίτες και στις επιχειρήσεις ένα ενιαίο σημείο πρόσβασης σε πληροφορίες, βοήθεια, συμβουλές, υπηρεσίες επίλυσης προβλημάτων και ηλεκτρονικές διαδικασίες που αφορούν την ενιαία αγορά. Συμβαδίζει με την ανακοίνωση της Επιτροπής «Οι μελλοντικοί οδηγοί της Ευρώπης: η πρωτοβουλία για τις νεοφυείς και τις αναπτυσσόμενες νέες επιχειρήσεις», αφού σκοπός της είναι να καταργήσει κι άλλα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις που θέλουν να δραστηριοποιηθούν εκτός συνόρων. Τέλος, συμπληρώνει τον «ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων» και τις συναφείς πρωτοβουλίες, ανταποκρινόμενη στην προτεραιότητα της τρέχουσας Επιτροπής για την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και των ευκαιριών στην ΕΕ.
Η παρούσα ανακοίνωση θεσπίζει μέτρα για την ενίσχυση του δικτύου SOLVIT με χρονοδιαγράμματα που θα εφαρμοστούν τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών. Η ενίσχυση του δικτύου SOLVIT θα είναι διαρκής διαδικασία και τα χρονοδιαγράμματα θα επιτρέψουν την παρακολούθηση της εφαρμογής των αναγκαίων μέτρων. Στόχος τους είναι η προώθηση του SOLVIT μέσω Ι) της περαιτέρω βελτίωσης της ποιότητάς του, ΙΙ) περισσότερων δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης σχετικά με την ύπαρξη και τη λειτουργία του και ΙΙΙ) της αναβάθμισης του ρόλου του όσον αφορά την επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ.
I.Προωθηση του SOLVIT μεσω της περαιτερω βελτιωσης της ποιοτητας του
Στη σύσταση του 2013 σχετικά με το δίκτυο SOLVIT καθορίζονται ελάχιστα πρότυπα ποιότητας και λειτουργίας. Η τήρηση των προτύπων αυτών σε ολόκληρο το δίκτυο είναι πολύ σημαντική για τους αιτούντες, καθώς και για τη συνεργασία των κέντρων. Η εφαρμογή των προτύπων αυτών δεν είναι ίδια σε ολόκληρο το δίκτυο, όπως εξηγείται στην αξιολόγηση που συνοδεύει την παρούσα ανακοίνωση. Επομένως, απαιτείται δράση για τη βελτίωση της γενικής ποιότητας του SOLVIT, ιδίως όσον αφορά τη διοικητική ικανότητα, τον χειρισμό περίπλοκων και ευαίσθητων υποθέσεων και τη νομική εμπειρογνωμοσύνη.
Προϋπόθεση, όμως, αποτελεί η εξασφάλιση εκ μέρους των κρατών μελών της επαρκούς στελέχωσης των κέντρων SOLVIT με ικανό και σταθερό προσωπικό και με την αναγκαία νομική εμπειρογνωμοσύνη, καθώς και της τοποθέτησής τους στην κατάλληλη θέση στη δημόσια διοίκηση. Από την πλευρά της, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να αξιοποιεί μέσα, όπως είναι οι ετήσιες εκθέσεις για την επίδοση του SOLVIT, για την παρακολούθηση της επαρκούς στελέχωσης των κέντρων SOLVIT, και θα χρησιμοποιεί τον πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς για τη σύνταξη εκθέσεων σχετικά με το αποτέλεσμα. Επίσης, η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει όλες τις διαθέσιμες δυνατότητες χρηματοδότησης της ΕΕ για να προσφέρει στα κράτη μέλη εξατομικευμένη υποστήριξη όσον αφορά τη βελτίωση της διοικητικής τους ικανότητας και για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των κέντρων SOLVIT σε κάθε κράτος μέλος. Ειδικότερα, προβλέπεται η χρηματοδότηση, μέσω του προγράμματος COSME 2018, εκπαιδευτικού σεμιναρίου υψηλού επιπέδου για το προσωπικό στα εθνικά κέντρα SOLVIT με επίκεντρο συγκεκριμένα νομικά θέματα ιδιαίτερης σημασίας για τις επιχειρήσεις. Επίσης, προβλέπεται υποστήριξη της διοικητικής ικανότητας των κρατών μελών (μεταξύ άλλων, ανταλλαγές εμπειρογνωμόνων και τεχνική βοήθεια) και από το νέο πρόγραμμα Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων.
Επιπλέον, θα πρέπει να εξασφαλιστεί ο καλύτερος χειρισμός των περίπλοκων και ευαίσθητων υποθέσεων μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών. Για τον σκοπό αυτό, θα προαχθεί η αποτελεσματικότερη ανταλλαγή γνώσεων, π.χ. με τη χρήση διαδραστικών εργαλείων συμπληρωματικά προς τα προσωπικά εκπαιδευτικά σεμινάρια. Η ανταλλαγή αυτή έχει πολύ μεγάλη σημασία λόγω της ποικιλίας των νομικών τομέων που καλύπτονται από το SOLVIT, όπως φαίνεται στο σχήμα 1.
Σχήμα 1: Νομικοί τομείς SOLVIT 2002-2016 (πηγή: βάση δεδομένων SOLVIT)
Επιπλέον, περαιτέρω ειδική εμπειρογνωμοσύνη σε νομικά θέματα θα μπορούσε να παρασχεθεί από τα υποκαταστήματα SOLVIT («αντιπροσωπείες») που έχουν δημιουργηθεί για να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες ανάγκες ενός ορισμένου τομέα στον οποίο εμπλέκονται εθνικοί εμπειρογνώμονες για τον άμεσο χειρισμό πολύπλοκων υποθέσεων. Για να αποφευχθεί η σύγχυση και η αλληλεπικάλυψη των προσπαθειών, η Επιτροπή επιδιώκει να αποφύγει τη διάδοση εργαλείων επίλυσης προβλημάτων παρόμοιων με το SOLVIT σε συγκεκριμένους τομείς της νομοθεσίας για την ενιαία αγορά. Η αμοιβαία αναγνώριση των μη εναρμονισμένων προϊόντων μπορεί να είναι ένα καλό παράδειγμα. Στην περίπτωση αυτή, αν η ανεπίσημη προσέγγιση του SOLVIT αποτύχει, η Επιτροπή θα εξετάσει τη δυνατότητα να εισαγάγει μια διαδικασία προσφυγής για τις επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της επανεξέτασης της επιβολής της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης. Ένας άλλος τομέας είναι τα προβλήματα που αφορούν τους κανόνες φορολογίας, όπως π.χ. η διακριτική μεταχείριση με την οποία μπορεί να έρχονται αντιμέτωποι οι πολίτες σε διασυνοριακές υποθέσεις 11 .
Επιπλέον, η Επιτροπή σκοπεύει να προσφέρει αποτελεσματικότερη νομική στήριξη στο δίκτυο ανοίγοντας την εφαρμογή SOLVIT για άμεση επικοινωνία μεταξύ των εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής και των κέντρων SOLVIT. Θα βελτιώσει, επίσης, ακόμη περισσότερο τη διαχείριση των διαφορετικών απόψεων μεταξύ των δύο κέντρων SOLVIT που εμπλέκονται στην αξιολόγηση και στον χειρισμό μιας υπόθεσης. Η Επιτροπή θα ακολουθήσει μια περισσότερο διαρθρωμένη διαδικασία διαιτησίας, με συστηματικότερη παρακολούθηση των υποθέσεων SOLVIT, με σκοπό να εντοπίσει αμφιλεγόμενα ζητήματα και συζητήσεις στο πλαίσιο του δικτύου. Χρησιμοποιώντας την «εκτίμηση από ομοτίμους» σε εργαστήρια, θα συμβάλει στον προσδιορισμό βέλτιστων πρακτικών και κοινών κανόνων.
Επιπλέον, η Επιτροπή θα παρακολουθεί πιο στενά την ποιότητα του χειρισμού των υποθέσεων. Στο σημείο αυτό, οι παρατηρήσεις των αιτούντων έχουν μεγάλη σημασία για τη βελτίωση των διαδικασιών, την προβολή της βέλτιστης πρακτικής και, κατά συνέπεια, τη βελτίωση της ποιότητας της υπηρεσίας. Για τον σκοπό αυτό, θα αναπτυχθεί ένα συνολικό σύστημα έρευνας χρηστών σε συνεργασία με τα κέντρα SOLVIT.
II.Προωθηση του SOLVIT μεσω της αυξησης των δραστηριοτητων ευαισθητοποιησης
Παρά το γεγονός ότι δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί το ακριβές μέγεθος της «αγοράς» επίλυσης διασυνοριακών διαφορών στην οποία δραστηριοποιείται δυνητικά το δίκτυο SOLVIT, μια ενιαία αγορά 500 εκατομμυρίων πολιτών και επιχειρήσεων θα μπορούσε να σημαίνει ότι υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για το SOLVIT από αυτήν που υποδηλώνουν οι 2 500 τρέχουσες υποθέσεις του 12 .
Στο σχήμα 2 παρουσιάζεται ο αριθμός των υποθέσεων που υποβλήθηκαν στο δίκτυο από τα κέντρα SOLVIT των χωρών καταγωγής. Πρόκειται για τα κέντρα από τα κράτη μέλη της ΕΕ και του ΕΟΧ 13 από τα οποία κατάγεται (υπηκοότητα), μένει, έχει την έδρα του ή αντλεί τα δικαιώματά του ο αιτών. Αν και η διαφορά στον φόρτο υποθέσεων μπορεί ως ένα βαθμό να εξηγηθεί από τις διαφορές του μεγέθους και της διασυνοριακής κινητικότητας, υπάρχει περιθώριο για στοχευμένες δραστηριότητες ευαισθητοποίησης σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και του ΕΟΧ. Οι δραστηριότητες αυτές θα επικεντρωθούν στο να εξασφαλιστεί ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις απευθύνονται στο SOLVIT τη στιγμή που ζητούν λύση για κάποιο πρόβλημα που εμπίπτει στις αρμοδιότητες του SOLVIT ανάλογα με τις ανάγκες κάθε κράτους μέλους της ΕΕ και του ΕΟΧ.
Σχήμα 2: Υποθέσεις ανά κέντρο SOLVIT χώρας καταγωγής 2002-2016 (πηγή: βάση δεδομένων SOLVIT).
Για να κάνει ακόμη πιο εύκολη την εύρεση του SOLVIT, η Επιτροπή θα βελτιώσει ακόμη περισσότερο το επίπεδο γενικής προβολής του SOLVIT στη δικτυακή πύλη Η Ευρώπη σου (το κύριο τρέχον σημείο πρόσβασης)
Στο πλαίσιο αυτό, η μελλοντική ενιαία ψηφιακή πύλη θα προσφέρει σε πολίτες και επιχειρήσεις εύκολη πρόσβαση σε πλήρεις, υψηλής ποιότητας πληροφορίες σχετικά με την ενιαία αγορά, εξατομικευμένες συμβουλές, αποτελεσματική βοήθεια και υπηρεσίες επίλυσης προβλημάτων. Θα διασυνδέσει τους υπάρχοντες μηχανισμούς ΕΕ και κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένου του SOLVIT, αυξάνοντας έτσι τον βαθμό ευρεσιμότητάς του.
Η Επιτροπή θα συνεργαστεί, επίσης, στενά με τα κράτη μέλη μέσω των εθνικών κέντρων SOLVIT, των αντιπροσωπειών της Επιτροπής στα κράτη μέλη και τους ενδιάμεσους οργανισμούς (που εκπροσωπούν ορισμένους τομείς, επαγγέλματα ή συμφέροντα, εμπορικά επιμελητήρια κ.λπ.) και θα επιταχύνει τη συνεργασία με άλλα ανάλογα δίκτυα 14 , με σκοπό την ανάπτυξη στοχευμένων δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης (π.χ. κοινές συνεδριάσεις και σεμινάρια, κοινές δράσεις κοινωνικής δικτύωσης).
Η βελτίωση της επιβολής της νομοθεσίας ωφελεί εξίσου τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Όταν παραβιάζονται τα δικαιώματά τους, θα πρέπει να μπορούν εύκολα να εντοπίζουν και να χρησιμοποιούν τον καταλληλότερο διαθέσιμο μηχανισμό επίλυσης του προβλήματος. Όπως φαίνεται στο σχήμα 3, με το πέρασμα των ετών, η αναλογία των υποθέσεων πολιτών σε σύγκριση με τις υποθέσεις επιχειρήσεων που υποβλήθηκαν στο δίκτυο SOLVIT έχει αυξηθεί. Από τη μια πλευρά αυτό δείχνει ότι το SOLVIT αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία για τους πολίτες που κινούνται εντός της ΕΕ και του ΕΟΧ. Από την άλλη πλευρά, είναι σχετικά μικρός ο αριθμός των επιχειρήσεων που επωφελούνται από τις υπηρεσίες που προσφέρει το SOLVIT. Οι κύριοι τομείς της νομοθεσίας για τις υποθέσεις των επιχειρήσεων το 2016 ήταν η φορολογία, η ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών και η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων. Το ποσοστό επίλυσης των υποθέσεων που υποβλήθηκαν από επιχειρήσεις (80 %) ήταν χαμηλότερο από το μέσο ποσοστό επίλυσης υποθέσεων του δικτύου (89 %). Ωστόσο, το ποσοστό είναι ιδιαίτερα καλό για τον τομέα της φορολογίας (στον οποίο εντάσσονται πολλές υποθέσεις καθυστέρησης επιστροφής ΦΠΑ), αλλά όχι τόσο καλό όσον αφορά τις υποθέσεις ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων και υπηρεσιών.
Σχήμα 3: Εξέλιξη των υποθέσεων πολιτών έναντι των υποθέσεων επιχειρήσεων 2006-2016 (πηγή: βάση δεδομένων SOLVIT).
Το SOLVIT θα πρέπει να στραφεί προς τον χειρισμό περισσότερων υποθέσεων που αφορούν επιχειρήσεις. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη ευρύτερης διάδοσης στην κοινότητα των επιχειρήσεων της βοήθειας που μπορεί να προσφέρει το SOLVIT. Εξίσου σημαντικό είναι να πραγματοποιηθούν ανάλογες δραστηριότητες σε εθνικό επίπεδο.
Κατά τη διάρκεια των ετών λειτουργίας του το SOLVIT έχει αναπτύξει συνεργασία με άλλα σχετικά δίκτυα 15 . Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα υποστηρίξει ενέργειες για την ενίσχυση της συνεργασίας με τα δίκτυα αυτά, γεγονός που μπορεί να προσελκύσει περισσότερες υποθέσεις επιχειρήσεων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η συνεργασία με το δίκτυο «Enterprise Europe Network» το οποίο βοηθά ΜΜΕ και νεοφυείς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται ή σχεδιάζουν να δραστηριοποιηθούν εκτός συνόρων.
Η Επιτροπή θα πραγματοποιήσει τακτικότερες επαφές με ενδιάμεσους οργανισμούς για να ζητήσει τις παρατηρήσεις τους σχετικά με πιθανές βελτιώσεις για το SOLVIT και τη διάδοση των γνώσεων. Θα εισαγάγει, επίσης, νέες ρυθμίσεις που θα επιτρέπουν στους ενδιάμεσους οργανισμούς να υποβάλουν και να παρακολουθούν υποθέσεις απευθείας στο SOLVIT.
Γενικά, η στρατηγική επιλογή δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης για το SOLVIT και η ανάπτυξη μιας καλύτερα διαρθρωμένης συνεργασίας με τους ενδιάμεσους οργανισμούς και τα σχετικά δίκτυα θα αναβαθμίσουν τον ρόλο του SOLVIT όσον αφορά την προβολή και τις αποδείξεις για τον τρόπο που λειτουργεί η ενιαία αγορά στην πράξη: αν η «κρίσιμη μάζα» των υποθέσεων είναι μεγαλύτερη, με τη συμμετοχή περισσότερων επιχειρήσεων, η συμβολή στη διακυβέρνηση της ενιαίας αγοράς θα είναι πιο σημαντική και πιο καθοριστική. Αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, με τη χρήση της βάσης αποδείξεων του δικτύου στις αξιολογήσεις των πιθανών αλλαγών όσον αφορά την πολιτική για την ενιαία αγορά και την έγκριση νομοθεσίας της ΕΕ για την αντιμετώπιση των κενών στο ενωσιακό δίκαιο, όπως έγινε με την αναθεώρηση της οδηγίας 2005/36/ΕΚ για τα επαγγελματικά προσόντα 16 . Η παροχή υπηρεσιών καλύτερης ποιότητας από το δίκτυο SOLVIT και η αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με αυτό θα συμβάλλουν στην αναβάθμιση του ρόλου του όσον αφορά την επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ.
III.Προωθηση του SOLVIT με αναβαθμιση του ρόλου του οσον αφορα την επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ
Το δίκτυο έχει εντοπίσει πολλά προβλήματα που συνδέονται με την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ. Στο σχήμα 4 φαίνεται ο αριθμός των υποθέσεων που υποβλήθηκαν στο επικεφαλής κέντρο SOLVIT κάθε κράτους μέλους ΕΕ/ΕΟΧ 17 .
Σχήμα 4: Υποθέσεις ανά επικεφαλής κέντρο SOLVIT 2002-2016 (πηγή: βάση δεδομένων SOLVIT).
Με το πέρασμα των ετών, όπως φαίνεται στο σχήμα 5, αυξήθηκε ο αριθμός των υποθέσεων που δέχτηκε το SOLVIT είτε για κάποιο διαρθρωτικό πρόβλημα στην εθνική νομοθεσία που δεν εφαρμόζει σωστά νομοθεσία της ΕΕ σε κράτος μέλος της ΕΕ ή του ΕΟΧ 18 είτε για επαναλαμβανόμενο πρόβλημα. Παρ’ όλ’ αυτά, όπως αναφέρεται στην αξιολόγηση που συνοδεύει την παρούσα ανακοίνωση, ο τρόπος με τον οποίο γίνεται σήμερα ο χειρισμός, η παρακολούθηση και η υποβολή εκθέσεων για τις υποθέσεις αυτές δεν επιτρέπει τη συστηματική χρήση των στοιχείων που συγκεντρώνονται μέσω του SOLVIT για την καλύτερη συμμόρφωση των κρατών μελών με τη νομοθεσία της ΕΕ. Από τις 97 διαρθρωτικές υποθέσεις που χειρίστηκε το SOLVIT το 2016, οι 78 δεν επιλύθηκαν, ενώ επιλύθηκαν οι 19. Οι αριθμοί αυτοί αντιστοιχούν σε ποσοστό επίλυσης 20 %.
Σχήμα 5: Εξέλιξη υποθέσεων που συνδέοντα με διαρθρωτικά προβλήματα SOLVIT 2014-2016 (πηγή: βάση δεδομένων SOLVIT).
Τα κράτη μέλη φέρουν την κύρια αρμοδιότητα για την ορθή μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ. Επομένως, τα κέντρα SOLVIT θα πρέπει πρώτα να απευθύνονται στις αρμόδιες αρχές του αντίστοιχου κράτους μέλους στην προσπάθειά τους να βρουν λύση για τις υποθέσεις που συνδέονται με διαρθρωτικά και επαναλαμβανόμενα προβλήματα τα οποία διαπιστώνονται από το δίκτυο. Ωστόσο, αν ένα κέντρο SOLVIT δεν μπορεί να πείσεις τις εν λόγω αρχές να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, τα τυχόν στοιχεία που συγκεντρώνονται «επιτόπου» θα πρέπει να διερευνώνται περαιτέρω ώστε να εντοπίζονται τα προβλήματα με σημαντικές επιπτώσεις στη λειτουργία της ενιαίας αγοράς, όπως προβλέπεται στη στρατηγική προσέγγιση για τις δράσεις της Επιτροπής σχετικά με την επιβολή της νομοθεσίας που καθορίζονται στην ανακοίνωσή της με τίτλο: Δίκαιο της ΕΕ: Καλύτερη εφαρμογή για καλύτερα αποτελέσματα. Επί του παρόντος, αυτό γίνεται κατά περίπτωση, αλλά θα πρέπει να αναπτυχθεί μια προσέγγιση η οποία θα είναι πληρέστερη και συστηματικότερη. Επιπλέον, σε ειδικές διαρθρωτικές υποθέσεις και εφόσον κρίνεται αναγκαίο και αναλογικό, το προβλεπόμενο εργαλείο πληροφόρησης για την ενιαία αγορά, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από την Επιτροπή για την αναζήτηση στοιχείων, όπως η διάρθρωση του κόστους, η τιμολογιακή πολιτική, τα κέρδη ή συμβάσεις απασχόλησης απευθείας από σχετικούς παράγοντες της αγοράς.
Οι έρευνες της Επιτροπής σχετικά με ζητήματα που εντοπίζονται μέσω του SOLVIT, θα αποτελέσουν κίνητρο για τις εθνικές αρχές ώστε να συνεργάζονται στενότερα με το δίκτυο SOLVIT. Σε εθνικό επίπεδο θα πρέπει να υπάρχει καλύτερη σύνδεση μεταξύ των κέντρων SOLVIT, των σημείων επαφής για τον χειρισμό καταγγελιών και των συντονιστών παραβάσεων, ώστε τα κράτη μέλη να κάνουν περισσότερα για την αποκατάσταση των διαρθρωτικών και επαναλαμβανόμενων προβλημάτων. Επιπλέον, σε αυτού του είδους τις υποθέσεις τα διαθέσιμα στοιχεία και αποδείξεις θα μπορούσαν να διανέμονται και να χρησιμοποιούνται με πιο διαρθρωμένο και συστηματικό τρόπο σε επίπεδο Επιτροπής και σε εθνικό επίπεδο. Η βάση δεδομένων του SOLVIT θα πρέπει να βελτιωθεί για να καταγράφει τα διαρθρωτικά και επαναλαμβανόμενα προβλήματα και για να επιτρέπει στα κράτη μέλη να αναφέρουν τις ενέργειες στις οποίες προβαίνουν για την αποκατάστασή τους.
Με τη χρήση μέσων όπως ο πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς, η Επιτροπή θα ενημερώνει τακτικά τα κράτη μέλη και τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη για τέτοιου είδους παραβάσεις του δικαίου της ΕΕ και άλλα εμπόδια που αντιμετωπίζει η ενιαία αγορά και τα οποία ανιχνεύονται μέσω του SOLVIT.
Σύμφωνα με τη στρατηγική προσέγγιση για τις δράσεις της Επιτροπής σχετικά με την επιβολή της νομοθεσίας, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να παροτρύνονται και να ενθαρρύνονται για να χρησιμοποιούν τον καταλληλότερο διαθέσιμο μηχανισμό επίλυσης προβλημάτων. Με τη σύμφωνη γνώμη του καταγγέλοντος, ο ταχύς και άτυπος μηχανισμός επίλυσης του SOLVIT θα μπορούσε να χειρίζεται τις μεμονωμένες καταγγελίες που υποβάλλονται στην Επιτροπή, κατά περίπτωση και εφόσον εμπίπτουν στο φάσμα των αρμοδιοτήτων του.
Στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η Επιτροπή θα διερευνήσει κατά πόσον είναι εφικτό να εφαρμοστεί η αρχή «μόνον άπαξ» 19 . Με τον τρόπο αυτό οι πολίτες και οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να υποβάλουν καταγγελία στην Επιτροπή για πρώτη φορά, αφού η υπόθεσή τους δεν επιλύθηκε μέσω του SOLVIT, δεν θα χρειάζεται να υποβάλουν εκ νέου τα στοιχεία τα οποία υπάρχουν ήδη στη διάθεση του SOLVIT. Έτσι, η Επιτροπή θα μπορεί, κατά την αξιολόγηση της υπόθεσης, να αξιοποιεί πλήρως τη νομική ανάλυση και τα στοιχεία που έχει ήδη συγκεντρώσει το SOLVIT, σε μια αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη διαδικασία.
IV.Συμπερασματα
Η Επιτροπή δεσμεύεται να εξασφαλίσει ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις απολαμβάνουν πλήρως όλα τα οφέλη της ενιαίας αγοράς: η πλήρης δυναμική της όσον αφορά τις νέες θέσεις εργασίας και τις ευκαιρίες ανάπτυξης μπορεί να αναδειχθεί μόνον όταν τα δικαιώματα που απορρέουν από την νομοθεσία της ΕΕ είναι γνωστά σε όλους τους συντελεστές και γίνονται σεβαστά με πληρότητα και συνέπεια πέρα από τα σύνορα.
Η Επιτροπή θα υποστηρίξει πλήρως τη βελτίωση της ποιότητας του δικτύου SOLVIT, μέσω της ανάπτυξης ικανοτήτων και της ανταλλαγής γνώσεων με τα κράτη μέλη. Επιπλέον, με την προώθηση της χρήσης του SOLVIT από τις επιχειρήσεις και τη διαμόρφωση περαιτέρω συνεργασίας με άλλα σχετικά δίκτυα, η Επιτροπή θα εξασφαλίσει ότι η ανάδραση από το SOLVIT είναι σημαντικότερη και λαμβάνεται πλήρως υπόψη κατά τον σχεδιασμό πολιτικών και νομοθεσίας που αφορούν την ενιαία αγορά στο μέλλον. Τέλος, θα αναβαθμίσει το ρόλο του όσον αφορά την επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ, με την αξιοποίηση των στοιχείων που συγκεντρώνονται μέσω του SOLVIT με έναν πιο διαρθρωμένο και συστηματικό τρόπο.
Οι τρεις τομείς που προσδιορίζονται σ’ αυτό το σχέδιο δράσης είναι συμπληρωματικοί. Τα σχεδιαζόμενα μέτρα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα μόνον αν υπάρξει κοινή δέσμευση και οικειοποίηση Επιτροπής και κρατών μελών, σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης. Η επαρκής στελέχωση και αναγνώριση των κέντρων SOLVIT στο πλαίσιο των εθνικών τους διοικήσεων αποτελεί προαπαιτούμενο για την ενίσχυση του δικτύου SOLVIT. Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη ΕΕ/ΕΟΧ, θα συντονίζει τις δραστηριότητες και θα υποβάλει τακτικά έκθεση προόδου σχετικά με την εφαρμογή του εν λόγω σχεδίου δράσης μέσω των εργαστηρίων SOLVIT που πραγματοποιούνται ανά διετία.
Αυτή η κοινή προσπάθεια θα ενισχύσει το δίκτυο SOLVIT στο μοναδικό ρόλο που έχει να διασφαλίζει τη συμμόρφωση των εθνικών αρχών με τη νομοθεσία της ΕΕ και παράλληλα να δίνει λύσεις στην πράξη στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν πολίτες και επιχειρήσεις σχετικά με τα δικαιώματά τους στην ενιαία αγορά. Έτσι, θα προκύψουν νέες ευκαιρίες για πολίτες και επιχειρήσεις και θα εξασφαλιστεί ότι μπορούν να απολαύσουν τα δικαιώματα που τους προσφέρει η ενιαία αγορά στο μέγιστο δυνατό βαθμό.
Οδικός χάρτης για την ενίσχυση του δικτύου SOLVIT 20
|
Μέτρα της Επιτροπής: |
Χρονοδιάγραμμα |
|
διερεύνηση της δυνατότητας διαδικασίας προσφυγής για τις επιχειρήσεις στον τομέα της αμοιβαίας αναγνώρισης των προϊόντων· |
Q2 2017 |
|
χρήση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης που ήδη υπάρχουν σε επίπεδο ΕΕ, όπως το πρόγραμμα COSME και το πρόγραμμα Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων για την ανάπτυξη διοικητικών ικανοτήτων στα κέντρα SOLVIT· |
Q3 2017 |
|
ανάπτυξη, σε συνεργασία με τα κέντρα SOLVIT, ενός συνολικού συστήματος έρευνας χρηστών· |
Q3 2017 |
|
παροχή πιο άμεσης και πιο αποτελεσματικής νομικής στήριξης στο δίκτυο με τη χρήση ενός βελτιωμένου μέσου για άτυπες νομικές συμβουλές, διαδραστικών εργαλείων κατάρτισης και διαχείρισης των διαφορετικών απόψεων· |
Q2 2018 |
|
βελτίωση της συνεργασίας και των εταιρικών σχέσεων με τους ενδιάμεσους οργανισμούς (που εκπροσωπούν ορισμένους τομείς, επαγγέλματα ή συμφέροντα, εμπορικά επιμελητήρια κ.λπ.) και τα σχετικά δίκτυα επιτρέποντας την άμεση σύνδεση με το SOLVIT· |
Q2 2018 |
|
βελτίωση της ευρεσιμότητας του SOLVIT μέσω του δικτυακού τόπου «Η Ευρώπη σου», στο πλαίσιο της ευρύτερης ενιαίας ψηφιακής πύλης· |
Q2 2018 |
|
καλύτερα διαρθρωμένη και συστηματική χρήση, με τη χρήση βελτιωμένου μέσου, των στοιχείων και των δεδομένων που είναι διαθέσιμα στη βάση δεδομένων του SOLVIT για στοχευμένη επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ· |
Q2 2018 |
|
διερεύνηση του κατά πόσον είναι εφικτό να εφαρμοστεί η αρχή «μόνον άπαξ» στις υποθέσεις στις οποίες οι αιτούντες επιθυμούν να καταθέσουν επίσημη καταγγελία στην Επιτροπή, όταν μια υπόθεση δεν μπορεί να επιλυθεί από το δίκτυο SOLVIT. |
Q2 2018 |
|
Μέτρα των κρατών μελών: εξασφάλιση επαρκούς και σταθερού προσωπικού, με αδιάλειπτη παροχή της υπηρεσίας και επαρκή γνώση της νομοθεσίας της ΕΕ από τα στελέχη των κέντρων SOLVIT· |
σε εξέλιξη |
|
εξασφάλιση συνεργασίας με τους εθνικούς ενδιάμεσους οργανισμούς και τα εθνικά σημεία επαφής των διαφόρων δικτύων που ήδη υπάρχουν χρησιμοποιώντας άμεση σύνδεση με το SOLVIT· |
Q2 2018 |
|
εξασφάλιση απρόσκοπτης συνεργασίας των κέντρων SOLVIT και των εθνικών συντονιστών καταγγελιών και παραβάσεων· μέσω των εθνικών τους κέντρων SOLVIT, συστηματική υποβολή εκθέσεων προόδου για την αντιμετώπιση των υποθέσεων διαρθρωτικών και επαναλαμβανόμενων προβλημάτων. |
Q2 2018 |