«Οι ψηφιακές τεχνολογίες και οι ψηφιακές επικοινωνίες
καλύπτουν κάθε πτυχή της ζωής.
Πρέπει να εργαστούμε για μια Ευρώπη που θα ισχυροποιεί τους πολίτες και την οικονομία μας.
Και σήμερα τόσο οι πολίτες όσο και η οικονομία έχουν μπει στην ψηφιακή εποχή.»

Από την ομιλία του Προέδρου Juncker για την κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 14 Σεπτεμβρίου 2016

1. Εισαγωγή

Διαδοχικά κύματα τεχνολογικών αλλαγών έχουν μεταμορφώσει τις ανθρώπινες κοινωνίες και οικονομίες, με μακροπρόθεσμα οφέλη τόσο για την οικονομική ανάπτυξη όσο και για την ποιότητα της ζωής. H ψηφιακή επανάσταση που βρίσκεται σε εξέλιξη έχει τη δύναμη να επιτύχει τα ίδια αποτελέσματα και τώρα.

Τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων θεωρούν ότι οι πλέον πρόσφατες ψηφιακές τεχνολογίες έχουν θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία, την οικονομία και την προσωπική τους ζωή. Η μεγάλη πλειονότητα των ερωτηθέντων υποστηρίζει την άποψη ότι η ΕΕ, οι αρχές των κρατών μελών και οι επιχειρήσεις πρέπει να λάβουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που συνδέονται με την ψηφιοποίηση 1 .

Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις στην ΕΕ διαθέτουν τα εγγενή δυνατά σημεία που απαιτούνται για να αξιοποιήσουν την ψηφιακή ενιαία αγορά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η ισχυρή μεταποιητική βάση και το ραγδαία αναπτυσσόμενο οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων, στοιχεία τα οποία, σε συνδυασμό με τις πρόσφατα ψηφιοποιημένες βιομηχανικές διαδικασίες και το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, μπορούν να αποτελέσουν την κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης στο προσεχές μέλλον. Για να απελευθερωθεί πλήρως η οικονομία των δεδομένων, η ΕΕ πρέπει επίσης να αξιοποιήσει τα δυνατά αυτά σημεία, ώστε να μεγιστοποιήσει την ψηφιοποίηση των ευρωπαϊκών τομέων υπηρεσιών, ιδίως του τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της ενέργειας, των μεταφορών και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

Ωστόσο, τα δυνατά αυτά σημεία μπορούν να αξιοποιηθούν στο έπακρο μόνον εφόσον πραγματοποιηθούν σημαντικές επιπλέον επενδύσεις στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων και υποδομών στο επίπεδο της ΕΕ, των κρατών μελών και του ιδιωτικού τομέα. Για να ολοκληρωθεί η ψηφιακή ενιαία αγορά της ΕΕ είναι επίσης αναγκαίο να διαμορφωθεί σαφές και σταθερό νομικό πλαίσιο, ώστε να τονωθεί η καινοτομία, να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός της αγοράς και να επιτραπεί σε όλους τους παράγοντες να αξιοποιήσουν τη νέα δυναμική της αγοράς στο πλαίσιο δίκαιων και ισόρροπων συνθηκών. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθούν τα θεμέλια της εμπιστοσύνης που είναι αναγκαία για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.

Αυτός ήταν ο στόχος της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά 2 . Χάρη στη βελτίωση της πρόσβασης και στην εξασφάλιση δίκαιων συνθηκών, η στρατηγική αυτή αποσκοπεί στη δημιουργία ανοικτής αγοράς στην οποία είναι εύκολο για τις επιχειρήσεις και τα άτομα να δραστηριοποιούνται εξίσου αποτελεσματικά, τόσο στην ίδια τη χώρα τους όσο και σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Κατά τα δύο έτη που μεσολάβησαν από την έγκριση της στρατηγικής, η Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις σχετικά με το σύνολο των 16 βασικών μέτρων που προσδιορίστηκαν. Οι εν λόγω προτάσεις επικεντρώνονται σε τομείς στους οποίους η ΕΕ μπορεί να συνεισφέρει συγκεκριμένη προστιθέμενη αξία και δίνουν έμφαση σε ευρωπαϊκά ψηφιακά έργα τα οποία δεν μπορούν να υλοποιηθούν από μεμονωμένες χώρες λόγω του πεδίου εφαρμογής και της κλίμακάς τους. Είναι επιτακτικά αναγκαίο, για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, να διασφαλιστεί ότι τα μέτρα λαμβάνονται, υλοποιούνται πλήρως και εφαρμόζονται αποτελεσματικά εντός χρονικού πλαισίου που αντιστοιχεί στην ταχεία ανάπτυξη μιας ψηφιακής οικονομίας. Η Επιτροπή σκοπεύει να χρησιμοποιήσει ολόκληρο το φάσμα των μέσων πολιτικής και των δυνατοτήτων χρηματοδότησης που διαθέτει για να συμβάλει στην επίτευξη αυτού του σκοπού, είναι όμως αναγκαίο να βασίζεται και στην αμέριστη υποστήριξη των κρατών μελών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και των ενδιαφερόμενων μερών· διαφορετικά, η ψηφιακή ενιαία αγορά δεν θα μπορέσει ποτέ να γίνει πραγματικότητα.

Ο αποφασιστικός ρόλος που θα διαδραματίσει η ψηφιακή τεχνολογία στον μετασχηματισμό της Ευρώπης τονίζεται επίσης στη Λευκή Βίβλο για «Το μέλλον της Ευρώπης» 3 . Η ψηφιακή τεχνολογία επηρεάζει κάθε πτυχή της πολιτικής της ΕΕ: τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε και καταναλώνουμε ενέργεια, τον τρόπο με τον οποίο μετακινούμαστε από τον έναν τόπο στον άλλο, τον τρόπο με τον οποίο κυκλοφορούν τα κεφάλαια σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σύντομα, θα μπορούμε να ταξιδεύουμε σε όλη την Ευρώπη χωρίς να ανησυχούμε για τα τέλη περιαγωγής κινητής τηλεφωνίας και χωρίς να χάνουμε την πρόσβαση στη μουσική, τα παιχνίδια, τις ταινίες, τις αθλητικές εκδηλώσεις και τις σειρές που έχουμε ήδη πληρώσει.

Είναι απαραίτητο οι επιχειρήσεις της ΕΕ να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες της ψηφιακής τεχνολογίας προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο και οι νεοφυείς επιχειρήσεις της ΕΕ να μπορέσουν να επεκταθούν γρήγορα, αξιοποιώντας πλήρως το υπολογιστικό νέφος, τις λύσεις μαζικών δεδομένων, τη ρομποτική και τις ευρυζωνικές συνδέσεις υψηλών ταχυτήτων, ώστε να δημιουργηθούν με τον τρόπο αυτό νέες θέσεις εργασίας, να αυξηθεί η παραγωγικότητα, να χρησιμοποιηθούν αποδοτικά οι πόροι και να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα. Η παροχή και χρήση λύσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης θα αποφέρουν επίσης τεράστια οφέλη για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις δημόσιες διοικήσεις και θα ανοίξουν τον δρόμο για νέες διασυνοριακές ευκαιρίες, ιδίως με τη χρήση των ηλεκτρονικών υπογραφών.

Ταυτόχρονα, οι ψηφιακές υποδομές στις οποίες βασίζεται η ψηφιακή οικονομία πρέπει να είναι ισχυρές, ανθεκτικές και ικανές να αντιμετωπίζουν τις νέες απειλές. Διαφορετικά, η εμπιστοσύνη των πολιτών και των επιχειρήσεων θα κλονιστεί και θα ανασχεθεί η υιοθέτηση της ψηφιακής τεχνολογίας.

Στην παρούσα ενδιάμεση επανεξέταση αξιολογείται η πρόοδος στην εφαρμογή της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά και προσδιορίζονται τα σημεία στα οποία απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες, καθώς και τα πεδία του μεταβαλλόμενου ψηφιακού τοπίου όπου απαιτείται η ανάληψη νέας δράσης σε επίπεδο ΕΕ. Η επανεξέταση αυτή συνοδεύεται από την έκθεση του 2017 για την ψηφιακή πρόοδο στην Ευρώπη 4 στην οποία σκιαγραφείται η πρόοδος που έχει επιτευχθεί τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών, καθώς και από ένα έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής στο οποίο παρουσιάζονται τα στοιχεία στα οποία βασίζεται η παρούσα επανεξέταση 5 .

2. Έκκληση για έγκαιρη υλοποίηση και αποτελεσματική εφαρμογή

Η κοινή δήλωση σχετικά με τις νομοθετικές προτεραιότητες της ΕΕ υπογράμμιζε την πολιτική ευθύνη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ σε ό,τι αφορά την οριστικοποίηση των βασικών νομοθετικών πράξεων στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά μέχρι τα τέλη του 2017 6 . Τυχόν καθυστερήσεις θα μειώσουν την προστασία των πολιτών, θα τους εμποδίσουν να χρησιμοποιούν καλύτερες, ταχύτερες και φθηνότερες συνδέσεις και θα αποκλείσουν την πρόσβασή τους σε περισσότερο επιγραμμικό περιεχόμενο.

Το «τριπλό όφελος» για τους καταναλωτές αρχίζει να λαμβάνει συγκεκριμένη μορφή

Τα οφέλη από την πρώτη σειρά προτάσεων της Επιτροπής αρχίζουν πλέον να γίνονται αισθητά, μετά τις συμφωνίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Τα τέλη περιαγωγής λιανικής 7 θα καταργηθούν από την 15η Ιουνίου 2017. Οι χρήστες κινητών τηλεφώνων που ταξιδεύουν περιοδικά στην ΕΕ θα μπορούν να πραγματοποιούν κλήσεις, να αποστέλλουν κείμενο και να περιηγούνται στο διαδίκτυο στις ίδιες τιμές με αυτές με τις οποίες χρεώνονται στη χώρα τους. Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές θα παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, ώστε να διασφαλίζουν την τήρηση των νέων κανόνων προς όφελος των καταναλωτών.

Το 34% των Ευρωπαίων ταξιδεύουν σε άλλη χώρα της ΕΕ τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο 8 . Το 2014, οι μισοί σχεδόν Ευρωπαίοι δήλωσαν ότι δεν θα χρησιμοποιούσαν κινητή σύνδεση στο διαδίκτυο στο εξωτερικό λόγω του υψηλού κόστους 9 .

Η διασυνοριακή φορητότητα των υπηρεσιών επιγραμμικού περιεχομένου 10 σημαίνει ότι, από τις αρχές του 2018, οι καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στις επιγραμμικές συνδρομές τους σε υπηρεσίες παροχής ταινιών, αθλητικών εκδηλώσεων, ηλεκτρονικών βιβλίων, βιντεοπαιχνιδιών ή μουσικής όταν ταξιδεύουν σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Το 60% των νέων Ευρωπαίων δηλώνουν ότι η διασυνοριακή φορητότητα αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην απόφασή τους να πραγματοποιήσουν μια συνδρομή 11 .

Η τελευταία πτυχή του ‘τριπλού αυτού οφέλους’ εξαρτάται από την ταχεία έγκριση της πρότασης για την αντιμετώπιση του αδικαιολόγητου γεωγραφικού αποκλεισμού 12 . Οι επιχειρηματίες δεν θα μπορούν πλέον να προβαίνουν σε διακρίσεις εις βάρος των καταναλωτών άλλων κρατών μελών χωρίς να τις τεκμηριώνουν με αντικειμενικό τρόπο.

Σήμερα, μόλις λίγο περισσότερο από το ένα τρίτο των επιχειρούμενων διασυνοριακών επιγραμμικών αγορών πραγματοποιούνται με επιτυχία (37%) 13 .

Συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο για όλους

Για να ενισχυθεί η συνδεσιμότητα και να αναπτυχθούν περαιτέρω νέες υπηρεσίες από το 2020 και μετά, τα κράτη μέλη θα αναλάβουν συντονισμένη δράση με σκοπό να καταστήσουν τη ζώνη των 700 MHz υψηλής ποιότητας διαθέσιμη για ασύρματη ευρυζωνική χρήση. Ο διασυνοριακός αυτός συντονισμός σχετικά με το ραδιοφάσμα αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο. Χωρίς αυτόν, τα δίκτυα 5G και οι νέες υπηρεσίες που βασίζονται σε αυτά, όπως τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα, η εξ αποστάσεως ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι έξυπνες πόλεις ή η παροχή βίντεο συνεχούς ροής κατά τις μετακινήσεις, δεν θα μπορούν να λειτουργούν αποτελεσματικά. Για τον πλήρη εξοπλισμό της ΕΕ με δίκτυα τηλεπικοινωνιών υψηλής ποιότητας και ταχύτητας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να ακολουθούν συντονισμένη προσέγγιση σε ό,τι αφορά την πολιτική του ραδιοφάσματος.

Για να μπορέσουν άπαντες να ωφεληθούν από την ψηφιακή επανάσταση, η Ευρώπη χρειάζεται ένα κανονιστικό πλαίσιο για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες το οποίο θα ευνοεί την ανάπτυξη υποδομών που λειτουργούν απρόσκοπτα παντού στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών περιοχών 14 , και θα διασφαλίζει ταυτόχρονα συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού. Μεγάλο μέρος των απαιτούμενων επενδύσεων θα προέλθουν από τον ιδιωτικό τομέα, που θα μπορεί να βασίζεται σε ένα βελτιωμένο κανονιστικό περιβάλλον. Ως εκ τούτου, είναι επίσης απαραίτητη η ταχεία έγκριση των προτάσεων για κώδικα ηλεκτρονικών επικοινωνιών 15 και η έκδοση του κανονισμού για τον Φορέα Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες (BEREC) 16 .

Η ταχεία ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας θα υποστηριχθεί επίσης από τα μέτρα που προτείνονται στον ευρωπαϊκό κώδικα ηλεκτρονικών επικοινωνιών για την ενίσχυση του συντονισμού σε ό,τι αφορά το ραδιοφάσμα, την προώθηση του ανταγωνισμού στις αγορές τηλεπικοινωνιών και την ενθάρρυνση των επενδύσεων σε δίκτυα υψηλής χωρητικότητας. Είναι επίσης αναγκαίο να τεθεί γρήγορα σε εφαρμογή η οδηγία 2014/61/ΕΕ για μέτρα μείωσης του κόστους εγκατάστασης υψίρρυθμων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών. 17

Με βάση τρέχουσες εκτιμήσεις, οι επενδύσεις υπολείπονται κατά 155 δισ. EUR 18 σε σύγκριση με τις συνολικές ανάγκες επενδύσεων ύψους 500 δισ. EUR προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της συνδεσιμότητας στο διαδίκτυο για το 2025.

Προκειμένου να τονωθούν περαιτέρω οι επενδύσεις που βρίσκονται επί του παρόντος σε εξέλιξη για την ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας υψηλής ταχύτητας, η ΕΕ κινητοποιεί επίσης τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (περίπου 6 δισ. EUR έως το 2020 για την παροχή πρόσβασης σε ευρυζωνική σύνδεση υψηλής ταχύτητας σε πάνω από 14,5 εκατομμύρια νοικοκυριά) και χρηματοδοτικά μέσα όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (περίπου 3,2 δισ. EUR 19 δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων), καθώς και τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη». Η δημιουργία ενός Ταμείου ευρυζωνικότητας για τη διασύνδεση της Ευρώπης 20 θα βοηθήσει τους ιδιώτες επενδυτές να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να υποστηρίξουν τη δημιουργία υποδομών ψηφιακών δικτύων σε λιγότερο εξυπηρετούμενες περιοχές και θα συμβάλει στην πραγματοποίηση πρόσθετων επενδύσεων ύψους έως 1,7 δισ. EUR μέχρι το 2021. Στην πρωτοβουλία αυτή θα δώσει επίσης ώθηση η ταχεία έγκριση και εφαρμογή της πρότασης για την προώθηση της δωρεάν συνδεσιμότητας στο διαδίκτυο για τους χρήστες των τοπικών κοινοτήτων (πρωτοβουλία WiFi4EU). Με τον τρόπο αυτό, θα παρασχεθεί η δυνατότητα σε έως 8 000 τοπικές κοινότητες να ωφεληθούν από συνολική χρηματοδότηση ύψους 120 εκατ. EUR έως το 2020. Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η Επιτροπή εγκρίνει τακτικά εθνικές καθεστώτα κρατικών ενισχύσεων για την ευρυζωνικότητα, γεγονός το οποίο συνιστά επίσης σημαντική δράση σε επίπεδο ΕΕ για την τόνωση των επενδύσεων.

Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να εργαστούν από κοινού για να επιτύχουν τους φιλόδοξους στόχους συνδεσιμότητας της ΕΕ έως το 2025 21 και να διασφαλίσουν ότι η Ευρώπη θα διαδραματίσει ηγετικό ρόλο παγκοσμίως σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη των υπηρεσιών 5G μέσω της εφαρμογής του σχεδίου δράσης 5G 22 .

Μια καλύτερη επιγραμμική αγορά για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις

Η προώθηση του διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Προκειμένου να αρχίσουν να παράγονται απτά οφέλη, πρέπει να εγκριθεί γρήγορα η σειρά των προτάσεων που εξετάζονται τη στιγμή αυτή. Η διαμόρφωση πλήρως εναρμονισμένων κανόνων για τις ψηφιακές συμβάσεις 23 και ενισχυμένων κανόνων συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών προστασίας των καταναλωτών 24 θα βελτιώσει την προστασία των καταναλωτών, καθώς και τις συνθήκες για τις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν διασυνοριακές πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών. Το πλήρως εναρμονισμένο σύνολο κανόνων για τις «ψηφιακές συμβάσεις» θα περιορίσει τις αποκλίσεις μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών για τις καταναλωτικές συμβάσεις και θα εξαλείψει μία από τις κύριες αιτίες για τις οποίες οι επιχειρήσεις καταφεύγουν στον «γεωγραφικό αποκλεισμό». Η υιοθέτηση των ευκαιριών ηλεκτρονικού εμπορίου από τις επιχειρήσεις εξαρτάται επίσης από την παροχή οικονομικά προσιτών υπηρεσιών διασυνοριακής αποστολής δεμάτων 25 και απλούστερων διαδικασιών δήλωσης ΦΠΑ 26 .

Οικοδόμηση ευνοϊκού προς την καινοτομία περιβάλλοντος μέσω της αποτελεσματικής επιβολής του νόμου

Τον Μάιο του 2015, η Επιτροπή δρομολόγησε έρευνα στον τομέα του ανταγωνισμού σε ό,τι αφορά το ηλεκτρονικό εμπόριο με σκοπό να προσδιορίσει πιθανά προβλήματα σε θέματα ανταγωνισμού που οφείλονται στις επιχειρηματικές πρακτικές των επιχειρήσεων. Τα αποτελέσματα της τομεακής αυτής έρευνας 27 θα συμβάλουν στο να εστιαστεί η επιβολή του δικαίου περί ανταγωνισμού στις επιχειρηματικές πρακτικές του ηλεκτρονικού εμπορίου που έχουν τις πλέον ολέθριες επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και το διασυνοριακό εμπόριο. Η Επιτροπή έχει ήδη κινήσει τρεις διαδικασίες έρευνας για φερόμενες ως αντίθετες προς τους κανόνες του ανταγωνισμού πρακτικές στον τομέα των ηλεκτρονικών συσκευών ευρείας κατανάλωσης, των βιντεοπαιχνιδιών και των ξενοδοχειακών καταλυμάτων.

Οι εθνικές αρχές έχουν επίσης διεξαγάγει δράσεις επιβολής της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών και δράσεις συνεργασίας 28 . Παράλληλα με τις εν εξελίξει προσπάθειες για την ενίσχυση της ικανότητας επιγραμμικής επιβολής της νομοθεσίας, το λειτουργικό σύστημα ηλεκτρονικής επίλυσης ηλεκτρονικών διαφορών 29 καθώς και η επικαιροποιημένη καθοδήγηση σχετικά με την οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές 30 συμβάλλουν στο να διασφαλίζεται η αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών στην πράξη.

Ο σεβασμός των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας είναι απαραίτητος για την ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας και τη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης στην αγορά. Η Επιτροπή έχει αρχίσει να οριστικοποιεί την αξιολόγηση του ισχύοντος νομικού πλαισίου για την επιβολή του συνόλου των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Διασφάλιση της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο διαδίκτυο

Ο γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων 31 αποτελεί απαραίτητο εργαλείο για τη διασφάλιση του θεμελιώδους δικαιώματος των ατόμων στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην ψηφιακή εποχή. Ο κανονισμός παρέχει στις επιχειρήσεις ένα πλαίσιο απλουστευμένων κανόνων, δημιουργεί νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και ενθαρρύνει την καινοτομία. Η Επιτροπή συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη, τις ανεξάρτητες εποπτικές αρχές προστασίας δεδομένων, καθώς και με τις επιχειρήσεις και την κοινωνία των πολιτών στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την εφαρμογή του κανονισμού από την 25η Μαΐου 2018.

Η πρόταση για την αναθεώρηση του κανονισμού 32 για την ιδιωτική ζωή και τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες (ePrivacy) θα αποτελέσει συμπλήρωμα του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων και, ταυτόχρονα, θα διασφαλίσει την ευθυγράμμιση με τους συναφείς κανόνες του εν λόγω κανονισμού. Θα ενισχύσει περαιτέρω την ασφάλεια δικαίου και την προστασία της ιδιωτικής ζωής των χρηστών επιγραμμικά, ενώ συγχρόνως θα αυξήσει την αξιοποίηση των δεδομένων επικοινωνιών από τις επιχειρήσεις, με βάση τη συγκατάθεση των χρηστών. Η ταχεία έκδοση του κανονισμού ePrivacy θα παράσχει τη δυνατότητα στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να ωφεληθούν από το πλήρες νομικό πλαίσιο για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στην ψηφιακή εποχή, όταν τεθεί σε εφαρμογή ο γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων τον Μάιο του 2018.

Βελτίωση των συνθηκών δημιουργίας και διανομής περιεχομένου στην ψηφιακή εποχή

Η προτεινόμενη αναθεώρηση της οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων 33 θα δημιουργήσει ένα επικαιροποιημένο νομικό πλαίσιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες της ψηφιακής εποχής. Θα διασφαλίσει την ισορροπία μεταξύ της ανταγωνιστικότητας και της προστασίας των καταναλωτών, θα ενισχύσει την προώθηση των ευρωπαϊκών έργων και την ανεξαρτησία των ρυθμιστικών αρχών.

Το 67% των ατόμων στην ΕΕ που έκαναν χρήση του διαδικτύου τους τελευταίους τρεις μήνες το έπραξαν με σκοπό την ανάγνωση επιγραμμικών ειδήσεων. Πάνω από το ήμισυ (51%) έκαναν χρήση του διαδικτύου για να παίξουν ή να μεταφορτώσουν παιχνίδια, εικόνες, ταινίες ή μουσική. Το 31% άκουγαν διαδικτυακούς ραδιοφωνικούς σταθμούς 34 .

Η ΕΕ χρειάζεται επίσης σύγχρονους κανόνες για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που διασφαλίζουν τη δυνατότητα στους καταναλωτές και τους δημιουργούς να αξιοποιούν στο έπακρο τον ψηφιακό κόσμο. Η πρόταση της Επιτροπής 35 αποσκοπεί στο να διασφαλίσει την ενίσχυση της διασυνοριακής πρόσβασης σε επιγραμμικό περιεχόμενο, τη διεύρυνση των ευκαιριών χρήσης υλικού που καλύπτεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα της εκπαίδευσης, της έρευνας και της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και τη δημιουργία πιο αποτελεσματικής και πιο δίκαιης αγοράς επιγραμμικού περιεχομένου.

Έπειτα από τη δρομολόγηση της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, τον Μάιο του 2015, η Επιτροπή υπέβαλε 35 συνολικά προτάσεις για όλα τα βασικά μέτρα. Μέχρι σήμερα, μόνο μία έχει εγκριθεί από τους συννομοθέτες. Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να καταλήξουν γρήγορα σε συμφωνίες σχετικά με τις προτάσεις που έχουν υποβληθεί στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, καθώς και όλα τα μέρη να διασφαλίσουν την ταχεία έγκριση και εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων, ώστε να μπορέσουν οι ιδιώτες και οι επιχειρήσεις στην ΕΕ να επωφεληθούν πλήρως από μια λειτουργική ψηφιακή ενιαία αγορά.

3. Διασφάλιση δίκαιου, ανοικτού και ασφαλούς ψηφιακού περιβάλλοντος

Ο ψηφιακός κόσμος αποτελεί εξ ορισμού ένα ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον στο πλαίσιο του οποίου η πολιτική πρέπει να προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Η σταδιακή γενίκευση της χρήσης των νέων τεχνολογιών αποφέρει ουσιώδη οφέλη στην οικονομία και την καθημερινή ζωή μας. Ωστόσο, είναι απαραίτητο οι τεχνολογίες αυτές να βασίζονται σε ένα σύνολο κανόνων ώστε να εμπνέουν εμπιστοσύνη στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις. Για αυτόν τον λόγο, η στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά πρέπει να διευρυνθεί για να προσαρμοστεί στις αναδυόμενες τάσεις και προκλήσεις, ιδίως όσον αφορά τις επιγραμμικές πλατφόρμες, την οικονομία των δεδομένων και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

3.1 Προώθηση των επιγραμμικών πλατφορμών ως υπεύθυνων παραγόντων ενός δίκαιου οικοσυστήματος διαδικτύου

Οι επιγραμμικές πλατφόρμες αποτελούν κινητήρια δύναμη της καινοτομίας και της ανάπτυξης στην ψηφιακή οικονομία. Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του επιγραμμικού κόσμου και δημιουργούν νέες ευκαιρίες στην αγορά, ιδίως για τις ΜΜΕ. Ταυτόχρονα, οι πλατφόρμες έχουν καταστεί βασικοί παράγοντες περιφρούρησης της ασφάλειας του διαδικτύου, καθώς λειτουργούν ως διαμεσολαβητές σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στις πληροφορίες, το περιεχόμενο και το επιγραμμικό εμπόριο. Οι επιγραμμικές πλατφόρμες οργανώνουν το «οικοσύστημα» του διαδικτύου, γεγονός που συντελεί στον βαθύ μετασχηματισμό του παγκόσμιου ιστού, που δημιουργεί νέες ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις.

Το 82% των ΜΜΕ που απάντησαν στο πλαίσιο πρόσφατης έρευνας του Ευρωβαρόμετρου σχετικά με τις επιγραμμικές πλατφόρμες βασίζονται στις μηχανές αναζήτησης για την επιγραμμική προώθηση προϊόντων και/ή υπηρεσιών. Το 66% αναφέρουν ότι η θέση τους στα αποτελέσματα αναζήτησης έχει σημαντικές επιπτώσεις στις πωλήσεις τους. 36 Το ήμισυ σχεδόν (42%) των ΜΜΕ που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν ότι χρησιμοποιούν τις επιγραμμικές αγορές για την πώληση των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Επιπλέον, το 90% των επιχειρήσεων που απάντησαν στο πλαίσιο της έρευνας της Επιτροπής σχετικά με τις εμπορικές πρακτικές μεταξύ των πλατφορμών και των επιχειρήσεων χρησιμοποιούν τις επιγραμμικές πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για επιχειρηματικούς σκοπούς 37 .

Οι περισσότεροι (53%) από τους απαντήσαντες στο πλαίσιο έρευνας του Ευρωβαρόμετρου το 2016 δήλωσαν ότι παρακολουθούν συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για παράδειγμα, μέσω της ανάγνωσης άρθρων στο διαδίκτυο ή μέσω επιγραμμικών κοινωνικών δικτύων ή ιστολογίων. Όσοι ακολουθούν ή συμμετέχουν σε συζητήσεις έχουν, στη μεγάλη πλειονότητά τους, ακούσει, διαβάσει, δει ή βιώσει οι ίδιοι περιπτώσεις ύβρεων, ρητορικής του μίσους η απειλών κατά δημοσιογράφων/κατόχων ιστολογίων/ατόμων που δραστηριοποιούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (75%). 38

Στην ανακοίνωσή της του Μαΐου 2016 για τις επιγραμμικές πλατφόρμες, 39 η Επιτροπή προσδιόρισε δύο συγκεκριμένα ζητήματα προς περαιτέρω διερεύνηση: τη διασφάλιση ενός δίκαιου και φιλικού προς την καινοτομία επιχειρηματικού περιβάλλοντος· και τη διασφάλιση της έγκαιρης και αποτελεσματικής αφαίρεσης του παράνομου επιγραμμικού περιεχομένου 40 , με τους κατάλληλους ελέγχους και τις ισορροπίες, από τις επιγραμμικές πλατφόρμες 41 .

Διασφάλιση δίκαιης και φιλικής προς την καινοτομία οικονομίας πλατφορμών

Η Επιτροπή διεξήγαγε έρευνα σχετικά με τις εμπορικές πρακτικές μεταξύ των πλατφορμών και των επιχειρήσεων. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι ορισμένες επιγραμμικές πλατφόρμες εφαρμόζουν εμπορικές πρακτικές που ενδεχομένως βλάπτουν τους επαγγελματίες χρήστες τους, όπως είναι η αφαίρεση («διαγραφή») προϊόντων ή υπηρεσιών χωρίς τη δέουσα προειδοποίηση ή χωρίς την παροχή αποτελεσματικής δυνατότητας αμφισβήτησης της απόφασης της πλατφόρμας. Υπάρχει διάχυτη ανησυχία σχετικά με το ότι ορισμένες πλατφόρμες ενδέχεται να ευνοούν τα δικά τους προϊόντα ή υπηρεσίες, ή ότι εφαρμόζουν με άλλον τρόπο διακρίσεις μεταξύ των διαφόρων προμηθευτών και πωλητών και περιορίζουν την πρόσβαση, και τη χρήση, δεδομένων προσωπικού και μη χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων που προέρχονται άμεσα από τις δραστηριότητες μιας επιχείρησης στις πλατφόρμες. Η έλλειψη διαφάνειας, για παράδειγμα σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα κατάταξης ή αναζήτησης, ή η έλλειψη σαφήνειας σε σχέση με ορισμένες ισχύουσες νομοθετικές πράξεις ή πολιτικές, έχουν επίσης επισημανθεί ως βασικά προβλήματα. Σημαντικό ποσοστό διαφορών μεταξύ επαγγελματιών χρηστών και επιγραμμικών πλατφορμών παραμένουν ανεπίλυτες, γεγονός που ενδέχεται να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις για τις θιγόμενες επιχειρήσεις 42 . Όπως αποδεικνύουν τα νέα διαθέσιμα στοιχεία, η γενική έλλειψη έννομων μέσων προστασίας που θα επέτρεπαν στους επαγγελματίες χρήστες να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που προκύπτουν γρήγορα και αποτελεσματικά αποτελεί σημαντική παράμετρο στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ των πλατφορμών και των επιχειρήσεων.

Στο πλαίσιο της αναζήτησης τρόπου αντιμετώπισης των εν λόγω πιθανών προβλημάτων, η Επιτροπή έχει θέσει ως γενικό στόχο της πολιτικής της τη διασφάλιση δίκαιου, προβλέψιμου, βιώσιμου και, σε τελική ανάλυση, αξιόπιστου επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην επιγραμμική οικονομία.

Καταπολέμηση του παράνομου επιγραμμικού περιεχομένου

Για την καταπολέμηση της διάδοσης του παράνομου επιγραμμικού περιεχομένου απαιτείται η ανάληψη αποφασιστικής δράσης από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ταυτόχρονα, πρέπει να διασφαλίζονται τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως η ελευθερία του λόγου, και να ενθαρρύνεται η καινοτομία. Σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση του παράνομου επιγραμμικού περιεχομένου, η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να διατηρεί ισόρροπο και προβλέψιμο καθεστώς ευθύνης για τις επιγραμμικές πλατφόρμες και να ακολουθεί τομεακή προσέγγιση με βάση τα προβλήματα που ανακύπτουν 43 .

Για να συμβάλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο επιγραμμικό περιβάλλον, η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να αναλύσει την ανάγκη διαμόρφωσης επίσημων μηχανισμών επισήμανσης και αφαίρεσης του παράνομου περιεχομένου σε επίπεδο ΕΕ («κοινοποίηση και απόσυρση»), καθώς και την ανάγκη παροχής καθοδήγησης σχετικά με τους κανόνες ευθύνης και την υποστήριξη προς τις πλατφόρμες που εφαρμόζουν προδραστικά εθελοντικά μέτρα για την καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου. Με βάση την πρόσφατη πρόοδο και τα επιτυχή αποτελέσματα σε πολλούς διαλόγους με πλατφόρμες στο πλαίσιο της ψηφιακής ενιαίας αγοράς, η Επιτροπή θεωρεί ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης του συντονισμού των εν εξελίξει πρωτοβουλιών βελτίωσης της συνοχής και συντονισμένης παρακολούθησης, ούτως ώστε να ενισχυθεί ο αντίκτυπος των διαλόγων. Η διεξαγωγή συζητήσεων για τις διαδικαστικές πτυχές και τις αρχές που σχετίζονται με την αφαίρεση παράνομου περιεχομένου θα αποτελέσει μέρος της μελλοντικής συνεργασίας της Επιτροπής με τις πλατφόρμες. Οι εν λόγω συζητήσεις θα αφορούν ζητήματα όπως οι ελάχιστες απαιτήσεις για τις διαδικασίες «κοινοποίησης και απόσυρσης» που εφαρμόζουν οι επιγραμμικοί ενδιάμεσοι φορείς και οι οποίες σχετίζονται, για παράδειγμα, με τα κριτήρια ποιότητας για τις κοινοποιήσεις, τις διαδικασίες απάντησης στις κοινοποιήσεις, τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων, τους μηχανισμούς διαβούλευσης με τρίτους, τα συστήματα επίλυσης διαφορών και τον συντονισμό με τις δημόσιες αρχές καθώς και τα μέτρα κατά των καθ’ υποτροπήν παραβατών και των καταχρηστικών, κακόπιστων κοινοποιήσεων. Οι εν λόγω συζητήσεις θα πρέπει να διεξάγονται λαμβανομένων υπόψη, και με την επιφύλαξη, των διαλόγων που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη καθώς και των εργασιών που έχουν δρομολογηθεί σε άλλους τομείς, όπως στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού θεματολογίου για την ασφάλεια. Περαιτέρω εργασία στον συγκεκριμένο τομέα θα μπορούσε επίσης να αφορά την προώθηση των βέλτιστων πρακτικών του κλάδου, για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά τα επίσημα προγράμματα επισήμανσης παράνομων περιεχομένων.

Η Επιτροπή:

·θα προετοιμάσει δράσεις για την αντιμετώπιση των ζητημάτων καταχρηστικών συμβατικών ρητρών και εμπορικών πρακτικών που διαπιστώνονται στις σχέσεις μεταξύ των πλατφορμών και των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της διερεύνησης της δυνατότητας επίλυσης διαφορών, των κριτηρίων ορθών πρακτικών και της διαφάνειας. Οι εν λόγω δράσεις θα μπορούσαν, βάσει εκτίμησης επιπτώσεων και διαρθρωμένων διαλόγων με τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερόμενους φορείς, να λάβουν τη μορφή νομοθετικής πράξης. Η πρωτοβουλία αυτή θα έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2017. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να ασκεί τις αρμοδιότητές της στον τομέα της εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού, εφόσον συντρέχει περίπτωση·

·θα διασφαλίσει τον καλύτερο συντονισμό των διαλόγων με τις πλατφόρμες στο πλαίσιο της ψηφιακής ενιαίας αγοράς, με επίκεντρο τους μηχανισμούς και τις τεχνικές λύσεις αφαίρεσης παράνομου περιεχομένου, με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους και με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Εφόσον συντρέχει περίπτωση, ο στόχος θα πρέπει να είναι η υποστήριξη της λειτουργίας των εν λόγω μηχανισμών με την παροχή καθοδήγησης σχετικά με συνεκτικές διαδικαστικές πτυχές, όπως η πτυχή κοινοποίησης και απόσυρσης παράνομου περιεχομένου, με ταυτόχρονη διασφάλιση της διαφάνειας και των απαραίτητων ελέγχων και ισορροπιών με σκοπό την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και η αποφυγή υπερβολικής αφαίρεσης νόμιμου περιεχομένου. Η Επιτροπή θα διατυπώσει επίσης κατευθύνσεις σχετικά με τους κανόνες ευθύνης και θα υποστηρίξει τις πλατφόρμες που λαμβάνουν μέτρα σε εθελούσια βάση, όταν ενεργούν προδραστικά και καλή τη πίστει για να αφαιρέσουν παράνομο περιεχόμενο. Οι εργασίες αυτές αναμένεται να δώσουν τα πρώτα απτά αποτελέσματα μέχρι τα τέλη του 2017.

3.2 Ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας των δεδομένων

Η οικονομία των δεδομένων μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων, τον εκσυγχρονισμό των δημόσιων υπηρεσιών και την αυτονομία των πολιτών. Για να συμβεί αυτό, τα δεδομένα πρέπει να είναι διαρκώς προσβάσιμα και να μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στην ενιαία αγορά, ενώ θα πρέπει να διασφαλιστεί η απαραίτητη υπολογιστική ικανότητα υψηλών επιδόσεων για την ανάλυσή τους.

Εάν υποτεθεί ότι θα εφαρμοστεί εγκαίρως το κατάλληλο πολιτικό και νομοθετικό πλαίσιο για την οικονομία των δεδομένων, η αξία της οικονομίας δεδομένων θα αυξηθεί στα 739 δισ. EUR έως το 2020, ήτοι στο 4% του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ (ποσοστό υπερδιπλάσιο του σημερινού), ενώ ο αριθμός των επαγγελματιών στον τομέα των δεδομένων θα αυξηθεί από πάνω από 6 εκατομμύρια το 2016 σε πάνω από 10 εκατομμύρια το 2020 44 , σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στο πλαίσιο σεναρίου υψηλής ανάπτυξης 45 .

Η ενωσιακή νομοθεσία 46 απαγορεύει την επιβολή περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για λόγους που σχετίζονται με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Ωστόσο, διάφορα άλλα είδη περιορισμών δεν καλύπτονται από τον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων. Επιπλέον, τα δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα 47 δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των υφιστάμενων κανόνων.

Παραδείγματα δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα είναι, μεταξύ άλλων, φορολογικά αρχεία όπως τιμολόγια, λογιστικά έγγραφα ή δικαιολογητικά έγγραφα για την καταχώριση μιας επιχείρησης στο μητρώο. Άλλα παραδείγματα είναι τα δεδομένα για τη γεωργία ακριβείας (που βοηθούν στην παρακολούθηση και τη βελτιστοποίηση της χρήσης φυτοφαρμάκων, θρεπτικών συστατικών και νερού) ή τα δεδομένα από αισθητήρες που διαβιβάζουν τα δεδομένα που καταγράφουν όπως η θερμοκρασία ή οι συνθήκες ανέμου, για παράδειγμα, σε ανεμογεννήτριες, ή τα δεδομένα τα σχετικά με τις ανάγκες συντήρησης των βιομηχανιών ρομπότ, για παράδειγμα, όταν αδειάζουν από χρώμα.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και αξιόπιστη διασυνοριακή ελεύθερη ροή δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, τα κράτη μέλη και ο κλάδος θα πρέπει να έχουν ως γνώμονα μια αρχή ελεύθερης κυκλοφορίας των δεδομένων εντός της ΕΕ. Η ύπαρξη απαιτήσεων σχετικά με τη γεωγραφική θέση των δεδομένων, που συνεπάγονται την αποθήκευση και επεξεργασία των δεδομένων σε συγκεκριμένες επικράτειες, θα αιτιολογείται σε περιορισμένες μόνο περιπτώσεις, όπως για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Για να προωθηθεί η υιοθέτηση κοινών προσεγγίσεων, η Επιτροπή έχει δρομολογήσει δημόσια διαβούλευση 48 καθώς και διεξοδική ανταλλαγή απόψεων με τα κράτη μέλη σχετικά με τη διαμόρφωση ενωσιακού πλαισίου συνεργασίας για την ελεύθερη ροή δεδομένων στην ψηφιακή ενιαία αγορά. Το εν λόγω πλαίσιο μπορεί, πέραν της αρχής της ελεύθερης ροής δεδομένων στην ΕΕ, να λαμβάνει υπόψη τα νόμιμα συμφέροντα των κρατών μελών σχετικά με την ασφαλή αποθήκευση, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη διασυνοριακή διαθεσιμότητα των δεδομένων για κανονιστικούς λόγους, για παράδειγμα, για λόγους φορολογικού ελέγχου, αλλά και διαφυλάσσοντας τα οικονομικά και άλλα οφέλη που προκύπτουν από την ελεύθερη ροή δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα. Η Επιτροπή εξετάζει περαιτέρω συμπληρωματικές δράσεις με σκοπό να καλυφθούν οι συμβάσεις υπολογιστικού νέφους για επαγγελματικούς χρήστες και η αλλαγή παρόχων υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για το υπολογιστικό νέφος. 49

Η Επιτροπή θα μπορεί επίσης να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει σε περίπτωση που διαπιστώσει ότι οι ισχύοντες κανόνες σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών δεν εφαρμόζονται δεόντως. Επιπλέον, η Επιτροπή θα παρακολουθεί στενά τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη θα εφαρμόζουν τις ρήτρες προδιαγραφών του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων, για παράδειγμα σε ό,τι αφορά γενετικά, βιομετρικά δεδομένα και δεδομένα που αφορούν την υγεία 50 , προκειμένου να διασφαλίσει ότι δεν υφίσταται αντικανονικός περιορισμός της ελεύθερης κυκλοφορίας δεδομένων στην Ένωση.

Παρότι υφίστανται εναρμονισμένοι κανόνες για τα δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα, η πρόσβαση και η επαναχρησιμοποίηση δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ επιχειρήσεων εξετάζονται μεταξύ των επιχειρήσεων ανάλογα με την περίπτωση και βάσει συμβάσεων. Με βάση τη δημόσια διαβούλευση μετά την ανακοίνωση «Προς μια ευρωπαϊκή οικονομία δεδομένων» 51 , η Επιτροπή προσπαθεί να διερευνήσει κατά πόσον η έλλειψη σαφούς πλαισίου πρόσβασης σε δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα παρεμποδίζει την καινοτομία και την οικονομική ανάπτυξη, ιδίως σε ό,τι αφορά τις ΜΜΕ, καθώς και κατά πόσον υπάρχει ανάγκη ανάληψης νέων πρωτοβουλιών όσον αφορά τα δεδομένα για την προώθηση συνθηκών δίκαιης και ισόρροπης πρόσβασης και χρήσης. Οι εργασίες της Επιτροπής σχετικά με την πρόσβαση στα δεδομένα και τη χρήση τους θα περιλαμβάνουν την εξέταση του ενδεχομένου απελευθέρωσης περισσότερων δημόσιων 52 και δημόσια χρηματοδοτούμενων δεδομένων, επειδή τα δεδομένα αυτά αποτελούν σημαντική πηγή για τις καινοτόμες υπηρεσίες και την επιστημονική έρευνα 53 . Επιπλέον, θα εξεταστεί η δυνατότητα πρόσβασης, υπό σαφώς καθορισμένες προϋποθέσεις, σε δεδομένα τα οποία κατέχουν ιδιώτες για λογαριασμό δημόσιων διοικήσεων με σκοπό την εκτέλεση των καθηκόντων τους υπέρ του δημόσιου συμφέροντος.

Η ανάπτυξη του διαδικτύου των πραγμάτων δημιουργεί σημαντικές νέες προκλήσεις από την άποψη της ασφάλειας των συνδεδεμένων συστημάτων, προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και ως προς την ευθύνη των επιχειρήσεων. Οι ελαττωματικοί αισθητήρες, το ευάλωτο λογισμικό ή η ασταθής συνδεσιμότητα ενδέχεται να δυσχεράνουν τον προσδιορισμό του ποιος είναι τεχνικά και νομικά υπεύθυνος για τυχόν επακόλουθη ζημία. Η Επιτροπή θα εξετάσει την πιθανή ανάγκη προσαρμογής του υφιστάμενου νομικού πλαισίου προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις (μεταξύ άλλων της ρομποτικής, της τεχνητής νοημοσύνης και της τρισδιάστατης εκτύπωσης), ιδίως υπό το πρίσμα της αστικής ευθύνης και λαμβανομένων υπόψη των αποτελεσμάτων της εν εξελίξει αξιολόγησης της οδηγίας σχετικά με την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων και της οδηγίας για τα μηχανήματα. Η προβλεψιμότητα σχετικά με την πρόσβαση σε κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τεχνολογία η οποία έχει γίνει αποδεκτή στα πρότυπα (τυποποιημένα διπλώματα ευρεσιτεχνίας ουσιώδους σημασίας) είναι καίριας σημασίας για την ανάπτυξη του διαδικτύου των πραγμάτων, στο πλαίσιο του οποίου ένα ευρύ φάσμα τομέων θα εφαρμόζουν τα πρότυπα για την κινητή συνδεσιμότητα. Η Επιτροπή αξιολογεί αποτελεσματικά μέσα για τη διασφάλιση ισόρροπου πλαισίου αδειοδότησης της εν λόγω διανοητικής ιδιοκτησίας, σεβόμενη τα συμφέροντα τόσο των φορέων ανάπτυξης όσο και των χρηστών της τεχνολογίας.

Η Επιτροπή:

·θα καταρτίσει, έως το φθινόπωρο του 2017, κατόπιν εκτίμησης επιπτώσεων, νομοθετική πρόταση σχετικά με το ενωσιακό πλαίσιο συνεργασίας για την ελεύθερη ροή δεδομένων που θα λαμβάνει υπόψη την αρχή της ελεύθερης ροής δεδομένων στην ΕΕ, την αρχή της μεταφοράς δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, της αλλαγής επιχειρηματικών υπηρεσιών, όπως οι υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους, καθώς και την αρχή της διαθεσιμότητας ορισμένων δεδομένων για λόγους κανονιστικού ελέγχου σε περίπτωση που τα εν λόγω δεδομένα αποθηκεύονται σε άλλο κράτος μέλος·

·την άνοιξη του 2018, βάσει αξιολόγησης της ισχύουσας νομοθεσίας και κατόπιν εκτίμησης επιπτώσεων, θα προετοιμάσει πρωτοβουλία σχετικά με την προσβασιμότητα και την επαναχρησιμοποίηση των δημόσιων και των δημόσια χρηματοδοτούμενων δεδομένων και θα διερευνήσει περαιτέρω το ζήτημα των δεδομένων τα οποία κατέχουν ιδιώτες και τα οποία είναι δημοσίου συμφέροντος·

·επίσης, θα αναλύσει περαιτέρω κατά πόσον θα πρέπει να καθορίσει αρχές για τον προσδιορισμό του ποιος είναι υπεύθυνος σε περιπτώσεις ζημίας που οφείλεται σε προϊόντα υψηλής έντασης δεδομένων·

·θα συνεχίσει να αξιολογεί την ανάγκη ανάληψης δράσης σχετικά με τα νέα ζητήματα που τίθενται στον τομέα των δεδομένων, όπως αυτά προσδιορίστηκαν στην ανακοίνωση του Ιανουαρίου 2017 για τα δεδομένα, όπως τα δικαιώματα πρόσβασης δεδομένων.

3.3 Προώθηση αξιόπιστου οικοσυστήματος του κυβερνοχώρου: Από κοινού αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφάλειας στον κυβερνοχώρο

Το ενδιαφέρον της κοινωνίας μετατοπίζεται από τις συγκεκριμένες συνδεδεμένες συσκευές (υπολογιστές, έξυπνα τηλέφωνα ή ενδυτές συσκευές) προς την πανταχού παρούσα συνδεσιμότητα (οικιακών συσκευών, βιομηχανικών αγαθών, κ.λπ.). Εκτιμάται ότι, έως το 2020, 6 δισεκατομμύρια οικιακές συσκευές (τηλεοράσεις, ψυγεία, πλυντήρια, κ.λπ.) θα είναι συνδεδεμένες στο διαδίκτυο μόνο στην ΕΕ 54 . Μια συνδεδεμένη οικονομία και κοινωνία είναι πιο ευάλωτη στις απειλές του κυβερνοχώρου και απαιτεί ισχυρότερα συστήματα άμυνας. Η εν λόγω αυξημένη εξάρτηση από τα δίκτυα σημαίνει ότι το συνδεδεμένο μας περιβάλλον είναι τόσο ασφαλές όσο ασφαλής είναι και ο ασθενέστερος κρίκος του, και ότι κάθε παραβίαση μπορεί να προκαλέσει σημαντική ζημία. Οποιαδήποτε ευπάθεια, όπως μια μη ασφαλής σύνδεση ή προϊόν, μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης, με αποτελέσματα που κυμαίνονται από την απλή ενόχληση και τις απώλειες μικρής αξίας έως τις παραβιάσεις μεγάλης κλίμακας ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την τρομοκρατία και την υπονόμευση των δημοκρατικών διαδικασιών.

Οι κυβερνοεπιθέσεις αυξάνονται ολοένα και περισσότερο και οι δράσεις για την αντιμετώπισή τους προσκρούουν στο πρόβλημα του αυστηρά εθνικού πλαισίου αρμοδιοτήτων επιβολής του νόμου, ενώ οι επιθέσεις αυτές είναι συχνά διασυνοριακές. Από τις αρχές του 2016, έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 4 000 επιθέσεις λογισμικού εκβίασης για την καταβολή λύτρων, αριθμός που ισοδυναμεί με αύξηση κατά 300% σε σχέση με το 2015 55 . Οι εν λόγω επιθέσεις προκαλούν ζημίες σε επιχειρήσεις κάθε μεγέθους και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη στην ψηφιακή οικονομία και τους δημοκρατικούς μας θεσμούς. Οι κυβερνοεπιθέσεις μεγάλης κλίμακας μπορούν να διαταράξουν τις υπηρεσίες σε ολόκληρη την ΕΕ και να χρησιμοποιηθούν από δράστες υβριδικών επιθέσεων 56 . Για να αντιμετωπιστούν οι επιθέσεις αυτές απαιτείται αποτελεσματική απόκριση και διαχείριση κρίσεων σε επίπεδο ΕΕ, με βάση ειδικές κυβερνοπολιτικές και ευρύτερα μέσα διασφάλισης της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και αμοιβαίας συνδρομής 57 .

Η Ευρώπη έχει λάβει σημαντικά μέτρα για τη διασφάλιση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις ψηφιακές τεχνολογίες. Το 2013 θεσπίστηκε στρατηγική της ΕΕ για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο 58 . Η πρώτη νομοθετική πράξη της Ένωσης για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, η οδηγία για την ασφάλεια των συστημάτων δικτύου και πληροφοριών (οδηγία NIS/ΑΔΠ) 59 , εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2016. Με την εν λόγω οδηγία δημιουργήθηκαν οι απαραίτητες δομές για τη στρατηγική και επιχειρησιακή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων δικτύου και πληροφοριών στην ΕΕ.

Λόγω της ριζικής μεταβολής του τοπίου των απειλών από το 2013 και μετά, είναι αναγκαίο να επανεξεταστεί η στρατηγική της ΕΕ για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο . Επί του παρόντος πραγματοποιείται αξιολόγηση για να καθοριστεί η αποτελεσματικότητά της και να εντοπιστούν ελλείψεις στη δράση της ΕΕ. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης θα ενσωματωθούν σε σε σφαιρική και προσανατολισμένη προς το μέλλον επανεξέταση της στρατηγικής προκειμένου να προσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να προσφέρει προστιθέμενη αξία από την άποψη της πρόληψης και της ανθεκτικότητας, της απόκρισης, της αποτροπής, της διαχείρισης κρίσεων και του ρόλου της ΕΕ ως προς την προώθηση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μετά την πρόσφατη δημόσια διαβούλευση και την εν εξελίξει αξιολόγηση των επιδόσεων 60 , υπάρχει ανάγκη επανεξέτασης της εντολής και των καθηκόντων του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA), λαμβανομένου ιδίως υπόψη του νέου ρόλου του στο πλαίσιο της οδηγίας NIS.

Τα συνδεδεμένα προϊόντα και συστήματα πρέπει να είναι ασφαλή από τη στιγμή που διατίθενται στην αγορά. Η ανάπτυξη εφαρμογών μαζικών δεδομένων και υπολογιστικού νέφους πρέπει επίσης να προστατεύεται από τις απειλές στον κυβερνοχώρο και να συμμορφώνεται προς την ενωσιακή νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων. Η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πλαισίου ασφάλειας ΤΠΕ βάσει του οποίου θεσπίζονται κανόνες για τον τρόπο οργάνωσης της πιστοποίησης ασφάλειας ΤΠΕ στην ΕΕ μπορεί να διαφυλάξει την εμπιστοσύνη στο διαδίκτυο, καθώς και να αντιμετωπίσει τον υφιστάμενο κατακερματισμό της αγοράς ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.

Είναι επίσης αναγκαίο να διατηρηθούν και να αναπτυχθούν οι βασικές ικανότητες της βιομηχανίας σε ό,τι αφορά την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο στην ΕΕ. Χάρη στη σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα που δημιουργήθηκε το 2016, η οποία θα οδηγήσει στην πραγματοποίηση επενδύσεων ύψους 1,8 δισ. EUR έως το 2020, θα εξεταστεί διεξοδικότερα ο τρόπος με τον οποίο η Ένωση και τα κράτη μέλη μπορούν να επενδύσουν από κοινού περισσότερους πόρους για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, την προώθηση της έρευνας και τη διασφάλιση εύρωστου κλάδου ασφάλειας στον κυβερνοχώρο σε όλους τους τομείς (π.χ. ενέργειας, μεταφορών, χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, υγείας) που αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις ασφάλειας στον κυβερνοχώρο 61 .

Έως τον Σεπτέμβριο του 2017, η Επιτροπή:

·σε συνεργασία με την Ύπατη Εκπρόσωπο/Αντιπρόεδρο, θα επανεξετάσει τη στρατηγική της ΕΕ για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, του 2013, προκειμένου να αντιμετωπίσει τους κινδύνους που παρουσιάζονται σήμερα, να συμβάλει στη βελτίωση της ασφάλειας στην Ένωση και στα κράτη μέλη και να αυξήσει την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των ιδιωτών στην ψηφιακή οικονομία και κοινωνία. Η εν λόγω επανεξέταση θα βασιστεί στην αξιολόγηση των επιτευγμάτων της στρατηγικής της ΕΕ για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, του 2013·

·θα επανεξετάσει την εντολή του ENISA προκειμένου να καθορίσει τον ρόλο του στο μεταβαλλόμενο οικοσύστημα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, συμπεριλαμβανομένης της ευθυγράμμισής του με τις απαιτήσεις της οδηγίας για την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών, με βάση την πρόσφατη δημόσια διαβούλευση και τα αποτελέσματα της εν εξελίξει αξιολόγησης·

·θα αναπτύξει μέτρα σχετικά με τα πρότυπα ασφάλειας, την πιστοποίηση και την επισήμανση στον κυβερνοχώρο, με σκοπό να ενισχύσει την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο των συστημάτων που βασίζονται σε ΤΠΕ, συμπεριλαμβανομένων των συνδεδεμένων αντικειμένων.

4. Διαχείριση του ψηφιακού μετασχηματισμού της κοινωνίας και της οικονομίας μας

Διεξάγονται διάφορες δράσεις πολιτικής στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, για τις οποίες απαιτείται να καταβληθούν αυξημένες προσπάθειες προκειμένου να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της ψηφιοποίησης. Δεδομένου ότι αυξάνουν την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων, οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν ιδιαίτερη σημασία για την οικονομία της ΕΕ. Μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση θέσεων εργασίας στην Ευρώπη, για τις οποίες, σε διαφορετική περίπτωση, θα έπρεπε να επιλεγούν εναλλακτικές λύσεις χαμηλότερου κόστους. Η στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων υψηλής οικονομικής ανάπτυξης και η επέκταση των επιχειρήσεων ευνοεί την καινοτομία και την απασχόληση, δεδομένου ότι οι εν λόγω επιχειρήσεις συνήθως δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας 62 . Ο ψηφιακός μετασχηματισμός βοηθά τις παραδοσιακές βιομηχανίες να παράγουν νέα προϊόντα χρησιμοποιώντας αποτελεσματικότερα τους πόρους και επιτρέπει στις δημόσιες αρχές να παρέχουν καλύτερες, ταχύτερες και φθηνότερες υπηρεσίες. Χάρη σ’ αυτόν έχουν αναδυθεί εντελώς νέοι οικονομικοί τομείς, όπως η οικονομία των εφαρμογών. Ωστόσο, ο εν λόγω ψηφιακός μετασχηματισμός μπορεί επίσης να δημιουργήσει προκλήσεις ή να προκαλέσει ανατροπές από οικονομικής και κοινωνικής πλευράς 63 .

Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα άτομα και οι επιχειρήσεις ωφελούνται από τις εν λόγω τεχνολογίες και τις νέες υπηρεσίες, καθώς και να καταβάλουμε ιδιαίτερη προσπάθεια ώστε να αποφεύγουμε τον αποκλεισμό ορισμένων ατόμων η περιοχών από τις εξελίξεις. Η ΕΕ πρέπει να συμβάλει στο να διασφαλιστεί ο σωστός συνδυασμός δράσεων πολιτικής για τη διαχείριση της διαδικασίας ψηφιακού μετασχηματισμού.

4.1 Ψηφιακές δεξιότητες και ευκαιρίες για όλους

Η ψηφιοποίηση, όπως οι προγενέστερες τεχνολογικές πρόοδοι, θα έχει επιπτώσεις στις αγορές εργασίας: ορισμένες θέσεις εργασίας θα αντικατασταθούν, διάφορες άλλες θα δημιουργηθούν, και πολλές θέσεις εργασίας θα μετασχηματιστούν. Παρότι επί του παρόντος δεν είναι εφικτή η εκτίμηση των πραγματικών επιπτώσεων, είναι προφανές ότι πρέπει να διασφαλιστεί η ομαλή εξέλιξη του ψηφιακού μετασχηματισμού και η υποστήριξή του με δημόσιες πολιτικές.

Την τελευταία δεκαετία, οι απασχολούμενοι ειδικοί σε θέματα ΤΠΕ στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά περίπου 2 εκατομμύρια 64 , αλλά 4 στις δέκα επιχειρήσεις στην Ευρώπη που χρειάζονταν τους εν λόγω ειδικούς το 2015 ανέφεραν ότι δυσκολεύονταν να καλύψουν τις κενές θέσεις εργασίας 65 .

Ήδη για το 90% του συνόλου των θέσεων εργασίας απαιτείται τουλάχιστον κάποιο επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, ενώ οι εν λόγω δεξιότητες καθίστανται ολοένα και πιο σημαντικές για όσους επιθυμούν να συμμετέχουν σε κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες 66 . Η Ευρώπη βελτιώνει τις ψηφιακές δεξιότητές της, αλλά η πρόοδος είναι αργή και παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις 67 . Το 2016, το 44% του πληθυσμού της ΕΕ και το 37% του εργατικού δυναμικού παρουσίαζαν ελλείψεις σε ό,τι αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες 68 . Είναι ανησυχητικό ότι περίπου το ήμισυ των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων εξακολουθούν να μην εφαρμόζουν στρατηγικές ανάπτυξης νέων δεξιοτήτων για το εργατικό δυναμικό τους 69 .

Οι εργαζόμενοι πρέπει να αποκτήσουν νέες δεξιότητες ώστε να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες. Για αυτόν τον σκοπό θα απαιτηθούν μαζικές επενδύσεις. Τον Ιούνιο του 2016, στο νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη 70 αναφερόταν ότι οι ψηφιακές δεξιότητες πρέπει να θεωρούνται μέρος του συνόλου των βασικών δεξιοτήτων για το μέλλον, κάτι που τονιζόταν περαιτέρω στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων 71 . Στα παραπάνω περιλαμβάνεται η ανάληψη δράσης για τη βελτίωση των βασικών δεξιοτήτων των ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών δεξιοτήτων, με την έκδοση τον Δεκέμβριο του 2016 σύστασης του Συμβουλίου στην οποία προβλέπεται η κατάρτιση εθνικών σχεδίων δράσης έως τα μέσα του 2018 72 . Ο συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας 73 κινητοποιεί επιχειρήσεις, κοινωνικούς εταίρους και δημόσιες αρχές με σκοπό τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων, ενώ μπορεί να συμβάλει στη βελτιστοποίηση της αξιοποίησης των κονδυλίων της ΕΕ για την αύξηση των επιπέδων δεξιοτήτων και της απασχολησιμότητας. Οι κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργούμενες συμπράξεις μπορούν επίσης να βοηθήσουν την Επιτροπή στη δρομολόγηση και υλοποίηση του πιλοτικού προγράμματος «Ψηφιακή ευκαιρία» της Επιτροπής το 2018, το οποίο θα αποσκοπεί να παράσχει στους αποφοίτους πρακτική εμπειρία μέσω διασυνοριακής πρακτικής άσκησης στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας.

Ωστόσο, παρά τον μεγάλο αριθμό μεταρρυθμίσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, η Επιτροπή ανησυχεί και διαπιστώνει την ύπαρξη σαφούς ανάγκης ανάληψης μεγαλύτερης δράσης και επίτευξης μεγαλύτερης προόδου σε ό,τι αφορά τις δεξιότητες σε εθνικό επίπεδο. Παρότι η οικονομία και η κοινωνία μας μεταβάλλονται ραγδαία, οι αλλαγές στον τρόπο εκπαίδευσης και κατάρτισης των πολιτών μας πραγματοποιούνται σταδιακά. Με τους σημερινούς ρυθμούς, διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των δεξιοτήτων που διαθέτουν οι πολίτες μας και των δεξιοτήτων που χρειάζονται. Τα κράτη μέλη πρέπει να δράσουν και η Επιτροπή είναι έτοιμη να τα βοηθήσει παρέχοντάς τους υποστήριξη μέσω της πολιτικής, της έρευνας, και πρακτικών εργαλείων για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων τους εκπαίδευσης και κατάρτισης 74 .

Η ταχεία εφαρμογή του θεματολογίου δεξιοτήτων και η υλοποίηση των πρωτοβουλιών από τα κράτη μέλη, που αποτελούν σημαντικά συνοδευτικά μέτρα του ψηφιακού μετασχηματισμού, πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα.

Η Επιτροπή:

·καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν χωρίς καθυστέρηση το νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων, ιδίως τη σύσταση του Συμβουλίου όσον αφορά τις Διαδρομές Αναβάθμισης των Δεξιοτήτων: Νέες Ευκαιρίες για Ενηλίκους, και τις εθνικές τους δεσμεύσεις στο πλαίσιο του «Συνασπισμού για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας»·

·θα δρομολογήσει το πρόγραμμα «Ψηφιακή ευκαιρία» για την εφαρμογή διασυνοριακής πρακτικής άσκησης στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας το 2018.

4.2 Νεοφυείς επιχειρήσεις και ψηφιοποίηση των κλάδων της βιομηχανίας και των υπηρεσιών

Ο ρυθμός των τεχνολογιών είναι τέτοιος ώστε οι επιχειρήσεις που δεν κατορθώνουν να επιτύχουν τη μετάβαση θα μείνουν πίσω. Η διαδικασία προώθησης των ψηφιακών δεξιοτήτων πρέπει να συμβαδίζει με την υιοθέτηση των ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις κάθε μεγέθους και κλάδου. Πρόκειται για μια ευκαιρία, ιδίως για τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ, να δημιουργήσουν νέα και καλύτερα προϊόντα με χαμηλότερο κόστος και λιγότερους πόρους, ενώ οι πολιτικές της ΕΕ διαμορφώνονται κατά τρόπον ώστε να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν την ευκαιρία αυτή στο έπακρο.

Για να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να δρέψουν πλήρως τα οφέλη της ψηφιακής τεχνολογίας, η Επιτροπή θέσπισε τον Απρίλιο του 2016 μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας 75 , στην οποία περιλαμβάνονταν μέτρα ενθάρρυνσης των εθνικών πρωτοβουλιών για την ψηφιοποίηση της βιομηχανίας για σκοπούς συνεργασίας και ανταλλαγής εμπειριών. Για αυτόν τον σκοπό, δρομολογήθηκε η «Ευρωπαϊκή πλατφόρμα εθνικών πρωτοβουλιών» στο πλαίσιο της Ημερίδας για την ψηφιακή τεχνολογία που διοργανώθηκε στη Ρώμη την 23η Μαρτίου 2017.

Για την προσεχή τριετία, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» έχει σχεδιαστεί η χορήγηση 300 εκατομμυρίων EUR επιπλέον για δραστηριότητες που σχετίζονται με κόμβους ψηφιακής καινοτομίας, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη στήριξη των τοπικών νεοφυών επιχειρήσεων και της καινοτομίας. Έχει επίσης σχεδιαστεί η πραγματοποίηση συνεχιζόμενης επένδυσης σχεδόν 3,2 δισ. EUR σε βασικές τεχνολογίες όπως, μεταξύ άλλων, η νανοηλεκτρονική, η φωτονική, η ρομποτική, η τεχνολογία 5G, η πληροφορική υψηλών επιδόσεων, τα μαζικά δεδομένα, το υπολογιστικό νέφος και η τεχνητή νοημοσύνη, καθώς και η ενσωμάτωσή τους στις αλυσίδες αξίας μέσω δοκιμαστικών γραμμών παραγωγής και συστημάτων δοκιμών. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης επένδυσης, έχει σχεδιαστεί να επενδυθούν 300 εκατομμύρια EUR ειδικά στην ανάπτυξη της επόμενης γενιάς ψηφιακών βιομηχανικών πλατφορμών, και πιο συγκεκριμένα μέσω νέων μοντέλων αρχιτεκτονικής αναφοράς που οδηγούν στη δημιουργία έξυπνων εργοστασίων και υπηρεσιών. Βασικός παράγοντας για την επιτυχή ψηφιοποίηση της βιομηχανίας της ΕΕ είναι η πραγματοποίηση κρίσιμης μάζας επενδύσεων μέσω της μόχλευσης του συνόλου των ευρωπαϊκών επενδύσεων στην έρευνα και καινοτομία (Ε&Κ) με την αύξηση των ιδιωτικών και εθνικών δημόσιων επενδύσεων, ιδίως μέσω συμπράξεων ιδιωτικού-δημοσίου τομέα, ώστε να αυξηθεί ο αντίκτυπος των ταμείων της ΕΕ σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι συνολικές ευρωπαϊκές επενδύσεις στην Ε&Κ ανέρχονται σε περίπου 5,5 δισ. EUR, ποσό το οποίο θα υποστεί περαιτέρω μόχλευση μέσω των ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων, ιδίως μέσω συμπράξεων ιδιωτικού-δημοσίου τομέα, ώστε να αυξηθεί ο αντίκτυπός τους σε όλους τους τομείς της οικονομίας.

Ο τομέας της ενέργειας βρίσκεται σε διαδικασία ριζικού μετασχηματισμού. Οι προτάσεις που περιλαμβάνονται στη δέσμη προτάσεων «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους» 76 θα ενοποιήσουν τις υφιστάμενες διατάξεις για την ελεύθερη πρόσβαση των καταναλωτών στα δικά τους δεδομένα που αφορούν την κατανάλωση. Θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, μεταξύ άλλων, για τον προσδιορισμό και την αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας ή τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Τα προτεινόμενα μέτρα θα βελτιώσουν επίσης την πρόσβαση στα δεδομένα μέτρησης, στοιχείο καθοριστικό που θα βοηθήσει τους καταναλωτές να ωφεληθούν από τη βελτιστοποίηση της κατανάλωσής τους, και θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις του τομέα ενέργειας και τους παρόχους υπηρεσιών να προσαρμόζουν τις προσφορές τους σε συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτών. Επιπλέον, οι ψηφιακές τεχνολογίες συμβάλλουν στην αποδοτικότερη χρήση των πόρων καθ’όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των προϊόντων, κάτι που βρίσκεται στο επίκεντρο του ενωσιακού σχεδίου για την κυκλική οικονομία 77 . Η πλήρης ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών (αυτοματισμός και ρομποτοποίηση) στις διαδικασίες παραγωγής μπορεί να βελτιώσει τις διαδικασίες ανακύκλωσης και αποσυναρμολόγησης, καθώς και την ανάπτυξη αυτοματοποιημένων συστημάτων διαλογής και ανάκτησης υψηλής ποιότητας.

Στον τομέα των μεταφορών, η μετάβαση προς μια συνεργατική, συνδεδεμένη και αυτοματοποιημένη κινητικότητα μπορεί να μειώσει τα ατυχήματα, τη ρύπανση και την κυκλοφοριακή συμφόρηση, ενώ ενισχύει τη δυνατότητα διαχείρισης της κυκλοφορίας και της μεταφορικής ικανότητας καθώς και την ενεργειακή απόδοση. Επίσης, ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μεταφορών και της ψηφιακής βιομηχανίας και συμβάλλει στην ενσωμάτωση διαφορετικών τρόπων μεταφοράς σε ένα σύστημα κινητικότητας προσαρμοσμένο στις ανάγκες των χρηστών του, είτε πρόκειται για την εφοδιαστική εμπορευματικών μεταφορών είτε για άτομα, συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν ανάγκη ειδικής βοήθειας. Σε αυτό το πλαίσιο, καίριας σημασίας είναι τα πρότυπα που διασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα των υποδομών μεταφορών, των δεδομένων, των εφαρμογών, των υπηρεσιών και των δικτύων. Μέσω της δήλωσης προθέσεων που υπεγράφη τον Μάρτιο, 27 κράτη μέλη της ΕΕ, η Ελβετία και η Νορβηγία 78 , εξέφρασαν την προθυμία τους να συνεργαστούν για τη διεξαγωγή διασυνοριακών δοκιμών οδικής ασφάλειας, την πρόσβαση στα δεδομένα, την ποιότητα και την αξιοπιστία των δεδομένων, τη συνδεσιμότητα και τις ψηφιακές τεχνολογίες. Είναι σαφές ότι η ανάπτυξη συνδεδεμένων οχημάτων υψηλού αυτοματισμού αποτελεί μία από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αυτοκινητοβιομηχανία της ΕΕ προκειμένου να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της σε διεθνές επίπεδο. Η Επιτροπή εργάζεται επίσης για την εκπόνηση ολοκληρωμένης δέσμης μέτρων για την κινητικότητα τα οποία θα αναπτυχθούν σε δύο στάδια αργότερα εντός του 2017.

Οι νέες προσεγγίσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα, που έγιναν εφικτές χάρη στις ψηφιακές τεχνολογίες («FinTech»), μπορούν να βελτιώσουν την πρόσβαση των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους, να αποφέρουν οφέλη στους καταναλωτές και να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη των νεοφυών επιχειρήσεων. Δρομολογήθηκε δημόσια διαβούλευση 79 με σκοπό την υποστήριξη της προετοιμασίας δράσεων σε επίπεδο ΕΕ στο πλαίσιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Η αλυσίδα ομάδας συναλλαγών («blockchain») 80 αποτελεί επίσης μια από τις ριζοσπαστικές τεχνολογίες που μπορούν να έχουν τεράστιες δυνητικά επιπτώσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά και πέραν αυτού. Σχεδιάζεται η σύσταση ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου για τις τεχνολογίες «blockchain», με σκοπό τη χαρτογράφηση και την παρακολούθηση των εξελίξεων, την απόκτηση εμπειρογνωσίας και την προώθηση συγκεκριμένων περιπτώσεων.

Σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, τα πρότυπα ΤΠΕ, ιδίως τα ανοικτά πρότυπα, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ψηφιοποίηση, δεδομένου ότι διασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα, περιορίζουν τους φραγμούς της αγοράς και προωθούν την καινοτομία 81 . Η προώθηση των εν λόγω προτύπων σε παγκόσμιο επίπεδο συμβάλλει στην επέκταση της επιρροής που ασκεί η Ευρώπη στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, πέραν της ενιαίας αγοράς.

Η Επιτροπή:

·καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως τη στρατηγική για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και να κάνουν απολογισμό των επιτευχθέντων αποτελεσμάτων στις αρχές του 2018·

·θα παρουσιάσει την άνοιξη του 2017 ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την κινητικότητα, στην οποία θα λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι ψηφιακές πτυχές· θα συνεχίσει να συνεργάζεται ενεργά με τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερόμενους φορείς για την εφαρμογή των δράσεων που προβλέπονται στη δήλωση προθέσεων που υπέγραψαν τα κράτη μέλη την 23η Μαρτίου 2017.

4.3 Ψηφιακή καινοτομία για τον εκσυγχρονισμό των δημόσιων υπηρεσιών

Εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης

Οι ψηφιακές τεχνολογίες επιτρέπουν στις δημόσιες αρχές να παρέχουν ταχύτερες, ακριβέστερες και αποτελεσματικότερες υπηρεσίες. Πολλά κράτη μέλη εφαρμόζουν ήδη σημαντικά προγράμματα εκσυγχρονισμού τα οποία αποφέρουν εκτεταμένα οφέλη στους πολίτες τους. Σε επίπεδο ΕΕ, το σχέδιο δράσης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση 20126-2020 82 αποσκοπεί στην επίσπευση και τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της ψηφιοποίησης, ούτως ώστε να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των δημόσιων υπηρεσιών και να διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία των επιχειρήσεων και των πολιτών. Η εξοικονόμηση πόρων μπορεί να προέλθει από την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών για τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις, όπως η αρχή «εξ ορισμού ψηφιακός χαρακτήρας» 83 και η αρχή «μόνον άπαξ» 84 . Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν στις διαδικασίες σύναψης ηλεκτρονικών δημόσιων συμβάσεων δεν θα χρειάζεται να προσκομίζουν παρά ένα μόνο έγγραφο 85 .

Η εφαρμογή της αρχής «μόνον άπαξ» σε επίπεδο ΕΕ μπορεί να οδηγήσει σε συνολική καθαρή εξοικονόμηση ύψους περίπου 5 δισ. EUR/έτος 86 .

Η πρόταση για ενιαία ψηφιακή πύλη, που εγκρίθηκε στις 2 Μαΐου 2017 87 , θα βοηθήσει τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν μικρότερο διοικητικό φόρτο κατά τις μετακινήσεις τους και/ή στο πλαίσιο διασυνοριακών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην ενιαία αγορά. Θα παράσχει εύκολη πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες και τις υπηρεσίες υποστήριξης, θα δώσει στους χρήστες τη δυνατότητα να ολοκληρώνουν ορισμένες βασικές διοικητικές διαδικασίες επιγραμμικά, και θα διασφαλίσει την αμερόληπτη πρόσβαση χρηστών από άλλες χώρες στις εθνικές επιγραμμικές διαδικασίες. Επίσης, θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για την εφαρμογή της αρχής «μόνον άπαξ» στο πλαίσιο διασυνοριακών σεναρίων.

Η σχεδιαζόμενη πρωτοβουλία για τις ψηφιακές λύσεις σε όλη τη διάρκεια ζωής μιας επιχείρησης θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις να ανταποκρίνονται στις διοικητικές απαιτήσεις (εγγραφή σε μητρώα, υποβολή και επικαιροποίηση των εγγράφων της επιχείρησης) επιγραμμικά και διασυνοριακά, και θα μεταφέρει τα οφέλη της ψηφιοποίησης στη διαδικασία σύστασης και διατήρησης μιας επιχείρησης.

Η ευρωπαϊκή φοιτητική ηλεκτρονική κάρτα που χρησιμοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος ανταλλαγών Erasmus+ θα επιτρέψει στους φοιτητές να αποκτούν πρόσβαση στις πανεπιστημιακές υπηρεσίες σε ολόκληρη την ΕΕ, βασιζόμενοι στα εθνικά τους ηλεκτρονικά μέσα ταυτοποίησης.

Ο δημόσιος τομέας μπορεί να αυξήσει τη διαλειτουργικότητα των διασυνοριακών υπηρεσιών που παρέχει, ακολουθώντας τις πρόσφατα επικαιροποιημένες συστάσεις του ευρωπαϊκού πλαισίου διαλειτουργικότητας 88 και επιτρέποντας την κοινή χρήση των δεδομένων και των υπηρεσιών του σύμφωνα με την οδηγία INSPIRE 89 . Η χρήση των προτύπων ΤΠΕ, παρατιθέμενων σε ευρωπαϊκό κατάλογο 90 , θα επέτρεπε να αυξηθεί το μέγεθος της αγοράς ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών.

Δεδομένου του δυναμικού χαρακτήρα του σχεδίου δράσης, η Επιτροπή θα το επικαιροποιεί διαρκώς προκειμένου να ενισχύει τον μετασχηματισμό των δημόσιων διοικήσεων και να διασφαλίζει την εύκολη, αξιόπιστη και απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες που επιθυμούν και αναμένουν, όποτε και όπου τις χρειάζονται. Η Επιτροπή προσθέτει στο σχέδιο δράσης σειρά νέων δράσεων με σκοπό να ενισχύσει τον αντίκτυπο του σχεδίου 91 .

Η Επιτροπή

·θα προσθέσει περαιτέρω δράσεις στο σχέδιο δράσης ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και παροτρύνει τα κράτη μέλη να τηρούν την αρχή «μόνον άπαξ» σύμφωνα με τη νομοθεσία για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα·

·θα προτείνει τροποποιήσεις στο πλαίσιο εταιρικού δικαίου, με σκοπό να διευκολύνει την εφαρμογή ψηφιακών λύσεων σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής μιας επιχείρησης».

Ψηφιακός μετασχηματισμός του τομέα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και περίθαλψης

Οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να βελτιώσουν την υγεία των ατόμων και να αντιμετωπίσουν τις συστημικές προκλήσεις των συστημάτων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Μπορούν να προσφέρουν οικονομικώς αποδοτικά εργαλεία για την υποστήριξη της μετάβασης από το μοντέλο ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης με επίκεντρο το νοσοκομείο σε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο με επίκεντρο τον ασθενή, να βελτιώσουν την πρόσβαση στην περίθαλψη, και να συμβάλουν στη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα των συστημάτων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Είναι απαραίτητο τα εν λόγω εργαλεία να αναπτυχθούν με τήρηση στο ακέραιο των κανόνων προστασίας δεδομένων.

Η Επιτροπή συνεργάζεται με τα κράτη μέλη προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι πολίτες μπορούν να μεταφέρουν ηλεκτρονικά τις βασικές ιατρικές πληροφορίες τους, όταν υποβάλλονται σε θεραπεία σε άλλο κράτος μέλος, και να χρησιμοποιούν τις ηλεκτρονικές συνταγές προκειμένου να τους χορηγούνται τα φάρμακά τους. Το εν λόγω σύστημα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στα περισσότερα κράτη μέλη έως το 2020. Ωστόσο, πρέπει να γίνουν περισσότερα, ούτως ώστε όλοι οι πολίτες να μπορούν, υπό όρους πλήρους ιδιωτικότητας και εμπιστοσύνης, να αποκτούν πρόσβαση και να μεταφέρουν το πλήρες ιατρικό αρχείο τους, όταν λαμβάνουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στο εξωτερικό.

Η πληροφορική υψηλών επιδόσεων μπορεί να απελευθερώσει το δυναμικό των μαζικών δεδομένων στον τομέα της υγείας μέσω προηγμένων υποδομών δεδομένων και ανάλυσης δεδομένων. Τα ευρωπαϊκά δίκτυα αναφοράς που δημιουργήθηκαν εφέτος αποτελούν ένα εντυπωσιακό επίτευγμα που καταδεικνύει τα αποτελέσματα που μπορεί να επιτύχει η Ευρώπη αν συγκεντρώσει την ιατρική εμπειρογνωσία και τα ιατρικά δεδομένα της για την ταχύτερη διάγνωση και θεραπεία σπάνιων και σύνθετων παθήσεων. Η περαιτέρω ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ στον εν λόγω τομέα μπορεί να παράσχει υψηλή προστιθέμενη αξία και κρίσιμη μάζα. Τα δεδομένα που αφορούν την υγεία, παράγονται στην ΕΕ και υποβάλλονται σε επεξεργασία με τη ρητή συγκατάθεση των ασθενών ή βάσει άλλων νομικών λόγων που προβλέπονται στον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων 92 , και με βάση τις δέουσες διασφαλίσεις, μπορούν να δώσουν ώθηση στην έρευνα σε πρωτοφανή βαθμό. Τούτο μπορεί επίσης να επιτρέψει την έγκαιρη ανίχνευση μολυσματικών επιδημιών και να επιταχύνει την ανάπτυξη φαρμάκων και ιατροτεχνολογικών συσκευών, καθώς και να τονώσει την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, όπως εφαρμογές τηλεϊατρικής και «κινητής» υγείας.

Τον Απρίλιο του 2017 εκδόθηκαν δύο νέοι κανονισμοί για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα 93 , οι οποίοι θα εφαρμοστούν σταδιακά κατά την επόμενη πενταετία. Προβλέπουν τη δημιουργία νέας ολοκληρωμένης βάσης δεδομένων πανευρωπαϊκής εμβέλειας για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα («Eudamed»), τα μαζικά δεδομένα των οποίων θα επιτρέπουν την ανάπτυξη καινοτόμων, ψηφιακών διαγνωστικών και θεραπευτικών λύσεων καθώς και την έγκαιρη ανίχνευση ζητημάτων ασφαλείας.

Το 2017, η Επιτροπή θα εκδώσει ανακοίνωση που θα αφορά την ανάγκη και τις δυνατότητες λήψης περαιτέρω μέτρων στον τομέα της ψηφιακής υγείας και περίθαλψης, σύμφωνα με τη νομοθεσία για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, τα δικαιώματα των ασθενών και την ηλεκτρονική ταυτοποίηση, ιδίως σε ό,τι αφορά τα ακόλουθα:

·την ασφαλή πρόσβαση των πολιτών στα ηλεκτρονικά μητρώα υγείας, τη δυνατότητα κοινής χρήσης των μητρώων αυτών διασυνοριακά και τη χρήση των ηλεκτρονικών συνταγών·

·την υποστήριξη των υποδομών δεδομένων, με σκοπό την προαγωγή της έρευνας, την πρόληψη ασθενειών και την εξατομικευμένη υγεία και περίθαλψη σε βασικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων, μολυσματικών και σύνθετων παθήσεων·

·τη διευκόλυνση της παροχής παρατηρήσεων και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ασθενών και των παρόχων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, με σκοπό την υποστήριξη της πρόληψης και την ισχυροποίηση των πολιτών, καθώς και την παροχή περίθαλψης ποιότητας με επίκεντρο τον ασθενή, με έμφαση στις χρόνιες παθήσεις και στην καλύτερη κατανόηση των αποτελεσμάτων των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.

4.4. Επίσπευση των επενδύσεων στις ψηφιακές τεχνολογίες και υποδομές

Για την επιτυχή ανάπτυξη της ψηφιακής ενιαίας αγοράς απαιτούνται υποδομές εξαιρετικής ποιότητας 94 . Η ΕΕ κινητοποιεί ήδη δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις της τάξης των 50 δισ. EUR για την ψηφιοποίηση του κλάδου ξεκινώντας από μία στοχευμένη επένδυση ύψους 5,5 δισ. EUR στην έρευνα και την καινοτομία για την περίοδο 2016-2020. Η ΕΕ είναι επίσης έτοιμη να χορηγήσει 21,4 δισ. EUR από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία για την ψηφιακή τεχνολογία και την ευρυζωνικότητα, μόλις τεθούν σε εφαρμογή οι εθνικές και περιφερειακές στρατηγικές ψηφιακής ανάπτυξης, καθώς και οι στρατηγικές για την ευρυζωνικότητα, ενισχύοντας τη σχέση μεταξύ των στόχων πολιτικής και των στόχων χρηματοδότησης σε όλα τα επίπεδα.

Πάνω από τα δύο τρίτα των ατόμων που απάντησαν (69%) πιστεύουν ότι η δυνατότητα ταχύτερης και πιο αξιόπιστης σύνδεσης στο διαδίκτυο θα τους ενθαρρύνει να χρησιμοποιούν περισσότερο τις πρόσφατες ψηφιακές τεχνολογίες 95 .

Ωστόσο, απαιτούνται πολύ περισσότερες επενδύσεις στην ψηφιακή τεχνολογία, ιδίως σε τομείς όπου οι ανάγκες επένδυσης υπερβαίνουν κατά πολύ την ικανότητα οποιουδήποτε μεμονωμένου κράτους μέλους που ενεργεί μεμονωμένα. Υπάρχει η δυνατότητα ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας με τον συνδυασμό και τη συμπλήρωση των προγραμμάτων χρηματοδότησης της ΕΕ 96 με άλλες πηγές δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ). Τον Απρίλιο του 2017, οι επενδύσεις στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας ανέρχονταν περίπου σε 17,8 δισ. EUR, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης (10 % του συνολικού ποσού των επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή) 97 .

Ανάπτυξη ευρωπαϊκού ανοικτού επιστημονικού νέφους, πληροφορικής υψηλών επιδόσεων και ευρωπαϊκής υποδομής δεδομένων

Η ανάπτυξη ευρωπαϊκού υπολογιστικού νέφους παγκόσμιας εμβέλειας για τους επιστήμονες, τον δημόσιο τομέα και τις επιχειρήσεις, σύμφωνα με την ανακοίνωση για την πρωτοβουλία ευρωπαϊκού νέφους 98 , θα βελτιώσει την ικανότητα των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ και των μη τεχνολογικών κλάδων, σε ό,τι αφορά την καινοτομία και τη δημιουργία ψηφιοποιημένων προϊόντων υψηλότερης αξίας. Έως το 2020, το ευρωπαϊκό ανοικτό επιστημονικό νέφος θα παρέχει ένα εικονικό περιβάλλον εντός του οποίου θα υπάρχει η δυνατότητα αποθήκευσης, ανταλλαγής και επαναχρησιμοποίησης δεδομένων μεταξύ των επιστημονικών κλάδων και σε διασυνοριακή βάση 99 . Επίσης, θα παρέχει συνδέσμους με άλλες πρωτοβουλίες, όπως οι υπηρεσίες DIAS (Data and Information Access Services) για τα δεδομένα γεωσκόπησης του προγράμματος Copernicus.

Η πληροφορική υψηλών επιδόσεων είναι κρίσιμης σημασίας για την ψηφιοποίηση της βιομηχανίας και την οικονομία δεδομένων. Επιτρέπει τη μετάβαση σε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλότερης αξίας. Ορισμένοι ευρωπαϊκοί τομείς έχουν υιοθετήσει με επιτυχία εφαρμογές που βασίζονται στην πληροφορική υψηλών επιδόσεων, όπως η μεταποίηση, ο τομέας πετρελαίου και φυσικού αερίου, η ενέργεια ή οι μεταφορές. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, η Ευρώπη χάνει τη θέση της στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης σε ό,τι αφορά τις ικανότητες υποδομών πληροφορικής υψηλών επιδόσεων, και υστερεί έναντι της Κίνας, των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας. Χωρίς υποδομές πληροφορικής υψηλών επιδόσεων παγκόσμιας εμβέλειας, η Ευρώπη δεν θα επιτύχει τον φιλόδοξο στόχο της να καταστεί δυναμική οικονομία στον τομέα των δεδομένων.

Η Ευρώπη δεν μπορεί να διακινδυνεύσει το ενδεχόμενο η επεξεργασία των δεδομένων που παράγει η ευρωπαϊκή έρευνα και βιομηχανία να πραγματοποιείται αλλού λόγω της έλλειψης ικανοτήτων πληροφορικής υψηλών επιδόσεων. Κάτι τέτοιο θα αύξανε την εξάρτησή μας από τις υποδομές τρίτων χωρών και θα εξωθούσε τους καινοτόμους φορείς να εγκαταλείψουν την Ευρώπη.

Είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθούν ουσιαστικές επενδύσεις με σκοπό την ανάπτυξη, την απόκτηση και τη λειτουργία μηχανημάτων υψηλών προδιαγραφών, πράγμα που καμία χώρα της ΕΕ δεν μπορεί να το πράξει μόνη της. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να συνεργαστούν για να συντονίσουν τις προσπάθειές τους και να αξιοποιήσουν από κοινού τους πόρους τους προκειμένου να διασφαλίσουν την επιτυχία του εν λόγω εμβληματικού ευρωπαϊκού έργου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν παράσχει ισχυρή πολιτική στήριξη με σκοπό την ανάκτηση της ηγετικής θέσης της ΕΕ, επιδιώκοντας την κατάταξη των υποδομών υψηλών επιδόσεων της ΕΕ μεταξύ των τριών κορυφαίων έως το 2022-2023, και οικοδομώντας έναν ισχυρό κλάδο πληροφορικής υψηλών επιδόσεων της ΕΕ.

Η πληροφορική υψηλών επιδόσεων έχει αποφέρει στην Ευρώπη εξαιρετικά οφέλη σε σχέση με τις πραγματοποιηθείσες επενδύσεις: πρόσφατη μελέτη κατέδειξε ότι κάθε ευρώ που επενδύθηκε στην πληροφορική υψηλών επιδόσεων απέδωσε κατά μέσο όρο 867 EUR σε αύξηση των εσόδων και 69 EUR σε κέρδη. Το 97% των επιχειρήσεων που υιοθέτησαν εργαλεία πληροφορικής υψηλών επιδόσεων δήλωσαν ότι δεν μπορούσαν πλέον να είναι ανταγωνιστικές χωρίς τα εργαλεία αυτά 100 .

Στις 23 Μαρτίου 2017, στο πλαίσιο της ημερίδας για την ψηφιακή τεχνολογία που διοργανώθηκε στη Ρώμη, επτά κράτη μέλη 101 υπέγραψαν δήλωση υποστήριξης της επόμενης γενιάς υποδομών πληροφορικής και δεδομένων. Για την αναβάθμιση των ευρωπαϊκών υποδομών πληροφορικής και δεδομένων σε κλίμακα exa 102 απαιτούνται πρόσθετοι πόροι της τάξης των 5 δισ. EUR. Ωστόσο, τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα υπόκεινται σε περιορισμούς όταν αφορούν πρωτοβουλίες μεγάλης κλίμακας με συγκεκριμένη εντολή. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα διερευνήσει τον τρόπο δημιουργίας ενός πλαισίου υποστήριξης της ανάπτυξης πανευρωπαϊκών υποδομών πληροφορικής υψηλών επιδόσεων και δεδομένων. Ο συνδυασμός διαφορετικών επενδυτικών πόρων της ΕΕ με εθνική και ιδιωτική χρηματοδότηση είναι ο καλύτερος τρόπος τόνωσης των επενδύσεων.

Μακροπρόθεσμα, η κβαντική πληροφορική υπόσχεται να επιλύει υπολογιστικά προβλήματα πολύ πιο σύνθετα από αυτά που επιλύουν οι σύγχρονοι υπερ-υπολογιστές. Συνεπώς, η Επιτροπή επιταχύνει επίσης τις προσπάθειές της για την πλήρη απελευθέρωση του δυναμικού των κβαντικών τεχνολογιών.

Η Επιτροπή προτίθεται:

·να βασιστεί στις εν εξελίξει διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη και, μέχρι τα τέλη του 2017, να παρουσιάσει τον χάρτη πορείας για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού ανοικτού επιστημονικού νέφους και να παράσχει την απαραίτητη χρηματοδοτική στήριξη στο πλαίσιο του προγράμματος εργασίας «Ορίζων 2020» για την περίοδο 2018-20·

·να υποβάλει, έως τα τέλη του 2017, πρόταση νομικής πράξης που θα παρέχει πλαίσιο προμηθειών για υποδομές υπερ-υπολογιστών κλίμακας exa και δεδομένων.

Οικοδόμηση ικανοτήτων τεχνητής νοημοσύνης

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη στην κοινωνία μας και θα αποτελέσει βασική κινητήρια δύναμη για τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη και την αύξηση της παραγωγικότητας. Ο εξοπλισμός συσκευών και υπηρεσιών με κάποιας μορφής ευφυή συμπεριφορά μπορεί να ενισχύσει τις δυνατότητες απόκρισής τους και την αυτονομία τους.

Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, η αγορά των ρομπότ και της τεχνητής νοημοσύνης θα αυξηθεί σε 142 δισ. EUR έως το 2020 103 . Ο συνδυασμένος οικονομικός αντίκτυπος της αυτοματοποίησης της γνώσης, της εργασίας, των ρομπότ και των αυτόνομων οχημάτων εκτιμάται ότι θα ανέρχεται σε ποσό μεταξύ 6,5 τρισ. EUR και 12 τρισ. EUR ετησίως έως το 2025 104 , συμπεριλαμβανομένων των οφελών σε τομείς όπως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και η ασφάλεια.

Η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στο πλαίσιο διαφορετικών τεχνολογικών λύσεων μπορεί να οδηγήσει, για παράδειγμα, στη μείωση των θανάτων λόγω τροχαίων ατυχημάτων, στην ευφυέστερη χρήση πόρων όπως η ενέργεια και το νερό, στη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της μεταποίησης. Σε ό,τι αφορά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τα ρομπότ ήδη συμβάλλουν, μεταξύ άλλων, στη βελτίωση της ακρίβειας των χειρουργικών επεμβάσεων. Βοηθούν επίσης σε επικίνδυνες καταστάσεις, για παράδειγμα, στο πλαίσιο επιχειρήσεων διάσωσης έπειτα από σεισμούς ή πυρηνικές καταστροφές.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αξιοποιήσει τις επιστημονικές και βιομηχανικές δυνάμεις της, καθώς και τις καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις της, προκειμένου να καταλάβει την ηγετική θέση στην ανάπτυξη τεχνολογιών, πλατφορμών και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Εν προκειμένω, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί έργα που στοχεύουν στο να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι μπορούν να εργάζονται και να αλληλεπιδρούν με τα ρομπότ κατά τον ασφαλέστερο και βέλτιστο τρόπο 105 , και η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που προκύπτουν από τις λύσεις τεχνητής νοημοσύνης.

5. Η ενιαία ψηφιακή αγορά: Το κύριο πλεονέκτημα της Ευρώπης στην παγκόσμια ψηφιακή οικονομία και κοινωνία

Η ισχύς της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίζεται στην πλήρως ολοκληρωμένη εσωτερική αγορά και στο ανοικτό, παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Στον ψηφιακό κόσμο, αυτό περιλαμβάνει την ελεύθερη ροή των πληροφοριών και παγκόσμιες αλυσίδες αξίας που υποστηρίζονται από ένα ελεύθερο, ανοικτό και ασφαλές διαδίκτυο. Η μετάβαση σε μια ψηφιακή ενιαία αγορά της ΕΕ που βασίζεται στην υποστήριξη του δίκαιου ανταγωνισμού και στις βασικές αξίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες μας μπορεί να βοηθήσει την Ευρώπη να αντιμετωπίσει τις πολλές παγκόσμιες οικονομικές προκλήσεις του μέλλοντος.

Περίπου 40% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι επί του παρόντος συνδεδεμένο στο διαδίκτυο, σε σχέση με 4% το 1995 106 . Μεταξύ 2008 και 2012, το παγκόσμιο διασυνοριακό εμπόριο δεδομένων αυξήθηκε κατά 49% ενώ το εμπόριο αγαθών ή υπηρεσιών αυξήθηκε κατά μόλις 2,4 % 107 .

Το κανονιστικό μοντέλο της Ευρώπης, από τον κανονισμό σχετικά με την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης για ηλεκτρονικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά 108 έως τους κανόνες για την ουδετερότητα του διαδικτύου και το πλαίσιο για τις τηλεπικοινωνίες, αποτελεί ισχυρό σημείο αναφοράς για πολλούς φορείς εκτός της Ευρώπης, οι οποίοι διαπιστώνουν την ανάγκη διαμόρφωσης σταθερού και προβλέψιμου νομικού πλαισίου για την αντιμετώπιση της πολυπλοκότητας της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας.

Η ιδιωτική ζωή δεν είναι εμπόρευμα το οποίο μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συναλλαγής. 109 . Αντιθέτως, ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής και η διασφάλιση της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αποτελεί προϋπόθεση για σταθερές, ασφαλείς και ανταγωνιστικές παγκόσμιες εμπορικές ροές. Η Επιτροπή αποσκοπεί να διευκολύνει τις εν λόγω διασυνοριακές ροές δεδομένων, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα υψηλό επίπεδο προστασίας, τόσο σε ό,τι αφορά τη συνεργασία στον τομέα επιβολής του νόμου όσο και στον τομέα του εμπορίου. Σε ό,τι αφορά τον τομέα του εμπορίου, το δυναμικό εμπορίας δεδομένων αλλά και αγαθών και υπηρεσιών είναι τεράστιο, υπό την προϋπόθεση ότι οι εταίροι συμμορφώνονται προς τα πρότυπα της ΕΕ σχετικά με την προστασία δεδομένων. Η Επιτροπή θα δώσει προτεραιότητα στις συζητήσεις για πιθανές αποφάσεις περί επάρκειας με βασικούς εμπορικούς εταίρους στην Ανατολική και Νοτιο-Ανατολική Ασία, ξεκινώντας με την Ιαπωνία και την Κορέα το 2017, αλλά εξετάζοντας και το ενδεχόμενο συζητήσεων με άλλους στρατηγικούς εταίρους, όπως η Ινδία, οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, ιδίως οι χώρες της Mercosur, και οι χώρες της ευρωπαϊκής γειτονίας 110 . Την 20η Μαρτίου 2017, η Επιτροπή ξεκίνησε διάλογο με την Ιαπωνία σχετικά με το ενδεχόμενο διαπίστωσης περί επάρκειας. Η Επιτροπή θα διερευνήσει επίσης άλλα πιθανά εργαλεία για διασυνοριακές διαβιβάσεις δεδομένων, όπως η χρήση τυπικών συμβατικών όρων, σύμφωνα με το νέο πλαίσιο της ΕΕ για την προστασία δεδομένων, οι οποίοι μπορούν να προσαρμοστούν σε συγκεκριμένους τύπους επιχειρηματικών δραστηριοτήτων ή επεξεργασίας, παρέχοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο υψηλό βαθμό ευελιξίας.

Η διάλογοι που διεξάγει η ΕΕ με εταίρους σε παγκόσμιο επίπεδο, η υποστήριξη μοντέλων πολλαπλών ενδιαφερόμενων μερών και η ενεργός συμμετοχή σε διεθνή δίκτυα θα συμβάλουν στη διατήρηση της υποστήριξης ανοικτού διαδικτύου, θα ευνοήσουν τη συνεπή επιβολή του νόμου σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας και θα εδραιώσουν τον ηγετικό ρόλο της ΕΕ σε ό,τι αφορά την προώθηση των κοινών προτύπων που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη της τεχνολογίας 5G και του διαδικτύου των πραγμάτων.

Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να επιδιώκει την πρόσβαση σε αγορές τρίτων χωρών, αναζητώντας ταυτόχρονα μέσα προστασίας των στρατηγικών συμφερόντων και των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, η οικονομική διπλωματία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί επίσης στον τρόπο χειρισμού περιπτώσεων κατά τις οποίες πραγματοποιούνται στρατηγικές επενδύσεις σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις από φορείς που λαμβάνουν δημόσιες επιδοτήσεις και οι οποίοι έχουν την έδρα τους σε χώρες οι οποίες περιορίζουν την πραγματοποίηση επενδύσεων από ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Οι εν λόγω ανησυχίες χρήζουν προσεκτικής ανάλυσης και ανάληψης της κατάλληλης δράσης.

Η σύναψη συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών θα διασφαλίσει την πρόσβαση στην αγορά μέσω της εξάλειψης των αδικαιολόγητων φραγμών που διαστρεβλώνουν τις εμπορικές ροές και τις επενδύσεις. Η Επιτροπή θα επιδιώξει να χρησιμοποιήσει τις εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ προκειμένου να θεσπίσει κανόνες για το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις διασυνοριακές ροές δεδομένων και να αντιμετωπίσει τις νέες μορφές ψηφιακού προστατευτισμού, σε πλήρη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων και με την επιφύλαξη αυτών 111 .

Η ύπαρξη αξιόπιστης πολιτικής για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο είναι κρίσιμης σημασίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η Ευρώπη είναι επαρκώς εξοπλισμένη ώστε να αντιμετωπίσει τις απειλές στον κυβερνοχώρο, διατηρώντας ταυτόχρονα έναν ανοικτό, ελεύθερο και ασφαλή κυβερνοχώρο 112 . Είναι σημαντικό να συνεχιστούν οι διάλογοι με τους κύριους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ σχετικά με τα μέτρα για τα πρότυπα, την πιστοποίηση και την επισήμανση ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα και η ασφάλεια των συνδεδεμένων αντικειμένων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στο πλαίσιο της υποστήριξης που παρέχει σε ό,τι αφορά τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, η Επιτροπή σκοπεύει να γενικεύσει τη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών και υπηρεσιών προκειμένου να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της πολιτικής της ΕΕ για την ανάπτυξη. Η προσέγγιση Digital4Development (ψηφιακές τεχνολογίες για την ανάπτυξη) 113 προωθεί τις ψηφιακές λύσεις στο πλαίσιο της καταπολέμησης της φτώχειας, της ανισότητας και της σπανιότητας των πόρων, με αρχικό επίκεντρο την Αφρική, όπου οι δράσεις, όπως οι πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου, έχει αποδειχθεί ότι έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Η ΕΕ θα δρομολογήσει εμβληματικά έργα σε τομείς όπως η ηλεκτρονική γεωργία, οι ψηφιακές δεξιότητες, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση και η συνεργασία για τις νεοφυείς επιχειρήσεις.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να προωθεί τους στόχους της Ένωσης μέσω διαπραγματεύσεων προσχώρησης και επιλεκτικής σύγκλισης με τις γειτονικές νότιες και ανατολικές χώρες, ενώ τα δίκτυα της ΕΕ και των ανατολικών χωρών-εταίρων συνεργάζονται για να διασφαλίσουν τη σταδιακή σύγκλιση των νομοθεσιών και να ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές.

Η Επιτροπή:

·θα δώσει προτεραιότητα στις συζητήσεις για πιθανές αποφάσεις περί επάρκειας με βασικές χώρες εταίρους προκειμένου να διασφαλίσει υψηλό επίπεδο προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα·

·θα επιδιώξει τη σύναψη συμφωνιών με σκοπό τη σύγκλιση σε ό,τι αφορά την εναρμόνιση της διαχείρισης του ραδιοφάσματος·

·θα διερευνήσει με τα κράτη μέλη τρόπους παρακολούθησης των στρατηγικών βιομηχανιών στις οποίες πραγματοποιούνται άμεσες ξένες επενδύσεις, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη συνεργασία με εταίρους σε τρίτες χώρες με σκοπό την ανάπτυξη κοινών, ανοικτών προτύπων ΤΠΕ για το διαδίκτυο των πραγμάτων, την τεχνολογία 5G, το υπολογιστικό νέφος και τα μαζικά δεδομένα·

·θα ενισχύσει τη διεθνή συνεργασία της σχετικά με την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο με τους βασικούς εμπορικούς εταίρους της ΕΕ με σκοπό την ενίσχυση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο για τα συνδεδεμένα αντικείμενα·

·θα υποστηρίξει την Αφρική, διευρύνοντας τον ρόλο των ψηφιακών τεχνολογιών και υπηρεσιών στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για την ανάπτυξη·

·θα ενσωματώσει πλήρως τους προβληματισμούς για την ψηφιακή τεχνολογία στην πολιτική και τα μέσα υποστήριξης της ΕΕ για την εξωτερική ανάπτυξη.· Σε ό,τι αφορά τις χώρες της ευρωπαϊκής γειτονίας, το τελευταίο αυτό σημείο περιλαμβάνει την υποστήριξη της νομικής σύγκλισης και τη δημιουργία ανεξάρτητων εποπτικών δομών·

·θα προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών σε παγκόσμιο επίπεδο.

6. Συμπέρασμα

Τίποτε δεν είναι αναπόφευκτο σχετικά με τις επιπτώσεις των ψηφιακών τεχνολογιών. Οι τεχνολογίες αυτές θα εξακολουθήσουν να αλλάζουν την κοινωνία και την οικονομία μας, αλλά ο τρόπος της εν λόγω αλλαγής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο με τον οποίο οι ευρωπαίοι πολίτες, οι επιχειρήσεις και οι δημόσιες αρχές θα αποφασίσουν να τις αξιοποιήσουν, καθώς και από τον τρόπο με τον οποίο θα διαμορφώσουμε το κανονιστικό πλαίσιο για τις τεχνολογίες αυτές.

Στη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά σκιαγραφείται η πορεία της ΕΕ προς το κατάλληλο ψηφιακό περιβάλλον: ένα περιβάλλον στο οποίο διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής, των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και των δικαιωμάτων των καταναλωτών, όπου οι επιχειρήσεις μπορούν να καινοτομούν και να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, και στο οποίο η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο ενισχύει τον ιστό που συνέχει τις κοινωνίες μας.

Όπως προκύπτει σαφώς από την παρούσα ενδιάμεση επανεξέταση, δεν υπάρχει πλέον χρόνος για χάσιμο εάν θέλουμε να υλοποιήσουμε τις πολιτικές δεσμεύσεις μας. Οι προσπάθειες πρέπει να συνεχίσουν να επικεντρώνονται στις σημαντικές προκλήσεις που απαιτούν κοινή δράση, καθώς και στις ουσιαστικές επενδύσεις σε υποδομές και δεξιότητες, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη, στις επιχειρήσεις και τους πολίτες να καινοτομήσουν και να δρέψουν τα οφέλη της ψηφιοποίησης. Τα εν λόγω οφέλη υπερβαίνουν κατά πολύ τις αγορές ΤΠΕ και επηρεάζουν κάθε πτυχή της οικονομίας και της κοινωνίας μας.

Η Επιτροπή δεσμεύεται να προχωρήσει με τα κράτη μέλη, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους κοινωνικούς εταίρους. Ένα πρώτο στάδιο θα πρέπει να είναι η ταχεία συμφωνία των συννομοθετών επί των προτάσεων που τους υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διαδραματίζει κρίσιμης σημασίας ρόλο σε ό,τι αφορά την παροχή της απαραίτητης πολιτικής δυναμικής για την έγκαιρη έγκριση και εφαρμογή των προτάσεων. Μόνο η αποφασιστική δέσμευση όλων θα επιτρέψει στην ΕΕ να δημιουργήσει μια πραγματική και λειτουργική ψηφιακή ενιαία αγορά.

(1) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ειδικό Ευρωβαρόμετρο «Citizens’ Attitudes Towards the Impact of Digitisation and Automation on Our Daily Lives», 2017 (Συμπεριφορές των πολιτών έναντι των επιπτώσεων της ψηφιοποίησης και του αυτοματισμού στην καθημερινή ζωή μας) [Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που διεξήχθη τον Μάρτιο του 2017- δεν έχει δημοσιευτεί ακόμη].

(2) COM (2015) 192.

(3) COM (2017) 2025.

(4) Έκθεση για την ψηφιακή πρόοδο στην Ευρώπη (EDPR) 2017, SWD (2017) 160.

(5) SWD(2017) 155.

(6) https://ec.europa.eu/priorities/sites/beta-political/files/joint-declaration-legislative-priorities-2017-jan2017_en.pdf .

(7) COM(2016) 399.

(8) Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 414 (2014).

(9) Όπ. π.

(10) COM(2015) 627.

(11) Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο 411 (2015).

(12) COM(2016) 289.

(13) GfK Belgium, Mystery Shopping Survey on Territorial Restrictions and Geo-Blocking in the European Digital Single Market, Μάιος 2016.

(14) IHS και Point Topic: η συνολική κάλυψη σε ό,τι αφορά την πρόσβαση νέας γενιάς στην Ευρώπη είναι 76%, ενώ στις αγροτικές περιοχές μόνο 40%.

(15) COM(2016) 590.

(16) COM(2016) 591.

(17) Από τα τέλη του Φεβρουαρίου 2017, μόνο 15 κράτη μέλη έχουν κοινοποιήσει τα πλήρη μέτρα ενσωμάτωσης της οδηγίας 2014/61/ΕΕ για μέτρα μείωσης του κόστους εγκατάστασης υψίρρυθμων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών, Έκθεση για την ψηφιακή πρόοδο στην Ευρώπη (EDPR) 2017, SWD (2017) 160. Μεταξύ των μέτρων που προβλέπονται στην οδηγία είναι η κοινή χρήση και επαναχρησιμοποίηση της υπάρχουσας υλικής υποδομής, ο συντονισμός των τεχνικών έργων και η βελτίωση των διαδικασιών αδειοδότησης.

(18) COM(2016) 587, σ. 8.

(19) Στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ, εγκρίθηκε χρηματοδότηση ύψους περίπου 1 δισ. EUR για έργα που σχετίζονται με την ευρυζωνικότητα χάρη στην οποία πραγματοποιήθηκαν, τον Απρίλιο του 2017, σχετικές με το ΕΤΣΕ συνολικές επενδύσεις ύψους περίπου 3,2 δισ. EUR για τα εν λόγω έργα ευρυζωνικότητας. Ο κατάλογος των έργων είναι διαθέσιμος στη διεύθυνση http://www.eib.org/efsi/efsi-projects/index.htm?c=&se=4 .

(20) http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-4351_en.htm .

(21) COM(2016) 587 και SWD(2016) 300.

(22) COM(2016) 588

(23) COM(2015) 634 και COM(2015) 635.

(24) COM(2016)283.

(25) COM(2016)285.

(26) COM(2016)757.

(27) COM(2017) 229.

(28) Δελτίο Τύπου της 17ης Μαρτίου 2017 σχετικά με τα μέτρα του ΣΠΚ (δικτύου συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών) για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-631_el.htm .Δελτίο Τύπου της 23ης Μαρτίου σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των αρχών προστασίας δεδομένων και καταναλωτών: http://europa.eu/rapid/press-release_MEX-17-741_en.htm .

(29) Δελτίο Τύπου της 24ης Μαρτίου 2017 ( http://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-727_el.htm ): κατά το πρώτο έτος λειτουργίας της, στην πλατφόρμα ηλεκτρονικής επίλυσης διαφορών υποβλήθηκαν πάνω από 24 000 καταγγελίες καταναλωτών.

(30) SWD(2016)163.

(31) Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, που άρχισε να ισχύει στις 24 Μαΐου 2016 και εφαρμόζεται από την 25η Μαΐου 2018. Σε αυτό το πλαίσιο, το άρθρο 3 παράγραφος 3 στοιχείο ε) της οδηγίας 2014/53/ΕΕ για τον ραδιοεξοπλισμό εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις μεταξύ άλλων σχετικά με διασφαλίσεις στον ραδιοεξοπλισμό για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την ιδιωτική ζωή των χρηστών.

(32) COM (2017) 10.

(33) COM(2016) 287.

(34) Eurostat Culture Statistics 2016 (Στατιστικές της Eurostat στον τομέα του πολιτισμού 2016), σ. 138.

(35) COM(2016) 593 και 594.

(36) Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο 439 «The use of online marketplaces and search engines by SMEs», Ιούνιος 2016.

(37) Ecorys/Kantar TNS «European SMEs dealing with digital platforms», Ιανουάριος 2017.

(38)

Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 452, Οκτώβριος 2016.

(39) COM(2016) 288.

(40) π.χ. δημόσια υποκίνηση βίας και μίσους (δηλ. παράνομη ρητορική του μίσους), προτροπή στην τρομοκρατία ή υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.

(41) Παρόμοιοι προβληματισμοί αναπτύχθηκαν σε ορισμένα κράτη μέλη, όπως πολύ πρόσφατα, μεταξύ άλλων, στη γερμανική Λευκή Βίβλο για τις επιγραμμικές πλατφόρμες, στο πλαίσιο των οποίων υποστηριζόταν η λήψη μέτρων σε βασικούς τομείς σε επίπεδο ΕΕ. [German Federal Ministry of Economic Affairs and Energy: White Paper Digital Platforms, (Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων και Ενέργειας) Μάρτιος 2017].

(42) SWD(2017) 155.

(43) Στα σχετικά νομοθετικά μέτρα περιλαμβάνεται η δέσμη μέτρων για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας του 2016 και η προτεινόμενη αναθεώρηση της οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων.

(44) Μελέτη για την ευρωπαϊκή αγορά δεδομένων, SMART 2013/0063, η οποία είναι διαθέσιμη στην ακόλουθη διεύθυνση: http://datalandscape.eu/ .

(45) Το σενάριο υψηλής ανάπτυξης χαρακτηρίζεται από τον ενισχυμένο ρόλο της ψηφιακής καινοτομίας ως κινητήριας δύναμης και τις υψηλότερες συνολικές επενδύσεις ΤΠΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ.

(46) Άρθρο 1 παράγραφος 2 της οδηγίας 95/46/ΕΚ· Άρθρο 1 παράγραφος 3 του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων.

(47) Βάσει του άρθρου 4 παράγραφος 1 του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων ως «δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα» νοούνται κάθε πληροφορία που αφορά ταυτοποιημένο ή ταυτοποιήσιμο φυσικό πρόσωπο.

(48) https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/public-consultation-building-european-data-economy

(49) COM(2016) 178.

(50) Για παράδειγμα, σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 4 του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων «τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρούν ή να θεσπίζουν περαιτέρω όρους, μεταξύ άλλων και περιορισμούς, όσον αφορά την επεξεργασία γενετικών δεδομένων, βιομετρικών δεδομένων ή δεδομένων που αφορούν την υγεία».

(51) https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/public-consultation-building-european-data-economy .

(52) Για παράδειγμα, χωρικά δεδομένα και δεδομένα γεωσκόπησης, βάσει της οδηγίας 2007/2/ΕΚ (INSPIRE).

(53) Με βάση την οδηγία 2007/2/ΕΚ, για τη δημιουργία υποδομής χωρικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (INSPIRE) και την αξιολόγηση της λήψης περαιτέρω μέτρων σε σχέση με την οδηγία για τις πληροφορίες του δημόσιου τομέα 2003/98/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2013/37/ΕΕ.

(54) Λύσεις IDC και TXT (2014), SMART 2013/0037 Συνδυασμός υπολογιστικού νέφους και διαδικτύου των πραγμάτων, μελέτη για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(55) How to protect your networks from ransomware, CCIPS, 2016 https://www.justice.gov/criminal-ccips/file/872771/download .

(56) JOIN (2016) 18

(57) Όπως οι ομάδες απόκρισης για συμβάντα που αφορούν την ασφάλεια υπολογιστών, οι οποίες συστήνονται με βάση την οδηγία 2016/1148 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Ιουλίου 2016, σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας συστημάτων δικτύου και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση, οι ομάδες αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών στην πληροφορική (CERT-ΕΕ) ή η ρήτρα αλληλεγγύης (άρθρο 222 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης)

(58) Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο: για έναν ανοικτό, ασφαλή και προστατευμένο κυβερνοχώρο JOIN (2013)1.

(59) Οδηγία (ΕΕ) 2016/1148 σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας συστημάτων δικτύου και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση.

(60) http://ec.europa.eu/smart-regulation/roadmaps/docs/2017_cnect_002_evaluation_enisa_en.pdf

(61) https://ec.europa.eu/research/sam/pdf/sam_cybersecurity_report.pdf#view=fit&pagemode=none .

(62) COM (2016) 733.

(63) Σε ό,τι αφορά τις προκλήσεις και τις επιπτώσεις της ψηφιοποίησης στην αγορά εργασίας και την οικονομία, βλ. ανασκόπηση «Employment and Social Developments (ESDE) Review 2016» SWD(2016) 477, μέρος 6/8.

(64) Eurostat 2016. Στοιχεία για την περίοδο 2006-2015.

(65) Eurostat, ICT specialists – statistics on hard-to-fill vacancies in enterprises (Eurostat, ειδικοί σε θέματα ΤΠΕ – στατιστικές σχετικά με τις κενές θέσεις απασχόλησης στις επιχειρήσεις που πληρούνται δύσκολα), http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/ICT_specialists_-_statistics_on_hard-to-fill_vacancies_in_enterprises .

(66) Έκθεση για την ψηφιακή πρόοδο στην Ευρώπη (EDPR) 2017, SWD (2017) 160.

(67) Το 70% τουλάχιστον του πληθυσμού διαθέτει ψηφιακές δεξιότητες βασικού ή ανώτερου επιπέδου στη Φινλανδία, το Λουξεμβούργο και το Ηνωμένο Βασίλειο, σε σύγκριση με λιγότερο από 40 % στην Ιταλία, την Κύπρο, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία: έκθεση του 2017 για την ψηφιακή πρόοδο στην Ευρώπη.

(68) Έκθεση του 2017 για την ψηφιακή πρόοδο στην Ευρώπη.

(69) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Digital Transformation Scoreboard, Ιανουάριος 2017.

(70) COM(2016) 381.

(71) COM(2017) 250, C(2017) 2600 και SWD(2017) 201, σ. 6-7.

(72) Σύσταση του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2016 όσον αφορά τις Διαδρομές Αναβάθμισης των Δεξιοτήτων: Νέες Ευκαιρίες για Ενηλίκους (2016/C484/01)

(73) https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/digital-skills-jobs-coalition .

(74) Ειδικότερα, βάσει του στρατηγικού πλαισίου «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2020» μέσω του οποίου μια ειδική ομάδα εργασίας εξετάζει θέματα ψηφιακής εκπαίδευσης και δεξιοτήτων http://ec.europa.eu/education/policy/strategic-framework/expert-groups/digital-skills-competences_el .

(75) COM(2016) 180.

(76) https://ec.europa.eu/energy/en/news/commission-proposes-new-rules-consumer-centred-clean-energy-transition .

(77) COM (2015) 614 final, «Το κλείσιμο του κύκλου – Ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία».

(78) http://ec.europa.eu/newsroom/dae/document.cfm?doc_id=43821 .

(79) https://ec.europa.eu/info/finance-consultations-2017-fintech_en .

(80) Η τεχνολογία «blockchain» επιτρέπει να συγκεντρωθούν σε ένα δημόσιο μητρώο όλες οι συναλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί σε ομότιμο δίκτυο. Πρόκειται για αποκεντρωμένη τεχνολογία που επιτρέπει στους συμμετέχοντες σε ομότιμα δίκτυα να πραγματοποιούν συναλλαγές, όπως οι επιγραμμικές πληρωμές, χωρίς τη μεσολάβηση αξιόπιστης κεντρικής αρχής («μεσάζοντος»), https://www.enisa.europa.eu/topics/national-csirt-network/glossary/blockchain .

(81) https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/communication-ict-standardisation-priorities-digital-single-market .

(82) https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/communication-eu-egovernment-action-plan-2016-2020-accelerating-digital-transformation .

(83) Η παροχή δημόσιων υπηρεσιών με ψηφιακά μέσα θεωρείται ως η προτιμώμενη επιλογή. Η εφαρμογή της μπορεί να διευκολυνθεί μέσω της χρήσης υπηρεσιών eIDAS, ηλεκτρονικής τιμολόγησης και σύναψης ηλεκτρονικών συμβάσεων, καθώς και των σχετικών τεχνικών δομοστοιχείων που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη».

(84) Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις δεν υποχρεούνται να υποβάλλουν επανειλημμένα τις ίδιες πληροφορίες στις δημόσιες αρχές. Τον Ιανουάριο του 2017, ξεκίνησε η υλοποίηση πιλοτικού έργου ευρείας κλίμακας (που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Ορίζων 2020») με σκοπό τον έλεγχο της εφαρμογής της αρχής «μόνον άπαξ» για τις επιχειρήσεις στην ΕΕ με τη συμμετοχή 21 χωρών (20 κρατών μελών) και πάνω από 50 οργανισμών (TOOP, «The Once-Only Principle» - Η αρχή «μόνον άπαξ», http://www.toop.eu/ ). Τον Νοέμβριο του 2016, ξεκίνησε η υλοποίηση δράσης συντονισμού και υποστήριξης (που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Ορίζων 2020») με σκοπό τη διεξαγωγή συζήτησης σχετικά με την πιθανή εφαρμογή της αρχής «μόνον άπαξ» για τους πολίτες της ΕΕ (SCOOP4C, https://scoop4c.eu/home ).

(85) Μέσω του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Προμήθειας, μια επιχείρηση μπορεί να παρέχει την άδεια στις αρχές που έχουν δημοσιεύσει τη σύμβαση να ανακτούν τα απαραίτητα έγγραφα και από άλλες επίσης αρχές. Παρόμοιες αρχές ισχύουν και για την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική κάρτα υπηρεσιών.

(86) Study on eGovernment and the Reduction of Administrative Burden (Μελέτη για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και τη μείωση του διοικητικού φόρτου) (SMART 2012/0061).

(87) COM(2017)256.

(88) COM(2017) 134.

(89) Οδηγία 2007/2/EΚ για τη δημιουργία υποδομής χωρικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (INSPIRE).

(90) https://joinup.ec.europa.eu/community/european_catalogue/home .

(91) Οι εν λόγω δράσεις περιγράφονται αναλυτικά στο συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής και είναι οι εξής: «Πλατφόρμα ΤΠ για την ανταλλαγή ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων μεταξύ των δικαστικών αρχών»· «Ηλεκτρονικός επίσημος έλεγχος προϊόντων τροφίμων και φυτών»· «Επιβολή της ενωσιακής νομοθεσίας για τα αγροδιατροφικά προϊόντα στις επιγραμμικές πωλήσεις»· «Χάρτης ψηφιακής διακυβέρνησης για τους πολίτες» και «Αστική ψηφιακή μετάβαση».

(92) Στο άρθρο 9 του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων (επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα) απαγορεύεται η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που αφορούν την υγεία, εκτός εάν συντρέχει μία από τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 9 παράγραφος 2.

(93) Κανονισμός για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/83/EΚ, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 178/2002 και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1223/2009 και την κατάργηση των οδηγιών του Συμβουλίου 90/385/ΕΟΚ και 93/42/ΕΟΚ· Κανονισμός για τα in vitro διαγνωστικά ιατροτεχνολογικά προϊόντα και για την κατάργηση της οδηγίας 98/79/ΕΚ και της απόφασης 2010/227/ΕΕ της Επιτροπής.

(94) Συνδεσιμότητα που βασίζεται σε υλικές υποδομές και υποδομές υπηρεσιών, και ικανότητες αποτελεσματικής και έξυπνης επεξεργασίας δεδομένων.

(95) Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 460. «Attitudes towards the impact of digitisation and automation on daily life» Mάιος του 2017.

(96) Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ)· Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF)· Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)· Ορίζων 2020 (συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας)· Ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και μικρομεσαίες επιχειρήσεις (COSME), κ.λπ.

(97) Στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ εγκρίθηκε χρηματοδότηση ύψους περίπου 3,2 δισ. EUR χάρη στην οποία, τον Απρίλιο του 2017, κινητοποιήθηκαν σχετικές με το ΕΤΣΕ συνολικές επενδύσεις ύψους περίπου 17,8 δισ. EUR στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας. Ο κατάλογος των έργων είναι διαθέσιμος στη διεύθυνση http://www.eib.org/efsi/efsi-projects/index.htm?c=&se=4 . Τα κονδύλια του ΕΤΣΕ θα επιτρέψουν να κινητοποιηθούν συνολικές επενδύσεις ύψους 315 δισ. EUR για την οικονομία της ΕΕ την επόμενη τριετία.

(98) COM (2016) 178.

(99) https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/%20european-cloud-initiative .

(100) «High Performance Computing in the EU: Progress on the Implementation of the European High Performance Computing Strategy» (Πληροφορική υψηλών επιδόσεων στην ΕΕ: πρόοδος στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την πληροφορική υψηλών επιδόσεων) (2015), διαθέσιμο στην ακόλουθη διεύθυνση: https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/study-high-performance-computing-eu-progress-implementation-european-hpc-strategy-final-report .

(101) Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία και Ισπανία.

(102) Ο όρος κλίμακα exa αναφέρεται σε συστήματα πληροφορικής που είναι περίπου 1 000 φορές ταχύτερα σε σχέση με τους σύγχρονους υπολογιστές.

(103) Bank of America, Robot Revolution – Global Robot & AI Primer, 16 December 2015.

(104) Ρηξικέλευθες τεχνολογίες: Advances that will transform life, business, and the global economy (εξελίξεις που θα μεταμορφώσουν τη ζωή, τις επιχειρήσεις και την παγκόσμια οικονομία, 2013). McKinsey Global Institute, 2013.

(105) Βλέπε SWD(2017) 155.

(106) OECD Going Digital, MARCH 6 2017.

(107) EPSC, Enter the Data Economy: EU Policies for a Thriving Data Ecosystem, EPSC Strategic Notes, Issue 21, 11 January 2017.

(108) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 910/2014 σχετικά με την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης για ηλεκτρονικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά.

(109) COM(2017) 7.

(110) COM(2017) 7.

(111) COM(2015) 497, σ. 7.

(112) Μια συνολική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας, Ιούνιος 2016.

(113) SWD (2017) 157.