19.8.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 303/127


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 470-790 MHz στην Ένωση»

[COM(2016) 43 final — 2016/0027 (COD)]

(2016/C 303/18)

Εισηγητής:

ο κ. Raymond HENCKS

Στις 16 Φεβρουαρίου 2016 και στις … αντιστοίχως, και σύμφωνα με το άρθρο 114 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισαν να ζητήσουν γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα

«Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 470-790 MHz στην Ένωση»

[COM(2016) 43 final — 2016/0027 (COD)].

Το ειδικευμένο τμήμα «Μεταφορές, ενέργεια, υποδομές, κοινωνία των πληροφοριών», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 3 Μαΐου 2016.

Κατά την 517η σύνοδο ολομέλειας, της 25ης και 26ης Μαΐου 2016 (συνεδρίαση της 26ης Μαΐου 2016), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 167 ψήφους υπέρ και 3 αποχές.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής για συντονισμένη απελευθέρωση, σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, του δυναμικού που πρόσφατα κατέστη διαθέσιμο στη ζώνη συχνοτήτων των 694-790 MHz (την αποκαλούμενη των «700 MHz»), η οποία θα ωφελήσει τους φορείς εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών προκειμένου να παρέχουν ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες στο πλαίσιο της προηγμένης τεχνολογίας 4ης γενιάς και της μελλοντικής 5ης γενιάς, μειώνοντας παράλληλα το γεωγραφικό ψηφιακό χάσμα με την καλύτερη κάλυψη περιοχών και τη μεγαλύτερη ταχύτητα μετάδοσης.

1.2

Εκφράζει ωστόσο την ανησυχία ότι οι τιμές που προκύπτουν από τη νέα τεχνολογία που χρησιμοποιείται στη συχνότητα των 700 MHz, καθώς και η τιμή δημοπράτησης του νέου δυναμικού, θα οδηγήσουν σε επιπρόσθετες επιβαρύνσεις των καταναλωτών, απαγορευτικές για μια ολοένα και μεγαλύτερη μερίδα πληθυσμού, καθώς και για ορισμένες μικρές επιχειρήσεις, σε σημείο ώστε πολλά ευάλωτα άτομα ενδεχομένως να μην διαθέτουν τα οικονομικά μέσα προκειμένου να συμμετέχουν στη νέα ψηφιακή δυναμική. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη να θέσουν σε εφαρμογή καθεστώς αποζημίωσης σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, προκειμένου να αποφευχθεί τυχόν περαιτέρω επιδείνωση του οικονομικού χάσματος.

1.3

Τα φυσικά χαρακτηριστικά της μετάδοσης ραδιοφωνικών κυμάτων στη ζώνη των 700 MHz είναι πιθανό να επαναφέρουν στο προσκήνιο τη συζήτηση σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία της έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Η ΕΟΚΕ καλεί για ακόμη μία φορά (1) την Επιτροπή να συνεχίσει τις εργασίες της στον τομέα αυτόν σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, ιδίως με δεδομένο ότι εξακολουθεί να χρειάζεται περισσότερη έρευνα.

1.4

Η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη, κατά τη χορήγηση δικαιωμάτων χρήσης της ζώνης των 700 MHz για υπηρεσίες ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, να διασφαλίζουν ότι τα διάφορα δίκτυα συλλογικής μεταφοράς δεδομένων διαθέτουν τα απαραίτητα κανάλια ώστε να εξασφαλίζεται η κατάλληλη κάλυψη.

1.5

Τέλος, δεδομένου ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη δημοπρατήσει το νέο δυναμικό συχνοτήτων και έχουν ήδη ξεκινήσει τις εσωτερικές τους διαδικασίες για τη χρήση του εν λόγω δυναμικού, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την εξέλιξη της κατάστασης και να παρέμβει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της στον τομέα αυτόν στον παραμικρό κίνδυνο κατακερματισμού της ενιαίας αγοράς.

2.   Εισαγωγή — Ιστορικό

2.1

Μετά την εγκατάλειψη της αναλογικής τηλεόρασης και τη μετάβαση στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση, οι τεχνολογίες της οποίας καταλαμβάνουν πολύ πιο περιορισμένο φάσμα ραδιοσυχνοτήτων σε σχέση με την αναλογική τεχνολογία, επιτεύχθηκαν σημαντικές εξοικονομήσεις όσον αφορά το εύρος της ζώνης (περίπου 18 % των συνολικών πόρων), οι οποίες προέκυψαν από την προηγούμενη απελευθέρωση στη ζώνη των 800 MHz του ψηφιακού μερίσματος για τις κινητές επικοινωνίες.

2.2

Το φάσμα που χρησιμοποιείται σήμερα από την επίγεια τηλεόραση τοποθετείται στις χαμηλές συχνότητες της λεγόμενης ζώνης UHF (470 έως 862 MHz), οι οποίες διαθέτουν φυσικά χαρακτηριστικά μετάδοσης ραδιοφωνικών κυμάτων (λιγότερη εξασθένηση από ό, τι στις υψηλότερες συχνότητες).

2.3

Οι συχνότητες αυτές χαρακτηρίζονται από διάχυση του σήματος σε μεγαλύτερη απόσταση και με μεγαλύτερη διεισδυτική δύναμη, όντας έτσι ιδιαίτερα κατάλληλες για την κάλυψη αγροτικών περιοχών και τη διάχυση μέσα σε κτίρια. Η απελευθέρωση των χαμηλών συχνοτήτων, οι οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τις αμφίδρομες κινητές ευρυζωνικές επικοινωνίες υψηλής ταχύτητας, αποδεικνύεται επίσης επωφελής από την άποψη του κόστους κατασκευής δικτύων (δεδομένου ότι απαιτούν μικρότερο αριθμό πομπών ή σταθμών εκπομπής), αλλά και από την άποψη των δημόσιων οικονομικών λόγω της πώλησης των δικαιωμάτων χρήσης των εν λόγω ραδιοσυχνοτήτων σε φορείς σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες που έχουν θεσπιστεί από τις ρυθμιστικές αρχές τηλεπικοινωνιών. Για τον λόγο αυτόν οι συγκεκριμένες συχνότητες αποκαλούνται μερικές φορές «χρυσές συχνότητες». Οι φορείς εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών και όσοι δραστηριοποιούνται στον οπτικοακουστικό τομέα ανταγωνίζονται για την εκχώρηση των εν λόγω συχνοτήτων από τις δημόσιες αρχές.

2.4

Επί του παρόντος, η ζώνη των 470-790 MHz χρησιμοποιείται για τη διανομή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων, συμπεριλαμβανομένης της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, και για την υλοποίηση ειδικών προγραμμάτων και εκδηλώσεων («εξοπλισμός PMSE», όπως ασύρματα μικρόφωνα και ακουστικά, που χρησιμοποιείται στον χώρο των θεαμάτων και για τη διαβίβαση σκηνοθετικών εντολών στα τηλεοπτικά στούντιο). Οι συχνότητες που χρησιμοποιούνται σήμερα για την τελευταία γενιά της τεχνολογίας κινητών επικοινωνιών είναι οι ζώνες των 800 MHz, 900 MHz, 1 800 MHz και 2 600 MHz.

2.5

Η Παγκόσμια Διάσκεψη Ραδιοεπικοινωνιών του 2012 αποφάσισε να διαθέσει μεγάλο μέρος των συχνοτήτων που απελευθερώθηκαν στη ζώνη των 470-790 MHz (τη λεγόμενη των «700 MHz») στην Ευρώπη και την Αφρική για τις κινητές ευρυζωνικές υπηρεσίες.

2.6

Η εν λόγω κατανομή στις υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας στη ζώνη των 700 MHz, η οποία προσφέρει πρόσθετες ευρυζωνικές δυνατότητες, ικανοποιεί πλήρως τον στόχο του πολυετούς προγράμματος πολιτικής για το ραδιοφάσμα (ΠΠΡΦ) στην ΕΕ, σύμφωνα με το οποίο οι ιδιώτες θα πρέπει να διαθέτουν ταχύτητες τουλάχιστον 30 Mb/s μέχρι το 2020.

2.7

Η νέα κατανομή των συχνοτήτων παράγει, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Επιτροπής, κόστος για τους τηλεοπτικούς φορείς λόγω της μετάβασης από το πρότυπο μετάδοσης για την ψηφιακή τηλεόραση MPEG-2 σε MPEG-4 (από 600 έως 890 εκ. ευρώ) ή/και σε HEVC (από 450 έως 660 εκ. ευρώ), αλλά και για τους καταναλωτές, της τάξης των 40 έως 100 ευρώ επιπλέον ανά νοικοκυριό, για την αγορά νέων αποκωδικοποιητών ή προσαρμογέων.

3.   Περιεχόμενο της πρότασης απόφασης

3.1

Η υπό εξέταση πρόταση αποσκοπεί στο να επωφεληθεί της απελευθέρωσης δυναμικού στη συχνότητα των 700 MHz ώστε να εναρμονίσει σχεδόν πλήρως τη συγκεκριμένη ζώνη σε παγκόσμιο επίπεδο, κυρίως με τον ορισμό και την αδειοδότηση κατά τρόπο συντονισμένο της εν λόγω συχνότητας σε επίπεδο ΕΕ. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει:

να εναρμονιστούν οι τεχνικοί όροι για τις υπηρεσίες ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών βάσει της αρχής της ουδετερότητας της τεχνολογίας και της υπηρεσίας·

τα κράτη μέλη να εκδώσουν και να κοινοποιήσουν στην Ένωση τους εθνικούς χάρτες πορείας τους για την αναδιάθεση της ζώνης συχνοτήτων των 700 MHz πριν από το τέλος του 2017, ολοκληρώνοντας ταυτόχρονα τις απαραίτητες συμφωνίες διασυνοριακού συντονισμού των συχνοτήτων·

να εγκριθεί κοινή προθεσμία (μέχρι τα μέσα του 2020) για τη διάθεση των διαθέσιμων συχνοτήτων στη ζώνη των 700 MHz·

να υποχρεωθούν τα κράτη μέλη να επιτρέψουν πριν από τον Ιούνιο του 2022 την παραχώρηση των δικαιωμάτων χρήσης της ζώνης.

3.2

Όσον αφορά τις ζώνες συχνοτήτων κάτω από τα 700 MHz, θα πρέπει:

να ληφθεί μέριμνα για τη διαθεσιμότητα της ζώνης συχνοτήτων των 470-694 MHz ή τμημάτων της ζώνης για την επίγεια παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων σε ένα ευρύ κοινό, συμπεριλαμβανομένης της τηλεόρασης ελεύθερης πρόσβασης, και για χρήση από ασύρματο ακουστικό εξοπλισμό παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων, βάσει των εθνικών αναγκών ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων·

να διεξαχθεί πριν από το 2025 αξιολόγηση της χρήσης της ζώνης συχνοτήτων κάτω των 700 MHz με βάση τα συμπεράσματα της Παγκόσμιας Διάσκεψης Ραδιοεπικοινωνιών που θα διοργανωθεί από την ITU το 2023.

4.   Γενικές παρατηρήσεις

4.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη διανομή των απελευθερωμένων συχνοτήτων στη ζώνη των 700 MHz για την παροχή ασύρματων ευρυζωνικών υπηρεσιών επικοινωνιών, με παράλληλη διατήρηση επαρκών συχνοτήτων προς όφελος της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης.

4.2

Επίσης, επιδοκιμάζει την πρόταση της Επιτροπής για συντονισμένη απελευθέρωση, σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ώστε να αποφευχθεί η «άτακτη» εφαρμογή επί τη βάσει της αρνητικής εμπειρίας η οποία καταγράφηκε κατά την αδειοδότηση των συχνοτήτων που απελευθερώθηκαν στη ζώνη των 800 MHz μετά το 2008, ελλείψει χρονοδιαγράμματος υλοποίησης. Ταυτόχρονα, η ΕΟΚΕ προτείνει στην Επιτροπή να βοηθήσει τα κράτη μέλη για την έγκαιρη σύναψη διασυνοριακών συμφωνιών συχνοτήτων με γειτονικές τρίτες χώρες προκειμένου να διευκολυνθεί η διαθεσιμότητα της ζώνης των 700 MHz για υπηρεσίες ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών στην ενιαία αγορά.

4.3

Για τους φορείς εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών, η διανομή του δυναμικού συχνοτήτων στη ζώνη των 700 MHz θα τους επιτρέψει να παραμείνουν μεσοπρόθεσμα στην αιχμή της τεχνολογικής προόδου στην αγορά των κινητών επικοινωνιών, η οποία τείνει προς ένα προηγμένο σύστημα GSM 4ης γενιάς, και εν συνεχεία να εγκολπωθούν την 5η γενιά, επί του παρόντος στο στάδιο της δοκιμής, η οποία θα μπορέσει να φτάσει σε ταχύτητες των 10 έως 50 Gb/s. Για τους καταναλωτές, η τεχνολογία 5G θα αποφέρει μεγαλύτερη ταχύτητα και ροή, οι οποίες θα επιτρέψουν την ανάπτυξη του Διαδικτύου των πραγμάτων, επιγραμμικών υπηρεσιών βίντεο, εφαρμογών στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής υγείας, ολογραμμάτων κ.λπ.

4.4

Η ΕΟΚΕ σημειώνει με ικανοποίηση ότι η μελλοντική συνδεσιμότητα μέσω της ζώνης των 700 MHz είναι ιδιαίτερα κατάλληλη ώστε να διασφαλιστεί η καλύτερη κάλυψη των αγροτικών περιοχών, γεγονός το οποίο θα συμβάλει στη μείωση του γεωγραφικού ψηφιακού χάσματος.

4.5

Αντιθέτως, η νέα κατανομή των συχνοτήτων θα παραγάγει κόστος για τους καταναλωτές σίγουρα υψηλότερο από ό, τι αναμένεται από την Επιτροπή (βλέπε σημείο 2.7 παραπάνω), λόγω του γεγονότος ότι όχι μόνο το κόστος που βαρύνει τις επιχειρήσεις και προκύπτει από την αλλαγή των προτύπων κωδικοποίησης της ψηφιακής τηλεόρασης, αλλά και η τιμή απόκτησης του νέου δυναμικού για τη ζώνη των 700 MHz από τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας, θα μετακυλιστεί στους καταναλωτές οι οποίοι, εκτός από τους νέους αποκωδικοποιητές/προσαρμογείς τηλεόρασης, θα πρέπει να προμηθευτούν νέα έξυπνα τηλέφωνα κατά την υλοποίηση των κινητών υπηρεσιών 5ης γενιάς.

4.6

Επομένως, οι τιμές που προκύπτουν άμεσα ή έμμεσα από την αναδιανομή της συχνότητας των 700 MHz ενδέχεται να καταστούν απρόσιτες για μια ολοένα και μεγαλύτερη μερίδα πληθυσμού, καθώς και για ορισμένες μικρές επιχειρήσεις οι οποίες, άλλωστε, πληρώνουν συχνά ακριβότερα την πρόσβαση στην ψηφιακή αγορά από ό, τι οι «ολοκληρωμένοι» χρήστες, με δεδομένο ότι δεν πληρούν τους όρους κατάθεσης προσφορών οι οποίοι έχουν καθοριστεί προς όφελος των μεγάλων χρηστών. Ως εκ τούτου, μεγάλος αριθμός ευάλωτων ατόμων δεν θα έχουν την απαραίτητη αυτονομία να διεκδικούν τα δικαιώματά τους, τα οποία μερικές φορές είναι προσβάσιμα μόνο μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, όπως ορισμένες παροχές ή επιδόματα για ηλικιωμένους ή για νέους που αναζητούν θέσεις εργασίας. Για την καταπολέμηση τυχόν περαιτέρω επιδείνωσης του οικονομικού χάσματος, αλλά και για να διασφαλιστεί η καθολική ψηφιακή συνδεσιμότητα, η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη να θέσουν σε εφαρμογή, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, σύστημα αποζημίωσης για τους ευάλωτους καταναλωτές, έτσι ώστε όλοι να επωφελούνται από τη νέα ψηφιακή δυναμική.

4.7

Τα φυσικά χαρακτηριστικά της μετάδοσης ραδιοφωνικών κυμάτων στη ζώνη των 700 MHz είναι πιθανό να επαναφέρουν στο προσκήνιο τη συζήτηση σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία της έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Η ΕΟΚΕ καλεί (2) για ακόμη μία φορά την Επιτροπή να συνεχίσει τις εργασίες της στον τομέα αυτόν σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, δεδομένου κυρίως ότι εξακολουθεί να χρειάζεται περισσότερη έρευνα.

4.8

Η πρόταση απόφασης απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη «να εξετάζουν το ενδεχόμενο λήψης μέτρων για την εξασφάλιση υψηλού ποιοτικού επιπέδου κάλυψης του πληθυσμού και της επικράτειάς τους, κατά τη χορήγηση δικαιωμάτων χρήσης της ζώνης των 700 MHz για υπηρεσίες ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών». Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι, στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διαθέτουν τα απαραίτητα κανάλια ώστε να διασφαλίζεται η κατάλληλη κάλυψη σε κινητές ευρυζωνικές υπηρεσίες, όχι μόνο στις περισσότερο αγροτικές περιοχές, αλλά και στα διάφορα δίκτυα συλλογικής μεταφοράς δεδομένων.

4.9

Δεδομένου ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη δημοπρατήσει το νέο δυναμικό συχνοτήτων και έχουν ήδη ξεκινήσει τις εσωτερικές τους διαδικασίες για τη χρήση του εν λόγω δυναμικού, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την εξέλιξη της κατάστασης και να παρέμβει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της στον τομέα αυτόν στον παραμικρό κίνδυνο κατακερματισμού της ενιαίας αγοράς.

Βρυξέλλες 26 Μαΐου 2016.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Γιώργος ΝΤΑΣΗΣ


(1)  ΕΕ C 242 της 23.7.2015, σ. 31.

(2)  Βλέπε υποσημείωση 1.