19.8.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 303/138

Εισηγητής:

o κ. Andrzej ADAMCZYK

Συνεισηγητής:

ο κ. Gintaras MORKIS

1.1

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την υιοθέτηση εκ μέρους της Ύπατης Εκπροσώπου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της κοινής ανακοίνωσης με θέμα την επανεξέταση της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας (ΕΠΓ) και διαπιστώνει ότι πολλές από τις προτάσεις που είχε διατυπώσει η ΕΟΚΕ στη γνωμοδότησή της με θέμα «Προς μια νέα ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας» (1) έχουν συμπεριληφθεί στην επανεξέταση, με την οποία επιδιώκεται ο επαναπροσδιορισμός της ΕΠΓ, προκειμένου αυτή να καταστεί πιο αποτελεσματική.

1.2

Το γεγονός ότι απαιτείται επανεξέταση της ΕΠΓ οφείλεται, αφενός, στην αποτυχία της πολιτικής ενιαίας προσέγγισης και, αφετέρου, στον συνεχιζόμενο κατακερματισμό και διάσπαση της σχετικής ομοιομορφίας που χαρακτήριζε την κατάσταση στις νότιες και ανατολικές γειτονικές χώρες της ΕΕ.

1.3

Η νέα ΕΠΓ θα πρέπει να λάβει υπόψη ότι τα αίτια των θεαματικών εξελίξεων σε αυτές τις περιοχές εντοπίζονται τόσο στις εξωτερικές πιέσεις όσο και στην εσωτερική αστάθεια, που συνδέονται με τη φτώχεια, τις ανισότητες, την ανυπαρξία ευκαιριών, τη διαφθορά και τον βίαιο εξτρεμισμό.

1.4

Σκοπός της επανεξέτασης της ΕΠΓ είναι να καταστεί η εν λόγω πολιτική επαρκώς ευέλικτη, ώστε να μπορέσουν να παραμείνουν ως εταίροι οι χώρες εκείνες που δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να συμμορφωθούν προς όλες τις απαιτήσεις που συνδέονται με την οικονομική ολοκλήρωση ή με την ευθυγράμμιση με το «κοινοτικό κεκτημένο». Από την άποψη αυτή, η νέα ΕΠΓ έχει διαμορφωθεί με πνεύμα που ευνοεί την συμμετοχή όλων ανεξαιρέτως.

1.5

Προκειμένου να περιοριστεί η ζημία που προκάλεσαν οι θεαματικές εξελίξεις στις γειτονικές χώρες της ΕΕ, στην ανακοίνωση τίθεται μια νέα προτεραιότητα, η σταθεροποίηση, και υιοθετείται μια νέα προσέγγιση διαφοροποίησης.

1.6

Η έμφαση που δίνεται στην ενίσχυση της σταθερότητας εξηγεί το γιατί το ζήτημα της εσωτερικής και της εξωτερικής ασφάλειας έχει τόσο σημαντική θέση στην ανακοίνωση. Ωστόσο, μολονότι τα μέσα που διαθέτει η ΕΕ είναι περιορισμένα, η παρούσα αντιδραστική στάση θα πρέπει να αντικατασταθεί από μια προορατική πολιτική δυναμικών διπλωματικών προσπαθειών, με σκοπό την πρόληψη των συγκρούσεων και την ειρηνική επίλυση των παγωμένων συγκρούσεων.

1.7

Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να τονίσει τη σημασία της οικονομικής ανάπτυξης, δεδομένου ότι αυτή αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση ενός σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος στις γειτονικές χώρες της ΕΕ. Η ΕΕ θα πρέπει να επιδείξει μεγάλη συνέπεια κατά την παροχή οικονομικής στήριξης στους εταίρους της ΕΠΓ και κατά την βελτίωση των μακροπρόθεσμων προϋποθέσεων και κινήτρων, με σκοπό την ενθάρρυνση των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τον εκσυγχρονισμό των ρυθμίσεων για τις επιχειρήσεις.

1.8

Έχει, επίσης, καταστεί απολύτως σαφές ότι η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να συμπορεύεται με τις κοινωνικές και τις περιβαλλοντικές της διαστάσεις, καθώς μόνον όταν οι παράγοντες αυτοί συμβαδίζουν μπορεί να υπάρξει πραγματική πρόοδος, σταθερότητα και κοινωνική ειρήνη.

1.9

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι η νέα μέθοδος εργασίας που βασίζεται στη διαφοροποίηση ανταποκρίνεται στην έννοια του πολιτικού ρεαλισμού, στις αυξανόμενες ανισότητες μεταξύ των κρατών-εταίρων και στις διαφορετικές προσδοκίες τους. Ωστόσο, ακόμη κι όταν δεν είναι δυνατή η κάλυψη όλων των οικονομικών κριτηρίων, η ΕΕ δεν πρέπει να επιτρέψει την υπονόμευση των ευρωπαϊκών θεμελιωδών αξιών, όπως η κοινωνική διάσταση, ο σεβασμός των οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι η αρχή της τήρησης των εργασιακών προτύπων του ΔΟΕ δεν αναφέρεται στην ανακοίνωση ως ακρογωνιαίος λίθος των καλών σχέσεων στον βιομηχανικό τομέα.

1.10

Δεν δίνεται αρκετή έμφαση στο ρόλο της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, ούτε στον κοινωνικό και τον πολιτικό διάλογο. Οι στόχοι της ΕΠΓ, συμπεριλαμβανομένης της σταθεροποίησης, δεν θα μπορέσουν ποτέ να επιτευχθούν εάν δεν εξασφαλιστεί η ουσιαστική συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Δεν πρέπει ποτέ να λησμονείται ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αποτελεί, κατά κύριο λόγο, ένα όραμα ειρήνης, η δε επιτυχία του έχει ζωτική σημασία για την κοινωνία των πολιτών.

1.11

Η ανακοίνωση αποσιωπά το υφιστάμενο έλλειμμα κοινωνικού και πολιτικού διαλόγου και την παραβίαση του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι και της ελεύθερης οργάνωσης στην περιοχή της ΕΠΓ.

1.12

Η ανακοίνωση φαίνεται να προτείνει μια αρκετά αμυντική προσέγγιση που περιορίζει τις φιλοδοξίες της ΕΠΓ, λόγω της συρρικνούμενου δυναμικού της. Είναι γεγονός ότι η ΕΕ βρέθηκε αντιμέτωπη με αρνητικές —ενίοτε δε δραματικές— εξελίξεις, τόσο στην νότια όσο και στην ανατολική γείτονα περιοχή. Η έλλειψη οράματος δεν θα επιτρέψει, εντούτοις, να ξεπεραστεί το αδιέξοδο. Η ΕΟΚΕ συνιστά τη διαμόρφωση ενός νέου, τολμηρού και δυναμικού θεματολογίου για την ΕΠΓ, που θα περιλαμβάνει την προοπτική της ένταξης στην ΕΕ για ορισμένες από τις —ιδίως ανατολικές— χώρες-εταίρους που έχουν τέτοιες προσδοκίες και μπορούν και επιθυμούν να συμμορφωθούν προς τις σχετικές απαιτήσεις.

1.13

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τη δήλωση: «Η βελτίωση της επικοινωνίας και η προώθηση των πολιτικών της ΕΕ θα αποτελέσουν τον πυρήνα της νέας ΕΠΓ», πράγμα που «θα συμβάλει στην καλύτερη εξήγηση του σκεπτικού των πολιτικών της ΕΕ και των θετικών επιπτώσεων συγκεκριμένων δράσεων της ΕΕ». Εξίσου σημαντικό, ωστόσο, είναι να περιοριστεί ο κίνδυνος που μπορεί να προκύψει λόγω εσφαλμένων πληροφοριών, παραπληροφόρησης ή προπαγάνδας, που έρχονται σε αντίθεση με την πραγματικότητα, τις αξίες της ΕΕ και τους στόχους της ΕΠΓ.

1.14

Πρέπει να τονιστεί ότι η ΕΠΓ τόσο προς νότο όσο και προς ανατολάς υπονομεύεται από εξωτερικούς παράγοντες. Η Da'esh προσπαθεί, μεταξύ άλλων, να αποσταθεροποιήσει τις νότιες γειτονικές χώρες με τρομοκρατικές πράξεις και πολεμικές ενέργειες. Οι διπλωματικές προσπάθειες και η στρατιωτική δράση της Ρωσίας στοχεύουν απευθείας την ΕΠΓ, ιδίως δε την ανατολική εταιρική σχέση. Επιπλέον, η στρατιωτική της επέμβαση προς νότο ενισχύει το αυταρχικό καθεστώς στη Συρία.

2.1

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την επανεξέταση, εκ μέρους της Επιτροπής, της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, με την οποία επιδιώκεται ο επαναπροσδιορισμός των στόχων και της γενικής προσέγγισης, μετά από τις δραματικές εξελίξεις που σημειώθηκαν στις γειτονικές χώρες της ΕΕ.

2.2

Οι σχέσεις της ΕΕ με τις γειτονικές της χώρες βασίζονται στο άρθρο 8 παράγραφος 1 της ΣΕΕ, το οποίο ορίζει ότι «η Ένωση αναπτύσσει προνομιακές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες, με στόχο την εγκαθίδρυση χώρου ευημερίας και καλής γειτονίας, ο οποίος θεμελιώνεται στις αξίες της Ένωσης και χαρακτηρίζεται από στενές και ειρηνικές σχέσεις βασιζόμενες στη συνεργασία».

2.3

Αρχικά, οι στόχοι της ΕΠΓ ήταν αρκετά φιλόδοξοι, γενικός στόχος δε ήταν η δημιουργία μιας όσο το δυνατό στενότερης πολιτικής σύνδεσης και μιας όσο το δυνατόν πιο εκτεταμένης οικονομικής ολοκλήρωσης με τις νότιες και τις ανατολικές γειτονικές χώρες της ΕΕ.

2.4

Μία από τις συνέπειες της οικονομικής ολοκλήρωσης είναι, δυνητικά, η διεύρυνση της πρόσβασης στην ενιαία αγορά της ΕΕ, η οποία πρέπει να συνδυάζεται με δύσκολες πολιτικές, οικονομικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις, καθώς και με ανάληψη δέσμευσης απέναντι στις αρχές της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

2.5

Ωστόσο, από το 2003-2004 που σχεδιάστηκε η ΕΠΓ, οι γειτονικές χώρες έχουν υποστεί δραματικές αλλαγές, η δε αρχή της ενιαίας προσέγγισης έχει αποδειχθεί πλήρως αναποτελεσματική.

2.6

Από το 2014 και εξής, οι ανατολικές γειτονικές χώρες επλήγησαν σοβαρά από την επιθετική πολιτική του νυν Προεδρικού Γραφείου και της κυβέρνησης της Ρωσίας, ειδικότερα από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τους (εν μέρει επιτυχείς) ελιγμούς που απέβλεπαν στην προσέλκυση των ανατολικών γειτόνων της ΕΕ στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, η οποία κυριαρχείται από τη Ρωσία.

2.7

Κάθε χώρα δικαιούται να έχει τη δική της πολιτική προοπτική και, ως εκ τούτου, και το νυν Προεδρικό Γραφείο της Ρωσίας επιθυμεί να αναπτύξει τη δική του πολιτική γειτονίας —η οποία όμως είναι ασύμβατη με την ΕΠΓ της ΕΕ—, θέλει δε να θεωρείται παγκόσμιος παράγοντας και οντότητα ίσης σημασίας με την ΕΕ.

2.8

Παρόλο που η εποικοδομητική συνεργασία της ΕΕ με την Ρωσία θα μπορούσε να αποδειχτεί επωφελής και για τις δύο πλευρές, φαίνεται μάλλον απίθανο να αποφευχθεί, στο άμεσο μέλλον, το ενδεχόμενο σύγκρουσης συμφερόντων στις ανατολικές γειτονικές χώρες, εκτός και εάν η Ρωσία αλλάξει την επιθετική και ανατρεπτική στάση της. Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Συρία καταδεικνύουν ότι αυτό μπορεί να ισχύει και στις νότιες γειτονικές χώρες.

2.9

Στις γειτονικές χώρες του νότου, ο πόλεμος στη Συρία, οι συγκρούσεις στη Λιβύη, η εμφάνιση της Da'esh, οι αμφιλεγόμενες πολιτικές εξελίξεις σε κάποιες από τις χώρες της περιοχής και άλλες ένοπλες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή δηλώνουν ότι οι υψηλές ελπίδες για ειρήνη και δημοκρατική μεταρρύθμιση που είχαν συνδεθεί με την Αραβική Άνοιξη έχουν πλέον ναυαγήσει, τουλάχιστον όσον αφορά το άμεσο μέλλον.

2.10

Όλες αυτές οι αρνητικές εξελίξεις και οι αυξανόμενες ανισότητες σε πολλούς τομείς μεταξύ διαφορετικών γειτονικών χωρών τόσο στον νότο όσο και στην ανατολή απαιτούν μια νέα ιεράρχηση, μια νέα προσέγγιση και νέες μεθόδους εργασίας, καθώς και την ανάπτυξη, εκ μέρους της ΕΕ, μιας διπλωματίας προορατικής και αποτελεσματικής. Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί την απόκριση σε αυτές τις προκλήσεις.

3.1

Η Επιτροπή αποδέχθηκε τη θέση της ΕΟΚΕ ότι η ενίσχυση της σταθερότητας και της ασφάλειας, η αύξηση της ευελιξίας και η προώθηση της διαφοροποίησης, καθώς και η ενίσχυση της αμοιβαίας ανάληψης ευθύνης, πρέπει να αποβούν προτεραιότητες της αναθεωρημένης ΕΠΓ. Στην υπό εξέταση ανακοίνωση αναγνωρίζεται ότι η σταθεροποίηση αποτελεί την πλέον επείγουσα πρόκληση σε πολλά μέρη των γειτονικών χωρών και για το λόγο αυτό συνιστάται να αποβεί αυτή η κυριότερη πολιτική προτεραιότητα της νέας ΕΠΓ.

3.2

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η συγκεκριμένη υπόδειξη θεμελιώνεται επαρκώς, καθώς οι πρόσφατες εξελίξεις καταδεικνύουν ότι η ΕΕ μόνον εν μέρει πέτυχε να ενισχύσει τη σταθερότητα, την ευημερία και την ασφάλεια στην γείτονα περιοχή.

3.3

Είναι, εξάλλου, απολύτως σαφές ότι οι απειλές κατά της σταθερότητας των γειτονικών περιοχών όχι μόνον θέτουν, ενδεχομένως, μεγάλα εμπόδια στις διαδικασίες εκδημοκρατισμού και μεταρρύθμισης που έχει απαιτήσει η ΕΕ, αλλά έχουν και αρνητικό αντίκτυπο σε χώρες που έχουν σημειώσει επιτυχία στο πλαίσιο του μετασχηματισμού τους με βάση την ΕΠΓ, καθώς και στην ίδια την ΕΕ.

3.4

Τόσο η πρόληψη όσο και η διαχείριση των συγκρούσεων θα πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά, ιδίως καθώς πολλές παγωμένες συγκρούσεις εξακολουθούν να συνιστούν σοβαρή απειλή για τη σταθερότητα τόσο στις νότιες όσο και στις ανατολικές γειτονικές χώρες. Προκειμένου να διαδραματίσει θετικό ρόλο στην αναζήτηση ειρηνικών λύσεων, η Ευρώπη θα πρέπει, αφενός, να παραμείνει αμερόληπτη και, αφετέρου, να παράσχει βοήθεια στα θύματα, καθώς και στα πιο ευάλωτα και απειλούμενα άτομα.

3.5

Επίσης, είναι αρκετά σαφές ότι η αστάθεια δεν είναι μόνον αποτέλεσμα εξωτερικών πιέσεων· η κοινή ανακοίνωση ορθά, μάλιστα, αναγνωρίζει έναν συσχετισμό μεταξύ αστάθειας και φτώχειας, ανισοτήτων, έλλειψης ευκαιριών και διαφθοράς —παράγοντες όλοι που μπορούν να καταστήσουν πιο ευάλωτα τα άτομα και να τα οδηγήσουν σε ριζοσπαστικοποίηση. Ωστόσο, στο κείμενο δεν υπάρχει ισορροπία μεταξύ της οικονομικής και της κοινωνικής διάστασης, υποτιμάται δε ο σημαντικός ρόλος της πρόνοιας και της κοινωνικής προστασίας με τις οποίες διασφαλίζεται η σταθερότητα.

4.1

Η νέα ΕΠΓ σχεδιάστηκε προκειμένου να αντικατοπτρίζει τις διαφορετικές προσδοκίες, φιλοδοξίες και ενδιαφέροντα των χωρών-εταίρων και την κατάσταση που έχει προκύψει από τις διαφορετικές εξελίξεις σε συγκεκριμένες γειτονικές χώρες της ΕΕ.

4.2

Στην κοινή ανακοίνωση δηλώνεται: «Η ΕΕ θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις των εταίρων, την κοινωνία των πολιτών και τους πολίτες σε θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία». Η εν λόγω δήλωση είναι κάθε άλλο παρά κατηγορηματική και καθρεφτίζει τη νέα αίσθηση πολιτικού ρεαλισμού και την προθυμία αποδυνάμωσης της αποφασιστικότητας με την οποία προωθούνταν μέχρι τώρα οι ευρωπαϊκές αξίες που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.

4.3

Η ανακοίνωση δεν περιλαμβάνει καμία αναφορά στις συμβάσεις και τις συστάσεις της ΔΟΕ. Η τήρηση, ωστόσο, των βασικών εργασιακών προτύπων της ΔΟΕ είναι το ελάχιστο ζητούμενο το οποίο πρέπει να γίνεται σεβαστό, μια αρχή που δεν θα πρέπει να ατονίσει εξαιτίας της διαφοροποίησης.

4.4

Η ανακοίνωση αναφέρει ότι «θα αναδειχθούν διαφορετικές μορφές σχέσεων, δίνοντας τη δυνατότητα για μεγαλύτερη ανάληψη ευθύνης και από τις δύο πλευρές. Η ΕΕ είναι έτοιμη να συζητήσει τη δυνατότητα από κοινού καθορισμού νέων προτεραιοτήτων για την εταιρική σχέση, σύμφωνα με τις οποίες κάθε σχέση θα επικεντρώνεται σαφέστερα σε από κοινού καθορισμένα κοινά συμφέροντα». Αυτό δεν συνιστά μόνον αλλαγή γλώσσας, αλλά και εγκατάλειψη μιας αρκετά «κανονιστικής προσέγγισης» που εστίαζε στην μεταφορά των ευρωπαϊκών αξιών στις χώρες-εταίρους.

4.5

Η αλλαγή στρατηγικής μπορεί να οφείλεται, εν μέρει, στην επιθυμία να διαλυθεί η ψευδαίσθηση ότι όλοι οι λαοί θέλουν να υιοθετήσουν τα δημοκρατικά πρότυπα της ΕΕ και ότι μόνον τα καταπιεστικά καθεστώτα τους εμποδίζουν να το κάνουν. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ αντιπροσωπεύει τη θέση ότι πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο συμβιβασμών στον τομέα των οικουμενικών ανθρώπινων δικαιωμάτων ή των δημοκρατικών αξιών.

4.6

Είναι, επίσης, γεγονός ότι ορισμένες από τις χώρες-εταίρους εξέφρασαν τη γνώμη ότι η ΕΠΓ ήταν υπερβολικά ρυθμιστική και δεν αντικατόπτριζε επαρκώς τις ιδιαιτερότητες και τις προσδοκίες των χωρών-εταίρων.

4.7

Η προσέγγιση παροχής κινήτρων «περισσότερα για περισσότερα» αποδείχθηκε μόνον μερικώς αποτελεσματική. Δεν έχει επιτύχει σε χώρες όπου οι τοπικές ελίτ αντιστάθηκαν στον μετασχηματισμό με άξονα την ΕΕ. Επιπλέον, η εφαρμογή της αρχής αυτής των αναλογικών κερδών έδινε, ορισμένες φορές, την εντύπωση της πληρωμής με αντάλλαγμα τον σεβασμό των αξιών της ΕΕ. Ωστόσο, ο μόνος τρόπος να εξασφαλιστεί ότι θα γίνονται σεβαστές οι αρχές της ΕΕ είναι να πιστέψουν ο λαός και οι κοινότητες στην οικουμενική αξία τους και να τις υιοθετήσουν ως δικές τους. Η αγορά αξιών για την υλοποίηση σχεδίων δεν αποδίδει. Υπό αυτή την έννοια, η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τη δήλωση ότι «η ΕΕ θα διερευνήσει αποτελεσματικότερους τρόπους για να επιτύχει βασικές μεταρρυθμίσεις με τους εταίρους της, μεταξύ άλλων με τη συμμετοχή πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών φορέων».

4.8

Παρόλα αυτά, ακόμη κι αν ληφθεί υπόψη η νέα διαφοροποιημένη προσέγγιση, δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε η αρχή «περισσότερα για περισσότερα» να μετατραπεί σε αρχή «περισσότερα για λιγότερα», αποκλειστικά και μόνον για την εκπλήρωση του νέου πρωταρχικού στόχου της σταθεροποίησης στις γειτονικές χώρες. Η αρχή της αιρεσιμότητας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την εφαρμογή της εξατομικευμένης πολιτικής στο πλαίσιο της ΕΠΓ πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω.

4.9

Απομένει να διαπιστωθεί κατά πόσον η νέα διαφοροποιημένη προσέγγιση θα οδηγήσει, στην πράξη, σε σταδιακή κατάργηση της ΕΠΓ και σε ομαλή μετάβαση προς μια αμιγώς διμερή προσέγγιση.

4.10

Θα πρέπει, επίσης, να τονιστεί ότι η νέα «κοινή ανάληψη ευθύνης» —που συνεπάγεται μια λιγότερο παρεμβατική και περισσότερο αυθεντική εταιρική σχέση— δεν θα πρέπει, σε συνδυασμό με τη διαφοροποίηση, να οδηγήσει στην υιοθέτηση μιας πολιτικής όπου ο καθένας θα επιλέγει ό,τι τον συμφέρει, με τις χώρες-εταίρους να επιλέγουν μόνον τα τμήματα εκείνα της εταιρικής σχέσης που εξυπηρετούν τις κυβερνήσεις τους.

4.11

Η διαφοροποίηση θα επηρεάσει, επίσης, τον τρόπο με τον οποίο θα συντάσσονται οι εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που σημειώνουν οι χώρες-εταίροι. Θα αναπτυχθεί ένα νέο πνεύμα αξιολόγησης με επίκεντρο ειδικούς στόχους που θα έχουν συμφωνηθεί με τους εταίρους. Είναι λυπηρό το γεγονός οι σημερινές εκθέσεις προόδου —οι οποίες συντάσσονται με διαφάνεια, σε παρόμοια μορφή, σε όλες τις χώρες ταυτόχρονα— θα αντικατασταθούν από σειρά εκθέσεων διαφορετικού είδους σε κάθε χώρα, σε μορφές που δεν έχουν ακόμη καθοριστεί.

5.1

Στην ανακοίνωση δεν αποδίδεται επαρκής προσοχή στο ρόλο της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών ούτε στον κοινωνικό και πολιτικό διάλογο. Υπάρχει μία μόνον ασαφής αναφορά στην ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, και επισημαίνεται ότι θα πρέπει η ΕΕ «να εντείνει τις προσπάθειες ευαισθητοποίησης των ενδιαφερόμενων μελών της κοινωνίας των πολιτών με την ευρύτερη έννοια του όρου, καθώς και των κοινωνικών εταίρων».

5.2

Σε όλες σχεδόν τις γειτονικές χώρες, τόσο του νότου όσο και της ανατολής, υπάρχει σαφές έλλειμμα πολιτικού και κοινωνικού διαλόγου, παρότι υπάρχουν χώρες, όπως η Τυνησία ή η Γεωργία, όπου έχει σημειωθεί αισθητή πρόοδος σε αυτούς τους τομείς.

5.3

Στην ανακοίνωση αποσιωπάται το ζήτημα της καταπάτησης του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι και της ελεύθερης οργάνωσης των εργοδοτών, εργαζομένων και ΜΚΟ στην περιοχή της ΕΠΓ και δεν προτείνονται λύσεις ως προς το πως θα μπορούσε να τους παρασχεθεί ένα περιβάλλον που να ευνοεί τη συμμετοχή τους στη διαμόρφωση πολιτικών, τον προγραμματισμό, την εφαρμογή, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των πολιτικών των δημόσιων αρχών.

5.4

Στην ανακοίνωση δίνεται, επίσης, έμφαση στη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και στην επίτευξη αποτελεσμάτων στον τομέα της ισότητας των φύλων, απέναντι στην οποία οι εταίροι της ΕΠΓ έχουν αναλάβει δέσμευση, ωστόσο δεν γίνεται καμία αναφορά στον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών σχετικά.

5.5

Η ΕΟΚΕ είναι αποφασισμένη να συνεργαστεί με τους οργανισμούς-εταίρους της στις χώρες της ΕΠΓ, με σαφή στόχο την από κοινού επιτήρηση της εφαρμογής της ΕΠΓ και την παρακολούθηση του αντίκτυπου της νέας διαφοροποιημένης προσέγγισης.

6.1

Μολονότι η στρατηγική της ΕΕ και οι συγκεκριμένες δράσεις που συνδέονται με τη μετανάστευση δεν αφορούν αποκλειστικά την ΕΠΓ, η συνεργασία με τις χώρες-εταίρους είναι κρίσιμη στον τομέα αυτόν.

6.2

Η εξεύρεση λύσης για την τρέχουσα μεταναστευτική κρίση πρέπει να αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής της ΕΕ, ωστόσο η αποτελεσματική και αποδοτική εφαρμογή του θεματολογίου της ΕΠΓ για τη μετανάστευση και την κινητικότητα μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντική για την επίλυση, ακριβώς, της εν λόγω κρίσης.

6.3

Η ανακοίνωση αναφέρει πολύ σωστά ότι «η αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της μη νομότυπης μετανάστευσης και της αναγκαστικής εκτόπισης αποτελεί κεντρικό στοιχείο σταθεροποίησης των γειτονικών χωρών». Ωστόσο, η δήλωση αυτή δεν είναι σύμφωνη με την διαφοροποιημένη προσέγγιση, πράγμα που ενδέχεται να οδηγήσει στην υιοθέτηση μιας λιγότερο φιλόδοξης στάσης όσον αφορά την καταδίκη των συστηματικών παραβιάσεων των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων από ορισμένες κυβερνήσεις-εταίρους, ακόμα κι όταν αυτό παραμένει η κύρια αιτία της αστάθειας.

6.4

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει, επίσης, ότι οι πρωτοβουλίες για την απλούστευση της έκδοσης θεωρήσεων θα πρέπει να αξιολογηθούν ως ένα από τα πλέον σημαντικά μέσα ενίσχυσης της αλληλεπίδρασης με τις χώρες της ΕΠΓ. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά τα προγράμματα απλούστευσης της έκδοσης θεωρήσεων και προειδοποιεί ότι η κατάργηση του χώρου Σένγκεν μπορεί να τα υπονομεύσει.

6.5

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει, επίσης, τη δήλωση που περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση ότι «Η ΕΕ θα συνεχίσει να προωθεί μια ρεαλιστική και δίκαιη παρουσίαση των θέσεών της για τη μετανάστευση και να καταπολεμά με σθένος κάθε μορφή και εκδήλωση ρατσισμού και διακρίσεων, προάγοντας τον διαπολιτισμικό διάλογο, την πολιτισμική πολυμορφία και την αμοιβαία κατανόηση».

7.1

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τις προσπάθειες ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, οικονομικής στήριξης των εταίρων της ΕΠΓ και βελτίωσης των προοπτικών για τον τοπικό πληθυσμό ως την κύρια προϋπόθεση για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στις γειτονικές χώρες της ΕΕ. Όλες οι γειτονικές χώρες αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, ωστόσο τα προβλήματα αυτά διαφέρουν πολύ ως προς το είδος, τόσο από πλευράς αιτιών και έκτασης όσο και αντίκτυπου στη σταθερότητα. Συνεπώς, για την ανάπτυξη, στο μέλλον, των σχέσεων με τις γειτονικές χώρες, οι οικονομικές και οι κοινωνικές διαφορές που τις χαρακτηρίζουν καθιστούν απαραίτητη την πτυχή της διαφοροποίησης. Οι μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, στα δικαστικά συστήματα και στον τομέα της ασφάλειας, όπως και η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, αποτελούν τομείς προτεραιότητας για την ανάπτυξη περαιτέρω συνεργασίας. Η επίτευξη προόδου σε όλους αυτούς τους τομείς είναι αποφασιστικής σημασίας για τη σταθερότητα, αλλά για να επιτύχουν οι προσπάθειες χρειάζεται και ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον.

7.2

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει το γεγονός ότι στην ανακοίνωση αναγνωρίζεται ότι είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται πλήρως και με αποτελεσματικότητα οι συμφωνίες σύνδεσης και οι συμφωνίες για μια εκτενή και ολοκληρωμένη ζώνη ελεύθερων συναλλαγών (ΣΣ/DCFTA), οι οποίες έχουν ήδη συναφθεί, μαζί με τις μεταρρυθμίσεις στις χώρες της ΕΠΓ. Για να μπορέσουν, εντούτοις, να επωφεληθούν από την DCFTA, οι χώρες-εταίροι θα πρέπει να υποβληθούν σε μια δύσκολη διαδικασία αναγκαίου εκσυγχρονισμού της παραγωγής και των υπηρεσιών τους. Η ανακοίνωση είναι σαφής ως προς το σημείο αυτό και αναγγέλλει ότι η ΕΕ θα στηρίξει την ανάπτυξη ικανοτήτων, προκειμένου να μπορέσουν να αντιμετωπισθούν οι προκλήσεις της DCFTA.

7.3

Ο στόχος των ολοκληρωμένων ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ της ΕΕ και των χωρών ΕΠΓ, με τις οποίες επιδιώκεται η ενίσχυση της μεταξύ τους συνεργασίας, δεν θα πρέπει να εγκαταλειφθεί. Η δυνατότητα πρόσβασης στην αγορά της ΕΕ παρέχει στις γειτονικές χώρες το κίνητρο να προβούν σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις και να εκσυγχρονίσουν την παραγωγή και τις επιχειρήσεις τους. Ωστόσο, ακόμα και οι χώρες που έχουν υπογράψει συμφωνίες DCFTA αντιμετωπίζουν δυσκολίες ως προς τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας τους, λόγω της ασταθούς πολιτικής και οικονομικής κατάστασης, η οποία δεν ενθαρρύνει τις επενδύσεις. Η πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ και σε άλλες διεθνείς αγορές σχετίζεται άμεσα με τα ζητήματα της απασχόλησης και των προοπτικών ένταξης των νέων στην αγορά εργασίας. Η εδραίωση ολιγαρχών και η διαφθορά παρακωλύουν τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Η ΕΕ θα πρέπει να ασκήσει περισσότερη πίεση και να χρησιμοποιήσει όλα τα πιθανά μέτρα για τη βελτίωση της κατάστασης, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων σε χώρες που αντιπροσωπεύουν ένα υγιές οικονομικό περιβάλλον.

7.4

Είναι επίσης σαφές ότι η υλοποίηση της DCFTA θα έχει ως συνέπεια σημαντικές προκλήσεις για την κοινωνία. Συνεπώς, η συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών στη διαδικασία, ειδικά των κοινωνικών εταίρων, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Οι εγχώριες συμβουλευτικές ομάδες και οι πλατφόρμες της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να διαδραματίσουν θετικό ρόλο στο θέμα αυτό και θα πρέπει να συμμετέχουν σε όλες τις πτυχές της υλοποίησης της DCFTA.

7.5

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι η ανακοίνωση αποδίδει, όντως, την δέουσα προσοχή στο ζήτημα της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης (ειδικότερα για τους νέους). Η στήριξη που παρέχεται στα συστήματα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις χώρες όπου αυτό είναι περισσότερο απαραίτητο ενδέχεται να αυξηθεί, παράλληλα δε οι γειτονικές χώρες θα διαθέτουν πλέον μεγαλύτερες δυνατότητες συμμετοχής στο Erasmus+ από πλευράς κλίμακας και χρηματοδότησης, ενώ θα χρησιμοποιηθούν κι άλλα μέτρα για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των νέων, πράγμα που θα διευκολύνει την πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

7.6

Η ανάπτυξη συνδέσμων μεταφορών με τις γειτονικές χώρες θα συνεισφέρει περαιτέρω στην ενίσχυση της οικονομίας τους. Η πρόβλεψη ότι η ΕΕ θα πρέπει να επεκτείνει τα κυριότερα διευρωπαϊκά δίκτυα στις ανατολικές χώρες-εταίρους και, μαζί με τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και άλλους εταίρους, να προωθήσει τις επενδύσεις καθώς και να καταρτίσει ενδεικτικούς χάρτες του μελλοντικού διαμεσογειακού δικτύου μεταφορών, θα πρέπει να τύχει μεγάλης επιδοκιμασίας. Τα σχέδια αυτά είναι, συν τοις άλλοις, πολύ σημαντικά για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες θα πρέπει να συμμετάσχουν ενεργά στην εφαρμογή τους.

7.7

Η ΕΕ εξαρτάται από τις γειτονικές χώρες για τον ενεργειακό εφοδιασμό της. Συνεπώς, τα κοινά ενεργειακά έργα είναι σημαντικά και απαραίτητα και για τις δύο πλευρές. Τα θέματα της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης, όπως και της μείωσης των εκπομπών, καθώς και τα σχέδια στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Στην κοινή ανακοίνωση ορθά τονίζεται η ανάγκη ενίσχυσης του ενεργειακού διαλόγου μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών χωρών στους τομείς της ενεργειακής ασφάλειας, των μεταρρυθμίσεων της αγοράς ενέργειας και της προώθησης μιας οικονομίας βιώσιμης ενέργειας, με σκοπό τη δημιουργία μιας ανθεκτικής Ενεργειακής Ένωσης που θα βασίζεται σε μια φιλόδοξη κλιματική πολιτική.

7.8

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τη δήλωση ότι «η γεωργία αποτελεί σημαντική πηγή δημιουργίας θέσεων εργασίας σε πολλές χώρες-εταίρους, και η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει να στηρίζει βιώσιμες και χωρίς αποκλεισμούς πολιτικές και επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό του τομέα και τη διαφοροποίηση σε άλλες δραστηριότητες που συντελούν στη δημιουργία εισοδήματος στις αγροτικές περιοχές, όπου αυτό είναι αναγκαίο». Πρέπει να τονιστεί, ωστόσο, ότι η εναρμόνιση στον τομέα της γεωργίας και της παραγωγής τροφίμων, ως συνέπεια της υλοποίησης της DCFTA, δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την παροχή χαμηλότερης ποιότητας γεωργικών προϊόντων ή την υποβάθμιση των προτύπων εργασίας.

8.1

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την ιδιαίτερη έμφαση που δίνεται στη διάσταση της ασφάλειας στην κοινή ανακοίνωση. Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των εταίρων στις εξωτερικές και εσωτερικές απειλές, όπως και η προώθηση του εκσυγχρονισμού για την επίτευξη μακροχρόνιας οικονομικής και κοινωνικής σταθερότητας έχουν καίρια σημασία.

8.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τις προτεραιότητες που απαριθμούνται στην ενότητα που αναφέρεται στην ασφάλεια στο πλαίσιο της ΕΠΓ, δηλαδή την απόδοση ιδιαίτερης σημασίας στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, στην πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και του οργανωμένου εγκλήματος, στην θέση φραγμών στη διαφθορά και την καταπολέμηση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο. Θα μπορούσε να υπογραμμιστεί ότι οι εν λόγω προτεραιότητες αποτελούν τον κύριο στόχο της αύξησης της ασφάλειας τόσο στις χώρες της ΕΠΓ, όσο και στην ίδια την ΕΕ.

8.3

Θα πρέπει να τονιστεί, ωστόσο, ότι δεν είναι μόνον οι τρομοκράτες ή οι εγκληματικές οργανώσεις που αποτελούν απειλή για τη σταθερότητα των χωρών ΕΠΓ, αλλά και ορισμένες κυβερνήσεις οι οποίες παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και προκαλούν συγκρούσεις και κρίσεις στην περιοχή της ΕΠΓ.

8.4

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την πρωτοβουλία να δοθεί νέα ώθηση στη συνεργασία στον τομέα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), επισημαίνοντας, πιο συγκεκριμένα, την δυνατότητα χρήσης αποστολών και επιχειρήσεων της ΚΠΑΑ —ακόμη δε και μάχιμων ομάδων της ΕΕ, εάν κριθεί απαραίτητο— κατά την εφαρμογή στην πράξη της κοινής ανάληψης ευθύνης και για λόγους συμφερόντων που συνδέονται με την ασφάλεια. Ωστόσο, τα μέσα της ΚΠΑΑ και οι διπλωματικές προσπάθειες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όχι μόνον για την αντιμετώπιση κρίσεων, αλλά και ως πολιτικό εργαλείο για την πρόληψή τους. Η ΕΕ θα πρέπει να δώσει έμφαση στην ανάγκη ενίσχυσης της συμμετοχής στις προσπάθειες πρόληψης των συγκρούσεων και στη δυνατότητα διπλωματικής μεσολάβησης μεταξύ χωρών ή μη κυβερνητικών παραγόντων που υπάρχει ενδεχόμενο να έρθουν σε σύγκρουση.

9.1

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τη θέση που διατυπώνεται στην κοινή ανακοίνωση, να διατηρηθούν οι υφιστάμενες κύριες περιφερειακές μορφές συνεργασίας —ενίσχυση του προγράμματος της ανατολικής εταιρικής σχέσης και της περιφερειακής συνεργασίας στις γειτονικές χώρες του νότου. Ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί ότι στο συγκεκριμένο περιφερειακό πλαίσιο έχουν προκύψει σημαντικές διαφορές και ποικιλομορφία τα τελευταία αρκετά χρόνια. Η πρόταση μιας πιο σαφούς διάκρισης μεταξύ των εταίρων της ΕΠΓ, δηλ. μεταξύ αυτών που έχουν ήδη επιτύχει υψηλό βαθμό ολοκλήρωσης με την ΕΕ (μέσω συμφωνιών σύνδεσης και συμφωνιών για μια εκτενή και ολοκληρωμένη ζώνη ελεύθερων συναλλαγών — ΣΣ/DCFTA) ή σκοπεύουν να το κάνουν, και των υπόλοιπων χωρών θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο.

9.2

Παραμένει ασαφές με ποιο τρόπο η νέα ΕΠΓ θα συμβάλει στην ενίσχυση της συνεργασίας με τις χώρες-εταίρους εκείνες που έχουν σημειώσει επιτυχία στην εφαρμογή των ΣΣ/DCFTA και έχουν ευρωπαϊκές προσδοκίες. Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την άποψή της ότι θα πρέπει να προσφερθεί σε ορισμένες ανατολικές γειτονικές χώρες μια σαφής ευρωπαϊκή προοπτική προσχώρησης. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνον θα δοθεί ώθηση καθώς και κίνητρα στις κυβερνήσεις τους στο πλαίσιο των προσπαθειών τους μετασχηματισμού των χωρών τους και ευθυγράμμισης της νομοθεσίας τους με το «κοινοτικό κεκτημένο», αλλά και θα ενθαρρυνθεί η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών να συνεισφέρει στις προσπάθειες αυτές. Εξάλλου, αυτό θα φέρει, επίσης, τις ευρωπαϊκές αξίες και ταυτότητα πιο κοντά στους πολίτες των χωρών-εταίρων.

9.3

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ιδέα των θεματικών πλαισίων, τα οποία αναμένεται να ενισχύσουν την γενική τάση προς πιο προσαρμοσμένες στην κάθε περίπτωση πρωτοβουλίες και έργα στις ενδιαφερόμενες νότιες και ανατολικές γειτονικές χώρες. Ωστόσο, η προτεινόμενη ιδέα φαίνεται να είναι πολύ ευρεία και να στερείται ξεκάθαρου στόχου. Τα φόρουμ συζητήσεων για θέματα όπως η μετανάστευση, η ενέργεια και η ασφάλεια αποτελούν το πρώτο βήμα προς μια στενότερη συνεργασία σε σχέση με τις προκλήσεις που προαναφέρθηκαν. Η ΕΕ θα πρέπει να είναι πιο σαφής όσον αφορά τα συγκεκριμένα αποτελέσματα που επιθυμεί να επιτύχει με τη χρήση αυτών των θεματικών πλαισίων.

9.4

Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ορισμένοι γείτονες γειτόνων (ειδικά δε η Ρωσία) είχαν προσκληθεί να συμμετάσχουν στην ΕΠΓ, αλλά δεν εκμεταλλεύτηκαν ποτέ αυτή την ευκαιρία. Συνεπώς, οι θεματικές πλατφόρμες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνον για την επίτευξη ειδικών στόχων με συγκεκριμένο προορισμό και όχι προκειμένου να παρέχονται ευκαιρίες σε τρίτους να προωθούν τους δικούς τους στόχους εις βάρος των αρχών της ΕΠΓ. Ο τύπος της συνεργασίας με «γείτονες των γειτόνων», όπως σκιαγραφείται στην ανακοίνωση, δεν προσδιορίζεται με ακρίβεια, συνεπώς κάθε περίπτωση τέτοιου είδους συνεργασίας θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο προσεκτικής παρακολούθησης, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν γίνονται καταχρήσεις από τρίτους με σκοπό την υπονόμευση των συμφερόντων χωρών-εταίρων, της ΕΕ ή της ίδιας της ΕΠΓ. Η συμμετοχή και συνεργασία με άλλους παράγοντες εκτός των γειτονικών χωρών (ή γειτόνων των γειτόνων) θα πρέπει να βασίζονται στην καλή θέληση και σε κυριαρχική απόφαση των εταίρων της ΕΠΓ να συμπεριλάβουν νέους παράγοντες στη συνεργασία τους με την ΕΕ.

10.1

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την πρωτοβουλία της ΕΕ να «επιδιώξει την προσέλκυση σημαντικής πρόσθετης χρηματοδότησης με περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας της με μεγάλα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και μέσω του Ταμείου Επενδύσεων Γειτονίας (NIF)», καθώς και την ενδιάμεση επανεξέταση των εξωτερικών χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ το 2017. Θα πρέπει να τονιστεί σαφώς ότι οι αυξημένες ανάγκες και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γειτονικές χώρες της ΕΕ απαιτούν, όχι μόνον μια πιο αποτελεσματική ανακατανομή των 15 δισ. ευρώ που διοχετεύονται με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας (ΕΜΓ) κατά την περίοδο 2014-2020, αλλά επίσης σημαντικούς πρόσθετους πόρους.

10.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τις προτάσεις να γίνει χρήση ενός «ευέλικτου αποθεματικού» εντός του ΕΜΓ για την διάθεση —σε επείγουσες περιπτώσεις— πόρων με σκοπό την κάλυψη απρόβλεπτων αναγκών και για την προσαρμογή των δημοσιονομικών κανονισμών, ούτως ώστε τα μη χρησιμοποιηθέντα κονδύλια να μπορούν να μεταφέρονται στο επόμενο έτος.

10.3

Ωστόσο, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι πρωταρχικός στόχος της ΕΠΓ θα πρέπει να είναι η βελτίωση των υφιστάμενων χρηματοδοτικών μέσων, αντί της απόδοσης προσοχής σε νέες οικονομικές δομές ή στα «καταπιστευματικά ταμεία». Η στενότερη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και χωρών-εταίρων θα πρέπει να οδηγήσει σε αύξηση της διαφάνειας κατά τον υπολογισμό των δαπανών και της λογοδοσίας. Αυτό θα περιλαμβάνει τη δυνατότητα ταχύτερης ανταπόκρισης στην επιτόπου μεταβαλλόμενη πολιτική κατάσταση και στην κατάσταση από πλευράς ασφάλειας, με αναπροσανατολισμό των κονδυλίων όπου είναι αναγκαίο. Η ΕΕ θα πρέπει, επίσης, να υιοθετήσει μια ξεκάθαρη προσέγγιση στις περιπτώσεις όπου οι εταίροι δεν επιλέγουν πιο ενισχυμένη ολοκλήρωση, η οποία να προβλέπει την παροχή κινήτρων για το σεβασμό των θεμελιωδών αξιών και την υλοποίηση περαιτέρω βασικών μεταρρυθμίσεων.

10.4

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα πρέπει να διερευνήσουν τις δυνατότητες επέκτασης του κοινού προγραμματισμού εντός της ΕΠΓ. Τα κράτη μέλη και τα λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να μπορούν να επωφελούνται από την ενισχυμένη διαφάνεια του προγραμματισμού και των εκθέσεων καταγραφής των εξελίξεων. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σχετικά.

11.1

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τη βούληση να αυξηθεί η προβολή των πολιτικών της ΕΕ και να προωθηθεί μια πιο αποτελεσματική ενημέρωση ως προς τη νέα ΕΠΓ. Η ανακοίνωση πολύ ορθά επισημαίνει ότι «η βελτίωση της δημόσιας διπλωματίας θα συμβάλει στην καλύτερη εξήγηση του σκεπτικού των πολιτικών της ΕΕ και των θετικών επιπτώσεων συγκεκριμένων δράσεων της ΕΕ». Εξίσου σημαντικό είναι να μην αγνοείται η ζημία που προκαλούν οι εσφαλμένες πληροφορίες, η παραπληροφόρηση και η προπαγάνδα, που έρχονται σε αντίθεση με τις αξίες της ΕΕ και τις αρχές της ΕΠΓ.

11.2

Η ΕΕ θα πρέπει να βρει τα κατάλληλα μέσα και πόρους για την αντιμετώπιση των προκλήσεων από πλευράς επικοινωνίας στις χώρες εταίρους της ΕΠΓ, καθώς και εντός της ΕΕ. Η ειδική ομάδα «East StratCom» της ΕΕ, η οποία θεσπίστηκε από την ΕΥΕΔ, είναι μόνον το πρώτο βήμα προς μια αύξηση της ευαισθητοποίησης των πολιτών της ΕΕ και των πολιτών των εταίρων-χωρών ως προς μια δημόσια επικοινωνία που κάνει χρήση εχθρικής και ανατρεπτικής ρητορικής. Η ΕΥΕΔ δεν θα πρέπει να υποχωρήσει έναντι της δέσμευσης που έχει αναλάβει να ενισχυθεί πολύ περισσότερο η στρατηγική επικοινωνίας της ΕΕ.

11.3

Θα πρέπει να δοθεί ύψιστη προτεραιότητα στις προκλήσεις που συνδέονται με τη μετανάστευση, τόσο στην περιοχή της ΕΠΓ όσο και εντός της ΕΕ, από πλευράς στρατηγικής επικοινωνίας και δημόσιας διπλωματίας. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι η διάδοση εσφαλμένων πληροφοριών ως προς την μεταναστευτική και προσφυγική πολιτική μπορεί να προξενήσει μεγάλη ζημία στην εμπιστοσύνη των πολιτών των κρατών μελών και των εταίρων της ΕΠΓ, και μάλιστα ακόμη και στη σταθερότητα της ΕΕ.