Εκτίμηση επιπτώσεων όσον αφορά την πιθανή αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1006/2008 του Συμβουλίου σχετικά με τις άδειες αλιείας κοινοτικών αλιευτικών σκαφών εκτός των υδάτων της Κοινότητας και για την πρόσβαση σκαφών τρίτων χωρών στα ύδατα της Κοινότητας

Α. Ανάγκη ανάληψης δράσης

Γιατί; Ποιο είναι το πρόβλημα; Μέχρι 11 σειρές

Με τον ισχύοντα κανονισμό για τις άδειες αλιείας δεν είναι δυνατή η αποτελεσματική και διαφανής παρακολούθηση του εξωτερικού στόλου της ΕΕ. Αυτή η κατάσταση αποτελεί απειλή για τη βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων και θα μπορούσε να βλάψει τη φήμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε διεθνές επίπεδο.

Πιο συγκεκριμένα, πολλές διατάξεις του ισχύοντος κανονισμού στερούνται σαφήνειας και δεν συνάδουν με άλλες διατάξεις, ιδίως εκείνες που αφορούν τον έλεγχο και την καταπολέμηση της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας (ΠΛΑ). Επίσης, υπάρχουν αλληλεπικαλύψεις μεταξύ διαφόρων διοικητικών βαθμίδων, οι οποίες οδηγούν σε έλλειψη συνοχής και επαχθείς διαδικασίες. Στην περίπτωση απευθείας αδειών που χορηγούνται από τρίτες χώρες σε ενωσιακά σκάφη, εκτός του πεδίου εφαρμογής συμφωνίας σύμπραξης βιώσιμης αλιείας (περίπου 150 έως 180 ανά έτος), δεν υφίσταται πλαίσιο αδειοδότησης και κριτήρια εν ισχύ, με αποτέλεσμα η δραστηριότητα του εξωτερικού στόλου της ΕΕ να παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδιαφανής. Τέλος, δεν εξετάζονται τα ζητήματα της καταχρηστικής μετανηολόγησης και ναύλωσης.

Τι αναμένεται να επιτευχθεί με την παρούσα πρωτοβουλία; Μέχρι 8 σειρές

Ο βασικός σκοπός της πρότασης είναι να τεθεί σε εφαρμογή συνεκτικό ρυθμιστικό πλαίσιο που θα επιτρέπει στην Ένωση να παρακολουθεί καλύτερα τον εξωτερικό της στόλο —μερικές εκατοντάδες σκάφη— οπουδήποτε και σε οποιοδήποτε πλαίσιο και αν δραστηριοποιείται. Στο πλαίσιο αυτό, ο στόχος είναι διττός:

1) η αποσαφήνιση και απλούστευση του ισχύοντος ρυθμιστικού πλαισίου με την άρση των ασυνεπειών και των νομικών αβεβαιοτήτων, καθώς και με την αποσαφήνιση της κατανομής καθηκόντων μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών διοικήσεων·

2) η θέσπιση κριτηρίων επιλεξιμότητας και διαδικασιών έγκρισης για οποιαδήποτε περίπτωση κατά την οποία ενωσιακό σκάφος αλιεύει εκτός των ενωσιακών υδάτων, συμπεριλαμβανομένων των απευθείας αδειών («ιδιωτικές άδειες»), καθώς και η θέσπιση μέτρων για την αποτροπή των καταχρηστικών μετανηολογήσεων.

Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ; Μέχρι 7 σειρές 

Η αλιευτική πολιτική αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ και η αρχή της επικουρικότητας δεν εφαρμόζεται όσον αφορά τα μέτρα που συμβάλλουν στη διατήρηση των θαλάσσιων βιολογικών πόρων. Επιπλέον, ο κανονισμός θα διασφαλίσει την ομοιόμορφη εφαρμογή των κανόνων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η προστιθέμενη αξία θα προκύψει επίσης από τη θέσπιση σαφών κανόνων που θα ισχύουν για όλα τα σκάφη που είναι νηολογημένα σε ένα από τα κράτη μέλη της ΕΕ, δημιουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ισότιμους όρους ανταγωνισμού για το σύνολο του στόλου της ΕΕ, που δραστηριοποιείται εκτός των υδάτων της ΕΕ.

B. Λύσεις

Ποιες νομοθετικές και μη νομοθετικές επιλογές πολιτικής έχουν εξεταστεί; Υπάρχει προτιμώμενη επιλογή ή όχι; Γιατί; Μέχρι 14 σειρές 

Στην εκτίμηση επιπτώσεων εξετάστηκαν συνολικά τέσσερις επιλογές:

Επιλογή 1: περιορισμένη τροποποίηση του ισχύοντος κανονισμού ώστε να διασφαλιστεί η εναρμόνιση με τις διατάξεις της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Επιλογή 2: επιπλέον της επιλογής 1, θα μπορούσαν να εκπονηθούν κατευθυντήριες γραμμές από την Επιτροπή, ώστε να ερμηνευτούν οι ισχύουσες διατάξεις του ΚΑΑ που δεν είναι αρκετά σαφείς ή ακριβείς.

Επιλογή 3: περιορισμένη τροποποίηση του ισχύοντος κανονισμού προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες, οι ασάφειες και τα κενά στην ισχύουσα νομοθεσία και, ως εκ τούτου, να επιτευχθεί ο στόχος της παροχής σαφών διατάξεων στα κράτη μέλη και τους ιδιωτικούς φορείς εκμετάλλευσης.

Επιλογή 4: έκδοση νέου κανονισμού με διευρυμένο πεδίο εφαρμογής. Θα περιλαμβάνει κριτήρια επιλεξιμότητας σχετικά με την υποβολή αιτήσεων για απευθείας άδειες, καθώς και ρύθμιση της ναύλωσης. Θα περιλαμβάνει επίσης διατάξεις ώστε να αποτρέπονται οι καταχρηστικές περιπτώσεις μετανηολόγησης.

Η επιλογή 4 θα συνδυάζει την ασφάλεια δικαίου με διευρυμένο πεδίο εφαρμογής, οδηγώντας έτσι σε πλήρες πλαίσιο που θα ρυθμίζει τις δραστηριότητες του εξωτερικού στόλου της ΕΕ παγκοσμίως. Για αυτόν τον λόγο θεωρήθηκε ως η πλέον αποτελεσματική, διότι μπορούν να επιτευχθούν οι στόχοι πολιτικής, να ενισχυθεί η διεθνής αξιοπιστία της Ένωσης και να προκύψουν μακροπρόθεσμα οφέλη για τον στόλο της ΕΕ.

Ποιος υποστηρίζει την κάθε επιλογή; Μέχρι 7 σειρές 

Οι επιλογές 1 και 2 δεν υποστηρίζονται από καμία σημαντική ομάδα ενδιαφερομένων, με εξαίρεση ορισμένες ενώσεις αλιείας που δραστηριοποιούνται στο τμήμα εκτός του τόνου και θεωρούν το ισχύον πλαίσιο ικανοποιητικό. Η επιλογή 3 θα ανταποκριθεί μόνο εν μέρει στις προσδοκίες των ενδιαφερομένων, οι οποίοι, στην πλειονότητά τους, τάσσονται υπέρ της πλήρους αναθεώρησης του κανονισμού για τις άδειες αλιείας. Επομένως, η επιλογή 4 μπορεί να θεωρηθεί ως αυτή με τη μεγαλύτερη υποστήριξη, μεταξύ άλλων από τα κράτη μέλη με μεγάλο εξωτερικό στόλο, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Πολωνία και οι Κάτω Χώρες, τις περισσότερες ενώσεις πλοιοκτητών και πολλές ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα της διατήρησης των φυσικών πόρων.

Γ. Επιπτώσεις της προτιμώμενης επιλογής

Ποια είναι τα οφέλη της προτιμώμενης επιλογής (εάν υπάρχει, ειδάλλως των κυριότερων επιλογών); Μέχρι 12 σειρές 

Στην προτιμώμενη επιλογή (επιλογή 4), οι οικονομικές επιπτώσεις εκτιμώνται ως θετικές, λαμβανομένων υπόψη των οφελών της αυξημένης ασφάλειας δικαίου τόσο για τους οικονομικούς φορείς όσο και για τις δημόσιες διοικήσεις.

Οι κανόνες θα καταστούν σαφέστεροι και πιο περιεκτικοί, ενώ η όλη διαδικασία θα απλουστευθεί, διότι θα καθοριστεί με σαφήνεια ο ρόλος κάθε διοίκησης, πράγμα που θα εξαλείψει τις αλληλεπικαλύψεις και θα εξορθολογίσει τη διαδικασία αδειοδότησης των αλιευτικών δραστηριοτήτων. Τα περιβαλλοντικά οφέλη που συνδέονται με την προστασία των έμβιων θαλάσσιων πόρων θα είναι τα βέλτιστα, καθώς η αυστηρότερη παρακολούθηση του στόλου της ΕΕ εκτός των υδάτων της ΕΕ θα συμβάλει στη βελτίωση της διακυβέρνησης της αλιείας και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των αλιευτικών πόρων. Τα οφέλη αυτά θα συμπληρώσουν τις ανωτέρω αναφερόμενες θετικές οικονομικές επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις.

Ωστόσο, δεν είναι δυνατή ακριβέστερη ποσοτικοποίηση των αναμενόμενων οφελών, λόγω ανεπάρκειας των υφιστάμενων δεδομένων για τον εξωτερικό στόλο της ΕΕ και για το κόστος διαχείρισης του αλιευτικού στόλου για τις εθνικές διοικήσεις. Τέλος, οι κοινωνικές επιπτώσεις της επιλογής αυτής μπορούν να θεωρηθούν ουδέτερες.

Ποιο είναι το κόστος της προτιμώμενης επιλογής (εάν υπάρχει, ειδάλλως των κυριότερων επιλογών); Μέχρι 12 σειρές 

Στην προτιμώμενη επιλογή (επιλογή 4), η διαχείριση των αδειών αλιείας για όλα τα είδη αλιευτικών δραστηριοτήτων εκτός των υδάτων της ΕΕ (πράγμα που συνεπάγεται επιπλέον αριθμό αδειών αλιείας), από κοινού με την εφαρμογή πιο περιεκτικών κριτηρίων, ενδέχεται να συνεπάγεται πρόσθετο φόρτο εργασίας για τις εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές. Ωστόσο, όπως προκύπτει από την πείρα που αποκτήθηκε με τα κράτη μέλη όπου ήδη ισχύει αυτό το σύστημα, μπορεί να επιτευχθεί με τα σταθερά επίπεδα ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, κατά συνέπεια, χωρίς επιπλέον κόστος. Επιπλέον, η δυνατότητα χρήσης βελτιωμένων και τυποποιημένων εργαλείων πληροφορικής αναμένεται να διευκολύνει την εκτέλεση αυτών των συμπληρωματικών καθηκόντων και να απλουστεύσει τη διαδικασία.

Όσον αφορά τους οικονομικούς φορείς, θα υποχρεούνται να παρέχουν πληρέστερες πληροφορίες κατά την υποβολή αίτησης για άδεια αλιείας, αλλά με βάση τις πληροφορίες που ήδη κατέχουν και μέσω σαφών και τυποποιημένων διαδικασιών, μετριάζοντας, συνεπώς, τυχόν πρόσθετη επιβάρυνση. Τέλος, η επιλογή αυτή δεν συνεπάγεται καμία αρνητική επίπτωση από κοινωνικής ή περιβαλλοντικής πλευράς, ενώ επίσης δεν έχει καμία επίπτωση όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της ΕΕ ή το διεθνές εμπόριο.

Πώς θα επηρεαστούν οι μεγάλες, οι μικρομεσαίες και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις; Μέχρι 8 σειρές

Το μεγαλύτερο μέρος του σχετικού στόλου αποτελείται από σκάφη βιομηχανικής αλιείας που αλιεύουν εκτός των υδάτων της ΕΕ. Οι πλοιοκτήτες των εν λόγω σκαφών είναι συνήθως ιδιοκτήτες στόλου που αποτελείται από αρκετές μονάδες και, κατά κανόνα, δεν πληρούν τα κριτήρια ορισμού των ΜΜΕ. Λαμβανομένης επίσης υπόψη της απουσίας κόστους για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, δεν προβλέπεται κανένα ειδικό μέτρο για αυτήν την κατηγορία οικονομικών οντοτήτων.

Θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και τις εθνικές διοικήσεις; Μέχρι 4 σειρές

Δεν θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και στις διοικήσεις, παρά μόνον ελάχιστες επιπτώσεις για τη διοίκηση που είναι αρμόδια για την αλιεία, κυρίως οργανωτικής φύσης. Ωστόσο, μπορεί να προβλεφθεί περιορισμένο κόστος διαχείρισης συστημάτων πληροφορικής για την Επιτροπή.

Θα υπάρξουν άλλες σημαντικές επιπτώσεις; Μέχρι 6 σειρές

Οι μόνες άλλες σημαντικές επιπτώσεις θα αφορούν τρίτες χώρες που χορηγούν άδειες αλιείας σε σκάφη της ΕΕ. Οι εν λόγω επιπτώσεις θα είναι θετικές, καθώς η βελτίωση του πλαισίου για τη διαχείριση του εξωτερικού στόλου της ΕΕ ενδέχεται να οδηγήσει σε πρόσθετα οφέλη για τις χώρες αυτές (καλύτερη διαχείριση των αλιευτικών πόρων, αυξημένη διαφάνεια και καταπολέμηση της διαφθοράς). Με τη βελτίωση του ελέγχου των ενωσιακών σκαφών, ο προτεινόμενος κανονισμός θα συμβάλει επίσης στη δημιουργία δείκτη αναφοράς σε διεθνές επίπεδο όσον αφορά τη διαχείριση και τον έλεγχο των εξωτερικών στόλων και, ως εκ τούτου, θα συμβάλει στη βελτίωση της παγκόσμιας διακυβέρνησης της αλιείας.

Δ. Παρακολούθηση

Πότε θα επανεξεταστεί η πολιτική; Μέχρι 4 σειρές 

Η Επιτροπή προβλέπει τη συγκρότηση ομάδας εμπειρογνωμόνων από τις εθνικές διοικήσεις για την παρακολούθηση της εφαρμογής του κανονισμού. Επιπλέον, η αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί 5 έτη μετά την έναρξη της ισχύος του.