Δελτίο συνοπτικής παρουσίασης

Εκτίμηση επιπτώσεων της πρότασης κανονισμού περί τιτλοποίησης

Α. Ανάγκη ανάληψης δράσης

Γιατί; Ποιο είναι το πρόβλημα;

Πριν από την κρίση, η αγορά τιτλοποιήσεων αποτελούσε αναπτυσσόμενο δίαυλο χρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή οικονομία. Η αγορά αυτή παρουσίασε καλή απόδοση κατά την οικονομική κρίση, αποφέροντας αμελητέες ζημίες. Παρόλα αυτά, η φήμη της μετά την κρίση είχε αμαυρωθεί σε μεγάλο βαθμό από πρακτικές και γεγονότα που λάμβαναν χώρα σε άλλες χώρες, και κυρίως στις ΗΠΑ. Το στίγμα αυτό αντικατοπτρίζεται στην αντίληψη των επενδυτών όσον αφορά την επικινδυνότητα της τιτλοποίησης στην ΕΕ, αλλά και στη ρυθμιστική της αντιμετώπιση, η οποία έχει σταθμιστεί κυρίως με βάση τις ζημίες στις αγορές των ΗΠΑ. Καθώς οι ζημίες αυτές ήταν πολλαπλάσιες των ζημιών στον τομέα της τιτλοποίησης στην ΕΕ, η ρυθμιστική αντιμετώπιση των τιτλοποιήσεων υπήρξε μεροληπτική.

Ως συνέπεια του στιγματισμού και της ρυθμιστικής αντιμετώπισης, η αγορά τιτλοποιήσεων στην ΕΕ έχει παραμείνει στάσιμη, με αποτέλεσμα να έχει χαθεί ένας δίαυλος χρηματοδότησης της οικονομίας της ΕΕ. Χωρίς τιτλοποίηση, η ικανότητα των τραπεζών να πωλούν στοιχεία ενεργητικού έχει περιοριστεί. Κατά συνέπεια, η υφιστάμενη ανάγκη απομόχλευσης αναγκάζει τις τράπεζες να συρρικνώνουν τους ισολογισμούς τους, μειώνοντας την παροχή πιστώσεων. Στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, όπου το 80% της χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης πραγματοποιείται μέσω των τραπεζών, οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη είναι ιδιαιτέρως σημαντικές. Η ανάκαμψη χωρίς πίστωση παρατείνεται, επιβραδύνοντας, έτσι, την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

Τι αναμένεται να επιτευχθεί με την παρούσα πρωτοβουλία;

Ο γενικός στόχος της πρωτοβουλίας αυτής είναι να αναβιώσει μια ασφαλή αγορά τιτλοποιήσεων, η οποία θα βελτιώσει τη χρηματοδότηση της οικονομίας της ΕΕ, εξασθενίζοντας βραχυπρόθεσμα τον δεσμό μεταξύ της απομόχλευσης των τραπεζών και της πιστωτικής στενότητας και δημιουργώντας μακροπρόθεσμα μια πιο ισορροπημένη και σταθερή δομή χρηματοδότησης της οικονομίας της ΕΕ. Ειδικότερα, ο στόχος αυτός πρόκειται να επιτευχθεί μέσω της διαφοροποίησης των απλών, διαφανών και τυποποιημένων (STS) προϊόντων τιτλοποίησης που μπορούν να εξασφαλίσουν έναν βιώσιμο χρηματοδοτικό δίαυλο για την οικονομία της ΕΕ, σε σχέση με τα πιο αδιαφανή και περίπλοκα προϊόντα τιτλοποίησης. Δευτερευόντως, θα επιδιωχθεί η τυποποίηση των διαδικασιών και των πρακτικών στις αγορές τιτλοποίησης, καθώς και η αντιμετώπιση των ρυθμιστικών ανακολουθιών. Ο βαθμός επίτευξης των στόχων αυτών θα αξιολογηθεί με βάση τη διαφορά ανάμεσα στην τιμή και την εκδοθείσα ποσότητα προϊόντων STS και προϊόντων μη STS.

Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ; 

Τα προϊόντα τιτλοποίησης είναι μέρος των ανοιχτών και ολοκληρωμένων χρηματοοικονομικών αγορών στην ΕΕ. Η τιτλοποίηση συνδέει διαφορετικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από διάφορα κράτη μέλη και μη κράτη μέλη: συχνά οι τράπεζες χορηγούν τα δάνεια που τιτλοποιούνται, ενώ τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις και τα επενδυτικά κεφάλαια επενδύουν στα προϊόντα αυτά σε όλη την Ευρώπη. Επιπλέον, το ρυθμιστικό πλαίσιο όσον αφορά τις τιτλοποιήσεις βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη νομοθεσία της ΕΕ. Συνεπώς, η διαφοροποίηση των προϊόντων STS μπορεί να καθιερωθεί μόνο μέσω μιας πρωτοβουλίας σε επίπεδο ΕΕ.

Β. Λύσεις

Ποιες νομοθετικές και μη νομοθετικές επιλογές πολιτικής έχουν εξεταστεί; Υπάρχει προτιμώμενη επιλογή ή όχι; Γιατί;

Έχουν εξεταστεί διάφορες επιλογές όσον αφορά την καθιέρωση κριτηρίων STS: η προσαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου ώστε να αντικατοπτρίζει τα διαφορετικά προφίλ κινδύνου των προϊόντων STS και να τυποποιήσει τα δομικά στοιχεία της νομοθεσίας περί τιτλοποίησης (π.χ. ορισμούς, γνωστοποίηση στοιχείων και απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας). Σε κάθε τομέα έχουν εξεταστεί τρεις επιλογές: μη ανάληψη δράσης, ανάληψη μη νομοθετικής δράσης και ανάληψη νομοθετικής δράσης.

Η προτιμώμενη επιλογή είναι η ανάληψη νομοθετικής δράσης που θα εισάγει κριτήρια STS, θα καθιερώσει ένα διαφοροποιημένο ρυθμιστικό πλαίσιο για τα προϊόντα STS και θα τυποποιήσει τα δομικά στοιχεία της νομοθεσίας περί τιτλοποίησης (δηλ. ορισμούς, γνωστοποίηση στοιχείων και απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας). Με την επιλογή αυτή αναμένεται να επιτευχθεί διαφοροποίηση, αλλά και να αυξηθεί το επίπεδο ευαισθησίας ως προς τους κινδύνους, που προβλέπεται στη ρυθμιστική αντιμετώπιση. Επιπροσθέτως, η επιλογή αυτή αναμένεται να τυποποιήσει τις υπάρχουσες ετερογενείς διατάξεις της νομοθεσίας τη ΕΕ όσον αφορά τον ορισμό, τη γνωστοποίηση στοιχείων και τις απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας σχετικά με τις τιτλοποιήσεις. Όλα τα παραπάνω αναμένεται να καταπολεμήσουν τον στιγματισμό και να ενθαρρύνουν την αναβίωση μιας ασφαλούς και βιώσιμης αγοράς τιτλοποιήσεων.

Ποιος υποστηρίζει την κάθε επιλογή;

Η συντριπτική πλειονότητα των ενδιαφερόμενων μερών υποστηρίζει την πρωτοβουλία αυτή. Δεν υπάρχει διαφορά όσον αφορά την κατηγορία των ερωτηθέντων, εφόσον η συντριπτική πλειονότητα των νομοθετών, κεντρικών τραπεζών, ρυθμιστικών και εποπτικών αρχών, παραγόντων της αγοράς και δεξαμενών σκέψης υποστηρίζει την πρωτοβουλία.

Γ. Επιπτώσεις της προτιμώμενης επιλογής

Ποια είναι τα οφέλη της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχουν, αλλιώς τα κυριότερα); 

Εφόσον οι προτεινόμενες πολιτικές θα δημιουργήσουν έναν νέο δίαυλο χρηματοδότησης της οικονομίας της ΕΕ, ο οποίος θα εξαρτάται λιγότερο από τους περιορισμούς του τραπεζικού τομέα, θα μειώσουν τις επιπτώσεις των χρηματοπιστωτικών κρίσεων στην παροχή πίστωσης και, κατ’ επέκταση, στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Ταυτοχρόνως, θα μειωθεί και το κοινωνικό κόστος των κρίσεων. Επιπλέον, προωθώντας την επέκταση των δομών τιτλοποίησης, οι κίνδυνοι των οποίων μπορούν να αναλυθούν, να γίνουν κατανοητοί και να τιμολογηθούν, οι επιλογές πολιτικής θα ενισχύσουν μια αγορά τιτλοποιήσεων που προάγει καλύτερη χρηματοδότηση της οικονομίας σε ένα πλαίσιο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η προτεινόμενη πολιτική θα έχει οποιονδήποτε άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο σε περιβαλλοντικά ζητήματα. 

Ποιο είναι το κόστος της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχει, αλλιώς οι κυριότερες αρνητικές επιπτώσεις); 

Πέρα από το κόστος της προσαρμογής των συμμετεχόντων στην αγορά και των δημόσιων αρχών στο νέο ρυθμιστικό πλαίσιο, δεν θα πρέπει να υπάρχει κανένα σχετικό κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η προτεινόμενη πολιτική θα έχει οποιονδήποτε άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο σε περιβαλλοντικά ζητήματα. 

Πώς θα επηρεαστούν οι μεγάλες, οι μικρομεσαίες και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις;

Οι επιλεγμένες επιλογές πολιτικής αναμένεται να έχουν πολλές θετικές επιπτώσεις στη χρηματοδότηση των ΜΜΕ. Πρώτον, η ένταξη των βραχυπρόθεσμων τιτλοποιήσεων, όπως τα ABCP, στο πλαίσιο STS, με ανάλογη βελτίωση της κεφαλαιακής τους μεταχείρισης, αναμένεται να ενθαρρύνει την ανάπτυξη αυτής της σημαντικής πηγής χρηματοδότησης για τις ΜΜΕ.

Δεύτερον, η πρωτοβουλία αναμένεται να παρέχει στις τράπεζες ένα εργαλείο για τη μεταφορά κινδύνου εκτός των ισολογισμών τους. Κατά συνέπεια, το αποδεσμευμένο κεφάλαιο πρόκειται να χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από τις τράπεζες για τη χορήγηση νέων πιστώσεων σε οικογένειες και εταιρείες, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι ΜΜΕ εγκατεστημένες στην ΕΕ.

Τέλος, με την καθιέρωση ενός ενιαίου και συνεκτικού πλαισίου τιτλοποίησης στην ΕΕ και με την ενθάρρυνση των συμμετεχόντων στην αγορά για περαιτέρω ανάπτυξη της τυποποίησης, η πρωτοβουλία θα πρέπει να μειώσει το λειτουργικό κόστος των τιτλοποιήσεων. Δεδομένου ότι οι εν λόγω δαπάνες είναι υψηλότερες από τον μέσο όρο για την τιτλοποίηση των δανείων προς τις ΜΜΕ, η εν λόγω μείωση προβλέπεται να έχει ιδιαίτερα ευεργετική επίδραση στο κόστος της πίστωσης για τις ΜΜΕ.

Θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και στις εθνικές διοικητικές αρχές; 

Όχι

Θα υπάρξουν άλλες σημαντικές επιπτώσεις; 

Όχι

Δ. Παρακολούθηση

Πότε θα αναθεωρηθεί η πολιτική;

Η επικείμενη νομοθεσία θα υπόκειται επίσης σε πλήρη αξιολόγηση (σε 4 έτη περίπου μετά την προθεσμία εφαρμογής της), προκειμένου να εκτιμηθεί, μεταξύ άλλων, ο βαθμός αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητάς της όσον αφορά την επίτευξη των στόχων που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση και να αποφασιστεί αν απαιτούνται νέα μέτρα ή τροποποιήσεις.