Αιτιολογική έκθεση του Συμβουλίου: Θέση (ΕΕ) αριθ. 2/2015 του Συμβουλίου που καθορίσθηκε σε πρώτη ανάγνωση εν όψει της έκδοσης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τροποποίηση της οδηγίας 98/70/ΕΚ σχετικά με την ποιότητα των καυσίμων βενζίνης και ντίζελ και για τροποποίηση της οδηγίας 2009/28/ΕΚ σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές

(2015/C 50/02)

I.   ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στις 18 Οκτωβρίου 2012, η Επιτροπή υπέβαλε την ανωτέρω πρόταση, η οποία βασίζεται στο άρθρο 192 παράγραφος 1 και στο άρθρο 114 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά ορισμένες από τις προτεινόμενες διατάξεις.

Σκοπός της πρότασης (1) είναι η τροποποίηση των οδηγιών σχετικά με την ποιότητα καυσίμων (98/70/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε με την 2009/30/ΕΚ, εφεξής οδηγία για την ποιότητα των καυσίμων) και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες (2009/28/ΕΚ, εφεξής οδηγία σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) με βάση την προβλεπόμενη σε αυτές τις δυο οδηγίες απαίτηση υποβολής έκθεσης από την Επιτροπή στην οποία θα εξετάζονται οι επιπτώσεις της έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης (2) στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου καθώς και τρόποι περιορισμού τους, και η οποία θα συνοδεύεται, ενδεχομένως, από πρόταση. (3)

Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε την έκθεσή της στις 11 Ιουλίου 2013, την οποία ακολούθησε η έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της θέσης του σε πρώτη ανάγνωση στις 11 Σεπτεμβρίου 2013. (4)

Στις 13 Ιουνίου 2014 το Συμβούλιο κατέληξε σε πολιτική συμφωνία για το σχέδιο πρότασης. Μετά την οριστική διατύπωση του κειμένου από τους Γλωσσομαθείς Νομικούς, το Συμβούλιο καθόρισε τη θέση του στις 9 Δεκεμβρίου 2014 αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, όπως ορίζεται στο άρθρο 294 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κατά τις εργασίες του το Συμβούλιο έλαβε υπόψη του τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής. Η Επιτροπή των Περιφερειών αποφάσισε να μην εκφέρει γνώμη.

II.   ΣΤΟΧΟΣ

Στόχος της πρότασης της Επιτροπής είναι να αρχίσει η μετάβαση σε βιοκαύσιμα τα οποία να μειώνουν σημαντικά τα αέρια θερμοκηπίου και όταν συνυπολογίζονται οι έμμεσες εκπομπές λόγω αλλαγής της χρήσης γης. Ενώ η Επιτροπή τονίζει ότι πρέπει να προστατευθούν οι ήδη πραγματοποιημένες επενδύσεις, οι στόχοι της πρότασης της Επιτροπής και τα βασικά στοιχεία της είναι τα εξής:

III.   ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

1.   Γενικά

Μολονότι το Συμβούλιο συμφωνεί με την Επιτροπή και το Κοινοβούλιο όσον αφορά τους κύριους στόχους της πρότασης, η προσέγγιση που ακολούθησε περιλαμβάνει τροποποιήσεις στην αρχική πρόταση. Το Συμβούλιο αναζητεί ισόρροπη προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη την ανάγκη να αντιμετωπιστούν

Ως αποτέλεσμα της προσέγγισης αυτής, η θέση του Συμβουλίου τροποποιεί σε κάποιο βαθμό την αρχική πρόταση της Επιτροπής, προκειμένου να αντικατοπτρίζει την τρέχουσα κατάσταση και τις αβεβαιότητες που σχετίζονται με τις εκτιμήσεις της έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης, και τις συνθήκες και προοπτικές για την παραγωγή και κατανάλωση βιοκαυσίμων, αναδιατυπώνοντας και διαγράφοντας ορισμένες διατάξεις του κειμένου. Αυτό συνεπάγεται ότι το Συμβούλιο δεν δέχθηκε καμία από τις τροπολογίες που περιέχονται στην γνώμη σε πρώτη ανάγνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και αφορούν αυτές τις διαγραφείσες διατάξεις της πρότασης. Επιπλέον, ορισμένες από τις προτεινόμενες τροπολογίες δεν έγιναν δεκτές διότι θεωρήθηκε ότι δεν συμβάλλουν επαρκώς στους στόχους της οδηγίας ενώ άλλες διατάξεις αναδιατυπώθηκαν με σκοπό την αποσαφήνιση και την ενίσχυση της οδηγίας.

Τα ακόλουθα τμήματα περιγράφουν τις ουσιαστικές αλλαγές.

2.   Βασικά θέματα πολιτικής

i)   Κατώτατο όριο για τα συμβατικά βιοκαύσιμα και τις νέες εγκαταστάσεις

Η Επιτροπή πρότεινε να περιοριστεί στο 5 % η συμβολή των βιοκαυσίμων και βιορευστών που παράγονται από σιτηρά και άλλα αμυλούχα, σακχαρούχα και ελαιούχα φυτά για την επίτευξη των στόχων της οδηγίας σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χωρίς να τίθενται όρια για τη συνολική τους κατανάλωση.

Μολονότι το Συμβούλιο θεωρεί ότι ένα κατώτατο όριο μπορεί να αποτελέσει μέσο άσκησης πολιτικής για τον μετριασμό της έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης, είναι της γνώμης ότι η πρόταση της Επιτροπής πρέπει να τροποποιηθεί προκειμένου να επιτευχθούν οι ανωτέρω στόχοι. Το Συμβούλιο στη θέση του καθορίζει το κατώτατο όριο στο 7 %. Σημειώνεται ότι το Κοινοβούλιο αύξησε επίσης το κατώτατο όριο που προτείνεται από την Επιτροπή με την τροπολογία του αριθ. 181 (στο 6 %, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών καλλιεργειών). Το Συμβούλιο δεν στηρίζει την τροπολογία του Κοινοβουλίου 184/REV που εφαρμόζει το κατώτατο όριο και για το στόχο μείωσης για την ένταση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της οδηγίας για την ποιότητα των καυσίμων, και σημειώνει ότι η Επιτροπή δεν περιέλαβε το κατώτατο όριο για την εφαρμογή της πρότασης. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι η εφαρμογή της δεν είναι κατάλληλη, δεδομένου ότι ο στόχος της οδηγίας για την ποιότητα των καυσίμων είναι ένας στόχος μείωσης για την ένταση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου του μείγματος καυσίμων της ΕΕ.

Επιπλέον, ενώ το Συμβούλιο δέχεται ένα όριο για τη συμβολή στην επίτευξη των στόχων της οδηγίας σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εκτιμά επίσης ότι το κατώτατο όριο δεν πρέπει να περιορίζει την ευελιξία των κρατών μελών, θεσπίζοντας ότι τα ποσά των βιοκαυσίμων που υπερβαίνουν το κατώτατο όριο θα πρέπει να είναι μη βιώσιμα και, συνεπώς, να μην έχουν πρόσβαση σε στήριξη στα κράτη μέλη. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο δεν μπορεί να δεχθεί την τροπολογία αριθ. 89 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Για τις νέες εγκαταστάσεις, το Συμβούλιο μπορεί κατ' αρχήν να συμφωνεί με την προσέγγιση της Επιτροπής, που υποστηρίχθηκε επίσης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να εφαρμοστεί ποσοστό 60 % κατ’ ελάχιστο όριο μείωσης των αερίων θερμοκηπίου από βιοκαύσιμα και βιορευστά που παράγονται σε νέες εγκαταστάσεις (στην ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας, αντί της προτεινόμενης ημερομηνίας της 1ης Ιουλίου 2014).

ii)   εκτιμήσεις ΕΑΧΓ, υποβολή εκθέσεων και επανεξέταση

Στο αρχικό της κείμενο, η Επιτροπή περιλαμβάνει υποχρέωση για τα κράτη μέλη/τους προμηθευτές καυσίμων να προσθέτουν τις εκτιμώμενες εκπομπές ΕΑΧΓ στις εκθέσεις τους, για τους σκοπούς του υπολογισμού της μείωσης του κύκλου ζωής των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τη χρήση βιοκαυσίμων/βιορευστών. Προτείνονται αντίστοιχα νέα παραρτήματα (V για την οδηγία περί ποιότητας των καυσίμων και VIII για την οδηγία περί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) με εκτιμώμενες εκπομπές λόγω έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης από ορισμένες ομάδες πρώτων υλών (5).

Το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι εν λόγω διατάξεις θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν καλύτερα τον βαθμό αβεβαιότητας που περιβάλλει τη μοντελοποίηση, τις παραδοχές και τις εκτιμήσεις που προκύπτουν για τις εκπομπές λόγω έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης, στοχεύοντας παράλληλα στην κατανόηση του φαινομένου της έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης, καθώς και στηρίζοντας την περαιτέρω ανάπτυξη των καλύτερων διαθέσιμων επιστημονικών στοιχείων. Το κείμενο του Συμβουλίου περιλαμβάνει συνεπώς κλίμακες που επεξηγούν την εν λόγω αβεβαιότητα όσον αφορά τις προσωρινές εκτιμώμενες εκπομπές λόγω έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης στα προαναφερθέντα νέα παραρτήματα. Τα κράτη μέλη/οι προμηθευτές καυσίμων θα αναφέρουν τα ποσά των βιοκαυσίμων/βιορευστών για κάθε κατηγορία πρώτων υλών που απαριθμούνται στα εν λόγω παραρτήματα, βάσει των οποίων η Επιτροπή θα εφαρμόζει τη διαδικασία υποβολής εκθέσεων συμπεριλαμβανομένου του εύρους τιμών, με στόχο να περιοριστεί ο βαθμός αβεβαιότητας και να δημιουργηθεί με τον τρόπο αυτό μια πιο στιβαρή επιστημονική βάση. Επιπλέον, κατά την υποβολή αναφορών και την επανεξέταση, η Επιτροπή θα εξετάζει επίσης τις πιθανές επιπτώσεις των πολιτικών της ΕΕ, όπως το περιβάλλον, το κλίμα και οι γεωργικές πολιτικές, καθώς και το κατά πόσον αυτά θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη.

Περιελήφθησαν επίσης στοιχεία ενισχυμένης επανεξέτασης, σε συνδυασμό με έναν νέο ορισμό των βιοκαυσίμων/βιορευστών χαμηλού κινδύνου εκπομπών λόγω αλλαγής της χρήσης γης, συμπεριλαμβανομένου και του καθορισμού των κριτηρίων αναγνώρισης και πιστοποίησης βιοκαυσίμων χαμηλού κινδύνου εκπομπών λόγω αλλαγής της χρήσης γης όπως αυτά που λαμβάνονται με αυξήσεις της απόδοσης, καθώς και η εξέταση των συστημάτων πιστοποίησης για την παραγωγή χαμηλού κινδύνου βιοκαυσίμων και βιορευστών στο πλαίσιο σχεδίου που περιλαμβάνει μέτρα άμβλυνσης. Η ρήτρα επανεξέτασης διατηρεί τη δυνατότητα προσθήκης προσαρμοσμένων εκτιμώμενων παραγόντων έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης στα κριτήρια αειφορίας. Επιπλέον, στο αναθεωρημένο άρθρο, με τη θέση του το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή, όπως διαπιστώθηκε στις τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 189, 107 και 190, να συμπεριλάβει στην αναθεώρηση τις πλέον πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες όσον αφορά τις βασικές παραδοχές για τις εκτιμήσεις της έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης, όπως είναι οι τάσεις στη γεωργική απόδοση και την παραγωγικότητα, ο καταλογισμός εκπομπών και οι συντελεστές της παρατηρηθείσας συνολικής αλλαγής της χρήσης γης και της αποψίλωσης.

Το Συμβούλιο δεν μπορεί να δεχθεί την τροπολογία 60 του Κοινοβουλίου, η οποία στοχεύει στην ένταξή των παραγόντων της έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης στον υπολογισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τον κύκλο ζωής των βιοκαυσίμων από το 2020 και μετά, στην οδηγία για την ποιότητα των καυσίμων, λόγω των εκτιμήσεων σχετικά με τη φύση των εκτιμώμενων εκπομπών λόγω έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης, όπως περιγράφηκε ανωτέρω. Επιπλέον, ως γενική προσέγγιση, η θέση του Συμβουλίου αποσκοπεί στη μέγιστη δυνατή συνοχή των τροπολογιών στην οδηγία για την ποιότητα των καυσίμων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Το Συμβούλιο πιστεύει ότι, για λόγους συνοχής μεταξύ των δύο τροποποιημένων οδηγιών, το νέο παράρτημα VIII της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως τροποποιήθηκε από τη θέση του Συμβουλίου, θα πρέπει να διατηρηθεί μαζί με το νέο παράρτημα V της οδηγίας για την ποιότητα των καυσίμων, και δεν θα πρέπει να απαλειφθεί όπως στην τροπολογία 164 του Κοινοβουλίου.

iii)   Κίνητρα για προηγμένα βιοκαύσιμα

Για την ενίσχυση των κινήτρων για προηγμένα βιοκαύσιμα, πέρα από το κατώτατο όριο για τα συμβατικά βιοκαύσιμα, η Επιτροπή πρότεινε ένα πρόγραμμα για την περαιτέρω προώθηση των εν λόγω βιοκαυσίμων από πρώτες ύλες που δεν συνεπάγονται πρόσθετη ζήτηση γης, εξηγώντας ότι το ενεργειακό τους περιεχόμενο πρέπει να υπολογίζεται τέσσερις φορές για την επίτευξη του στόχου του 10 % για τις μεταφορές, της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Προτείνεται ένα νέο παράρτημα IX της εν λόγω οδηγίας συμπεριλαμβανομένων των εν λόγω ζωοτροφών, όπως απόβλητα και κατάλοιπα.

Στη θέση του, το Κοινοβούλιο έχει συμπεριλάβει υποχρεωτικούς στόχους για τα κράτη μέλη που αποσκοπούν στη σταδιακή επίτευξη τουλάχιστον του 0,5 % της κατανάλωσης ενέργειας που πρέπει να καλύπτεται από προηγμένα βιοκαύσιμα το 2016, και τουλάχιστον 2,5 % το 2020. Το παράρτημα IX ταξινομείται σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες στα μέρη Α, Β και Γ, σύμφωνα με τα οποία ορισμένες πρώτες ύλες θα υπολογίζονται άπαξ, ορισμένες δύο φορές, ενώ κάποιες άλλες τέσσερις φορές για την επίτευξη του στόχου του 10 % για τις μεταφορές, και μόνον εκείνες από τα μέρη Α και Γ έναντι των στόχων των προηγμένων βιοκαυσίμων.

Το Συμβούλιο συμμερίζεται το στόχο της προώθησης της κατανάλωσης προηγμένων βιοκαυσίμων με χαμηλό κίνδυνο πρόκλησης έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης. Εντούτοις, στο πλαίσιο του Συμβουλίου, επικράτησαν έντονες αμφιβολίες σχετικά με τα οφέλη της τετραπλής προσμέτρησης ορισμένων πρώτων υλών, όπως προτείνεται από την Επιτροπή, με γνώμονα ανησυχίες για πιθανές στρεβλώσεις της αγοράς και απάτες, το δε εν λόγω καθεστώς δεν θεωρήθηκε ως το πλέον αποτελεσματικό εργαλείο παροχής κινήτρων για προηγμένα βιοκαύσιμα. Η θέση του Συμβουλίου περιλαμβάνει συνεπώς ορισμένα στοιχεία για την προώθηση των προηγμένων βιοκαυσίμων παρέχοντας παράλληλα ευελιξία στα κράτη μέλη, ανάλογα με τις δυνατότητες και τις εθνικές συνθήκες: Τα κράτη μέλη οφείλουν να καθορίσουν εθνικούς στόχους για τα προηγμένα βιοκαύσιμα με βάση μια τιμή αναφοράς 0,5 ποσοστιαίας μονάδας του στόχου του 10 % για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στις μεταφορές στην οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μπορούν να ορίζουν χαμηλότερο στόχο, με βάση τρεις κατηγορίες λόγων. Ωστόσο, θα πρέπει να δικαιολογούν κάθε καθορισμό στόχου χαμηλότερο από 0,5 εκατοστιαία μονάδα και να αναφέρουν τους τυχόν λόγους για την αδυναμία επίτευξης του εθνικού τους στόχου στα προηγμένα βιοκαύσιμα. Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει μια συγκεφαλαιωτική έκθεση σχετικά με τα επιτεύγματα των κρατών μελών για την εκπλήρωση των εθνικών τους στόχων για τα προηγμένα βιοκαύσιμα.

Αν και αντιμετωπίζει ως εκ τούτου τους νομικώς μη δεσμευτικούς επιμέρους στόχους σε εθνικό επίπεδο για τα προηγμένα βιοκαύσιμα ως ένα αποτελεσματικό κίνητρο και ένα σαφές σήμα για επενδύσεις, το Συμβούλιο δεν μπορεί να υποστηρίξει τόσο το χαρακτήρα όσο και την πορεία για ένα στόχο για προηγμένα βιοκαύσιμα που περιλαμβάνονται στη θέση του Κοινοβουλίου, λόγω των ανησυχιών όσον αφορά τόσο τη διαθεσιμότητα όσο και το κόστος των εν λόγω βιοκαυσίμων. Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, στην τροπολογία 111, φαίνεται να συμφωνούν σχετικά με την ανάγκη να περιληφθεί στην αναθεώρηση αξιολόγηση της διαθεσιμότητας των καυσίμων αυτών, για τον συνυπολογισμό περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών θεμάτων στη συνάρτηση αυτή, καθώς και τη δυνατότητα θέσπισης πρόσθετων κριτηρίων για τη διασφάλιση της αειφορίας τους.

Ως πρόσθετα κίνητρα για προηγμένα βιοκαύσιμα, η θέση του Συμβουλίου επεκτείνει το εργαλείο στατιστικών μεταφορών της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την κάλυψη αυτών των προηγμένων βιοκαυσίμων, και η διπλή προσμέτρηση της συνεισφοράς των εν λόγω βιοκαυσίμων επεκτείνεται στο σύνολο των στόχων της εν λόγω οδηγίας.

Η θέση του Συμβουλίου περιλαμβάνει τροποποιημένο νέο παράρτημα IX, το οποίο έχει επεκταθεί ώστε να περιλάβει, στο τμήμα Α, περισσότερα στοιχεία όπως απόβλητα και κατάλοιπα που προέρχονται από τη δασοκομία και τα βιολογικά απόβλητα από νοικοκυριά, τα οποία θα υπολογίζονται διπλά ως προς το ενεργειακό τους περιεχόμενο για την επίτευξη των στόχων. Το μέρος Β θα περιέχει μόνο τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια και ζωικά λίπη, η συμβολή των οποίων δεν θα υπολογίζεται στο ειδικό εθνικό στόχο για τα προηγμένα βιοκαύσιμα.

Ως προστατευτική διάταξη, οι πρώτες ύλες για βιοκαύσιμα που δεν περιλαμβάνονται στο παράρτημα ΙΧ και οι οποίες έχουν προσδιοριστεί ως απόβλητα, κατάλοιπα, μη εδώδιμες κυτταρινούχες ύλες ή λιγνοκυτταρινούχες ύλες, και χρησιμοποιούνται σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις πριν από την έκδοση της οδηγίας, μπορούν να συνυπολογίζονται για την επίτευξη του εθνικού στόχου για τα προηγμένα βιοκαύσιμα. Η εξορθολογισμένη και σαφής κατηγοριοποίηση στο παράρτημα IX θα πρέπει, κατά την άποψη του Συμβουλίου, να προτιμάται από τη σύνθετη δομή του παραρτήματος IX όπως περιλαμβάνεται στη θέση του Κοινοβουλίου.

Το Συμβούλιο συμμερίζεται σε γενικές γραμμές την επιθυμία του Κοινοβουλίου να ενισχύσει τις διατάξεις για την ελαχιστοποίηση των ενδεχόμενων κινδύνων απάτης, όπως της πολλαπλής διεκδίκησης μεμονωμένων παρτίδων στην ΕΕ, ή της εσκεμμένης τροποποίησης υλικών για να εμπίπτουν στο παράρτημα IX, και έχει λάβει υπόψη αντίστοιχα στοιχεία που περιλαμβάνονται στις τροπολογίες 101 και 185, ώστε τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και τη χρήση συστημάτων παρακολούθησης και εντοπισμού πρώτων υλών και των παραγόμενων βιοκαυσίμων, σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, και να εξασφαλίζουν ότι αναλαμβάνεται δράση όταν εντοπίζεται απάτη. Επιπλέον, η θέση του Συμβουλίου περιλαμβάνει μια υποχρέωση υποβολής εκθέσεων για τα κράτη μέλη, γεγονός που θα επιτρέψει στην Επιτροπή να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται για την πρόληψη και την καταπολέμηση της απάτης, και αν απαιτείται η λήψη πρόσθετων μέτρων, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο Ένωσης.

Όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων από τα κράτη μέλη και από την Επιτροπή σχετικά με τη διαθεσιμότητα και την αειφορία των βιοκαυσίμων που παράγονται από τις πρώτες ύλες που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΧ, η θέση του Συμβουλίου περιλαμβάνει επίσης την υποχρέωση για τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να λάβουν δεόντως υπόψη τις αρχές της ιεράρχησης των αποβλήτων που έχει θεσπιστεί στην οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα, την αρχή της διαδοχικής χρήσης της βιομάζας, τη διατήρηση των αναγκαίων αποθεμάτων άνθρακα στο έδαφος και την ποιότητα του εδάφους και των οικοσυστημάτων, αλλά δεν θεωρεί την τροπολογία 59 του Κοινοβουλίου, που εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις για την εξακρίβωση της συμμόρφωσης με την ιεράρχηση των αποβλήτων, ως κατάλληλη και εφαρμόσιμη. Το Συμβούλιο σημειώνει ότι οι τροπολογίες 12 και 109 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ομοίως απαιτούν από την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση σχετικά και με τη διαθεσιμότητα των προηγμένων βιοκαυσίμων και με τις περιβαλλοντικές και τις οικονομικές επιπτώσεις των βιοκαυσίμων που παράγονται από απόβλητα, κατάλοιπα, παραπροϊόντα ή πρώτες ύλες μη παραγόμενες σε αγροκαλλιέργειες.

iv)   Κίνητρα για ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και για μέτρα ενεργειακής απόδοσης

Η πρόταση της Επιτροπής εξέτασε τρόπους μετριασμού των κινδύνων έμμεσης αλλαγής στη χρήση γης σε άμεση σχέση με την παραγωγή και την κατανάλωση των βιοκαυσίμων. Ωστόσο, το Συμβούλιο θεωρεί ότι η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές των μεταφορών ως πρωταρχικός στόχος, μπορεί επίσης να προωθηθεί με μεγαλύτερη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Το κείμενο του Συμβουλίου ενισχύει επομένως τους πολλαπλασιαστικούς συντελεστές για τον υπολογισμό της συμβολής της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που καταναλίσκεται από ηλεκτροκίνητες αμαξοστοιχίες και ηλεκτρικά οδικά οχήματα, ώστε να ενισχύσει την ανάπτυξή τους και τη διείσδυσή τους στην αγορά.

Παρόμοιες διατάξεις δεν περιλαμβάνονται στη θέση του Κοινοβουλίου. Το Κοινοβούλιο, καλεί ωστόσο την Επιτροπή να υποβάλει συστάσεις για πρόσθετα μέτρα για την ενθάρρυνση της ενεργειακής απόδοσης και της εξοικονόμησης ενέργειας στις μεταφορές, που θα μπορούσε να προσμετρηθεί για τον υπολογισμό της ποσότητας ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που καταναλώνεται στις μεταφορές για το στόχο του ποσοστού 10 % στον τομέα των μεταφορών, της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (τροπολογίες 153 και 154). Ενώ το Συμβούλιο εκτιμά τη μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση εν γένει ως σημαντική συμβολή στη μείωση των εκπομπών άνθρακα από τις μεταφορές, δεν θεωρεί ότι τα μέτρα και οι επιπτώσεις τους στον εν λόγω τομέα θα πρέπει να αποτελούν μέρος μιας οδηγίας για την τροποποίηση της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

v)   Συμμόρφωση με τα κριτήρια αειφορίας: Εθελοντικά συστήματα και αμοιβαία αναγνώριση

Σχετικά με την υποβολή εκθέσεων και την επανεξέταση της λειτουργίας των εθελοντικών συστημάτων που καθορίζονται σύμφωνα με τις οδηγίες για την ποιότητα των καυσίμων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο έχουν αμφότερα περιλάβει λεπτομερείς και πολύ παρόμοιες διατάξεις υποβολής εκθέσεων, ώστε να μπορεί η Επιτροπή να εκτιμά, π.χ., την ανεξαρτησία, τη διαφάνεια, τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων και τη γενικότερη ανθεκτικότητα των συστημάτων (τροπολογίες 54, 58 και 103), και το κείμενο του Συμβουλίου καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση, εφόσον είναι απαραίτητο, για την τροποποίηση των διατάξεων των οδηγιών για την ποιότητα των καυσίμων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που αφορούν τα εθελοντικά συστήματα, με σκοπό την προώθηση της βέλτιστης πρακτικής.

Όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των εθελοντικών συστημάτων και τα εθνικά συστήματα συμμόρφωσης με τα κριτήρια αειφορίας για τα βιοκαύσιμα/βιορευστά, το Συμβούλιο εκτιμά ότι οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες ισχύει η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης μεταξύ όλων των συστημάτων θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ώστε να διευκολυνθεί η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Προς τον σκοπό αυτό, η θέση του Συμβουλίου περιέχει διατάξεις για τις οδηγίες περί της ποιότητας των καυσίμων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με την οποία τα κράτη μέλη μπορούν να κοινοποιούν το εθνικό τους σύστημα στην Επιτροπή, η οποία θα το αξιολογεί κατά προτεραιότητα. Δεν μπορεί να απορριφθεί απόφαση σχετικά με υποβληθέν κατ' αυτόν τον τρόπο εθνικό σύστημα συμμόρφωσης που θα ληφθεί μέσω διαδικασίας εξέτασης και αμοιβαίας αναγνώρισης συστήματος που αξιολογήθηκε θετικά από άλλα συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων σε εθελοντική βάση, σύμφωνα με τα σχετικά άρθρα. Η θέση του Κοινοβουλίου περιλαμβάνει την αυτόματη αμοιβαία αναγνώριση των συστημάτων επαλήθευσης (τροπολογία 102), την οποία το Συμβούλιο δεν θεωρεί ενδεδειγμένη.

vi)   Πράξεις κατ’ εξουσιοδότηση

Η Επιτροπή πρότεινε πολλές προσαρμογές σε αμφότερες τις οδηγίες για την ποιότητα των καυσίμων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κυρίως σχετικά με την ανάθεση εξουσιών στην Επιτροπή για την έκδοση βάσει των άρθρων 290 και 291 της ΣΛΕΕ.

Το Συμβούλιο επανεξέτασε τις διατάξεις αυτές λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις αλλαγές που επέφερε η ΣΛΕΕ μετά την έκδοση των δύο οδηγιών, και ιδίως το άρθρο 290 σχετικά με την εξουσία έκδοσης μη νομοθετικών πράξεων γενικής ισχύος που συμπληρώνουν ή τροποποιούν ορισμένα μη ουσιώδη στοιχεία της νομοθετικής πράξης. Ως εκ τούτου το Συμβούλιο αποφάσισε να περιορίσει την ανάθεση εξουσιών στην Επιτροπή, για περίοδο πέντε ετών, με την προσθήκη των εκτιμώμενων τυπικών και προκαθορισμένων τιμών για τις οδούς βιοκαυσίμων και τις επιτρεπόμενες αναλυτικές μεθόδους που σχετίζονται με τις προδιαγραφές για τα καύσιμα και την επιτρεπόμενη απόκλιση της τάσης ατμών για τη βενζίνη που περιέχει βιοαιθανόλη, σε τροποποιήσεις της οδηγίας για την ποιότητα των καυσίμων, και όσον αφορά ενδεχόμενες προσθήκες στον κατάλογο των πρώτων υλών και των καυσίμων στο παράρτημα IX και των εκτιμώμενων τυπικών και προκαθορισμένων τιμών για τις οδούς βιοκαυσίμων και βιορευστών στην οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο δεν μπορεί να δεχθεί τροπολογίες στην θέση του Κοινοβουλίου οι οποίες αναθεωρούν ή προσθέτουν τις διατάξεις για την εκχώρηση εξουσιών στην Επιτροπή και δεν επελέγησαν από το Συμβούλιο.

Όσον αφορά άλλες διατάξεις περί μεταβίβασης αρμοδιοτήτων που πρότεινε η Επιτροπή, το Συμβούλιο κατέληξε, μετά από ενδελεχή κατά περίπτωση ανάλυση, ότι είναι περισσότερο σκόπιμες, είτε οι εκτελεστικές πράξεις, είτε η συνήθης νομοθετική διαδικασία.

vii)   Αιτιολογικές σκέψεις

Οι αιτιολογικές σκέψεις έχουν τροποποιηθεί από το Συμβούλιο ώστε να συσχετίζονται με τα τροποποιημένα επιχειρησιακά τμήματα της οδηγίας, και ως εκ τούτου η άποψη του Συμβουλίου σχετικά με τις τροποποιημένες αιτιολογικές σκέψεις του Κοινοβουλίου αντιστοιχεί με την άποψή του ως προς τις τροπολογίες του Κοινοβουλίου για τις λειτουργικές διατάξεις. Επιπλέον, βλ. σημείο 4, αιτιολογικές σκέψεις, κατωτέρω.

3.   Άλλα θέματα πολιτικής

Στο πλαίσιο εκπομπών λόγω αλλαγής της χρήσης γης και των προηγμένων βιοκαυσίμων, το Συμβούλιο έκρινε αναγκαίο για μεγαλύτερη σαφήνεια και συνοχή να προσθέσει ορισμένους νέους ορισμούς στις οδηγίες για την ποιότητα των καυσίμων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ενώ η θέση του Κοινοβουλίου περιλαμβάνει μεγαλύτερο αριθμό νέων ορισμών (τροπολογίες 34 έως 37 και 69 έως 76), που δεν είναι αναγκαίοι κατά την άποψη του Συμβουλίου, σημειώνεται ότι ορισμένοι από τους προτεινόμενους νέους ορισμούς συμπίπτουν, τουλάχιστον εν μέρει, με ορισμένους από τους ορισμούς που εισήγαγε το Συμβούλιο (ιδίως στις «μη εδώδιμες κυτταρινούχες ύλες» και τις «λιγνοκυτταρινούχες ύλες»).

Ως προς τον υπολογισμό του αντικτύπου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα βιοκαύσιμα/βιορευστά, το Συμβούλιο αποφάσισε ότι, σε αντίθεση με την πρόταση της Επιτροπής, η προσαύξηση για τα βιοκαύσιμα/βιορευστά των οποίων η βιομάζα προέρχεται από αποκατεστημένα υποβαθμισμένα εδάφη θα πρέπει να διατηρηθεί.

4.   Άλλες τροπολογίες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Άλλες τροπολογίες, που δεν θεωρούνται αναγκαίες ή ενδεδειγμένες για την επίτευξη των στόχων της οδηγίας, και ως εκ τούτου δεν περιλαμβάνονται στη θέση του Συμβουλίου, αφορούν:

IV.   ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Κατά τον καθορισμό της θέσης του, το Συμβούλιο έλαβε πλήρως υπόψη του την πρόταση της Επιτροπής και τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε πρώτη ανάγνωση. Όσον αφορά τις τροπολογίες που πρότεινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο παρατηρεί ότι ένας αριθμός τροπολογιών έχει περιληφθεί - κατά το πνεύμα, εν μέρει ή πλήρως - στην θέση του.

(1)  εγγρ. 15189/12 ENV 789 ENER 417 ENT 257 TRANS 346 AGRI 686 POLGEN 170 CODEC 2432

(2)  «ΕΑΧΓ»

(3)  Άρθρο 7δ παράγραφος 6 της οδηγίας 2009/30/ΕΚ και άρθρο 19 παράγραφος 6 της οδηγίας 2009/28/ΕΚ.

(4)  A7-0279/2013

(5)  Σιτηρά και άλλα αμυλούχα, σακχαρούχα, και ελαιούχα φυτά.