24.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 71/3


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Απλούστευση της ΚΓΠ»

(διερευνητική γνωμοδότηση)

(2016/C 071/02)

Εισηγητής:

ο κ. Seamus BOLAND

Στις 2 Σεπτεμβρίου 2015, και σύμφωνα με το άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα:

«Απλούστευση της ΚΓΠ»

(διερευνητική γνωμοδότηση).

Το ειδικευμένο τμήμα «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και περιβάλλον», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 18 Νοεμβρίου 2015.

Κατά την 512η σύνοδο ολομέλειάς της, που πραγματοποιήθηκε στις 9 και 10 Δεκεμβρίου 2015 (συνεδρίαση της 9ης Δεκεμβρίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 196 ψήφους υπέρ, 9 κατά και 26 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση:

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως προτεραιότητα τη σε βάθος απλούστευση της εφαρμογής της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) και ότι έχει ήδη προτείνει, και θα συνεχίσει να προτείνει, την απλούστευση ορισμένων πράξεων της Επιτροπής, προκειμένου να καταστεί ευκολότερη η κατανόηση και η επιτόπια εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ.

1.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η αύξηση της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου και η μείωση των περιττών διοικητικών και συναφών δαπανών για τους γεωργούς, τους άλλους δικαιούχους, τις οργανώσεις παραγωγών και τις εθνικές διοικήσεις αποτελούν αναγκαίο τμήμα της διαδικασίας απλούστευσης.

1.3

Οι απλουστεύσεις στο σύστημα πρέπει να υλοποιηθούν το συντομότερο δυνατόν και κυρίως πρέπει να εξασφαλίσουν διευκολύνσεις για τους γεωργούς. Είναι ζωτικής σημασίας αυτές οι απλουστεύσεις να συνοδευτούν από υποστήριξη με τη μορφή ενημέρωσης και εκπαίδευσης.

1.4

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τις προσπάθειες που έχει καταβάλει η Επιτροπή για την απλούστευση της εφαρμογής της νέας ΚΓΠ, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινοποιήσεις και τις αποφάσεις των κρατών μελών. Με την τρέχουσα προσέγγιση, είναι δύσκολο να απλουστευθεί σημαντικά η ΚΓΠ προς όφελος των γεωργών, χωρίς να διακυβεύεται η αυστηρή τήρηση των κανόνων. Αντίθετα, οι κανόνες αυτοί δεν είναι πάντοτε συνεκτικοί και αιτιολογημένοι από την άποψη της μετατροπής τους σε γνήσια δημόσια αγαθά και περιβαλλοντικά οφέλη.

1.5

Οι έλεγχοι και τα πιθανά πρόστιμα πρέπει να είναι αναλογικά προς το χρηματικό ποσό που έλαβε ο δικαιούχος, τους λόγους της μη συμμόρφωσης και την προθυμία λήψης διορθωτικών μέτρων. Οι σαφείς περιπτώσεις εσκεμμένης απάτης πρέπει να αντιμετωπίζονται μέσω των συνήθων διαδικασιών. Η ΕΟΚΕ συνιστά μείωση της δυσαναλογίας μεταξύ των μεγάλων μειώσεων των ενισχύσεων ακόμα και για παραβάσεις ήσσονος σημασίας.

1.6

Η εφαρμογή μέτρων οικολογικού προσανατολισμού πρέπει να λαμβάνει υπόψη απρόβλεπτους παράγοντες, όπως οι καιρικές συνθήκες, η ξηρασία ή άλλα παρόμοια συμβάντα που καθιστούν αδύνατη την εφαρμογή των μέτρων.

1.7

Μολονότι ζητήματα όπως οι μόνιμοι βοσκότοποι έχουν αποτελέσει αντικείμενο αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, είναι σημαντικό οι κανόνες που θεσπίζονται για την τήρηση της απόφασης να σχεδιάζονται κατά τρόπο ώστε να ελαχιστοποιούνται οι κανονιστικές ρυθμίσεις και όχι να αυξάνονται.

1.8

Η υφιστάμενη νομοθετική διαδικασία (κανονισμός του Συμβουλίου ο οποίος συνοδεύεται από κατ’ εξουσιοδότηση και εκτελεστικές πράξεις) είναι άκρως περίπλοκη και δυσνόητη για τους πολίτες. Ως εκ τούτου, πρέπει να εκπονηθεί μελέτη για το πώς μπορεί να απλουστευθεί αυτό το σύστημα.

1.9

Μετά την εφαρμογή ενός κατ’ αποκοπήν καθεστώτος στο πλαίσιο των άμεσων ενισχύσεων, το περίπλοκο σύστημα των δικαιωμάτων ενίσχυσης θα πρέπει να αναθεωρηθεί.

1.10

Ο προσωρινός βοσκότοπος θα πρέπει να διατηρήσει το καθεστώς της αρόσιμης γης, ανεξάρτητα από τη χρονική διάρκεια κατά την οποία χρησιμοποιείται ως βοσκότοπος.

1.11

Ο υφιστάμενος ορισμός του «ενεργού γεωργού» δεν πρέπει να θέτει σε μειονεκτική θέση τους γεωργούς και πρέπει να βασίζεται στο γεγονός ότι οι επιλέξιμες εκτάσεις γης τελούν υπό καθεστώς γεωργικής καλλιέργειας.

1.12

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι η απλούστευση της ΚΓΠ αποτελεί φιλόδοξο εγχείρημα, δεδομένου ιδίως ότι οι πολιτικές γεωργικής και αγροτικής ανάπτυξης είναι από τη φύση τους περίπλοκες. Η απλούστευση πρέπει να συνάδει με τους ευρύτερους στόχους πολιτικής, όπως:

το περιβάλλον,

η ασφάλεια των τροφίμων,

η διαθεσιμότητα τροφίμων,

η συνοχή,

η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και

η προώθηση της κοινωνικής ένταξης, της μείωσης της φτώχειας και της οικονομικής ανάπτυξης.

1.13

Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η μεθοδολογία που καθοδηγεί τη λήψη μέτρων για τα ποσοστά σφάλματος είναι σχεδιασμένη κατά τρόπο που να διασφαλίζεται η ορθή εφαρμογή.

1.14

Τα μέτρα για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων αγροτών στο καθεστώς για τους νέους γεωργούς πρέπει να διερευνηθούν και να θεσπιστούν άμεσα. Η πρόσβαση των νέων ανθρώπων στη γεωργία θα πρέπει να στηριχθεί.

1.15

Η ΕΟΚΕ συνιστά τη θέσπιση κανόνα για τον περιορισμό της αυξημένης γραφειοκρατίας. Για παράδειγμα, τη θέσπιση κανόνα που να επιτρέπει την εξάλειψη υφιστάμενων κανονιστικών ρυθμίσεων όταν προτείνονται νέες ρυθμίσεις.

2.   Γενικές παρατηρήσεις για την κοινή γεωργική πολιτική

2.1

Ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ, ο οποίος ανέρχεται σε 408 δισεκατ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020, αντιστοιχεί στο 38 % του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ. Ο πρώτος πυλώνας, οι πόροι του οποίου ανέρχονται σε 313 δισεκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύει το 77 % των συνολικών δαπανών της ΚΓΠ. Οι άμεσες ενισχύσεις, που ισοδυναμούν με 294 δισεκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύουν το 94 % των συνολικών πόρων του πρώτου πυλώνα.

2.2

Η παρούσα γνωμοδότηση λαμβάνει υπό σημείωση άλλες γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ (1).

2.3

Η τελευταία ευρεία μεταρρύθμιση της ΚΓΠ, η οποία ολοκληρώθηκε το 2013, συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης. Αυτό σημαίνει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμμετείχε ως συννομοθέτης επί ίσοις όροις με τους υπουργούς Γεωργίας, οι οποίοι αυξήθηκαν από 15 σε 28 από την προηγούμενη ευρεία μεταρρύθμιση το 2003.

2.4

Σημειώνεται ότι στη διάρκεια προηγούμενης μεταρρύθμισης της ΚΓΠ η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση σχετικά με τη ρύθμιση των άμεσων ενισχύσεων και η αξιολόγηση που περιεχόταν στην εν λόγω πρόταση έδειξε ότι ο γραφειοκρατικός φόρτος αυξήθηκε κατά 15-20 %. Συγχρόνως, πραγματοποιήθηκαν περικοπές στον προϋπολογισμό.

2.5

Κατά τα προηγούμενα έτη, εισήχθη σειρά τροπολογιών οι οποίες δεν διατηρούσαν πάντα μια σαφή διάκριση μεταξύ της απλούστευσης και της κατάργησης μέτρων της ΚΓΠ. Ορισμένα παραδείγματα είναι τα εξής:

Μια ενιαία κοινή οργάνωση αγοράς (ΚΟΑ) αντικατέστησε τις προηγουμένως υφιστάμενες 21 ΚΟΑ. Η δημιουργία της ΚΟΑ επέτρεψε την κατάργηση 86 πράξεων του Συμβουλίου και την αντικατάσταση 1 080 και πλέον νομοθετικών άρθρων από περίπου 350 άρθρα.

Ο «διαγνωστικός έλεγχος» του 2009 αποσυνέδεσε και κατάργησε διάφορα συστήματα, όπως τις ενισχύσεις για τις ενεργειακές καλλιέργειες και τον σκληρό σίτο, καθώς και το σύστημα διάθεσης της κρέμας γάλακτος, του βουτύρου και του συμπυκνωμένου βουτύρου.

Όσον αφορά τις εισαγωγές, οι απαιτήσεις που αφορούν την έκδοση πιστοποιητικών μειώθηκαν από 500 σε 65 και όσον αφορά τις εξαγωγές υπάρχουν πλέον μόνο 43 απαιτήσεις έκδοσης πιστοποιητικών.

Η Επιτροπή κατάργησε τις ειδικές προδιαγραφές εμπορίας για 26 είδη οπωροκηπευτικών, και αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις δεν επιβαρύνονται πλέον με κόστος συμμόρφωσης, δεν είναι πλέον αναγκαία η διενέργεια ελέγχων από τις εθνικές αρχές και αχρηστεύονται λιγότερα προϊόντα.

Οι γεωργοί δεν υποχρεούνται πλέον να κρατούν εκτάσεις στη διάθεσή τους επί 10 μήνες για να μπορέσουν να λάβουν τις άμεσες ενισχύσεις και, ως εκ τούτου, αποκτούν μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση της εκμετάλλευσής τους και ανταποκρίνονται καλύτερα στις εξελίξεις της αγοράς.

2.6

Σύμφωνα με τη ΓΔ AGRI, η κατανομή των πόρων ανά προτεραιότητα Αγροτικής Ανάπτυξης έχει ως εξής:

τεχνική βοήθεια και μεταλαμπάδευση γνώσεων 3 %,

ενίσχυση της βιωσιμότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων 20 %,

οικοσυστήματα 43 %,

προώθηση της οργάνωσης της διατροφικής αλυσίδας 10 %,

προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων 9 %,

προώθηση της κοινωνικής ένταξης 15 %.

3.   Ιστορικό

3.1

Η παρούσα διερευνητική γνωμοδότηση αποτελεί συνέχεια της επίσκεψης του Επιτρόπου Phil Hogan στη σύνοδο ολομέλειας της ΕΟΚΕ που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2015, στη διάρκεια της οποίας δήλωσε ότι κύρια προτεραιότητά του ήταν η επίτευξη μεγαλύτερης απλούστευσης της ΚΓΠ, καθώς και συνέχεια της μεταγενέστερης επιστολής τού Frans Timmermans, Πρώτου Αντιπροέδρου της Επιτροπής, με την οποία κάλεσε την ΕΟΚΕ να υποβάλει διερευνητική γνωμοδότηση επί του θέματος της απλούστευσης της ΚΓΠ.

3.2

Ο Επίτροπος θεωρεί ότι η απλούστευση θα διασφαλίσει την άμβλυνση της αυξημένης πολυπλοκότητας της ΚΓΠ και του αυξημένου διοικητικού φόρτου με τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί οι γεωργοί, οι άλλοι δικαιούχοι και οι διαχειριστικές αρχές, χωρίς παράλληλα να παραβλεφθεί οποιοσδήποτε από τους πρωταρχικούς στόχους της.

3.3

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οριστικοποιεί την αξιολόγηση όλων των συνεισφορών με γνώμονα τρεις κατευθυντήριες αρχές, ήτοι ότι οι δράσεις πρέπει:

να σέβονται τις πολιτικές της μεταρρύθμισης του 2013,

να επικεντρώνονται στα οφέλη για τους γεωργούς και τους άλλους δικαιούχους,

να μην θέτουν σε κίνδυνο τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των δαπανών της ΚΓΠ.

3.4

Σαφώς, οποιαδήποτε διαδικασία απλούστευσης δεν πρέπει να απειλεί την απασχόληση στον κλάδο.

3.5

Μέσω του πυλώνα της αγροτικής ανάπτυξης η ΚΓΠ διαδραματίζει ζωτικό ρόλο σε ό,τι αφορά την κοινωνική ένταξη, τη μείωση της φτώχειας και την οικονομική ανάπτυξη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αποφέρει οφέλη για το σύνολο του πληθυσμού των αγροτικών περιοχών. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει ρητά τους άξονες προτεραιότητας που καθορίζονται στο άρθρο 5 παράγραφος 6 στοιχεία α) έως γ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 (2): δημιουργία θέσεων εργασίας, προώθηση της τοπικής ανάπτυξης και ενίσχυση της προσβασιμότητας της χρήσης και της ποιότητας των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ). Ως εκ τούτου, με την απλούστευση της ΚΓΠ θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι τα αντίστοιχα κονδύλια θα καταστούν διαθέσιμα εύκολα και χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια.

3.6

Η Επιτροπή έχει κινήσει διαδικασία που περιλαμβάνει τον πλήρη έλεγχο όλης της υφιστάμενης νομοθεσίας, προκειμένου να προσδιοριστούν τομείς στους οποίους είναι εφικτό να γίνουν προσαρμογές και βελτιώσεις. Έχει ήδη λάβει συνεισφορές από τα κράτη μέλη, από βουλευτές του ΕΚ και από γεωργικές οργανώσεις σε ολόκληρη την ΕΕ. Πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα οι εν λόγω προτάσεις υπερβαίνουν τις 1 500 σελίδες. Από την εξέταση των εγγράφων προκύπτει ότι οι προτάσεις εμπίπτουν σε δύο γενικές κατηγορίες:

τη μείωση της γραφειοκρατίας για τους γεωργούς,

την προστασία μέτρων που έχουν σχεδιαστεί για την επίτευξη «στόχων οικολογικού προσανατολισμού».

3.7

Η ΕΟΚΕ σημειώνει τον κατάλογο προτεραιότητας των μέτρων απλούστευσης που καταρτίστηκε από το Συμβούλιο Γεωργίας και την προεδρία. Ο εν λόγω κατάλογος μπορεί να αποτελέσει τη βάση των προτάσεων που θα υποβάλει η Επιτροπή.

3.8

Η Επιτροπή καθιστά σαφές ότι κάθε κράτος μέλος απολαμβάνει σημαντική ελευθερία ως προς την επιλογή της δικής του μεθοδολογίας για τη διαχείριση και την παρακολούθηση της ΚΓΠ και ότι η απλούστευση μπορεί να επιτευχθεί βάσει μιας εύλογης ερμηνείας. Ωστόσο, τα κράτη μέλη πρέπει να επιδιώκουν τη βελτίωση της διαδικασίας απλούστευσης μέσω της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών.

4.   Προσεγγίσεις της απλούστευσης

4.1

Είναι γενικά αποδεκτό ότι απαιτείται απλούστευση προκειμένου η εφαρμογή της ΚΓΠ να μην είναι πιο περίπλοκη από όσο είναι αναγκαίο.

4.2

Η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει προτάσεις σχετικά με τις περιοχές οικολογικής εστίασης (ΠΟΕ) σε μια συγκεκριμένη γεωργική εκμετάλλευση, τις παρακείμενες ΠΟΕ, την αποζημίωση για τις ΠΟΕ σε περίπτωση εσφαλμένης δήλωσης και το σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων.

4.3

Η Επιτροπή προτίθεται να επανεξετάσει τις δυνατότητες απλούστευσης των άμεσων ενισχύσεων (ιδίως στο πλαίσιο του οικολογικού προσανατολισμού), της αγροτικής ανάπτυξης, το καθεστώς οπωροκηπευτικών και την πολιτική ποιότητας.

4.4

Η Επιτροπή παρουσιάζει επίσης δέσμη μέτρων η οποία καλύπτει στοιχεία των άμεσων ενισχύσεων, όπως οι νέοι γεωργοί, η συνδεδεμένη στήριξη και το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου (ΟΣΔΕ). Οι εν λόγω αλλαγές πρέπει να εφαρμοστούν, ει δυνατόν, από το έτος υποβολής αιτήσεων 2016 ή, το αργότερο, από το έτος υποβολής αιτήσεων 2017.

4.5

Οι κανόνες για τους μόνιμους βοσκοτόπους δημιουργούν προβλήματα στον χαρακτηρισμό των προσωρινών βοσκοτόπων ως αρόσιμης γης ή μόνιμων βοσκοτόπων. Πρέπει να είναι δυνατό να διατηρηθεί το καθεστώς του προσωρινού βοσκοτόπου (ο οποίος χαρακτηρίζεται ως αρόσιμη γη) ακόμη και αν οι γεωργοί αποφασίσουν να χρησιμοποιούν συνεχώς τη γη αυτή ως βοσκότοπο για πέντε ή περισσότερα έτη. Με τον τρόπο αυτό θα αποφευχθεί το όργωμα της γης από τους γεωργούς με σκοπό να μην καταστεί μόνιμος βοσκότοπος. Συνεπώς, οι εν λόγω εκτάσεις γης θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για περισσότερα έτη ως βοσκότοποι που παρουσιάζουν πλεονεκτήματα από οικολογική άποψη.

4.6

Όσον αφορά τα μέτρα για την αγορά, η Επιτροπή εργάζεται για την υλοποίηση ενός φιλόδοξου θεματολογίου απλούστευσης, το οποίο συνίσταται στην εκπόνηση των νέων κατ’ εξουσιοδότηση και εκτελεστικών πράξεων με σκοπό να ευθυγραμμιστούν οι κανόνες σε επίπεδο Επιτροπής με τον νέο κανονισμό του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων (κανονισμός ΚΟΑ). Στόχος είναι όχι μόνο να μειωθεί δραστικά ο αριθμός και η πολυπλοκότητα των κανόνων αυτών, αλλά και να διασφαλιστεί πραγματική απλούστευση για τους γεωργούς και τις επιχειρήσεις.

4.7

Η Επιτροπή προέβη προσφάτως σε δύο έγκαιρες αλλαγές των υφιστάμενων κανόνων εγκρίνοντας:

έναν εκτελεστικό κανονισμό με τον οποίο παρατάθηκε, για το έτος υποβολής αιτήσεων 2015, έως τις 15 Ιουνίου 2015 η καταληκτική ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων για παροχή άμεσων ενισχύσεων και υποστήριξης στο πλαίσιο ορισμένων μέτρων αγροτικής ανάπτυξης, γεγονός που έδωσε στους γεωργούς και τις εθνικές αρχές περισσότερο χρόνο για να προετοιμάσουν τις εν λόγω αιτήσεις, και

έναν κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό με τον οποίο τροποποιήθηκαν οι κανόνες για τις άμεσες ενισχύσεις μέσω της παροχής μεγαλύτερης ευελιξίας όσον αφορά τους όρους επιλεξιμότητας που πρέπει να πληρούνται για την εθελοντική συνδεδεμένη στήριξη για ζώα, ικανοποιώντας με αυτόν τον τρόπο το αίτημα πολλών κρατών μελών, βουλευτών και ενδιαφερόμενων μερών.

4.8

Η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει σειρά προτάσεων για αλλαγές που μπορούν να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο των υφιστάμενων κατευθυντηρίων γραμμών. Ορισμένα παραδείγματα είναι τα εξής:

Τα αμιγή ψυχανθή (π.χ. μηδική) δεν πρέπει να θεωρούνται εξ ορισμού μόνιμοι βοσκότοποι μετά την παρέλευση πέντε ετών.

Η περίοδος δήλωσης εκτάσεων που βρίσκονται σε αγρανάπαυση ως ΠΟΕ και η περίοδος υπό γεωργοπεριβαλλοντικές δεσμεύσεις δεν θα λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της πενταετούς περιόδου για τους μόνιμους βοσκοτόπους.

Η Επιτροπή θα υποβάλει σειρά προτάσεων σχετικά με τις άμεσες ενισχύσεις.

Η δεύτερη δέσμη μέτρων που πρόκειται να προταθεί από την Επιτροπή αποσκοπεί να καλύψει στοιχεία πέραν εκείνων με οικολογικό προσανατολισμό, όπως για παράδειγμα το καθεστώς για τους νέους γεωργούς, την εθελοντική συνδεδεμένη στήριξη και ορισμένες πτυχές του ΟΣΔΕ. Οι εν λόγω αλλαγές πρέπει να εφαρμοστούν, ει δυνατόν, από το έτος υποβολής αιτήσεων 2016 ή, το αργότερο, από το επόμενο έτος.

Οι κανόνες οικολογικού προσανατολισμού θα επανεξεταστούν περαιτέρω το 2016 κατόπιν του πρώτου έτους εφαρμογής, όπως δεσμεύτηκε η Επιτροπή τον Απρίλιο του 2014. Στόχος είναι η υποβολή πρόσθετης δέσμης μέτρων το 2016, προκειμένου τα μέτρα αυτά να εφαρμοστούν το επόμενο έτος (έτος υποβολής αιτήσεων 2017).

Η Επιτροπή θα εξετάσει τις δυνατότητες απλούστευσης του προγραμματισμού της αγροτικής ανάπτυξης και της έγκρισης των ΠΑΑ, της διπλής χρηματοδότησης, των ελέγχων, των απλουστευμένων επιλογών κόστους και της υποβολής εκθέσεων.

5.   Ζητήματα που σχετίζονται με την απλούστευση

5.1

Ο οικολογικός προσανατολισμός των άμεσων ενισχύσεων αποτελεί επί του παρόντος καθοριστικό στοιχείο των μεταρρυθμίσεων της κοινής γεωργικής πολιτικής. Μολονότι οι γεωργοί μαθαίνουν να προσαρμόζονται στις αλλαγές αυτές, εξακολουθούν να φοβούνται ότι τα συγκεκριμένα μέτρα μπορεί να μην είναι αρκετά ευέλικτα για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων συνθηκών που προκαλούνται από τις καιρικές συνθήκες ή τις διακυμάνσεις στις τιμές αγοράς.

5.2

Γίνεται αντιληπτό ότι θα λαμβάνουν χώρα αιφνιδιαστικές επιθεωρήσεις. Ωστόσο, οι αιφνιδιαστικές επιθεωρήσεις ενδέχεται, αφενός, να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα και, αφετέρου, να προκαλέσουν μεγάλη ψυχική αναστάτωση στους γεωργούς. Είναι σαφές ότι η δικαιοσύνη απαιτεί να παρέχεται εύλογη προθεσμία στον γεωργό πριν από τη διενέργεια της επιθεώρησης.

5.3

Δεδομένου ότι τα πρόστιμα που θα επιβάλλονται λόγω μη συμμόρφωσης θα είναι ασυνήθιστα υψηλά, οι γεωργοί φοβούνται ότι δεν θα λαμβάνουν στήριξη, ιδίως με τη μορφή κατάλληλης ενημέρωσης. Εν προκειμένω, τα κράτη μέλη πρέπει να παρέχουν επαρκή ενημέρωση στους γεωργούς που πλήττονται περισσότερο από τις αλλαγές, εστιάζοντας ιδιαίτερα στους γεωργούς που βρίσκονται σε κοινωνικά και οικονομικά μειονεκτική θέση.

5.4

Το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο όσον αφορά τον ορισμό του «ενεργού γεωργού» δεν είναι ικανοποιητικό και θα απαιτηθεί περαιτέρω περίπλοκη διοικητική διαδικασία. Εξαιτίας αυτού, υφίσταται κίνδυνος να αποκλειστούν οι γεωργοί που συμμετέχουν στη γεωργική παραγωγή και, αντιστρόφως, να συμπεριληφθούν οι γεωργοί που δεν συμμετέχουν στη γεωργική παραγωγή.

5.5

Οι γεωργοί εξακολουθούν να προσπαθούν να εξοικειωθούν με τον οικολογικό προσανατολισμό, ο οποίος βρίσκεται επί του παρόντος στο πρώτο έτος εφαρμογής του, και τις τρεις γεωργικές πρακτικές που συνεπάγεται. Η διαφοροποίηση των καλλιεργειών, η διατήρηση των μόνιμων βοσκοτόπων και η διάθεση του 5 % των εκτάσεων σε ΠΟΕ αποτελούν τις τρεις πτυχές της μεταρρύθμισης που πρέπει να πληρούν οι γεωργοί προκειμένου να είναι επιλέξιμοι για ενίσχυση.

5.6

Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι οι γεωργοί συχνά θεωρούνται υπεύθυνοι για σφάλματα που έχουν διαπραχθεί σε διοικητικό επίπεδο. Ειδικότερα, οι γεωργοί των οποίων το εισόδημα είναι χαμηλό και εξαρτώνται από αυτή την πηγή εισοδήματος αντιμετωπίζουν μια κατάσταση όπου κινδυνεύουν τα μέσα επιβίωσής τους.

5.7

«Η αναλογικότητα των κυρώσεων» αποτελεί ένα θέμα το οποίο θίγει επανειλημμένως η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών εμπορικών ενώσεων.

5.8

Οι γεωργοί που κατέχουν λιγότερα από 15 εκτάρια ή λαμβάνουν ενισχύσεις ύψους χαμηλότερου των 10 000 ευρώ θεωρούν ότι η συμμόρφωση πρέπει να βασίζεται σε ήπιους ελέγχους και ότι τυχόν επιπλέον έλεγχοι πρέπει να διενεργούνται μόνο εφόσον υφίστανται προκαταρκτικά στοιχεία που αποδεικνύουν σοβαρή μη συμμόρφωση.

5.9

Τα ζητήματα που αφορούν τους μόνιμους βοσκοτόπους, και εγείρονται στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 2014, πρέπει να επιλυθούν. Η υπόθεση επεσήμανε πολλές προβληματικές περιπτώσεις ζωνών ανάσχεσης (αρόσιμη γη), αρόσιμων βοσκοτόπων, αρόσιμης γης υπό καθεστώς παύσης καλλιέργειας και αρόσιμης γης υπό γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα, στις οποίες οι γεωργοί διέκριναν τον κίνδυνο να χαρακτηρισθούν επισήμως οι εκτάσεις αυτές μόνιμοι βοσκότοποι λόγω του κανόνα της πενταετίας.

5.10

Όπου οι γεωργικές οργανώσεις διαπιστώνουν την ανάγκη για απλούστευση, ευελιξία και αναλογικότητα, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις διακρίνουν πραγματικούς κινδύνους. Από τη σκοπιά της ΕΟΚΕ, το φαινόμενο αυτό καταδεικνύει την αποτυχία συμβιβασμού των στόχων της περιβαλλοντικής βελτίωσης με τους στόχους της παραγωγής τροφίμων σε οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

5.11

Όσον αφορά τις οριζόντιες διατάξεις, θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια πιο αναλογική προσέγγιση βάσει κινδύνων στην ένταση των ελέγχων, λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο και τα ενεχόμενα ποσά, τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας και τους διαφορετικούς στόχους και τα αποτελέσματα που επιδιώκονται.

5.12

Οι πολλαπλοί έλεγχοι πρέπει να αποφεύγονται. Σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, ιδίως όσον αφορά τις παραβάσεις ήσσονος σημασίας, οι μειώσεις των ενισχύσεων και οι διοικητικές κυρώσεις πρέπει να είναι αναλογικές. Επιπλέον:

Πρέπει να απλουστευθεί ο υπολογισμός των εν λόγω κυρώσεων.

Το σύστημα ελέγχου και επιβολής κυρώσεων για πολλαπλή συμμόρφωση πρέπει επίσης να αναθεωρηθεί σε σχέση με την αναλογικότητα.

Πρέπει να εξετασθεί το ενδεχόμενο να επιτρέπεται η καταβολή ενισχύσεων, συμπεριλαμβανομένης της προκαταβολικής καταβολής, μετά την ολοκλήρωση των διοικητικών ελέγχων.

Πρέπει να εναρμονιστεί η μεθοδολογία για τον υπολογισμό των ποσοστών σφάλματος.

Θα πρέπει να διευκολυνθεί η θέσπιση υψηλότερων ποσοστών ανοχής για παραβάσεις ήσσονος σημασίας, οι οποίες είναι σχετικά εύκολο να διορθωθούν.

5.13

Πρέπει να υπάρξει εστίαση στις ενέργειες που απαιτούν άμεση προσοχή, όπως η βελτίωση των κατευθυντηρίων σημειώσεων, η παροχή τεχνικής βοήθειας, καθώς και η διευκόλυνση της συνεργασίας και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των διοικήσεων.

5.14

Οι νέοι γεωργοί αντιμετωπίζουν δυσκολίες πρόσβασης στο νέο καθεστώς υπέρ των νέων γεωργών. Τα εμπόδια που δυσχεραίνουν αδικαιολόγητα την πρόσβαση αυτή πιθανόν να αποθαρρύνουν τους νέους ανθρώπους να ασχοληθούν με τη γεωργία και πρέπει να αρθούν. Η πρόσβαση των νέων ανθρώπων στη γεωργία θα πρέπει να στηριχθεί.

5.15

Οποιεσδήποτε τροποποιήσεις στο ισχύον νομικό πλαίσιο πρέπει να συμφωνηθούν με επάρκεια χρόνου ώστε να μπορέσουν οι γεωργοί να προγραμματίσουν κατάλληλη για την εποχή της σποράς. Συγκεκριμένα, οι τροποποιήσεις που αφορούν τις αιτήσεις για το έτος 2017 πρέπει να δημοσιευθούν το καλοκαίρι του 2016.

Βρυξέλλες, 9 Δεκεμβρίου 2015.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Γεώργιος ΝΤΑΣΗΣ


(1)  Ρυθμίσεις εφαρμογής της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ (ενημερωτική έκθεση), NAT/664, Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΕ C 13 της 15.1.2016, σ. 89Η ΚΓΠ με χρονικό ορίζοντα το 2020 (ΕΕ C 191 της 29.6.2012, σ. 116).

(2)  ΕΕ L 347 της 20.1.2013.


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Οι ακόλουθες τροπολογίες, οι οποίες έλαβαν τουλάχιστον το ένα τέταρτο των εκπεφρασμένων ψήφων απορρίφθηκαν κατά τη διάρκεια των συζητήσεων:

Να προστεθεί νέο σημείο μετά το σημείο 1.5

Προσθήκη νέου σημείου και αλλαγή αρίθμησης αναλόγως:

Η ΕΟΚΕ συνιστά θερμά οι επιθεωρήσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις να πραγματοποιούνται μόνο μετά από μια εύλογη περίοδο προειδοποίησης των κατόχων της εκμετάλλευσης, όχι μικρότερη από δεκατέσσερις ημέρες.

Αιτιολογία

Οι γεωργοί οι οποίοι ελέγχονται χωρίς προειδοποίηση, συχνά σε περιόδους αιχμής του έτους, διακινδυνεύουν την υγεία και την ασφάλεια, καθώς και το ψυχολογικό στρες που προκαλείται από το να πρέπει να εγκαταλείψουν σημαντικό έργο, όπως τοκετούς, συγκομιδή και ούτω καθεξής.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Υπέρ

84

Κατά

104

Αποχές

35

Να προστεθεί νέο σημείο πριν από το σημείο 1.6

Προσθήκη νέου σημείου και αλλαγή αρίθμησης αναλόγως:

Θα πρέπει να εφαρμόζεται υψηλότερο επίπεδο ανοχής για ήσσονος σημασίας παραβάσεις, εφόσον αντιπροσωπεύουν ένα χαμηλό επίπεδο μη συμμόρφωσης και που εύκολα διορθώνεται.

Αιτιολογία

Ορισμένες παραβάσεις είναι από τη φύση τους πολύ μικρές και εύκολα διορθώνονται, σε πολλές δε περιπτώσεις δεν επηρεάζουν τη συνολική γεωργική παραγωγή.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Υπέρ

75

Κατά

116

Αποχές

40