Δημοσίευση αίτησης καταχώρισης σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων

(2014/C 336/09)

Η παρούσα δημοσίευση παρέχει το δικαίωμα ένστασης κατά την έννοια του άρθρου 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1).

ΕΝΙΑΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 510/2006 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων  (2)

«PECORINO DELLE BALZE VOLTERRANE»

Αριθ. ΕΚ: IT-PDO-0005-01166 — 22.10.2013

ΠΓΕ ( ) ΠΟΠ ( X )

1.   Ονομασία

«Pecorino delle Balze Volterrane»

2.   Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα

Ιταλία

3.   Περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή του τροφίμου

3.1.   Τύπος προϊόντος

Κλάση 1.3. Τυριά

3.2.   Περιγραφή του προϊόντος για το οποίο ισχύει η ονομασία υπό 1

Το προϊόν «Pecorino delle Balze Volterrane» είναι τυρί παραγόμενο αποκλειστικά με πυτιά φυτικής προέλευσης και ανεπεξέργαστο πλήρες πρόβειο γάλα προερχόμενο από κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις της γεωγραφικής περιοχής. Το τυρί κατατάσσεται, αναλόγως της διάρκειας ωρίμασης, σε έναν από τους ακόλουθους τέσσερις τύπους:«fresco» (χλωρό), 7 έως 44 ημέρες διατήρησης·«semistagionato» (ημιώριμο), 45 ημέρες έως 6 μήνες ωρίμασης· «stagionato» (ώριμο), 6 έως 12 μήνες ωρίμασης· «da asserbo» (για διατήρηση), πλέον των 12 μηνών ωρίμασης. Επιπλέον, το «Pecorino delle Balze Volterrane», όταν διατίθεται στο εμπόριο. παρουσιάζει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

Φυσικές ιδιότητες: Σχήμα: κυλινδρικό με επίπεδες πλευρές, με ράχη ευθεία ή ελαφρώς κυρτή. Διάμετρος των επίπεδων πλευρών: 10 έως 20 cm. Ύψος της ράχης: 5 έως 15 cm. Βάρος: 600 g έως 2 Kg, για τους τύπους «fresco», «semistagionato» και «stagionato», έως 7 Kg για τον τύπο «da asserbo».

Χημικές ιδιότητες: Περιεκτικότητα σε λιπαρή ύλη επί ξηράς ουσίας: > 45 %· Πρωτεΐνες (Nx6,25): > 20 %·

Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά: Κρούστα: χρώματος που ποικίλλει από αχυροκίτρινο έως βαθυκίτρινο. Μετά από επεξεργασία με ελαιόλαδο και τέφρα έχει γκρίζο χρώμα. Μάζα: με συμπαγή δομή και ελάχιστη ευθρυπτότητα, με πιθανώς λίγες οπές ανομοιόμορφα κατανεμημένες. Στην τομή το χρώμα ποικίλλει από λευκό, για τον τύπο «fresco», έως ανοιχτοκίτρινο, λιγότερο ή περισσότερο έντονο, για τους τύπους «semistagionato», «stagionato» και «da asserbo». Άρωμα: επίμονο που θυμίζει γάλα και αγριοαγκινάρα, με οσμή αρωματικών φυτών και κίτρινων λουλουδιών. Γεύση: αρχικά γλυκιά, με οσμή γάλακτος και λουλουδιών και νότες αγριοαγκινάρας· επίγευση μεγάλης διάρκειας και επίμονη, με νότες νωπών φυτών· τελική γεύση, ελαφρώς πικάντικη, χαρακτηριστικό που γίνεται εντονότερο όσο επιμηκύνεται η περίοδος ωρίμασης και συνοδεύεται από ευγευστότητα και ελαφριά καυστικότητα στους τύπους «stagionato» και «da asserbo».

3.3.   Πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα)

Γάλα: πρόβειο, ανεπεξέργαστο και πλήρες, παραγόμενο από ζώα της φυλής Sarda που εκτρέφονται με σύστημα ημι-ελεύθερης βοσκής.

Πυτιά: φυτική, προερχόμενη από ταξιανθίες κάρσιου ή αγριοαγκινάρας (Cynaria cardunculus).

Αλάτι: λεπτό.

3.4.   Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης)

Τα πρόβατα τρέφονται, τουλάχιστον κατά τα 2/3 της απαιτούμενης ποσότητας, βόσκοντας εντός της γεωγραφικής περιοχής προέλευσης. Διατηρημένες χορτονομές και κόκκοι σιτηρών (κριθή, βρώμη, λαθούρια) χορηγούνται σε ποσότητες που ποικίλλουν από 100 g/κεφαλή/ημέρα έως 800 g/κεφαλή/ημέρα, αναλόγως της περιόδου του έτους, με τις μέγιστες τιμές συγκεντρωμένες στους χειμερινούς μήνες και τις ελάχιστες στους θερινούς. Η διατροφή των προβάτων δεν μπορεί να περιλαμβάνει γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς (ΓΤΟ).

3.5.   Συγκεκριμένα στάδια της παραγωγής που πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

Η εκτροφή των ζώων, η τυροποίηση και η ωρίμαση του τυριού είναι οι φάσεις της παραγωγής που πρέπει να εκτελούνται εντός της περιοχής παραγωγής.

3.6.   Ειδικοί κανόνες για τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ.

—

3.7.   Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση

Κατά τη διάθεσή του στην κατανάλωση, το προϊόν φέρει στην ετικέτα που έχει τοποθετηθεί σε μία από τις δυο πλευρές, με ευανάγνωστους και ανεξίτηλους χαρακτήρες, εκτός από το λογότυπο του προϊόντος και το σύμβολο της Ένωσης, τις ακόλουθες ενδείξεις:

Το προϊόν μπορεί να πωλείται προσυσκευασμένο, δηλαδή συσκευασμένο υπό κενό, ακέραιο και/ή τεμαχισμένο. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι μετά την κοπή το προϊόν διατηρεί την ταυτότητά του, η ένδειξη «Pecorino delle Balze Volterrane» πρέπει να εναλλάσσεται στην ετικέτα με το λογότυπο του προϊόντος τουλάχιστον 4 φορές (με αποστάσεις 90° μεταξύ τους). Απαγορεύεται η προσθήκη κάθε άλλου χαρακτηρισμού ο οποίος δεν προβλέπεται ρητά.

Επιτρέπεται ωστόσο να χρησιμοποιούνται ενδείξεις που παραπέμπουν στο όνομα ή την εταιρική επωνυμία ή το σήμα ιδιωτικής επιχείρησης, εφόσον δεν έχουν εγκωμιαστικό χαρακτήρα και δεν παραπλανούν τον καταναλωτή, καθώς και άλλες αξιόπιστες και τεκμηριωμένες μνείες, οι οποίες επιτρέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία. Ο λογότυπος του προϊόντος συνίσταται, όπως εμφαίνεται στο σχήμα, σε εικόνα στρογγυλού σχήματος, στο κέντρο της οποίας εμφανίζεται σε σχηματοποιημένη μορφή μια αγριοαγκινάρα (γαϊδουράγκαθο) και δύο γραφικά καμπυλωτού σχήματος που σχηματίζουν το λατινικό γράμμα «V» και αποτελούν ταυτοχρόνως και τα φύλλα της αγριοαγκινάρας, ενώ οριοθετούν δύο λόφους που εμφανίζονται στο φόντο μαζί με τον υπερκείμενο ουρανό. Στο εσωτερικό του κύκλου αναγράφεται η ένδειξη «Pecorino delle Balze Volterrane». Το μέγεθος του λογότυπου επιτρέπεται να αυξομειώνεται ανάλογα με τις ανάγκες της χρήσης.

4.   Συνοπτική οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής

Η περιοχή εκτροφής των προβάτων και παραγωγής και ωρίμασης του τυριού «Pecorino delle Balze Volterrane» εκτείνεται αποκλειστικά στο έδαφος των κοινοτήτων Volterra, Pomarance, Montecatini Val di Cecina, Castelnuovo Val di Cecina, Monteverdi, οι οποίες ανήκουν όλες στην επαρχία Pisa.

5.   Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή

5.1.   Ιδιαιτερότητα της γεωγραφικής περιοχής

Ευρισκόμενο στο νοτιοανατολικό άκρο της επαρχίας Pisa, η περιοχή παραγωγής εκτείνεται μεταξύ των κοιλάδων των ποταμών Era (προς Βορρά) και Cecina (προς Νότο). Καθώς η περιοχή βρίσκεται στην ενδοχώρα αλλά σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα, το κλίμα που επικρατεί είναι υποπαράκτιο, με βροχερούς φθινοπωρινούς και εαρινούς μήνες. Από γεωλογικής πλευράς, παρουσιάζει εξαιρετικά ποικίλη μορφολογία, λόγω της έντονης διάβρωσης που οφείλεται στο μετεωρικό νερό, σε συνδυασμό με τη μακρόχρονη ανθρώπινη δραστηριότητα (υλοτομία, βοσκή), που οδήγησαν στον σχηματισμό των biancane (μικροί αργιλώδεις θόλοι με λοφώδη όψη), calanchi (σειρά πολύ απότομων μικρών συνεχόμενων κοιλάδων, χαρακτηριζόμενων από επιπεδομετρική προβολή παρόμοια με πέταλο αλόγου) και balze (γιγάντια βάραθρα οφειλόμενα στη διαβρωτική δράση του μετεωρικού νερού). Σε αυτό το περιβάλλον η βλάστηση υφίσταται πολύ έντονη φυσική επιλογή. Το πολυσχιδές ανάγλυφο, η κινητικότητα και η χαμηλή διαπερατότητα του υποστρώματος, η χαμηλή περιεκτικότητά του σε οργανική ύλη και ο πλούτος του σε ανόργανα άλατα, καθώς και οι μακρόχρονες περίοδοι ξηρασίας, έχουν ως αποτέλεσμα τη φυσική επιλογή φυτών που έχουν ανοχή στην αλατότητα και εκφράζουν ειδικούς μηχανισμούς προσαρμογής. Οι κορυφές των calanchi και τα crinali καλύπτονται από λειμώνες αγρωστωδών, ενώ στις περιοχές με επιφανειακή άργιλο επικρατεί η ονοβρυχίδα και στη βάση των calanchi τα φυτά που είναι ανθεκτικά στα λιμνάζοντα ύδατα. Διαδεδομένα είναι επίσης το θυμάρι και τα φυτά που μπορούν να χρησιμεύσουν για βόσκηση, όπως το σπάρτο. Κυρίως όμως εκεί «γεννιέται αυθόρμητα και σε μεγάλο πλήθος» (Amerighi, 1973) η αγριοαγκινάρα. Η μεταποίηση του ανεπεξέργαστου γάλακτος απευθείας σε τυροκομεία που γειτνιάζουν άμεσα με τα ποιμνιοστάσιο αποτελεί ένα από τα καθοριστικά στοιχεία του βιοτεχνικού χαρακτήρα της δραστηριότητας αυτής. Χάρη στη χρήση του τοπικού εργατικού δυναμικού και παραδοσιακών τεχνικών, εξασφαλίστηκε η αδιάλειπτη διατήρηση της παράδοσης, με αποτέλεσμα τη σταθερά μεγάλη ειδίκευση, η οποία αναπόφευκτα συνδέεται με ανθρώπινους πόρους που δύσκολα συναντώνται σε άλλα τοπικά περιβάλλοντα.

5.2.   Ιδιοτυπία του προϊόντος

Η ιδιοτυπία του «Pecorino delle Balze Volterrane» οφείλεται κυρίως στην ιδιαίτερη μέθοδο παραγωγής, η οποία στηρίζεται στη χρήση φυτικής μαγιάς, λαμβανόμενης από άνθη αγριοαγκινάρας που αφθονεί στην περιοχή. Χάρη στο στοιχείο αυτό και τη μορφολογία των βοσκοτόπων, το προϊόν διακρίνεται από τα άλλα τυριά που παράγονται από πρόβειο γάλα, ιδίως από οργανοληπτική άποψη. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αποτελούν η γεύση, που είναι αξιοπρόσεκτα γλυκιά για πρόβειο τυρί, και το άρωμά του, που προέρχεται από την αγριοαγκινάρα καθώς και από τοπικά φυτά και λουλούδια των οποίων τα αρώματα, χάρη στη χαμηλή θερμοκρασία (< 40 °C) κατά τη διαδικασία μεταποίησης, παραμένουν διαλυτοποιημένα και χαρακτηρίζουν το τελικό προϊόν.

5.3.   Αιτιώδης σχέση που συνδέει τη γεωγραφική περιοχή με την ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά του προϊόντος (για τις ΠΟΠ) ή με μια συγκεκριμένη ιδιότητα, τη φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά του προϊόντος (για τις ΠΓΕ)

Το κλίμα και η διαμόρφωση του εδάφους ευνοούν την ανάπτυξη τοπικών φυτικών ειδών, τα οποία αποτελούν την κύρια πηγή τροφής των προβάτων μέσω της βοσκής και προσδίδουν στο γάλα τα πτητικά αρώματα στα οποία οφείλονται τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του τυριού. Το περιβάλλον ασκεί καθοριστικό ρόλο και όσον αφορά την παραγωγή του ιδιαίτερου τύπου πυτιάς από αγριοαγκινάρα, η οποία αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του «Pecorino delle Balze Volterrane».

Τα έντονα φαινόμενα διάβρωσης οδήγησαν στο σχηματισμό σπηλαιωδών δομών διαφόρων σχημάτων και διαστάσεων, που χρησιμοποιούνταν από τους βοσκούς της περιοχής τους προηγούμενους αιώνες, πριν από την εμφάνιση των κλιματιζόμενων θαλάμων, είτε σαν καταφύγιο για τα ζώα είτε σαν χώροι φυσικής ωρίμασης για τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Πράγματι, στις σπηλιές αυτές, χάρη στο δυνητικά σταθερό επίπεδο υγρασίας, η ωρίμαση του τυριού εξελίσσεται βαθμιαία, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη διατήρηση των ιδιαιτεροτήτων του προϊόντος. Ακόμη και σήμερα, αυτές οι συνθήκες, που έχουν παγιωθεί στην τοπική τεχνογνωσία, κρίνονται ιδανικές, όχι μόνον από τους παραγωγούς που προτιμούν να εκτελούν ή να ολοκληρώνουν την τελευταία φάση της ωρίμασης σε σπηλιά, αλλά και από εκείνους που διαθέτουν κλιματιζόμενους θαλάμους. Σε αυτούς βεβαίως αναπαράγεται η φυσική θερμοκρασία και υγρασία που επικρατεί στις σπηλιές, δηλαδή θερμοκρασία 7° έως 10 °C και υγρασία 90 έως 70 %.

Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι καθοριστικός ακόμη και στον κύκλο της τυροποίησης, συγκεκριμένα στις ακόλουθες φάσεις, οι οποίες εκτελούνται χειρωνακτικά με δεξιότητες που έχουν αποκτηθεί παραδοσιακά στην περιοχή: η προσθήκη φυτικής πυτιάς, που πρέπει να εκτελείται με ιδιαίτερη δεξιοτεχνία, δεδομένου ότι η φυτική πυτιά έχει μικρότερη πηκτική ικανότητα σε σχέση με τη ζωική, η θραύση του τυροπήγματος, που εκτελείται προσεκτικά με χρήση αιχμηρού εργαλείου (καλούμενο «spino»), και η μορφοποίηση, αποτέλεσμα άσκησης πίεσης με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να διευκολύνεται η ορθή εκροή του ορού. Όσον αφορά την επίδραση της παραγωγικής διαδικασίας στα χαρακτηριστικά του τελικού προϊόντος, πρέπει να σημειωθεί ότι η μέθοδος παρασκευής του «Pecorino delle Balze Volterrane» με χρήση φυτικής πυτιάς συνεπάγεται ότι η πήξη του γάλακτος είναι βραδύτερη από αυτή που επιτυγχάνεται με ζωική πυτιά και πιο ευαίσθητη. Το γεγονός αυτό επηρεάζει ιδίως τη συστολή, δηλαδή τη διαδικασία αποβολής του ορού του τυροπήγματος, με αποτέλεσμα πιο ομαλή και ταυτοχρόνως λιγότερο ταχεία απομάκρυνση της υγρασίας σε σύγκριση με άλλα τυριά. Προκύπτει επομένως ένα προϊόν γλυκύτερο και χωρίς σημειακά έντονη καυστικότητα, ακόμη και στους τύπους «stagionato» και «da asserbo».

Στην τοπική γαστρονομία το «Pecorino delle Balze Volterrane», γνωστό για τη λεπτή του γεύση, εκτιμάται εξαιρετικά και χρησιμοποιείται σε πολλά εδέσματα της παραδοσιακής μαγειρικής της περιοχής. Πολυάριθμες είναι οι ευκαιρίες κατανάλωσης αυτού του τυριού: ως ορεκτικό, μαζί με αλλαντικά και λαχανικά με λάδι, τριμμένο στα κυρίως πιάτα με σάλτσα κρέατος ή, τέλος, αναλόγως της διάρκειας ωρίμασης, ως επιτραπέζιο ή τριμμένο τυρί σε σούπες και γεμιστά ζυμαρικά φούρνου (όπως «ceci in magro»).

Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών

[Άρθρο 5 παράγραφος 7 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 510/2006 (3)]

Η εθνική διαδικασία ένστασης ενεργοποιήθηκε με τη δημοσίευση της πρότασης αναγνώρισης της προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης «Pecorino delle Balze Volterrane» ΠΟΠ στην Gazzetta Ufficiale della Repubblica Italiana αριθ. 198 της 24ης Αυγούστου 2013.

Το ενοποιημένο κείμενο των προδιαγραφών μπορεί να αναζητηθεί στο διαδίκτυο, στη διεύθυνση: http://www.politicheagricole.it/flex/cm/pages/ServeBLOB.php/L/IT/IDPagina/3335

ή

απευθείας στην αρχική σελίδα του δικτυακού τόπου του Υπουργείου Πολιτικών Γεωργίας, Τροφίμων και Δασών (www.politicheagricole.it) — επιλογή «Qualità e sicurezza» (στο επάνω και δεξιά τμήμα της οθόνης) και κατόπιν «Disciplinari di Produzione all’esame dell’UE».

(1)  EE L 343 της 14.12.2012, σ. 1.

(2)  EE L 93 της 31.3.2006, σ. 12. Αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (EE) αριθ. 1151/2012.

(3)  Βλέπε υποσημείωση 2.