16.12.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 451/134

Εισηγητής:

ο κ. PEZZINI

1.1

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει με έμφαση την ανάγκη να διασφαλιστεί ένα υγιές περιβάλλον, βέλτιστης ποιότητας καθαρός αέρας, ως απαραίτητη προϋπόθεση ευημερίας για τις συνθήκες ζωής και εργασίας όλων των ευρωπαίων πολιτών, και εκφράζει τη λύπη της που το βασικό αυτό στοιχείο για την Ευρώπη δεν λαμβάνεται πλέον δεόντως υπόψη μεταξύ των προτεραιοτήτων της ευρωπαϊκής και εθνικής πολιτικής ατζέντας.

1.2

Η ΕΟΚΕ καλεί το νέο Κοινοβούλιο, τη νέα Επιτροπή και το Συμβούλιο να δώσουν, στη δράση για τη διαφύλαξη ενός υγιούς και καθαρού ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος, την μέγιστη πολιτική προτεραιότητα στο μέλλον των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων με την πλήρη συμμετοχή των κοινωνικών δυνάμεων της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών.

1.3

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και για το περιβάλλον, με σοβαρές αρνητικές συνέπειες, όπως αναπνευστικά προβλήματα, πρόωροι θάνατοι, ευτροφισμός και υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, και χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής να θεσπίσει ένα νέο πρόγραμμα «Καθαρός αέρας» και να περιορίσει τις προοπτικές μείωσης του προσδόκιμου ζωής στην ΕΕ από 8,5 μήνες το 2005 σε 4,1 μήνες το 2030, με συνολικό κέρδος 180 εκατομμύρια χρόνια ζωής και την επιστροφή 200 χιλιάδων τ.χλμ. στη βιοποικιλότητα.

1.3.1

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι για να προωθηθεί η μετάβαση προς μια περισσότερο βιώσιμη οικονομία στην Ευρώπη, είναι αναγκαίο να τεθεί ένας στόχος για το 2030, με μια ασφαλέστερη, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, προοπτική η οποία είναι απαραίτητη για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές.

1.4

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι είναι σκόπιμο να επιταχυνθεί η εφαρμογή των ορίων του προτύπου Euro 6 για τις εκπομπές NOx από πετρελαιοκινητήρες ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων, που υπολογίζονται με βάση τις «εκπομπές υπό πραγματικές συνθήκες οδήγησης», καθώς και για τους κανόνες αντικατάστασης των δίχρονων κινητήρων, δεδομένου ότι η ΕΟΚΕ αμφιβάλλει ότι η εφαρμογή των μέτρων αυτών θα συμβάλει στην επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων ήδη από το 2020.

1.5

Η ΕΟΚΕ προσυπογράφει τον τελικό στόχο της Επιτροπής — ο οποίος συμπεριλαμβάνεται τόσο στο πρόγραμμα «Καθαρός αέρας» όσο και στο πλαίσιο για την ενέργεια και το κλίμα 2020-2030– για τη ρύθμιση του ορίου εκπομπών για το έτος 2030 στο 70 % της γεφύρωσης του χάσματος (gap closure) μεταξύ της ισχύουσας νομοθεσίας αναφοράς και του μέγιστου επιπέδου εφικτών μειώσεων εκπομπών — MTFR.

1.6

Για την επίτευξη του εν λόγω αποτελέσματος — το οποίο πρέπει να εφαρμόζεται από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη — η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να αναληφθεί μια σταθερή δράση που να περιλαμβάνει:

1.7

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί απολύτως με την ανάγκη να ενσωματωθούν στο δίκαιο της ΕΕ, οι συμφωνηθείσες αλλαγές στο πρωτόκολλο της σύμβασης του 1979 για τη διασυνοριακή ρύπανση της ατμόσφαιρας σε μεγάλη απόσταση.

1.8

Αν και οι μακροπρόθεσμοι ποιοτικοί στόχοι της νέας πρότασης οδηγίας NERC, είναι αδιαμφισβήτητοι, η ΕΟΚΕ εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός οι στόχοι για το 2025 δεν είναι δεσμευτικοί, ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή τους.

1.9

Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη ενσωμάτωσης της διαφύλαξης ενός υγιούς και καθαρού ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος στα μέτρα περιφερειακής πολιτικής, με την πεποίθηση ότι η διαχείριση της ποιότητας του αέρα μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν υποστηρίζεται από πολιτικές της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών, λόγω του υψηλού επιπέδου ρύπανσης που έχει συσσωρευτεί και των ειδικών περιφερειακών μετεωρολογικών συνθηκών.

1.10

Απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες εκ μέρους των εθνικών κυβερνήσεων και των τοπικών φορέων για τον σχεδιασμό συγκεκριμένων παρεμβάσεων, με στόχο τη μείωση των επιβλαβών εκπομπών μέσω εκπόνησης λεπτομερών σχεδίων για την ποιότητα του αέρα — περιφερειακά σχέδια παρέμβασης για την ποιότητα του αέρα, PRIA — με ιδιαίτερη έμφαση σε διάφορους τομείς: τον παραγωγικό, τον γεωργικό, τον τριτογενή, τον ιδιωτικό, καθώς και τον τομέα παραγωγής και διανομής της ενέργειας. Η Επιτροπή θα πρέπει να απευθύνει σαφές μήνυμα σχετικά με την πραγματική εφαρμογή τους, με άμεσες και αποφασιστικές ενέργειες κατά των κρατών μελών που δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι αρκετά κράτη μέλη έχουν ήδη λάβει μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση.

1.11

Πρέπει να οργανωθούν δράσεις συμμετοχής των επαγγελματικών ενώσεων, της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, των ΜΚΟ, του τριτογενούς τομέα, των κέντρων κατάρτισης σε όλα τα επίπεδα, και των ερευνητικών κέντρων, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για μια ολοένα και πιο καθαρή ατμόσφαιρα, απαραίτητη για την ευημερία των πολιτών και του οικοσυστήματος.

1.12

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την πεποίθησή της σχετικά με την ανάγκη επανεκκίνησης μιας βιώσιμης ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας η οποία να εστιάζεται στην ποιότητα της ζωής, της εργασίας και της υγείας των πολιτών της και στην προστασία του περιβάλλοντος, σε στενή σχέση με όλες τις άλλες πολιτικές προτεραιότητες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και η οποία να εντάσσεται πλήρως σε μια γενικότερη στρατηγική μετάβασης προς μια πλανητική ισορροπία με βάση μια ποιοτική οικονομική ανάπτυξη, η οποία να συμβάλλει στην εξάλειψη της φτώχειας και της κοινωνικής ανισότητας, με την παράλληλη διατήρηση των φυσικών πόρων για τις μελλοντικές γενιές.

2.1

Η ατμοσφαιρική ρύπανση συνιστά σοβαρό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον: αναπνευστικά προβλήματα, πρόωροι θάνατοι, ευτροφισμός και υποβάθμιση των οικοσυστημάτων εξαιτίας της εναπόθεσης αζώτου και όξινων ουσιών είναι μερικές μόνο από τις συνέπειες του εν λόγω προβλήματος, το οποίο έχει τόσο τοπικό όσο και διασυνοριακό χαρακτήρα.

2.2

Οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες από την ΕΕ και από τη διεθνή κοινότητα έχουν ήδη σημειώσει επιτυχίες, καθώς περιόρισαν ορισμένα προβλήματα που συνδέονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση, όπως στην περίπτωση των εκπομπών διοξειδίου του θείου –που ευθύνονται για το φαινόμενο της όξινης βροχής– οι οποίες έχουν μειωθεί κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 80 %.

2.3

Παρά την πρόοδο αυτή, η ΕΕ απέχει πολύ ακόμα από την επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου της, δηλαδή τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, ώστε να εξαλειφθεί ο κίνδυνος πρόκλησης σημαντικών βλαβών στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον, ενώ τα σωματίδια και το όζον στην τροπόσφαιρα εξακολουθούν να δημιουργούν σοβαρά προβλήματα, τα οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις της Επιτροπής (1) προκαλούν 4 06  000 θανάτους ετησίως.

2.4

Ειδικότερα, τα αιωρούμενα σωματίδια και το όζον εξακολουθούν να εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία: σημειώνεται τακτικά υπέρβαση των ορίων ασφαλείας για τις εν λόγω ουσίες.

2.5

Η Επιτροπή εκτιμά ότι το συνολικό εξωτερικό κόστος για την υγεία που προκύπτει λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης κυμαίνεται από 330 έως 940 δις ευρώ ετησίως, ενώ οι στόχοι που προτείνονται για το 2030 θα αποφέρουν όφελος από 44 έως 140 δις ευρώ.

2.6

Σύμφωνα με την Επιτροπή, το 2010 η ατμοσφαιρική ρύπανση στην ΕΕ, πέρα από το γεγονός ότι προκάλεσε εκατοντάδες χιλιάδες πρόωρους θανάτους, εξέθεσε περίπου τα δύο τρίτα των εδαφών σε επιβλαβείς μολύνσεις. Και τούτο εξαιτίας των εκπομπών.

2.7

Όσον αφορά την υγεία των ευρωπαίων πολιτών, εκτιμάται ότι τα έξοδα νοσηλείας ανέρχονται σε περισσότερα από 4 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ οι χαμένες εργάσιμες ημέρες ανέρχονται σε 100 εκατομμύρια ετησίως.

2.8

Σε διεθνές επίπεδο, τον Δεκέμβριο του 2012, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αναθεωρήσουν τα ετήσια πρότυπα για την ποιότητα του αέρα, θεσπίζοντας το όριο των 12 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο για τα αιωρούμενα σωματίδια, δηλαδή πολύ χαμηλότερο από το πρότυπο των 25 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο που ισχύει στην ΕΕ, ενώ η κυβέρνηση της Κίνας αποφάσισε να επενδύσει, μόνο για την περιοχή του Πεκίνου, 160 δισεκατομμύρια ευρώ για τον έλεγχο της ποιότητας του αέρα στα επόμενα πέντε έτη. Συνεπώς η ΕΕ υστερεί σε σχέση με τις διεθνείς δράσεις που έχουν αναληφθεί.

3.1

Η ΕΟΚΕ εγκρίνει τον γενικό στόχο σημαντικής βελτίωσης της ποιότητας του αέρα με τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, με σκοπό την προστασία τόσο της υγείας όσο και του περιβάλλοντος, όπως προβλέπεται στη στρατηγική για την ατμοσφαιρική ρύπανση του 2005 που επανεξετάστηκε από την Επιτροπή στο πρόγραμμά της «Καθαρός αέρας για την Ευρώπη».

3.2

Εξαρχής, οι στόχοι μείωσης των εκπομπών για κάθε κράτος μέλος καθορίζονται με βάση τις εκτιμήσεις για τη σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας, λόγω των διαφορετικών περιβαλλοντικών συνθηκών. Οι απαιτούμενες μειώσεις των εκπομπών διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα, σύμφωνα με την αρχή: «διαφοροποιημένη αλλά ενιαία προσέγγιση».

3.2.1

Δεδομένης της βλάβης που προκαλεί η ατμοσφαιρική ρύπανση στην υγεία και στην ποιότητα ζωής, καθώς και στα οικοσυστήματα, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία ότι η ποιότητα του αέρα δεν έχει πλέον την απαραίτητη βαρύτητα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής και εθνικής πολιτικής ατζέντας και πιστεύει ότι είναι σημαντικό, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη οικονομία στην Ευρώπη, να τεθεί ένας στόχος για το 2030, με μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη προοπτική, για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές.

3.3

Η αναθεωρημένη στρατηγική για την ατμοσφαιρική ρύπανση έχει ως στόχο να θέσει τέλος στις συνεχιζόμενες παραβιάσεις των υφιστάμενων προτύπων ποιότητας, προκειμένου να επιτευχθεί η πλήρης συμμόρφωση έως το 2020 το αργότερο, μειώνοντας τις εκπομπές NOx από τα πετρελαιοκίνητα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα με την εφαρμογή του προτύπου Euro 6, που υπολογίζεται με βάση τις «εκπομπές υπό πραγματικές συνθήκες οδήγησης». Η ΕΟΚΕ αμφιβάλλει ότι τα μέτρα αυτά θα έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα ήδη από το 2020, δεδομένου ότι η υποχρέωση αυτή θα τεθεί σε ισχύ μόνο το 2017 και η ανανέωση των υφιστάμενων οχημάτων μπορεί να διαρκέσει πέραν του 2020.

3.4

Η στρατηγική αυτή βασίζεται επίσης στη συμβολή των δράσεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, με όλους τους περιορισμούς που ενυπάρχουν σε αυτά τα μέτρα: μέχρι στιγμής η αποτελεσματικότητα των μέτρων σε περιφερειακό επίπεδο είναι περιορισμένη, κυρίως όσον αφορά το υψηλό επίπεδο συσσωρευμένης ρύπανσης και τις ειδικές περιφερειακές μετεωρολογικές συνθήκες. Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η διαχείριση της ποιότητας του αέρα, σε αυτά τα επίπεδα, μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν υποστηρίζεται από τις πολιτικές της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών στην πηγή.

3.5

Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, η Επιτροπή, κατά την αναθεώρηση της στρατηγικής για την ατμοσφαιρική ρύπανση, πρέπει να λάβει υπόψη διάφορους παράγοντες ίσης αξίας και σημασίας:

3.5.1

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η πολιτική προτεραιότητα πρέπει να υποστηριχθεί, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κρατών μελών, στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας καθώς και στην κατάρτιση και την εκπαίδευση που πρέπει να αποσκοπούν στην εκ νέου προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και απασχόλησης για μια καλύτερη ποιοτική επανεκβιομηχάνιση της ευρωπαϊκής οικονομίας, ιδίως για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις καθώς και για τις αναδυόμενες επιχειρήσεις, χωρίς τους υφιστάμενους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς περιορισμούς.

3.6

Επιπλέον, σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, είναι σκόπιμο να διασφαλιστεί η συνοχή μεταξύ αυτής της νέας αναθεωρημένης στρατηγικής και άλλων πολιτικών της Ένωσης. Έτσι, για παράδειγμα, μπορεί να επισημανθεί ότι, παρόλο που η οικιακή καύση ξύλου προκαλεί την εκπομπή σωματιδίων PM 2,5, ενθαρρύνεται η χρήση της ως εναλλακτικής πηγής ενέργειας, ενώ κάτι τέτοιο θα απαιτούσε ταξινόμηση του εξοπλισμού βάσει των εκπομπών και αξιολόγηση της απόδοσής του.

3.7

Σε κάθε περίπτωση, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη διάφοροι παράγοντες ίσης αξίας και σημασίας στη διεθνή συμφωνία για το κλίμα έως το 2015.

3.8

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της ενθάρρυνσης των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως εκείνη που ξεκίνησε με την κοινή επιχείρηση για την πρωτοβουλία «Clean Sky 2 2014-2020», με στόχο τη μείωση των εκπομπών των αεροπορικών μεταφορών και τη συμβολή στις ερευνητικές δραστηριότητες στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 71/2008 και του προγράμματος πλαισίου «Ορίζοντας 2020».

4.1.1

Η σύμβαση του 1979 για τη διασυνοριακή ρύπανση της ατμόσφαιρας σε μεγάλη απόσταση, η οποία συνήφθη υπό την αιγίδα της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE), αποτελεί το κύριο διεθνές νομικό πλαίσιο για τη συνεργασία και για τα μέτρα που αποσκοπούν στον σταδιακό περιορισμό και τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μέσω των οκτώ πρωτοκόλλων της, συμπεριλαμβανομένου του πρωτοκόλλου του 1999.

4.1.2

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την ενωσιακή διαδικασία έγκρισης των τροποποιήσεων του πρωτοκόλλου.

4.2.1

Η πρόταση οδηγίας θεσπίζει εθνικές δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών («NERC») για το 2020, το 2025 και το 2030, για κάθε κράτος μέλος, η οποία εκφράζεται ως ποσοστό μείωσης των ετήσιων εκπομπών διοξειδίου του θείου (SO2), οξειδίων του αζώτου (NOx), αμμωνίας (NH3), διαφόρων πτητικών οργανικών ενώσεων (COV) του μεθανίου, λεπτών σωματιδίων (PM 2,5) και μεθανίου (CH4), σε σχέση με τις συνολικές εκπομπές καθενός εξ αυτών των ρύπων σε κάθε κράτος μέλος το 2005.

4.2.2

Κατά τα τελευταία 20 έτη, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην ΕΕ στο πλαίσιο της ποιότητας του αέρα και των ανθρωπογενών ατμοσφαιρικών εκπομπών, χάρη σε πολιτικές και στρατηγικές για την ατμοσφαιρική ρύπανση που εγκρίθηκαν από την Ένωση και τα κράτη μέλη της, με μακροπρόθεσμο στόχο την επίτευξη επιπέδων ποιότητας του αέρα τα οποία να μην εγκυμονούν αρνητικές επιπτώσεις ή σημαντικούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, όπως επισημαίνεται στο VII πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (2).

4.2.3

Αυτό είναι εμφανές έστω και αν σημειώθηκε μια σαφής επιβράδυνση της προόδου όσον αφορά την ποιότητα του αέρα, και οι στόχοι που προτείνονται σήμερα είναι στην πραγματικότητα λιγότερο φιλόδοξοι από τα επίπεδα που θα επιτύγχαναν τα κράτη μέλη με την πλήρη εφαρμογή των υποχρεώσεων που προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4.2.4

Εάν οι προτεινόμενοι μακροπρόθεσμοι ποιοτικοί στόχοι είναι ουσιαστικά αδιαμφισβήτητοι, η ΕΟΚΕ εκφράζει την απογοήτευσή της που οι στόχοι για το 2025 δεν είναι δεσμευτικοί, λόγω της διαπιστώσεως των δυσκολιών εφαρμογής των ισχυόντων προτύπων.

4.2.5

Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, απαιτούνται ενισχυμένες πλατφόρμες προκειμένου να καταστεί δυνατή η διεξαγωγή ειδικού και διαδραστικού διαλόγου, με στόχο την αξιοποίηση των διατάξεων που περιλαμβάνονται στην πρόταση οδηγίας.

4.3.1

Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, η επέκταση του ελέγχου των εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων από μονάδες καύσης με ονομαστική θερμική ισχύ μεταξύ 1 και 50 MW, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε ευρύ φάσμα εφαρμογών, πρέπει να υλοποιηθεί με απλουστευμένες και ελάχιστα επαχθείς διαδικασίες, ώστε να ενισχυθεί η ανάπτυξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και των αναδυόμενων επιχειρήσεων, αλλά και των μικρότερων υποδομών που υπάρχουν στην περιοχή.

5.1

Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι εκπέμπονται από διάφορες πηγές και μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις.

5.2

Για την πλήρη εφαρμογή του προγράμματος «Καθαρός αέρας για την Ευρώπη» είναι απαραίτητο οι περιφέρειες, μετά από διαβουλεύσεις με τις κοινωνικές δυνάμεις και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, να προχωρήσουν στην κατάρτιση και την έγκριση σχεδίων παρέμβασης για την ποιότητα του αέρα (PRIA), στα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη κυρίως τα εξής:

5.3

Το πρόγραμμα «Καθαρός αέρας» που δρομολόγησε η Επιτροπή συνεχίζει και ενισχύει τις πολιτικές που έχουν αναπτυχθεί μέχρι τώρα προκειμένου να συνεχιστεί η καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, σε αντίθεση με την πολιτική ατζέντα.

5.3.1

Κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ είναι καθοριστικής σημασίας σε αυτή τη διαδικασία η συμμετοχή του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου μαζί με το εθνικό, από κοινού με τις κοινωνικές δυνάμεις και την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών.

5.4.1

Κατά τη μεταφορά των μέτρων «Καθαρός αέρας» πρέπει να προσδιοριστούν οι απαραίτητες συνέργειες με τα διάφορα σχέδια:

5.4.2

Η εν λόγω μεταφορά σε τοπικό επίπεδο πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τις πλέον επείγουσες παρεμβάσεις που συνδέονται με τις οικονομικές και παραγωγικές πραγματικότητες και να θεσπίζει κανόνες για την καύση της βιομάζας πέρα από τις υποχρεώσεις και τα κίνητρα για την ανανέωση του στόλου των αυτοκινήτων.

5.5

Οι παρεμβάσεις για τον περαιτέρω περιορισμό των εκπομπών SO2 (διοξειδίου του θείου) είναι αναγκαίες ιδίως στις περιφέρειες όπου διενεργούνται σημαντικές καύσεις στις βιομηχανίες και όπου γίνεται παραγωγή ενέργειας και μετατροπή καυσίμων.

5.6.1

Πρέπει να ληφθούν σε όλη την ΕΕ — και δη στις περιοχές με μεγάλη γεωργική δραστηριότητα — μέτρα με στόχο τη μείωση της NH3 (αμμωνία), του N2O (πρωτοξείδιο του αζώτου), του CH4 (μεθάνιο) και των COV (πτητικές οργανικές ενώσεις) στα πρότυπα σχετικών μέτρων που έχουν ήδη ληφθεί σε διάφορα κράτη μέλη. Η χρήση των αζωτούχων λιπασμάτων και εκείνων που προέρχονται από την ανακύκλωση λυμάτων αποτελεί τη βασική πηγή (98 %) εκπομπών NH3, που αντιδρούν με το SO2 και το NO2 σχηματίζοντας αμμωνιακά άλατα, κύριο συστατικό των σωματιδίων.

5.6.2

Πολύ σημαντική είναι η πλήρης συμμόρφωση με την οδηγία για τη νιτρορύπανση (οδηγία 91/676/ΕΟΚ)· η υποχρεωτική κάλυψη των δεξαμενών αποθήκευσης κοπριάς· η δημιουργία συστημάτων ανακύκλωσης, μέσω αναερόβιας χώνευσης, για την παραγωγή προϊόντων ζύμωσης, με χαρακτηριστικά ανάλογα με εκείνα των συνθετικών λιπασμάτων· η ορθή διαχείριση της κοπριάς και της διασποράς των βλαβερών για την υγεία συστατικών της. Ωστόσο, τα μέτρα πρέπει να εξασφαλίζουν ισορροπία μεταξύ οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών συμφερόντων. Η μείωση των εκπομπών ρύπων στη γεωργία είναι εξαιρετικά περίπλοκο ζήτημα και, ως εκ τούτου, απαιτείται η αύξηση της χρηματοδότησης για έρευνα και ανάπτυξη.

5.6.3

Είναι απαραίτητη η χρήση γεωργικών οχημάτων με χαμηλές εκπομπές σκόνης.

5.6.4

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι ήδη ισχύουν στον τομέα αρκετές διατάξεις, οι οποίες όμως πρέπει ακόμη να εφαρμοστούν πλήρως και επαναλαμβάνει την πεποίθησή της ότι η Επιτροπή έχασε την ευκαιρία να δημιουργήσει ένα ενιαίο κανονιστικό πλαίσιο για τη ρύθμιση των εκπομπών. Τα βοοειδή παραμένουν εκτός του πεδίου εφαρμογής της υπό εξέταση ανακοίνωσης. Ωστόσο, υφίστανται άλλες διατάξεις σχετικές με τα βοοειδή, τα οποία ευθύνονται για τις μεγαλύτερες εκπομπές αμμωνίας.

5.7.1

Στα αστικά κέντρα και στις ζώνες με μεγάλη κυκλοφορία πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις εκπομπές PM 2,5· στις εκπομπές PM 10 (αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο μικρότερη των 10 μικρομέτρων), στις εκπομπές CO και CO2 (οξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα), καθώς και στη μείωση των NOx. Τα φίλτρα σωματιδίων μπορούν να επιτύχουν, σε κινητήρες ντίζελ — και με πειραματικά φίλτρα ακόμη και σε κινητήρες βενζίνης- απόδοση άνω του 90 % (φίλτρα κλειστού τύπου) στη μείωση των εκπομπών.

5.7.2

Στα σχολικά κτίρια και σε εκείνα που χρησιμοποιούνται ως γραφεία, τα οποία βλέπουν σε οδούς μεγάλης κυκλοφορίας, είναι πολύ σημαντική η πρόβλεψη και η υλοποίηση παρεμβάσεων για τη μόνωση των κατακόρυφων αδιαφανών και διαφανών τοιχωμάτων, προκειμένου να περιοριστεί η ρύπανση από VOC και από αιωρούμενα σωματίδια (PM10 και PM2,5) (3).

5.8.1

Στα εμπορικά οχήματα και στα οχήματα μεταφοράς προσώπων, να προβλεφθεί, εκτός των περιορισμών στην κυκλοφορία και της παροχής κινήτρων, η αντικατάσταση των οχημάτων Euro 3 με οχήματα Euro 5 και 6. Αντικατάσταση, με τον ίδιο τρόπο, των δίχρονων κινητήρων (μοτοσικλέτες, μοτοποδήλατα, αλυσοπρίονα και χορτοκοπτικές μηχανές), με οχήματα Euro 1. Πρέπει συνεπώς σε τοπικό, περιφερειακό, και εθνικό επίπεδο:

5.8.1.1

Να εγκριθούν το συντομότερο δυνατόν σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο —χωρίς αναμονή της προθεσμίας λήξης του 2017— οι κατάλληλες μέθοδοι μέτρησης των εκπομπών NOx από τα ελαφρά πετρελαιοκίνητα οχήματα, λόγω των αρνητικών συνεπειών τους στην ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα.

5.8.1.2

Να υποστηριχθεί σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο η διάδοση του μεθανίου, του υγραερίου (GPL), του υδρογόνου, του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), της αιθανόλης και άλλων προηγμένων βιοκαυσίμων. Να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της ηλεκτρικής κινητικότητας και των υποδομών φόρτισης. Να αναγνωριστεί η κατηγορία εκπομπών των οχημάτων που κυκλοφορούν με ηλεκτρονικό εξοπλισμό εγκατεστημένο επί του οχήματος.

5.8.1.3

Να ενισχυθεί σε τοπικό, εθνικό και ενωσιακό επίπεδο η διανομή μεθανίου μέσω χρηματοδοτικής στήριξης των επιχειρήσεων και των δήμων, με στόχο την κατασκευή ή/και την ενίσχυση των υφιστάμενων δικτύων.

5.8.1.4

Να χρηματοδοτηθούν μέσω πολυετών ενωσιακών έργων συγχρηματοδοτούμενων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο οι επενδύσεις στις τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες (TPL). Τα λεωφορεία πρέπει:

5.8.1.5

Να αξιοποιηθούν οι διαδραστικές δυνατότητες που υπάρχουν μεταξύ σταθερών δομών, τεχνολογιών των πληροφοριών και μέσων μεταφοράς. Ειδικότερα, να υποστηριχθεί η χρήση υλικών που περιέχουν φωτοκαταλυτικές ουσίες με τη χρήση ειδικών νανοχρωστικών ουσιών του διοξειδίου του τιτανίου (TiO2) οι οποίες, αφού υποβληθούν στη δράση των ηλιακών ακτίνων, διασπούν τα μόρια των ρύπων και τους μετατρέπουν σε αβλαβείς για την υγεία ουσίες. Eνδιαφέρον παρουσιάζουν, από την άποψη αυτή, οι κόμβοι αυτοκινητοδρόμων με δίπλωμα i.active COAT — Italcementi, που καθαρίζουν τον αέρα και αποτελούν ανακλαστήρες υψηλής φωτεινότητας.