5.6.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 170/38

1.1

Ο τομέας της συντήρησης, επισκευής και μετατροπής πλοίων (εφεξής «ΣΕΜΠ») έχει στρατηγική σημασία για την Ευρώπη και τη βιώσιμη ανάπτυξή της, καθώς διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο σε τομείς όπως η προστασία του περιβάλλοντος, οι μεταφορές, η ασφάλεια και η ενεργειακή απόδοση.

1.2

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι το σημερινό δίκτυο ναυπηγείων ΣΕΜΠ στην ΕΕ, λόγω της προηγμένης τεχνογνωσίας του, είναι δεόντως προετοιμασμένο και ικανό να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση βιώσιμης ανάπτυξης, τεχνολογίας, καινοτομίας, δεξιοτήτων των εργαζομένων και εξοπλισμού των ναυπηγείων.

1.3

Κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ, παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, εξακολουθούν να εμφανίζονται ευκαιρίες για τον εν λόγω τομέα, οι οποίες σχετίζονται με τη διεύρυνση του παγκόσμιου στόλου, την αύξηση του ποσοστού των πλοίων μεγαλύτερης ηλικίας και, ιδίως, με την αυξανόμενη ζήτηση για μετατροπή και εκσυγχρονισμό των πλοίων λόγω των περιβαλλοντικών, ενεργειακών και κλιματικών απαιτήσεων. Στο άμεσο μέλλον, αυτό σημαίνει αυξημένη ζήτηση ενεργειακώς αποδοτικών πλοίων, λειτουργία και ανάπτυξη υπεράκτιων εγκαταστάσεων παραγωγής αιολικής ενέργειας και εξόρυξη φυσικών πόρων από τη θάλασσα.

1.4

Σε μεσο-μακροπρόθεσμο επίπεδο, η διάνοιξη των θαλάσσιων οδών της Αρκτικής και οι εξορύξεις από τον θαλάσσιο πυθμένα θα δημιουργήσουν περαιτέρω ευκαιρίες για τον τομέα.

1.5

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, παρά τις όποιες ελπιδοφόρες ευκαιρίες, η συνεχιζόμενη κρίση έχει ως αποτέλεσμα να εξακολουθούν οι πλοιοκτήτες και τα ναυπηγεία ΣΕΜΠ να αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες, π.χ. όσον αφορά την πρόσβαση σε πιστώσεις, και να επικρατεί δεινό επιχειρηματικό κλίμα για τις επιχειρήσεις του τομέα. Η διατήρηση της κρίσιμης μάζας του τομέα αποτελεί μια περαιτέρω πρόκληση.

1.6

Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, οι εκπρόσωποι του υποτομέα ΣΕΜΠ θα πρέπει να συνεργαστούν στενά με την αλυσίδα αξίας του ναυτιλιακού κλάδου, με σκοπό τη βελτίωση της εικόνας του κλάδου και την εξασφάλιση στήριξης από την ΕΕ, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες για την αντιμετώπιση του συνεχώς εντεινόμενου ανταγωνισμού από τις τρίτες χώρες.

1.6.1

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι τα ακόλουθα μέτρα θα αποβούν ωφέλιμα και χρήσιμα για τον τομέα:

1.7

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι, παρά το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα ΣΕΜΠ της ΕΕ διαθέτουν επαρκείς δεξιότητες, οι δεξιότητες αυτές πρέπει να αξιολογούνται και να αναπροσαρμόζονται συνεχώς στα νέα δεδομένα. Τα σχετικά μέτρα θα πρέπει να υποστηριχθούν κατά προτεραιότητα, για παράδειγμα στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας LeaderSHIP 2020. Επίσης, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος απώλειας κρίσιμης μάζας στον τομέα, λόγω της γήρανσης του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

1.8

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, βασικό μέλημα θα πρέπει να αποτελέσει η προσέλκυση περισσότερων και νεαρότερων εργαζομένων στον τομέα, σε συνδυασμό με μέτρα για τη βελτίωση της εικόνας του. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να συνοδευθούν από οικονομική υποστήριξη των σχολών και των πανεπιστημίων με ειδικότητες που καλύπτουν τα χαρακτηριστικά του ΣΕΜΠ.

1.9

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να καταρτίσει, από κοινού με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους ενδιαφερομένους (π.χ. στο πλαίσιο ενός «τομεακού συμβουλίου για τις δεξιότητες»), ένα σχέδιο για τη διαρκή προσαρμογή των δεξιοτήτων στα νέα καθήκοντα του τομέα ΣΕΜΠ, καλύπτοντας μεταξύ άλλων τις εγκαταστάσεις ανοικτής θαλάσσης (πλατφόρμες, αιολικά πάρκα κλπ.), τους λιμένες, τις νέες πλωτές τεχνικές μονάδες, τις εγκαταστάσεις και τα σκάφη ανεφοδιασμού με υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) κλπ. Προς τούτο, απαιτείται παρακολούθηση των δεξιοτήτων, συνεχής εξέλιξη της κατάρτισης και προώθηση της κινητικότητας στο εσωτερικό της Ευρώπης.

1.10

Ένα ολοκληρωμένο σύνολο αρχών και κανόνων (για την προστασία του περιβάλλοντος, την ασφάλεια, τους λιμένες, τις μεταφορές, τη συναρμολόγηση και την ανακύκλωση) επηρεάζει καθοριστικά τον τρόπο λειτουργίας του τομέα και τη ζήτηση των υπηρεσιών του. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο τομέας ΣΕΜΠ και ο κλάδος της κατασκευής νέων πλοίων θα πρέπει να πραγματοποιούν συχνά και συστηματικά διαβουλεύσεις με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι τα πλοία θα είναι πιο ασφαλή, πιο φιλικά προς το περιβάλλον και υποκείμενα σε αποτελεσματικό έλεγχο.

1.11

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι η συλλογή νέων κανόνων και απαιτήσεων για τις προηγμένες τεχνολογίες δεν θα πρέπει να θεωρείται επιζήμια ή προβληματική για τον τομέα, αλλά να αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία. Εν προκειμένω, ο τομέας ΣΕΜΠ, τα ναυπηγεία κατασκευής νέων πλοίων και ο κλάδος της χαλυβουργίας θα πρέπει να συνεργαστούν στενότερα για να επιτύχουν ικανοποιητικότερα αποτελέσματα. Η ΕΟΚΕ καλεί τη ΓΔ MOVE να συνεκτιμά τον τομέα ΣΕΜΠ στις στρατηγικές πολιτικές που αναπτύσσει (μεταξύ των άλλων, και σε σχέση με τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων).

Δεδομένου ότι, σύμφωνα με τις μεσοπρόθεσμες (τριετείς) προγνώσεις, θα εκδηλωθεί έντονη ζήτηση για την ανακύκλωση πλοίων στην Ευρώπη, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι ο τομέας ΣΕΜΠ έχει εξοπλισμό που του επιτρέπει να αναλάβει τέτοιου είδους έργα. Έχει επίσης το απαιτούμενο ανθρώπινο κεφάλαιο για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ανακύκλωσης των πλοίων με ασφαλή για τον άνθρωπο και το περιβάλλον τρόπο. Ταυτόχρονα, ο τομέας αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για μια νέα δραστηριότητα, διαφορετική από τις υπόλοιπες, που περιλαμβάνει ευαίσθητες πτυχές και χρειάζεται προσεκτική προσέγγιση. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η ανακύκλωση πλοίων θα αποτελεί στο μέλλον ολοένα και πιο στρατηγική δραστηριότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

1.12

Κατά την ΕΟΚΕ, οι κυριότεροι βραχυπρόθεσμοι στόχοι που χρειάζονται δημόσια στήριξη για τη χρηματοδότηση των μετατροπών στον τομέα ΣΕΜΠ της ΕΕ είναι η εγκατάσταση μηχανημάτων καθαρισμού και συστημάτων κατεργασίας του ερματικού ύδατος (ο στόχος αυτός, σύμφωνα με τον Νηογνώμονα της Lloyd's, μπορεί να αφορά έως και 65.000 σκάφη παγκοσμίως) και οι μετατροπές για λόγους ενεργειακής απόδοσης (όπως η εγκατάσταση κινητήρων που λειτουργούν με ΥΦΑ, η κατασκευή σταθμών ανεφοδιασμού των πλοίων με ΥΦΑ στη θάλασσα, η εγκατάσταση συστημάτων ανάκτησης θερμότητας, μονάδων εκσυγχρονισμού για την επιβράδυνση του ρυθμού λειτουργίας των κινητήρων κλπ.).

1.13

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι ο τομέας ΣΕΜΠ έχει τεράστια σημασία για τους στόλους του πολεμικού ναυτικού των ευρωπαϊκών χωρών και εκτιμά ότι αυτό το θέμα θα πρέπει να συμπεριληφθεί σε άλλες γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ σχετικά με τον τομέα των εξοπλισμών.

1.14

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η πρακτική εφαρμογή των κανόνων του ΔΝΟ και, ιδιαίτερα, της Σύμβασης για τη διαχείριση του ερματικού ύδατος έχει βαρύνουσα σημασία για τον τομέα ΣΕΜΠ. Η Σύμβαση αυτή θα πρέπει, επομένως, να εφαρμοστεί κατά τρόπο ορθό και αποτελεσματικό, με σαφείς προσδοκίες.

2.1

Η ναυπηγική βιομηχανία περιλαμβάνει όλες τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με την κατασκευή, τη συντήρηση, τη μετατροπή και την επισκευή κάθε είδους πλοίων και άλλων συναφών ναυτιλιακών υποδομών. Τα ναυπηγεία που ασχολούνται με τη συντήρηση, επισκευή και μετατροπή πλοίων μπορούν να δηλωθούν με το αρκτικόλεξο «ΣΕΜΠ». Στο πεδίο των δραστηριοτήτων τους εμπίπτουν και οι επιθεωρήσεις κατάταξης. Ναυπηγεία ΣΕΜΠ λειτουργούν σε δεκαέξι χώρες της ΕΕ και απασχολούν 50-55 χιλιάδες εργαζομένους (μέσος όρος για το διάστημα 2007-2011).

2.2

Ο τομέας ΣΕΜΠ αποτελεί ειδικό τμήμα της ναυπηγικής βιομηχανίας. Η σημασία του εν λόγω τομέα αυξάνεται, αφενός, λόγω της αύξησης του παγκόσμιου στόλου και των θαλάσσιων (και εσωτερικών πλωτών) μεταφορών και, αφετέρου, λόγω της εξέλιξης των ναυτικών τεχνολογιών και του πολλαπλασιασμού των απαιτήσεων που τίθενται στις πλωτές μεταφορές από την άποψη της βιώσιμης ανάπτυξης.

2.3

Η σημερινή θέση της Ευρώπης σε αυτόν τον τομέα είναι ισχυρή. Το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά ανέρχεται σήμερα σε περίπου 35%, πράγμα που σημαίνει ότι ο τομέας ΣΕΜΠ έχει στρατηγική σημασία για την Ευρώπη. Η διατήρηση, ή ακόμη και η ενίσχυση, αυτής της ισχυρής θέσης είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών και την καθιέρωση αυστηρών προτύπων όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και την ενεργειακή απόδοση.

2.4

Ο τομέας ΣΕΜΠ διαφέρει από πολλές απόψεις από τον κλάδο της κατασκευής νέων πλοίων. Υποδιαιρείται στους ακόλουθους υποτομείς: επισκευή, συντήρηση και εκσυγχρονισμός ή μετατροπή πλοίων.

2.5

Η συντήρηση και η επισκευή είναι συνήθως βραχυπρόθεσμη διαδικασία, κατά την οποία το πλοίο βρίσκεται τον περισσότερο καιρό σε ναυπηγική δεξαμενή, όπου παραμένει κατά μέσον όρο 10-12 ημέρες.

2.6

Ο προγραμματισμός των εργασιών επισκευής είναι σχετικά απλή υπόθεση και τα ναυπηγεία μπορούν να επηρεάσουν την απόφαση του πλοιοκτήτη όσον αφορά την επιλογή ναυπηγείου. Οι μη προγραμματισμένες επισκευές όμως, οι οποίες πραγματοποιούνται σε περίπτωση συστημικής, μηχανικής ή δομικής βλάβης, πρέπει να γίνουν από το πλησιέστερο ναυπηγείο και, στις περιπτώσεις αυτές, είναι δύσκολο να επηρεαστεί η απόφαση του πλοιοκτήτη.

2.7

Σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ που δημοσιεύθηκε το 2008 (1), η επιλογή του κατάλληλου ναυπηγείου επισκευής είναι πλέον εξαιρετικά σημαντική για τους πλοιοκτήτες, οι οποίοι συχνά πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα σε μια ελκυστική από οικονομική άποψη επιλογή χαμηλού κόστους και στην ανάγκη εξασφάλισης αξιοπιστίας και προηγμένης τεχνολογίας. Οι σημαντικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή του τόπου επισκευής ενός πλοίου είναι συνήθως οι εξής: το κόστος, η διάρκεια της επισκευής (συμπεριλαμβανομένου του κόστους σε περίπτωση παρέκκλισης) και —σε μικρότερο βαθμό— το είδος της χρησιμοποιούμενης τεχνολογίας.

2.8

Για να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας, προωθείται πλέον σε διάφορα μέρη του κόσμου η διασύνδεση της κατασκευής νέων πλοίων και της επισκευής πλοίων. Οι χώρες που πρωτοστατούν στη ναυπηγική βιομηχανία διαχωρίζουν συνήθως τις δραστηριότητες των ναυπηγείων κατασκευής νέων πλοίων και των ναυπηγείων ΣΕΜΠ, προκειμένου να ενισχυθεί η συγκέντρωση του εργατικού δυναμικού και να βελτιωθεί η αποδοτικότητα της παραγωγής.

Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ (π.χ. Πολωνία, Γερμανία, Κάτω Χώρες) και στην Ινδία πραγματοποιείται σήμερα λειτουργική και επιχειρηματική διασύνδεση των ναυπηγείων κατασκευής και των ναυπηγείων επισκευής πλοίων. Φαίνεται ότι το συγκεκριμένο μοντέλο λειτουργεί αποτελεσματικά σε αυτές τις χώρες, με τη χρήση κοινών διοικητικών υπηρεσιών και εγκαταστάσεων (καθώς και άλλων οργανωτικών μονάδων (2)) για τα δύο είδη ναυπηγείων και με ταυτόχρονη αξιοποίηση της διαφοροποίησης του φάσματος των προϊόντων και των παραγγελιών και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων που απορρέουν από την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας.

2.9

Κατάσταση της αγοράς του τομέα

2.10

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ο όρος που χρησιμοποιείται στη βιβλιογραφία για την περιγραφή της ανάπτυξης του τομέα ΣΕΜΠ είναι «πάντα νέος». Η αλματώδης αύξηση του παγκόσμιου στόλου, από 660 εκατ. τόνους νεκρού βάρους (DWT) το 1990 σε 1 469 εκατ. DWT το 2011, επέφερε παράλληλη αύξηση των ευκαιριών και για τον τομέα ΣΕΜΠ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο παγκόσμιος ετήσιος κύκλος εργασιών σε αυτόν τον τομέα ανήλθε σε περίπου 12 δισ. δολάρια ΗΠΑ στα τέλη του 2010 (3).

2.11

Ο κύκλος εργασιών του ευρωπαϊκού τομέα επισκευής πλοίων ανήλθε σε 3,16 δισ. ευρώ το 2010 (με υψηλότερη απόδοση σχεδόν 4 δισ. ευρώ το 2008). Στο παράρτημα Ι παρουσιάζεται η κατανομή του κύκλου εργασιών των ναυπηγείων επισκευής σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες κατά την περίοδο 2006-2010.

2.12

Ο τομέας ΣΕΜΠ στην Ευρώπη πήγαινε αρκετά καλά πριν από την κρίση. Από το 2010 και μετά, οι πλοιοκτήτες προσπάθησαν να μειώσουν το κόστος προβαίνοντας σε περικοπή δαπανών ή σε αναβολή παραγγελιών. Το δεύτερο εξάμηνο του 2010, κατάφεραν να αντισταθμίσουν τις απώλειες, όπως μαρτυρεί το γεγονός ότι ο χρόνος αναμονής για τις επισκευές αυξήθηκε εκ νέου (από μία εβδομάδα σε τρεις).

2.13

Ναυπηγεία ΣΕΜΠ υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Παρότι τα ασιατικά ναυπηγεία πραγματοποιούν επισκευές πλοίων με μικρότερο κόστος (λόγω του χαμηλού κόστους εργασίας), πολλοί πλοιοκτήτες επιλέγουν ακριβότερα ναυπηγεία, επειδή αυτά είναι σε θέση να προσφέρουν συντομότερες προθεσμίες παράδοσης (αποφεύγοντας, κατά συνέπεια, το κόστος σε περίπτωση παρέκκλισης) και πιο προηγμένη τεχνογνωσία.

2.14

Από ορισμένες απόψεις, η διαδικασία μετατροπής και εκσυγχρονισμού των πλοίων μοιάζει περισσότερο με την κατασκευή νέων πλοίων παρά με τις εργασίες επισκευής και συντήρησης. Η μετατροπή πλοίων διαρκεί συνήθως περισσότερο από τις συνήθεις εργασίες επισκευής. Οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τη μετατροπή πλοίων μπορούν να χαρακτηριστούν ως παραγωγική διαδικασία.

2.15

Σύμφωνα με την ένωση SEA Europe (4), η μετατροπή πλοίων προσομοιάζει περισσότερο —όσον αφορά τα χρονοδιαγράμματα— στις δραστηριότητες των ναυπηγείων κατασκευής νέων πλοίων, παρότι η μετατροπή απαιτεί μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση, η οποία προϋποθέτει ευελιξία. Η προσέγγιση αυτή εξασφαλίζει τη δυνατότητα τροποποίησης του προγράμματος εργασίας, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των πελατών και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πλοίου που προορίζεται για μετατροπή.

2.16

Λίγο πριν από την κρίση, η αγορά ήταν πολύ ικανοποιητική για τα ναυπηγεία που αναλάμβαναν εργασίες μετατροπής. Ωστόσο, ο αριθμός των παραγγελιών άρχισε να μειώνεται το 2009, για να φθάσει στο χαμηλότερο επίπεδο στις αρχές του 2010. Την περίοδο αυτή, τα περισσότερα βιβλία παραγγελιών για μετατροπές πλοίων ήταν άδεια, αλλά η κατάσταση βελτιώθηκε κάπως κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2010. Εντούτοις, πολλοί πλοιοκτήτες περιορίζουν επί του παρόντος τις παραγγελίες τους για τη μετατροπή πλοίων, λόγω οικονομικών δυσκολιών.

2.17

Τον τελευταίο καιρό αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία οι επισκευές, οι μετατροπές και ο εκσυγχρονισμός βοηθητικών σκαφών και πλωτών εγκαταστάσεων ανοικτής θαλάσσης (όπως οι εξέδρες γεωτρήσεων). Εξαιτίας του υψηλού κόστος των νέων πλοίων αυτού του τύπου (όπως και των πλωτών εγκαταστάσεων ανοικτής θαλάσσης) και της μακροχρόνιας αναμονής έως την παράδοσή τους (η οποία μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 4 χρόνια), οι πλοιοκτήτες προτιμούν τη μετατροπή ήδη υφιστάμενων σκαφών και πλωτών εγκαταστάσεων ανοικτής θαλάσσης. Στην Ευρώπη υπάρχει, εντούτοις, έντονος πειρασμός για την πραγματοποίηση αυτών των μετατροπών σε φθηνότερα ναυπηγεία τρίτων χωρών.

3.1

Η ανταγωνιστικότητα του τομέα ΣΕΜΠ της ΕΕ μελετήθηκε και αναλύθηκε πρόσφατα στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Eco-Refitec (5), που χρηματοδοτείται από το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης παρουσιάζονται στο παράρτημα ΙΙ.

4.1

Σε διεθνές επίπεδο, δεν έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής (π.χ. υπό την αιγίδα του ΠΟΕ) συζητήσεις σχετικά με τη σύναψη πολυμερών συμφωνιών για την ανταγωνιστικότητα, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν αντίκτυπο στον τομέα ΣΕΜΠ. Οι πιθανότητες να επιτευχθεί τέτοια συμφωνία βραχυπρόθεσμα είναι ελάχιστες.

4.2

Σε διμερές επίπεδο, η ΕΕ έχει διαπραγματευθεί εμπορικές συμφωνίες που έχουν έμμεσο αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα με τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, αλλά ο αντίκτυπός τους στον τομέα ΣΕΜΠ είναι σχετικά περιορισμένος.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το δίκαιο της ΕΕ περιλαμβάνει το «Πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις στη ναυπηγική βιομηχανία». Βάσει του εν λόγω πλαισίου, η Επιτροπή δύναται να εγκρίνει την χορήγηση ενισχύσεων υπέρ της καινοτομίας, καθώς και περιφερειακών ενισχύσεων, στα ναυπηγεία ή —στην περίπτωση των εξαγωγικών πιστώσεων— στους πλοιοκτήτες. Όσον αφορά τον τομέα ΣΕΜΠ, το πλαίσιο αυτό αφορά τις ενισχύσεις για την επισκευή και τη μετατροπή πλοίων στην περίπτωση των περιφερειακών ενισχύσεων και των ενισχύσεων υπέρ της καινοτομίας και τις ενισχύσεις αποκλειστικά για τη μετατροπή πλοίων στην περίπτωση των εξαγωγικών πιστώσεων.

4.2.1

Το υφιστάμενο πλαίσιο τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2012 για δύο χρόνια. Μετά το διάστημα αυτό, η Επιτροπή ευελπιστεί να ενσωματώσει το πλαίσιο για τη ναυπηγική βιομηχανία στη μελλοντική εκδοχή των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, οπότε και θα αναθεωρηθεί τόσο το πλαίσιο της ΕΕ όσο και το πιο εξειδικευμένο πλαίσιο που διέπει τη ναυπηγική βιομηχανία.

4.3

4.4.1

Η Σύμβαση για τη διαχείριση του ερματικού ύδατος διευθετεί το πρόβλημα της μεταφοράς χωροκατακτητικών θαλάσσιων ειδών μεταξύ διαφορετικών θαλάσσιων ζωνών, μέσω της απελευθέρωσης του ερματικού ύδατος που μεταφέρεται από τα πλοία. Η έναρξη ισχύος της εν λόγω Σύμβασης έχει προγραμματιστεί για τις αρχές του 2014.

4.4.2

Ο αντίκτυπος της Σύμβασης στον τομέα ΣΕΜΠ θα είναι πολύ σημαντικός, διότι πολλά πλοία θα χρειαστούν εκσυγχρονισμό ή/και μετατροπή. Σύμφωνα με τον Νηογνώμονα της Lloyd's (Lloyd's Register), οι προσαρμογές αυτές μπορεί να αφορούν έως και 65 000 σκάφη παγκοσμίως.

4.4.3

Άλλες πιθανές επιπτώσεις αυτής της Σύμβασης για τα ναυπηγεία ΣΕΜΠ είναι, πρώτον και κύριον, οι κίνδυνοι που συνεπάγεται η χρήση και η αποθήκευση νέων χημικών προϊόντων και οι αυξημένες νομικές απαιτήσεις για τη χρήση τους.

4.5.1

Η Σύμβαση αυτή, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2013, αποσκοπεί στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τις εκπομπές των πλοίων και ιδιαίτερα τις εκπομπές SOx and NOx.

4.5.2

Για να αποφευχθούν οι περιττοί περιορισμοί για τον ναυτιλιακό κλάδο, το Παράρτημα VI της Σύμβασης ορίζει ότι οι εκπομπές μπορούν να περιοριστούν μέσω της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων ή της υιοθέτησης τεχνολογιών καθαρισμού των καυσαερίων.

4.5.3

Η Σύμβαση δημιουργεί ευκαιρίες για τα ναυπηγεία ΣΕΜΠ, καθώς οι τεχνολογίες για τον περιορισμό των εκπομπών θα πρέπει να εγκατασταθούν σε ήδη υπάρχοντα πλοία. Οι δυνητικοί κίνδυνοι για τα ναυπηγεία που εγκαθιστούν τέτοιες οικολογικές τεχνολογίες περιλαμβάνουν την αυξανόμενη εξάρτηση από τους προμηθευτές αυτών των συστημάτων και την ανάγκη να πραγματοποιηθούν ορισμένες επενδύσεις στα ναυπηγεία.

4.6.1

Η Σύμβαση αυτή έχει σκοπό να εξασφαλίσει τη διατήρηση του κινδύνου που συνεπάγεται η ανακύκλωση των πλοίων για το περιβάλλον, την υγεία και την ασφάλεια σε αποδεκτά επίπεδα.

4.6.2

Βάσει των διατάξεών της, οι πλοιοκτήτες οφείλουν να είναι πλήρως ενήμεροι για όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται στη συντήρηση, επισκευή και μετατροπή των πλοίων και να φροντίζουν να μην χρησιμοποιούνται ποτέ ανεπιθύμητα υλικά στα ναυπηγεία. Για τα ναυπηγεία της ΕΕ που διαθέτουν υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας, οι απαιτήσεις αυτές μπορεί να δημιουργήσουν πρόσθετες δυνατότητες νέων παραγγελιών για εξειδικευμένες υπηρεσίες.

4.6.3

Η ανακύκλωση των πλοίων θα αποτελεί στο μέλλον ολοένα και πιο στρατηγική δραστηριότητα, με στόχο την εξασφάλιση και τον εφοδιασμό των μεταποιητικών κλάδων της ΕΕ π.χ. με απομέταλλα σιδήρου και άλλες πρώτες ύλες (χάλυβα, αλουμίνιο, χαλκό), ώστε να περιοριστούν τόσο οι άμεσες όσο και οι έμμεσες επιπτώσεις στο περιβάλλον και να αποτραπούν οι απαράδεκτες εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες.

5.1

Ο τομέας ΣΕΜΠ και οι συναφείς κλάδοι θα πρέπει να λάβουν υπόψη τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες χρηματοδότησης από την ΕΤΕπ, με αύξηση των δανειοδοτικών δραστηριοτήτων αυτής της Τράπεζας. Οι παρεμβάσεις της ΕΤΕπ θα πρέπει να επιδιωχθούν και να μελετηθούν, ιδίως για έργα που αφορούν την «πράσινη ναυτιλία», τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις μετατροπές. Προτείνεται να δώσει η ΓΔ ENT προτεραιότητα στη διοργάνωση «εργαστηρίων», προκειμένου να διερευνηθούν λεπτομερέστερα οι προοπτικές χρηματοδότησης από την ΕΤΕπ.

5.2

Τα κράτη μέλη και οι παράκτιες περιφέρειες θα πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα διάθεσης πόρων των διαρθρωτικών ταμείων για τη διαφοροποίηση της τεχνολογίας στον ναυτιλιακό κλάδο, σε σχέση με νέους τομείς της αγοράς. Αυτό αφορά ιδιαίτερα τις περιφερειακές στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης.

5.3

Ως προς τις δυνατότητες μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης από την ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο μέτρων για τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της κατασκευής και του εκσυγχρονισμού πλοίων. Τα κράτη μέλη, οι οικονομικοί φορείς, η βιομηχανία ναυτιλιακής τεχνολογίας και οι άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς θα πρέπει να επανεξετάσουν τη διαθεσιμότητα εγγυήσεων αγοράς.

5.4

Η ναυπηγική βιομηχανία (συμπεριλαμβανομένου του τομέα ΣΕΜΠ), σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη ή τις περιφέρειες, θα πρέπει να συμμετάσχουν σε ερευνητικές δραστηριότητες, συγκροτώντας για τον σκοπό αυτό —μεταξύ άλλων μέσων— συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των τομέων που σχετίζονται με τη θάλασσα και των συναφών αρχών περί κρατικών ενισχύσεων.

5.4.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τη βασική αρχή της πρωτοβουλίας LeaderSHIP 2020, σύμφωνα με την οποία η επίτευξη των γενικών στόχων των ΣΔΙΤ στον εν λόγω τομέα προϋποθέτει την ανάληψη ισχυρής δέσμευσης για ερευνητικά προγράμματα. Όσον αφορά τους βραχυπρόθεσμους στόχους, η βιώσιμη ανταγωνιστικότητα του τομέα ΣΕΜΠ θα πρέπει να στηριχθεί αναμφίβολα σε κατάλληλα μέτρα για την προώθηση της καινοτομίας στις επιχειρήσεις.

5.5

Η ΕΟΚΕ είναι υπέρ της συμμετοχής της Επιτροπής Τομεακού Διαλόγου της Ναυπηγικής Βιομηχανίας στις εργασίες για τη διαμόρφωση και την εφαρμογή πολιτικών στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας LeaderSHIP 2020. Επί του παρόντος, ο ιδιαίτερος ρόλος της εν λόγω επιτροπής θα πρέπει να συνίσταται στην εφαρμογή εκείνου του τμήματος της πρωτοβουλίας που αφορά τη βελτίωση του προσδιορισμού και της συγκρισιμότητας των προσόντων και των δεξιοτήτων, με σκοπό τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ευημερίας του κλάδου.

5.6

Η ΕΟΚΕ προσβλέπει σε θετικές εξελίξεις των εργασιών της Επιτροπής Τομεακού Διαλόγου όσον αφορά τα κοινωνικά πρότυπα στον ευρωπαϊκό κλάδο της κατασκευής νέων πλοίων και στον τομέα ΣΕΜΠ.