15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/90


Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα τη δέσμη μέτρων «Ευφυή σύνορα»

2014/C 114/15

Ι.   ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Γενικές παρατηρήσεις

1.

χαιρετίζει την πρόσφατη υιοθέτηση της δέσμης «Διακυβέρνηση Σένγκεν», που απαρτίζεται από τον νέο μηχανισμό αξιολόγησης της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν (1) και από κανόνες για την προσωρινή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιστάσεις (2)·

2.

αναγνωρίζει ότι η εύρυθμη λειτουργία του χώρου Σένγκεν εξαρτάται από την αμοιβαία εμπιστοσύνη και από την ικανότητα των κρατών μελών να ελέγχουν τα εξωτερικά σύνορα σύμφωνα με τους κοινούς κανόνες·

3.

κρίνει εποικοδομητική τη θέσπιση κοινής ευθύνης των κρατών μελών και της Επιτροπής στα πλαίσια του νέου μηχανισμού αξιολόγησης του Σένγκεν, καθώς βγάζει τον μηχανισμό αυτό από ένα καθαρά διακυβερνητικό καθεστώς, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην αντιστάθμιση ελλείψεων και την προώθηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, καθώς και στην επέκτασή του σε όλες τις πτυχές του κεκτημένου του Σένγκεν, συμπεριλαμβανομένης της απουσίας ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα, ούτως ώστε να αποτρέπονται τυχόν παράνομοι έλεγχοι που υπονομεύουν την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων·

4.

υποστηρίζει ότι οποιαδήποτε επαναφορά ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα πρέπει να υπόκειται σε συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να αποτρέπονται τυχόν μονομερείς αποφάσεις που αντιβαίνουν στην πλήρη ελευθερία κυκλοφορίας των προσώπων σε έναν χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα·

5.

εκτιμά ότι η ύπαρξη μεταναστευτικών ροών στα εξωτερικά σύνορα δεν αποτελεί αφ’ εαυτής απειλή για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια που να μπορεί να δικαιολογήσει την επαναφορά ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα·

6.

υπενθυμίζει ότι η αρχή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης επιβάλλει, σε περιπτώσεις πιέσεων στα εξωτερικά σύνορα ενός κράτους μέλους, να κινητοποιούνται όλα τα μέτρα τεχνικής και χρηματοδοτικής στήριξης, εθνικά και ευρωπαϊκά, καθώς και η συνδρομή εκ μέρους των οργανισμών της ΕΕ, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Διαχείριση της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRONTEX) και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO)·

7.

χαιρετίζει τα μέτρα για την εξασφάλιση αυστηρότερων συνοριακών ελέγχων, την καλύτερη εφαρμογή του νόμου, τη συμβολή στη μάχη κατά των τρομοκρατικών ενεργειών και των άλλων σοβαρών ποινικών αδικημάτων και τη μείωση της παράνομης μετανάστευσης·

8.

ως εκ τούτου, πιστεύει ότι η προσωρινή επαναφορά ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα λόγω συνεχιζόμενων σοβαρών ανεπαρκειών ως προς τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων πρέπει να οριοθετείται βάσει αντικειμενικής διαδικασίας αξιολόγησης και να επιτρέπεται μόνον ως εξαιρετικό μέτρο έσχατης ανάγκης·

9.

ζητά να εξασφαλιστεί η πλήρης συμμετοχή των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) στην αξιολόγηση και τον εντοπισμό των συνεχιζόμενων σοβαρών ανεπαρκειών ως προς τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων, ώστε να είναι εγγυημένο ότι οποιαδήποτε επαναφορά ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα θα απορρέει από ορθή αξιολόγηση της επιτόπιας κατάστασης, στηριζόμενη σε διάφορες πηγές πληροφόρησης και στη συμβολή διαφόρων φορέων·

10.

συμφωνεί ότι ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ είναι σημαντικός για την εγγύηση όχι μόνο της ασφάλειας, αλλά και της κινητικότητας στο εσωτερικό της (3)·

11.

χαιρετίζει την πρόσφατη υιοθέτηση του ευρωπαϊκού συστήματος επιτήρησης των συνόρων (EUROSUR), ενός μέτρου ενίσχυσης του ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα μέσω της ανταλλαγής επιχειρησιακών πληροφοριών και της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών επιτήρησης των εξωτερικών συνόρων —θαλάσσιων και χερσαίων— και της FRONTEX· τονίζει ότι η πρόληψη της απώλειας ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα πρέπει να αποτελεί τον βασικό στόχο του εν λόγω μηχανισμού, πέραν του ρόλου του για τον εντοπισμό λαθρομεταναστών και για την ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας, μέσω της πρόληψης της διασυνοριακής εγκληματικότητας, όπως η εμπορία ανθρώπων και το λαθρεμπόριο ναρκωτικών·

12.

ωστόσο, προειδοποιεί ότι το σύστημα αυτό δεν πρέπει να υπονομεύει την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων ούτε να υπερισχύει του δικαιώματος αναζήτησης ασύλου ή της προστασίας από την επαναπροώθηση, που θεσπίζονται στο άρθρο 18 και το άρθρο 19 παράγραφος 2 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (4)·

13.

εκφράζει την ανησυχία της για τις τάσεις ανάκτησης διακριτικής εξουσίας σε τομείς που έχουν υπαχθεί στην ευρωπαϊκή αρμοδιότητα, όπως η ελεύθερη κυκλοφορία, ιδιαίτερα δε σε σχέση με πρόσφατη πρόταση ορισμένων κρατών μελών για εισαγωγή ευρύτερων δυνατοτήτων περιορισμού του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας, το οποίο συνιστά βασικό στοιχείο του καθεστώτος του πολίτη της Ένωσης·

14.

επαναλαμβάνει ότι η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων σε έναν χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα αποτελεί μία από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ και ένα από τα οφέλη της που είναι ιδιαίτερα απτό και σημαντικό για τους πολίτες και δεν πρέπει να τίθεται υπό αμφισβήτηση·

15.

πιστεύει ότι η δέσμη μέτρων «ευφυή σύνορα» —που απαρτίζεται από τρεις προτάσεις κανονισμού: θέσπιση συστήματος εισόδου/εξόδου για την καταχώριση δεδομένων εισόδου και εξόδου των υπηκόων τρίτων χωρών που διέρχονται από τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ (ΣΚΕΕ) (5), θέσπιση προγράμματος καταχώρισης ταξιδιωτών (ΠΚΤ) (6) και τροποποίηση του κώδικα συνόρων του Σένγκεν για να καταστεί δυνατή η εφαρμογή των δύο παραπάνω συστημάτων (7)— πρέπει να αξιολογηθεί μέσα στο γενικό πλαίσιο της λειτουργίας του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης·

ΙI.   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Ειδικές παρατηρήσεις σχετικά με τη δέσμη μέτρων «ευφυή σύνορα»

16.

αναγνωρίζει τη σημασία που έχουν οι νέες τεχνολογίες για την εξασφάλιση αποτελεσματικής διαχείρισης των συνόρων και την αντιμετώπιση της σημαντικής αύξησης του αριθμού διελεύσεων των εξωτερικών συνόρων, ενώ παράλληλα εξασφαλίζουν τον ασφαλή έλεγχό τους, όπως ήδη συμβαίνει σε πολλά κράτη μέλη·

17.

σημειώνει ότι το σύστημα καταχώρισης εισόδου/εξόδου (ΣΚΕΕ) προτείνεται να αντικαταστήσει το ισχύον σύστημα της δια χειρός επίθεσης σφραγίδας εισόδου και εξόδου στο διαβατήριο, με την ηλεκτρονική καταχώριση της ημερομηνίας και του τόπου εισόδου και εξόδου των υπηκόων τρίτων χωρών που γίνονται δεκτοί για διαμονή βραχείας διάρκειας (έως τριών μηνών) στον χώρο Σένγκεν, ώστε να είναι δυνατός ο αυτόματος υπολογισμός της επιτρεπόμενης παραμονής·

18.

χαιρετίζει τον θετικότατο στόχο του προγράμματος καταχώρισης ταξιδιωτών (ΠΚΤ): να διευκολύνεται η διέλευση των εξωτερικών συνόρων για τους υπηκόους τρίτων χωρών που ταξιδεύουν τακτικά και που θα έχουν υποβληθεί εκ των προτέρων σε έλεγχο ασφάλειας και προσωπικών εγγράφων, μέσω της διέλευσης από αυτοματοποιημένα συστήματα συνοριακού ελέγχου, γεγονός που θα διευκολύνει την είσοδο στον ευρωπαϊκό χώρο τακτικών ταξιδιωτών καλής πίστης·

Παρατηρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις της δέσμης μέτρων «ευφυή σύνορα» στα θεμελιώδη δικαιώματα

19.

υπενθυμίζει την ανησυχία της για τη θέσπιση του ΣΚΕΕ και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στα θεμελιώδη δικαιώματα, ιδίως σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων (8)·

20.

αναγνωρίζει ότι τα συστήματα αυτά, λόγω της συλλογής σημαντικού όγκου προσωπικών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων και βιομετρικών, βρίσκονται σε σχέση έντασης με τα θεμελιώδη δικαιώματα, ιδίως ως προς την ιδιωτικότητα και την προστασία των προσωπικών δεδομένων, γεγονός που υπαγορεύει αυστηρή οριοθέτηση της σκοπιμότητάς τους και ιδιαίτερη υπαγωγή στον έλεγχο της αναγκαιότητας και της αναλογικότητάς τους·

21.

υπενθυμίζει την υποστήριξή της προς ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των προσωπικών δεδομένων και την ανησυχία της ως προς την εκθετική αύξηση των ψηφιακών πληροφοριών που αφορούν τους πολίτες, λόγω της ανάπτυξης των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (9)·

22.

επισημαίνει ότι, από την άποψη της αρχής της απαγόρευσης των διακρίσεων και της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, τα προτεινόμενα συστήματα γεννούν σοβαρές ανησυχίες, λόγω των επιπτώσεων που έχουν στα θεμελιώδη δικαιώματα, ιδίως των υπηκόων τρίτων χωρών και των αιτούντων άσυλο που επιχειρούν να εισέλθουν στο έδαφος της ΕΕ·

Παρατηρήσεις σχετικά με την προστιθέμενη αξία, την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα της δέσμης μέτρων «ευφυή σύνορα»

23.

εκτιμά ότι, επειδή και τα δύο συστήματα της δέσμης «ευφυή σύνορα» συνεπάγονται την ευρείας κλίμακας συλλογή δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων και βιομετρικών, απαιτείται να αποδειχθεί δεόντως ότι είναι αναγκαία, θεμιτά και αναλογικά, ότι δηλαδή οι στόχοι τους δεν μπορούν να επιτευχθούν με συστήματα λιγότερο δαπανηρά και που να θίγουν λιγότερο την ιδιωτικότητα·

24.

σημειώνει τη γνωμοδότηση του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων (ΕΕΠΔ), ο οποίος έχει κατακρίνει τη δέσμη μέτρων «ευφυή σύνορα» και έχει αμφισβητήσει την αναγκαιότητα και την αναλογικότητά της, επειδή δεν υπάρχει αξιόπιστη απόδειξη που να τεκμηριώνει την ανάγκη νέων συστημάτων. Ειδικότερα, ο ΕΕΠΔ είναι της άποψης ότι το ΣΚΕΕ συνιστά παρέμβαση στο δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και ότι εγείρει ζητήματα κόστους/αποτελεσματικότητας από οικονομική άποψη και από άποψη θεμελιωδών δικαιωμάτων (10)·

25.

σημειώνει επίσης ότι και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η ομάδα εργασίας του άρθρου 29 και η πλειονότητα των εκπροσώπων της κοινωνίας πολιτών έχουν εκφράσει αμφιβολίες ως προς την αναγκαιότητα και την προστιθέμενη αξία του ΣΚΕΕ (11)·

26.

αναγνωρίζει ότι τα ζητήματα της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας —ιδίως όσον αφορά τη θέσπιση του ΣΚΕΕ— είναι αμφιλεγόμενα, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις της αποτελεσματικότητάς του για την επίτευξη των προτεινόμενων στόχων: του αποτελεσματικού ελέγχου των συνόρων, της καταπολέμησης της παράτυπης εισόδου μεταναστών και της ενίσχυσης της καταπολέμησης των σοβαρών μορφών οργανωμένου εγκλήματος·

27.

σημειώνει ότι κύριος στόχος του ΣΚΕΕ είναι να εντοπίζονται οι υπήκοοι τρίτων χωρών που εισέρχονται νόμιμα στον χώρο Σένγκεν, με ή χωρίς θεώρηση βραχείας διαμονής, και που υπερβαίνουν το διάστημα της επιτρεπόμενης παραμονής. Για τον σκοπό αυτόν, υπολογίζεται ηλεκτρονικά το διάστημα της επιτρεπόμενης παραμονής και ειδοποιούνται (alert) οι εθνικές αρχές για τα πρόσωπα που υπερβαίνουν το διάστημα αυτό, γεγονός που συντελεί στη σύλληψη και επαναπροώθηση των λαθρομεταναστών·

28.

εκτιμά ότι η προστιθέμενη αξία του ΣΚΕΕ για την επίτευξη του στόχου αυτού δεν είναι προφανής, δεδομένου ότι η ειδοποίηση για παράτυπη παραμονή στηρίζεται στην παραδοχή ότι τα πρόσωπα που εισέρχονται με θεώρηση βραχείας διαμονής ή χωρίς θεώρηση υποχρεούνται άνευ όρων να εγκαταλείψουν το έδαφος της ΕΕ εντός μέγιστου διαστήματος τριών μηνών. Αυτό δεν λαμβάνει υπόψη απρόβλεπτες περιστάσεις, όπως η αίτηση ασύλου ή η νομιμοποίηση της διαμονής δυνάμει του εθνικού δικαίου·

29.

επισημαίνει ότι η εξέταση της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας του ΣΚΕΕ είναι ακόμη περισσότερο αναγκαία επειδή, εάν δεν προκύψει κράτηση λόγω παράτυπης διαμονής, το σύστημα θα είναι ικανό να εντοπίσει τους λαθρομετανάστες μόνον όταν εγκαταλείπουν τον χώρο Σένγκεν, γεγονός που καθιστά το ΣΚΕΕ έναν «εξαιρετικά δαπανηρό μηχανισμό συλλογής στατιστικών στοιχείων περί μετανάστευσης» (12)·

30.

παρατηρεί πως το ΣΚΕΕ δεν έχει την ικανότητα να εντοπίζει τους μετανάστες που νομιμοποιούν την παραμονή τους, δυνάμει της νομοθεσίας περί ασύλου ή των εθνικών κανόνων περί μετανάστευσης. Τα πρόσωπα αυτά κινδυνεύουν να υποστούν παράνομη κράτηση με βάση μια ειδοποίηση του ΣΚΕΕ, σύμφωνα με αυτόματο υπολογισμό του χρόνου παραμονής που δεν λαμβάνει υπόψη τέτοιου είδους περιστάσεις, ούτε και θα μπορούσε να τις λαμβάνει υπόψη·

31.

εκτιμά ότι το ΣΚΕΕ πρέπει, επίσης, να τεθεί υπό αμφισβήτηση για λόγους ταχύτητας των ελέγχων, δεδομένου ότι επιβάλλει τη συλλογή μεγάλου αριθμού αλφαριθμητικών και βιομετρικών στοιχείων. Αυτό θα αυξήσει τον χρόνο αναμονής των ταξιδιωτών στον έλεγχο των συνόρων, με δυσμενή αντίκτυπο στη διασυνοριακή κινητικότητα, ο οποίος δεν θα μπορεί να αντισταθμιστεί αποτελεσματικά από το ΠΚΤ. Αμφισβητείται, επίσης, κατά πόσον το κόστος του ΠΚΤ είναι αναλογικό με τον περιορισμένο αριθμό προσώπων που η Επιτροπή εκτιμά ότι θα επωφελούνται ετησίως από αυτό (5 εκατομμύρια), ήτοι 0,7 % του εκτιμώμενου συνολικού αριθμού προσώπων που διέρχονται ετησίως από τα εξωτερικά σύνορα (περίπου 700 εκατομμύρια) (13). Η ύπαρξη σε ορισμένες χώρες προγραμμάτων τακτικών ταξιδιωτών αποδεικνύει ότι η υλοποίησή τους είναι δυνατή χωρίς το ΠΚΤ. Διάφορα κράτη μέλη έχουν ήδη αναπτύξει αυτοματοποιημένα συστήματα ελέγχου για πολίτες της ΕΕ που διαθέτουν βιομετρικό διαβατήριο·

32.

παρατηρεί ότι η αναλογικότητα και το θεμιτό των συστημάτων αυτών πρέπει επίσης να σταθμιστούν σε συνάρτηση με το υψηλό κόστος τους, που εκτιμάται σε 1.100 εκατομμύρια ευρώ και θα πρέπει να καλυφθεί από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας, του οποίου ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός για την περίοδο 2014-2020 είναι 4.600 εκ. ευρώ. Υπενθυμίζει ότι το ποσόν αυτό υπερβαίνει κατά πολύ τις εκτιμήσεις της Επιτροπής του 2008, πέραν του ότι δεν υπάρχουν εγγυήσεις για την επάρκειά του, όπως έχει παρατηρήσει ο ΕΕΠΔ (14)·

33.

επαναλαμβάνει τις αμφιβολίες της ως προς το κατά πόσον η αύξηση της επένδυσης στους συνοριακούς ελέγχους συνιστά τον αποτελεσματικότερο τρόπο ουσιαστικής και μακροπρόθεσμης καταπολέμησης της λαθρομετανάστευσης (15)·

34.

αναγνωρίζει ότι μια ανάλυση της σχέσης κόστους-οφέλους πρέπει να λάβει επίσης υπόψη το υψηλό κόστος και το διοικητικό βάρος που συνεπάγονται τα εν λόγω συστήματα για τα κράτη μέλη με περιορισμένο αριθμό ταξιδιωτών που διέρχονται τα εξωτερικά τους σύνορα·

Ο ρόλος των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη σταδιακή εφαρμογή ενός ενιαίου συστήματος διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων

35.

πιστεύει ότι μια συνεπής ευρωπαϊκή προσέγγιση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα περιλαμβάνει διάφορα επίπεδα και ενέχει διάφορες προκλήσεις για τις αρμόδιες περί συνόρων εθνικές αρχές, οι οποίες ενεργούν σε συνεργασία με διαφόρους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης·

36.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η διάσταση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη στους πολιτικούς προβληματισμούς της ΕΕ σχετικά με τον χώρο Σένγκεν, ενώ η δέουσα εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας απαιτεί συστηματικότερη ενσωμάτωση της τοπικής και περιφερειακής διάστασης·

37.

απευθύνει έκκληση για μεγαλύτερη συμμετοχή των ΟΤΑ και της Επιτροπής των Περιφερειών, ώστε να εξασφαλίζεται μια προσέγγιση «από τη βάση προς την κορυφή» στους τομείς αυτούς, γεγονός που θα συμβάλει ώστε οι εμπειρίες και ανησυχίες των ΟΤΑ να λαμβάνονται υπόψη στα διάφορα στάδια της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων της ΕΕ, ιδιαιτέρως δε ως προς την επαναφορά ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα, την αποδοτικότητα και την προστιθέμενη αξία της χρηματοδότησης εκ μέρους της ΕΕ και τη συνιστώσα της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στη δέσμη μέτρων «ευφυή σύνορα»·

38.

καλεί τους αρμόδιους για την εφαρμογή σε τοπικό επίπεδο του κώδικα συνόρων του Σένγκεν να αναπτύξουν εκπαιδευτικές δράσεις και εκστρατείες ευαισθητοποίησης σχετικά με την ευρωπαϊκή νομοθεσία σε θέματα συνόρων και δικαιωμάτων του πολίτη, ώστε να επιτευχθεί η συμμετοχή των ΟΤΑ και των κυριότερων επιτόπιων φορέων, να αυξηθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη και να αποτραπεί τυχόν δυσμενής αντίκτυπος στον χώρο ελεύθερης κυκλοφορίας και στα θεμελιώδη δικαιώματα·

39.

υπενθυμίζει ότι οι ΟΤΑ μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε διάφορα επίπεδα (16), μεταξύ άλλων στα εσωτερικά και εξωτερικά σύνορα της ΕΕ·

40.

διαπιστώνει ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ για τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων επικεντρώνεται στην ασφάλεια και παραθεωρεί το ζήτημα των θεμελιωδών δικαιωμάτων· ως εκ τούτου, ζητεί να αποδοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στους ΟΤΑ κατά τον προσδιορισμό των δημοσιονομικών προτεραιοτήτων της ΕΕ σε θέματα διαχείρισης των συνόρων και χρηματοδότησης των πολιτικών μετανάστευσης και ασύλου, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι χρηματοδοτικοί πόροι θα διοχετεύονται προς τις υποδομές και τις υπηρεσίες των συνόρων που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη στήριξης στον τομέα αυτόν·

41.

συνιστά, επομένως, αυστηρότερη υποχρέωση διαβούλευσης των εθνικών κυβερνήσεων με τους ΟΤΑ για θέματα προγραμματισμού της χρηματοδότησης από την ΕΕ στους τομείς αυτούς·

42.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της για ενδυνάμωση της θέσης των ΟΤΑ στους τομείς της μετανάστευσης και του ασύλου, «ανάλογα με τις αρμοδιότητες που διαθέτουν στο εθνικό επίπεδο της χώρας τους, λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα που θα τις καταστήσουν αποδέκτες επιδοτήσεων της Ένωσης, δίχως να απαιτείται η παρέμβαση των κεντρικών δημόσιων αρχών»  (17)·

43.

εκτιμά ότι τα συστήματα ΣΚΕΕ και ΠΚΤ συνεπάγονται βαθμιαία μεταβίβαση αρμοδιοτήτων ελέγχου και χρήσης των συλλεγόμενων δεδομένων από τις εθνικές αρχές προς φορείς της ΕΕ, γεγονός που θέτει ζητήματα επικουρικότητας·

44.

ως εκ τούτου, ζητά αύξηση της διαβούλευσης με τους ΟΤΑ και με την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την εκχώρηση αυτή, λαμβανομένου υπόψη του αντίκτυπου στις παραμεθόριες περιοχές και του γεγονότος ότι η αντίληψη περί διαχείρισης των συνόρων σε τοπικό επίπεδο μπορεί να διαφέρει από τα συμφέροντα που καθορίζουν τους προσανατολισμούς των κεντρικών ή εθνικών αρχών, τις οποίες απασχολεί περισσότερο η πτυχή της εθνικής ασφάλειας απ’ ό,τι η διευκόλυνση της διασυνοριακής κίνησης, που όμως είναι ζήτημα που απασχολεί τις παραμεθόριες περιοχές·

Συστάσεις σχετικά με τη δέσμη νομοθετικών μέτρων «ευφυή σύνορα»

45.

ζητά εντόνως από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να προβούν σε σοβαρή και εξαντλητική ανάλυση της σχέσης κόστους/οφέλους του ΣΚΕΕ και του ΠΚΤ —επιτακτική ανάγκη σε εποχή οικονομικής ύφεσης και μεγάλης δημοσιονομικής λιτότητας— καθώς και της αναγκαιότητας, της αναλογικότητας και της αποτελεσματικότητάς τους, προτού να προχωρήσουν στις σχετικές διαπραγματεύσεις·

46.

καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, στην περίπτωση όπου θα δώσουν συνέχεια στο ΠΚΤ, να προβλέψουν εγγυήσεις ώστε να αποτρέπονται ειδοποιήσεις που ενδέχεται να καταλήξουν σε παράνομη κράτηση προσώπων, που το σύστημα τα εντοπίζει ως εάν είχαν παραμείνει παράτυπα, ενώ στην πραγματικότητα τους έχει χορηγηθεί άδεια παραμονής σε ένα κράτος μέλος και, συνεπώς, απολαμβάνουν δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας στον ευρωπαϊκό χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα·

47.

επισημαίνει ότι, σε καιρούς δημοσιονομικής λιτότητας, απαιτείται να εξασφαλιστεί ότι οποιοδήποτε σύστημα αναπτυχθεί θα εγγυάται τη διαλειτουργικότητα με τα υφιστάμενα εθνικά συστήματα, ώστε να μην θιγεί η λειτουργία τους και να διαφυλαχθούν οι πραγματοποιηθείσες εθνικές επενδύσεις·

48.

συνιστά να εισαχθούν ισχυρές εγγυήσεις αποφυγής των διακρίσεων και επαρκείς διασφαλίσεις του δικαιώματος προστασίας των προσωπικών δεδομένων, της ιδιωτικότητας και της πρόσβασης σε αποτελεσματική ένδικη προστασία για τους υπηκόους τρίτων χωρών, ιδιαίτερα για να προληφθεί τυχόν καταχρηστικός επαναπατρισμός λόγω λανθασμένης ειδοποίησης από το ΣΚΕΕ·

49.

προτείνει, στην περίπτωση που θα θεσπιστούν τα συστήματα αυτά, να αναπτυχθούν δράσεις κατάρτισης με έμφαση στα δικαιώματα των προσώπων και εκστρατείες ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ιδιαίτερα σχετικά με τους κινδύνους και με την ορθή/λανθασμένη εφαρμογή τους, ώστε να αποτραπεί, κατά το δυνατόν, η παράνομη χρήση τους ή χρήση που θα εισάγει διακρίσεις.

IIΙ.

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ

Τροπολογία 1

COM(2013) 95 final

Άρθρο 8

Κείμενο της Επιτροπής

Τροπολογία

Κάθε αρμόδια αρχή εξουσιοδοτημένη να έχει πρόσβαση στο ΣΚΕΕ σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό διασφαλίζει ότι η χρήση του ΣΚΕΕ είναι απαραίτητη, κατάλληλη και αναλογική προς την εκτέλεση των καθηκόντων των αρμόδιων αρχών.

Κάθε αρμόδια αρχή εξουσιοδοτημένη να έχει πρόσβαση στο ΣΚΕΕ σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό διασφαλίζει ότι η χρήση του ΣΚΕΕ είναι απαραίτητη, κατάλληλη και αναλογική προς την εκτέλεση των καθηκόντων των αρμόδιων αρχών, σεβόμενη παράλληλα όλες τις σχετικές ενωσιακές και εθνικές διατάξεις που αφορούν την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Αιτιολογία

Είναι σημαντικό να καθιερωθεί ως γενική αρχή στον παρόντα κανονισμό ο σεβασμός των σχετικών με την προστασία δεδομένων διατάξεων εκ μέρους των αρμόδιων αρχών.

Βρυξέλλες, 28 Νοεμβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO


(1)  COM(2011) 559 final.

(2)  COM(2011) 560 final.

(3)  Βλ. Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών για το πρόγραμμα της Στοκχόλμης, εισηγήτρια: η κ. Anna Terrón i Cusi, ΕΕ C 79 της 27.3.2010, σ. 37, σημείο 52.

(4)  Για το ίδιο θέμα, βλ. επίσης τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών «Η συνολική προσέγγιση της μετανάστευσης και της κινητικότητας», εισηγητής: ο κ. Nichi Vendola, ΕΕ C 277 της 13.9.2012, σ. 6.

(5)  COM(2013) 95 final.

(6)  COM(2013) 97 final.

(7)  COM(2013) 96 final.

(8)  Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα το πρόγραμμα της Στοκχόλμης: Προκλήσεις και ευκαιρίες για ένα νέο πολυετές πρόγραμμα για τον χώρο ελευθερίας, ασφαλείας και δικαιοσύνης της ΕΕ, εισηγήτρια: η κ. Anna Terrón i Cusi, ΕΕ C 79 της 27.3.2010, σ. 37, σημείο 56.

(9)  Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα το πρόγραμμα της Στοκχόλμης: Προκλήσεις και ευκαιρίες για ένα νέο πολυετές πρόγραμμα για τον χώρο ελευθερίας, ασφαλείας και δικαιοσύνης της ΕΕ, εισηγήτρια: η κ. Anna Terrón i Cusi, ΕΕ C 79 της 27.3.2010, σ. 37.

(10)  Γνωμοδότηση του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων (ΕΕΠΔ), της 18ης Ιουλίου 2013, για τις προτάσεις κανονισμού για τη θέσπιση του συστήματος καταχώρισης εισόδου/εξόδου (ΣΚΕΕ) και του προγράμματος καταχώρισης ταξιδιωτών (ΠΚΤ), (στα αγγλικά) στη διεύθυνση https://secure.edps.europa.eu/EDPSWEB/webdav/site/mySite/shared/Documents/Consultation/Opinions/2013/13-07-18_Smart_borders_EN.pdf. Βλ. επίσης Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων (ΕΕΠΔ), 2008, Προκαταρκτικές παρατηρήσεις σχετικά με την πρόταση για δέσμη μέτρων «ευφυή σύνορα», 3 Μαρτίου 2008, σ. 4, στη διεύθυνση http://www.edps.europa.eu, https://secure.edps.europa.eu/EDPSWEB/webdav/site/mySite/shared/Documents/Consultation/Comments/2008/08-03-03_Comments_border_package_EN.pdf, καθώς και τη γνωμοδότηση του ΕΕΠΔ για το πρόγραμμα της Στοκχόλμης, ΕΕ C 276 της 17.11.2009, σ. 8, σημείο 71.

(11)  Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, Αξιολόγηση αντικτύπου που συνοδεύει την πρόταση κανονισμού σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εισόδου/εξόδου (ΣΚΕΕ), SWD(2013) 47 final (στα αγγλικά), Βρυξέλλες, 28.2.2013.

(12)  Bigo, Didier, Carrera, Sergio et al (2012), Evaluating current and forthcoming proposals on JHA databases and a smart borders system at EU external borders, μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, http://www.europarl.europa.eu/committees/en/studiesdownload.html?languageDocument=EN&file=79693, σ. 37 (στα αγγλικά).

(13)  Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, Αξιολόγηση αντικτύπου που συνοδεύει την πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση προγράμματος καταχώρισης ταξιδιωτών, SWD(2013) 50 final (στα αγγλικά), Βρυξέλλες, 28.2.2013.

(14)  Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων (ΕΕΠΔ), 2008, Προκαταρκτικές παρατηρήσεις σχετικά με την πρόταση για δέσμη μέτρων «ευφυή σύνορα», 3 Μαρτίου 2008, σ. 4, στη διεύθυνση http://www.edps.europa.eu.

(15)  Γνωμοδότηση για τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ στις εσωτερικές υποθέσεις, εισηγητής: ο κ. Samuel Azzopardi, CdR 12/2012 fin, σημείο 47, ΕΕ C 277 της 13.9.2012, σ. 23.

(16)  Βλ. Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα: «Στρατηγική για την αποτελεσματική εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση»ΕΕ C 9 της 11.1.2012, σ. 61.

(17)  Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η συνολική προσέγγιση της μετανάστευσης και της κινητικότητας», ΕΕ C 277 της 13.9.2012, σ. 6.