12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/15


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή για τη διαχείριση τελωνειακών κινδύνων και την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας»

COM(2012) 793 final

2013/C 327/04

Εισηγητής: ο κ. PEZZINI

Στις 18 Μαρτίου 2013, και σύμφωνα με το άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την:

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή για τη διαχείριση τελωνειακών κινδύνων και την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας

COM(2012) 793 final.

Το ειδικευμένο τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 27 Ιουνίου 2013.

Κατά την 491η σύνοδο ολομέλειας, της 10ης και 11ης Ιουλίου 2013 (συνεδρίαση της 10ης Ιουλίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 168 ψήφους υπέρ, και 1 κατά.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητη μια κοινή προσέγγιση της διαχείρισης των τελωνειακών κινδύνων και της ασφάλειας της αλυσίδας εφοδιασμού ώστε να εξασφαλισθεί η ενιαία και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανονισμών, από όλες τις ενδιαφερόμενες αρχές, σε όλη την επικράτεια της Τελωνειακής Ένωσης (ΤΕ), η οποία αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 3 της ΣΛΕΕ.

1.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά τις προτάσεις της Επιτροπής, οι οποίες σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα στη διαχείριση των κινδύνων και την κυκλοφορία των εμπορευμάτων στα σύνορα της ΕΕ, μέσω μιας κοινής στρατηγικής, με ενδεδειγμένα ηλεκτρονικά συστήματα για τη διαχείριση των κινδύνων σε ενωσιακό επίπεδο.

1.3

Η ΕΟΚΕ εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για το γεγονός ότι η ΤΕ – που ξεκίνησε με τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957 και υλοποιήθηκε το 1968 ως μια κοινή πολιτική για τη διασφάλιση ενός ενιαίου χώρου συναλλαγών στον οποίο οι άνθρωποι και τα εμπορεύματα κυκλοφορούν ελεύθερα και με το σύστημα της «ενιαίας θυρίδας» για τις τελωνειακές πρακτικές όλων των εμπορικών φορέων χωρίς διακρίσεις μεταχείρισης σε ολόκληρη την ΕΕ - εξακολουθεί να παρουσιάζει διαφορετικές κατευθύνσεις και εφαρμογές, οι οποίες εμποδίζουν την αποτελεσματική και αποδοτική διαχείριση των τελωνειακών κινδύνων, γεγονός που επιβραδύνει τις εμπορικές ροές και την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών στην ΕΕ.

1.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία τη βελτίωση της ικανότητας των τελωνείων, σε οποιοδήποτε σημείο της Ευρώπης, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο διαχείρισης των κινδύνων σε ολόκληρη την ΤΕ όσον αφορά την ενιαία εφαρμογή των ορισμών, των ταξινομήσεων, τη συλλογή και τη διαβίβαση δεδομένων στην ενωσιακή τράπεζα, σύμφωνα με κοινά και ενιαία κριτήρια τα οποία να επαληθεύονται με ένα μοναδικό σύστημα ασφάλειας-ποιότητας και να παρακολουθούνται με την επιβολή κυρώσεων στους παραβάτες.

1.5

Η ΕΟΚΕ συνιστά την ανάπτυξη κοινών τεχνικών και κανονιστικών προτύπων για την ομοιογενή εφαρμογή ποιοτικής διαχείρισης των κινδύνων, σε όλα τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, μέσω προσπαθειών που θα καταβληθούν σε επίπεδο Ένωσης ώστε να διασφαλιστεί κατάρτιση υψηλού επιπέδου στους επαγγελματίες του κλάδου, που θα λαμβάνει υπόψη τις διαφορετικές δεσμεύσεις των πολλαπλών εθνικών πραγματικοτήτων.

1.6

Η ΕΟΚΕ επιμένει να εξασφαλιστεί πλήρης διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφόρων βάσεων δεδομένων που υπάρχουν στο ευρωπαϊκό σύστημα εποπτείας της αγοράς, στη βάση κοινής στρατηγικής και ισχυρής στήριξης των κοινοτικών προγραμμάτων για την ανάπτυξη της τεχνολογίας, η οποία να εξασφαλίζει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των διαφόρων αρχών, σε διάφορα επίπεδα, σε πραγματικό χρόνο, καθώς και για την ενίσχυση της καταπολέμησης πιθανών κινδύνων ντάμπιγκ στον υγειονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό τομέα.

1.7

Η ΕΟΚΕ ζητά την ενίσχυση των δράσεων της ΕΕ για την ανάπτυξη ειδικευμένων ανθρώπινων πόρων και την ενίσχυση της ικανότητας διαχείρισης, ακόμη και με παρεμβάσεις επανεξισορρόπησης των ανισοτήτων ελέγχου των φορτίων ακόμη και μέσω της δημιουργίας ενός κοινού πυρήνα τελωνειακών δυνάμεων, που να εγγυάται, κατόπιν αιτήσεως, την άμεση παρέμβαση για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων.

1.8

Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών αρχών, των μεταφορέων και των Εξουσιοδοτημένων Οικονομικών φορέων (ΕΟΦ), με την ενίσχυση του καθεστώτος και των οφελών τους ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη συνεργασία όσον αφορά τη διαχείριση των κινδύνων με τη διαβίβαση των δεδομένων σε μια ενιαία βάση, χωρίς περιττές γραφειοκρατικές επικαλύψεις.

1.9

Η ΕΟΚΕ ζητά την εφαρμογή αναθεωρημένου συστήματος διακυβέρνησης, που να περιλαμβάνει όλες τις εθνικές και κοινοτικές αρχές, τους οργανισμούς και τα ευρωπαϊκά συστήματα προειδοποίησης και ενημέρωσης προκειμένου να εξασφαλιστεί μια πιο διαρθρωμένη και συστηματική συνεργασία μεταξύ των τελωνείων και των άλλων αρχών που δραστηριοποιούνται στην εσωτερική αγορά.

1.10

Η ΕΟΚΕ ζητά η εφαρμογή της δέσμης δράσεων που ορίζονται στο πολυετές σχέδιο για την εποπτεία της αγοράς να εφαρμοστεί κατά τρόπο συνεκτικό και συντονισμένο για να αποφευχθεί η επικάλυψη των ελέγχων, η ποικιλομορφία των κριτηρίων που χρησιμοποιούνται, ο πολλαπλασιασμός αιτήσεων για τα ίδια δεδομένα, οι διαφορετικές απόψεις μεταξύ των διαφόρων ελεγκτικών αρχών και εποπτείας της αγοράς, και οι ελλείψεις διαλειτουργικότητας.

2.   Εισαγωγή

2.1

Η Τελωνειακή Ένωση είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 3 της ΣΛΕΕ.

2.2

Ήδη από το 2004 η ΕΟΚΕ είχε επισημάνει την ανάγκη «αλλαγής πορείας στη στρατηγική προσέγγιση των πολιτικών για τις τελωνειακές υπηρεσίες, με την επιπλέον έμφαση που ορθώς αποδίδεται τελευταία στις προκλήσεις της εφαρμογής των κοινών τελωνειακών πολιτικών σε μια σειρά από εξωτερικά σύνορα που θα προκύψουν με τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημειώνει, επίσης, την αλλαγή περιβάλλοντος που είναι απόρροια των αυξημένων ανησυχιών —ιδιαιτέρως σε σχέση με την εμπειρία των Ηνωμένων Πολιτειών— σχετικά με τις διαδικασίες για την προστασία της ασφάλειας των πολιτών της Ένωσης» (1).

2.3

Λόγω των σοβαρών προβλημάτων λειτουργίας που αντιμετωπίζει η Τελωνειακή Ένωση όσον αφορά τις αποκλίσεις στην εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας, οι οποίες ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη συνολική αποτελεσματικότητα με την αναποτελεσματικότητα, τη σπατάλη και την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αναγκών και των διαθέσιμων πόρων, η ΕΟΚΕ έχει επισημάνει ότι πρέπει «να επιδιωχθεί η εφαρμογή μιας ενιαίας τελωνειακής πολιτικής, η οποία να βασίζεται σε εναρμονισμένες, διαφανείς, απλοποιημένες και προσαρμοσμένες στα τελευταία δεδομένα διαδικασίες, που να είναι σε θέση να συμβάλει στην ενίσχυση, σε παγκόσμια κλίμακα, της οικονομικής ανταγωνιστικότητας της ΕΕ» (2).

2.4

Η ΤΕ αποτελεί το επιχειρησιακό σκέλος πολλών μέτρων εμπορικής πολιτικής της ΕΕ και εφαρμόζει πολλές διεθνείς συμφωνίες σε σχέση με τις εμπορικές ροές της ΕΕ, αναπτύσσοντας – μέσω των διοικήσεων των κρατών μελών – σημαντικές οριζόντιες διαδικασίες διαχείρισης των δεδομένων, διαχείρισης των εμπορικών φορέων και «διαχείρισης κινδύνου, στην οποία να περιλαμβάνεται ο εντοπισμός, η εκτίμηση, η ανάλυση και η άμβλυνση αναρίθμητων διαφορετικών ειδών και επιπέδων κινδύνων που συνδέονται με το διεθνές εμπόριο αγαθών» (3).

2.5

Η υιοθέτηση μιας κοινής προσέγγισης για την ολοκληρωμένη διαχείριση του κινδύνου, στα σημεία εισόδου και εξόδου, αποσκοπεί στην επίτευξη των στόχων:

της καλύτερης κατανομής των ανθρώπινων και οικονομικών πόρων με τη συγκέντρωσή τους όπου χρειάζεται,

της ολοκληρωμένης και ομοιόμορφης εφαρμογής της τελωνειακής ενωσιακής νομοθεσίας,

του ολοκληρωμένου συστήματος συνεργασίας αρχών-φορέων-μεταφορέων,

της βελτίωσης των διαδικασιών και της μείωσης του χρόνου και του κόστους των συναλλαγών.

3.   Ο ρόλος των τελωνείων σε θέματα ασφάλειας

3.1

Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Επιτροπής (τέλη του 2012) για την κατάσταση της Τελωνειακής Ένωσης «τα τελωνεία είναι οι μόνες δημόσιες αρχές που έχουν πλήρη επισκόπηση και την συνολική ευθύνη του ελέγχου όλων των εμπορευμάτων που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, τα οποία, μόλις τεθούν σε ελεύθερη κυκλοφορία από τα τελωνεία σε κάποιο σημείο στην ΕΕ, μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα οπουδήποτε στην τελωνειακή επικράτεια της ΕΕ» (4).

3.2

Χάρη σε αυτή την ενιαία θέση, οι τελωνειακές αρχές της ΕΕ έχουν την κύρια ευθύνη για την εποπτεία του διεθνούς εμπορίου της Κοινότητας και συμβάλλουν στην εφαρμογή των εξωτερικών πτυχών της εσωτερικής αγοράς, της κοινής εμπορικής πολιτικής και των άλλων πολιτικών που συνδέονται με το εμπόριο και την ασφάλεια ολόκληρης της αλυσίδας εφοδιασμού.

3.3

Η ΕΟΚΕ έχει επισημάνει ότι «μία αποτελεσματική τελωνειακή ένωση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων με τη μέγιστη δυνατή προστασία των καταναλωτών και του περιβάλλοντος και με την αποτελεσματική καταπολέμηση της απάτης και της παραποίησης προϊόντων κατά τρόπο ενιαίο σε όλη την έκταση της Ένωσης» (5) και έχει ζητήσει την εφαρμογή μιας ενιαίας τελωνειακής πολιτικής, η οποία να βασίζεται σε εναρμονισμένες, διαφανείς, απλοποιημένες και προσαρμοσμένες στα τελευταία δεδομένα διαδικασίες.

3.4

Αν και βασίζεται στη νομοθεσία και σε μια κοινή πολιτική, η επιχειρησιακή λειτουργία της Τελωνειακής Ένωσης είναι πολύπλοκη και εξακολουθεί να υλοποιείται από 27 διαφορετικές διοικήσεις στην ΕΕ, μέσω ενός συνδυασμού ανθρώπινων, τεχνικών και οικονομικών παραγόντων σε διάφορα επίπεδα, τόσο για την εφαρμογή των διαδικασιών εκτελωνισμού και ελέγχου, όσο και για τη διαχείριση και την επεξεργασία των δεδομένων, των οικονομικών φορέων, της διαχείρισης των διαφορετικών επιπέδων κινδύνου που συνδέονται με το διεθνές εμπόριο αγαθών και την ασφάλεια της αλυσίδας εφοδιασμού.

3.5

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη δεν θα εγκλωβιστούν σε έναν κλοιό, όταν θα πρόκειται για την εφαρμογή της τελωνειακής νομοθεσίας, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να λαμβάνουν υπόψη τον όγκο των σχετικών εμπορικών ροών. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι τα κράτη μέλη έχουν αυξήσει τους μηχανισμούς διευκόλυνσης των συναλλαγών: αποϋλοποίηση των διατυπώσεων, απλοποίηση των διαδικασιών, εφαρμογή του καθεστώτος του εξουσιοδοτημένου φορέα.

3.6

Κάθε εναρμόνιση θα πρέπει να βασίζεται στις «βέλτιστες πρακτικές» και όχι σε ένα ευρωπαϊκό μέσο επίπεδο.

3.7

Για να επιτευχθεί ο εξορθολογισμός του κόστους, ο προσανατολισμός των εργασιών στην επιδίωξη αποτελεσμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των εσόδων από την άποψη της οικονομικής πτυχής, και να σημειωθεί πραγματική πρόοδος, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι είναι σκόπιμο οι έλεγχοι να επικεντρώνονται όχι τόσο στις ατομικές συναλλαγές όσο σε μια «συστημική προσέγγιση» (systems-based approach) που να βασίζεται στην εκτίμηση των κινδύνων.

4.   Η διαχείριση των κινδύνων της αλυσίδας εφοδιασμού

4.1

Σε ένα περιβάλλον όπου σημειώνεται συνεχής αύξηση των εμπορικών ροών, εμφανίζονται ολοένα και πιο περίπλοκα νέα μοντέλα και με ολοένα γρηγορότερους ρυθμούς, η επιχειρησιακή λειτουργία της Τελωνειακής Ένωσης υφίσταται αυξανόμενες πιέσεις, με ταχεία αύξηση των εργασιών που πρέπει να εκτελεστούν και των προσδοκιών των ενδιαφερόμενων μερών. Ο εκσυγχρονισμός των επιχειρησιακών λειτουργιών, σε ένα ηλεκτρονικό τελωνειακό περιβάλλον, προϋποθέτει:

την εφαρμογή νέων διαδικασιών σε ευρωπαϊκή κλίμακα,

περισσότερες επενδύσεις στις τεχνολογίες των πληροφοριών,

νέες δεξιότητες για το προσωπικό.

4.2

Για την επίτευξη αποτελεσματικών κοινών στρατηγικών όσον αφορά την ανάλυση, τον έλεγχο και τη διαχείριση των κινδύνων, απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας σε όλες τις σχετικές κυβερνητικές υπηρεσίες, επιδιώκοντας κοινούς στρατηγικούς στόχους και μεθοδολογίες, μέσα σε ένα πλαίσιο από κοινού διαχείρισης των κινδύνων με άλλους φορείς και διεθνείς εταίρους, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια, την υγεία και το περιβάλλον.

4.3

Ειδικότερα, για μια αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων, απαιτείται στενότερη συνεργασία μεταξύ των τελωνείων και των αρχών εποπτείας της αγοράς, σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, χωρίς την οποία η ανάπτυξη κοινών κριτηρίων κινδύνου και ειδικών προφίλ κινδύνου θα εμποδιστεί σοβαρά.

4.4

Η εισαγωγή μιας κοινής προσέγγισης για τη διαχείριση των κινδύνων, στα σημεία εισόδου και εξόδου, πρέπει να λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι, επί του παρόντος, περισσότερες από 60 νομοθετικές πράξεις (6) αναθέτουν την ευθύνη ελέγχου στα τελωνεία, ενώ στις αρχές εποπτείας ανατίθεται μια αλυσίδα αλληλεξαρτώμενων διεργασιών, που ξεκινούν από τις επιθεωρήσεις έως τη δειγματοληψία, τις εργαστηριακές δοκιμές, την ερμηνεία των αποτελεσμάτων, την εκτίμηση των κινδύνων, τα διορθωτικά μέτρα και τις κυρώσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της ασφάλειας των προϊόντων που κυκλοφορούν στην αγορά, όπως προβλέπεται από την Πράξη για την Ενιαία Αγορά Ι (7) και II (8).

4.5

Οι μέθοδοι αξιολόγησης των κινδύνων θα πρέπει να συμβάλλουν στην εξεύρεση μιας κοινής συστημικής πλατφόρμας - ακόμα και μέσω των ομάδων διοικητικής συνεργασίας - μεταξύ των τελωνειακών αρχών και των αρχών εποπτείας της αγοράς σε διάφορα επίπεδα, καθώς στην αξιοποίηση της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί από τις διάφορες βάσεις δεδομένων, που λειτουργούν σε διαφορετικά περιβάλλοντα.

4.6

Οι τελωνειακές αρχές και οι αρχές εποπτείας της αγοράς θα πρέπει να συγκεντρώνουν πόρους και εμπειρογνωμοσύνη ώστε να εφαρμόζουν «μεθόδους φιλικές προς τις ΜΜΕ» (9) και με την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών, από αμφότερες τις προαναφερθείσες αρχές, να ενισχυθεί ο συντονισμός και η συνεργασία, η ανταλλαγή πληροφοριών και κοινών δραστηριοτήτων, προκειμένου να υπάρχει στοχευμένη διαχείριση αποστολών που παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο ασφάλειας.

5.   Ο ρόλος της εταιρικής σχέσης τελωνείων-εμπορικών φορέων-μεταφορέων

5.1

Ο ρόλος της εταιρικής σχέσης τελωνείων-εμπορικών φορέων-μεταφορέων είναι καθοριστικής σημασίας για τη διασφάλιση της ακεραιότητας της αλυσίδας εφοδιασμού, προς όφελος των πολιτών, των επιχειρήσεων και της δημόσιας διοίκησης.

5.2

Αυτή η εταιρική σχέση θα πρέπει να βασίζεται σε υγιείς μηχανισμούς αμοιβαίας εμπιστοσύνης, με:

την ευθυγράμμιση των γενικών υποχρεώσεων των οικονομικών φορέων, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφάλεια των προϊόντων και σαφείς αρμοδιότητες για τους κατασκευαστές, εισαγωγείς και διανομείς, με σημαντικά μέτρα για τη διασφάλιση της αλυσίδας εφοδιασμού,

την ανακοίνωση, εκ μέρους των φορέων, κωδικοποιημένων στοιχείων ποιότητας, σε όλες τις αρχές που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση των κινδύνων, με τον εντοπισμό και την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων και των πραγματικών φορέων που εμπλέκονται,

την εξασφάλιση ίσης μεταχείρισης του φορέα όσον αφορά τη διαχείριση των κινδύνων, σε ολόκληρη την Ένωση και σε κάθε σημείο των εξωτερικών συνόρων της, αποφεύγοντας την άνιση μεταχείριση,

την στενότερη συνεργασία με τις επιχειρήσεις που διασυνοριακά μεταφέρουν εμπορεύματα,

τη συγκράτηση του διοικητικού, διαδικαστικού και γραφειοκρατικού φόρτου για τον φορέα, ιδίως όταν πρόκειται για ΜΜΕ.

5.3

Ήδη στη σύμβαση του Κιότο για την απλούστευση των τελωνειακών ελέγχων (αναδιατύπωση) του Παγκόσμιου Οργανισμού Τελωνείων (ΠΟΤ) (10), προβλέπεται ο περιορισμός των ελέγχων παρέμβασης, όπως και στις διαπραγματεύσεις του ΠΟΕ για τη διευκόλυνση του εμπορίου (11), παρά τους πειρασμούς ενίσχυσης των συστηματικών ελέγχων ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.

5.4

Πρέπει να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός των ροών πληροφοριών και να ξεπεραστούν οι δυσκολίες που αφορούν τις διαφορές μεταξύ των ικανοτήτων διαχείρισης των κινδύνων μεταξύ των κρατών μελών, ώστε να εξασφαλιστεί ένα ομοιόμορφο επίπεδο διαχείρισης και ηλεκτρονικής ανάλυσης των κινδύνων: βάση παραμένει η ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής κουλτούρας για τη διαχείριση των κινδύνων και της ασφάλειας εφοδιασμού.

6.   Οι νέες τεχνολογίες: διαλειτουργικότητα των συστημάτων και ανταλλαγή πληροφοριών

6.1

Τα πολυετή προγράμματα Ε & Α της ΕΕ - ιδίως το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο, αλλά και τα προγράμματα IDABC (12) και ISA (13) για τη διαλειτουργικότητα των δημόσιων διοικήσεων - έχουν παράσχει βάσεις για την ανάπτυξη διαφόρων κοινών σχεδίων στον τομέα της διαχείρισης των κινδύνων, με νέα εργαλεία ικανά να αποφεύγουν διαδικασίες και εθνικές δεσπόζουσες θέσεις στις υποδομές και στις εφαρμογές της πληροφορικής που διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο.

6.2

Είναι σημαντικό να συντονιστούν σε επίπεδο ΕΕ οι προσπάθειες της καινοτομίας και της Ε & Α, όσον αφορά τη διαχείριση των κινδύνων και της ασφάλειας της αλυσίδας εφοδιασμού, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ταχεία διάδοση και η εμπορία των τεχνολογιών. Ειδικότερα, τα έργα επίδειξης "proof-of-concept" και οι πιλοτικές γραμμές κατασκευής είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διάδοση των τεχνολογιών σε βιομηχανική κλίμακα. Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορεί να χρηματοδοτήσουν αυτές τις πρωτοβουλίες μέσω των διαρθρωτικών ταμείων ή στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζοντας 2020, καθώς και μέσω άλλων προγραμμάτων.

7.   Διαρθρωμένη και συστηματική συνεργασία μεταξύ τελωνείων και λοιπών αρχών

7.1

Η ΕΟΚΕ, προσφάτως, υπογράμμισε την ανάγκη «να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών διοικήσεων, των αρχών εποπτείας της αγοράς, των υπηρεσιών της Επιτροπής και των ευρωπαϊκών υπηρεσιών, για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της ποιότητας των αγαθών που διασχίζουν τα σύνορα της ΕΕ» (14), και τόνισε την ανάγκη για την παροχή κατάλληλης κοινής κατάρτισης και ενημέρωσης.

7.2

Σύμφωνα με την Επιτροπή, «σε επίπεδο ΕΕ, απαιτείται καλύτερος συνδυασμός των δυνατοτήτων και των πόρων των κρατών μελών ώστε να είναι πιο αποτελεσματικές οι προσπάθειες της ΕΕ για τη διαχείριση κινδύνων σε όλα τα σημεία των εξωτερικών συνόρων» ακόμη και με την «ανάπτυξη σε πραγματικό χρόνο ενός ηλεκτρονικού οργάνου εκτίμησης των κινδύνων», ενισχύοντας τις ικανότητες σε επίπεδο Ένωσης.

7.3

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι το θέμα της συνεργασίας και του συντονισμού στον τομέα της διαχείρισης κινδύνων είναι ένα από τα κομβικά σημεία της πρότασης της Επιτροπής, όχι μόνο στο επίπεδο της συστηματικής συνεργασίας των αρχών των κρατών μελών, αλλά και στο επίπεδο της ίδιας της Ένωσης μεταξύ των διαφόρων Γενικών Διευθύνσεων και των διαφόρων οργανισμών που λειτουργούν.

8.   Γενικές παρατηρήσεις

8.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής να διασφαλίσει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της διαχείρισης των κινδύνων και την κυκλοφορία των εμπορευμάτων στα σύνορα της ΕΕ, μέσα από μια κοινή στρατηγική σε διάφορα επίπεδα, για να προσδιορίσει το είδος και τον βαθμό του κινδύνου καθώς και το φάσμα των πιθανών απαντήσεων, σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο συντονισμού μεταξύ των διαφόρων φορέων, βάσει μιας ενιαίας προσέγγισης και προκαθορισμένων κοινών κριτηρίων.

8.2

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη για την ανάγκη συγκέντρωσης της διαδικασίας του ηλεκτρονικού εκτελωνισμού, παρέχοντας στην Επιτροπή κατάλληλα συστήματα πληροφορικής για τη διαχείριση των κινδύνων σε επίπεδο Ένωσης, στη βάση ενός δικτύου διαλειτουργικών βάσεων δεδομένων και με συστηματική χρήση τυποποιημένων μεθόδων εργασίας, που να προστατεύουν τους εργαζόμενους, τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις από κινδύνους στον υγειονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό τομέα.

8.3

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι καθοριστικής σημασίας η αύξηση της ικανότητας των τελωνείων, έτσι ώστε σε οποιοδήποτε σημείο του ευρωπαϊκού εδάφους να εξασφαλίζεται ισοδύναμο επίπεδο διαχείρισης κινδύνων, σύμφωνα με κοινά κριτήρια των οποίων η εφαρμογή να ελέγχεται από ένα ενιαίο σύστημα διασφάλισης της ποιότητας και η εποπτεία τους με ποινές στους παραβάτες.

8.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το θέμα αυτό θα πρέπει κανονικά να συμπεριληφθεί στο πολυετές σχέδιο δράσης για την εποπτεία της αγοράς, το οποίο ορίζει 20 συγκεκριμένες δράσεις  (15), που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2015, με ιδιαίτερη αναφορά:

στη στήριξη για την εφαρμογή, από τις τελωνειακές αρχές και τις αρχές εποπτείας της αγοράς, των κατευθυντήριων γραμμών στα κράτη μέλη (δράση 17),

στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των συνοριακών ελέγχων ασφάλειας και συμμόρφωσης (δράση 18),

στη χαρτογράφηση των διαφορών στην αντιμετώπιση των ελέγχων ασφάλειας και συμμόρφωσης για τα προϊόντα που εισάγονται στην Ένωση (δράση 19),

στην ανάπτυξη κοινής προσέγγισης βάσει κινδύνου στους τελωνειακούς ελέγχους ασφάλειας και συμμόρφωσης των προϊόντων (δράση 20).

8.5

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η διαχείριση των τελωνειακών ελέγχων και η διαχείριση της εποπτείας της αγοράς δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωριστά και ότι ο ορισμός μιας κοινής προσέγγισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να αναζητηθούν από κοινού, σε συνδυασμό με την πλήρη διαλειτουργικότητα των εργαλείων ανάλυσης, συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων του δικτύου, από τις διάφορες ενδιαφερόμενες αρχές.

8.6

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ ενός συστήματος υποστήριξης της ενίσχυσης των ικανοτήτων όσον αφορά τη διαχείριση των κινδύνων στα κράτη μέλη, για τη διασφάλιση των προτύπων ποιότητας σύμφωνα με ένα ενωσιακό μηχανισμό επαλήθευσης, ελέγχου και παρακολούθησης, καθώς και κυρώσεων, αλλά και με μεγαλύτερη προσπάθεια της Ένωσης όσον αφορά την κατάρτιση και το υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού που απαιτείται ειδικά εκεί όπου η δέσμευση και το κόστος είναι υψηλότερο, όπως στα σύνορα του χώρου Σένγκεν.

8.7

Εν προκειμένω η ΕΟΚΕ ζητεί την ενίσχυση των δράσεων της ΕΕ για την ανάπτυξη ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και την ενίσχυση των ικανοτήτων διαχείρισης, ακόμη και μέσω της δημιουργίας ενός κοινού πυρήνα τελωνειακών δυνάμεων, που να εγγυάται την άμεση παρέμβαση για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων.

8.8

Προκειμένου να εξασφαλιστούν σαφείς και συνεκτικοί κοινοί κανόνες σε ολόκληρη την ενιαία αγορά, με τα ίδια επίπεδα ασφάλειας, η ΕΟΚΕ ζητεί στενότερη συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών - σύμφωνα με υψηλά κοινά πρότυπα - μεταξύ των τελωνειακών αρχών, των αρχών εποπτείας της αγοράς, των υπηρεσιών της Επιτροπής και των οργανισμών της ΕΕ, με στόχο τον καλύτερο έλεγχο της ποιότητας των αγαθών που διασχίζουν τα σύνορα.

8.9

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου όσον αφορά την πρόοδο σχετικά με τη στρατηγική για την εξέλιξη της τελωνειακής ένωσης (16) σχετικά με τη βελτίωση της διακυβέρνησης της τελωνειακής ένωσης, την ικανότητα της τελωνειακής ένωσης να αποτιμά τον αντίκτυπό της, την προώθηση της ομοιόμορφης εφαρμογής της τελωνειακής νομοθεσίας, τη βελτίωση της συνεργασίας με άλλους οργανισμούς και κυρίως την ανάγκη «να υιοθετηθεί μια πιο ολοκληρωτική προσέγγιση της διεθνούς αλυσίδας εφοδιασμού», με τη διευκόλυνση των συναλλαγών και να «προσφέρει πραγματικά και απτά οφέλη στους εγκεκριμένους οικονομικούς φορείς».

Βρυξέλλες, 10 Ιουλίου 2013.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Henri MALOSSE


(1)  ΕΕ C 110 της 30.4.2004, σ. 72.

(2)  ΕΕ C 229 της 31.7.2012, σ. 68.

(3)  COM(2012) 791final.

(4)  COM(2012) 791 final.

(5)  ΕΕ C 229 της 31.7.2012, σ. 68.

(6)  Παράρτημα 2 του SEC(2011) 1317 final "Αξιολόγηση του αντικτύπου του προγράμματος δράσης για τα τελωνεία και τη φορολογία στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την περίοδο 2014-2020 (FISCUS)".

(7)  COM(2011) 206 final.

(8)  COM(2012) 573 final.

(9)  COM(2013) 76 final, δράση 9.

(10)  OMD 2003.

(11)  Άρθρα VIII της GATT με στόχο τη μείωση των διαδικασιών που απαιτούνται για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές.

(12)  Interoperable Delivery of Pan-European e-Government Services to Public Administrations, Businesses and Citizens. (Διαλειτουργική παροχή πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις δημόσιες διοικήσεις, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Η IDABC συμβάλλει στην πρωτοβουλία i2010 για τον εκσυγχρονισμό του ευρωπαϊκού δημόσιου τομέα

(13)  Interoperability Solutions for European Public Administrations Program 2010–15. (Λύσεις διαλειτουργικότητας για τις ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις Πρόγραμμα 2010-15)

(14)  ΕΕ C 229 της 31.7.2012, σ. 68.

(15)  COM(2013) 76 final.

(16)  ΕΕ C 80 της 19.3.2013, σ. 11.