17.12.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 370/1

1.

Ο δημοσιονομικός κανονισμός αποτελεί σημαντικό τμήμα του νομικού πλαισίου που εφαρμόζεται σε κάθε Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ). Οι διατάξεις του, κατ’ ανάγκη τεχνικές και λεπτομερείς, πρέπει να γίνονται σεβαστές προκειμένου τα κονδύλια του ΕΤΑ να δαπανώνται ορθά· η μη τήρηση των διατάξεων του κανονισμού σημαίνει την ύπαρξη σφάλματος στη σχετική πράξη του ΕΤΑ. Επομένως, είναι άκρως επιθυμητό το κείμενο του κανονισμού να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο διαφανές και φιλικό προς τον χρήστη.

2.

Στην αιτιολογική έκθεση της Επιτροπής αναφέρεται ότι πρωταρχικός στόχος της εκπόνησης της εν λόγω πρότασης είναι να ευθυγραμμιστούν οι διατάξεις του δημοσιονομικού κανονισμού του ΕΤΑ με τις διατάξεις του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού (12) και τους κανόνες εφαρμογής του (13).

3.

Η πρόταση περιλαμβάνει πολλές αναφορές στον γενικό δημοσιονομικό κανονισμό, αναφέροντας τα εφαρμοστέα άρθρα. Ωστόσο, προσθέτει συχνά περαιτέρω διατάξεις ή αναφορές σε διατάξεις του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού οι οποίες δεν ισχύουν στη συγκεκριμένη περίπτωση (βλέπε, για παράδειγμα, τα άρθρα που αναλύονται στις «Ειδικές παρατηρήσεις», στα σημεία 8 έως 24). Ορισμένες διατάξεις του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού πρέπει να εφαρμόζονται όχι άμεσα, αλλά τηρουμένων των αναλογιών και ορισμένοι όροι πρέπει να γίνονται αντιληπτοί με διαφορετικό νόημα από εκείνο που έχουν στον γενικό δημοσιονομικό κανονισμό (βλέπε την κατάσταση στο άρθρο 2 παράγραφος 4 της πρότασης).

4.

Το εν λόγω σχέδιο δημοσιονομικού κανονισμού απέχει μακράν από το να είναι φιλικό προς τον χρήστη. Δεν πρόκειται για ανεξάρτητο κείμενο, δεδομένου ότι δεν μπορεί να γίνει κατανοητό χωρίς αναφορά στον γενικό δημοσιονομικό κανονισμό και τους κανόνες εφαρμογής του. Η εν λόγω πολυπλοκότητα ενέχει σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο ανασφάλειας δικαίου. Το έγγραφο, όπως παρουσιάζεται επί του παρόντος, είναι δύσχρηστο για τους υπευθύνους διαχείρισης, τους δικαιούχους και τους ελεγκτές. Επομένως, ελλοχεύει σε μεγάλο βαθμό ο κίνδυνος παρερμηνείας των διατάξεών του και εμφάνισης σφαλμάτων.

5.

Το Συνέδριο εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν εκπόνησε ένα διαφανές, ανεξάρτητο σχέδιο κανονισμού, το οποίο να έχει σχεδιασθεί κατά τρόπο ώστε να παρέχει τη μέγιστη δυνατή σαφήνεια στους χρήστες και να ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο σφάλματος λόγω παρερμηνειών.

6.

Επίσης, το Συνέδριο εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, παρά τις προτάσεις που είχε διατυπώσει στις γνώμες του αριθ. 12/2002, 2/2007 και 9/2007, η Επιτροπή δεν αξιοποίησε την ευκαιρία προκειμένου να προτείνει έναν ενιαίο δημοσιονομικό κανονισμό ο οποίος να εφαρμόζεται σε όλα τα τρέχοντα και μελλοντικά ΕΤΑ και, όπως και ο γενικός δημοσιονομικός κανονισμός, να μπορεί να τροποποιείται όποτε υπήρχε ανάγκη. Τέτοιου είδους μέτρο θα διασφάλιζε τη συνέχεια, εξαλείφοντας τον κίνδυνο διακοπής της εφαρμογής των ΕΤΑ, και θα μπορούσε να εξασφαλίσει απλούστευση της διαχείρισης.

7.

Η πολυπλοκότητα των κανόνων που διέπουν τις δαπάνες αποτελεί πηγή διοικητικού φόρτου και σφαλμάτων νομιμότητας και κανονικότητας. Το άρθρο 11 περιλαμβάνει ένα δυνητικά θετικό μέτρο απλούστευσης: όσον αφορά τις επιχορηγήσεις, πρέπει να δοθεί προσοχή στη χρήση των κατ’ αποκοπήν ποσών, των ενιαίων συντελεστών και του μοναδιαίου κόστους.

8.

Το άρθρο 17 ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι εφαρμόζονται οι διατάξεις του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού όσον αφορά την «έμμεση διαχείριση». Ωστόσο, οι παράγραφοι 3 και 4 του άρθρου 17 εισάγουν στοιχεία τα οποία υπερβαίνουν τις διατάξεις αυτές.

9.

Στην παράγραφο 3 ορίζεται ότι οι «εντεταλμένες οντότητες» δύνανται να αναθέτουν περαιτέρω καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε άλλους οργανισμούς κατά τον ίδιο τρόπο, δημιουργώντας, κατ’ αυτό τον τρόπο, στην πράξη επάλληλες σχέσεις εμπιστοσύνης. Το πεδίο εξουσιοδοτήσεων είναι εξαιρετικά ευρύ, παρέχοντας τη δυνατότητα στα κράτη ΑΚΕ ή στις ΥΧΕ να αναθέτουν καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε οργανισμούς ιδιωτικού δικαίου, βάσει σύμβασης παροχής υπηρεσιών. Δεν είναι σαφές για ποιον λόγο προστέθηκε η διάταξη αυτή στην πρόταση. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να καταστεί περισσότερο δυσνόητη και ενδεχομένως να παρεμποδιστεί η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 60 παράγραφος 1 του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού, οι οποίες αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ότι οι εντεταλμένες προς εκτέλεση του προϋπολογισμού οντότητες και πρόσωπα «εξασφαλίζουν επίπεδο προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης ισοδύναμο με εκείνο που απαιτείται δυνάμει του παρόντος κανονισμού κατά τη διαχείριση των πόρων της Ένωσης…».

10.

Το κείμενο της αιτιολογικής σκέψης 9 της πρότασης αναφέρεται στην ανωτέρω διάταξη, την οποία αιτιολογεί με αναφορά στον «κανονισμό για τους κοινούς κανόνες εφαρμογής». Ωστόσο, από την επανεξέταση της πρότασης κανονισμού εφαρμογής του ενδέκατου ΕΤΑ (14) διαπιστώθηκε ότι δεν υπάρχει ρητή αιτιολόγηση αυτών των αποκλίσεων από τον γενικό δημοσιονομικό κανονισμό.

11.

Το Συνέδριο συνιστά στο Συμβούλιο να εξετάσει εάν αιτιολογείται η εν λόγω προσθήκη της παραγράφου 3, ιδίως εάν τα πλεονεκτήματά της αντισταθμίζουν τους κινδύνους ασάφειας σχετικά με το ποιος φέρει την ευθύνη για την ορθή δαπάνη των κονδυλίων του ΕΤΑ.

12.

Το άρθρο 36 του σχεδίου κανονισμού ορίζει ότι, κατά γενικό κανόνα, για τις δημόσιες αγορές που πραγματοποιούνται με κονδύλια του ΕΤΑ εφαρμόζονται οι διατάξεις του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού για τις δημόσιες συμβάσεις. Στις πρώτες δύο γραμμές της παραγράφου 5 ορίζεται ότι σε περίπτωση μη τήρησης των εν λόγω διαδικασιών, οι δαπάνες των αντίστοιχων πράξεων δεν είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από το ΕΤΑ.

13.

Ωστόσο, οι έξι τελευταίες λέξεις του άρθρου 36 παράγραφος 5 προσδιορίζουν την αρχή αυτή με αναφορά στην αρχή της αναλογικότητας.

14.

Η προτεινόμενη διάταξη αποδυναμώνει τον γενικό κανόνα ο οποίος ορίζει ότι, προκειμένου να είναι επιλέξιμες, οι δαπάνες πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις περί συμβάσεων. Η αρχή της αναλογικότητας έχει νόημα στο στάδιο καθορισμού των συνεπειών από τη μη τήρηση των κανόνων περί συμβάσεων (για παράδειγμα, ανάκτηση χρηματοδοτικής συνδρομής). Δεδομένου ότι η αρχή της αναλογικότητας αποτελεί γενική αρχή του δικαίου, δεν είναι απαραίτητη η αναφορά σε αυτή στις διατάξεις του άρθρου 36.

15.

Το Συνέδριο συνιστά στο Συμβούλιο να απαλείψει τις έξι τελευταίες λέξεις του άρθρου 36 παράγραφος 5.

16.

Σύμφωνα με το άρθρο 37 της πρότασης, οι διατάξεις του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού σχετικά με τις επιχορηγήσεις εφαρμόζονται, σε γενικές γραμμές, όσον αφορά τις χρηματοδοτικές συνεισφορές από το ΕΤΑ. Ωστόσο, η παράγραφος 3 περιλαμβάνει μια επιπρόσθετη διάταξη, στην οποία τονίζεται ότι είναι αναγκαίο η Επιτροπή να λαμβάνει υπόψη της τις συγκεκριμένες ανάγκες, καθώς και το συγκεκριμένο πλαίσιο όταν καθορίζει τις λεπτομέρειες. Δεν είναι σαφές για ποιον λόγο θεωρήθηκε αναγκαίο να συμπεριληφθεί η διάταξη αυτή στον νέο δημοσιονομικό κανονισμό για το ΕΤΑ, εφόσον δεν φαίνεται να υπάρχει αντίστοιχη διάταξη στον γενικό δημοσιονομικό κανονισμό.

17.

Το Συνέδριο συνιστά στο Συμβούλιο να εξετάσει εάν αιτιολογείται επαρκώς η εισαγωγή τέτοιου είδους διάταξης και εάν αυτή καθορίζεται με την απαιτούμενη σαφήνεια.

18.

Η πρώτη παράγραφος του άρθρου 39 της πρότασης ορίζει ότι, όσον αφορά τις πληρωμές δημοσιονομικής στήριξης του ΕΤΑ, εφαρμόζεται το άρθρο 186 του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού. Το συγκεκριμένο άρθρο του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού ορίζει ότι στις αποφάσεις χρηματοδότησης, στο πλαίσιο των οποίων παρέχεται δημοσιονομική στήριξη, αναφέρονται λεπτομερώς οι στόχοι και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και ότι η καταβολή της στήριξης εξαρτάται από την πρόοδο στην εκπλήρωση των προϋποθέσεων (παράγραφος 2)· ότι οι συμφωνίες χρηματοδότησης πρέπει να προβλέπουν την απόδοση των παράτυπων δαπανών (παράγραφος 3)· και ότι η Επιτροπή υποστηρίζει τις δικαιούχους τρίτες χώρες στην ανάπτυξη κοινοβουλευτικού ελέγχου και ικανότητας λογιστικού ελέγχου, την αύξηση της διαφάνειας και την πρόσβαση του κοινού στις πληροφορίες (παράγραφος 4).

19.

Οι παράγραφοι 2-7 του άρθρου 39 της πρότασης αποτελούν σύνολο αρχών και πρακτικών που αφορούν τη δημοσιονομική στήριξη του ΕΤΑ. Περιλαμβάνουν γενικές δηλώσεις πολιτικής (δεύτερη και τέταρτη παράγραφος), αναδιατύπωση ή παράφραση ορισμένων διατάξεων του άρθρου 186 του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού (τρίτη, πέμπτη και έκτη παράγραφος) και ασαφή αναφορά σε δεσμούς μεταξύ των ΥΧΕ και των ενδιαφερόμενων κρατών μελών (έβδομη παράγραφος).

20.

Όπως φαίνεται, λοιπόν, το κείμενο υπερβαίνει αυτό που θεωρείται κατάλληλο περιεχόμενο για έναν δημοσιονομικό κανονισμό (το οποίο ορίζεται στην αιτιολογική σκέψη 3 ως «λεπτομερείς κανόνες για τη δημοσιονομική εκτέλεση»). Επίσης, ενδέχεται να αποτελέσει πηγή σύγχυσης δεδομένου ότι, αφενός, υποστηρίζει ότι εφαρμόζει στην πράξη τις αντίστοιχες διατάξεις του γενικού δημοσιονομικού κανονισμού, ενώ, αφετέρου, παραφράζει ορισμένες από τις διατάξεις αυτές.

21.

Το Συνέδριο διατύπωσε ορισμένες συστάσεις σε πρόσφατες εκθέσεις του σχετικά με τη χρήση της δημοσιονομικής στήριξης (15), συμπεριλαμβανομένης ιδίως της ανάγκης καθορισμού αντικειμενικώς επαληθεύσιμων, και, όπου είναι δυνατό, ποσοτικώς προσδιορισμένων κριτηρίων, καθώς και της παρακολούθησης της προόδου προς την επίτευξή τους. Από την άποψη αυτή, θα ήταν χρήσιμη η ενίσχυση του κειμένου. Από την άλλη, τμήμα του κειμένου που περιλαμβάνεται στο εν λόγω σχέδιο κανονισμού (για παράδειγμα, οι αναφορές σε «διαφοροποίηση» και «καθοριστικούς παράγοντες» στην τέταρτη παράγραφο) θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως αιτιολόγηση της υιοθέτησης μιας σχετικά χαλαρής άποψης για την ανάγκη οι πληρωμές στο πλαίσιο της δημοσιονομικής στήριξης να υπόκεινται αυστηρώς σε προϋποθέσεις.

22.

Το Συνέδριο συνιστά στο Συμβούλιο να εξετάσει το εν λόγω άρθρο της πρότασης υπό το φως των απόψεων που διατυπώθηκαν ανωτέρω.

23.

Το άρθρο 48 παράγραφος 6 ορίζει ότι οι «εθνικές αρχές ελέγχου των κρατών ΑΚΕ και των ΥΧΕ ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στο έργο του Ελεγκτικού Συνεδρίου». Το Συνέδριο επισημαίνει ότι ο γενικός δημοσιονομικός κανονισμός δεν περιλαμβάνει παρόμοιες διατάξεις που να εφαρμόζονται σε εξωτερικές δράσεις χρηματοδοτούμενες από τον γενικό προϋπολογισμό. Το Συνέδριο ακολουθεί τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα κατά την εκτέλεση των εργασιών του, συμπεριλαμβανομένων προτύπων που αφορούν τη χρήση εργασιών άλλων ελεγκτών. Μολονότι το Συνέδριο μπορεί να επιθυμεί να προσκαλεί τις εθνικές ελεγκτικές αρχές να παρακολουθούν το έργο του, δεν αρμόζει στον δημοσιονομικό κανονισμό του ΕΤΑ να δημιουργεί υποχρέωση για το Συνέδριο να ενθαρρύνει, γενικώς, τη συμμετοχή των εν λόγω αρχών στο έργο του.

24.

Το Συνέδριο συνιστά στο Συμβούλιο να τροποποιήσει την παράγραφο αυτή ώστε να ενθαρρύνει τις εθνικές αρχές ελέγχου των κρατών ΑΚΕ και των ΥΧΕ να συνεργάζονται με το Συνέδριο, κατόπιν πρόσκλησης του τελευταίου.

25.

Το άρθρο 62 της πρότασης απαριθμεί ορισμένες πτυχές προηγούμενων ΕΤΑ οι οποίες θα διέπονται από τον προτεινόμενο δημοσιονομικό κανονισμό για το ενδέκατο ΕΤΑ. Το Συνέδριο συνιστά στο Συμβούλιο να εξετάσει κατά πόσον ενδείκνυται να περιοριστεί η εφαρμογή του μελλοντικού δημοσιονομικού κανονισμού του ΕΤΑ στους τομείς που αναφέρονται στη σχετική κατάσταση (αποκλείοντας επομένως την εφαρμογή του για θέματα που δεν περιλαμβάνονται σε αυτή, όπως η δημοσιονομική στήριξη).