ΕΝΟΠΟΙΗΜΈΝΟΙ ΕΤΉΣΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΊ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ — ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ ΈΤΟΣ 2011

2012/C 348/01

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Συνοδευτική σημείωση των ενοποιημένων λογαριασμών

Ισολογισμός

Λογαριασμός οικονομικού αποτελέσματος

Πίνακας ταμειακών ροών

Κατάσταση μεταβολών καθαρού ενεργητικού

Σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων

Ενοποιημένες καταστάσεις σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού

Επεξηγηματικές σημειώσεις των ενοποιημένων καταστάσεων σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

Οι ετήσιοι ενοποιημένοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2011 καταρτίστηκαν με βάση τις πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τα ευρωπαϊκά όργανα και οργανισμούς βάσει του άρθρου 129 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δια της παρούσης, δηλώνω ότι οι ετήσιοι ενοποιημένοι λογαριασμοί καταρτίστηκαν σύμφωνα με τον Τίτλο VII του ισχύοντος δημοσιονομικού κανονισμού και σύμφωνα με τις αρχές, τους κανόνες και τις μεθόδους που ορίζονται στις σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων.

Από τους υπολόγους των εν λόγω θεσμικών οργάνων και οργανισμών, αφού πιστοποίησαν την αξιοπιστία τους, παρέλαβα όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την κατάρτιση των λογαριασμών, οι οποίοι παρουσιάζουν τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Δια της παρούσης, πιστοποιώ ότι, με βάση τις πληροφορίες αυτές και τους ελέγχους τους οποίους έκρινα αναγκαίους να διενεργήσω πριν από την υπογραφή των λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαθέτω εύλογη βεβαιότητα ότι οι λογαριασμοί παρουσιάζουν πιστή εικόνα της οικονομικής κατάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά όλα τα ουσιαστικά σημεία.

(υπογραφή)

ΜΕΡΟΣ I

Ενοποιημένενεσ δημοσιονομικέσ καταστάσεισ και επεξηγηματικέσ σημειώσεισ  (1)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ισολογισμός

Λογαριασμός οικονομικού αποτελέσματος

Πίνακας ταμειακών ροών

Κατάσταση μεταβολών καθαρού ενεργητικού

Σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων:

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

1.   ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

1.1   ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Η λογιστική της Ευρωπαϊκής Ένωσης τηρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου της 25ης Ιουνίου 2002 (ΕΕ L 248 της 16.9.2002), για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2342/2002 της Επιτροπής της 23ης Δεκεμβρίου 2002, για τη θέσπιση των κανόνων εφαρμογής του εν λόγω δημοσιονομικού κανονισμού.

Σύμφωνα με το άρθρο 133 του δημοσιονομικού κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Ένωση καταρτίζει τις δημοσιονομικές καταστάσεις της σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση που προκύπτουν από Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (IPSAS) ή, ελλείψει αυτών, από Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ - IFRS). Αυτοί οι κανόνες λογιστικής, που υιοθετήθηκαν από τον υπόλογο της Επιτροπής, πρέπει να εφαρμόζονται από όλα τα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ που εμπίπτουν στο πεδίο της ενοποίησης, ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύνολο κανόνων όσον αφορά τη λογιστική μεταχείριση, την εκτίμηση της αξίας και την εμφάνιση των λογαριασμών με στόχο την εναρμόνιση των διαδικασιών κατάρτισης των δημοσιονομικών καταστάσεων και την ενοποίηση. Οι λογαριασμοί αυτοί τηρούνται σε ευρώ ανά ημερολογιακό έτος.

1.2   ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Στόχος των οικονομικών καταστάσεων είναι να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σε ένα ευρύ φάσμα χρηστών για την οικονομική κατάσταση, την απόδοση και τις ταμειακές ροές μιας οντότητας. Στόχος της ΕΕ ως οντότητα δημόσιου τομέα, είναι ειδικότερα η παροχή χρήσιμων πληροφοριών για τη λήψη αποφάσεων και την απόδειξη της λογιστικής αξιοπιστίας της ίδιας της οντότητας όσον αφορά τους πόρους που έχουν τεθεί στη διάθεσή της. Το παρόν έγγραφο καταρτίστηκε με βάση τους στόχους αυτούς.

Οι γενικές κατευθύνσεις (ή οι λογιστικές αρχές) που πρέπει να τηρούνται κατά την κατάρτιση των δημοσιονομικών καταστάσεων ορίζονται στον λογιστικό κανόνα 2 της ΕΕ και είναι οι ίδιες με αυτές που περιγράφονται στα IPSAS 1 (Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα), δηλαδή: πιστή παρουσίαση, δεδουλευμένη βάση, συνέχεια της δράσης, συνεκτικότητα της παρουσίασης, συγκεντρωτική παρουσίαση, συμψηφισμός και συγκριτικές πληροφορίες.

Για την κατάρτιση των δημοσιονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τους προαναφερθέντες κανόνες και αρχές η διοίκηση πρέπει να προβαίνει σε εκτιμήσεις που επηρεάζουν τα ποσά ορισμένων θέσεων του ισολογισμού και του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος, καθώς και τις πληροφορίες σχετικά με ενδεχόμενες απαιτήσεις και υποχρεώσεις.

1.3   ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ

Πεδίο ενοποίησης

Οι ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν όλες τις σημαντικές ελεγχόμενες οντότητες (θεσμικά όργανα και οργανισμούς), συγγενείς και κοινές επιχειρήσεις, δηλαδή 50 ελεγχόμενες οντότητες, 5 κοινές επιχειρήσεις και 4 συγγενείς επιχειρήσεις. Ο πλήρης κατάλογος των ενοποιημένων οντοτήτων παρατίθεται στη σημείωση 11.1. Σε σύγκριση με το 2010, το πεδίο ενοποίησης επεκτάθηκε κατά επτά ελεγχόμενες οντότητες (ένα θεσμικό όργανο και έξι οργανισμούς). Οι προσθήκες αυτές δεν έχουν ουσιώδη αντίκτυπο στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις.

Ελεγχόμενες οντότητες

Η απόφαση να συμπεριληφθεί οντότητα στο πεδίο ενοποίησης βασίζεται στην έννοια του ελέγχου. Ελεγχόμενες οντότητες είναι όλες οι οντότητες επί των οποίων η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει, άμεσα ή έμμεσα, την εξουσία να ελέγχει τις οικονομικές και λειτουργικές πολιτικές, ώστε να επωφελείται από τις δραστηριότητες των οντοτήτων αυτών. Η εξουσία αυτή πρέπει να είναι δυνατό να εκτελεστεί επί του παρόντος. Οι ελεγχόμενες οντότητες είναι πλήρως ενοποιημένες. Η ενοποίηση αρχίζει την ημερομηνία του πρώτου ελέγχου και τελειώνει με την περάτωση αυτών των ελέγχων.

Οι πλέον κοινοί δείκτες ελέγχου στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι οι ακόλουθοι: η δημιουργία της οντότητας μέσω ιδρυτικών συνθηκών ή παράγωγου δικαίου, η χρηματοδότηση της οντότητας από τον γενικό προϋπολογισμό, η ύπαρξη δικαιωμάτων ψήφου στα διευθυντικά όργανα, ο λογιστικός έλεγχος από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και η απαλλαγή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για να αποφασισθεί κατά πόσο ένα ή όλα τα προαναφερθέντα κριτήρια επαρκούν για να κινητοποιήσουν τη διενέργεια ελέγχου, είναι σαφές ότι πρέπει να γίνεται εκτίμηση για κάθε οντότητα.

Με βάση την προσέγγιση αυτή, τα θεσμικά όργανα (εκτός από την ΕΚΤ) και οι οργανισμοί της ΕΕ (με εξαίρεση τους οργανισμούς του πρώην 2ου πυλώνα) θεωρείται ότι τελούν υπό τον αποκλειστικό έλεγχο της ΕΕ και ως εκ τούτου συμπεριλαμβάνονται στο πεδίο ενοποίησης. Επιπλέον, η υπό εκκαθάριση Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) θεωρείται επίσης ως ελεγχόμενη οντότητα.

Όλες οι ουσιώδεις ενδοεταιρικές συναλλαγές και υπόλοιπα μεταξύ των ελεγχόμενων οντοτήτων της ΕΕ απαλείφονται, ενώ τα μη υλοποιηθέντα κέρδη και ζημίες από συναλλαγές μεταξύ οντοτήτων δεν είναι ουσιώδη και συνεπώς δεν απαλείφονται.

Κοινές επιχειρήσεις

Κοινή επιχείρηση είναι μια συμβατική ρύθμιση με την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση και ένα ή περισσότερα μέρη (οι «εταίροι») αναλαμβάνουν οικονομική δραστηριότητα υποκείμενη σε κοινό έλεγχο. Ως κοινός έλεγχος ορίζεται ο συμβατικός επιμερισμός του ελέγχου, άμεσα ή έμμεσα, μιας δραστηριότητας που συνίσταται σε δυναμικό εξυπηρέτησης.

Οι συμμετοχές σε κοινές επιχειρήσεις υπολογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης και αναγνωρίζονται αρχικά στην τιμή κόστους. Οι συμμετοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα αποτελέσματα των από κοινού ελεγχόμενων οντοτήτων της αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος, και οι συμμετοχές της στις μεταβολές των αποθεματικών αναγνωρίζονται στα αποθεματικά. Το αρχικό κόστος συν όλες οι μεταβολές (περαιτέρω συνεισφορές, μερίδιο αποτελεσμάτων και μεταβολές αποθεματικών, απομειώσεις αξίας, και μερίσματα) δίνουν τη λογιστική αξία των κοινών επιχειρήσεων στη λογιστική την ημερομηνία του ισολογισμού.

Τα μη υλοποιηθέντα κέρδη και ζημίες από συναλλαγές μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των από κοινού ελεγχόμενων οντοτήτων της δεν είναι ουσιώδη και συνεπώς δεν απαλείφονται. Οι λογιστικές πολιτικές των κοινών επιχειρήσεων μπορεί να διαφέρουν από αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παρεμφερείς συναλλαγές και γεγονότα υπό παρόμοιες συνθήκες.

Συγγενείς επιχειρήσεις

Συγγενείς επιχειρήσεις είναι οι οντότητες επί των οποίων η Ευρωπαϊκή Ένωση ασκεί, άμεσα ή έμμεσα, σημαντική επιρροή, αλλά όχι έλεγχο. Τεκμαίρεται ότι ασκείται σημαντική επιρροή εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέχει άμεσα ή έμμεσα 20 % και πλέον των δικαιωμάτων ψήφου.

Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις υπολογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης και αναγνωρίζονται αρχικά στην τιμή κόστους. Το μερίδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα αποτελέσματα των συγγενών της επιχειρήσεων αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος της ΕΕ, και το μερίδιό της στις μεταβολές των αποθεματικών αναγνωρίζεται στα αποθεματικά. Το αρχικό κόστος συν όλες οι μεταβολές (περαιτέρω συνεισφορές, μερίδιο αποτελεσμάτων και μεταβολές αποθεματικών, απομειώσεις αξίας, και μερίσματα) δίνουν τη λογιστική αξία των συγγενών επιχειρήσεων στη λογιστική την ημερομηνία του ισολογισμού. Τα μερίσματα από συγγενή επιχείρηση μειώνουν τη λογιστική αξία του στοιχείου ενεργητικού. Τα μη υλοποιηθέντα κέρδη και ζημίες από συναλλαγές μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των συγγενών επιχειρήσεών της δεν είναι ουσιώδη και συνεπώς δεν απαλείφονται.

Οι λογιστικές πολιτικές των συγγενών επιχειρήσεων μπορεί να διαφέρουν από αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παρεμφερείς συναλλαγές και γεγονότα υπό παρόμοιες συνθήκες. Όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει με μερίδιο 20 % και πλέον σε ταμείο επενδυτικών κεφαλαίων, δεν προσπαθεί να ασκήσει σημαντική επιρροή επ’ αυτών. Συνεπώς, τα ταμεία αυτά αντιμετωπίζονται ως χρηματοοικονομικά μέσα τα οποία ταξινομούνται ως διαθέσιμα προς πώληση και δεν εφαρμόζεται η μέθοδος της καθαρής θέσης.

Μη ενοποιημένες οντότητες, τα κεφάλαια των οποίων διαχειρίζεται η Επιτροπή

Η Επιτροπή διαχειρίζεται τα κεφάλαια του κοινού καθεστώτος ασφάλισης ασθενείας για το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης και τα κεφάλαια του Ταμείου Εγγύησης Συμμετεχόντων, για λογαριασμό τους. Ωστόσο, επειδή οι οντότητες αυτές δεν ελέγχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχουν ενοποιηθεί στους λογαριασμούς της – για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα εν λόγω ποσά βλ. σημείωση 11.2.

1.4   ΒΑΣΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ

1.4.1    Νομίσματα και βάσεις μετατροπής

Νόμισμα λειτουργίας και τηρούμενο νόμισμα

Οι δημοσιονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σε εκατομμύρια ευρώ, διότι το ευρώ αποτελεί το νόμισμα λειτουργίας και το τηρούμενο νόμισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συναλλαγές και υπόλοιπα

Οι συναλλαγές σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τη συναλλαγματική ισοτιμία την ημερομηνία των συναλλαγών. Τα συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες που προκύπτουν από τον διακανονισμό συναλλαγών σε ξένο νόμισμα και από τη μετατροπή στο τέλος της χρήσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού σε ξένα νομίσματα αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Εφαρμόζονται διαφορετικές μέθοδοι μετατροπής για τα ενσώματα πάγια και άυλα στοιχεία ενεργητικού τα οποία αποτιμώνται στην τιμή αγοράς, η οποία μετατρέπεται σε ευρώ με βάση την ισοτιμία που ίσχυε την ημέρα της αγοράς τους.

Τα υπόλοιπα τέλους χρήσης χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού εκφρασμένων σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες της 31ης Δεκεμβρίου:

Συναλλαγματικές ισοτιμίες του ΕΥΡΩ

Οι μεταβολές στην εύλογη αξία χρηματικών κινητών τίτλων εκφρασμένων σε ξένο νόμισμα και χαρακτηρισμένων ως διαθέσιμων προς πώληση, που οφείλονται σε διαφορά μετατροπής αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Διαφορές μετατροπής μη χρηματικών χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού αποτιμώμενων στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Οι διαφορές μετατροπής μη χρηματικών χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού ταξινομημένων ως διαθέσιμων προς πώληση περιλαμβάνονται στο αποθεματικό εύλογης αξίας.

1.4.2    Χρησιμοποίηση εκτιμήσεων

Σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (International Public Sector Accounting Standards — IPSAS) και τις γενικώς παραδεκτές λογιστικές αρχές, οι δημοσιονομικές καταστάσεις αναγκαστικά περιλαμβάνουν ποσά στηριζόμενα σε εκτιμήσεις και παραδοχές των διαχειριστών με βάση τις πλέον αξιόπιστες διαθέσιμες πληροφορίες. Στις σημαντικές εκτιμήσεις συγκαταλέγονται, χωρίς να περιορίζονται σε αυτά, ποσά για παροχές στο προσωπικό, προβλέψεις, ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος επί αποθεμάτων και εισπρακτέων λογαριασμών, τα δεδουλευμένα έσοδα και έξοδα, οι ενδεχόμενες απαιτήσεις και υποχρεώσεις και ο βαθμός απομείωσης της αξίας άυλων και ενσώματων πάγιων στοιχείων ενεργητικού. Τα τελικά αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν από τις εκτιμήσεις αυτές. Οι αλλαγές που αφορούν τις εκτιμήσεις αντανακλώνται στην περίοδο κατά την οποία καθίστανται γνωστές.

1.5   ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

1.5.1    Άυλα στοιχεία ενεργητικού

Οι αγοραζόμενες άδειες λογισμικού υπολογιστών εμφανίζονται στο ιστορικό τους κόστος μείον σωρευμένες αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης. Τα στοιχεία ενεργητικού υφίστανται γραμμική απόσβεση επί της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής τους. Τα άυλα στοιχεία ενεργητικού που αναπτύσσονται εσωτερικά κεφαλαιοποιούνται όταν πληρούνται τα σχετικά κριτήρια των λογιστικών κανόνων της ΕΕ. Στις κεφαλαιοποιήσιμες δαπάνες περιλαμβάνονται όλες οι άμεσα καταλογίσιμες δαπάνες που απαιτούνται για τη δημιουργία, την παραγωγή και την προετοιμασία του περιουσιακού στοιχείου για τη λειτουργία που έχει προσδιορίσει η διοίκηση. Οι δαπάνες που αφορούν ερευνητικές δραστηριότητες, μη κεφαλαιοποιήσιμες αναπτυξιακές δαπάνες και δαπάνες συντήρησης αναγνωρίζονται ως έξοδα, κάθε φορά που πραγματοποιούνται.

1.5.2    Ενσώματα πάγια στοιχεία

Όλα τα ενσώματα πάγια στοιχεία εμφανίζονται στο ιστορικό τους κόστος μείον σωρευμένες αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης. Στο ιστορικό κόστος περιλαμβάνονται οι δαπάνες που αφορούν άμεσα την απόκτηση ή την κατασκευή του εκάστοτε στοιχείου ενεργητικού.

Τα επακόλουθα έξοδα περιλαμβάνονται στη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου ή, ανάλογα με την περίπτωση, αναγνωρίζονται ως χωριστό περιουσιακό στοιχείο μόνον όταν υπάρχει πιθανότητα να απορρεύσουν από αυτό στο μέλλον οικονομικά οφέλη ή δυναμικό εξυπηρέτησης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το κόστος του συγκεκριμένου στοιχείου μπορεί να μετρηθεί με αξιόπιστο τρόπο. Οι δαπάνες επισκευής και συντήρησης χρεώνονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται. Δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συνάπτει δάνεια προκειμένου να χρηματοδοτήσει την αγορά ενσώματων πάγιων στοιχείων ενεργητικού, δεν υφίσταται κόστος δανεισμού σε σχέση με αγορές του είδους αυτού.

Γήπεδα και έργα τέχνης δεν υφίστανται απόσβεση, δεδομένου ότι η ωφέλιμη ζωή τους είναι αορίστου διάρκειας. Τα υπό κατασκευή στοιχεία ενεργητικού δεν υφίστανται απόσβεση, δεδομένου ότι δεν είναι ακόμη διαθέσιμα προς χρήση. Η απόσβεση άλλων στοιχείων ενεργητικού υπολογίζεται σύμφωνα με τη γραμμική μέθοδο για τον καταλογισμό του κόστους τους στις υπολειμματικές τους αξίες κατά τη διάρκεια της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής τους, ως εξής:

Πίνακας συντελεστών απόσβεσης

Κέρδη ή ζημίες από πώληση στοιχείων προκύπτουν από τη σύγκριση των προσόδων μείον τα έξοδα πώλησης με τη λογιστική αξία του πωληθέντος στοιχείου και περιλαμβάνονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Μισθώσεις

Οι μισθώσεις ενσώματων στοιχείων κατατάσσονται ως χρηματοδοτικές μισθώσεις, όταν ουσιαστικά οι κίνδυνοι και τα οφέλη από την κυριότητα περιέρχονται στο σύνολό τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι χρηματοδοτικές μισθώσεις κεφαλαιοποιούνται κατά τη σύναψη της μίσθωσης στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ εύλογης αξίας του μισθωμένου στοιχείου και παρούσας αξίας των ελάχιστων μισθωμάτων. Κάθε μίσθωμα περιλαμβάνει δύο μέρη, το ένα αναφερόμενο στο κυρίως ποσό και το άλλο στο κόστος χρηματοδότησης, ούτως ώστε να επιτυγχάνεται ένας σταθερός ρυθμός εξόφλησης του υπολοίπου. Οι υποχρεώσεις μίσθωσης, μείον το κόστος χρηματοδότησης, περιλαμβάνονται στα λοιπά στοιχεία παθητικού (μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα). Οι τόκοι, οι οποίοι αποτελούν στοιχείο του κόστους χρηματοδότησης, χρεώνονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος για την περίοδο της μίσθωσης, έτσι ώστε, για κάθε περίοδο, να προκύπτει ένα σταθερό περιοδικό επιτόκιο ως προς το υπόλοιπο της υποχρέωσης. Τα στοιχεία ενεργητικού στο πλαίσιο χρηματοδοτικών μισθώσεων αποσβένονται με βάση τη μικρότερη χρονική περίοδο μεταξύ χρήσιμης διάρκειας ζωής και χρόνου μίσθωσης.

Σε περίπτωση που στον εκμισθωτή αναλογεί σημαντικό μερίδιο των κινδύνων και οφελών κυριότητας, οι μισθώσεις ταξινομούνται ως λειτουργικές μισθώσεις. Οι πληρωμές που πραγματοποιούνται για λειτουργικές μισθώσεις χρεώνονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος με γραμμικό τρόπο για την περίοδο που καλύπτει η μίσθωση.

1.5.3    Απομείωση αξίας μη χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού

Στοιχεία ενεργητικού με αόριστη διάρκεια ζωής δεν υπόκεινται σε απόσβεση, αλλά ελέγχονται κατ’ έτος για το ενδεχόμενο απομείωσης της αξίας τους. Στοιχεία ενεργητικού που υπόκεινται σε απόσβεση ελέγχονται για το ενδεχόμενο απομείωσης της αξίας τους κάθε φορά που υπάρχουν ενδείξεις ότι εξαιτίας ορισμένων γεγονότων ή αλλαγής των περιστάσεων, η λογιστική αξία μπορεί να μην είναι εισπράξιμη. Ζημία απομείωσης αναγνωρίζεται για το ποσό κατά το οποίο η λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει το ανακτήσιμο ποσό. Ανακτήσιμο ποσό είναι η υψηλότερη τιμή μεταξύ εύλογης αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου μείον το κόστος πώλησης, και αξίας χρήσης.

Η υπολειμματική αξία και ωφέλιμη ζωή των άυλων και ενσώματων πάγιων στοιχείων ενεργητικού επανεξετάζονται και, ενδεχομένως, προσαρμόζονται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Η λογιστική αξία ενός περιουσιακού στοιχείου προσαρμόζεται αμέσως στο εκτιμώμενο ανακτήσιμο ποσό, εάν είναι μεγαλύτερη από αυτό. Εάν οι λόγοι για απομειώσεις αξίας που αναγνωρίστηκαν τα προηγούμενα έτη δεν ισχύουν πλέον, αυτές οι ζημίες απομείωσης αντιλογίζονται κατάλληλα.

1.5.4    Επενδύσεις

Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις και σε κοινές επιχειρήσεις

Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις και σε κοινές επιχειρήσεις καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Το κόστος συμμετοχικών τίτλων προσαρμόζεται έτσι ώστε να αντανακλά το μερίδιο των αυξήσεων ή των μειώσεων των καθαρών στοιχείων ενεργητικού των συγγενών επιχειρήσεων και των κοινών επιχειρήσεων που μπορεί να καταλογιστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την αρχική αναγνώριση, εάν υπάρχουν ενδείξεις απομείωσης αξίας και μειώνεται, ενδεχομένως, στο χαμηλότερο ανακτήσιμο ποσό. Το ανακτήσιμο ποσό προσδιορίζεται όπως περιγράφεται στη σημείωση 1.5.3. Εάν ο λόγος για μείωση αξίας παύσει να ισχύει σε μεταγενέστερη ημερομηνία, η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται στη λογιστική αξία που θα είχε προσδιοριστεί εάν δεν είχε αναγνωριστεί ζημία απομείωσης.

Επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων

Ταξινόμηση και μέτρηση

Οι επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων ταξινομούνται ως στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση (βλ. σημείωση 1.5.5) και, ως εκ τούτου, εμφανίζονται στην εύλογη αξία τους, με κέρδη και ζημίες που προκύπτουν από τις μεταβολές της εύλογης αξίας (συμπεριλαμβανομένων των συναλλαγματικών διαφορών) οι οποίες αναγνωρίζονται στο αποθεματικό εύλογης αξίας.

Προβληματισμοί σχετικά με την εύλογη αξία

Οι επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων, δεδομένου ότι δεν έχουν χρηματιστηριακή τιμή σε ενεργό αγορά, αποτιμώνται μεμονωμένα με βάση τη χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους αγοράς και καθαρής αξίας ενεργητικού (net asset value ή «NAV»). Τα μη υλοποιηθέντα κέρδη που προκύπτουν από τη μέτρηση της εύλογης αξίας αναγνωρίζονται μέσω των αποθεματικών και οι μη υλοποιηθείσες ζημίες ελέγχονται για το ενδεχόμενο απομείωσης αξίας, έτσι ώστε να προσδιοριστεί αν πρέπει να αναγνωρισθούν ως ζημίες απομείωσης στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος ή ως μεταβολές στο αποθεματικό εύλογης αξίας.

1.5.5    Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού

Ταξινόμηση

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ταξινομεί τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού της στις ακόλουθες κατηγορίες: χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων, δάνεια και απαιτήσεις, επενδύσεις που διακρατούνται μέχρι τη λήξη και χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση. Η ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού καθορίζεται κατά την αρχική αναγνώριση και επανεκτιμάται την ημερομηνία κάθε ισολογισμού.

i)   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ταξινομούνται στην κατηγορία αυτή εάν έχουν αποκτηθεί κυρίως για λόγους βραχυπρόθεσμης πώλησης ή εάν έχουν χαρακτηρισθεί έτσι από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα παράγωγα ταξινομούνται επίσης στην κατηγορία αυτή. Τα στοιχεία ενεργητικού στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται ως κυκλοφορούν ενεργητικό αν προβλέπεται ότι θα υλοποιηθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

ii)   Δάνεια και απαιτήσεις

Τα δάνεια και οι απαιτήσεις είναι μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με καθορισμένες ή προσδιοριστέες πληρωμές που δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ενεργό αγορά. Προκύπτουν όταν η ΕΕ παρέχει χρήματα, αγαθά ή υπηρεσίες απευθείας σε έναν οφειλέτη χωρίς πρόθεση διαπραγμάτευσης της απαίτησης. Συμπεριλαμβάνονται στο μη κυκλοφορούν ενεργητικό, εκτός από απαιτήσεις που λήγουν εντός 12μήνου από την ημερομηνία του ισολογισμού.

iii)   Επενδύσεις διακρατούμενες μέχρι τη λήξη τους

Επενδύσεις διακρατούμενες μέχρι τη λήξη τους είναι μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με καθορισμένες ή προσδιορίσιμες πληρωμές και σταθερές προθεσμίες, τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σαφώς την πρόθεση και τη δυνατότητα να διακρατήσει μέχρι τη λήξη τους. Κατά τη διάρκεια αυτού του οικονομικού έτους, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είχε καθόλου επενδύσεις στην κατηγορία αυτήν.

iv)   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση

Διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία ενεργητικού είναι μη παράγωγα στοιχεία τα οποία είτε χαρακτηρίζονται ως τέτοια είτε δεν ανήκουν σε καμία από τις υπόλοιπες κατηγορίες. Ταξινομούνται είτε ως κυκλοφορούν είτε ως μη κυκλοφορούν ενεργητικό, ανάλογα με τη χρονική περίοδο που η ΕΕ προτίθεται να τα διαθέσει. Οι επενδύσεις σε μη ενοποιημένες οντότητες και άλλες επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου (π.χ. πράξεις επιχειρηματικού κεφαλαίου) για τις οποίες δεν χρησιμοποιείται η μέθοδος της καθαρής θέσης, ταξινομούνται επίσης ως διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού.

Αρχική αναγνώριση και επιμέτρηση

Αγοραπωλησίες χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων, διακρατούμενων μέχρι τη λήξη και διαθέσιμων προς πώληση αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής, δηλαδή την ημερομηνία κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση αναλαμβάνει δέσμευση αγοράς ή πώλησης του στοιχείου ενεργητικού. Τα δάνεια αναγνωρίζονται όταν μεταβιβάζονται μετρητά στους δανειζόμενους. Τα χρηματοοικονομικά μέσα αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους συν το κόστος συναλλαγής για όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία που δεν αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους, ενώ το κόστος συναλλαγής καταχωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Η εύλογη αξία ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού κατά την αρχική αναγνώριση, ισοδυναμεί συνήθως με την τιμή συναλλαγής (δηλαδή την εύλογη αξία του καταβληθέντος τιμήματος). Ωστόσο, όταν χορηγείται μακροπρόθεσμο δάνειο άτοκο ή με επιτόκιο κατώτερο της αγοράς, ως εύλογη αξία του μπορεί να ληφθεί η παρούσα αξία όλων των μελλοντικών εισπράξεων προεξοφλημένων με το ισχύον επιτόκιο για παρεμφερές μέσο παρόμοιας πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Τα δάνεια που χορηγούνται από κεφάλαια ληφθέντων δανείων μετρώνται στην ονομαστική τους αξία, η οποία θεωρείται ότι είναι η εύλογη αξία του δανείου. Αυτό αιτιολογείται ως εξής:

Τα χρηματοοικονομικά μέσα παύουν να αναγνωρίζονται όταν τα δικαιώματα είσπραξης ταμειακών ροών από τις επενδύσεις έχουν λήξει ή μεταβιβαστεί και όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μεταβιβάσει όλους τους κινδύνους και τα οφέλη κυριότητας.

Επακόλουθη επιμέτρηση

Απομείωση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ελέγχει κατά την ημερομηνία του ισολογισμού αν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ως προς την απομείωση αξίας ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού. Απομείωση αξίας ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου και ζημίες απομείωσης υφίστανται όταν, και μόνον όταν, υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις μείωσης της αξίας του ως αποτέλεσμα ενός ή περισσότερων γεγονότων επελθόντων μετά την αρχική αναγνώριση του στοιχείου ενεργητικού και το σχετικό γεγονός (ή γεγονότα) έχει αντίκτυπο στις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού, δυνάμενο να εκτιμηθεί με αξιοπιστία.

α)   Στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος

Εάν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι επήλθε ζημία απομείωσης σε δάνεια και απαιτήσεις ή σε επενδύσεις διακρατούμενες μέχρι τη λήξη τους αποτιμώμενες στο αποσβεσμένο κόστος τους, το ποσό της ζημίας υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας του στοιχείου και της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών (χωρίς μελλοντικές πιστωτικές ζημίες που δεν έχουν πραγματοποιηθεί) προεξοφλημένη με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού. Η λογιστική αξία του στοιχείου ενεργητικού μειώνεται και το ποσό της ζημίας αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Εάν ένα δάνειο ή μια επένδυση διακρατούμενη μέχρι τη λήξη της φέρει μεταβλητό επιτόκιο, ως συντελεστής προεξόφλησης για τη μέτρηση της ζημίας απομείωσης λαμβάνεται το τρέχον πραγματικό επιτόκιο που προσδιορίζει η σύμβαση. Ο υπολογισμός της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού καλυμμένου από εξασφαλίσεις, αντικατοπτρίζει τις ταμειακές ροές που ενδέχεται να προκύψουν από κατάσχεση μείον τις δαπάνες απόκτησης και πώλησης των εξασφαλίσεων, ανεξαρτήτως του εάν υπάρχει πιθανότητα κατάσχεσης. Εάν, σε μεταγενέστερη περίοδο, το ποσό της ζημίας απομείωσης ελαττωθεί και η ελάττωση αυτή μπορεί να συνδεθεί αντικειμενικά με ένα γεγονός που συνέβη μετά την αναγνώριση της απομείωσης, η ζημία που είχε ήδη αναγνωρισθεί αντιλογίζεται μέσω του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος.

β)   Στοιχεία ενεργητικού αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους

Στην περίπτωση επενδύσεων σε ίδια κεφάλαια ταξινομημένων ως διαθέσιμων προς πώληση στοιχείων, προκειμένου να θεωρηθεί ότι υφίσταται απομείωση της αξίας τους απαιτείται σημαντική ή σταθερή (παρατεταμένη) υποχώρηση της εύλογης αξίας τους κάτω από το κόστος. Εάν υπάρχουν τέτοιες αποδείξεις για διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού, η σωρευτική ζημία - μετρούμενη ως η διαφορά μεταξύ κόστους απόκτησης και τρέχουσας εύλογης αξίας, μείον τυχόν ζημίες απομείωσης του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού αναγνωρισθείσες στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος - αφαιρείται από τα αποθεματικά και αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Οι ζημίες απομείωσης που αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος σε σχέση με συμμετοχικούς τίτλους δεν αντιλογίζονται μέσω του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος. Εάν, σε μεταγενέστερη περίοδο, η εύλογη αξία ενός χρεωστικού τίτλου ταξινομημένου ως διαθέσιμου προς πώληση στοιχείου αυξηθεί και η αύξηση αυτή μπορεί να συνδεθεί αντικειμενικά με γεγονός που επήλθε μετά την αναγνώριση της ζημίας απομείωσης, η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται μέσω του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος.

1.5.6    Αποθέματα

Τα αποθέματα εμφανίζονται στην χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και καθαρής πραγματοποιήσιμης αξίας. Το κόστος προσδιορίζεται χρησιμοποιώντας τη μέθοδο FIFO (first-in, first-out). Το κόστος έτοιμων και ημιτελών προϊόντων περιλαμβάνει πρώτες ύλες, άμεσα εργατικά, άλλες άμεσα καταλογίσιμες δαπάνες και συναφή γενικά έξοδα παραγωγής (βάσει του κανονικού δυναμικού εκμετάλλευσης). Η καθαρή πραγματοποιήσιμη αξία αντιστοιχεί στην εκτιμώμενη τιμή πώλησης υπό κανονικές εμπορικές συνθήκες, μείον τα έξοδα ολοκλήρωσης και πώλησης. Όταν τα αποθέματα διακρατούνται προς διανομή δωρεάν ή με κάποιο ονομαστικό αντίτιμο, τότε μετρώνται στην χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και τρέχοντος κόστους αντικατάστασης. Το τρέχον κόστος αντικατάστασης ισοδυναμεί με το ποσό που θα κατέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση για την αγορά του υπόψη στοιχείου την ημερομηνία του ισολογισμού.

1.5.7    Προχρηματοδοτήσεις

Προχρηματοδότηση είναι πληρωμή με σκοπό την παροχή προκαταβολής στον δικαιούχο, δηλαδή χρηματικού αποθέματος. Μπορεί να κατανεμηθεί σε διάφορες δόσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στην εκάστοτε συμφωνία προχρηματοδότησης. Το χρηματικό απόθεμα ή η προκαταβολή επιστρέφεται ή χρησιμοποιείται για τον σκοπό για τον οποίο έχει παρασχεθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στη συμφωνία. Εάν ο δικαιούχος δεν πραγματοποιήσει επιλέξιμες δαπάνες, υποχρεούται να επιστρέψει το σύνολο ή μέρος της προχρηματοδότησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσό της προχρηματοδότησης μειώνεται (εξ ολοκλήρου ή εν μέρει) με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες που έγιναν δεκτές και τα ποσά που επιστράφηκαν, και το ποσό αυτό αναγνωρίζεται ως έξοδο.

Στο τέλος του έτους, τα εκκρεμή ποσά προχρηματοδοτήσεων αποτιμώνται στο αρχικό ποσό που καταβλήθηκε μείον: τα ποσά που επιστράφηκαν, τα επιλέξιμα ποσά που δαπανήθηκαν, τα επιλέξιμα ποσά που δεν έχουν ακόμη συμψηφιστεί στο τέλος της χρήσης και τις μειώσεις αξίας.

Οι τόκοι επί των προχρηματοδοτήσεων αναγνωρίζονται στο μέτρο που καθίστανται δεδουλευμένοι σύμφωνα με ό,τι προβλέπει η σχετική συμφωνία. Στο τέλος της χρήσης, εκτιμώνται τα έσοδα από δεδουλευμένους τόκους, βάσει των πλέον αξιόπιστων πληροφοριών, και η εκτίμηση αυτή περιλαμβάνεται στον ισολογισμό.

1.5.8    Απαιτήσεις/Εισπρακτέοι λογαριασμοί

Οι εισπρακτέοι λογαριασμοί καταχωρίζονται στο αρχικό ποσό μείον την απομείωση αξίας. Η προσαρμογή για απομείωση αξίας εισπρακτέων λογαριασμών πραγματοποιείται όταν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα μπορέσει να εισπράξει όλα τα ποσά που της οφείλονται βάσει των αρχικών όρων συναλλαγής εισπρακτέων. Το ποσό της απομείωσης είναι η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας του περιουσιακού στοιχείου και του εισπράξιμου ποσού. Το ποσό της απομείωσης αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Πραγματοποιείται επίσης γενική απομείωση με βάση την αποκτηθείσα πείρα για μη εισπραχθέντα εντάλματα είσπραξης τα οποία δεν αποτελούν ήδη αντικείμενο συγκεκριμένης προσαρμογής. Σχετικά με τη λογιστική μεταχείριση δεδουλευμένων εσόδων στο τέλος της χρήσης, βλ. σημείωση 1.5.14 κατωτέρω.

1.5.9    Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους

Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ισοδύναμά τους είναι χρηματοοικονομικά μέσα και χαρακτηρίζονται ως στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μετρητά, οι τραπεζικές καταθέσεις όψεως και άλλες βραχυπρόθεσμες επενδύσεις ρευστών διαθεσίμων με αρχικές προθεσμίες λήξης τριών μηνών ή μικρότερες.

1.5.10    Παροχές προσωπικού

Συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις

Η Ευρωπαϊκή Ένωση τηρεί συνταξιοδοτικά προγράμματα καθορισμένων παροχών. Μολονότι το προσωπικό συνεισφέρει κατά το ένα τρίτο του προβλεπόμενου κόστους των παροχών αυτών από τον μισθό του, η υποχρέωση δεν χρηματοδοτείται. Η υποχρέωση που αναγνωρίζεται στον ισολογισμό όσον αφορά τα συνταξιοδοτικά προγράμματα καθορισμένων παροχών είναι η παρούσα αξία των υποχρεώσεων καθορισμένων παροχών κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Η υποχρέωση καθορισμένων παροχών υπολογίζεται από αναλογιστές με βάση τη μέθοδο της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδας. Η παρούσα αξία της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών προσδιορίζεται με την προεξόφληση των μελλοντικών ταμειακών εκροών με βάση τα επιτόκια κρατικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί στο νόμισμα στο οποίο πρόκειται να καταβληθούν οι παροχές και έχουν προθεσμία λήξης που πλησιάζει τους όρους της υπόψη συνταξιοδοτικής υποχρέωσης.

Τα αναλογιστικά κέρδη και ζημίες που απορρέουν από προσαρμογές με βάση την πείρα και τις μεταβολές των αναλογιστικών παραδοχών αναγνωρίζονται αμέσως στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Το κόστος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται αμέσως στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος, εκτός εάν οι μεταβολές στο πρόγραμμα συνταξιοδότησης εξαρτώνται από το εάν οι εργαζόμενοι θα παραμείνουν στη θέση τους για συγκεκριμένη χρονική περίοδο (περίοδος απαιτούμενη για την απόκτηση συνταξιοδοτικού δικαιώματος). Στην περίπτωση αυτή, το κόστος προϋπηρεσίας αποσβένεται σε γραμμική βάση κατά την περίοδο απόκτησης συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μετά την αποχώρηση από την υπηρεσία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους υπαλλήλους της με την επιστροφή των ιατρικών εξόδων. Δημιουργήθηκε ένα χωριστό ταμείο για την τρέχουσα διαχείριση. Από το σύστημα αυτό επωφελούνται τόσο οι εν ενεργεία υπάλληλοι, οι συνταξιούχοι και οι χήροι/ες όσο και άλλοι δικαιούχοι. Οι παροχές που χορηγούνται στους «αέργους» (συνταξιούχους, ορφανά, κ.λπ.) ταξινομούνται ως «Παροχές προσωπικού μετά την αποχώρηση». Λόγω της φύσης των παροχών αυτών, απαιτείται αναλογιστικός υπολογισμός. Η υποχρέωση στον ισολογισμό προσδιορίζεται σε παρόμοια βάση με αυτή που προβλέπεται για τις συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις (βλ. ανωτέρω).

1.5.11    Προβλέψεις

Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται εφόσον η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέχει υποχρέωση προβλεπόμενη ή απορρέουσα από τον νόμο έναντι τρίτων μέρων ως αποτέλεσμα παρελθόντων γεγονότων, εφόσον είναι πολύ πιθανό να απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό της υποχρέωσης και εφόσον το ποσό μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία. Δεν αναγνωρίζονται προβλέψεις για μελλοντικές λειτουργικές ζημίες. Το ποσό της πρόβλεψης ισούται με τη βέλτιστη δυνατή εκτίμηση των δαπανών που αναμένεται ότι θα απαιτηθούν για τον διακανονισμό μιας παρούσας υποχρέωσης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Όταν η πρόβλεψη περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό επί μέρους στοιχείων, η υποχρέωση εκτιμάται μέσω της στάθμισης όλων των δυνατών αποτελεσμάτων με τις αντίστοιχες πιθανότητες πραγματοποίησής τους (μέθοδος «αναμενόμενης αξίας»).

1.5.12    Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις

Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία τους μέσω των αποτελεσμάτων ή ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο αποσβεσμένο κόστος τους (δανειοληπτικές πράξεις). Οι δανειοληπτικές πράξεις απαρτίζονται από δάνεια από πιστωτικά ιδρύματα και χρεωστικούς τίτλους. Αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους, η οποία ισοδυναμεί με τα έσοδα από την έκδοσή τους (εύλογη αξία ληφθέντος αντιτίμου) μείον τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες συναλλαγής, και στη συνέχεια καταχωρίζονται στο αποσβεσμένο κόστος τους με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Η διαφορά μεταξύ εσόδων, μείον δαπάνες συναλλαγής, και αξίας εξαγοράς αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος για τη διάρκεια της δανειοληπτικής πράξης, με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου.

Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις ταξινομούνται ως μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, εκτός από εκείνες με προθεσμία λήξης μικρότερη των 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού. Στην περίπτωση δανείων χορηγηθέντων από δανειακούς πόρους, η μέθοδος του πραγματικού επιτοκίου δεν δύναται να εφαρμοσθεί χωριστά στις δανειοδοτικές και τις δανειοληπτικές πράξεις, βάσει του σκεπτικού της ουσιαστικής σημασίας. Το κόστος συναλλαγής που βαρύνει την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο στη συνέχεια μετακυλίεται στον δικαιούχο του δανείου, αναγνωρίζεται απευθείας στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Στις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που ταξινομούνται στην εύλογη αξία τους μέσω των αποτελεσμάτων περιλαμβάνονται παράγωγα όταν η εύλογη αξία τους είναι αρνητική. Υφίστανται την ίδια λογιστική μεταχείριση όπως τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία τους μέσω των αποτελεσμάτων, βλ. σημείωση 1.5.5.

1.5.13    Οφειλές/Πληρωτέοι λογαριασμοί

Σημαντικό μέρος των πληρωτέων λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αφορά την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών. Αντιθέτως, πρόκειται για μη εξοφληθείσες δηλώσεις δαπανών που έχουν υποβάλει οι δικαιούχοι επιχορήγησης ή άλλου είδους χρηματοδότησης ΕΕ. Καταχωρίζονται ως πληρωτέοι λογαριασμοί για το σχετικό ποσό όταν υποβληθεί η δήλωση δαπανών. Μετά τον έλεγχο και την αποδοχή των επιλέξιμων δαπανών, οι πληρωτέοι λογαριασμοί αποτιμώνται στο αποδεκτό και επιλέξιμο ποσό.

Οι πληρωτέοι λογαριασμοί που αφορούν την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται κατά την παραλαβή τιμολογίου για το αρχικό ποσό και τα σχετικά έξοδα εγγράφονται στους λογαριασμούς κατά την παράδοση και αποδοχή των αγαθών ή υπηρεσιών από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

1.5.14    Έσοδα και έξοδα δεδουλευμένα και μελλοντικών χρήσεων

Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι συναλλαγές και τα γεγονότα αναγνωρίζονται στις δημοσιονομικές καταστάσεις της περιόδου την οποία αφορούν. Στο τέλος της λογιστικής περιόδου, τα δεδουλευμένα έξοδα αναγνωρίζονται βάσει της εκτιμώμενης αξίας της υποχρέωσης μεταβίβασης για την περίοδο. Ο υπολογισμός των δεδουλευμένων εξόδων ακολουθεί λεπτομερείς επιχειρησιακές και πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής οι οποίες εξασφαλίζουν ότι οι οικονομικές καταστάσεις δίνουν πιστή εικόνα της κατάστασης.

Τα έσοδα καταχωρίζονται, επίσης, στην περίοδο την οποία αφορούν. Στο τέλος του έτους, εάν δεν έχει εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά η σχετική υπηρεσία έχει παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά έχουν παραδοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή υφίσταται συμβατική σχέση (δηλαδή με αναφορά σε συνθήκη) αναγνωρίζεται δεδουλευμένο έσοδο στις δημοσιονομικές καταστάσεις.

Επιπλέον, στο τέλος του έτους, εάν εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά οι σχετικές υπηρεσίες δεν έχουν ακόμη παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά δεν έχουν ακόμη παραδοθεί, τα έσοδα μεταφέρονται σε επόμενες χρήσεις και αναγνωρίζονται έκαστο στην αντίστοιχη λογιστική περίοδο.

1.6   ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

1.6.1    Έσοδα

Έσοδα μη προερχόμενα από συναλλαγές

Τα έσοδα αυτά αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των εσόδων της ΕΕ και περιλαμβάνουν κυρίως άμεσους και έμμεσους φόρους, καθώς και ποσά ιδίων πόρων. Εκτός από φόρους η Ευρωπαϊκή Ένωση ενδέχεται να λάβει πληρωμές από άλλα μέρη όπως δασμούς, πρόστιμα και δωρεές.

Πόροι βασιζόμενοι στο ΑΕΕ και στον ΦΠΑ

Τα έσοδα αναγνωρίζονται για την περίοδο για την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απευθύνει στα κράτη μέλη έκκληση για την καταβολή κεφαλαίων, αξιώνοντας με τον τρόπο αυτόν την πληρωμή των συνεισφορών τους. Τα έσοδα μετρώνται με βάση το «αιτηθέν ποσό». Δεδομένου ότι οι πόροι ΦΠΑ και ΑΕΕ βασίζονται σε εκτιμήσεις των δεδομένων για το εν λόγω οικονομικό έτος, μπορούν να αναθεωρηθούν ανάλογα με τις μεταβολές που επέρχονται έως ότου τα κράτη μέλη δημοσιεύσουν τα οριστικά δεδομένα. Το αποτέλεσμα μεταβολής στην εκτίμηση λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό του καθαρού πλεονάσματος ή ελλείμματος της περιόδου κατά την οποία επήλθε η μεταβολή.

Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι

Απαιτήσεις και συναφή έσοδα αναγνωρίζονται κατά τη λήψη των σχετικών μηνιαίων καταστάσεων της λογιστικής Α (περιλαμβανομένων των εισπραχθέντων δασμών και των εγγυημένων οφειλόμενων ποσών για τα οποία δεν έχει γίνει προσφυγή) που καταθέτουν τα κράτη μέλη. Την ημερομηνία κατάρτισης του λογαριασμού, εκτιμώνται και αναγνωρίζονται ως δεδουλευμένα τα έσοδα που έχουν εισπράξει τα κράτη μέλη για την περίοδο, τα οποία όμως δεν έχουν ακόμη καταβάλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι τριμηνιαίες καταστάσεις λογιστικής Β (περιλαμβανομένων των μη εισπραχθέντων και των μη εγγυημένων δασμών, καθώς και των εγγυημένων ποσών για τα οποία έχει γίνει προσφυγή από τους οφειλέτες) που καταθέτουν τα κράτη μέλη αναγνωρίζονται ως έσοδα μείον τις δαπάνες είσπραξης τις οποίες δικαιούνται (25 %). Επιπλέον, αναγνωρίζεται μείωση αξίας για το ποσό του εκτιμώμενου ελλείμματος είσπραξης στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Πρόστιμα

Έσοδα από πρόστιμα αναγνωρίζονται όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει απόφαση επιβολής προστίμου και την κοινοποιεί επισήμως στον ενδιαφερόμενο. Εάν υφίστανται αμφιβολίες περί της φερεγγυότητας της επιχείρησης αναγνωρίζεται μείωση στην αξία της απαίτησης. Μετά την απόφαση επιβολής προστίμου, ο οφειλέτης μπορεί εντός δύο μηνών από την ημερομηνία της κοινοποίησης:

Ωστόσο, ακόμη και αν έχει ασκηθεί προσφυγή, το βασικό ποσό του προστίμου πρέπει να καταβληθεί εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας των τριών μηνών, δεδομένου ότι η προσφυγή δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα (άρθρο 278 της συνθήκης ΕΕ) ή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και εφόσον συμφωνήσει ο υπόλογος της Επιτροπής, μπορεί αντ’αυτού να καταβληθεί τραπεζική εγγύηση.

Εάν η επιχείρηση προσβάλει την απόφαση και έχει ήδη καταβάλει, σε προσωρινή βάση, το πρόστιμο, το σχετικό ποσό καταχωρίζεται ως ενδεχόμενη υποχρέωση. Ωστόσο, επειδή οι προσφυγές κατά των αποφάσεων της ΕΕ από τους ενδιαφερομένους δεν έχουν ανασταλτικό αποτέλεσμα, το εισπραττόμενο ποσό χρησιμεύει για τον συμψηφισμό της απαίτησης. Εάν αντί πληρωμής ληφθεί εγγύηση, τότε το πρόστιμο παραμένει ως απαίτηση. Εάν υπάρχει το ενδεχόμενο το Γενικό Δικαστήριο να μην αποφανθεί υπέρ της ΕΕ, αναγνωρίζεται σχετική πρόβλεψη για την κάλυψη αυτού του κινδύνου. Αντίθετα, εάν έχει δοθεί εγγύηση, τότε καταχωρίζεται αντίστοιχη μείωση αξίας όσον αφορά την εκκρεμούσα απαίτηση. Οι τόκοι που εισπράττει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τους τραπεζικούς λογαριασμούς στους οποίους κατατίθενται οι πληρωμές που λαμβάνει αναγνωρίζονται σωρευτικά ως έσοδα και οι τυχόν ενδεχόμενες υποχρεώσεις αυξάνονται αντιστοίχως.

Έσοδα από συναλλαγές

Τα έσοδα από την πώληση αγαθών ή υπηρεσιών αναγνωρίζονται όταν μεταβιβάζεται στον αγοραστή σημαντικό μέρος του κινδύνου και των οφελών που απορρέουν από την κυριότητα των αγαθών. Έσοδα συνδεόμενα με συναλλαγή που συνεπάγεται την παροχή υπηρεσιών αναγνωρίζονται ανάλογα με στάδιο εξέλιξης της συναλλαγής την ημερομηνία του ισολογισμού.

Έσοδα και έξοδα υπό μορφή τόκων

Έσοδα και έξοδα υπό μορφή τόκων αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος με βάση τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Πρόκειται για μέθοδο υπολογισμού του αποσβεσμένου κόστους ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή παθητικού και καταλογισμού των σχετικών εσόδων ή δαπανών υπό μορφή τόκων της περιόδου αναφοράς. Κατά τον υπολογισμό του πραγματικού επιτοκίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμά τις ταμειακές ροές λαμβάνοντας υπόψη όλους τους συμβατικούς όρους του χρηματοοικονομικού μέσου (π.χ. δυνατότητες προπληρωμής) χωρίς, ωστόσο, τις μελλοντικές πιστωτικές ζημίες. Ο υπολογισμός περιλαμβάνει όλες τις αμοιβές και πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ των συμβαλλομένων μερών που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του πραγματικού επιτοκίου, το κόστος συναλλαγής και άλλες προσαυξήσεις ή εκπτώσεις.

Αφ' ης στιγμής μειωθεί η αξία ενός μεμονωμένου χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή μιας ομάδας παρόμοιων μεταξύ τους χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού ως αποτέλεσμα ζημίας απομείωσης, τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται με βάση το επιτόκιο που χρησιμοποιείται για την προεξόφληση μελλοντικών ταμειακών ροών για τους σκοπούς της επιμέτρησης της ζημίας απομείωσης.

Έσοδα από μερίσματα

Τα έσοδα από μερίσματα αναγνωρίζονται κατά τη βεβαίωση του δικαιώματος λήψης πληρωμών.

1.6.2    Δαπάνες

Έξοδα συναλλαγών που απορρέουν από την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται κατά την παράδοση προμηθειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την αποδοχή τους από αυτήν. Αποτιμώνται στο αρχικό κόστος τιμολογίου. Έξοδα μη οφειλόμενα σε συναλλαγές αποτελούν ιδιαιτερότητα της ΕΕ και συνιστούν την πλειονότητα των δαπανών της. Αφορούν μεταβιβάσεις προς δικαιούχους και λαμβάνουν τρεις μορφές: δικαιώματα, μεταβιβάσεις στο πλαίσιο συμφωνίας και επιλεκτικές επιχορηγήσεις, συνεισφορές και δωρεές.

Οι μεταβιβάσεις αναγνωρίζονται ως έξοδα την περίοδο στην οποία συνέβησαν τα γενεσιουργά ως προς τη μεταβίβαση γεγονότα, εφόσον η φύση της μεταβίβασης επιτρέπεται από κάποια κανονιστική ρύθμιση (δημοσιονομικός κανονισμός, κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων, ή άλλη κανονιστική ρύθμιση) ή εφόσον έχει υπογραφεί σύμβαση που επιτρέπει τη μεταβίβαση, εφόσον ο δικαιούχος πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας, και εφόσον είναι δυνατή η εύλογη εκτίμηση του οφειλόμενου ποσού.

Κατά τη λήψη αίτησης πληρωμής ή δήλωσης δαπανών που πληροί τα κριτήρια αναγνώρισης, αυτή αναγνωρίζεται ως έξοδο κατά το επιλέξιμο ποσό. Στο τέλος του έτους, πραγματοποιηθείσες επιλέξιμες δαπάνες οφειλόμενες στους δικαιούχους και οι οποίες δεν έχουν ακόμη καταχωρηθεί, εκτιμώνται και καταχωρίζονται ως δεδουλευμένα έξοδα.

1.7   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

1.7.1    Ενδεχόμενες απαιτήσεις

Ενδεχόμενη απαίτηση είναι ένα πιθανό στοιχείο ενεργητικού που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα και του οποίου η ύπαρξη θα επιβεβαιωθεί μόνον εφόσον συμβούν ή δεν συμβούν ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα τα οποία δεν ελέγχει πλήρως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πληροφορίες σχετικά με ενδεχόμενη απαίτηση παρέχονται όταν υπάρχει πιθανότητα εισροής οικονομικών οφελών ή δυναμικού εξυπηρέτησης.

1.7.2    Ενδεχόμενες υποχρεώσεις

Ενδεχόμενη υποχρέωση είναι ένα πιθανό στοιχείο παθητικού που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα και του οποίου η ύπαρξη θα επιβεβαιωθεί μόνον εφόσον συμβούν ή δεν συμβούν ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα τα οποία δεν ελέγχει πλήρως η Ευρωπαϊκή Ένωση, ή ενδεχόμενη υποχρέωση είναι μια παρούσα υποχρέωση που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα, αλλά δεν αναγνωρίζεται διότι δεν είναι πιθανό ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων που συνίσταται σε οικονομικά οφέλη ή δυναμικό εξυπηρέτησης προκειμένου να διακανονισθεί η υποχρέωση, ή διότι το ποσό της υποχρέωσης δεν μπορεί να αποτιμηθεί με επαρκή ακρίβεια, όπερ είναι σπάνιο.

2.   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

2.1   ΑΥΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

Τα ανωτέρω ποσά αφορούν κατά κύριο λόγο λογισμικό υπολογιστών.

2.2   ΠΑΓΙΑ ΕΝΣΩΜΑΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

Μεταξύ των υπό κατασκευή στοιχείων ενεργητικού, στις 31 Δεκεμβρίου 2011, περιλαμβάνονται στοιχεία ενεργητικού αξίας 219 εκατ. ευρώ που αφορούν το πρόγραμμα Galileo, δηλαδή το παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα πλοήγησης της ΕΕ, το οποίο αναπτύσσεται με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ). Όταν ολοκληρωθεί, το σύστημα θα περιλαμβάνει 30 δορυφόρους, 2 κέντρα έλεγχου και 16 επίγειους σταθμούς. Το ποσό στον ισολογισμό αντανακλά τις δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν από την Επιτροπή για το πρόγραμμα αυτό από τις 22 Οκτωβρίου 2011, την ημερομηνία κατά την οποία οι δύο πρώτοι δορυφόροι του συστήματος εκτοξεύτηκαν με επιτυχία. Πριν από την ημερομηνία αυτή, και όπως εξηγήθηκε στους προηγούμενους ετήσιους λογαριασμούς, η Επιτροπή θεωρούσε ότι το πρόγραμμα ήταν σε στάδιο έρευνας και, σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, όλο το σχετικό κόστος καταλογίστηκε ως δαπάνες. Από την αρχή του προγράμματος και μέχρι το τέλος της τρέχουσας δημοσιονομικής προοπτικής, το προβλεπόμενο κόστος όσον αφορά το στάδιο επικύρωσης σε κατάσταση τροχιάς («IOV») και το πρώτο μέρος του σταδίου πλήρους επιχειρησιακής ικανότητας ανέρχεται για την ΕΕ σε 3 788 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά την επόμενη δημοσιονομική προοπτική, προβλέπονται να δαπανηθούν ακόμη 5 500 εκατ. ευρώ για την πλήρη εγκατάσταση του συστήματος, την αξιοποίησή του, την παροχή υπηρεσιών Galileo μέχρι το 2020 και την προετοιμασία της συστοιχίας δορυφόρων επόμενης γενεάς. Όλα αυτά θα χρηματοδοτηθούν εξ ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ποσό ύψους 268 εκατ. ευρώ αναγνωρίστηκε ως έξοδα έρευνας.

Οι επόμενοι δύο δορυφόροι πρόκειται να εκτοξευθούν το φθινόπωρο του 2012 και μόλις περατωθούν οι επακόλουθες σχετικές δοκιμές, το στάδιο επικύρωσης σε κατάσταση τροχιάς («IOV») του προγράμματος θα ολοκληρωθεί. Το στάδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε από κοινού από την ΕΕ και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ) και με βάση τη συμφωνία επιδότησης που συνάφθηκε μεταξύ των δύο μερών, ο ΕΟΔ θα προβεί σε επίσημη μεταβίβαση των δημιουργηθέντων στοιχείων ενεργητικού στην ΕΕ. Αυτή η νομική μεταβίβαση θα απαιτήσει τη σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου του ΕΟΔ, δεδομένου ότι όλα τα κράτη μέλη του ΕΟΔ (με εξαίρεση τη Νορβηγία και την Ελβετία), είναι επίσης κράτη μέλη της ΕΕ. Επί του παρόντος, η Επιτροπή δεν έχει κανένα λόγο να πιστεύει ότι η μεταβίβαση αυτή θα μπορούσε να παρεμποδιστεί από ένα ή περισσότερα μέλη του ΕΟΔ.

Τα έξοδα που απομένουν προς πληρωμή για χρηματοδοτικές μισθώσεις και συναφή δικαιώματα περιλαμβάνονται στις μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις στο παθητικό του ισολογισμού (βλ. σημειώσεις 2.17 και 2.20.1). Τα έξοδα αυτά αναλύονται ως εξής:

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ

2.3   ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΖΟΜΕΝΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ

2.3.1    Συμμετοχές σε κοινές επιχειρήσεις

Οι συμμετοχές σε κοινές επιχειρήσεις καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Οι ακόλουθες λογιστικές αξίες καταλογίζονται στην ΕΕ με βάση το ποσοστό συμμετοχής της σε κοινές επιχειρήσεις:

Κοινή επιχείρηση Galileo (GJU) υπό εκκαθάριση

Η κοινή επιχείρηση Galileo (GJU) τέθηκε υπό εκκαθάριση στο τέλος του 2006 και η διαδικασία συνεχίζεται. Δεδομένου ότι η οντότητα αυτή συνέχισε να είναι αδρανής και υπό εκκαθάριση το 2011, δεν πραγματοποιήθηκαν ούτε έσοδα ούτε έξοδα.

Κοινή επιχείρηση SESAR

Σκοπός αυτής της κοινής επιχείρησης είναι να εξασφαλίσει τον εκσυγχρονισμό του ευρωπαϊκού συστήματος διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας και την ταχεία εφαρμογή του γενικού προγράμματος για τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας στην Ευρώπη με τον συντονισμό και την συγκέντρωση όλων των συναφών προσπαθειών έρευνας και ανάπτυξης στην ΕΕ. Την 31η Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή κατείχε ποσοστό συμμετοχής 59,37 % στο SESAR. Η συνολική (ενδεικτική) συνεισφορά της Επιτροπής που προβλέπεται για το SESAR (από το 2007 έως το 2013) ανέρχεται σε 700 εκατ. ευρώ. Το μη αναγνωρισμένο μερίδιο ζημιών για την περίοδο αυτή και ανέρχεται σωρευτικά σε 102 εκατ. ευρώ.

Διεθνής οργανισμός ενέργειας σύντηξης (ITER)

Στον ITER συμμετέχουν η ΕΕ και η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, η Νότιος Κορέα, η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ. Ο οργανισμός ΙΤΕR συστάθηκε με σκοπό τη διαχείριση των εγκαταστάσεων ITER, την ενθάρρυνση της εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων ITER, την προώθηση της κατανόησης και αποδοχής της ενέργειας σύντηξης από το κοινό, και την εκτέλεση κάθε άλλης δραστηριότητας αναγκαίας για την επίτευξη του σκοπού του. Η συνεισφορά της ΕΕ (Ευρατόμ) στον ITER παρέχεται μέσω του οργανισμού σύντηξης για την παραγωγή ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων επίσης των συνεισφορών των κρατών μελών και της Ελβετίας. Η συνολική συνεισφορά θεωρείται, από νομικής πλευράς, ως συνεισφορά της Ευρατόμ στον ITER, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη και η Ελβετία δεν έχουν δικαιώματα ιδιοκτησίας στον ITER. Δεδομένου ότι η ΕΕ έχει στην νόμιμη κατοχή της την κοινή επιχείρηση ITER, η Επιτροπή πρέπει να αναγνωρίσει τη συμμετοχή αυτή στους λογαριασμούς της. Την 31η Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή κατείχε ποσοστό συμμετοχής 47 % στον ITER. Η συνολική (ενδεικτική) συνεισφορά Ευρατόμ που προβλέπεται για τον ITER (από το 2007 έως το 2041) ανέρχεται σε 7 649 εκατ. ευρώ. Το μη αναγνωρισμένο μερίδιο ζημιών για την περίοδο αυτή ανέρχεται σωρευτικά σε 4 εκατ. ευρώ.

Κοινές Τεχνολογικές Πρωτοβουλίες

Δημιουργήθηκαν εταιρικές σχέσεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα με τη μορφή κοινών τεχνολογικών πρωτοβουλιών, που εφαρμόσθηκαν μέσω κοινών επιχειρήσεων κατά την έννοια του άρθρου 171 της Συνθήκης, προκειμένου να εφαρμοσθούν οι στόχοι του θεματολογίου της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Οι επιχειρήσεις IMI και FCH περιλαμβάνονται σ'αυτό τον λογαριασμό, αλλά τρεις άλλες επιχειρήσεις, ARTEMIS, Clean Sky και ENIAC, μολονότι αναφέρονται νόμιμα ως κοινές επιχειρήσεις, από λογιστική άποψη πρέπει να θεωρούνται ως συγγενείς επιχειρήσεις (και επομένως περιλαμβάνονται στη σημείωση 2.3.2) διότι η Επιτροπή έχει σημαντική επιρροή (όχι όμως κοινό έλεγχο) επί των οντοτήτων αυτών.

Κοινή τεχνολογική πρωτοβουλία IMI για τα καινοτόμα φάρμακα

Η κοινή επιχείρηση IMI υποστηρίζει την προανταγωνιστική φαρμακευτική έρευνα και ανάπτυξη στα κράτη μέλη και στις συνδεδεμένες χώρες, με σκοπό την αύξηση των ερευνητικών επενδύσεων στον βιοφαρμακευτικό τομέα και προωθεί τη συμμετοχή μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στις δραστηριότητές της. Την 31η Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή κατείχε ποσοστό συμμετοχής 96,51 % στην IMI. Η μέγιστη ενδεικτική συνεισφορά της Επιτροπής θα ανέλθει σε 1 δισεκατ. ευρώ μέχρι την 31.12.2017.

Κοινή επιχείρηση «Κυψέλες καυσίμου και υδρογόνου» FCH (ΚΚΥ)

Στόχος της κοινής επιχείρησης FCH είναι να συνδυάσει πόρους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για την ενίσχυση των ερευνητικών δραστηριοτήτων προκειμένου να αυξηθεί η συνολική απόδοση των ευρωπαϊκών ερευνητικών προσπαθειών και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη και η διάδοση των τεχνολογιών κυψελών καυσίμου και υδρογόνου. Την 31η Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή κατείχε ποσοστό συμμετοχής 89,32 % στη FCH. Η μέγιστη ενδεικτική συνεισφορά της ΕΕ θα ανέλθει σε 470 εκατ. ευρώ μέχρι την 31.12.2017.

2.3.2    Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις

Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Οι ακόλουθες λογιστικές αξίες καταλογίζονται στην ΕΕ με βάση το ποσοστό συμμετοχής της σε συγγενείς επιχειρήσεις:

Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ)

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων είναι το χρηματοπιστωτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ειδικεύεται στα επιχειρηματικά κεφάλαια και στις εγγυήσεις προς ΜΜΕ. Η Επιτροπή κατέβαλε το 20 %, ενώ το υπόλοιπο είναι μη απαιτητό ανερχόμενο σε 720 εκατ. ευρώ.

Κοινή επιχείρηση ARTEMIS

Η οντότητα αυτή δημιουργήθηκε για την εφαρμογή κοινής τεχνολογικής πρωτοβουλίας με τον ιδιωτικό τομέα σχετικά με ενσωματωμένα συστήματα πληροφορικής. Η μέγιστη ενδεικτική συνεισφορά της Επιτροπής θα ανέλθει σε 420 εκατ. ευρώ. Το μη αναγνωρισμένο μερίδιο ζημιών για την περίοδο αυτή και σωρευτικά ανέρχεται σε 3 εκατ. ευρώ.

Κοινή επιχείρηση Clean Sky

Στόχος αυτής της οντότητας είναι να επιταχύνει την ανάπτυξη, την επικύρωση και την επίδειξη καθαρών τεχνολογιών αερομεταφορών στην ΕΕ και ιδιαίτερα να δημιουργήσει ένα ριζικά καινοτόμο σύστημα αερομεταφορών με σκοπό τη μείωση των επιπτώσεων των αεροπορικών μεταφορών στο περιβάλλον. Η μέγιστη ενδεικτική συνεισφορά της Επιτροπής θα ανέλθει σε 800 εκατ. ευρώ. Το μη αναγνωρισμένο μερίδιο ζημιών για την περίοδο αυτή και σωρευτικά ανέρχεται σε 5 εκατ. ευρώ.

Κοινή επιχείρηση ENIAC

Στόχος της ENIAC είναι να ορίσει ένα κοινώς αποδεκτό θεματολόγιο έρευνας στον τομέα της νανοηλεκτρονικής με σκοπό να τεθούν ερευνητικές προτεραιότητες για την ανάπτυξη και υιοθέτηση καίριων ικανοτήτων στον τομέα αυτό. Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν με συγκέντρωση πόρων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για την υποστήριξη δραστηριοτήτων Ε&Α υπό μορφή έργων. Η συνολική δέσμευση της ΕΕ θα ανέλθει σε 450 εκατ. ευρώ. Την 31η Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή κατείχε ποσοστό συμμετοχής 96,77 % στο ENIAC.

2.4   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ: ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

2.4.1    Ταμείο Εγγύησης

Καθαρά στοιχεία ενεργητικού του Ταμείου Εγγύησης  (3)

Το Ταμείο Εγγύησης για εξωτερικές δράσεις καλύπτει δάνεια εγγυημένα από την ΕΕ μετά από απόφαση του Συμβουλίου, ιδίως δε τις δανειοδοτικές πράξεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) εκτός της ΕΕ, τα δάνεια μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής (ΜΧΣ) και τα δάνεια Ευρατόμ εκτός ΕΕ. Είναι ένα μακροπρόθεσμο μέσο κάλυψης υπερήμερων δανείων με εγγύηση της ΕΕ και, ως εκ τούτου, μπορεί να θεωρηθεί ως μακροπρόθεσμη επένδυση. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι περίπου 83 % των διαθέσιμων προς πώληση στοιχείων ενεργητικού έχουν προθεσμία λήξης από 1 έως 10 έτη. Το Ταμείο Εγγύησης τροφοδοτείται με ποσά που καταβάλλονται από τον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ, που ισοδυναμούν με το 9 % της αξίας των πράξεων, με τους τόκους από τοποθετήσεις των διαθεσίμων του Ταμείου και με τις ανακτήσεις από οφειλέτες που αθέτησαν τις υποχρεώσεις τους, εφόσον το Ταμείο έχει κληθεί να παρέμβει ως εγγυητής. Τα ετήσια πλεονάσματα που ενδεχομένως προκύπτουν επιστρέφονται ως έσοδα για τον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ.

Η ΕΕ υποχρεούται να συστήσει αποθεματικό εγγύησης για την κάλυψη δανείων προς τρίτες χώρες. Το αποθεματικό αυτό προορίζεται για την αντιμετώπιση των αναγκών τροφοδότησης του Ταμείου Εγγύησης και, εφόσον συντρέχει περίπτωση, για τις καταπτώσεις εγγυήσεων που υπερβαίνουν το διαθέσιμο ποσό του εν λόγω Ταμείου, έτσι ώστε να είναι δυνατός ο καταλογισμός τους στον προϋπολογισμό. Το αποθεματικό αυτό αντιστοιχεί στο ποσό στόχο 9 % των εκκρεμών δανείων στο τέλος του έτους.

2.4.2    Άλλα διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία σε μακροπρόθεσμη βάση

Πρόκειται για επενδύσεις και συμμετοχές που έχουν αγοραστεί με σκοπό να βοηθήσουν τους δικαιούχους να αναπτύξουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.

Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ)

Δεδομένου ότι η ΕΤΑΑ δεν είναι εισηγμένη σε χρηματιστήριο και λαμβανομένων υπόψη των συμβατικών περιορισμών που επιβάλλονται από το καταστατικό της, οι οποίοι αφορούν, μεταξύ άλλων, την πώληση μεριδίων συμμετοχής, η οποία ανέρχεται στο κόστος απόκτησης και επιτρέπεται μόνο στους υφιστάμενους μετόχους, οι μετοχές της Επιτροπής στην ΕΤΑΑ αποτιμώνται στην τιμή κόστους μείον τις τυχόν μειώσεις αξίας.

Στο πλαίσιο των πράξεων επιχειρηματικού κεφαλαίου χορηγούνται ποσά σε ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε ίδια κεφάλαια. Τη διαχείρισή τους έχει αναλάβει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τη χρηματοδότησή τους η ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας.

Η διαδικασία εκκίνησης του ΕΜΤ καλύπτει το πρόγραμμα «Ανάπτυξη και Απασχόληση», το πρόγραμμα MAP, το πρόγραμμα CIP και το πιλοτικό πρόγραμμα μεταφοράς τεχνολογίας, υπό την καταπιστευματική διαχείριση του ΕΤΕ, και στηρίζει τη σύσταση και τη χρηματοδότηση ΜΜΕ κατά το στάδιο εκκίνησης επενδύοντας σε κατάλληλα ειδικευμένα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων. Στο τέλος του έτους, δεσμεύτηκαν άλλα 126 εκατ. ευρώ σχετικά με τον μηχανισμό εκκίνησης του ΕΜΤ και τον μηχανισμό χρηματοδότησης των ΜΜΕ, αλλά δεν έχουν ακόμη εκταμιευθεί από τα άλλα μέρη.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Νοτιοανατολική Ευρώπη, μια εταιρεία επενδύσεων μεταβλητού μετοχικού κεφαλαίου (SICAV), περιλαμβάνεται επίσης στον λογαριασμό αυτό. Γενικός στόχος του Ευρωπαϊκού Ταμείου για την Νοτιοανατολική Ευρώπη (ΕΤΝΑ) είναι η ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη με τη διατηρήσιμη παροχή συμπληρωματικής αναπτυξιακής χρηματοδότησης μέσω τοπικών ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών.

Ο γενικός στόχος του Ταμείου για την πράσινη ανάπτυξη (πρώην Ταμείο Αποδοτικής Ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης) είναι να βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση και να προωθήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μέσω της χορήγησης στοχευμένων χρηματοδοτήσεων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά μέσω εταιρικών σχέσεων με χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και άμεσων χρηματοδοτήσεων. Το GEEREF (Παγκόσμιο Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) είναι ένα καινοτόμο ταμείο για την παροχή παγκόσμιων επιχειρηματικών κεφαλαίων με σκοπό την ανάπτυξη ιδιωτικών επενδύσεων στον πλαίσιο έργων ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες και στις χώρες με οικονομίες σε μεταβατικό στάδιο.

2.5   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ: ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΔΑΝΕΙΑ

2.5.1    Δάνεια χορηγούμενα από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από την υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ

Δάνεια με ειδικούς όρους χορηγούνται με μειωμένα επιτόκια ως μέρος της συνεργασίας με τρίτες χώρες. Όλα τα ποσά καθίστανται ληξιπρόθεσμα μετά την παρέλευση άνω των 12 μηνών από το τέλος της χρήσης. Τα πραγματικά επιτόκια για τα δάνεια αυτά κυμαίνονται από 7,73 % έως 14,507 %.

2.5.2    Δάνεια χορηγούμενα από κεφάλαια δανειοληπτικών πράξεων

Η μεγάλη αύξηση στα ποσά αυτά οφείλεται στα δάνεια ΕΜΧΣ που εκταμιεύτηκαν κατά τη διάρκεια του 2011 και αντικατοπτρίζεται στην αύξηση που παρατηρείται στις δανειοληπτικές πράξεις της ΕΕ (βλ. σημείωση 2.16). Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες, βλ. σημείωση 7.

2.6   ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ ΠΟΣΑ

Από τις ανωτέρω απαιτήσεις, 273 εκατ. ευρώ (2010: 14 εκατ. ευρώ) αφορούν μη συναλλαγματικές πράξεις. Η μεγάλη αύξηση των μακροπρόθεσμων απαιτήσεων έναντι κρατών μελών αφορά τις μη εκτελεσθείσες αποφάσεις συμψηφισμού λογαριασμών για το ΕΓΤΕ και την αγροτική ανάπτυξη. Τα ποσά αυτά πρέπει να εισπραχθούν τμηματικά κατά τη διάρκεια του 2012 και του 2013, στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής συνδρομής που χορηγείται σε ορισμένα κράτη μέλη. Τα ποσά που πρέπει να εισπραχθούν το 2013 περιλαμβάνονται στον ανωτέρω πίνακα, ενώ τα ποσά που πρέπει να εισπραχθούν το 2012 περιλαμβάνονται στις βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις (βλ. σημείωση 2.11.1 κατωτέρω).

2.7   ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

2.7.1    Προχρηματοδότηση

Το κατά πόσον μια προχρηματοδότηση εγγράφεται ως τρέχουσα ή μακροπρόθεσμη προσδιορίζεται από τη χρονική στιγμή κατά την οποία μπορεί να εισπραχθεί ή να χρησιμοποιηθεί. Η χρησιμοποίηση ορίζεται από τη συμφωνία που διέπει το έργο. Κάθε αποπληρωμή ή χρησιμοποίηση που πρέπει να γίνεται εντός των δώδεκα μηνών που ακολουθούν την ημερομηνία του ισολογισμού δηλώνεται ως βραχυπρόθεσμη προχρηματοδότηση και επομένως ως κυκλοφορούν ενεργητικό. Επομένως, το υπόλοιπο είναι μακροπρόθεσμο.

Εγγυήσεις ληφθείσες σχετικά με προχρηματοδοτήσεις:

Πρόκειται για εγγυήσεις που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητεί σε ορισμένες περιπτώσεις από τους δικαιούχους κατά την πληρωμή προκαταβολής (προχρηματοδότησης). Για αυτό το είδος εγγύησης, πρέπει να αναφέρονται δύο αξίες, η «ονομαστική» και η «τρέχουσα». Όσον αφορά την «ονομαστική» αξία, το γενεσιουργό γεγονός συνδέεται με την ύπαρξη της εγγύησης. Όσον αφορά την «τρέχουσα» αξία, γενεσιουργό γεγονός της εγγύησης είναι η πληρωμή της προχρηματοδότησης ή/και μεταγενέστεροι συμψηφισμοί. Την 31η Δεκεμβρίου 2011 η «ονομαστική» αξία των εγγυήσεων που εισπράχθηκαν σε σχέση με προχρηματοδοτήσεις ανερχόταν σε 1 330 εκατ. ευρώ, ενώ η «τρέχουσα» αξία των εγγυήσεων αυτών ανερχόταν σε 1 083 εκατ. ευρώ (2010: 1 227 εκατ. ευρώ και 1 059 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα).

Ορισμένα ποσά προχρηματοδοτήσεων που καταβλήθηκαν βάσει του 7ου προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (ΠΠ7) καλύπτονται ουσιαστικά από Ταμείο Εγγύησης των Συμμετεχόντων (ΤΕΣ) – το ποσό των καταβληθέντων προχρηματοδοτήσεων το 2011 ανερχόταν συνολικά σε 3,3 δισεκατ. ευρώ (2010: 3,2 δισεκατ. ευρώ). Το ταμείο αυτό είναι χωριστή οντότητα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν ενοποιείται στους λογαριασμούς αυτούς – βλ. σημείωση 11.2.3.

ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

Τα σημαντικότερα ποσά μακροπρόθεσμων προχρηματοδοτήσεων αφορούν διαρθρωτικές δράσεις για την προγραμματική περίοδο 2007-2013: για το ταμείο περιφερειακής ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το κοινωνικό ταμείο (ΕΚΤ), το ταμείο αγροτικής ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), το ταμείο συνοχής (ΤΣ) και το ταμείο αλιείας. Δεδομένου ότι πολλά από τα έργα αυτά είναι μακρόπνοα, είναι απαραίτητο οι αντίστοιχες προκαταβολές να είναι διαθέσιμες για περίοδο μεγαλύτερη του ενός έτους. Έτσι, τα ποσά των προχρηματοδοτήσεων αυτών εγγράφονται στα μακροπρόθεσμα στοιχεία ενεργητικού.

Η προχρηματοδότηση αντιπροσωπεύει μεγάλο μέρος των συνολικών στοιχείων ενεργητικού της ΕΕ, και επομένως τυγχάνει κατάλληλης και συστηματικής προσοχής. Επισημαίνεται ότι το επίπεδο των προχρηματοδοτήσεων στα διάφορα προγράμματα πρέπει να είναι επαρκές για να διασφαλίζεται ότι ο δικαιούχος διαθέτει επαρκή ρευστά διαθέσιμα, ώστε να μπορέσει να αρχίσει το έργο, ενώ παράλληλα να διαφυλάσσονται τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ και να λαμβάνονται υπόψη οι διάφοροι νομικοί περιορισμοί, καθώς και οι περιορισμοί ως προς τη λειτουργικότητα και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας. Όλα αυτά τα στοιχεία λαμβάνονται δεόντως υπόψη από την Επιτροπή στην προσπάθεια να βελτιωθεί η παρακολούθηση των προχρηματοδοτήσεων.

Η διεξοδικότερη εξέταση της εξέλιξης της προχρηματοδότησης δείχνει ότι σημειώθηκε ταχεία αύξηση κατά τα έτη 2007 έως 2009, πράγμα το οποίο συμπίπτει με τα πρώτα έτη της προγραμματικής περιόδου 2007-2013. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίστηκε από την έναρξη νέων προγραμμάτων και δράσεων και τη συνακόλουθη υποστήριξη της Επιτροπής με τη μορφή προχρηματοδοτήσεων. Το έτος 2011 σημειώνεται η πρώτη μείωση σε επίπεδο προχρηματοδότησης, μια τάση που επιβεβαιώνει ότι η αύξηση που διαπιστώθηκε κατά τα πρώτη έτη του δημοσιονομικού πλαισίου 2007-2013 είναι μια συνήθης εξέλιξη που συνδέεται με το προφίλ δαπανών των πολυετών προγραμμάτων. Το 2011, η συνολική προχρηματοδότηση μειώθηκε κατά 1,5 %, δηλαδή κατά 743 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το 2010 και η εξέλιξη αυτή συνδέεται κυρίως με ποσά της επιμερισμένης διαχείρισης σε βραχυπρόθεσμη βάση (βλ. σημείωση 2.12.1). Ωστόσο, η μείωση αυτή αντισταθμίζεται από την αύξηση των προκαταβληθεισών δαπανών μετά την αναγνώριση νέων στοιχείων ενεργητικού σχετικά με τις προκαταβολές του καθεστώτος ενισχύσεων που επέστρεψε η Επιτροπή στα κράτη μέλη (βλ. κατωτέρω).

2.7.2    Προκαταβληθείσες δαπάνες

Στο πλαίσιο των προγραμμάτων συνοχής και αγροτικής ανάπτυξης 2007-2013, μπορεί να γίνονται πληρωμές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στα κράτη μέλη, ως συνεισφορά σε μέσα χρηματοοικονομικής μηχανικής (με τη μορφή δανείων, εγγυήσεων ή ιδίων κεφαλαίων) τα οποία έχουν συγκροτήσει και διαχειρίζονται τα κράτη μέλη. Οι πόροι που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από τα μέσα αυτά μέχρι το τέλος του έτους αποτελούν ιδιοκτησία της ΕΕ (όπως και οι συνήθεις προχρηματοδοτήσεις) και επομένως αντιμετωπίζονται ως στοιχείο του ενεργητικού στον ισολογισμό της Επιτροπής. Ωστόσο, οι βασικές νομικές πράξεις δεν υποχρεώνουν τα κράτη να υποβάλουν περιοδικές εκθέσεις στην Επιτροπή σχετικά με τη χρησιμοποίηση αυτών των προκαταβολών, και σε ορισμένες περιπτώσεις ούτε καν να τις προσδιορίζουν στις καταστάσεις δαπανών που υποβάλλουν στην Επιτροπή. Κατά συνέπεια, και με βάση τις πληροφορίες που λαμβάνονται από κράτη μέλη σχετικά με τη χρησιμοποίηση κεφαλαίων, πραγματοποιείται εκτίμηση της αξίας του περιουσιακού στοιχείου στο τέλος κάθε έτους.

Το 2010, η Επιτροπή, παράλληλα με την εγγραφή των μέσων χρηματοοικονομικής τεχνικής (ΜΧΤ) στον ισολογισμό της, ανέλυσε επίσης παρόμοια συστήματα στο πλαίσιο των οποίων οι προκαταβολές καταβάλλονται στα κράτη μέλη. Ζήτησε πληροφορίες από κράτη μέλη για τον τρόπο με τον οποίον χρησιμοποιούν τις προκαταβολές που λαμβάνουν από διάφορα συστήματα ενισχύσεων (κρατικές ενισχύσεις, μέτρα στήριξης της αγοράς ΕΓΤΕ), καθώς και συνεισφορές από το Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση. Ωστόσο, στο τέλος του 2010, οι διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τα κράτη μέλη δεν ήταν επαρκείς, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στην Επιτροπή να κάνει αξιόπιστη εκτίμηση των ανοικτών ποσών στις 31 Δεκεμβρίου 2010. Οι πληροφορίες αυτές, σήμερα, δείχνουν ότι τα ποσά αυτά δεν θα ήταν σημαντικά. Σύμφωνα με τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν καθόλη τη διάρκεια του 2011, η Επιτροπή είναι τώρα σε θέση να εκτιμήσει καλύτερα αυτές τις ανοικτές προκαταβολές με βάση τις πληροφορίες που συγκέντρωσαν τα κράτη μέλη και, κατά συνέπεια, ένα στοιχείο ενεργητικού έχει εγγραφεί τώρα στον ισολογισμό της Επιτροπής στις 31 Δεκεμβρίου 2011, με ένα μακροπρόθεσμο σκέλος (720 εκατ. ευρώ ανωτέρω) και ένα βραχυπρόθεσμο (1 792 εκατ. ευρώ, βλ. σημείωση 2.12.2), ανάλογα με τη χρονική στιγμή που οι προκαταβολές αναμένεται να χρησιμοποιηθούν. Η αναγνώριση αυτού του στοιχείου ενεργητικού έχει ως αντιστάθμισμα τη μείωση των δαπανών του 2011 κατά το ίδιο ποσό.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

2.8   ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

2.9   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ: ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

Τα διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού αγοράστηκαν λόγω της απόδοσής τους ή διατηρήθηκαν, ώστε να δημιουργηθεί μια συγκεκριμένη δομή στοιχείων ενεργητικού ή μια δευτερεύουσα πηγή ρευστότητας. Συνεπώς, μπορούν να πωληθούν προκειμένου να αντιμετωπιστούν ανάγκες σε ρευστότητα ή διακυμάνσεις των επιτοκίων.

ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

Όσον αφορά τα ποσά της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ, όλες οι διαθέσιμες προς πώληση επενδύσεις είναι χρεωστικοί τίτλοι σε ευρώ εισηγμένοι σε χρηματιστήριο. Στις 31 Δεκεμβρίου 2011, οι χρεωστικοί τίτλοι (στην εύλογη αξία τους) που λήγουν εντός του 2012 ανέρχονται σε 481 εκατ. ευρώ (2010: 294 εκατ. ευρώ).

Ενώ πραγματοποιήθηκαν αγορές στοιχείων ενεργητικού τόσο στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης καταμερισμού των κινδύνων όσο και στο πλαίσιο του μέσου εγγύησης δανείων για έργα ΔΕΔ-Μ (βλ. επίσης σημείωση 5.1.2), η μεγάλη αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος οφείλεται κυρίως στην αύξηση των προσωρινώς εισπραχθέντων προστίμων σε ένα ταμείο που δημιουργήθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτό και το οποίο διαχειρίζεται η ΓΔ ECFIN (BUFI). Πριν από το 2010, τα ποσά αυτά θα είχαν τηρηθεί σε ειδικούς τραπεζικούς λογαριασμούς – βλ. σημείωση 2.13.2, ταμειακά διαθέσιμα με περιορισμό χρήσης.

2.10   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ: ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΔΑΝΕΙΑ

Τα ποσά αυτά αντιπροσωπεύουν κυρίως δάνεια υπολειπόμενης ληκτότητας μικρότερης των 12 μηνών μετά την ημερομηνία του ισολογισμού (για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. σημείωση 2.5.2 ανωτέρω). Το προηγούμενο έτος καταλογίστηκε στον λογαριασμό αυτόν ποσό ύψους 2 δισεκατ. ευρώ σχετικά με δάνειο ΙΠ στην Ουγγαρία το οποίο επιστράφηκε τον Δεκέμβριο του 2011. Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει επίσης προθεσμιακές καταθέσεις ύψους 51 εκατ. ευρώ, κυρίως για την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και για το Μεταφραστικό Κέντρο των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2.11   ΑΛΛΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ ΠΟΣΑ

Το ανωτέρω σύνολο περιέχει κατ' εκτίμηση 8 955 εκατ. ευρώ (2010: 11 009 εκατ. ευρώ) σχετικά με μη συναλλαγματικές πράξεις.

2.11.1    Τρέχουσες απαιτήσεις

Πελάτες

Πρόκειται για εντάλματα είσπραξης που καταχωρίστηκαν λογιστικώς στο τέλος του έτους, ως βεβαιωμένες απαιτήσεις που πρέπει να εισπραχθούν, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται ακόμη σε άλλους λογαριασμούς του ενεργητικού του ισολογισμού.

Πρόστιμα

Αυτό αφορά προς είσπραξη ποσά σχετικά με πρόστιμα που εξέδωσε η Επιτροπή. Την 31η Δεκεμβρίου 2011, εισπράχθηκαν εγγυήσεις συνολικής αξίας 3 012 εκατ. ευρώ για μη καταβληθέντα πρόστιμα σχετικά με αυτές τις απαιτήσεις (2010: 2 585 εκατ. ευρώ). Επισημαίνεται ότι 209 εκατ. ευρώ από αυτές τις απαιτήσεις ήταν εξοφλητέες μετά την 31η Δεκεμβρίου 2011.

Απαιτήσεις έναντι κρατών μελών

Απαιτήσεις δυνάμει του ΕΓΤΕ και της αγροτικής ανάπτυξης

Στον λογαριασμό αυτό περιλαμβάνονται κυρίως οι οφειλές δικαιούχων του ΕΓΤΕ στις 31 Δεκεμβρίου, όπως δηλώθηκαν και πιστοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη στις 15 Οκτωβρίου. Επίσης, έγινε εκτίμηση των απαιτήσεων που προκύπτουν μετά τη δήλωση αυτή και μέχρι την 31η Δεκεμβρίου. Η Επιτροπή προβαίνει επίσης σε εκτίμηση μείωσης αξίας για τις οφειλές των δικαιούχων που δεν είναι πιθανό να εισπραχθούν. Η λογιστική καταχώριση αυτής της προσαρμογής δεν συνεπάγεται παραίτηση εκ μέρους της Επιτροπής από τη μελλοντική είσπραξη των ποσών αυτών. Στην προσαρμογή αυτή περιλαμβάνεται επίσης μείωση κατά 20 %, η οποία αντιστοιχεί στο ποσό που τα κράτη μέλη δύνανται να παρακρατήσουν για την κάλυψη διοικητικών δαπανών.

Απαιτήσεις βάσει των ιδίων πόρων

Επισημαίνεται ότι τα κράτη μέλη δικαιούνται να παρακρατήσουν το 25 % των παραδοσιακών ιδίων πόρων για την κάλυψη του κόστους είσπραξης και ως εκ τούτου τα ανωτέρω ποσά εμφανίζονται καθαρά, μετά την αφαίρεση του ποσοστού αυτού. Με βάση τις εκτιμήσεις που διαβίβασαν τα κράτη μέλη, καταγράφηκε μείωση αξίας για τις απαιτήσεις έναντι κρατών μελών. Ωστόσο, αυτό δεν συνεπάγεται παραίτηση, εκ μέρους της Επιτροπής, από τη μελλοντική είσπραξη των ποσών που καλύπτονται από την προσαρμογή αξίας.

2.11.2    Δεδουλευμένα έσοδα και έξοδα μελλοντικών χρήσεων

Το βασικό ποσό στο πλαίσιο αυτού του λογαριασμού αντιπροσωπεύει δεδουλευμένα έσοδα:

Η μεγάλη μείωση στα έξοδα μελλοντικών χρήσεων οφείλεται κυρίως στη βελτίωση της λογιστικής μεταχείρισης κεφαλαίων που μεταφέρθηκαν από κράτη μέλη στα μέσα χρηματοοικονομικής τεχνικής τα οποία έπρεπε να δηλωθούν ή να επιστραφούν στην Επιτροπή στο τέλος του έτους. Τα ποσά αυτά αφαιρούνται τώρα από τα δεδουλευμένα έξοδα τα οποία αφορούν.

Άλλα δεδουλευμένα έσοδα είναι κυρίως οι τόκοι υπερημερίας, οι τραπεζικοί τόκοι και οι τόκοι επί των προχρηματοδοτήσεων.

2.12   ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

2.12.1    Προχρηματοδότηση

Η μείωση των βραχυπρόθεσμων προχρηματοδοτήσεων στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης οφείλεται στη σημαντική πρόοδο των διαδικασιών περάτωσης της προγραμματικής περιόδου 2000-2006 (κυρίως όσον αφορά το ταμείο αγροτικής ανάπτυξης, το ταμείο περιφερειακής ανάπτυξης και το ταμείο συνοχής). Μολονότι οι δόσεις προχρηματοδότησης για νέα έργα (προγράμματα που αφορούν την περίοδο 2007-2013) καταβλήθηκαν το 2011, ταξινομήθηκαν στα μακροπρόθεσμα στοιχεία ενεργητικού, όπως εξηγείται στη σημείωση 2.7.

2.12.2    Προκαταβληθείσες δαπάνες

Όπως εξηγείται στη σημείωση 2.7.2, τα ποσά αυτά αφορούν πληρωμές προς κράτη μέλη στο πλαίσιο των προγραμμάτων συνοχής και αγροτικής ανάπτυξης 2007-2013, με σκοπό την κάλυψη ποσών που προκαταβλήθηκαν σε δικαιούχους, αλλά τα οποία δεν χρησιμοποιήθηκαν μέχρι το τέλος του έτους. Τα ανωτέρω ποσά αναμένεται να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια του 2012.

2.13   ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΚΑΙ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΤΟΥΣ

2.13.1    Ταμειακά διαθέσιμα χωρίς περιορισμό χρήσης

Τα ταμειακά διαθέσιμα χωρίς περιορισμό χρήσης περιλαμβάνουν το σύνολο των χρηματικών ποσών που τηρεί η Επιτροπή σε λογαριασμούς σε κάθε κράτος μέλος και στις χώρες ΕΖΕΣ (δημόσιο ταμείο ή κεντρική τράπεζα) καθώς και σε λογαριασμούς όψεως, σε λογαριασμούς σταθερού ποσού, σε βραχυπρόθεσμες τραπεζικές καταθέσεις και σε μετρητά που τηρεί για μικροέξοδα.

Τα ποσά που αφορούν βραχυπρόθεσμες καταθέσεις αντιστοιχούν κυρίως σε χρήματα που διαχειρίζονται καταπιστευματικοί φορείς για λογαριασμό της Επιτροπής με σκοπό την εκτέλεση ιδιαίτερων προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Στο τέλος του έτους, αναλήφθηκε δέσμευση για ποσό 118 εκατ. ευρώ, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε ακόμη από τα άλλα μέρη.

2.13.2    Ταμειακά διαθέσιμα με περιορισμό χρήσης

Τα ταμειακά διαθέσιμα με περιορισμό χρήσης είναι ποσά που εισέπραξε η Επιτροπή από πρόστιμα, για υποθέσεις που δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί. Τα ποσά αυτά τηρούνται σε ειδικούς λογαριασμούς καταθέσεων που δεν χρησιμοποιούνται για καμία άλλη δραστηριότητα. Σε περίπτωση που έχει ασκηθεί προσφυγή ή είναι άγνωστο εάν ασκηθεί προσφυγή από το άλλο μέρος, το υποκείμενο ποσό εμφανίζεται ως ενδεχόμενη υποχρέωση στη σημείωση 5.2.

ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

2.14   ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

2.14.1    Συντάξεις - Προσωπικό

Σύμφωνα με το άρθρο 83 του Κανονισμού Υπηρεσιακής Κατάστασης, η καταβολή των παροχών που προβλέπονται από το καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων (PSEO) βαρύνει τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το καθεστώς δεν χρηματοδοτείται, αλλά τα κράτη μέλη εγγυώνται συλλογικά την καταβολή αυτών των παροχών σύμφωνα με την κλίμακα κατανομής που καθορίζεται για τη χρηματοδότηση των δαπανών αυτών. Επιπλέον, οι μόνιμοι υπάλληλοι συμβάλλουν κατά το ένα τρίτο στην μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση του εν λόγω καθεστώτος, μέσω υποχρεωτικής εισφοράς.

Οι υποχρεώσεις στο πλαίσιο του καθεστώτος συνταξιοδότησης εκτιμήθηκαν με βάση τον αριθμό των εν ενεργεία και των συνταξιοδοτηθέντων μελών του προσωπικού την 31η Δεκεμβρίου 2011 και με βάση τους κανόνες του Κανονισμού Υπηρεσιακής Κατάστασης εν ισχύ την ημερομηνία εκείνη. Η αποτίμηση αυτή διενεργήθηκε σύμφωνα με τη μέθοδο IPSAS 25 (και, συνεπώς, σύμφωνα επίσης με τον λογιστικό κανόνα 12 της ΕΕ). Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό αυτής της υποχρέωσης είναι η μέθοδος της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδας. Οι κυριότερες αναλογιστικές παραδοχές που ήταν διαθέσιμες την ημερομηνία της αποτίμησης και που χρησιμοποιήθηκαν κατά την αποτίμηση ήταν οι ακόλουθες:

Η σημαντική μείωση όσον αφορά τις συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις εξηγείται από τη σημαντική αύξηση του προεξοφλητικού επιτοκίου που εφαρμόστηκε, η οποία έχει ως αποτέλεσμα μεγάλο αναλογιστικό κέρδος για το οικονομικό έτος.

Μεταβολή των ακαθάριστων υποχρεώσεων σχετικά με παροχές προσωπικού

2.14.2    Συντάξεις - Άλλα

Ο λογαριασμός αυτός αφορά την υποχρέωση για δεσμεύσεις συνταξιοδότησης έναντι μελών και πρώην μελών της Επιτροπής, του Δικαστηρίου (και του Γενικού Δικαστηρίου) και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, των Γενικών Γραμματέων του Συμβουλίου, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περιλαμβάνει επίσης υποχρέωση για τις συντάξεις ορισμένων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

2.14.3    Κοινό καθεστώς ασφάλισης ασθένειας

Έγινε επίσης αποτίμηση της εκτιμώμενης υποχρέωσης της ΕΕ όσον αφορά τις συνεισφορές τους στο κοινό καθεστώς ασφάλισης ασθένειας σχετικά με το προσωπικό που έχει συνταξιοδοτηθεί. Η ακαθάριστη υποχρέωση αποτιμήθηκε σε 3 711 εκατ. ευρώ και τα στοιχεία ενεργητικού του καθεστώτος, που αντιπροσωπεύουν 270 εκατ. ευρώ, αφαιρούνται από την ακαθάριστη υποχρέωση για να επιτευχθεί το καθαρό ποσό. Το προεξοφλητικό επιτόκιο και η γενική αύξηση των μισθών που χρησιμοποιήθηκε στον υπολογισμό είναι τα ίδια με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν για την αποτίμηση των συντάξεων προσωπικού.

2.15   ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

Δικαστικές υποθέσεις

Πρόκειται για την εκτίμηση των ποσών που είναι πιθανόν να πληρωθούν πάνω από 12 μήνες μετά το τέλος του οικονομικού έτους για ορισμένες δικαστικές υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη. Το μεγαλύτερο μέρος αφορά δικαστικές υποθέσεις σε εκκρεμότητα στο τέλος του έτους σχετικά με δημοσιονομικές διορθώσεις για δαπάνες του ΕΓΤΕ και άλλες δικαστικές υποθέσεις σχετικά με γεωργικές δαπάνες.

Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων

Το 2008, κοινοπραξία ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων επικαιροποίησε τη μελέτη που εκπόνησε το 2003 σχετικά με την εκτίμηση των δαπανών του προγράμματος παροπλισμού των πυρηνικών εγκαταστάσεων και του προγράμματος διαχείρισης των αποβλήτων του ΚΚΕρ. Η αναθεωρημένη της εκτίμηση, ύψους 1 222 εκατ. ευρώ (έναντι 1 145 εκατ. ευρώ προηγουμένως) χρησιμοποιείται ως βάση για την πρόβλεψη που πρέπει να συμπεριληφθεί στις δημοσιονομικές καταστάσεις. Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, η εκτίμηση αυτή λαμβάνει υπόψη το ποσοστό πληθωρισμού και στη συνέχεια προεξοφλείται στην καθαρή παρούσα αξία της (με τη βοήθεια της καμπύλης swap μηδενικού τοκομεριδίου σε ευρώ). Δεδομένης της εκτιμηθείσας διάρκειας του εν λόγω προγράμματος (περίπου 20 έτη), πρέπει να διευκρινιστεί ότι υπάρχει κάποια αβεβαιότητα ως προς την εκτίμηση αυτή και ότι οι τελικές δαπάνες μπορεί να διαφέρουν από τα ποσά που εμφανίζονται επί του παρόντος.

Χρηματοοικονομικές προβλέψεις

Πρόκειται για προβλέψεις που αντιπροσωπεύουν τις εκτιμώμενες ζημίες που θα πραγματοποιηθούν σε σχέση με τις εγγυήσεις βάσει του μηχανισμού εγγυήσεων 1998 υπέρ των ΜΜΕ, του μηχανισμού εγγυήσεων 2001 υπέρ των ΜΜΕ και του μηχανισμού εγγυήσεων 2007 υπέρ των ΜΜΕ στο πλαίσιο του CIP και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Μικροχρηματοδοτήσεων Progress (Guarantee), όπου το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) έχει την εξουσία να χορηγεί εγγυήσεις εξ ονόματός του, αλλά για λογαριασμό και με κίνδυνο της Επιτροπής. Ωστόσο, έχουν τεθεί ανώτατα όρια ως προς τον χρηματοδοτικό κίνδυνο που συνδέεται με τις εκταμιευθείσες και μη εκταμιευθείσες εγγυήσεις. Οι μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές προβλέψεις προεξοφλούνται στην καθαρή παρούσα αξία τους (με τη βοήθεια του ετήσιου επιτοκίου Euro Swap).

2.16   ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

2.16.1    Μακροπρόθεσμες δανειοληπτικές πράξεις

Στον τομέα αυτόν περιλαμβάνονται οι δανειοληπτικές πράξεις διάρκειας άνω του έτους που οφείλει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι δανειοληπτικές πράξεις περιλαμβάνουν πιστοποιημένες οφειλές ανερχόμενες σε 41 011 εκατ. ευρώ (2010: 13 211 εκατ. ευρώ). Οι μεταβολές της λογιστικής αξίας αντιστοιχούν στη μεταβολή των δεδουλευμένων τόκων. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες, βλ. σημείωση 7.

2.17   ΑΛΛΕΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

2.18   ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

Ο λογαριασμός αυτός περιλαμβάνει το τμήμα των προβλέψεων που αφορά πληρωμές καταβλητέες σε διάστημα μικρότερο του έτους.

2.19   ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

Ο λογαριασμός αυτός αφορά δανειοληπτικές πράξεις (βλ. σημείωση 2.16) που λήγουν εντός 12 μηνών μετά την ημερομηνία κατάρτισης του ισολογισμού.

2.20   ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ

2.20.1    Μερίδιο τρεχουσών μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων

2.20.2    Τρέχουσες οφειλές

Οι τρέχουσες οφειλές περιλαμβάνουν καταστάσεις δαπανών που υποβάλλονται στην Επιτροπή στο πλαίσιο των επιχορηγούμενων δραστηριοτήτων. Πιστώνονται για το ζητούμενο ποσό μόλις υποβληθεί η σχετική αίτηση. Αν ο αντισυμβαλλόμενος είναι κράτος μέλος, ταξινομούνται στην κατηγορία αυτή. Η ίδια διαδικασία ισχύει και για τιμολόγια και πιστωτικά σημειώματα που λαμβάνονται στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων προμηθειών. Οι εν λόγω δηλώσεις δαπανών έχουν ληφθεί υπόψη στο πλαίσιο των διαδικασιών διαχωρισμού των χρήσεων. Μετά τις σχετικές καταληκτικές εγγραφές, τα ποσά που εκτιμώνται επιλέξιμα εγγράφονται ως έξοδα, ενώ το υπόλοιπο μέρος αναφέρεται ως «Εκτιμήσεις μη επιλέξιμων ποσών και εκκρεμούσες προκαταβολές» (βλ. κατωτέρω). Για να αποφευχθούν οι υπερεκτιμήσεις των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού, αποφασίστηκε το καθαρό ποσό να εμφανίζεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις.

Κράτη μέλη

Τα κυριότερα ποσά που περιλαμβάνονται εδώ αφορούν μη εξοφληθείσες δηλώσεις δαπανών σχετικά με δράσεις διαρθρωτικών ταμείων (5,8 δισεκατ. ευρώ για το ΕΚΤ και 14 δισεκατ. ευρώ για το ΕΤΠΑ και το ΤΣ).

Προμηθευτές και άλλοι

Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται ποσά που οφείλονται λόγω επιχορηγούμενων δραστηριοτήτων και συμβάσεων προμηθειών, καθώς και ποσά οφειλόμενα σε δημόσιους οργανισμούς και σε μη ενοποιημένες οντότητες (π.χ. το ΕΤΑ).

Εκτιμήσεις μη επιλέξιμων ποσών και εκκρεμούσες προκαταβολές

Οι οφειλές μειώθηκαν κατά το ποσό που αντιπροσωπεύουν οι αιτήσεις επιστροφής που υποβλήθηκαν, αλλά δεν έχουν ακόμη ελεγχθεί, και που θεωρήθηκαν μη επιλέξιμες. Τα μεγαλύτερα ποσά αφορούν τις ΓΔ που ασχολούνται με διαρθρωτικές δράσεις. Οι οφειλές μειώθηκαν επίσης κατά το μερίδιο των αιτήσεων επιστροφής που υποβλήθηκαν και που αντιστοιχούν σε προκαταβαλλόμενες δαπάνες που δεν έχουν ακόμη πληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους (1 δισεκατ. ευρώ).

2.20.3    Δεδουλευμένα έξοδα και έσοδα μελλοντικών χρήσεων

Η κατανομή των δεδουλευμένων εξόδων έχει ως εξής:

Το μεγάλο ποσό εσόδων μελλοντικών χρήσεων, την 31η Δεκεμβρίου 2011, οφείλεται στην προκαταβολική πληρωμή συνεισφορών ιδίων πόρων από δύο κράτη μέλη το 2011.

ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ

2.21   ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ

2.21.1    Αποθεματικό εύλογης αξίας

Βάσει των λογιστικών κανόνων, οι προσαρμογές της εύλογης αξίας των διαθέσιμων προς πώληση στοιχείων ενεργητικού εγγράφονται πλέον στο αποθεματικό εύλογης αξίας. Το 2011, σωρευτικές μειώσεις εύλογης αξίας καθαρού ποσού ύψους 48 εκατ. ευρώ αποσύρθηκαν από το αποθεματικό εύλογης αξίας και αναγνωρίστηκαν στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος που αφορά διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού.

Στο αποθεματικό εύλογης αξίας στο τέλος του έτους περιλαμβάνονται μειώσεις εύλογης αξίας ύψους 87 εκατ. ευρώ σχετικά με ελληνικά κρατικά ομόλογα που διακρατεί η ΕΕ (ονομαστικής αξίας 129 εκατ. ευρώ). Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι τα ομόλογα αυτά ανταλλάχθηκαν στην αρχή του 2012 με νέα ομόλογα, υπό παρόμοιους όρους αλλά χωρίς να εμπίπτουν στο πεδίο της αναδιάρθρωσης του χρέους με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (Private Sector Involvement - PSI). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, όλα τα οφειλόμενα προς αποπληρωμή ποσά στις 20 Μαρτίου 2012 (39 εκατ. ευρώ) και στις 18 Μαΐου (15,7 εκατ. ευρώ) να επιστραφούν πλήρως και εμπρόθεσμα. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την αποτίμηση στην εύλογη αξία χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού, παρακαλείσθε να δείτε τη σημείωση 1.5.5.

2.21.2    Άλλα αποθεματικά

Ταμείο Εγγύησης

Σχετικά με το Ταμείο Εγγύησης, βλ. επίσης σημείωση 2.4.1. Το αποθεματικό αυτό περιλαμβάνει το «ποσοστό στόχο» 9 % που έχει καθοριστεί για τα υπόλοιπα που εγγυάται το Ταμείο τα οποία πρέπει να παραμένουν ως στοιχεία ενεργητικού.

Αποθεματικό αναπροσαρμογής

Το αποθεματικό αυτό περιλαμβάνει τις αναπροσαρμογές της αξίας ορισμένων γηπέδων και κτιρίων της Επιτροπής, που είχαν πραγματοποιηθεί πριν από το 2005.

Άλλο αποθεματικό

Το ποσό αυτό αφορά κατά κύριο λόγο το αποθεματικό της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ για τα στοιχεία ενεργητικού του Ταμείου Έρευνας για τον άνθρακα και χάλυβα. Το αποθεματικό αυτό συστάθηκε επ' ευκαιρία της εκκαθάρισης της ΕΚΑΧ.

2.22   ΠΟΣΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΗΤΗΘΟΥΝ ΑΠΟ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ

Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το μέρος των εξόδων που έχει ήδη πραγματοποιήσει η Επιτροπή έως την 31η Δεκεμβρίου 2011, τα οποία πρέπει να χρηματοδοτηθούν από επόμενους προϋπολογισμούς. Έτσι, σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση πολλά έξοδα αναγνωρίζονται στο έτος Ν μολονότι μπορεί να καταβληθούν στην ουσία το έτος Ν+1 και να χρηματοδοτηθούν από τον προϋπολογισμό του έτους Ν+1. Η καταχώριση των ποσών αυτών στους λογαριασμούς παθητικού, σε συνδυασμό με το ότι τα αντίστοιχα ποσά χρηματοδοτούνται από επόμενους προϋπολογισμούς, έχει ως αποτέλεσμα την υπέρογκη αύξηση του παθητικού σε σχέση με το ενεργητικό στο τέλος του έτους. Τα κυριότερα ποσά που πρέπει να επισημανθούν αφορούν τις δραστηριότητες του ΕΓΤΕ. Στην πράξη, η πλειονότητα των αιτούμενων ποσών καταβάλλεται από τα κράτη μέλη σε λιγότερο από 12 μήνες μετά το τέλος της εξεταζόμενης χρήσης, στο πλαίσιο του προϋπολογισμού του επομένου έτους.

Στην ουσία μόνον οι υποχρεώσεις της Επιτροπής για παροχές προς το προσωπικό τους καταβάλλονται επί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, λαμβάνοντας υπόψη ότι τη χρηματοδότηση των συνταξιοδοτικών πληρωμών από τους ετήσιους προϋπολογισμούς, εγγυώνται τα κράτη μέλη. Ενημερωτικά και μόνον ακολουθεί εκτίμηση της κατανομής των μελλοντικών πληρωμών για παροχές προς το προσωπικό:

Τονίζεται, επίσης, ότι τα ανωτέρω δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Τα έσοδα του προϋπολογισμού πρέπει να ισοσκελίζουν ή να υπερβαίνουν πάντα τις δαπάνες του προϋπολογισμού, δεδομένου ότι οποιοδήποτε πλεόνασμα εσόδων επιστρέφεται στα κράτη μέλη.

3.   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

3.1   ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ ΑΠΟ ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΕΣ

3.1.1    Έσοδα από ίδιους πόρους

Οι ίδιοι πόροι αποτελούν το βασικό στοιχείο των λειτουργικών εσόδων της ΕΕ. Συνεπώς, το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών χρηματοδοτείται από ίδιους πόρους. Τα λοιπά έσοδα αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό μέρος της συνολικής χρηματοδότησης. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ιδίων πόρων: οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ), ο πόρος ΦΠΑ και ο πόρος ΑΕΕ. Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι περιλαμβάνουν τις εισφορές ζάχαρης, καθώς και τους τελωνειακούς δασμούς. Ο μηχανισμός για τη διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών (διόρθωση υπέρ του ΗΒ), καθώς και η ακαθάριστη μείωση της ετήσιας συνεισφοράς βάσει του ΑΕΕ των Κάτω Χωρών και της Σουηδίας αποτελούν επίσης αναπόσπαστο μέρος του συστήματος των ιδίων πόρων. Τα κράτη μέλη παρακρατούν, ως δαπάνες είσπραξης, το 25 % των παραδοσιακών ίδιων πόρων και τα ανωτέρω ποσά αντιπροσωπεύουν το καθαρό ποσό.

Επισημαίνεται ότι οι επιθεωρήσεις που διενήργησε η Επιτροπή και οι έλεγχοι που πραγματοποίησε το Συνέδριο κατέδειξαν ορισμένες ελλείψεις στα συστήματα συμψηφισμού και λογιστικής του Βελγίου, με επιπτώσεις στα ποσά που μεταβιβάστηκαν στον προϋπολογισμό της ΕΕ βάσει των παραδοσιακών ιδίων πόρων (ΠΙΠ). Επί του παρόντος, η επιστροφή ακαθάριστου ποσού 169 εκατ. ευρώ (126 εκατ. ευρώ καθαρού) που ζήτησε το Βέλγιο εκκρεμεί, εν αναμονή του αποτελέσματος περαιτέρω λογιστικών και άλλων ελέγχων σχετικά με την ορθότητα των ποσών των βελγικών ΠΙΠ που πιστώθηκαν στο λογαριασμό της Επιτροπής.

3.1.2    Δημοσιονομικές προσαρμογές

Στις δημοσιονομικές προσαρμογές περιλαμβάνεται το πλεόνασμα του προϋπολογισμού από το 2010 (4 539 εκατ. ευρώ) το οποίο επιστρέφεται έμμεσα στα κράτη μέλη αφού αφαιρεθούν τα ποσά των ιδίων πόρων που πρέπει να καταβάλουν στην ΕΕ το επόμενο έτος – συνεπώς αποτελεί έσοδο για το 2011.

3.2   ΑΛΛΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΣΟΔΑ

3.2.1    Πρόστιμα

Πρόκειται για έσοδα από πρόστιμα που επέβαλε η Επιτροπή λόγω παράβασης των κανόνων ανταγωνισμού. Απαιτήσεις και συναφή έσοδα αναγνωρίζονται όταν η Επιτροπή λαμβάνει απόφαση επιβολής προστίμου και την κοινοποιεί επισήμως στον ενδιαφερόμενο.

3.2.2    Γεωργικές εισφορές

Τα ποσά αυτά αφορούν κατά κύριο λόγο εισφορές γάλακτος οι οποίες είναι ένα διαχειριστικό εργαλείο επιβολής κυρώσεων σε παραγωγούς που υπερβαίνουν τις ποσότητες αναφοράς που τους αναλογούν. Δεδομένου ότι δεν συνδέονται με προηγούμενες πληρωμές από την Επιτροπή, στην πράξη θεωρούνται έσοδα ειδικού σκοπού.

3.2.3    Ανάκτηση εξόδων

Αυτός ο τομέας αντιπροσωπεύει τα εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν από την Επιτροπή και τις αφαιρέσεις από επακόλουθες πληρωμές που καταχωρίστηκαν στο λογιστικό σύστημα της Επιτροπής για την ανάκτηση δαπανών που είχαν καταβληθεί στο παρελθόν από τον γενικό προϋπολογισμό, με βάση τους ελέγχους, τους περατωθέντες λογιστικούς ελέγχους ή την εξακρίβωση της επιλεξιμότητας, καθώς και τα εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν από κράτη μέλη για δικαιούχους δαπανών του ΕΓΤΕ. Επίσης, περιλαμβάνει τη μεταβολή των εκτιμήσεων για τα δεδουλευμένα έσοδα από το τέλος της προηγούμενης χρήσης μέχρι το τέλος της τρέχουσας. Ωστόσο, αυτό δεν δείχνει το σύνολο των εισπράξεων που έγιναν επί των δαπανών της ΕΕ, ιδιαίτερα όσον αφορά τον σημαντικό τομέα δαπανών των διαρθρωτικών δράσεων, όπου έχουν θεσπιστεί ειδικοί μηχανισμοί για την εξασφάλιση της επιστροφής μη επιλέξιμων ποσών, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν συνεπάγονται έκδοση εντάλματος είσπραξης. Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, οι εισπράξεις ποσών προχρηματοδότησης δεν περιλαμβάνονται ως έσοδα.

Το βασικό ποσό, 845 εκατ. ευρώ, αφορά το καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης και συνίσταται κυρίως σε 721 εκατ. ευρώ τα οποία αφορούν το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και σε 109 εκατ. ευρώ τα οποία αφορούν διαρθρωτικές δράσεις.

α)   Γεωργία: ΕΓΤΕ

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), τα ποσά που καταλογίζονται στον λογαριασμό αυτόν ως έσοδα του έτους ανέρχονται σε 721 εκατ. ευρώ και συνίστανται σε:

β)   Διαρθρωτικές δράσεις

Η ανάκτηση δαπανών στο πλαίσιο των διαρθρωτικών δράσεων που περιλαμβάνονται στον λογαριασμό αυτόν ανήλθε σε 109 εκατ. ευρώ (2010: 279 εκατ. ευρώ). Τα βασικά ποσά του εν λόγω υπολογαριασμού περιλαμβάνουν εντάλματα είσπραξης που εξέδωσε η Επιτροπή για την ανάκτηση δαπανών που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως σε προηγούμενα έτη, ύψους 127 εκατ. ευρώ και τη μεταβολή (αύξηση) των δεδουλευμένων εσόδων στο τέλος του έτους, ύψους 28 εκατ. ευρώ (που αντισταθμίζεται με διόρθωση ύψους 46 εκατ. ευρώ).

Εντάλματα είσπραξης εκδίδονται μόνον στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Άλλα εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν στο πλαίσιο διαρθρωτικών δράσεων αφορούν την ανάκτηση προχρηματοδοτήσεων. Τα ποσά αυτά δεν εμφανίζονται ως έσοδα αλλά πιστώνονται στον λογαριασμό προχρηματοδοτήσεων του ισολογισμού.

3.2.4    Έσοδα από διοικητικές πράξεις

Τα έσοδα αυτά προέρχονται κυρίως από κρατήσεις επί των αποδοχών του προσωπικού και συνίστανται κυρίως σε δύο ποσά: στις συνταξιοδοτικές εισφορές του προσωπικού και στους φόρους εισοδήματος.

3.2.5    Διάφορα λειτουργικά έσοδα

Ποσό 535 εκατ. ευρώ (2010: 430 εκατ. ευρώ) αφορά έσοδα που κατέβαλαν υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Στον λογαριασμό αυτόν, περιλαμβάνονται επίσης συναλλαγματικά κέρδη, με εξαίρεση εκείνα από χρηματοοικονομικές δραστηριότητες που εξετάζονται στη σημείωση 3.5 κατωτέρω. Τα κέρδη αυτά προκύπτουν από τις καθημερινές δραστηριότητες και τις σχετικές συναλλαγές που πραγματοποιούνται σε άλλο νόμισμα εκτός από το ευρώ, καθώς και από την απαιτούμενη προσαρμογή αξίας στο τέλος του έτους για την κατάρτιση των λογαριασμών. Περιλαμβάνονται κέρδη υλοποιηθέντα και μη. Κατά τη διάρκεια του έτους, σημειώθηκε καθαρό συναλλαγματικό κέρδος ύψους 94 εκατ. ευρώ (2010: 23 εκατ. ευρώ).

3.3   ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΕΞΟΔΑ

Στον λογαριασμό αυτόν περιλαμβάνονται έξοδα 358 εκατ. ευρώ σχετικά με λειτουργικές μισθώσεις – τα πληρωτέα ποσά κατά τη διάρκεια της υπολειπόμενης περιόδου αυτών των συμβάσεων μίσθωσης έχουν ως εξής:

3.4   ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ

Η σημαντική αύξηση στα έξοδα λειτουργίας οφείλεται στην επιμερισμένη διαχείριση στο πλαίσιο της οποίας οι αυξημένες δραστηριότητες που αφορούν την προγραμματική περίοδο 2007-2013, είχαν ως αποτέλεσμα αύξηση της αναγνώρισης δαπανών, το 2011. Οι βασικές μεταβολές παρατηρούνται στον τομέα της συνοχής και της περιφερειακής ανάπτυξης (19 δισεκατ. ευρώ). Δεδομένου του σχετικά σταθερού χαρακτήρα των λειτουργικών εσόδων, αυτή η μεγάλη αύξηση στις λειτουργικές δαπάνες είχε ως αποτέλεσμα λειτουργικό έλλειμμα ύψους 2,7 δισεκατ. ευρώ, το 2011.

3.4.1    Πρωτογενή λειτουργικά έξοδα

Οι δαπάνες λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλύπτουν όλους τους τομείς του δημοσιονομικού πλαισίου και λαμβάνουν διάφορες μορφές, ανάλογα με τον τρόπο πληρωμής και διαχείρισης των χρημάτων. Η πλειονότητα των δαπανών εμπίπτει στον τομέα «Επιμερισμένη διαχείριση», η οποία συνεπάγεται την ανάθεση ορισμένων καθηκόντων στα κράτη μέλη για την κάλυψη τομέων όπως οι δαπάνες του ΕΓΤΕ και ενέργειες χρηματοδοτούμενες από τις διάφορες διαρθρωτικές δράσεις (το ταμείο περιφερειακής ανάπτυξης, το κοινωνικό ταμείο, το ταμείο αγροτικής ανάπτυξης, το ταμείο συνοχής και το ταμείο αλιείας).

3.4.2    Άλλα λειτουργικά έξοδα

Οι συναλλαγματικές ζημίες – πραγματοποιηθείσες και μη – με εξαίρεση τις χρηματοοικονομικές δραστηριότητες που περιγράφονται στη σημείωση 3.6 παρακάτω, προκύπτουν από τις καθημερινές δραστηριότητες και τις σχετικές συναλλαγές σε άλλο νόμισμα εκτός από το ευρώ, καθώς και από την απαιτούμενη προσαρμογή αξίας στο τέλος του έτους για την κατάρτιση των λογαριασμών.

Δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης

3.5   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΣΟΔΑ

3.6   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΞΟΔΑ

3.7   ΜΕΡΙΔΙΟ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Σύμφωνα με τη λογιστική μέθοδο της καθαρής θέσης, στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος της Επιτροπής περιλαμβάνεται το μερίδιο του καθαρού πλεονάσματος των κοινών και των συγγενών της επιχειρήσεων (βλ. επίσης σημειώσεις 2.3.1 και 2.3.2).

3.8   ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Το 2011, αναγνωρίστηκαν στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος έσοδα ύψους 130 391 εκατ. ευρώ από μη συναλλαγματικές πράξεις (ενώ το 2010: 129 597 εκατ. ευρώ).

3.9   ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ

Η παρούσα έκθεση παρουσιάζει την κατανομή λειτουργικών εσόδων και εξόδων ανά τομέα πολιτικής ακολουθώντας τη δομή του προϋπολογισμού βάσει δραστηριοτήτων, στο πλαίσιο της Επιτροπής. Αυτοί οι τομείς πολιτικής μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις ευρύτερους τομείς - Δραστηριότητες εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, Δραστηριότητες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και Υπηρεσίες & λοιπές δραστηριότητες.

Οι «Δραστηριότητες εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης» είναι ο μεγαλύτερος από αυτούς τους τομείς διότι καλύπτει πολυάριθμους τομείς πολιτικής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι «Δραστηριότητες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης» αφορούν τις πολιτικές που εφαρμόζονται εκτός της ΕΕ, όπως το εμπόριο και η παροχή βοήθειας. Οι «Υπηρεσίες και λοιπές δραστηριότητες» είναι οι εσωτερικές και οι οριζόντιες δραστηριότητες που απαιτούνται για τη λειτουργία των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ. Επισημαίνεται ότι οι πληροφορίες που αφορούν τους οργανισμούς περιλαμβάνονται στον σχετικό τομέα πολιτικής. Επίσης, πρέπει να επισημανθεί ότι οι ίδιοι πόροι και οι συνεισφορές δεν κατανέμονται μεταξύ των διαφόρων δραστηριοτήτων, δεδομένου ότι ο υπολογισμός, η είσπραξη και η διαχείρισή τους γίνεται από τις κεντρικές υπηρεσίες της Επιτροπής.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ — ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΕΕ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ — ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΕΕ