13.9.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 277/12

—

επισημαίνει την κεντρική σημασία του ασύλου ως ανθρώπινου δικαιώματος και συνάμα πολιτιστικής «κατάκτησης», που κατοχυρώνεται από διεθνή νομικά κείμενα όπως τη Σύμβαση της Γενεύης, τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και τη νομοθεσία όλων ανεξαιρέτως των κρατών μελών· ακρογωνιαίος λίθος του συστήματος ασύλου είναι η αρχή της μη-επαναπροώθησης (non-refoulement)·

—

υπενθυμίζει, με γνώμονα το άρθρο 80 ΣΛΕΕ, ότι η αλληλεγγύη μαζί με τη δίκαιη κατανομή των ευθυνών ως θεσμικές έννοιες, διέπουν το σύνολο των ευρωπαϊκών πολιτικών στο πλαίσιο του Χώρου Ελευθερίας Ασφάλειας και Δικαιοσύνης (ΧΕΑΔ) που αφορούν στη μετακίνηση των προσώπων, δηλαδή τη διαχείριση και τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων, στο άσυλο και στη διεθνή προστασία καθώς και στη μετανάστευση. Το άρθρο αυτό αποτελεί επαρκή νομική βάση για ευρωπαϊκά νομοθετικά μέτρα, που έχουν ως σκοπό να ενισχύσουν την αλληλεγγύη και να υποστηρίξουν τη δίκαιη κατανομή των ευθυνών·

—

επισημαίνει ότι η υπάρχουσα κατάσταση καταδεικνύει την ανάγκη να υπάρχει έμπρακτη αλληλεγγύη μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών στην πολιτική ασύλου, και εκφράζει την πεποίθηση ότι η επίτευξη ενός κοινού και υψηλού επιπέδου προστασίας για τους αιτούντες και τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, δεν θα είναι ποτέ δυνατή αν δεν υπάρξουν μηχανισμοί που να λαμβάνουν υπόψη τους τις μεγάλες διαφορές των Κρατών Μελών ως προς τον αριθμό των υπηκόων τρίτων χωρών που δέχονται στο έδαφός τους και ως προς τις οικονομικές, τεχνικές και άλλες δυνατότητες διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών

—

υπογραμμίζει την τοπική και περιφερειακή διάσταση στην αλληλεγγύη και την κατανομή των ευθυνών στην πολιτική ασύλου επισημαίνει ότι οι τοπικές αρχές αναλαμβάνουν ένα σημαντικό ρόλο ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών, και μπορούν να συμβάλουν στην ευαισθητοποίησή τους στα θέματα ασύλου και διεθνούς προστασίας, πράγμα το οποίο επηρεάζει καίρια τις συνθήκες υποδοχής και την αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες.

Εισηγητής

ο κ. Θεόδωρος ΓΚΟΤΣΟΠΟΥΛΟΣ (EL/PES), Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Παλλήνης Αττικής

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής για την ενίσχυση της αλληλεγγύης εντός της ΕΕ στον τομέα του ασύλου – Ένα θεματολόγιο της ΕΕ για τη βελτίωση της κατανομής των ευθυνών και την αύξηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης

COM(2011) 835 final

1.

επισημαίνει ότι οι μικτές μεταναστευτικές ροές αποτελούν πραγματικότητα σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. και βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της επικαιρότητας, ιδίως λόγω των πολιτικών ανατροπών που συμβαίνουν σε χώρες της Β. Αφρικής και της Μέσης Ανατολής αλλά και της γενικότερης πολιτικής κατάστασης σε περιοχές όπως το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, το Ιράκ και το Ιράν, που προκαλούν νέες μετακινήσεις πληθυσμών προς την Ευρώπη· οι μικτές μεταναστευτικές ροές τοποθετούν άνισες πιέσεις στα εξωτερικά σύνορα και κατά συνέπεια στα συστήματα ασύλου κάποιων κρατών μελών, συμβάλλοντας στη δημιουργία ανθρωπιστικών προκλήσεων·

2.

τονίζει ότι η οξύτατη οικονομική κρίση ιδιαίτερα σε μεσογειακές χώρες της ΕΕ που δέχονται δυσανάλογα μεγάλο αριθμό αιτούντων άσυλο και η συνεπαγόμενη αδυναμία τους να χειριστούν το ζήτημα αυτό με την απαιτούμενη αποτελεσματικότητα, αποτελούν αρνητικούς παράγοντες διαχείρισης της κατάστασης και υποβαθμίζουν τις ήδη άσχημες συνθήκες·

3.

θεωρεί εν γένει επιβεβλημένη την ανάπτυξη μιας ουσιαστικής κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου κατά τις επιταγές του προγράμματος της Στοκχόλμης. Αυτή θα βασίζεται σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα στηρίζεται αφενός στην αποτελεσματική διαχείριση της νόμιμης μετανάστευσης, αφετέρου στην αντιμετώπιση παράτυπης μετανάστευσης αλλά και κυρίως ενίσχυση των δομών του ασύλου·

4.

επισημαίνει την κεντρική σημασία του ασύλου ως ανθρώπινου δικαιώματος και συνάμα πολιτιστικής «κατάκτησης», που κατοχυρώνεται από διεθνή νομικά κείμενα όπως τη Σύμβαση της Γενεύης, τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και τη νομοθεσία όλων ανεξαιρέτως των κρατών μελών· ακρογωνιαίος λίθος του συστήματος ασύλου είναι η αρχή της μη-επαναπροώθησης (non-refoulement)·

5.

αναδεικνύει συναφή δικαιώματα που συμπληρώνουν το δικαίωμα ασύλου, δηλαδή το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, την απαγόρευση των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης μεταχείρισης, την προστασία σε περίπτωση απέλασης, απομάκρυνσης ή έκδοσης, το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτης κρίσης καθώς και το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης·

6.

αναγνωρίζει ότι έχει επιτευχθεί πρόοδος στην διαμόρφωση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου (ΚΕΣΑ), αλλά κρίνει σκόπιμο να επαναλάβει την προτροπή του προγράμματος της Στοκχόλμης για την ολοκλήρωσή του μέχρι το τέλος του 2012 και να καλέσει τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επιδείξουν την απαραίτητη πολιτική βούληση για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων σχετικά με την αναθεώρηση των οδηγιών για τις συνθήκες υποδοχής και τις διαδικασίες ασύλου, καθώς και τη μεταρρύθμιση των κανονισμών του Δουβλίνου και του συστήματος Eurodac·

7.

τονίζει ότι η αποστολή του ΚΕΣΑ είναι να λειτουργεί με γνώμονα την πραγματική προάσπιση των δικαιωμάτων προσώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας, και όχι αποκλειστικά την ασφάλεια με τη στενή έννοια και την προάσπιση της εθνικής κυριαρχίας·

8.

επιμένει ότι ένα πραγματικά κοινό σύστημα ασύλου βασίζεται σε ομοιόμορφα δικαιώματα και διαδικασίες σε όλο το έδαφος της ΕΕ, ώστε να εξαλείφεται ο κίνδυνος σημαντικών διαφοροποιήσεων στην εξέταση παρομοίων περιπτώσεων· συμφωνεί λοιπόν με την προσπάθεια να τροποποιηθεί η υπάρχουσα νομοθεσία προς την κατεύθυνση θέσπισης κοινών κανόνων, σε αντίθεση με ελάχιστες απαιτήσεις·

9.

επισημαίνει τις πρόσφατες αποφάσεις των δικαστηρίων του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (1), που περισσότερο από κάθε άλλο καταδεικνύουν: (α) τις σημαντικές ελλείψεις του ισχύοντος νομικού καθεστώτος και ιδιαίτερα του κανονισμού του Δουβλίνου, και (β) τα κενά που – υπό τις υφιστάμενες συνθήκες πίεσης – δημιουργούν σοβαρούς κινδύνους για την προάσπιση των δικαιωμάτων των αιτούντων διεθνή προστασία και οφείλονται στη διαφορετική πολιτική, νομική και πρακτική προσέγγιση των κρατών μελών. Οι προαναφερθείσες αποφάσεις υπογραμμίζουν την ανάγκη να οικοδομηθεί ένα ολοκληρωμένο ΚΕΣΑ και ως τμήμα αυτού, να ενισχυθεί ο κανονισμός του Δουβλίνου με διατάξεις, που αντιμετωπίζουν τα αίτια των κρίσεων και συμβάλλουν ώστε οι πλημμέλειες των συστημάτων των κρατών μελών να μην επηρεάζουν δυσμενώς τη λειτουργία του συνόλου του συστήματος και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

10.

εκτιμά ότι η διόγκωση του μεταναστευτικού φαινομένου επιβάλλει σημαντικές αλλαγές στην πολιτική ασύλου της ΕΕ και καθιστά επιτακτική την ανάγκη εφαρμογής αποτελεσματικών πολιτικών και μεθόδων για την διαχείρισή του·

11.

υπενθυμίζει, με γνώμονα το άρθρο 80 ΣΛΕΕ, ότι η αλληλεγγύη μαζί με τη δίκαιη κατανομή των ευθυνών ως θεσμικές έννοιες, διέπουν το σύνολο των ευρωπαϊκών πολιτικών στο πλαίσιο του Χώρου Ελευθερίας Ασφάλειας και Δικαιοσύνης (ΧΕΑΔ) που αφορούν στη μετακίνηση των προσώπων, δηλαδή τη διαχείριση και τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων, στο άσυλο και στη διεθνή προστασία καθώς και στη μετανάστευση. Το άρθρο αυτό αποτελεί επαρκή νομική βάση για ευρωπαϊκά νομοθετικά μέτρα, που έχουν ως σκοπό να ενισχύσουν την αλληλεγγύη και να υποστηρίξουν τη δίκαιη κατανομή των ευθυνών·

12.

αναγνωρίζει ότι η αλληλεγγύη είναι στενά συνυφασμένη με την υπευθυνότητα και ενθαρρύνει όλα τα κράτη μέλη να τηρούν και να εφαρμόζουν τις διεθνείς και ενωσιακές τους δεσμεύσεις βάζοντας τάξη στα του οίκου τους. Εντούτοις, υπογραμμίζει ότι η στενή θεώρηση της υπευθυνότητας δεν θα έπρεπε να τίθεται ως νομικό ή πραγματικό προαπαιτούμενο της αλληλεγγύης: σε αρκετές περιπτώσεις η έμπρακτη επίδειξη αλληλεγγύης μπορεί να συμβάλει καίρια στην ουσιαστική τήρηση των υποχρεώσεων·

13.

επισημαίνει ότι η υπάρχουσα κατάσταση καταδεικνύει την ανάγκη να υπάρχει έμπρακτη αλληλεγγύη μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών στην πολιτική ασύλου, κατ’ επιταγή του άρθρου 80 ΣΛΕΕ και εκφράζει την πεποίθηση ότι η επίτευξη ενός κοινού και υψηλού επιπέδου προστασίας για τους αιτούντες και τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, δεν θα είναι ποτέ δυνατή αν δεν υπάρξουν μηχανισμοί που να λαμβάνουν υπόψη τους τις μεγάλες διαφορές των Κρατών Μελών ως προς τον αριθμό των υπηκόων τρίτων χωρών που δέχονται στο έδαφός τους (είτε ως οικονομικούς μετανάστες είτε ως αιτούντες διεθνή προστασία) και ως προς τις οικονομικές, τεχνικές και άλλες δυνατότητες διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών·

14.

τονίζει ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής περιγράφει με αναλυτικό τρόπο την υπάρχουσα κατάσταση και απαριθμεί τα διαθέσιμα εργαλεία για την ενίσχυση της αλληλεγγύης, διαπιστώνει όμως την έλλειψη προτάσεων νέων θετικών μέτρων για την ενίσχυση της αλληλεγγύης και για τη διευκόλυνση του επιμερισμού των ευθυνών·

15.

χαιρετίζει την πρωτοβουλία του Συμβουλίου για τη διαμόρφωση ενός «κοινού πλαισίου αναφοράς για την αλληλεγγύη προς τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες πιέσεις στα συστήματα ασύλου τους, για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων των μικτών μεταναστευτικών ροών» (2)·

16.

τονίζει εντούτοις ότι θετικά μέτρα για την αλληλεγγύη και τον καταμερισμό των ευθυνών θα ενίσχυαν το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και τις έννοιες της δικαιοσύνης, της ισοτιμίας, της συνεννόησης και της πολιτικής συμμετοχής. Τα μέτρα αυτά οφείλουν να σέβονται τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας·

17.

σημειώνει σχετικά ότι η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν μπορεί να εξεταστεί πλήρως ως προς την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας, δεδομένου ότι περιγράφει ως επί το πλείστον τον τρόπο με τον οποίο τα υπάρχοντα μέσα και η νομοθεσία της ΕΕ μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της αλληλεγγύης. Στο μέτρο όμως που γίνεται αναφορά σε ενδεχόμενες μελλοντικές πρωτοβουλίες, π.χ. στα προγράμματα για τη μετεγκατάσταση αναγνωρισμένων προσφύγων και σε ρυθμίσεις για την από κοινού εξέταση των αιτημάτων ασύλου, που αναμένεται ότι θα έχουν αντίκτυπο σε θέματα που μέχρι τώρα είναι στενά συνυφασμένα με την κυριαρχία των κρατών μελών (π.χ. εξέταση αιτημάτων ασύλου, υποδοχή αιτούντων άσυλο) και μπορεί να έχουν ευρύτερες συνέπειες πολιτικής, νομικής ή οικονομικής φύσης, ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιδείξει αρκετή προσοχή στην προετοιμασία τέτοιων προτάσεων·

18.

επισημαίνει ότι η έννοια της αλληλεγγύης έχει και μια εξωτερική διάσταση, δηλαδή την αλληλεγγύη μεταξύ της ΕΕ και των άλλων περιοχών της υφηλίου που δοκιμάζονται από κρίσεις ανθρωπιστικής φύσης, όπου σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNCHR), φιλοξενείται η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων και των αιτούντων διεθνή προστασία. Επομένως, είναι θεμελιώδης η συνεργασία μεταξύ των Κρατών Μελών και των τρίτων χωρών στο πλαίσιο της πολιτικής αναπτυξιακής συνεργασίας με γνώμονα την οικοδόμηση καλύτερων οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών και την εμπέδωση της ειρήνης. Εντούτοις, η ενίσχυση των συστημάτων ασύλου των τρίτων χωρών δεν πρέπει να θεωρείται ως μέσο για να αποφευχθεί η αναγνώριση του δικαιώματος διεθνούς προστασίας στην ΕΕ ή για να γίνει εξωτερική ανάθεση (outsourcing) των διαδικασιών για το άσυλο, αλλά μόνο ως εργαλείο βελτίωσης των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών σε τρίτες χώρες ·

19.

καλεί τα αρμόδια όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ να προτρέψουν με αποτελεσματικότερο τρόπο τις όμορες με την ΕΕ χώρες να σέβονται τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν τόσο δυνάμει του διεθνούς δικαίου όσο και απέναντι στην ΕΕ και στα κράτη μέλη, και ειδικότερα όσον αφορά χώρες που έχουν καταλήξει σε συμφωνίες επανεισδοχής με την ΕΕ.

20.

υπογραμμίζει την τοπική και περιφερειακή διάσταση στην αλληλεγγύη και την κατανομή των ευθυνών στην πολιτική ασύλου. Ιδιαίτερα οι αυτοδιοικήσεις που βρίσκονται κοντά στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. είναι στην πρώτη γραμμή της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το άσυλο και το ΚΕΣΑ. Το ίδιο ισχύει για τις δημοτικές αρχές μεγάλων αστικών κέντρων, προς τα οποία παρατηρείται σταθερά αυξητική ροή προσφύγων και αιτούντων άσυλο. Οι αυτοδιοικήσεις αναλαμβάνουν ένα σημαντικό έργο υποδοχής των αιτούντων άσυλο, των προσφύγων και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας και σε ορισμένα κράτη μέλη, επωμίζονται την ευθύνη της πρώτης επαφής με τους νεοεισερχόμενους·

21.

τονίζει ότι παρά τον δεδομένο ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών, οι έννοιες της αλληλεγγύης και κατανομής ευθυνών αφορούν μέχρι σήμερα μόνο τα κράτη μέλη και καθόλου τις τοπικές ή τις περιφερειακές αρχές. Επιπλέον λαμβάνεται υπόψη στον πολιτικό σχεδιασμό και διάλογο μόνο η οικονομική επιβάρυνση των Κρατών Μελών και όχι οι επιπτώσεις της υποδοχής των υπηκόων τρίτων κρατών στην κοινωνική συνοχή σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, τις οποίες καλείται πρωτίστως να αντιμετωπίσει η τοπική και η περιφερειακή αυτοδιοίκηση·

22.

προτίθεται συνεπώς να επεξεργαστεί άμεσα θέσεις και προτάσεις προκειμένου να διασφαλισθεί ότι οι αυτοδιοικητικές αρχές θα μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στο σύστημα κατανομής των προσφύγων όπως και στη λειτουργία των μηχανισμών βοήθειας, υποστήριξης και αλληλεγγύης προς αιτούντες και έχοντες δικαίωμα ασύλου, δεδομένου μάλιστα ότι, σε ορισμένα κράτη μέλη, έχουν ήδη υιοθετηθεί νομοθετικά μέτρα που αναγνωρίζουν στις περιφερειακές κυβερνήσεις τέτοιου είδους αρμοδιότητες ·

23.

επισημαίνει ότι οι τοπικές αρχές αναλαμβάνουν ένα σημαντικό ρόλο ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών, και έχοντας σημαντική εμπειρία στη συνεργασία με ΜΚΟ και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μπορούν να συμβάλουν στην ευαισθητοποίησή τους στα θέματα ασύλου και διεθνούς προστασίας, πράγμα το οποίο επηρεάζει καίρια τις συνθήκες υποδοχής και την αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες·

24.

τονίζει την ανάγκη σημαντικής αναθεώρησης του Κανονισμού του Δουβλίνου στο πλαίσιο της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2008 (3). Η μέχρι σήμερα απλή εφαρμογή του κριτηρίου της πρώτης εισόδου έχει συμβάλει στη διαμόρφωση αυξανόμενων πιέσεων στο σύστημα ασύλου κάποιων Κρατών Μελών και καθιστά την εφαρμογή του Κανονισμού του Δουβλίνου απλά θέμα γεωγραφίας, γεγονός που δεν συνάδει με την έννοια της αλληλεγγύης. Καλεί συνεπώς την Επιτροπή, τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επεξεργαστούν μία νέα διαδικασία διαχείρισης κρίσεων και να εξετάσουν θετικά μέτρα αλληλεγγύης, που θα είναι ικανά να μετριάσουν τις μέχρι σήμερα αρνητικές συνέπειες·

25.

υπενθυμίζει ότι η ΕτΠ είχε χαιρετήσει σε προηγούμενη γνωμοδότησή της (4) την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προσωρινή αναστολή μεταφοράς αιτούντων διεθνή προστασία στα πλαίσια του Αναθεωρημένου Κανονισμού του Δουβλίνου όταν ένα Κράτος Μέλος αντιμετωπίζει ιδιαίτερα επείγουσα κατάσταση, όπου υφίσταται κίνδυνος περαιτέρω επιβάρυνσης των ικανοτήτων υποδοχής, του συστήματος ή της υποδομής ασύλου ως συνέπεια της μεταφοράς. Εντούτοις αντιλαμβάνεται τη δυσκολία αποδοχής και εφαρμογής ενός τέτοιου μέτρου καθώς και τη σκοπιμότητα της αντιπρότασης για τη δημιουργία ενός μηχανισμού αξιολόγησης και έγκαιρης προειδοποίησης, που θα καλύπτει το σύνολο της λειτουργίας των συστημάτων ασύλου των κρατών μελών·

26.

ενόψει των ανωτέρω θεωρεί χρήσιμο να τονιστεί ότι η αποτελεσματικότητα του προτεινόμενου μηχανισμού αξιολόγησης και έγκαιρης προειδοποίησης θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διαθεσιμότητα αξιόπιστων και επικαιροποιημένων πληροφοριών, την καλόπιστη συνεργασία των κρατών μελών και την έγκαιρη ανταπόκριση από την ΕΕ στην ενδεχόμενη επισήμανση κενών ή προβλημάτων. Επισημαίνει τέλος τη χρήσιμη αρωγή που μπορούν να προσφέρουν οργανισμοί όπως η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), η UNCHR, τα εθνικά συμβούλια για τους πρόσφυγες, άλλες ΜΚΟ και κυρίως οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές·

27.

θεωρεί ότι η πρόταση για διευρυνόμενη εθελοντική μετεγκατάσταση αναγνωρισμένων προσφύγων στα πρότυπα του πιλοτικού προγράμματος για τη Μάλτα αποτελεί ένα θετικό βήμα για την ενίσχυση της αλληλεγγύης. Για το λόγο αυτό ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο η μετεγκατάσταση να καθίσταται υποχρεωτική υπό ορισμένες προϋποθέσεις (π.χ. αίτηση του ενδιαφερόμενου Κράτους Μέλους, προηγούμενο πόρισμα στο πλαίσιο του μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης και γνωμοδότηση του EASO, συναίνεση των ενδιαφερομένων). Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξετάσουν σοβαρά και τη δυνατότητα μετεγκατάστασης αιτούντων διεθνή προστασία, και συναφώς ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσει την εκπονηθείσα νομική, οικονομική και τεχνική μελέτη (5)·

28.

επισημαίνει πως παρατηρήθηκαν πρακτικές και νομικές δυσκολίες όσον αφορά την μετεγκατάσταση λόγω της έλλειψης συστήματος αμοιβαίας αναγνώρισης των αποφάσεων διεθνούς προστασίας· για αυτό το λόγο καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει για τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης·

29.

συμφωνεί με την πρόταση της UNCHR για τη θέσπιση «φόρμουλας» για τη λειτουργία ενός συστήματος μετεγκατάστασης, όπου κατά κύριο λόγο θα λαμβάνονται υπόψη στοιχεία όπως το ΑΕΠ, η εδαφική έκταση, οι φυσικοί και άλλοι πόροι, ο πληθυσμός, οι δυνατότητες υποδοχής, οι τοπικές και περιφερειακές ιδιαιτερότητες, το σύνολο των αφίξεων αιτούντων άσυλο καθώς και οι δεσμεύσεις για επανεγκατάσταση κ.α. (6)·

30.

χαιρετίζει την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που οδηγεί στην ολοκλήρωση του κοινού ευρωπαϊκού προγράμματος επανεγκατάστασης, το οποίο εκτιμά ότι θα συμβάλει στην ενίσχυση της εξωτερικής διάστασης της αλληλεγγύης. Καλεί τα κράτη μέλη να τηρούν εν τω μεταξύ τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο των προγραμμάτων της UNCHR·

31.

θεωρεί θετική την προοπτική για την κοινή εξέταση αιτημάτων ασύλου με τη συμμετοχή περισσοτέρων Κρατών Μελών, της EASO και ενδεχομένως της UNCHR, με την επισήμανση ότι μια τέτοια εξέλιξη πρέπει να σέβεται την αρχή της μεμονωμένης εξέτασης της κάθε περίπτωσης αιτήματος διεθνούς προστασίας. Καλεί λοιπόν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει νομική, οικονομική και τεχνική μελέτη και να την κοινοποιήσει στην ΕτΠ·

32.

θεωρεί σημαντική την οδηγία 2001/55/ΕΚ για την προσωρινή προστασία σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων και μέτρα για τη δίκαιη κατανομή των βαρών μεταξύ Κρατών Μελών ως ειδικού και έκτακτου μέτρου αλληλεγγύης, η οποία όμως δεν έχει τύχει εφαρμογής μέχρι σήμερα. Για τον λόγο αυτό, εκτιμάται αναγκαία η αναθεώρησή της με γνώμονα την ευχερέστερη διαπίστωση του πότε συντρέχει πράγματι περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων επί τη βάσει αντικειμενικών και ποσοτικών κριτηρίων, εξεταζόμενης της δυνατότητας υποβολής αιτήματος από μια ή περισσότερες περιφέρειες για την ενεργοποίηση της οδηγίας·

33.

χαιρετίζει την τροποποίηση της οδηγίας 2003/109/ΕΚ για τους επί μακρόν διαμένοντες, με την οποία καλύπτονται και οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας. Η πρακτική συνέπεια αυτού θα είναι ότι οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες μετά από πενταετή διαμονή και υπό προϋποθέσεις θα μπορούν να εγκατασταθούν σε άλλο Κράτος Μέλος από εκείνο που τους παρέσχε αρχικώς τη διεθνή προστασία. Αν και κάτι τέτοιο δεν είναι αυστηρά μέτρο αλληλεγγύης, θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβάλει στην εκτόνωση των πιέσεων και στην καλύτερη ενσωμάτωση των προσώπων. Συνεπώς καλεί τα Κράτη Μέλη να ενσωματώσουν γρήγορα την τροποποιητική οδηγία 2011/51/ΕΕ (7) στα εθνικά τους δίκαια·

34.

διαπιστώνει ότι η πρακτική συνεργασία αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα του ΚΕΣΑ και χαιρετίζει την ουσιαστική συμβολή οργανισμών της ΕΕ με προεξάρχουσα την EASO αλλά και με την FRONTEX συνεπικουρούσα για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων εκτάκτων συνθηκών, όπως στην περίπτωση της Μάλτας και της Ελλάδος. Επισημαίνει όμως ότι η δράση αυτών των ειδικευμένων οργανισμών πρέπει να συνοδεύεται απαραίτητα από εχέγγυα για τη διαφύλαξη της προστασίας των δικαιωμάτων των αιτούντων διεθνή προστασία·

35.

ειδικότερα πρακτικές που έχουν το έμπρακτο αποτέλεσμα να καθιστούν αδύνατη την άσκηση του δικαιώματος για την αίτηση ασύλου πρέπει να αποφεύγονται. Η ΕτΠ συνεπώς ζητεί από την FRONTEX να επικεντρωθεί περισσότερο στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την εκτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Η ΕτΠ θεωρεί ως ένα πρώτο θετικό βήμα την πρόσφατη τροποποίηση του ιδρυτικού κανονισμού της FRONTEX, που υποχρεώνει τον οργανισμό να εκπονήσει στρατηγική θεμελιωδών δικαιωμάτων, θεσπίζει συμβουλευτικό φόρουμ και συστήνει θέση υπεύθυνου ανθρωπίνων δικαιωμάτων (8). Στο πλαίσιο αυτό αναγνωρίζει το δυνητικό ρόλο του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), ο οποίος έχει στο παρελθόν ασχοληθεί με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ (9), ενθαρρύνει το FRA να επεκτείνει τις έρευνες αυτού του είδους και να παρέχει συμβουλές και τεχνογνωσία στη FRONTEX και την EASΟ·

36.

υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης των επιχειρησιακών αρμοδιοτήτων της EASO προκειμένου αυτή να καταστεί αποτελεσματικότερη στη συνδρομή των τοπικών και περιφερειακών αρχών με την άμεση υποστήριξη, την εμπειρογνωμοσύνη και την τεχνογνωσία της και ζητά τη στενότερη συμμετοχή των ΟΤΑ στο συμβουλευτικό φόρουμ της EASΟ· χαιρετίζει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αξιολογήσει τον αντίκτυπο της EASO εντός του 2013 και γνωστοποιεί ότι η ΕτΠ ενδιαφέρεται να συμμετάσχει σε αυτή τη διαδικασία·

37.

κρίνει εξέχουσας σημασίας την εκπαίδευση ως ειδικότερο μέτρο πρακτικής συνεργασίας εκ μέρους της EASO και τονίζει τη δυνατότητα για μεγαλύτερη πρακτική εναρμόνιση που θα προσφέρει η ολοκλήρωση και η πλήρης εφαρμογή του ευρωπαϊκού προγράμματος για το άσυλο (European asylum curriculum). Προτείνει συναφώς στην EASO τη διαμόρφωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα ήταν χρήσιμα για λειτουργούς τοπικής και περιφερειακής διοίκησης στο μέτρο που εμπλέκονται στην υποδοχή αιτούντων διεθνή προστασία·

38.

αναγνωρίζει ότι η Ε.Ε. έχει δημιουργήσει σειρά από χρήσιμα εργαλεία, τα οποία επιτρέπουν στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν καλύτερα την ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου, και κατά κύριο λόγο το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους Πρόσφυγες·

39.

αξιολογεί θετικά την προτεινόμενη απλοποίηση της δομής των χρηματοδοτικών μηχανισμών της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση με την πρόταση για την ίδρυση ενός ενιαίου Ταμείου Μετανάστευσης και Ασύλου, που θα διαθέσει το συνολικό ποσό των 3,87 δισεκατομμυρίων Ευρώ για την ολοκληρωμένη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και θα καλύψει διάφορες πτυχές της κοινής πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης για το χρονικό διάστημα 2014 – 2020. Εκφράζει την επιθυμία η εξέλιξη αυτή να συνοδεύεται και από παράλληλο εξορθολογισμό των διαδικασιών·

40.

τονίζει την ανάγκη να δεσμευθούν επαρκείς πόροι για μέτρα ενίσχυσης της αλληλεγγύης. Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν υποστήριξη στις προσπάθειες βελτίωσης βασικών στοιχείων των συστημάτων ασύλου, όταν αυτό είναι απαραίτητο, στην παροχή συγκεκριμένης βοήθειας σε κράτη μέλη και περιοχές που αντιμετωπίζουν εξαιρετικές πιέσεις, καθώς και σε προγράμματα μετεγκατάστασης ή επανεγκατάστασης·

41.

υπογραμμίζει την ανάγκη η διαθέσιμη χρηματοδότηση για το άσυλο και τη διεθνή προστασία να ανταποκρίνεται στις διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ ώστε να εξασφαλιστεί μια προσεκτική ισορροπία, όσον αφορά στο σκέλος των δαπανών που αφορά την ασφάλεια και τη διαχείριση των συνόρων αλλά συγχρόνως και σε δαπάνες σε τομείς όπως οι συνθήκες υποδοχής των αιτούντων άσυλο, πεδία όπου οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να έχουν σαφή προστιθέμενη αξία·

42.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για την πλήρη ενεργοποίηση της αρχής εταιρικής σχέσης, πάνω στην οποία βασίζεται η λειτουργία των Ταμείων, κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο τόσο στο σχεδιασμό των προτεραιοτήτων χρηματοδότησης, όσο και στην αξιολόγηση υλοποιηθεισών πρωτοβουλιών· η εφαρμογή της αρχής αυτής πρέπει να διέπεται από το πλαίσιο εκτέλεσης που προβλέπεται στο κεφάλαιο IV της πρότασης κανονισμού σχετικά με τον καθορισμό γενικών διατάξεων όσον αφορά το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης [COM(2011) 752 final].

43.

καλεί συνεπώς τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για την πρόβλεψη συμμετοχής εκπροσώπων των τοπικών και περιφερειακών αρχών κάθε Κράτους Μέλους στην διαδικασία πολιτικού διαλόγου για την καθιέρωση των ετήσιων χρηματοδοτικών προτεραιοτήτων του Ταμείου (10).