15.11.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 351/68

1.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) λαμβάνει γνώση της εν λόγω ανακοίνωσης, που επιχειρεί να υλοποιήσει έναν εκ των στόχων του προγράμματος της ΕΕ για τα δικαιώματα των ανηλίκων (δράση 9), δηλαδή την ενίσχυση της πρόληψης κινδύνων και της υπευθυνότητας και συμμετοχής των ανηλίκων στη χρήση του διαδικτύου στο πλαίσιο θετικής θεώρησης του διαδικτύου ως τόπου "ευκαιριών ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν πρόσβαση στη γνώση, στην επικοινωνία, να αναπτύξουν δεξιότητες και να βελτιώσουν τις επαγγελματικές προοπτικές και την απασχολησιμότητά τους" (1).

1.2

Σημαντικό μέρος της ανακοίνωσης αφορά τον στόχο της δημιουργίας νέων δεξιοτήτων υψηλού επιπέδου όσον αφορά την ασφάλεια, την ποιότητα του περιεχομένου και τις νέες εφαρμογές. Αυτή η πτυχή είναι σημαντική, καθότι η ευρωπαϊκή αγορά δε διαθέτει διάσταση ικανή να τονώσει τις αναγκαίες επενδύσεις.

1.3

Στην ανακοίνωση σχεδιάζεται μια ολοκληρωμένη στρατηγική όπου άπαντες καλούνται να δεσμευτούν για τη δημιουργία αυτού του "νέου οικοσυστήματος" που θα είναι καθοριστικό στις επόμενες δεκαετίες και για αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη.

1.4

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ωστόσο ορισμένα κρίσιμα σημεία και ελλείψεις, καλεί δε την Επιτροπή να διορθώσει ορισμένες πτυχές και να εντάξει νέες προτάσεις στη στρατηγική.

Πρωτίστως, η ΕΟΚΕ εκφράζει το βαθύτατο προβληματισμό της για τη γενική προσέγγιση της ανακοίνωσης, που μοιάζει περισσότερο επικεντρωμένη στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων από ό,τι στη δημιουργία καλύτερου διαδικτύου για τα παιδιά και την εγγύηση του μέγιστου δυνατού βαθμού προστασίας τους.

1.5

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη για την ανάγκη καθορισμού πρωτίστως ενός συνεκτικού πλαισίου προστασίας και εγγυήσεων για τους ανηλίκους και κατευθυντηρίων γραμμών που θα προταθούν σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Από αυτήν την σκοπιά, η ανακοίνωση δεν είναι αρκετά συγκεκριμένη και λεπτομερής.

1.6

Άλλο ένα σημείο προβληματισμού αποτελεί η αποτελεσματικότητα της αυτορρύθμισης. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά πως για τα σημαντικότερα ζητήματα, όπως η προστασία των προσωπικών δεδομένων, ο σεβασμός του ιδιωτικού βίου και η καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας, πρέπει να θεσπιστούν ακριβείς και αυστηροί κανόνες με τις κατάλληλες κυρώσεις που θα φτάνουν έως την άμεση παύση των ιστοσελίδων και την ανάκληση των αδειών.

1.7

Ειδική έμφαση πρέπει να δοθεί στο ζήτημα της διαδικτυακής διαφήμισης  (2). Η ίδια η ανακοίνωση αναγνωρίζει των ευάλωτο χαρακτήρα των παιδιών, ωστόσο προβαίνει σε γενικόλογες μόνο δεσμεύσεις. Η ΕΟΚΕ κρίνει αόριστη και ανεπαρκή αυτή τη στρατηγική και ζητά να προβλεφθούν πιο ακριβείς και δεσμευτικές υποχρεώσεις για όλους τους φορείς του κλάδου.

1.8

Η ΕΟΚΕ τονίζει επίσης ότι απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στη διαφήμιση τροφίμων, πράγμα που δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες δεδομένων των προβλημάτων της παχυσαρκίας και των διατροφικών διαταραχών. Η ΕΟΚΕ ευελπιστεί ότι η Επιτροπή θα είναι συνεπής απέναντι σε όσα η ίδια δηλώνει, ήτοι "να εξασφαλιστεί ότι τα πρότυπα για τη διαφήμιση σε ιστοσελίδες για παιδιά εγγυώνται επίπεδο προστασίας συγκρίσιμο με αυτό της διαφήμισης στα οπτικοακουστικά μέσα".

1.9

Η ΕΟΚΕ δεν είναι αντίθετη με τη δημιουργία συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη ποιοτικού περιεχομένου εφόσον διασφαλίζονται η ελευθερία και η ανεξαρτησία των ίδιων των ΜΚΟ και δεν αποτελούν ευκαιρία διαφημιστικής προώθησης των εταιριών.

1.10

Όσον αφορά τη συμμετοχή των ανηλίκων στη δημιουργία νέου ποιοτικού υλικού, η ΕΟΚΕ κρίνει θετικά κάθε δράση που ενισχύει τη δημιουργικότητα των νέων. Ωστόσο εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις ως προς την εν πολλοίς εμπορική διάσταση των προς υποστήριξη δράσεων και το γεγονός ότι τίθενται σε δεύτερη μοίρα οι δράσεις προστασίας.

1.11

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται τον προβληματισμό για τα ηλεκτρονικά εγκλήματα όπως η παιδική πορνογραφία και η άγρα παιδιών μέσω διαδικτύου (grooming), καθώς και την πρόθεση της Επιτροπής να ενισχύσει τις γραμμές εκτάκτου ανάγκης και να συνεχίσει τα επιτυχημένα προγράμματα της ΕΕ όπως το Safer Internet.

1.12

Πρέπει να ενισχυθεί η προληπτική δράση σε ορισμένες σημαντικές πτυχές της αθέμιτης χρήσης του διαδικτύου όσον αφορά το περιεχόμενο προς μεταφόρτωση σε κινητά τηλέφωνα ή πινακίδια αφής (tablets), όπως οι ήχοι κλήσης και οι εφαρμογές, καθιστώντας πιο αυστηρούς τους κανονισμούς της ΕΕ και ενισχύοντας τις αρμοδιότητες των ρυθμιστικών αρχών.

1.13

Όσον αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων, η ΕΟΚΕ έχει ήδη εκφράσει σε πολυάριθμες γνωμοδότησης τον προβληματισμό της και τα αιτήματά της σχετικά με το λεπτό αυτό ζήτημα (3), ζητεί δε μεγαλύτερη αυστηρότητα όχι μόνο για τις εταιρίες της ΕΕ, αλλά και για κάθε άλλο φορέα της ευρωπαϊκής αγοράς.

1.14

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει επίσης ότι από την ανακοίνωση απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά ή μέτρο σχετικά με τους κινδύνους για τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών, ιδίως δε τις εξαρτήσεις. Όσον αφορά τη σημαντική αυτή πτυχή, η ΕΟΚΕ προσδοκά την ολοκλήρωση της στρατηγικής ή ένα νέο σχετικό έγγραφο.

1.15

Τέλος, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί συνεχώς, ευρέως και ενδελεχώς τη σχέση μεταξύ παιδιών και διαδικτύου, καθώς αυτές οι πληροφορίες αποτελούν θεμελιώδη προϋπόθεση για οποιαδήποτε απόφαση παρέμβασης (4).

2.1

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της ΕΕ της 28ης Νοεμβρίου 2011 για την προστασία των ανηλίκων στην ψηφιακή κοινότητα, η επίτευξη καλύτερου διαδικτύου για τα παιδιά προϋποθέτει έναν συνδυασμό πολιτικών σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τομεακό επίπεδο, με παρεμβάσεις που πρέπει να ενταχθούν σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική, η οποία θα θέτει τις βασικές προϋποθέσεις και θα αποφεύγει τον κατακερματισμό.

2.2

Η Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι η ρύθμιση παραμένει εφαρμόσιμη λύση, αλλά θα πρέπει να προτιμηθεί η αυτοπειθαρχία των φορέων, η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση για τη χρήση του διαδικτύου.

2.3

Η ανάλυση της Επιτροπής εμβαθύνει αρχικά σε αυτό που αποκαλεί "τρέχουσες ελλείψεις και προβλήματα", δηλαδή στον κατακερματισμό και την αδυναμία της αγοράς να παράσχει προστασία και ποιότητα στην ΕΕ, στη δυσκολία αντιμετώπισης του κινδύνου για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης, καθώς και στη διαπίστωση ότι τα παιδιά έχουν ανεπαρκείς δεξιότητες και ελλιπή γνώση του διαδικτύου.

2.4

Η ανακοίνωση προτείνει σειρά κατευθύνσεων που θα πρέπει να ακολουθήσουν η Επιτροπή, τα κράτη μέλη και το σύνολο των φορέων του κλάδου, σύμφωνα με μια ολοκληρωμένη στρατηγική που θα διαρθρώνεται γύρω από τέσσερις βασικούς άξονες συνεργιών:

2.5

Η τελική υπόθεση και παράλληλα ο βασικός στόχος που η Επιτροπή καλεί την ΕΕ, τα κράτη μέλη και τους παρόχους υπηρεσιών και περιεχομένου να επιδιώξουν συνίσταται σε ένα "νέο οικοσύστημα" που θα προκύψει από την υλοποίηση των ακόλουθων 10 δράσεων:

3.1

Η ΕΟΚΕ υποδέχεται με μεγάλο ενδιαφέρον την ανακοίνωση, που εκδόθηκε δυνάμει του άρθρου 3 παρ. 3 της Συνθήκης της Λισαβόνας, όπου προβλέπεται ρητά ότι η ΕΕ πρέπει να προωθήσει την προστασία των δικαιωμάτων των ανηλίκων, τα οποία εγγράφονται επίσης στον Χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ (άρθρο 24).

3.2

Αποτελεί επίσης έναν από τους στόχους του Προγράμματος της ΕΕ για τα δικαιώματα των ανηλίκων (5), η δράση 9 του οποίου προβλέπει δράσεις που θα συνδράμουν τα κράτη μέλη και τους λοιπούς ενδιαφερομένους στην ενίσχυση της πρόληψης, της χειραφέτησης και της συμμετοχής των παιδιών, με στόχο τη βέλτιστη αξιοποίηση των επιγραμμικών τεχνολογιών και την καταπολέμηση των πρακτικών εκφοβισμού στον κυβερνοχώρο, της έκθεσης σε επιβλαβές περιεχόμενο και των λοιπών επιγραμμικών κινδύνων.

3.3

Επιδοκιμάζεται η γενική προσέγγιση και η θετική θεώρηση του Διαδικτύου, που χαρακτηρίζεται τόπος "ευκαιριών ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν πρόσβαση στη γνώση, επικοινωνία, να αναπτύξουν δεξιότητες και να βελτιώσουν τις επαγγελματικές προοπτικές και την απασχολησιμότητά τους" (6).

3.4

Το Διαδίκτυο αντιμετωπίζεται ως μεγάλη ευκαιρία, η χρήση ωστόσο του οποίου προϋποθέτει ικανότητα, γνώση και την παροχή χρήσιμων πληροφοριών για την αποφυγή δυσκολιών και κινδύνων. Η "πλοήγηση στο Διαδίκτυο" αποτελεί μεταφορά πλήρη νοήματος, καθότι το Διαδίκτυο αντιμετωπίζεται ως φυσικό περιβάλλον, φυσιολογικό και όχι παθολογικό, ως μια "θάλασσα" στην οποία πρέπει να μάθουμε να κινούμαστε προκειμένου να αξιοποιήσουμε πλήρως όλες τις ευκαιρίες και τον πλούτο της, με κανόνες συμπεριφοράς και προσοχή στους κινδύνους.

3.5

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την επιλογή της Επιτροπής να προτάξει το συντονισμό των εθνικών πολιτικών για ένα ζήτημα οι διαστάσεις του οποίου διευρύνονται συνεχώς σε μια μεταβαλλόμενη κοινωνία.

3.6

Άλλη σημαντική πτυχή της ανακοίνωσης αφορά τη δυνατότητα δημιουργίας νέων δεξιοτήτων υψηλού επιπέδου όσον αφορά την ασφάλεια, την ποιότητα του περιεχομένου και τις νέες εφαρμογές.

3.7

Πρόκειται για σημαντική πτυχή, δεδομένου ότι στην Ευρώπη παρατηρείται ακόμα μια δυσκολία της αγοράς να διαθέτει τους δημοσιονομικούς πόρους που απαιτούνται για την παροχή ποιοτικού περιεχομένου και η ευρωπαϊκή αγορά δε διαθέτει ικανό μέγεθος για να προσελκύσει τις κατάλληλες επενδύσεις.

3.8

Ταυτόχρονα πρέπει να αντιμετωπιστεί το έλλειμμα δεξιοτήτων των νέων Ευρωπαίων που, αν και γεννήθηκαν στην ψηφιακή εποχή, δηλώνουν πως δε διαθέτουν τις αναγκαίες γνώσεις πληροφορικής για να εισέλθουν με τα κατάλληλα προσόντα στην αγορά εργασίας.

3.9

Τέλος, η ανακοίνωση πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη καθότι σχεδιάζει ολοκληρωμένη στρατηγική όπου άπαντες συμμετέχουν στη δημιουργία αυτού του "νέου οικοσυστήματος" που θα είναι καθοριστικό στις επόμενες δεκαετίες.

3.10

Η ΕΟΚΕ εκφράζει ωστόσο τον βαθύτατο προβληματισμό της ως προς τη γενική προσέγγιση της ανακοίνωσης και επισημαίνει κενά σε ορισμένες σημαντικές πτυχές.

Από τις πρώτες κιόλας αναφορές της ανακοίνωσης φαίνεται ότι η ανάπτυξη των επιχειρήσεων αποτελεί πρωταρχικό στόχο, στο ίδιο τουλάχιστον επίπεδο με τη δημιουργία καλύτερου Διαδικτύου για τα παιδιά και τη διασφάλιση του μέγιστου βαθμού προστασίας τους.

3.11

Η Επιτροπή δεν αφήνει περιθώρια παρεξηγήσεων όταν στο σημείο 1.1 δηλώνει μάλλον αφελώς τα εξής: "Εισακούγοντας τις απαιτήσεις των παιδιών διανοίγεται ευρύ φάσμα επιχειρηματικών ευκαιριών". Ομοίως, στο σημείο 1.2 που αφορά τις "Τρέχουσες ελλείψεις και προβλήματα" προτεραιότητα έχει ο προβληματισμός για τον "κατακερματισμό" και την "αδυναμία της αγοράς" και μόνο στη συνέχεια αναφέρεται η "διαχείριση του κινδύνου για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης" και η "έλλειψη δεξιοτήτων" των νέων.

3.12

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται τη διαπίστωση της Επιτροπής ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει έλλειψη συνεκτικού πλαισίου και έχουν πραγματοποιηθεί παρεμβάσεις με μεμονωμένους στόχους από τα ΜΜΕ μέχρι τις τεχνολογικές πλατφόρμες. Υφίσταται σαφώς η ανάγκη αποφασιστικής δράσης για τη δημιουργία μιας ενιαίας ψηφιακής αγοράς ικανού μεγέθους που θα μπορεί να είναι ανταγωνιστική σε διεθνές επίπεδο.

Ως προς το τελευταίο σημείο, η ΕΟΚΕ έχει εκφραστεί σε πολυάριθμες γνωμοδοτήσεις στηρίζοντας τις δράσεις της Επιτροπής.

3.13

Ακόμα σημαντικότερη, ωστόσο, ήταν και είναι η ανάγκη καθορισμού ενός συνεκτικού πλαισίου προστασίας και εγγυήσεων για τους ανηλίκους και κατευθυντηρίων γραμμών που θα προταθούν σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, από τα κράτη μέλη έως τις εποπτικές αρχές και οργανισμούς, τις επιχειρήσεις, τα σχολεία και τις οικογένειες. Από αυτήν την σκοπιά, η ανακοίνωση αποτελεί χαμένη ευκαιρία.

3.14

Άλλο ένα σημείο προβληματισμού αποτελεί η αποτελεσματικότητα της αυτορρύθμισης. Η επιλογή μεταξύ νόμων, κανονισμών, ελέγχων και αυτορρύθμισης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση διαδικτυακού περιεχομένου δυνητικά βλαβερού για την ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού –ή ακόμα και αντικοινωνικού ή εγκληματικού περιεχομένου– πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στην ηλικία των παιδιών, στο πλαίσιο και την αποτελεσματικότητα κάθε μέσου, καθένα από τα οποία μπορεί να αποβεί χρήσιμο και αποδοτικό (7).

3.15

Το Διαδίκτυο έχει παγκόσμια διάσταση και είναι εύκολη η δημιουργία ή μεταφορά ιστοσελίδων σε χώρες που δεν υπόκεινται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η αυτορρύθμιση θα μπορούσε να αποτελέσει το χρησιμότερο και ταχύτερο τρόπο παρέμβασης μέχρι τη σύναψη διεθνούς συμφωνίας· μπορεί επίσης να αποτελεί προσωρινή λύση μέχρι τη θέσπιση ρυθμίσεων. Είναι αδιαμφισβήτητο, ωστόσο, ότι η αυτορρύθμιση συχνά αποδεικνύεται παγίδα, καθώς παραβιάζεται από τις ίδιες τις εταιρίες που την υιοθέτησαν. Προς τούτο θα ήταν σκόπιμο να ενισχυθεί με περιοδικούς ελέγχους και κυρώσεις που μπορούν να εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των εθνικών ρυθμιστικών αρχών.

3.16

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά ότι για τα σημαντικότερα ζητήματα, όπως η προστασία των προσωπικών δεδομένων, ο σεβασμός της ιδιωτικότητας και η καταπολέμηση του περιεχομένου παιδικής πορνογραφίας, πρέπει να εφαρμοστούν ακριβείς και αυστηροί κανόνες με κατάλληλες κυρώσεις που θα φτάνουν έως την άμεση παύση των ιστοσελίδων και την ανάκληση των αδειών.

3.17

Ειδική έμφαση πρέπει να δοθεί στο ζήτημα της διαδικτυακής διαφήμισης. Η ίδια η Επιτροπή αναγνωρίζει (στο σημείο 2.3.4) τα εξής: "τα παιδιά (…) δεν έχουν αναπτύξει την ικανότητα κριτικής αξιολόγησης των διαφημιστικών μηνυμάτων", αναφέροντας τις περιπτώσεις των διαδικτυακών αγορών, των τυχερών παιγνίων, των ήχων κλήσεως, πραγμάτων που "μπορούν να συνεπάγονται υψηλές χρεώσεις". Στη συνέχεια ωστόσο αναλαμβάνει μόνο γενικόλογες δεσμεύσεις για την αύξηση του ελέγχου για την τήρηση των κανόνων της ΕΕ, τις αξιολογήσεις της αποτελεσματικότητας της αυτορρύθμισης, την εμβάθυνση του θεματολογίου των καταναλωτών κ.λπ.

Η ΕΟΚΕ κρίνει αόριστη και ανεπαρκή αυτή τη στρατηγική και ζητά ακριβέστερες και πιο δεσμευτικές υποχρεώσεις για όλους τους φορείς του κλάδου.

3.18

Προς τούτο, η ΕΟΚΕ τονίζει επίσης ότι απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στη διαφήμιση τροφίμων, πράγμα που δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες δεδομένων των προβλημάτων της παχυσαρκίας και των διατροφικών διαταραχών.

4.1

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται τη διαπίστωση ότι στα σχολεία παρατηρείται έλλειψη χρήσιμου διδακτικού υλικού στο Διαδίκτυο και δεν είναι αντίθετη με τη δημιουργία συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα με τη συμμετοχή των γονέων, των εκπαιδευτικών και των ΜΚΟ που ασχολούνται με την προστασία των ανηλίκων και την προώθηση των δικαιωμάτων τους, εφόσον διασφαλίζεται η ελευθερία και η ανεξαρτησία αυτών των ΜΚΟ και δεν αποτελούν ευκαιρία διαφημιστικής προώθησης των εταιριών.

4.1.1

Είναι κατά συνέπεια σημαντικό να διαδοθούν ει δυνατόν ευρύτερα οι πολυάριθμες καινοτομίες που λαμβάνουν χώρα σε πολλές χώρες, όπως η διαδραστική δημιουργία βιβλίων μέσω της "μεθόδου wiki" (8), η δημιουργία διαδικτυακών σχολικών κοινοτήτων που ανταλλάσσουν εμπειρίες, η διάθεση στο Διαδίκτυο προγραμμάτων αυτοδιδασκαλίας εξ αποστάσεως.

4.1.2

Όσον αφορά τη συμμετοχή των ανηλίκων στη δημιουργία νέου ποιοτικού περιεχομένου, η ΕΟΚΕ κρίνει θετικά κάθε δράση που ενισχύει τη δημιουργικότητα των νέων, γνωρίζοντας ότι σε αυτούς οφείλονται οι μεγαλύτερες καινοτομίες των τελευταίων ετών, από το Google και το Facebook έως τις εφαρμογές της Apple. Εκφράζει ωστόσο σοβαρές επιφυλάξεις αναφορικά με την τάση της Επιτροπής –που γίνεται περισσότερο ή λιγότερο εμφανής σε διάφορα σημεία της στρατηγικής– προς μια πρωτίστως εμπορική θεώρηση των προς υποστήριξη δράσεων που θέτουν σε δεύτερη μοίρα τις δράσεις προστασίας.

4.1.3

Για τη δημιουργία διδακτικού και διαδραστικού περιεχομένου ποιότητας για τους ανηλίκους θα ήταν σκόπιμη η συμμετοχή ομάδων εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου (παιδοψυχολόγων, εκπαιδευτικών κ.λπ.) προκειμένου να προτείνουν υλικό περισσότερο προσαρμοσμένο στις διάφορες ηλικίες και τις διαδικασίες ανάπτυξης που συνδέονται με αυτές, να προετοιμάσουν συνοπτικές εκδόσεις για τους διδάσκοντες και τους γονείς, να συνδράμουν στην ηλικιακή διαβάθμιση των ιστοσελίδων και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, και να συνεργαστούν στη δημιουργία ειδικών διαδικτυακών πυλών και ποιοτικού και ελκυστικού περιεχομένου.

4.1.4

Η προσπάθεια για τη δημιουργία αυτού του περιεχομένου μπορεί να υποστηριχθεί από κονδύλια της ΕΕ και εθνικές φοροελαφρύνσεις. Κρίνεται επίσης θεμιτή η δημιουργία ευρωπαϊκού προγράμματος ποιοτικού περιεχομένου και εφαρμογών, που θα μπορούσε να ενθαρρύνει πρωτίστως τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων από τους νέους, οι οποίοι ως γνωστόν πρωταγωνιστούν στη διαδικτυακή καινοτομία.

4.1.5

Επ' ευκαιρία, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να βελτιώσει την άμεση επικοινωνία της με τους νέους στην πύλη "Europa", ιδίως όσον αφορά τους κινδύνους του Διαδικτύου, με περιεχόμενο που θα απευθύνεται ειδικά σε αυτούς.

4.2

Σε μια εποχή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μεταβατική, στην οποία συνυπάρχουν γενιές "εκ γενετής μυημένων στον ψηφιακό κόσμο" και γενιές που δεν πέρασαν παρά μόνο εν μέρει από την παθητική (τηλεόραση, Τύπος, κινηματογράφος) στην ενεργητική χρήση των ΜΜΕ και την ευθύνη προστασίας των ανηλίκων από δυνητικούς κινδύνους, αποτελεί μονόδρομο ο ολοένα ευρύτερος ψηφιακός γραμματισμός των ενηλίκων, ιδίως όσων ασχολούνται με την εκπαίδευση των ανηλίκων, με το σχολείο, με την οικογένεια και τη συλλογική δράση. Πρέπει να αποφευχθεί ο κίνδυνος τα παιδιά μας να καταστούν "ψηφιακά ορφανά", χωρίς οδηγό ικανό να τα κατευθύνει και να τα βοηθήσει να είναι κύριοι των επιλογών τους.

4.2.1

Το πρόγραμμα της Επιτροπής θα μπορούσε να είναι πιο ακριβές ως προς τούτο, καθώς και όσον αφορά το Διαδίκτυο ως μέσο ανάπτυξης της δημιουργικότητας και της μάθησης. Οι δύο αυτές πτυχές πρέπει να συνδεθούν για να ενθαρρύνουν τη θετική στάση των γονέων (9).

4.3

Η πρόληψη των κινδύνων και η προώθηση του Διαδικτύου ως μέσου ανάπτυξης των παιδιών αποτελούν αδιαίρετες πτυχές της ίδιας διαδικασίας, που αποσκοπεί στην ήπια πρόληψη. Είναι σημαντικό να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ της φυσικής περιέργειας του παιδιού και των παραβατικών ορίων που δύνανται να καθυστερήσουν ή να στρεβλώσουν τον δρόμο προς την ωριμότητα και την αυτονομία.

4.3.1

Η πρόληψη των ηλεκτρονικών εγκλημάτων όπως η παιδική πορνογραφία και η άγρα παιδιών, καθώς και η καταπολέμηση του εκφοβισμού στο Διαδίκτυο προϋποθέτουν την ικανότητα των ενηλίκων να αξιολογούν τα ανησυχητικά σημάδια. Προς τούτο κρίνεται αναγκαία η συμμετοχή εμπειρογνωμόνων –παιδοψυχολόγων, παιδοψυχίατρων, παιδιάτρων, ειδικών συμβούλων και παθολόγων– για τη δημιουργία μαθημάτων και υλικού που θα απευθύνονται στους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.

4.3.2

Επίσης, θα μπορούσε να εξεταστεί η τεχνική δυνατότητα να συμπεριληφθεί σε κάθε πρόγραμμα πλοήγησης γραφικό ευανάγνωστο σύμβολο –που θα διαδοθεί με την κατάλληλη πληροφόρηση– με λειτουργία "συναγερμού" που θα αποστέλλει τον ύποπτο σύνδεσμο σε πραγματικό χρόνο στην αρμόδια αρχή.

4.3.3

Πρέπει επίσης να ενισχυθεί η προληπτική δράση για ορισμένες σημαντικές πτυχές της αθέμιτης χρήσης του Διαδικτύου που πλήττουν πρωτίστως τα παιδιά. Συγκεκριμένα, όσον αφορά το περιεχόμενο που μεταφορτώνεται σε κινητά τηλέφωνα και πινακίδια αφής, όπως οι ήχοι κλήσης και οι εφαρμογές, πρέπει να καταστεί αυστηρότερη η ευρωπαϊκή νομοθεσία και να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες των εθνικών ρυθμιστικών αρχών.

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται τη δέσμευση της Επιτροπής (σημείο 2.3.4) "να εξασφαλιστεί ότι τα πρότυπα για τη διαφήμιση σε ιστοσελίδες για παιδιά εγγυώνται επίπεδο προστασίας συγκρίσιμο με αυτό της διαφήμισης στις οπτικοακουστικές υπηρεσίες".

4.3.4

Ειδική έμφαση πρέπει να δοθεί στο κόστος του λογισμικού πρόληψης και προστασίας της ασφάλειας στην πληροφορική (φίλτρα, αντι-ιικά, γονικός έλεγχος κ.λπ.). Πρέπει να αποτραπεί η δημιουργία χάσματος κινδύνου, όπου λόγω του υψηλού κόστους του λογισμικού οι λιγότερο εύποροι νέοι, οικογένειες και σχολεία βρίσκονται περισσότερο εκτεθειμένοι στους κινδύνους της πληροφορικής.

4.4

Προς τούτο κρίνεται αναγκαία και ζωτικής σημασίας, πριν από τις δράσεις καταπολέμησης, η πρόληψη μέσω της εκπαίδευσης στην οικογένεια και το σχολείο. Πρέπει να ενισχυθεί η δράση που αποβλέπει στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών μέσω της εισαγωγής της γνώσης του Διαδικτύου στα προγράμματα σπουδών τους. Επίσης, χρήσιμος μπορεί να αποβεί ο ορισμός και η διανομή στα σχολεία ενός είδους "κώδικα συμπεριφοράς" για τη χρήση του κινητού τηλεφώνου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με κοινούς κανόνες για τα παιδιά, τους εκπαιδευτικούς και τις οικογένειες.

4.5

Όσον αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων, η ΕΟΚΕ έχει εκφράσει τα τελευταία χρόνια την ανησυχία και τις προτάσεις της σε πολυάριθμες γνωμοδοτήσεις. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι απαιτείται μεγαλύτερη αυστηρότητα όχι μόνο όσον αφορά τις ευρωπαϊκές εταιρίες αλλά και όλους τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην ευρωπαϊκή αγορά. Ειδικότερα, όσον αφορά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πρέπει να αντιμετωπιστεί η δήθεν "απλουστευτική" δράση του Google και του Facebook, που στην πραγματικότητα μοιάζουν να επιδιώκουν την άνευ όρων εμπορική χρήση των προσωπικών δεδομένων που περιέχει το προφίλ των χρηστών τους. Σε αυτήν την περίπτωση απαιτείται ακόμα μεγαλύτερη επαγρύπνηση όσον αφορά τους ανηλίκους (10).

4.6

Από την ανακοίνωση απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά ή μέτρο σχετικά με τους κινδύνους για τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών που αφιερώνουν μεγάλο μέρος του χρόνου τους στην πλοήγηση στο Διαδίκτυο ή στα ηλεκτρονικά παιχνίδια: μυοσκελετικές βλάβες, βλάβη στην όραση, παχυσαρκία, ψυχολογική εξάρτηση (11), τάσεις απομόνωσης και απόδρασης από την πραγματικότητα.

Σχετικά με αυτή τη σημαντική πτυχή θα ήταν σκόπιμη η ολοκλήρωση των δράσεων ή ένα ειδικό έγγραφο και η συνεχής παρακολούθηση. Οι τρέχουσες ευρωπαϊκές στατιστικές είναι παρωχημένες, ενώ το φαινόμενο βρίσκεται σε συνεχή και ταχεία εξέλιξη.