Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων»

COM(2011) 635 final — 2011/0284 (COD)

και «Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο “Ένα κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων με στόχο τη διευκόλυνση των διασυνοριακών συναλλαγών στην ενιαία αγορά”»

COM(2011) 636 final

2012/C 181/14

Εισηγήτρια: η κ. BONTEA

Στις 11 Οκτωβρίου 2011, και σύμφωνα με το άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την:

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Ένα κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων με στόχο τη διευκόλυνση των διασυνοριακών συναλλαγών στην ενιαία αγορά

COM(2011) 636 final.

Στις 16 Νοεμβρίου 2011 και 25 Οκτωβρίου 2011 αντιστοίχως, και σύμφωνα με το άρθρο 114 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισαν να ζητήσουν τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων

COM(2011) 635 final — 2011/0284 (COD).

Το ειδικευμένο τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 8 Μαρτίου 2012.

Κατά την 479η σύνοδο ολομέλειας, της 28ης και 29ης Μαρτίου 2012 (συνεδρίαση της 29ης), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 87 ψήφους υπέρ, 54 ψήφους κατά και 7 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής, να διευκολύνει την επέκταση των διασυνοριακών συναλλαγών των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ, να ενθαρρύνει τις διασυνοριακές αγορές των καταναλωτών και να εδραιώσει τα πλεονεκτήματα της εσωτερικής αγοράς.

1.2   Όσον αφορά τη μορφή του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων (κανονισμός) και την επιλογή που προτιμήθηκε (ένα προαιρετικό «δεύτερο καθεστώς»), η ΕΟΚΕ είναι ικανοποιημένη που συνεκτιμήθηκαν οι παλαιότερες προτάσεις της. Εντούτοις, όπως σημειώνει και σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της, θεωρεί ότι «οι εν λόγω στόχοι πρέπει να επιτευχθούν σταδιακά, αρχής γενομένης από τις διεθνείς εμπορικές συμβάσεις πώλησης αγαθών (Β2Β), οι οποίες, ως δοκιμαστικές εφαρμογές, θα χρησιμεύσουν για να ελεγχθεί η συνύπαρξη των καθεστώτων και η πρακτική εφαρμογή τους (1)».

1.3   Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων πρέπει να συμμορφώνεται πλήρως με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

1.4   Όσον αφορά το περιεχόμενο, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η παρούσα πρόταση κανονισμού χρήζει μιας σειράς σημαντικών βελτιώσεων ούτως ώστε:

1.5   Ο διαχωρισμός του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων σε δύο ξεχωριστά έγγραφα, εκ των οποίων το ένα περιέχει τους κανόνες σχετικά με τις συμβάσεις μεταξύ επιχειρήσεων (γνωστές ως «συμβάσεις B2B – business-to-business») και το άλλο τους κανόνες για τις συμβάσεις με τους καταναλωτές, σε συνδυασμό με τον καθορισμό σαφών χρονοδιαγραμμάτων για το καθένα, θα διευκολύνουν τις προσπάθειες των επιχειρήσεων και των καταναλωτών να ενημερωθούν σχετικά με τους νέους κανόνες και να τους εφαρμόσουν.

1.6   Η ΕΟΚΕ αποδίδει εξαιρετική σημασία στον προαιρετικό χαρακτήρα του νέου κανονισμού και στην πλήρη εξασφάλιση της ελευθερίας διαπραγματεύσεων όσον αφορά την αποδοχή του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων.

1.7   Η ΕΟΚΕ τονίζει τις ακόλουθες βασικές πτυχές:

1.8   Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η θέσπιση του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων δεν επαρκεί για να εξασφαλιστεί η επέκταση των διασυνοριακών συναλλαγών των επιχειρήσεων και των διασυνοριακών αγορών των καταναλωτών και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τις προσπάθειες με στόχο την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της ενιαίας αγοράς για ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας.

1.9   Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα των συνοδευτικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν ώστε να διασφαλιστεί ότι συμβαλλόμενοι που ενδεχομένως να επικαλούνται το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων –εφόσον τελικά θεσπιστεί–, να ενημερώνονται σχετικά με τον τρόπο αποτελεσματικής εφαρμογής και ομοιόμορφης ερμηνείας του. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται οι διατάξεις της πρότασης στην παρούσα μορφή τους στις συναλλαγές των καταναλωτών.

1.10   Οι οργανώσεις καταναλωτών τονίζουν ότι στην παρούσα μορφή της, η πρόταση δεν θα πρέπει να εφαρμοστεί στις συναλλαγές με τους καταναλωτές. Οι ΜΜΕ και οι οργανώσεις των εργοδοτών υποστηρίζουν ότι οι διατάξεις της πρότασης μπορούν να εφαρμοστούν στις συναλλαγές με τους καταναλωτές, με προϋπόθεση να επέλθουν ορισμένες τροποποιήσεις και να ληφθούν συνοδευτικά μέτρα. Οι προτάσεις των ΜΜΕ και των οργανώσεων καταναλωτών εξακολουθούν να αποκλίνουν σε πολλά σημεία. Η εύρεση της βέλτιστης λύσης, η οποία θα είναι καθολικά αποδεκτή, είναι μια σύνθετη και δύσκολη διαδικασία.

1.11   Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεκτιμήσουν αυτές τις πτυχές κατά την ολοκλήρωση του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων ή οποιασδήποτε άλλης πρωτοβουλίας για τη ρύθμιση των δικαιωμάτων του καταναλωτή στην ΕΕ και να συνεχίσουν τον διάλογο με τις οργανώσεις επιχειρήσεων και καταναλωτών με στόχο να εξασφαλιστεί ότι το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων ανταποκρίνεται πιο αποτελεσματικά στις ανάγκες των δικαιούχων και να συμβάλει αποφασιστικά στη διευκόλυνση των συναλλαγών στην ΕΕ.

2.   Πλαίσιο

2.1   Το ισχύον νομικό πλαίσιο

2.1.1   Το ισχύον νομικό πλαίσιο στην ΕΕ χαρακτηρίζεται από τις διαφορές μεταξύ των εθνικών νομικών συστημάτων και των νομοθεσιών περί συμβάσεων των 27 κρατών μελών της ΕΕ.

2.1.2   Η νομοθεσία της ΕΕ περιλαμβάνει μια σειρά κοινών κανόνων, ιδίως στον τομέα των συμβάσεων μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών, οι οποίοι εναρμονίζουν το ουσιαστικό δίκαιο περί συμβάσεων του καταναλωτή. Η (οδηγία 2011/83/ΕΕ σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών (2), η οποία υιοθετήθηκε πρόσφατα, έχει εναρμονίσει πλήρως βασικά στοιχεία των εξ αποστάσεως συμβάσεων, όπως είναι η προσυμβατική πληροφόρηση, οι τυπικές προϋποθέσεις, το δικαίωμα υπαναχώρησης, η μετάθεση του κινδύνου και η παράδοση, αφήνοντας με ελάχιστη εναρμόνιση μόνο τις νομικές εγγυήσεις και τους αθέμιτους συμβατικούς όρους.

2.1.3   Τα άρθρα 12, 38, 164, 168 και το άρθρο 169, παράγραφος 4 της Συνθήκης εξασφαλίζουν την υπεροχή των εθνικών νόμων όταν αυτοί είναι πιο επωφελείς για τους καταναλωτές.

2.2   Δυσχέρειες για τους εμπόρους και τους καταναλωτές

2.2.1   Επί του παρόντος, μόνον ένας στους δέκα εμπόρους στην Ένωση εξάγει αγαθά στην εσωτερική αγορά, ενώ από αυτούς που πραγματοποιούν τέτοιες εξαγωγές, οι πλείστοι εξάγουν σε μικρό αριθμό κρατών μελών. Μόνον το 8 % των καταναλωτών αγοράζει αγαθά και υπηρεσίες στο διαδίκτυο από άλλο κράτος μέλος. Το δυναμικό της εσωτερικής αγοράς και του διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου παραμένει εν μέρει αναξιοποίητο.

2.2.2   Εμπόδια δημιουργούν, μεταξύ άλλων, οι διαφορές στη φορολογική νομοθεσία, οι διοικητικές απαιτήσεις, οι δυσχέρειες παράδοσης, οι διαφορές στη γλώσσα και τη νοοτροπία, το χαμηλό ποσοστό διείσδυσης της ευρυζωνικότητας, οι απαιτήσεις σχετικά με την προστασία των δεδομένων, διατάξεις όσον αφορά τον σχεδιασμό, τους εδαφικούς περιορισμούς στη διανοητική ιδιοκτησία, τις διευκολύνσεις πληρωμής και οι διαφορές στο νομικό πλαίσιο. Από τα στοιχεία που η Επιτροπή έχει στη διάθεσή της από άλλες έρευνες, προκύπτει ότι, στις συναλλαγές B2C, ένα από τα κύρια εμπόδια που αποτρέπουν τους καταναλωτές από την αγορά στο εξωτερικό είναι η έλλειψη αποτελεσματικών μέσων προσφυγής. Το 62 % των καταναλωτών δεν πραγματοποιεί διασυνοριακές αγορές μέσω Διαδικτύου επειδή φοβάται την απάτη, το 59 % δεν γνωρίζει τι πρέπει να κάνει σε περίπτωση προβλήματος το 49 % ανησυχεί για την παράδοση και το 44 % δεν είναι βέβαιο για τα δικαιώματά του (3).

Οι έμποροι, ιδίως οι ΜΜΕ, αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως:

2.2.3   Οι φραγμοί στο διασυνοριακό εμπόριο έχουν σοβαρές επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.

3.   Η πρόταση της Επιτροπής

3.1   Στην ανακοίνωση της Επιτροπής (4) συμπεριλαμβάνεται η απόφαση υποβολής πρότασης κανονισμού (5) για τη θέσπιση ενός κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων με τον δεδηλωμένο σκοπό να βελτιωθεί η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς μέσω της διευκόλυνσης της επέκτασης των διασυνοριακών συναλλαγών.

3.2   Η πρόταση της Επιτροπής αποτελεί:

Ορισμένες πτυχές εξακολουθούν να διέπονται από την ισχύουσα εθνική νομοθεσία βάσει του κανονισμού 593/2008 (6) (Ρώμη I).

3.3   Το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων επικεντρώνεται στις συμβάσεις που σχετίζονται περισσότερο με το διασυνοριακό εμπόριο (οι συμβάσεις πώλησης μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών ή μεταξύ επιχειρήσεων όπου ο ένας τουλάχιστον από τους συμβαλλομένους είναι ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων με αντικείμενο την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου ή την παροχή συναφών υπηρεσιών).

3.4   Το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων περιορίζεται στις διασυνοριακές συμβάσεις (τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να το επεκτείνουν και σε εγχώριες συμβάσεις).

4.   Γενικές παρατηρήσεις

4.1   Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής, να διευκολύνει την επέκταση των διασυνοριακών συναλλαγών των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ, να ενθαρρύνει τις διασυνοριακές αγορές των καταναλωτών και να εδραιώσει τα πλεονεκτήματα της εσωτερικής αγοράς.

4.2   Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων πρέπει να συμμορφώνεται πλήρως με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

4.3   Όσον αφορά τη μορφή (κανονισμός) και την επιλογή που προτιμήθηκε (ως «δεύτερο καθεστώς» σε κάθε κράτος μέλος, το οποίο θα εφαρμόζεται προαιρετικά βάσει ρητής συμφωνίας μεταξύ των συμβαλλομένων μερών), όπως έχει ήδη διατυπωθεί σε προηγούμενη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ, «οι εν λόγω στόχοι πρέπει να επιτευχθούν σταδιακά, αρχής γενομένης από τις διεθνείς εμπορικές συμβάσεις πώλησης αγαθών (Β2Β), ως δοκιμαστικές εφαρμογές».

4.4   Όσον αφορά το περιεχόμενο, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η παρούσα πρόταση κανονισμού χρήζει μιας σειράς σημαντικών βελτιώσεων ούτως ώστε:

4.5   Σε προηγούμενη γνωμοδότηση, η ΕΟΚΕ έχει υπογραμμίσει ότι «οι εν λόγω στόχοι πρέπει να επιτευχθούν σταδιακά, αρχής γενομένης από τις διεθνείς εμπορικές συμβάσεις πώλησης αγαθών (Β2Β), οι οποίες, ως δοκιμαστικές εφαρμογές, θα χρησιμεύσουν για να ελεγχθεί η συνύπαρξη των καθεστώτων και η πρακτική εφαρμογή τους» (7).

Ο διαχωρισμός του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων σε δύο ξεχωριστά έγγραφα εκ των οποίων το ένα περιέχει τους κανόνες σχετικά με τις συμβάσεις B2B και το άλλο τους κανόνες για τις συμβάσεις B2C, σε συνδυασμό με τον καθορισμό σαφών χρονοδιαγραμμάτων για το καθένα, θα διευκολύνει τους νομοθέτες να αποφασίζουν ποια νομοθετική τεχνική πρέπει να εφαρμόζεται για κάθε σύνολο κανόνων, λαμβάνοντας υπόψη τη διαπραγματευτική δύναμη των μερών.

4.6   Το σημερινό περιεχόμενο του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων έχει οδηγήσει σε ευρεία δυσαρέσκεια και επικρίσεις εκ μέρους των οργανώσεων ΜΜΕ και καταναλωτών, οι οποίες έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση την πραγματική ανάγκη, αφενός, για ένα προαιρετικό μέσο που να επιδιώκει την ενδυνάμωση του ηλεκτρονικού εμπορίου και, αφετέρου, τη νομοθετική επιλογή (προαιρετικό καθεστώς) που χρησιμοποιείται στις συμβάσεις B2C.

4.7   Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεκτιμήσουν αυτές τις πτυχές κατά την ολοκλήρωση του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων και να συνεχίσουν τον διάλογο με τις οργανώσεις επιχειρήσεων και καταναλωτών με στόχο να εξασφαλιστεί ότι το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων ανταποκρίνεται πιο αποτελεσματικά στις ανάγκες των δικαιούχων.

4.8   Η ΕΟΚΕ αποδίδει εξαιρετική σημασία στον προαιρετικό χαρακτήρα του νέου κανονισμού και στην πλήρη εξασφάλιση της ελευθερίας διαπραγματεύσεων όσον αφορά την αποδοχή του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων.

4.9   Σε ό,τι αφορά τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις που κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην αγορά, η ΕΟΚΕ συνιστά να καθοριστούν τα πλέον ενδεδειγμένα συνοδευτικά μέτρα που θα διευκολύνουν για τις ΜΜΕ την άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης επιλογής μεταξύ των δύο καθεστώτων, λαμβανομένου υπόψη του προαιρετικού χαρακτήρα του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων.

4.10   Σύμφωνα με τα άρθρα 12 και 169 της Συνθήκης, οι απαιτήσεις προστασίας του καταναλωτή και των ΜΜΕ πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση και την εφαρμογή όλων των πολιτικών της ΕΕ και των μέτρων που θεσπίζονται.

4.11   Η ΕΟΚΕ επισημαίνει τις εξής μεγάλες δυσκολίες στην εφαρμογή του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων:

4.12   Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η θέσπιση του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων δεν αρκεί για να εξασφαλιστεί η επέκταση των διασυνοριακών συναλλαγών και να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της εσωτερικής αγοράς για ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

4.13   Ενόψει της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τη θέσπιση ενός πλαισίου που να ωθεί τις εξαγωγές και να οδηγεί στην εξάλειψη του διοικητικού κόστους· από την πλευρά των καταναλωτών είναι σημαντικό να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη τους στην εσωτερική αγορά και να ενθαρρυνθούν να προβαίνουν σε διασυνοριακές αγορές με την παροχή αποτελεσματικών μέσων ατομικής έννομης προστασίας.

4.14   Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για εξάλειψη των υπόλοιπων φραγμών για το διασυνοριακό εμπόριο, να προωθήσουν και να στηρίξουν τις εξαγωγικές δραστηριότητες των ΜΜΕ και να συμμετάσχουν ενεργά στον καθορισμό και την εφαρμογή των πλέον ενδεδειγμένων μέτρων που θα επιτρέψουν στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που προσφέρει η εσωτερική αγορά. Τονίζει τη σημασία της συνεργασίας και του κατάλληλου διαλόγου μεταξύ των αρχών και των κοινωνικών εταίρων, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων των ΜΜΕ και των καταναλωτών.

4.15   Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στη σπουδαιότητα των συνοδευτικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα μέρη τα οποία υπόκεινται ενδεχομένως στην υποχρέωση εφαρμογής του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων, εφόσον τελικά εγκριθεί, μπορούν να ενημερωθούν σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής και ομοιόμορφης ερμηνείας του. Μέσω του συστήματος πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς (IMI) και άλλων διαύλων πληροφόρησης, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν την ενημέρωση όλων των ενδιαφερομένων σχετικά με το γενικό περιεχόμενο του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων, καθώς και σχετικά με τις διαφορές μεταξύ εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων των πτυχών που αφορούν τη νομολογία και τις βέλτιστες πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί.

5.   Ειδικές παρατηρήσεις

5.1   Καλύτερη συνεκτίμηση των ειδικών χαρακτηριστικών των ΜΜΕ

5.1.1   Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η παρούσα πρόταση κανονισμού θα πρέπει να βελτιωθεί και να συνεκτιμηθούν καλύτερα τα ειδικά χαρακτηριστικά των ΜΜΕ:

5.1.2   Η πρόταση δεν είναι αρκετά εύχρηστη για τις ΜΜΕ. Ένα περίπλοκο και αφηρημένο μέσο στον τομέα του δικαίου των συμβάσεων που περιέχει σε ορισμένα σημεία αναφορές στις διαφορετικές εγχώριες νομοθεσίες των 27 κρατών μελών δεν μπορεί να εφαρμοστεί από τις ΜΜΕ χωρίς υπηρεσίες υποστήριξης και νομικές συμβουλές. Τα εργαλεία εφαρμογής είναι απολύτως απαραίτητα και μπορούν να συμβάλουν ώστε οι ΜΜΕ να επιλέξουν το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων.

5.1.3   Οι οργανώσεις των ΜΜΕ (9) υποστηρίζουν την ανάγκη να εξασφαλιστεί μια πιο δίκαιη ισορροπία μεταξύ των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των συμβαλλομένων μερών στις σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών και ζητούν ορισμένες διευκρινίσεις και απλουστεύσεις:

5.1.4   Το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων πρέπει να εξασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή της αρχής «Σκέψου πρώτα σε μικρή κλίμακα» και της αρχής της αναλογικότητας σε όλα τα στάδια, καθώς και τη μείωση της γραφειοκρατίας και των περιττών εξόδων για τις ΜΜΕ. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρηθεί στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο το κανονιστικό κόστος για τις ΜΜΕ και καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεκτιμήσουν αυτές τις πτυχές κατά την ολοκλήρωση του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων.

5.2   Προστασία των καταναλωτών

5.2.1   Η ΕΟΚΕ τονίζει για μια ακόμη φορά τη σημασία της εγγύησης της ασφάλειας δικαίου, «βάσει των πλέον προηγμένων μορφών προστασίας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις», χωρίς να εμποδίζονται «τα κράτη μέλη να διατηρούν ή να εισάγουν αυστηρότερα προστατευτικά μέτρα για τους καταναλωτές» (10) και «υπέρ μιας ενιαίας αγοράς “λειτουργικού χαρακτήρα” προς όφελος του πολίτη-καταναλωτή» (11).

5.2.2   Το περιεχόμενο του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων έχει προκαλέσει τη δυσαρέσκεια και τις επικρίσεις πολλών οργανώσεων καταναλωτών (εστιάζονται στο επίπεδο προστασίας των καταναλωτών σε σχέση με άρθρο 169, παράγραφος 4 της Συνθήκης, το γεγονός ότι το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων θα εφαρμοστεί χωρίς να ληφθεί πραγματικά υπόψη η βούληση των καταναλωτών, κλπ.), οι οποίες ζητούν να εξαιρεθούν οι συμβάσεις μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών από το πεδίο εφαρμογής του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων.

5.2.3   Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που φανερώνουν ότι η πρόταση κανονισμού δεν εξασφαλίζει το ανώτατο επίπεδο προστασίας των καταναλωτών:

5.2.4   Για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών, χρειάζονται ειδικά μέτρα που να εγγυώνται την ευθύνη και τη διασυνοριακή παρακολούθηση σε περίπτωση υπεξαίρεσης ή απάτης, δεδομένου ότι ποσοστό 59 % των καταναλωτών αναφέρει ότι αυτό το εμπόδιο τους αποτρέπει από την πραγματοποίηση διασυνοριακών συναλλαγών.

5.3   Κατάρτιση πρότυπων ευρωπαϊκών συμβατικών όρων

5.3.1   Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη επεξεργασίας πρότυπων ευρωπαϊκών συμβάσεων, οι οποίες:

Τα εργαλεία εφαρμογής είναι εξαιρετικά χρήσιμα για τις ΜΜΕ που επιθυμούν να συνάψουν διασυνοριακές συμβάσεις με καταναλωτές.

5.3.2   Πολύ σημαντική είναι επίσης η ενεργός συμμετοχή του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, των ΜΜΕ και των καταναλωτών στην κατάρτιση των πρότυπων ευρωπαϊκών συμβατικών όρων.

5.4   Κατοχύρωση μεγαλύτερης ασφάλειας δικαίου

5.4.1   Η πρόταση κανονισμού δημιουργεί προβλήματα σε ό,τι αφορά τον καθορισμό της κατάλληλης νομικής βάσης, την ερμηνεία και την εφαρμογή.

5.4.2   Σε πολλά σημεία γίνεται αναφορά στο εθνικό δίκαιο (για παράδειγμα σε ό,τι αφορά την ακυρότητα σύμβασης λόγω απουσίας δικαιοπρακτικής ικανότητας και παράνομου ή αντίθετου προς τα χρηστά συναλλακτικά ήθη χαρακτήρα της σύμβασης, τον καθορισμό της γλώσσας της σύμβασης, την απαγόρευση της διακριτικής μεταχείρισης, την εκπροσώπηση, την πολλαπλότητα οφειλετών και δανειστών, την αλλαγή των μερών σε περίπτωση εκχώρησης, συμψηφισμού και συγχώνευσης, το δίκαιο περί ιδιοκτησίας συμπεριλαμβανομένης της μεταβίβασης της κυριότητας, το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας και το δίκαιο των αδικοπραξιών), γεγονός που θα υποχρεώσει τους εμπόρους να μελετήσουν το νομοθετικό πλαίσιο και να επιβαρυνθούν με το κόστος παροχής νομικών συμβουλών. Έτσι, αυξάνεται ακόμη περισσότερο η νομική αβεβαιότητα.

5.4.3   Δεν υπάρχουν μηχανισμοί για τη διασφάλιση της ομοιόμορφης εφαρμογής του προτεινόμενου κανονισμού σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια βάση δεδομένων δικαστικών αποφάσεων δεν θα αποτελέσει έγκυρο νομικό προηγούμενο για τα εθνικά δικαστήρια που είναι αρμόδια για την ερμηνεία και την εφαρμογή του κανονισμού. Επιπλέον, λόγω των δυνατοτήτων διαφορετικής ερμηνείας θα αυξηθεί η νομική αβεβαιότητα.

5.4.4   Συνιστάται η παρακολούθηση των δικαστικών αποφάσεων και η εκπόνηση ετήσιων εκθέσεων, τουλάχιστον κατά τα πρώτα πέντε χρόνια εφαρμογής του κανονισμού, ούτως ώστε τα αποτελέσματα να αξιολογούνται σε συνεχή βάση και να λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα για τη διευκόλυνση της ομοιόμορφης ερμηνείας του προτεινόμενου κανονισμού σε ολόκληρη την Ένωση.

5.5   Περαιτέρω παρατηρήσεις

5.5.1 Σε περιόδους κρίσεων, θεωρείται απίθανο να διατεθούν σε εθνικό επίπεδο σημαντικά ποσά για δράσεις ενημέρωσης και προώθησης του νέου κανονισμού. Συνιστάται να συμπληρωθεί το σημείο 4 (Δημοσιονομικές επιπτώσεις) της αιτιολογικής έκθεσης με μέτρα στήριξης σχετικά με τη διοργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων από την Επιτροπή για εκπροσώπους ενώσεων επιχειρήσεων, οργανώσεων ΜΜΕ και καταναλωτών, οι οποίες, με τη σειρά τους, θα ενημερώσουν τα μέλη τους σε ό,τι αφορά το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να προβλεφθούν μέτρα για τη στήριξη αυτών των οργανώσεων στην παροχή δωρεάν συμβουλών σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού.

(1)  ΕΕ C 84, 17.3.2011, σ. 1.

(2)  ΕΕ L 304, 22.11.2011, σ. 64.

(3)  Consumer Market Scoreboard, 5η Έκδοση, Μάρτιος 2011

(4)  COM(2011) 636 final.

(5)  COM(2011) 635 final.

(6)  ΕΕ L 177, 4.7.2008, σ. 6.

(7)  ΕΕ C 84, 17.3.2011, σ. 1.

(8)  EUROSTAT.

(9)  Έγγραφα θέσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βιοτεχνικών και Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (UEAPME):

(10)  ΕΕ C 84, 17.3.2011, σ.1.

(11)  ΕΕ C 132, 3.5.2011, σ. 3.