ΑΝΑΚΟΊΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΚΟΙΝΟΒΟΫΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΫΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΌ ΣΥΝΈΔΡΙΟ

ΕΤΉΣΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΊ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ 2010

2011/C 332/01

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Συνοδευτική σημείωση των ενοποιημένων λογαριασμών

Ισολογισμός

Λογαριασμός οικονομικού αποτελέσματος

Πίνακας ταμειακών ροών

Κατάσταση μεταβολών του καθαρού ενεργητικού

Σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων

Εκθέσεις σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού

Επεξηγηματικές σημειώσεις των εκθέσεων για την εκτέλεση του προϋπολογισμού

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

Οι ετήσιοι ενοποιημένοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2010 καταρτίστηκαν με βάση τις πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τα ευρωπαϊκά όργανα και οργανισμούς βάσει του άρθρου 129 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δια της παρούσης, δηλώνω ότι οι ετήσιοι ενοποιημένοι λογαριασμοί καταρτίστηκαν σύμφωνα με τον Τίτλο VII του ισχύοντος δημοσιονομικού κανονισμού και σύμφωνα με τις αρχές, τους κανόνες και τις μεθόδους που ορίζονται στις σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων.

Από τους υπολόγους των εν λόγω θεσμικών οργάνων και οργανισμών, αφού πιστοποίησαν την αξιοπιστία τους, παρέλαβα όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την κατάρτιση των λογαριασμών, οι οποίοι παρουσιάζουν τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Δια της παρούσης, πιστοποιώ ότι, με βάση τις πληροφορίες αυτές και τους ελέγχους τους οποίους έκρινα αναγκαίους να διενεργήσω πριν από την υπογραφή των λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαθέτω εύλογη βεβαιότητα ότι οι λογαριασμοί παρουσιάζουν πιστή εικόνα της οικονομικής κατάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά όλα τα ουσιαστικά σημεία.

ΜΕΡΟΣ Ι

Ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ευρωπαϊκής ένωσης και επεξηγηματικές σημειώσεις

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ισολογισμός

Λογαριασμός οικονομικού αποτελέσματος

Πίνακας ταμειακών ροών

Κατάσταση μεταβολών του καθαρού ενεργητικού

Σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων:

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΟΥ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1.   ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ

1.1   ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Οι ενοποιημένοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτουν τη λογιστική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας και της (υπό εκκαθάριση) Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα. Η λογιστική αυτή τηρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου της 25ης Ιουνίου 2002 (ΕΕ L 248 της 16.9.2002), για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2342/2002 της Επιτροπής της 23ης Δεκεμβρίου 2002, για τη θέσπιση των κανόνων εφαρμογής του εν λόγω δημοσιονομικού κανονισμού.

Σύμφωνα με το άρθρο 133 του δημοσιονομικού κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Ένωση προετοίμασε τις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της για το 2010 σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση που προκύπτουν από Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (IPSAS) ή, ελλείψει αυτών, από Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (ΔΠΧΠ - IFRS). Αυτοί οι κανόνες λογιστικής, που υιοθετήθηκαν από τον υπόλογο της Επιτροπής, πρέπει να εφαρμόζονται από όλα τα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ που εμπίπτουν στο πεδίο της ενοποίησης, ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύνολο κανόνων όσον αφορά τη λογιστική μεταχείριση, την εκτίμηση της αξίας και την εμφάνιση των λογαριασμών με στόχο την εναρμόνιση των διαδικασιών κατάρτισης των δημοσιονομικών καταστάσεων και την ενοποίηση. Οι λογαριασμοί αυτοί τηρούνται σε ευρώ ανά ημερολογιακό έτος.

1.2   ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Στόχος των οικονομικών καταστάσεων είναι να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σε ένα ευρύ φάσμα χρηστών για την οικονομική κατάσταση, την απόδοση και τις ταμειακές ροές μιας οντότητας. Στόχος της ΕΕ ως δημόσιου τομέα, είναι ειδικότερα η παροχή χρήσιμων πληροφοριών για τη λήψη αποφάσεων και την απόδειξη της λογιστικής αξιοπιστίας της ίδιας της οντότητας όσον αφορά τους πόρους που έχουν τεθεί στη διάθεσή της. Το παρόν έγγραφο καταρτίστηκε με βάση τους στόχους αυτούς. Το άρθρο 124 του δημοσιονομικού κανονισμού ορίζει τις λογιστικές αρχές βάσει των οποίων πρέπει να καταρτίζονται οι δημοσιονομικές καταστάσεις, δηλαδή:

Η κατάρτιση των ενοποιημένων δημοσιονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τους προαναφερθέντες κανόνες και αρχές απαιτεί να προβαίνει η διοίκηση σε εκτιμήσεις που επηρεάζουν τα ποσά που αναφέρονται σε ορισμένες θέσεις του ενοποιημένου ισολογισμού και στον ενοποιημένο λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος, καθώς και τις σχετικές πληροφορίες σχετικά με ενδεχόμενες απαιτήσεις και υποχρεώσεις.

1.3   ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ

Πεδίο εφαρμογής της ενοποίησης

Οι ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν όλες τις σημαντικές ελεγχόμενες οντότητες (θεσμικά όργανα και οργανισμούς), συγγενείς και κοινές επιχειρήσεις, που αντιστοιχούν σε 43 ελεγχόμενες οντότητες, 5 κοινές επιχειρήσεις και 4 συγγενείς επιχειρήσεις. Ο πλήρης κατάλογος των ενοποιημένων οντοτήτων παρατίθεται στη σημείωση 10. Σε σύγκριση με το 2009, το πεδίο της ενοποίησης επεκτάθηκε κατά τρεις ελεγχόμενες οντότητες (ένα θεσμικό όργανο, δύο οργανισμούς), μία συγγενή επιχείρηση και μία κοινή επιχείρηση. Οι προσθήκες αυτές δεν έχουν ουσιώδη αντίκτυπο στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις.

Ελεγχόμενες οντότητες

Η απόφαση να συμπεριληφθεί οντότητα στο πεδίο εφαρμογής της ενοποίησης βασίζεται στην έννοια του ελέγχου. Ελεγχόμενες οντότητες είναι όλες οι οντότητες επί των οποίων η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει, άμεσα ή έμμεσα, την εξουσία να ελέγχει τις οικονομικές και λειτουργικές πολιτικές, ώστε να επωφελείται από τις δραστηριότητες των οντοτήτων αυτών. Η εξουσία αυτή πρέπει να μπορεί να ασκείται επί του παρόντος. Οι ελεγχόμενες οντότητες είναι πλήρως ενοποιημένες. Η ενοποίηση αρχίζει την πρώτη ημερομηνία κατά την οποία υφίσταται ο έλεγχος και τελειώνει όταν ο έλεγχος δεν υφίσταται πλέον.

Οι πλέον κοινοί δείκτες ελέγχου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι οι ακόλουθοι: η δημιουργία της οντότητας μέσω ιδρυτικών συνθηκών ή παράγωγου δικαίου, η χρηματοδότηση της οντότητας από τον γενικό προϋπολογισμό, η ύπαρξη δικαιωμάτων ψήφου στα διευθυντικά όργανα, ο λογιστικός έλεγχος από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και η απαλλαγή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είναι σαφές ότι πρέπει να γίνεται εκτίμηση σε επίπεδο οντότητας για να αποφασισθεί κατά πόσο ένα ή το σύνολο των προαναφερθέντων κριτηρίων επαρκούν για να κινητοποιήσουν τη διενέργεια ελέγχου.

Με βάση την προσέγγιση αυτή, τα θεσμικά όργανα (εκτός από την ΕΚΤ) και οι οργανισμοί της ΕΕ (με εξαίρεση τους οργανισμούς του πρώην 2ου πυλώνα) θεωρείται ότι τελούν υπό τον αποκλειστικό έλεγχο της ΕΕ και ως εκ τούτου συμπεριλαμβάνονται στο πεδίο εφαρμογής της ενοποίησης. Επιπλέον, η υπό εκκαθάριση Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) θεωρείται επίσης ως ελεγχόμενη οντότητα.

Όλες οι ουσιώδεις ενδοεταιρικές συναλλαγές και υπόλοιπα μεταξύ των ελεγχόμενων οντοτήτων της ΕΕ απαλείφονται, ενώ τα μη υλοποιηθέντα κέρδη και ζημίες από συναλλαγές μεταξύ οντοτήτων δεν είναι ουσιώδη και συνεπώς δεν απαλείφονται.

Κοινές επιχειρήσεις

Κοινή επιχείρηση είναι μια συμβατική ρύθμιση με την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση και ένα ή περισσότερα μέρη (οι «εταίροι») αναλαμβάνουν οικονομική δραστηριότητα υποκείμενη σε κοινό έλεγχο. Ως κοινός έλεγχος ορίζεται ο συμβατικός επιμερισμός του ελέγχου, άμεσα ή έμμεσα, μιας δραστηριότητας που συνίσταται σε δυναμικό εξυπηρέτησης.

Οι συμμετοχές σε κοινές επιχειρήσεις υπολογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης και αναγνωρίζονται αρχικά στην τιμή κόστους. Οι συμμετοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα αποτελέσματα των από κοινού ελεγχόμενων οντοτήτων της αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος της ΕΕ, και οι συμμετοχές της στις μεταβολές των αποθεματικών αναγνωρίζονται στα αποθεματικά. Το αρχικό κόστος συν όλες οι μεταβολές (περαιτέρω συνεισφορές, μερίδιο αποτελεσμάτων και μεταβολές αποθεματικών, απομειώσεις αξίας, και μερίσματα) δίνουν τη λογιστική αξία των κοινών επιχειρήσεων στη λογιστική της ΕΕ την ημερομηνία του ισολογισμού.

Τα μη υλοποιηθέντα κέρδη και ζημίες από συναλλαγές μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των από κοινού ελεγχόμενων οντοτήτων της δεν είναι ουσιώδη και συνεπώς δεν απαλείφονται. Οι λογιστικές πολιτικές των κοινών επιχειρήσεων μπορεί να διαφέρουν από αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παρεμφερείς συναλλαγές και γεγονότα υπό παρόμοιες συνθήκες.

Συγγενείς επιχειρήσεις

Συγγενείς επιχειρήσεις είναι οι οντότητες επί των οποίων η Ευρωπαϊκή Ένωση ασκεί, άμεσα ή έμμεσα, σημαντική επιρροή, αλλά όχι έλεγχο. Τεκμαίρεται ότι ασκείται σημαντική επιρροή εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέχει άμεσα ή έμμεσα το 20% των δικαιωμάτων ψήφου ή περισσότερο.

Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις υπολογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης και αναγνωρίζονται αρχικά στην τιμή κόστους. Το μερίδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα αποτελέσματα των συγγενών της επιχειρήσεων αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος της ΕΕ, και το μερίδιό της στις μεταβολές των αποθεματικών αναγνωρίζεται στα αποθεματικά της ΕΕ. Το αρχικό κόστος συν όλες οι μεταβολές (περαιτέρω συνεισφορές, μερίδιο αποτελεσμάτων και μεταβολές αποθεματικών, απομειώσεις αξίας, και μερίσματα) δίνουν τη λογιστική αξία των συγγενών επιχειρήσεων στη λογιστική της ΕΕ την ημερομηνία του ισολογισμού. Τα μερίσματα από συγγενή επιχείρηση μειώνουν τη λογιστική αξία του στοιχείου ενεργητικού. Τα μη υλοποιηθέντα κέρδη και ζημίες από συναλλαγές μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των συγγενών επιχειρήσεών της δεν είναι ουσιώδη και συνεπώς δεν απαλείφονται.

Οι λογιστικές πολιτικές των συγγενών επιχειρήσεων μπορεί να διαφέρουν από αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παρεμφερείς συναλλαγές και γεγονότα υπό παρόμοιες συνθήκες. Όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει με μερίδιο 20% και πλέον σε ταμείο επενδυτικών κεφαλαίων δεν προσπαθεί να ασκήσει σημαντική επιρροή επ’ αυτών. Συνεπώς, τα ταμεία αυτά αντιμετωπίζονται ως χρηματοοικονομικά μέσα τα οποία ταξινομούνται ως διαθέσιμα προς πώληση και δεν εφαρμόζεται η μέθοδος της καθαρής θέσης.

Μη ενοποιημένες οντότητες τα κεφάλαια των οποίων διαχειρίζεται η Επιτροπή

Η Επιτροπή διαχειρίζεται τα κεφάλαια του κοινού καθεστώτος ασφάλισης ασθενείας για το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης και τα κεφάλαια του Ταμείου Εγγύησης Συμμετεχόντων, για λογαριασμό τους. Ωστόσο, επειδή οι οντότητες αυτές δεν ελέγχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχουν ενοποιηθεί στους λογαριασμούς της – για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα εν λόγω ποσά βλ. σημείωση 11.

1.4   ΒΑΣΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ

1.4.1    Νομίσματα και βάσεις μετατροπής

Νόμισμα λειτουργίας και τηρούμενο νόμισμα

Οι δημοσιονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σε εκατομμύρια ευρώ, διότι το ευρώ αποτελεί το νόμισμα λειτουργίας και το τηρούμενο νόμισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συναλλαγές και υπόλοιπα

Οι συναλλαγές σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τη συναλλαγματική ισοτιμία ως έχει την ημερομηνία των συναλλαγών. Τα συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες που προκύπτουν από τον διακανονισμό συναλλαγών σε ξένο νόμισμα και από τη μετατροπή στο τέλος της χρήσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού σε ξένα νομίσματα αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Εφαρμόζονται διαφορετικές μέθοδοι μετατροπής για τα ενσώματα πάγια και άυλα στοιχεία ενεργητικού τα οποία αποτιμώνται στην τιμή αγοράς, η οποία μετατρέπεται σε ευρώ με βάση την ισοτιμία που ίσχυε την ημέρα της αγοράς τους.

Τα υπόλοιπα τέλους χρήσης χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού εκφρασμένων σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες που ίσχυαν την 31η Δεκεμβρίου:

Συναλλαγματικές ισοτιμίες του ΕΥΡΩ

Οι μεταβολές στην εύλογη αξία χρηματικών κινητών τίτλων εκφρασμένων σε ξένο νόμισμα και χαρακτηρισμένων ως διαθέσιμων προς πώληση, που οφείλονται σε διαφορά μετατροπής αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Διαφορές μετατροπής μη χρηματικών χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού αποτιμώμενων στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Οι διαφορές μετατροπής μη χρηματικών χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού ταξινομημένων ως διαθέσιμων προς πώληση περιλαμβάνονται στο αποθεματικό εύλογης αξίας.

1.4.2    Χρησιμοποίηση εκτιμήσεων

Σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (International Public Sector Accounting Standards — IPSAS) και τις γενικώς παραδεκτές λογιστικές αρχές, οι δημοσιονομικές καταστάσεις πρέπει να περιλαμβάνουν ποσά στηριζόμενα σε εκτιμήσεις και παραδοχές των διαχειριστών με βάση τις πλέον αξιόπιστες διαθέσιμες πληροφορίες. Στις σημαντικές εκτιμήσεις συγκαταλέγονται, χωρίς να περιορίζονται σε αυτά, ποσά για παροχές στο προσωπικό, προβλέψεις, ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος επί αποθεμάτων και εισπρακτέων, τα δεδουλευμένα έσοδα και έξοδα, οι ενδεχόμενες απαιτήσεις και υποχρεώσεις και ο βαθμός απομείωσης της αξίας ενσώματων παγίων στοιχείων ενεργητικού. Τα τελικά αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν από τις εκτιμήσεις αυτές. Οι αλλαγές που αφορούν τις εκτιμήσεις αντανακλώνται στην περίοδο κατά την οποία καθίστανται γνωστές.

1.5   ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

1.5.1    Άυλα στοιχεία ενεργητικού

Οι αγοραζόμενες άδειες λογισμικού υπολογιστών εμφανίζονται στο ιστορικό τους κόστος μείον σωρευμένες αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης. Τα στοιχεία ενεργητικού υφίστανται γραμμική απόσβεση επί της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής τους. Τα άυλα στοιχεία ενεργητικού που αναπτύσσονται εσωτερικά κεφαλαιοποιούνται όταν πληρούνται τα σχετικά κριτήρια των λογιστικών κανόνων της ΕΕ. Οι κεφαλαιοποιήσιμες δαπάνες εμπεριέχουν όλες τις άμεσα καταλογίσιμες δαπάνες που απαιτούνται για τη δημιουργία, την παραγωγή και την προετοιμασία του περιουσιακού στοιχείου για τη λειτουργία που έχει προσδιορίσει η διοίκηση. Οι δαπάνες που αφορούν ερευνητικές δραστηριότητες, μη κεφαλοποιήσιμες αναπτυξιακές δαπάνες και δαπάνες συντήρησης αναγνωρίζονται ως έξοδα, κάθε φορά που πραγματοποιούνται.

1.5.2    Ενσώματα πάγια στοιχεία

Όλα τα ενσώματα πάγια στοιχεία εμφανίζονται στο ιστορικό τους κόστος μείον σωρευμένες αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης. Στο ιστορικό κόστος περιλαμβάνονται οι δαπάνες που αφορούν άμεσα στην απόκτηση ή την κατασκευή του εκάστοτε στοιχείου ενεργητικού.

Τα επακόλουθα έξοδα περιλαμβάνονται στη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου ή, ανάλογα με την περίπτωση, αναγνωρίζονται ως χωριστό περιουσιακό στοιχείο μόνον όταν υπάρχει πιθανότητα να απορρεύσουν από αυτό στο μέλλον οικονομικά οφέλη ή δυναμικό εξυπηρέτησης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το κόστος του συγκεκριμένου στοιχείου μπορεί να μετρηθεί με αξιόπιστο τρόπο. Οι δαπάνες επισκευής και συντήρησης χρεώνονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται. Δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συνάπτει δάνεια προκειμένου να χρηματοδοτήσει την αγορά ενσώματων πάγιων στοιχείων ενεργητικού, δεν υφίσταται κόστος δανεισμού σε σχέση με αγορές του είδους αυτού.

Γήπεδα και έργα τέχνης δεν υφίστανται απόσβεση, δεδομένου ότι η ωφέλιμη ζωή τους είναι αορίστου διάρκειας. Τα υπό κατασκευή πάγια στοιχεία δεν υφίστανται απόσβεση δεδομένου ότι δεν είναι ακόμη διαθέσιμα προς χρήση. Η απόσβεση άλλων στοιχείων ενεργητικού υπολογίζεται σύμφωνα με τη γραμμική μέθοδο για τον καταλογισμό του κόστους τους στις υπολειμματικές τους αξίες κατά τη διάρκεια της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής τους, ως εξής:

Πίνακας συντελεστών απόσβεσης

Κέρδη ή ζημίες από πώληση στοιχείων προκύπτουν από τη σύγκριση των προσόδων μείον τα έξοδα πώλησης με τη λογιστική αξία του πωληθέντος στοιχείου και περιλαμβάνονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Μισθώσεις

Οι μισθώσεις ενσώματων στοιχείων κατατάσσονται ως χρηματοδοτικές μισθώσεις, όταν ουσιαστικά οι κίνδυνοι και τα οφέλη από την κυριότητα περιέρχονται στο σύνολό τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι χρηματοδοτικές μισθώσεις κεφαλαιοποιούνται κατά τη σύναψη της μίσθωσης στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ εύλογης αξίας του μισθωμένου στοιχείου και παρούσας αξίας των ελάχιστων μισθωμάτων. Κάθε μίσθωμα περιλαμβάνει δύο μέρη, το ένα αναφερόμενο στο κυρίως ποσό και το άλλο στο κόστος χρηματοδότησης, ούτως ώστε να επιτυγχάνεται ένας σταθερός ρυθμός εξόφλησης του υπολοίπου. Οι υποχρεώσεις μίσθωσης, μείον το κόστος χρηματοδότησης, περιλαμβάνονται στα λοιπά στοιχεία παθητικού (μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα). Οι τόκοι, οι οποίοι αποτελούν στοιχείο του κόστους χρηματοδότησης, χρεώνονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος για την περίοδο της μίσθωσης, έτσι ώστε, για κάθε περίοδο, να προκύπτει ένα σταθερό περιοδικό επιτόκιο ως προς το υπόλοιπο της υποχρέωσης. Τα στοιχεία ενεργητικού στο πλαίσιο χρηματοδοτικών μισθώσεων αποσβένονται με βάση τη μικρότερη χρονική περίοδο μεταξύ χρήσιμης διάρκειας ζωής και χρόνου μίσθωσης.

Σε περίπτωση που στον εκμισθωτή αναλογεί σημαντικό μερίδιο των κινδύνων και οφελών κυριότητας, οι μισθώσεις ταξινομούνται ως λειτουργικές μισθώσεις. Οι πληρωμές που πραγματοποιούνται για λειτουργικές μισθώσεις χρεώνονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος με γραμμικό τρόπο για την περίοδο που καλύπτει η μίσθωση.

1.5.3    Απομείωση αξίας μη χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού

Στοιχεία ενεργητικού με αόριστη διάρκεια ζωής δεν υπόκεινται σε απόσβεση, αλλά ελέγχονται κατ’ έτος για το ενδεχόμενο απομείωσης της αξίας τους. Στοιχεία ενεργητικού που υπόκεινται σε απόσβεση ελέγχονται για το ενδεχόμενο απομείωσης της αξίας τους κάθε φορά που υπάρχουν ενδείξεις ότι εξαιτίας ορισμένων γεγονότων ή αλλαγής των περιστάσεων, η λογιστική αξία μπορεί να μην είναι ανακτήσιμη. Ζημία απομείωσης αναγνωρίζεται για το ποσό κατά το οποίο η λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει το ανακτήσιμο ποσό. Ανακτήσιμο ποσό είναι η υψηλότερη τιμή μεταξύ εύλογης αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου μείον το κόστος πώλησης, και αξίας χρήσης.

Η υπολειμματική αξία και ωφέλιμη ζωή των άυλων και ενσώματων πάγιων στοιχείων ενεργητικού επανεξετάζονται και, ενδεχομένως, προσαρμόζονται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Η λογιστική αξία ενός περιουσιακού στοιχείου προσαρμόζεται αμέσως στο εκτιμώμενο ανακτήσιμο ποσό, εάν είναι μεγαλύτερη από αυτό. Εάν οι λόγοι για απομειώσεις αξίας που αναγνωρίστηκαν τα προηγούμενα έτη δεν ισχύουν πλέον, αυτές οι ζημίες απομείωσης αντιλογίζονται κατάλληλα.

1.5.4    Επενδύσεις

Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις και σε κοινές επιχειρήσεις

Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις και σε κοινές επιχειρήσεις καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Το κόστος συμμετοχικών τίτλων προσαρμόζεται έτσι ώστε να αντανακλά το μερίδιο των αυξήσεων ή των μειώσεων των καθαρών στοιχείων ενεργητικού των συγγενών επιχειρήσεων και των κοινών επιχειρήσεων που μπορεί να καταλογιστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την αρχική αναγνώριση, εάν υπάρχουν ενδείξεις απομείωσης αξίας και μειώνεται, ενδεχομένως, στο χαμηλότερο εισπράξιμο ποσό. Το ανακτήσιμο ποσό προσδιορίζεται όπως περιγράφεται στη σημείωση 1.5.3. Εάν ο λόγος για μείωση αξίας παύσει να ισχύει σε μεταγενέστερη ημερομηνία, η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται στη λογιστική αξία που θα είχε προσδιοριστεί εάν δεν είχε αναγνωριστεί ζημία απομείωσης.

Επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων

Ταξινόμηση και μέτρηση

Οι επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων ταξινομούνται ως στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση (βλ. σημείωση 1.5.5) και, ως εκ τούτου, εμφανίζονται στην εύλογη αξία τους, με κέρδη και ζημίες που προκύπτουν από τις μεταβολές της εύλογης αξίας (συμπεριλαμβανομένων των συναλλαγματικών διαφορών) οι οποίες αναγνωρίζονται στο αποθεματικό εύλογης αξίας.

Προβληματισμοί σχετικά με την εύλογη αξία

Οι επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων, δεδομένου ότι δεν έχουν χρηματιστηριακή τιμή σε ενεργό αγορά, αποτιμώνται μεμονωμένα με βάση τη χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους αγοράς και καθαρής αξίας ενεργητικού (net asset value ή «NAV»). Τα μη υλοποιηθέντα κέρδη που προκύπτουν από τη μέτρηση της εύλογης αξίας αναγνωρίζονται μέσω των αποθεματικών και οι μη υλοποιηθείσες ζημίες ελέγχονται για το ενδεχόμενο απομείωσης αξίας, έτσι ώστε να προσδιοριστεί αν πρέπει να αναγνωρισθούν ως ζημίες απομείωσης στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος ή ως μεταβολές στο αποθεματικό εύλογης αξίας.

1.5.5    Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού

Ταξινόμηση

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ταξινομεί τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού της στις ακόλουθες κατηγορίες: χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων, δάνεια και απαιτήσεις, επενδύσεις που διακρατούνται μέχρι τη λήξη, και χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση. Η ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού καθορίζεται κατά την αρχική αναγνώριση και επανεκτιμάται την ημερομηνία κάθε ισολογισμού.

i)   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ταξινομούνται στην κατηγορία αυτή εάν έχουν αποκτηθεί κυρίως για λόγους βραχυπρόθεσμης πώλησης ή εάν έχουν χαρακτηρισθεί έτσι από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα παράγωγα ταξινομούνται επίσης στην κατηγορία αυτή. Τα στοιχεία ενεργητικού στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται ως κυκλοφορούν ενεργητικό αν προβλέπεται ότι θα υλοποιηθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

ii)   Δάνεια και απαιτήσεις

Τα δάνεια και οι απαιτήσεις είναι μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με καθορισμένες ή προσδιοριστέες πληρωμές που δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ενεργό αγορά. Προκύπτουν όταν η ΕΕ παρέχει χρήματα, αγαθά ή υπηρεσίες απευθείας σε έναν οφειλέτη χωρίς πρόθεση διαπραγμάτευσης της απαίτησης. Συμπεριλαμβάνονται στο μη κυκλοφορούν ενεργητικό, εκτός από απαιτήσεις που λήγουν εντός 12μήνου από την ημερομηνία του ισολογισμού.

iii)   Επενδύσεις διακρατούμενες μέχρι τη λήξη τους

Επενδύσεις διακρατούμενες μέχρι τη λήξη τους είναι μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με καθορισμένες ή προσδιορίσιμες πληρωμές και σταθερές προθεσμίες, τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σαφώς την πρόθεση και τη δυνατότητα να διακρατήσει μέχρι τη λήξη τους. Κατά τη διάρκεια αυτού του οικονομικού έτους, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είχε καθόλου επενδύσεις στην κατηγορία αυτήν.

iv)   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση

Διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία ενεργητικού είναι μη παράγωγα στοιχεία τα οποία είτε χαρακτηρίζονται ως τέτοια είτε δεν ανήκουν σε καμία από τις υπόλοιπες κατηγορίες. Ταξινομούνται είτε ως κυκλοφορούν είτε ως μη κυκλοφορούν ενεργητικό, ανάλογα με τη χρονική περίοδο που η ΕΕ προτίθεται να τα διαθέσει. Οι επενδύσεις σε μη ενοποιημένες οντότητες και άλλες επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου (π.χ. πράξεις επιχειρηματικού κεφαλαίου) για τις οποίες δεν χρησιμοποιείται η μέθοδος της καθαρής θέσης, ταξινομούνται επίσης ως διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού.

Αρχική αναγνώριση και επιμέτρηση

Αγοραπωλησίες χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων, διακρατούμενων μέχρι τη λήξη και διαθέσιμων προς πώληση αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής, δηλαδή την ημερομηνία κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση αναλαμβάνει δέσμευση αγοράς ή πώλησης του στοιχείου ενεργητικού. Τα δάνεια αναγνωρίζονται όταν μεταβιβάζονται μετρητά στους δανειζόμενους. Τα χρηματοοικονομικά μέσα αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους συν το κόστος συναλλαγής για όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία που δεν αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους, ενώ το κόστος συναλλαγής καταχωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Η εύλογη αξία ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού κατά την αρχική αναγνώριση, ισοδυναμεί συνήθως με την τιμή συναλλαγής (δηλαδή την εύλογη αξία του καταβληθέντος τιμήματος). Ωστόσο, όταν χορηγείται μακροπρόθεσμο δάνειο άτοκο ή με επιτόκιο κατώτερο της αγοράς, ως εύλογη αξία του μπορεί να ληφθεί η παρούσα αξία όλων των μελλοντικών εισπράξεων προεξοφλημένων με το ισχύον επιτόκιο για παρεμφερές μέσο παρόμοιας πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Τα δάνεια που χορηγούνται από κεφάλαια ληφθέντων δανείων μετρώνται στην ονομαστική τους αξία, η οποία θεωρείται ότι είναι η εύλογη αξία του δανείου. Αυτό αιτιολογείται ως εξής:

Τα χρηματοοικονομικά μέσα παύουν να αναγνωρίζονται όταν τα δικαιώματα είσπραξης ταμειακών ροών από τις επενδύσεις έχουν λήξει ή μεταβιβαστεί και όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μεταβιβάσει όλους τους κινδύνους και τα οφέλη κυριότητας.

Επακόλουθη επιμέτρηση

Οι εύλογες αξίες επενδύσεων εισηγμένων σε ενεργές αγορές βασίζονται σε τρέχουσες τιμές ζήτησης. Εάν η αγορά ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού είναι μη ενεργή (και για μη εισηγμένους τίτλους), η Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζει την εύλογη αξία χρησιμοποιώντας τεχνικές αποτίμησης. Σε αυτές περιλαμβάνεται η χρήση πρόσφατων συναλλαγών σε καθαρά εμπορική βάση, η αναφορά σε άλλα μέσα ίδιας φύσεως, η ανάλυση των προεξοφλημένων ταμειακών ροών, τα μοντέλα τιμολόγησης δικαιωμάτων προαίρεσης και άλλες τεχνικές αποτίμησης που χρησιμοποιούνται ευρέως από τους συμμετέχοντες στην αγορά.

Σε περίπτωση που η εύλογη αξία επενδύσεων σε συμμετοχικούς τίτλους που δεν έχουν χρηματιστηριακή τιμή σε ενεργό αγορά δεν μπορεί να μετρηθεί με αξιοπιστία, οι επενδύσεις αποτιμώνται στην τιμή κόστους μείον τις ζημίες από απομείωση αξίας.

Απομείωση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ελέγχει κατά την ημερομηνία του ισολογισμού αν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ως προς την απομείωση αξίας ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού. Απομείωση αξίας ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου και ζημίες απομείωσης υφίστανται όταν, και μόνον όταν, υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις μείωσης της αξίας του ως αποτέλεσμα ενός ή περισσότερων γεγονότων επελθόντων μετά την αρχική αναγνώριση του στοιχείου ενεργητικού και το σχετικό γεγονός (ή γεγονότα) έχει αντίκτυπο στις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού, δυνάμενο να εκτιμηθεί με αξιοπιστία.

α)   Στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος

Εάν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι επήλθε ζημία απομείωσης σε δάνεια και απαιτήσεις ή σε επενδύσεις διακρατούμενες μέχρι τη λήξη τους αποτιμώμενες στο αποσβεσμένο κόστος τους, το ποσό της ζημίας υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας του στοιχείου και της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών (χωρίς μελλοντικές πιστωτικές ζημίες που δεν έχουν πραγματοποιηθεί) προεξοφλημένη με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού. Η λογιστική αξία του στοιχείου ενεργητικού μειώνεται και το ποσό της ζημίας αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Εάν ένα δάνειο ή μια επένδυση διακρατούμενη μέχρι τη λήξη της φέρει μεταβλητό επιτόκιο, ως συντελεστής προεξόφλησης για τη μέτρηση της ζημίας απομείωσης λαμβάνεται το τρέχον πραγματικό επιτόκιο που προσδιορίζει η σύμβαση. Ο υπολογισμός της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού καλυμμένου από εξασφαλίσεις, αντικατοπτρίζει τις ταμειακές ροές που ενδέχεται να προκύψουν από κατάσχεση μείον τις δαπάνες απόκτησης και πώλησης των εξασφαλίσεων, ανεξαρτήτως του εάν υπάρχει πιθανότητα κατάσχεσης. Εάν, σε μεταγενέστερη περίοδο, το ποσό της ζημίας απομείωσης ελαττωθεί και η ελάττωση αυτή μπορεί να συνδεθεί αντικειμενικά με ένα γεγονός που συνέβη μετά την αναγνώριση της απομείωσης, η ζημία που είχε ήδη αναγνωρισθεί αντιλογίζεται μέσω του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος.

β)   Στοιχεία ενεργητικού αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους

Στην περίπτωση επενδύσεων σε ίδια κεφάλαια ταξινομημένων ως διαθέσιμων προς πώληση στοιχείων, προκειμένου να θεωρηθεί ότι υφίσταται απομείωση της αξίας τους απαιτείται σημαντική ή σταθερή (παρατεταμένη) υποχώρηση της εύλογης αξίας τους κάτω από το κόστος. Εάν υπάρχουν τέτοιες αποδείξεις για διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού, η σωρευτική ζημία - μετρούμενη ως η διαφορά μεταξύ κόστους απόκτησης και τρέχουσας εύλογης αξίας, μείον τυχόν ζημίες απομείωσης του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού αναγνωρισθείσες στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος - αφαιρείται από τα αποθεματικά και αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Οι ζημίες απομείωσης που αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος σε σχέση με συμμετοχικούς τίτλους δεν αντιλογίζονται μέσω του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος. Εάν, σε μεταγενέστερη περίοδο, η εύλογη αξία ενός χρεωστικού τίτλου ταξινομημένου ως διαθέσιμου προς πώληση στοιχείου αυξηθεί και η αύξηση αυτή μπορεί να συνδεθεί αντικειμενικά με γεγονός που επήλθε μετά την αναγνώριση της ζημίας απομείωσης, η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται μέσω του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος.

1.5.6    Αποθέματα

Τα αποθέματα εμφανίζονται στην χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και καθαρής πραγματοποιήσιμης αξίας. Το κόστος προσδιορίζεται χρησιμοποιώντας τη μέθοδο FIFO (first-in, first-out). Το κόστος έτοιμων και ημιτελών προϊόντων περιλαμβάνει πρώτες ύλες, άμεσα εργατικά, άλλες άμεσα καταλογίσιμες δαπάνες και συναφή γενικά έξοδα παραγωγής (βάσει του κανονικού δυναμικού εκμετάλλευσης). Η καθαρή πραγματοποιήσιμη αξία αντιστοιχεί στην εκτιμώμενη τιμή πώλησης υπό κανονικές εμπορικές συνθήκες, μείον τα έξοδα ολοκλήρωσης και πώλησης. Όταν τα αποθέματα διακρατούνται προς διανομή δωρεάν ή με κάποιο ονομαστικό αντίτιμο, τότε μετρώνται στην χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και τρέχοντος κόστους αντικατάστασης. Το τρέχον κόστος αντικατάστασης ισοδυναμεί με το ποσό που θα κατέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση για την αγορά του υπόψη στοιχείου την ημερομηνία του ισολογισμού.

1.5.7    Προχρηματοδοτήσεις

Προχρηματοδότηση είναι πληρωμή με σκοπό την παροχή προκαταβολής στον δικαιούχο, δηλαδή χρηματικού αποθέματος. Μπορεί να κατανεμηθεί σε διάφορες δόσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στην εκάστοτε συμφωνία προχρηματοδότησης. Το χρηματικό απόθεμα ή η προκαταβολή επιστρέφεται ή χρησιμοποιείται για τον σκοπό για τον οποίο έχει παρασχεθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στη συμφωνία. Εάν ο δικαιούχος δεν πραγματοποιήσει επιλέξιμες δαπάνες, υποχρεούται να επιστρέψει το σύνολο ή μέρος της προχρηματοδότησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσό της προχρηματοδότησης μειώνεται (εξ ολοκλήρου ή εν μέρει) με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες που έγιναν δεκτές και τα ποσά που επιστράφηκαν, και το ποσό αυτό αναγνωρίζεται ως έξοδο.

Στο τέλος του έτους, τα εκκρεμή ποσά προχρηματοδοτήσεων αποτιμώνται στο αρχικό ποσό που καταβλήθηκε μείον: τα ποσά που επιστράφηκαν, τα επιλέξιμα ποσά που δαπανήθηκαν, τα επιλέξιμα ποσά που δεν έχουν ακόμη συμψηφιστεί στο τέλος της χρήσης και τις μειώσεις αξίας.

Οι τόκοι επί των προχρηματοδοτήσεων αναγνωρίζονται στο μέτρο που καθίστανται δεδουλευμένοι σύμφωνα με ό,τι προβλέπει η σχετική συμφωνία. Στο τέλος της χρήσης, εκτιμώνται τα έσοδα από δεδουλευμένους τόκους, βάσει των πλέον αξιόπιστων πληροφοριών, και η εκτίμηση αυτή περιλαμβάνεται στον ισολογισμό.

1.5.8    Εισπρακτέοι λογαριασμοί

Οι εισπρακτέοι λογαριασμοί καταχωρίζονται στο αρχικό ποσό μείον την απομείωση αξίας. Η προσαρμογή για απομείωση αξίας εισπρακτέων λογαριασμών πραγματοποιείται όταν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα μπορέσει να εισπράξει όλα τα ποσά που της οφείλονται βάσει των αρχικών όρων συναλλαγής εισπρακτέων. Το ποσό της απομείωσης είναι η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας του περιουσιακού στοιχείου και του εισπράξιμου ποσού. Το ποσό της απομείωσης αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Πραγματοποιείται επίσης γενική απομείωση με βάση την αποκτηθείσα πείρα για μη εισπραχθέντα εντάλματα είσπραξης τα οποία δεν αποτελούν ήδη αντικείμενο συγκεκριμένης προσαρμογής. Σχετικά με τη λογιστική μεταχείριση δεδουλευμένων εσόδων στο τέλος της χρήσης, βλ. σημείωση 1.5.14 κατωτέρω.

1.5.9.    Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους

Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ισοδύναμά τους είναι χρηματοοικονομικά μέσα και χαρακτηρίζονται ως στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μετρητά, οι τραπεζικές καταθέσεις όψεως και άλλες βραχυπρόθεσμες επενδύσεις ρευστών διαθεσίμων με αρχικές προθεσμίες λήξης τριών μηνών ή μικρότερες.

1.5.10    Παροχές προσωπικού

Συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις

Η Ευρωπαϊκή Ένωση τηρεί συνταξιοδοτικά προγράμματα καθορισμένων παροχών. Μολονότι το προσωπικό συνεισφέρει κατά το ένα τρίτο του προβλεπόμενου κόστους των παροχών αυτών από τον μισθό του, η υποχρέωση δεν χρηματοδοτείται. Η υποχρέωση που αναγνωρίζεται στον ισολογισμό όσον αφορά τα συνταξιοδοτικά προγράμματα καθορισμένων παροχών είναι η παρούσα αξία των υποχρεώσεων καθορισμένων παροχών κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Η υποχρέωση καθορισμένων παροχών υπολογίζεται από αναλογιστές με βάση τη μέθοδο της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδας. Η παρούσα αξία της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών προσδιορίζεται με την προεξόφληση των μελλοντικών ταμειακών εκροών με βάση τα επιτόκια κρατικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί στο νόμισμα στο οποίο πρόκειται να καταβληθούν οι παροχές και έχουν ληκτότητα που πλησιάζει τους όρους της υπόψη συνταξιοδοτικής υποχρέωσης.

Τα αναλογιστικά κέρδη και ζημίες που απορρέουν από προσαρμογές με βάση την πείρα και τις μεταβολές των αναλογιστικών παραδοχών αναγνωρίζονται αμέσως στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Το κόστος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται αμέσως στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος, εκτός εάν οι μεταβολές στο πρόγραμμα συνταξιοδότησης εξαρτώνται από το εάν οι εργαζόμενοι θα παραμείνουν στη θέση τους για συγκεκριμένη χρονική περίοδο (περίοδος απαιτούμενη για την απόκτηση συνταξιοδοτικού δικαιώματος). Στην περίπτωση αυτή, το κόστος προϋπηρεσίας αποσβένεται σε γραμμική βάση κατά την περίοδο απόκτησης συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μετά την αποχώρηση από την υπηρεσία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους υπαλλήλους της με την επιστροφή των ιατρικών εξόδων. Δημιουργήθηκε ένα χωριστό ταμείο για την τρέχουσα διαχείριση. Από το σύστημα αυτό επωφελούνται τόσο οι εν ενεργεία υπάλληλοι, οι συνταξιούχοι και οι χήροι/ες όσο και άλλοι δικαιούχοι. Οι παροχές που χορηγούνται στους «αέργους» (συνταξιούχους, ορφανά, κ.λπ.) ταξινομούνται ως «Παροχές προσωπικού μετά την αποχώρηση». Λόγω της φύσης των παροχών αυτών, απαιτείται αναλογιστικός υπολογισμός. Η υποχρέωση στον ισολογισμό προσδιορίζεται σε παρόμοια βάση με αυτή που προβλέπεται για τις συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις (βλ. ανωτέρω).

1.5.11    Προβλέψεις

Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται εφόσον η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέχει υποχρέωση προβλεπόμενη ή απορρέουσα από τον νόμο έναντι τρίτων μέρων ως αποτέλεσμα παρελθόντων γεγονότων, εφόσον είναι πολύ πιθανό να απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό της υποχρέωσης και εφόσον το ποσό μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία. Δεν αναγνωρίζονται προβλέψεις για μελλοντικές λειτουργικές ζημίες. Το ποσό της πρόβλεψης ισούται με τη βέλτιστη δυνατή εκτίμηση των δαπανών που αναμένεται ότι θα απαιτηθούν για τον διακανονισμό μιας παρούσας υποχρέωσης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Όταν η πρόβλεψη περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό επί μέρους στοιχείων, η υποχρέωση εκτιμάται μέσω της στάθμισης όλων των δυνατών αποτελεσμάτων με τις αντίστοιχες πιθανότητες πραγματοποίησής τους (μέθοδος της «αναμενόμενης αξίας»).

1.5.12    Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις

Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία τους μέσω των αποτελεσμάτων ή ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο αποσβεσμένο κόστος τους (δανειοληπτικές πράξεις). Οι δανειοληπτικές πράξεις απαρτίζονται από δάνεια από πιστωτικά ιδρύματα και χρεωστικούς τίτλους. Αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους, η οποία ισοδυναμεί με τα έσοδα από την έκδοσή τους (εύλογη αξία ληφθέντος αντιτίμου) μείον τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες συναλλαγής, και στη συνέχεια καταχωρίζονται στο αποσβεσμένο κόστος τους με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Η διαφορά μεταξύ εσόδων, μείον δαπάνες συναλλαγής, και αξίας εξαγοράς αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος για τη διάρκεια της δανειοληπτικής πράξης, με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου.

Συμπεριλαμβάνονται στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, εκτός από εκείνες με ληκτότητα μικρότερη των 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού. Στην περίπτωση δανείων χορηγηθέντων από δανειακούς πόρους, η μέθοδος του πραγματικού επιτοκίου δεν δύναται να εφαρμοσθεί χωριστά στις δανειοδοτικές και τις δανειοληπτικές πράξεις, βάσει του σκεπτικού της ουσιαστικής σημασίας. Το κόστος συναλλαγής που βαρύνει την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο στη συνέχεια μετακυλίεται στον δικαιούχο του δανείου, αναγνωρίζεται απευθείας στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Στις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που ταξινομούνται στην εύλογη αξία τους μέσω των αποτελεσμάτων περιλαμβάνονται παράγωγα όταν η εύλογη αξία τους είναι αρνητική. Υφίστανται την ίδια λογιστική μεταχείριση όπως τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία τους μέσω των αποτελεσμάτων, βλ. σημείωση 1.5.5.

1.5.13    Πληρωτέοι λογαριασμοί

Σημαντικό μέρος των πληρωτέων λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αφορά την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών. Αντιθέτως, πρόκειται για μη εξοφληθείσες δηλώσεις δαπανών που έχουν υποβάλει οι δικαιούχοι επιχορήγησης ή άλλου είδους χρηματοδότησης ΕΕ. Καταχωρίζονται ως πληρωτέοι λογαριασμοί για το σχετικό ποσό όταν υποβληθεί η δήλωση δαπανών, και γίνει αποδεκτή ως επιλέξιμη, αφού πρώτα ελεγχθεί από τους αρμόδιους φορείς. Στο στάδιο αυτό αποτιμώνται στο αποδεκτό και επιλέξιμο ποσό.

Οι πληρωτέοι λογαριασμοί που αφορούν την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται κατά την παραλαβή τιμολογίου για το αρχικό ποσό και τα σχετικά έξοδα εγγράφονται στους λογαριασμούς κατά την παράδοση και αποδοχή των αγαθών ή υπηρεσιών από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

1.5.14    Έσοδα και έξοδα δεδουλευμένα και μελλοντικών χρήσεων

Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι συναλλαγές και τα γεγονότα αναγνωρίζονται στις δημοσιονομικές καταστάσεις της περιόδου την οποία αφορούν. Στο τέλος της λογιστικής περιόδου, τα δεδουλευμένα έξοδα αναγνωρίζονται βάσει της εκτιμώμενης αξίας της υποχρέωσης μεταβίβασης για την περίοδο. Ο υπολογισμός των δεδουλευμένων εξόδων ακολουθεί λεπτομερείς επιχειρησιακές και πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής οι οποίες εξασφαλίζουν ότι οι οικονομικές καταστάσεις δίνουν πιστή εικόνα της κατάστασης.

Τα έσοδα καταχωρίζονται, επίσης, στην περίοδο την οποία αφορούν. Στο τέλος του έτους, εάν δεν έχει εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά η σχετική υπηρεσία έχει παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά έχουν παραδοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή υφίσταται συμβατική σχέση (δηλαδή με αναφορά σε συνθήκη) αναγνωρίζεται δεδουλευμένο έσοδο στις δημοσιονομικές καταστάσεις.

Επιπλέον, στο τέλος του έτους, εάν εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά οι σχετικές υπηρεσίες δεν έχουν ακόμη παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά δεν έχουν ακόμη παραδοθεί, τα έσοδα μεταφέρονται σε επόμενες χρήσεις και αναγνωρίζονται έκαστο στην αντίστοιχη λογιστική περίοδο.

1.6   ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

1.6.1    Έσοδα

Έσοδα μη προερχόμενα από συναλλαγές

Τα έσοδα αυτά αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των εσόδων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και περιλαμβάνουν κυρίως άμεσους και έμμεσους φόρους, καθώς και ποσά ιδίων πόρων. Εκτός από φόρους η Ευρωπαϊκή Ένωση ενδέχεται να λάβει πληρωμές από άλλα μέρη όπως δασμούς, πρόστιμα και δωρεές.

Πόροι βασιζόμενοι στο ΑΕΕ και πόροι ΦΠΑ

Τα έσοδα αναγνωρίζονται για την περίοδο για την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση απευθύνει στα κράτη μέλη έκκληση για την καταβολή κεφαλαίων, αξιώνοντας με τον τρόπο αυτόν την πληρωμή των συνεισφορών τους. Μετρώνται με βάση το «απαιτητό ποσό». Δεδομένου ότι οι πόροι ΦΠΑ και ΑΕΕ βασίζονται σε εκτιμήσεις των δεδομένων για το εν λόγω οικονομικό έτος, δύνανται να αναθεωρηθούν ανάλογα με τις μεταβολές που επέρχονται έως ότου τα κράτη μέλη δημοσιεύσουν τα οριστικά δεδομένα. Το αποτέλεσμα μιας μεταβολής στην εκτίμηση λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό του καθαρού πλεονάσματος ή ελλείμματος της περιόδου κατά την οποία επήλθε η μεταβολή.

Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι

Εισπρακτέοι λογαριασμοί και συναφή έσοδα αναγνωρίζονται κατά τη λήψη των σχετικών μηνιαίων καταστάσεων λογιστικής Α (περιλαμβανομένων των εισπραχθέντων δασμών και των εγγυημένων οφειλόμενων ποσών για τα οποία δεν έχει γίνει προσφυγή) που καταθέτουν τα κράτη μέλη. Τα έσοδα τα οποία τα κράτη μέλη έχουν εισπράξει για την εν λόγω περίοδο, αλλά που δεν έχουν καταβάλει ακόμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την ημερομηνία του ισολογισμού εκτιμώνται και αναγνωρίζονται ως δεδουλευμένα. Οι τριμηνιαίες καταστάσεις λογιστικής Β (περιλαμβανομένων των μη εισπραχθέντων και των μη εγγυημένων δασμών, καθώς και των εγγυημένων ποσών για τα οποία έχει γίνει προσφυγή από τους οφειλέτες) που καταθέτουν τα κράτη μέλη αναγνωρίζονται ως έσοδα μείον τις δαπάνες είσπραξης τις οποίες δικαιούνται (25%). Επιπλέον αναγνωρίζεται μείωση αξίας για το ποσό του εκτιμώμενου ελλείμματος ανάκτησης στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

Πρόστιμα

Έσοδα από πρόστιμα αναγνωρίζονται όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει απόφαση επιβολής προστίμου και την κοινοποιεί επισήμως στον ενδιαφερόμενο. Εάν υφίστανται αμφιβολίες περί της φερεγγυότητας της επιχείρησης αναγνωρίζεται μείωση στην αξία της απαίτησης. Μετά την απόφαση επιβολής προστίμου, ο οφειλέτης μπορεί εντός δύο μηνών από την ημερομηνία της κοινοποίησης:

Ωστόσο, ακόμη και αν έχει ασκηθεί προσφυγή, το βασικό ποσό του προστίμου πρέπει να καταβληθεί εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας των τριών μηνών, δεδομένου ότι η προσφυγή δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα (άρθρο 278 της συνθήκης ΕΕ) ή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και εφόσον συμφωνήσει ο υπόλογος της Επιτροπής, μπορεί αντ’αυτού να καταβληθεί τραπεζική εγγύηση.

Εάν η επιχείρηση προσβάλει την απόφαση και έχει ήδη πληρώσει, σε προσωρινή βάση, το πρόστιμο, το σχετικό ποσό καταχωρίζεται ως ενδεχόμενη υποχρέωση. Ωστόσο, επειδή οι προσφυγές κατά των αποφάσεων της ΕΕ από τους ενδιαφερομένους δεν έχουν ανασταλτικό αποτέλεσμα, το εισπραττόμενο ποσό χρησιμεύει για τον συμψηφισμό της απαίτησης. Εάν αντί πληρωμής ληφθεί εγγύηση, τότε το πρόστιμο παραμένει ως απαίτηση. Εάν υπάρχει το ενδεχόμενο το Γενικό Δικαστήριο να μην αποφανθεί υπέρ της ΕΕ, αναγνωρίζεται σχετική πρόβλεψη για την κάλυψη αυτού του κινδύνου. Εάν αντ’ αυτής έχει δοθεί εγγύηση, τότε καταχωρίζεται αντίστοιχη μείωση αξίας όσον αφορά την εκκρεμούσα απαίτηση. Οι τόκοι που εισπράττει η Ευρωπαϊκή Ένωση από τους τραπεζικούς λογαριασμούς στους οποίους κατατίθενται οι πληρωμές που λαμβάνει αναγνωρίζονται σωρευτικά ως έσοδα και οι τυχόν ενδεχόμενες υποχρεώσεις αυξάνονται αντιστοίχως.

Έσοδα από συναλλαγές

Τα έσοδα από την πώληση αγαθών ή υπηρεσιών αναγνωρίζονται όταν μεταβιβάζεται στον αγοραστή σημαντικό μέρος του κινδύνου και των οφελών που απορρέουν από την κυριότητα των αγαθών. Έσοδα συνδεόμενα με συναλλαγή που συνεπάγεται την παροχή υπηρεσιών αναγνωρίζονται με αναφορά στο στάδιο εξέλιξης της συναλλαγής την ημερομηνία κατάρτισης του ισολογισμού.

Έσοδα και έξοδα υπό μορφή τόκων

Έσοδα και έξοδα υπό μορφή τόκων αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος με βάση τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Πρόκειται για μέθοδο υπολογισμού του αποσβεσμένου κόστους ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή παθητικού και καταλογισμού των σχετικών εσόδων ή εξόδων υπό μορφή τόκων της περιόδου αναφοράς. Κατά τον υπολογισμό του πραγματικού επιτοκίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμά τις ταμειακές ροές λαμβάνοντας υπόψη όλους τους συμβατικούς όρους του χρηματοοικονομικού μέσου (π.χ. δυνατότητες προπληρωμής) χωρίς, ωστόσο, τις μελλοντικές πιστωτικές ζημίες. Ο υπολογισμός περιλαμβάνει όλες τις αμοιβές και πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ των συμβαλλομένων μερών που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του πραγματικού επιτοκίου, το κόστος συναλλαγής και άλλες προσαυξήσεις ή εκπτώσεις.

Αφ’ ης στιγμής μειωθεί η αξία ενός μεμονωμένου χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή μιας ομάδας παρόμοιων μεταξύ τους χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού ως αποτέλεσμα ζημίας απομείωσης, τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται με βάση το επιτόκιο που χρησιμοποιείται για την προεξόφληση μελλοντικών ταμειακών ροών για τους σκοπούς της επιμέτρησης της ζημίας απομείωσης.

Έσοδα από μερίσματα

Τα έσοδα από μερίσματα αναγνωρίζονται κατά τη διαπίστωση του δικαιώματος λήψης πληρωμών.

1.6.2    Δαπάνες

Έξοδα συναλλαγών που απορρέουν από την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται κατά την παράδοση προμηθειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την αποδοχή τους από αυτήν. Αποτιμώνται στο αρχικό κόστος τιμολογίου. Έξοδα μη οφειλόμενα σε συναλλαγές αποτελούν ιδιαιτερότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνιστούν την πλειονότητα των δαπανών της. Αφορούν μεταβιβάσεις προς δικαιούχους και λαμβάνουν τρεις μορφές: δικαιώματα, μεταβιβάσεις στο πλαίσιο συμφωνίας και επιλεκτικές επιχορηγήσεις, συνεισφορές και δωρεές.

Οι μεταβιβάσεις αναγνωρίζονται ως έξοδα την περίοδο στην οποία συνέβησαν τα γενεσιουργά ως προς τη μεταβίβαση γεγονότα, εφόσον η φύση της μεταβίβασης επιτρέπεται από κάποια κανονιστική ρύθμιση (δημοσιονομικός κανονισμός, κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων, ή άλλη κανονιστική ρύθμιση) ή εφόσον έχει υπογραφεί σύμβαση που επιτρέπει τη μεταβίβαση, εφόσον ο δικαιούχος πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας, και εφόσον είναι δυνατή η εύλογη εκτίμηση του οφειλόμενου ποσού.

Κατά τη λήψη αίτησης πληρωμής ή δήλωσης δαπανών που πληροί τα κριτήρια αναγνώρισης, αυτή αναγνωρίζεται ως έξοδο κατά το επιλέξιμο ποσό. Στο τέλος του έτους, πραγματοποιηθείσες επιλέξιμες δαπάνες ήδη οφειλόμενες στους δικαιούχους και οι οποίες δεν έχουν ακόμη καταχωριστεί, εκτιμώνται και καταχωρίζονται ως δεδουλευμένα έξοδα.

1.7   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

1.7.1    Ενδεχόμενες απαιτήσεις

Ενδεχόμενη απαίτηση είναι ένα πιθανό στοιχείο ενεργητικού που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα και του οποίου η ύπαρξη θα επιβεβαιωθεί μόνον εφόσον συμβούν ή δεν συμβούν ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα τα οποία δεν ελέγχει πλήρως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πληροφορίες σχετικά με ενδεχόμενη απαίτηση παρέχονται όταν υπάρχει πιθανότητα εισροής οικονομικών οφελών ή δυναμικού εξυπηρέτησης.

1.7.2    Ενδεχόμενες υποχρεώσεις

Ενδεχόμενη υποχρέωση είναι ένα πιθανό στοιχείο παθητικού που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα και του οποίου η ύπαρξη θα επιβεβαιωθεί μόνον εφόσον συμβούν ή δεν συμβούν ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα τα οποία δεν ελέγχει πλήρως η Ευρωπαϊκή Ένωση, ή μια παρούσα υποχρέωση που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα, αλλά δεν αναγνωρίζεται διότι δεν είναι πιθανό ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων που συνίσταται σε οικονομικά οφέλη ή δυναμικό εξυπηρέτησης προκειμένου να διακανονισθεί η υποχρέωση, ή διότι το ποσό της υποχρέωσης δεν μπορεί να αποτιμηθεί με επαρκή ακρίβεια, όπερ είναι σπάνιο.

Οι λογιστικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι οι ίδιες με αυτές που εφαρμόζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και περιγράφονται στη σημείωση 1 των ενοποιημένων ετήσιων λογαριασμών της ΕΕ.

2.   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

2.1   ΑΥΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

Τα ανωτέρω ποσά αφορούν κατά κύριο λόγο λογισμικό υπολογιστών.

2.2   ΠΑΓΙΑ ΕΝΣΩΜΑΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

Τα έξοδα που απομένουν προς πληρωμή για χρηματοδοτικές μισθώσεις και συναφή δικαιώματα περιλαμβάνονται στις μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις στο παθητικό του ισολογισμού (βλ. επίσης σημειώσεις 2.15 και 2.18.1). Τα έξοδα αυτά αναλύονται ως εξής:

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ

2.3   ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Ο τομέας αυτός καλύπτει τις επενδύσεις που αποσκοπούν στη στήριξη των δραστηριοτήτων της ΕΕ. Επίσης, καλύπτει τα καθαρά στοιχεία ενεργητικού του Ταμείου Εγγύησης.

2.3.1    Συμμετοχές σε κοινές επιχειρήσεις

Οι συμμετοχές σε κοινές επιχειρήσεις καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Οι ακόλουθες λογιστικές αξίες καταλογίζονται στην ΕΕ με βάση το ποσοστό συμμετοχής της σε κοινές επιχειρήσεις:

Κοινή επιχείρηση Galileo (GJU) υπό εκκαθάριση

Η κοινή επιχείρηση Galileo (GJU) τέθηκε υπό εκκαθάριση στο τέλος του 2006 και η διαδικασία συνεχίζεται. Δεδομένου ότι η οντότητα συνέχισε να είναι αδρανής και υπό εκκαθάριση το 2010, δεν πραγματοποιήθηκαν ούτε έσοδα ούτε δαπάνες. Το καθαρό ενεργητικό της GJU και επομένως η αξία της επένδυσης την 31η Δεκεμβρίου 2010 (και την 31η Δεκεμβρίου 2009) ήταν 0 ευρώ, δηλαδή αρχική επένδυση 585 εκατ. ευρώ μείον συνολικές ζημίες ύψους 585 εκατ. ευρώ.

Κοινή επιχείρηση SESAR

Σκοπός αυτής της κοινής επιχείρησης είναι να εξασφαλίσει τον εκσυγχρονισμό του ευρωπαϊκού συστήματος διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας και την ταχεία εφαρμογή του γενικού προγράμματος για τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας στην Ευρώπη με τον συντονισμό και την συγκέντρωση όλων των συναφών προσπαθειών έρευνας και ανάπτυξης στην ΕΕ. Την 31η Δεκεμβρίου 2010, η Επιτροπή κατέχει ποσοστό 78,8% ή 11 εκατ. ευρώ της συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο του SESAR. Η συνολική (ενδεικτική) συνεισφορά της Επιτροπής που προβλέπεται για το SESAR (από το 2007 έως το 2013) ανέρχεται σε 700 εκατ. ευρώ.

Διεθνής οργανισμός ενέργειας σύντηξης ITER (ITER)

Στον ITER International συμμετέχουν η ΕΕ και η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, η Κορέα, η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ. Ο οργανισμός ΙΤΕR συστάθηκε με σκοπό: τη διαχείριση των εγκαταστάσεων ITER, την ενθάρρυνση της εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων ITER, την προώθηση της κατανόησης και αποδοχής της ενέργειας σύντηξης από το κοινό, και την εκτέλεση κάθε άλλης δραστηριότητας αναγκαίας για την επίτευξη του σκοπού του. Η συνεισφορά της ΕΕ (Ευρατόμ) στον ITER International παρέχεται μέσω του οργανισμού σύντηξης για την παραγωγή ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων επίσης των συνεισφορών των κρατών μελών και της Ελβετίας. Η συνολική συνεισφορά θεωρείται, από νομικής πλευράς, ως συνεισφορά της Ευρατόμ στον ITER, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη και η Ελβετία δεν έχουν δικαιώματα ιδιοκτησίας στον ITER. Δεδομένου ότι η ΕΕ έχει στην νόμιμη κατοχή της την κοινή επιχείρηση ITER International, η Επιτροπή πρέπει να αναγνωρίσει τη συμμετοχή αυτή στους λογαριασμούς της.

Την 31η Δεκεμβρίου 2010, η Ευρατόμ κατέχει ποσοστό 47,2% ή 12 εκατ. ευρώ της συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο της ITER. Η συνολική (ενδεικτική) συνεισφορά Ευρατόμ που προβλέπεται για την ITER (από το 2007 έως το 2041) ανέρχεται σε 7 649 εκατ. ευρώ.

Κοινές τεχνολογικές πρωτοβουλίες

Δημιουργήθηκαν εταιρικές σχέσεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα με τη μορφή κοινών τεχνολογικών πρωτοβουλιών, που εφαρμόσθηκαν μέσω κοινών επιχειρήσεων κατά την έννοια του άρθρου 171 της συνθήκης, προκειμένου να εφαρμοσθούν οι στόχοι του θεματολογίου της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Κατά τη διάρκεια του 2010, κατέστησαν λειτουργικές δύο νέες κοινές τεχνολογικές πρωτοβουλίες, η κοινή επιχείρηση ENIAC και η κοινή επιχείρηση FCH. Μολονότι η ENIAC αναφέρεται νόμιμα ως κοινή επιχείρηση, από λογιστική άποψη πρέπει να θεωρείται ως συγγενής επιχείρηση (και έτσι περιλαμβάνεται στη σημείωση 2.3.2) διότι η Επιτροπή έχει σημαντική επιρροή, όχι κοινό έλεγχο, επί της οντότητας αυτής (όπως και για τις κοινές επιχειρήσεις ARTEMIS και Clean Sky).

Κοινή τεχνολογική πρωτοβουλία IMI για τα καινοτόμα φάρμακα

Η κοινή επιχείρηση IMI υποστηρίζει την προανταγωνιστική φαρμακευτική έρευνα και ανάπτυξη στα κράτη μέλη και στις συνδεδεμένες χώρες, με σκοπό την αύξηση των ερευνητικών επενδύσεων στον βιοφαρμακευτικό τομέα και προωθεί τη συμμετοχή μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στις δραστηριότητές της. Την 31η Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία αντιπροσωπεύει η Επιτροπή κατέχει το 97,4% των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ή 78 εκατ. ευρώ. Η μέγιστη ενδεικτική συνεισφορά της Επιτροπής θα ανέλθει σε 1 δισεκατ. ευρώ μέχρι την 31.12.2017.

FCH - Κοινή επιχείρηση «Κυψέλες καυσίμου και υδρογόνου»

Στόχος της κοινής επιχείρησης FCH είναι να συνδυάσει πόρους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για την ενίσχυση των ερευνητικών δραστηριοτήτων προκειμένου να αυξηθεί η συνολική απόδοση των ευρωπαϊκών ερευνητικών προσπαθειών και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη και η διάδοση των τεχνολογιών κυψελών καυσίμου και υδρογόνου. Την 31η Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία αντιπροσωπεύει η Επιτροπή κατέχει το 99,9% των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ή 37 εκατ. ευρώ. Η μέγιστη ενδεικτική συνεισφορά της ΕΕ θα ανέλθει σε 470 εκατ. ευρώ μέχρι την 31.12.2017.

2.3.2    Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις

Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Οι ακόλουθες λογιστικές αξίες καταλογίζονται στην ΕΕ με βάση το ποσοστό συμμετοχής της σε συγγενείς επιχειρήσεις:

Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ)

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων είναι το χρηματοπιστωτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ειδικεύεται στα επιχειρηματικά κεφάλαια και στις εγγυήσεις προς ΜΜΕ. Την 31η Δεκεμβρίου 2010, η Επιτροπή ενεγράφη για συνολικό ποσό 900 εκατ. ευρώ (επί συνόλου 3 000 εκατ. ευρώ) του μετοχικού κεφαλαίου του ΕΤΕ. Αυτό αντιπροσωπεύει το 30% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου του ΕΤΕ. Από το ποσό αυτό, 2 εκατ. ευρώ αφορούν το αποτέλεσμα για το 2010 (κέρδος). Το 2010, δεν εισπράχθηκαν μερίσματα. Η Επιτροπή κατέβαλε το 20 %, ενώ το υπόλοιπο είναι μη απαιτητό ανερχόμενο σε 720 εκατ. ευρώ.

Κοινή επιχείρηση ARTEMIS

Η οντότητα αυτή δημιουργήθηκε για την εφαρμογή κοινής τεχνολογικής πρωτοβουλίας με τον ιδιωτικό τομέα σχετικά με ενσωματωμένα συστήματα πληροφορικής. Την 31η Δεκεμβρίου 2010, η ΕΕ την οποία αντιπροσωπεύει η Επιτροπή κατέχει το 96,7% των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ή 14 εκατ. ευρώ. Η μέγιστη ενδεικτική συνεισφορά της Επιτροπής θα ανέλθει σε 420 εκατ. ευρώ.

Κοινή επιχείρηση Clean Sky

Στόχος αυτής της οντότητας είναι να επιταχύνει την ανάπτυξη, την επικύρωση και την επίδειξη καθαρών τεχνολογιών αερομεταφορών στην ΕΕ και ιδιαίτερα να δημιουργήσει ένα ριζικά καινοτόμο σύστημα αερομεταφορών με σκοπό τη μείωση των επιπτώσεων των αεροπορικών μεταφορών στο περιβάλλον. Την 31η Δεκεμβρίου 2010, η Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία αντιπροσωπεύει η Επιτροπή κατέχει το 64,7% των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ή 14 εκατ. ευρώ. Η μέγιστη ενδεικτική συνεισφορά της Επιτροπής στην επιχείρηση αυτή θα ανέλθει σε 800 εκατ. ευρώ.

Κοινή επιχείρηση ENIAC

Στόχος της ENIAC είναι να ορίσει ένα κοινώς αποδεκτό θεματολόγιο έρευνας στον τομέα της νανοηλεκτρονικής με σκοπό να τεθούν ερευνητικές προτεραιότητες για την ανάπτυξη και υιοθέτηση καίριων ικανοτήτων στον τομέα αυτό. Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν με συγκέντρωση πόρων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για την υποστήριξη δραστηριοτήτων Ε&Α υπό μορφή έργων. Την 31η Δεκεμβρίου 2010, η Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία αντιπροσωπεύει η Επιτροπή κατέχει το 97,8% των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ή 21 εκατ. ευρώ. Η συνολική δέσμευση της ΕΕ θα ανέλθει σε 450 εκατ. ευρώ.

2.3.3    Ταμείο Εγγύησης

Καθαρά στοιχεία ενεργητικού του Ταμείου Εγγύησης

Το Ταμείο Εγγύησης για εξωτερικές δράσεις καλύπτει δάνεια που διασφαλίζονται με εγγύηση της ΕΕ μετά από απόφαση του Συμβουλίου, ιδίως δε τις δανειοδοτικές πράξεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) εκτός της ΕΕ, τα δάνεια μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής (ΜΧΣ) και τα δάνεια Ευρατόμ εκτός ΕΕ. Είναι ένα μακροπρόθεσμο μέσο για την κάλυψη υπερήμερων δάνειων καλυπτόμενων από εγγύηση της ΕΕ και, ως εκ τούτου, μπορεί να θεωρηθεί ως μακροπρόθεσμη επένδυση. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι περίπου 85% των διαθέσιμων προς πώληση στοιχείων ενεργητικού έχουν ληκτότητα από 1 έως 10 έτη. Το Ταμείο Εγγύησης τροφοδοτείται με ποσά που καταβάλλονται από τον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ που ισοδυναμούν με το 9% της αξίας των πράξεων, με τους τόκους από τοποθετήσεις των διαθεσίμων του Ταμείου και με τις εισπράξεις ποσών από τους οφειλέτες που αθέτησαν τις υποχρεώσεις τους, εφόσον το Ταμείο έχει κληθεί να παρέμβει ως εγγυητής. Τα ετήσια πλεονάσματα που ενδεχομένως προκύπτουν επιστρέφονται στον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ.

Η ΕΕ υποχρεούται να συστήσει αποθεματικό εγγύησης για την κάλυψη δανείων προς τρίτες χώρες. Το αποθεματικό αυτό προορίζεται για την αντιμετώπιση των αναγκών τροφοδότησης του Ταμείου Εγγύησης και, εφόσον συντρέχει περίπτωση, για τις καταπτώσεις εγγυήσεων που υπερβαίνουν το διαθέσιμο ποσό του εν λόγω Ταμείου, έτσι ώστε να είναι δυνατός ο καταλογισμός τους στον προϋπολογισμό. Το ανερχόμενο σε 1 746 εκατ. ευρώ αποθεματικό αντιστοιχεί στον στόχο του 9% των μη εξοφληθέντων δανείων στις 31 Δεκεμβρίου 2010. Την 31η Δεκεμβρίου 2010, τα καθαρά στοιχεία ενεργητικού του Ταμείου ανέρχονταν συνολικά σε 1 346 εκατ. ευρώ. Η διαφορά μεταξύ του καθαρού ενεργητικού και του ύψους του αποθεματικού αντιστοιχεί στο ποσό προς καταβολή από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο Ταμείο, δηλαδή σε 400 εκατ. ευρώ. Οι μεταβολές της εύλογης αξίας στο χαρτοφυλάκιο των διαθέσιμων προς πώληση χρεωστικών τίτλων αναγνωρίστηκαν στα ίδια κεφάλαια του 2010 ως συνολική μείωση ύψους 30 εκατ. ευρώ (2009: αύξηση κατά 16 ευρώ).

2.3.4    Διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία ενεργητικού (μακροπρόθεσμα)

Στον λογαριασμό αυτόν περιλαμβάνονται οι επενδύσεις και οι συμμετοχές που έχουν αγοραστεί με σκοπό να βοηθήσουν τους δικαιούχους να αναπτύξουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.

Διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία σε μακροπρόθεσμη βάση

Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ)

Τον Μάιο 2010, το συμβούλιο των διοικητών ενέκρινε άμεση αύξηση των καταβεβλημένων μετοχών κατά 1 δισεκατ. ευρώ. Η πληρωμή για τις καταβληθείσες μετοχές πραγματοποιήθηκε με την ανακατανομή καθαρών εσόδων που είχαν διατεθεί προηγουμένως σε πλεονάσματα για άλλους σκοπούς, συγκεκριμένα για την πληρωμή των εν λόγω καταβληθεισών μετοχών. Δεδομένου ότι η ΕΤΑΑ δεν είναι εισηγμένη σε κανένα χρηματιστήριο και λαμβανομένων υπόψη των συμβατικών περιορισμών που περιλαμβάνονται στο καταστατικό της, οι οποίοι αφορούν, μεταξύ άλλων, την πώληση συμμετοχών, η οποία ανέρχεται στο κόστος απόκτησης και επιτρέπεται μόνο στους υφιστάμενους μετόχους, οι μετοχές της Επιτροπής στην ΕΤΑΑ αποτιμώνται στην τιμή κόστους μείον τις τυχόν μειώσεις αξίας.

Η Επιτροπή έχει εγγραφεί για το 3% του συνολικού κεφαλαίου της ΕΤΑΑ που ανέρχεται σε 21 δισεκατ. ευρώ. Την ημερομηνία κατάρτισης του ισολογισμού το αιτηθέν ποσό ανερχόταν σε 187 εκατ. ευρώ, το οποίο έχει καταβληθεί πλήρως. Οι εκκρεμούσες πληρωμές σχετικά με μη αιτηθέν κεφάλαιο ανέρχονται σε 443 εκατ. ευρώ.

Στο πλαίσιο των πράξεων επιχειρηματικού κεφαλαίου χορηγούνται ποσά σε ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε ίδια κεφάλαια. Τη διαχείρισή τους έχει αναλάβει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τη χρηματοδότησή τους η ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας.

Η διαδικασία εκκίνησης του ΕΜΤ καλύπτει το πρόγραμμα «Ανάπτυξη και Απασχόληση», το πρόγραμμα MAP και το πρόγραμμα CIP, υπό την καταπιστευματική διαχείριση του ΕΤΕ, και στηρίζει τη σύσταση και τη χρηματοδότηση ΜΜΕ κατά το στάδιο εκκίνησης επενδύοντας σε κατάλληλα ειδικευμένα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Νοτιοανατολική Ευρώπη, μια εταιρεία επενδύσεων μεταβλητού μετοχικού κεφαλαίου (SICAV), περιλαμβάνεται επίσης στον λογαριασμό αυτό. Γενικός στόχος του ΕΤΝΑ είναι η ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη με τη διατηρήσιμη παροχή πρόσθετης αναπτυξιακής χρηματοδότησης μέσω τοπικών ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών.

Ο γενικός στόχος του Ταμείου για την πράσινη ανάπτυξη (πρώην Ταμείο Αποδοτικής Ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης) είναι να βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση και να προωθήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μέσω της χορήγησης στοχευμένων χρηματοδοτήσεων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά μέσω εταιρικών σχέσεων με χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και άμεσων χρηματοδοτήσεων.

Στο πλαίσιο του GEEREF πραγματοποιήθηκε νέα επένδυση ύψους 56 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για νέο καινοτόμο ταμείο για την παροχή παγκόσμιων επιχειρηματικών κεφαλαίων με σκοπό την ανάπτυξη ιδιωτικών επενδύσεων στον πλαίσιο έργων ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες και στις χώρες με οικονομίες σε μεταβατικό στάδιο. Το 2010, πραγματοποιήθηκε επίσης νέα επένδυση ύψους 14 εκατ. ευρώ στον μηχανισμό μικροχρηματοδοτήσεων Progress για την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη.

Στο τέλος του έτους, δεσμεύτηκαν άλλα 122 εκατ. ευρώ σχετικά με τον μηχανισμό εκκίνησης του ΕΜΤ και τον μηχανισμό χρηματοδότησης των ΜΜΕ, αλλά δεν έχουν ακόμη εκταμιευθεί από τα άλλα μέρη.

2.4   ΔΑΝΕΙΑ

2.4.1    Δάνεια χορηγούμενα από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από την υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ

Δάνεια με ειδικούς όρους χορηγούνται με μειωμένα επιτόκια ως μέρος της συνεργασίας με τρίτες χώρες. Όλα τα ποσά καθίστανται ληξιπρόθεσμα μετά την παρέλευση άνω των 12 μηνών από το τέλος της χρήσης. Τα πραγματικά επιτόκια για τα δάνεια αυτά κυμαίνονται από 7,73 % έως 14,507 %.

2.4.2    Δάνεια χορηγούμενα από κεφάλαια προερχόμενα από δανειοληπτικές πράξεις

Τα πραγματικά επιτόκια (εκφρασμένα σε φάσμα επιτοκίων) ήταν τα ακόλουθα:

Δάνεια μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής (ΜΧΣ)

Η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή είναι ένα χρηματοοικονομικό μέσο χορηγούμενο άνευ όρων και χωρίς ειδικό σκοπό για τη στήριξη του ισοζυγίου πληρωμών ή/και του προϋπολογισμού τρίτων συνεργαζομένων γεωγραφικά γειτονικών χωρών με την επικράτεια της ΕΕ. Συνίσταται σε μεσοπρόθεσμα/μακροπρόθεσμα δάνεια ή επιχορηγήσεις ή σε κατάλληλο συνδυασμό των δύο και συνήθως συμπληρώνει χρηματοδότηση που χορηγείται στο πλαίσιο προγράμματος αναδιάρθρωσης και προσαρμογής με στήριξη του ΔΝΤ. Στις 31 Δεκεμβρίου 2010, συνάφθηκαν συμφωνίες δανείου ύψους 300 εκατ. ευρώ από την Επιτροπή, αλλά δεν έχουν ακόμη εκταμιευτεί από τα άλλα μέρη μέχρι το τέλος του έτους. Η Επιτροπή δεν έχει δεχθεί εγγυήσεις από τριτεγγυητές για τα δάνεια αυτά, αλλά επισημαίνεται ότι τα δάνεια αυτά είναι εγγυημένα από το Ταμείο Εγγύησης (βλ. σημείωση 2.3.3).

Δάνεια Ευρατόμ

Η Ευρατόμ αποτελεί χωριστή νομική οντότητα της ΕΕ και εκπροσωπείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Χορηγεί δάνεια στα κράτη μέλη για τη χρηματοδότηση επενδυτικών έργων στα κράτη μέλη που συνδέονται με τη βιομηχανική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε πυρηνικούς και θερμοηλεκτρικούς σταθμούς. Επίσης, χορηγεί δάνεια σε μη κράτη μέλη για τη βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας και αποτελεσματικότητας των πυρηνικών και θερμοηλεκτρικών σταθμών που βρίσκονται σε λειτουργία ή υπό κατασκευή. Σε σχέση με τα δάνεια αυτά λήφθηκαν εγγυήσεις από τρίτα μέρη ύψους 466 εκατ. ευρώ (2009: 481 εκατ. ευρώ).

Δάνεια ισοζυγίου πληρωμών (ΙΠ)

Η διευκόλυνση για το ισοζύγιο πληρωμών (ΙΠ) είναι ένα χρηματοοικονομικό μέσο που έχει επανεργοποιηθεί κατά τη διάρκεια της τρέχουσας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης για τη χορήγηση μεσοπρόθεσμης χρηματοδοτικής συνδρομής σε κράτη μέλη της ΕΕ. Καθιστά δυνατή τη χορήγηση δανείων σε κράτη μέλη τα οποία αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ή σοβαρές απειλές, στο ισοζύγιο πληρωμών τους ή στο ισοζύγιο κινήσεως κεφαλαίων. Μόνο τα κράτη μέλη που δεν έχουν καθιερώσει το ευρώ μπορούν να επωφεληθούν από αυτόν τον μηχανισμό. Το μέγιστο υπόλοιπο των προς χορήγηση δανείων ανέρχεται σε 50 δισεκατ. ευρώ. Τα δάνεια αυτά είναι εγγυημένα από τον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ.

Από τον Νοέμβριο του 2008 έως το τέλος του 2010, χορηγήθηκαν στην Ουγγαρία, τη Λετονία, και τη Ρουμανία δάνεια ύψους 14,6 δισεκατ. ευρώ, εκ των οποίων 12,05 δισεκατ. ευρώ είχαν εκταμιευτεί μέχρι το τέλος του 2010. Ο πίνακας που ακολουθεί δείχνει τις ημερομηνίες εκταμίευσης και λήξης των διαφόρων δόσεων δανείου ΙΠ τα οποία έχουν ήδη εκταμιευτεί:

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα συνδρομής ΙΠ για την Ουγγαρία έληξε τον Νοέμβριο του 2010.

EFSM

Δεδομένου ότι οι εκταμιεύσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας («EFSM») πραγματοποιήθηκαν μόνο μετά την 31η Δεκεμβρίου 2010, οι λεπτομέρειες σχετικά με τα δάνεια αυτά παρέχονται στη σημείωση 9.

Δάνεια της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ

Εδώ περιλαμβάνονται κυρίως δάνεια που χορηγήθηκαν από την υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ μέσω δανειοληπτικών πράξεων που συνάφθηκαν σύμφωνα με τα άρθρα 54 και 56 της συνθήκης ΕΚΑΧ καθώς και τρεις μη εισηγμένοι σε χρηματιστήριο χρεωστικοί τίτλοι που εκδόθηκαν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) προκειμένου να αντικατασταθεί ένας οφειλέτης σε αδυναμία πληρωμής. Οι εν λόγω χρεωστικοί τίτλοι θα κρατηθούν έως τη λήξη τους (2017 και 2019), ώστε να καλύψουν την εξυπηρέτηση συναφών δανειοληπτικών πράξεων. Οι μεταβολές της λογιστικής αξίας αντιστοιχούν στη μεταβολή των δεδουλευμένων τόκων συν την απόσβεση για το έτος των καταβληθέντων προμηθειών και του κόστους συναλλαγής που προκύπτουν κατά τη σύναψη του δανείου, όπως έχουν υπολογιστεί με τη μέθοδο πραγματικού επιτοκίου.

2.5   ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

2.5.1    Προχρηματοδοτήσεις

Το κατά πόσον μια προχρηματοδότηση εγγράφεται ως τρέχουσα ή μακροπρόθεσμη προσδιορίζεται από τη χρονική στιγμή κατά την οποία μπορεί να ανακτηθεί ή να χρησιμοποιηθεί. Η χρησιμοποίηση ορίζεται από τη συμφωνία που διέπει το έργο. Κάθε αποπληρωμή ή χρησιμοποίηση που πρέπει να γίνεται εντός των δώδεκα μηνών που ακολουθούν την ημερομηνία του ισολογισμού δηλώνεται ως βραχυπρόθεσμη προχρηματοδότηση και επομένως ως κυκλοφορούν ενεργητικό. Επομένως, το υπόλοιπο είναι μακροπρόθεσμο.

Σύνολο χρηματοδοτήσεων

Εγγυήσεις ληφθείσες σχετικά με προχρηματοδοτήσεις:

Πρόκειται για εγγυήσεις που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητεί σε ορισμένες περιπτώσεις από τους δικαιούχους κατά την πληρωμή προκαταβολής (προχρηματοδότησης). Για αυτό το είδος εγγύησης, πρέπει να αναφέρονται δύο αξίες, η «ονομαστική» και η «τρέχουσα». Όσον αφορά την «ονομαστική» αξία, το γενεσιουργό γεγονός συνδέεται με την ύπαρξη της εγγύησης. Όσον αφορά την «τρέχουσα» αξία, γενεσιουργό γεγονός της εγγύησης είναι η πληρωμή της προχρηματοδότησης ή/και μεταγενέστεροι συμψηφισμοί. Στις 31 Δεκεμβρίου 2010 η «ονομαστική» αξία των εγγυήσεων που εισπράχθηκαν σε σχέση με προχρηματοδοτήσεις ανερχόταν σε 1 227 εκατ. ευρώ, ενώ η «τρέχουσα» αξία των εγγυήσεων αυτών ανερχόταν σε 1 059 εκατ. ευρώ (2009: 936 εκατ. ευρώ και 724 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα).

Ορισμένα ποσά προχρηματοδοτήσεων που καταβλήθηκαν βάσει του 7ου προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (ΠΠ7) καλύπτονται ουσιαστικά από Ταμείο Εγγύησης των Συμμετεχόντων (ΤΕΣ) – το ποσό των καταβληθέντων προχρηματοδοτήσεων το 2010 ανερχόταν συνολικά σε 3,2 δισεκατ. ευρώ (2009: 2,7 δισεκατ. ευρώ). Πρόκειται για όργανο αλληλοβοήθειας σκοπός του οποίου είναι η κάλυψη των οικονομικών κινδύνων που αναλαμβάνουν η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι συμμετέχοντες κατά την εφαρμογή έμμεσων δράσεων του ΠΠ7, ενώ το κεφάλαιό του και οι σχετικοί τόκοι αποτελούν εγγύηση εκτέλεσης. Όλοι οι συμμετέχοντες σε έμμεσες δράσεις που λαμβάνουν τη μορφή επιχορήγησης (και συνεπώς προχρηματοδότησης στα λογιστικά βιβλία της Επιτροπής) καταθέτουν το 5% της συνολικής συνεισφοράς της ΕΕ στο κεφάλαιο του ΤΕΣ για τη διάρκεια της δράσης. Δεδομένου ότι οι συμμετέχοντες έχουν την κυριότητα του ΤΕΣ, η ΕΕ (εκπροσωπούμενη από την Επιτροπή) ενεργεί ως εκτελεστικό τους όργανο. Μετά το πέρας μιας έμμεσης δράσης, οι συμμετέχοντες ανακτούν ολόκληρο το ποσό της συνεισφοράς τους στο κεφάλαιο του Ταμείου, εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες το Ταμείο υφίσταται ζημίες λόγω αδυναμίας πληρωμής από μέρους δικαιούχων. Στην περίπτωση αυτή οι συμμετέχοντες ανακτούν τουλάχιστον το 80% της συνεισφοράς τους. Έτσι, το ΤΕΣ εγγυάται τα οικονομικά συμφέροντα τόσο της Επιτροπής όσο και των συμμετεχόντων. Την 31η Δεκεμβρίου 2010, οι συμμετέχοντες είχαν συνεισφέρει συνολικά στο ΤΕΣ 866 εκατ. ευρώ (2009: 561 εκατ. ευρώ) – βλ. επίσης σημείωση 11.

Μακροπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις

Τα σημαντικότερα ποσά μακροπρόθεσμων προχρηματοδοτήσεων αφορούν διαρθρωτικές δράσεις για την προγραμματική περίοδο 2007-2013: το ταμείο περιφερειακής ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το κοινωνικό ταμείο (ΕΚΤ), το ευρωπαϊκό γεωργικό ταμείο αγροτικής ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), το ταμείο συνοχής (ΤΣ) και το ταμείο αλιείας. Δεδομένου ότι πολλά από τα έργα αυτά είναι μακρόπνοα, είναι απαραίτητο οι αντίστοιχες προκαταβολές να είναι διαθέσιμες για περίοδο μεγαλύτερη του ενός έτους. Έτσι, τα ποσά των προχρηματοδοτήσεων αυτών εγγράφονται στα μακροπρόθεσμα στοιχεία ενεργητικού.

2.5.2    Προκαταβληθείσες δαπάνες

Στο πλαίσιο των προγραμμάτων συνοχής και αγροτικής ανάπτυξης 2007-2013, μπορεί να γίνονται πληρωμές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στα κράτη μέλη, έτσι ώστε να συνεισφέρουν σε μέσα χρηματοδοτικής τεχνικής (με τη μορφή δανείων, εγγυήσεων ή ιδίων κεφαλαίων) τα οποία έχουν συγκροτήσει και διαχειρίζονται τα κράτη μέλη. Ωστόσο, οι βασικές νομικές πράξεις δεν υποχρεώνουν τα κράτη μέλη να υποβάλουν περιοδικές εκθέσεις στην Επιτροπή για τη χρησιμοποίηση αυτών των κεφαλαίων. Επισημάνθηκε ότι ενώ οι πληρωμές αυτές, μέχρι και το 2010, είχαν καταλογιστεί αρχικά ως έξοδα στο λογιστικό σύστημα της Επιτροπής, δεν χρησιμοποιήθηκαν όλα τα χρήματα από το μέσο. Για τον λόγο αυτόν είναι προτιμότερο να ταξινομηθούν ως στοιχεία ενεργητικού στον ισολογισμό (προκαταβληθείσες δαπάνες).

Επισημάνθηκε επίσης ότι, δεδομένου του προβλεπόμενου σκοπού αυτών των ποσών, η χρησιμοποίησή τους δεν μπορεί να προσδιοριστεί απλά με την εξέταση μιας βασικής πηγής πληροφοριών όπως είναι οι καταστάσεις λογαριασμών του μέσου, δεδομένου ότι, για παράδειγμα, τα ποσά που χρησιμοποιούνται ως εγγυήσεις παραμένουν δεσμευμένα στους τραπεζικούς λογαριασμούς του μέσου και τα δάνεια που επιστρέφονται στο μέσο καθίστανται διαθέσιμα για νέα δάνεια. Δεδομένου ότι δεν ζητείται από τα κράτη μέλη να υποβάλουν ειδική έκθεση σχετικά με τα κεφάλαια αυτά, και δεδομένου ότι θα είναι οικονομικά αποδοτικό για την Επιτροπή να συγκεντρώνει η ίδια αυτές τις πληροφορίες, έτσι ώστε να αντανακλάται κατάλληλα στις οικονομικές καταστάσεις η χρησιμοποίηση των ποσών αυτών κατά τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου, αποδείχθηκε αναγκαίο να γίνουν ορισμένες εκτιμήσεις. Η πιο διαθέσιμη αξιόπιστη μέθοδος, και επομένως η προσέγγιση που χρησιμοποιείται, χρεώνει τα έξοδα στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος σε γραμμική βάση καθόλη την προγραμματική περίοδο μέχρι την 31/12/2015, δεδομένου ότι η ημερομηνία αυτή είναι η τελευταία κατά τη διάρκεια της οποίας οι δαπάνες είναι επιτρεπτές.

Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, η Επιτροπή ζήτησε τις απαιτούμενες πληροφορίες από τα κράτη μέλη στην αρχή του 2011, έτσι ώστε να εκτιμήσει και στη συνέχεια να αναγνωρίσει τα αχρησιμοποίητα αντιλογισθέντα ποσά στον ισολογισμό, την 31η Δεκεμβρίου 2010. Αυτό το συνολικό ποσό κατανέμεται μεταξύ των ποσών που τα κράτη μέλη προβλέπεται να χρησιμοποιήσουν κατά τη διάρκεια του 2011 (βλ. σημείωση 2.9.2) και των ποσών που θα χρησιμοποιηθούν μετά το 2011, τα οποία φαίνονται στον ανωτέρω πίνακα.

Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, και τη διεθνώς αναγνωρισμένη λογιστική πρακτική, δεδομένου ότι τα ανωτέρω συνιστούν αλλαγή στην λογιστική πολιτική και τα εν λόγω ποσά είναι σημαντικά, ο ισολογισμός του 2009 αναδιατυπώθηκε στις παρούσες δημοσιονομικές καταστάσεις, έτσι ώστε να παρουσιάζει συγκρίσιμα αριθμητικά στοιχεία που να δείχνουν την κατάσταση όπως θα εμφανίζονταν εάν είχε εφαρμοστεί η ίδια λογιστική μεταχείριση το προηγούμενο έτος. Ο αντίκτυπος στο 2008 εκτιμήθηκε ότι είναι μόνο 18 εκατ. ευρώ, και κατά συνέπεια, το ποσό αυτό προσαρμόστηκε έναντι του σωρευτικού ελλείμματος το 2009 και δεν έγινε καμία αναδιατύπωση του ισολογισμού έναρξης του 2009. Ο αντίκτυπος αυτής της αναδιατύπωσης στον αρχικό ισολογισμό του 2009 παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί:

2.6   ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Τα ποσά που πρέπει να εισπραχθούν από κράτη μέλη αφορούν ποσά που οφείλονται στην υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ από πρώην υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Από το σύνολο των μακροπρόθεσμων απαιτήσεων, 14 εκατ. ευρώ (2009: 26 εκατ. ευρώ) αφορούν μη συναλλαγματικές πράξεις.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

2.7   ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

2.8   ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Βραχυπρόθεσμα διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία ενεργητικού

Οι βραχυπρόθεσμες επενδύσεις συνίστανται σε διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού τα οποία αγοράστηκαν λόγω της απόδοσής τους ή διατηρήθηκαν, ώστε να δημιουργηθεί μια συγκεκριμένη δομή στοιχείων ενεργητικού ή μια δευτερεύουσα πηγή ρευστότητας. Συνεπώς, μπορούν να πωληθούν προκειμένου να αντιμετωπιστούν ανάγκες σε ρευστότητα ή διακυμάνσεις των επιτοκίων.

Όσον αφορά τα ποσά της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ, όλες οι διαθέσιμες προς πώληση επενδύσεις είναι χρεωστικοί τίτλοι σε ευρώ εισηγμένοι σε χρηματιστήριο. Στις 31 Δεκεμβρίου 2010, οι χρεωστικοί τίτλοι (στην εύλογη αξία τους) που λήγουν εντός του 2009 ανέρχονται σε 294 εκατ. ευρώ (2006: 242 εκατ. ευρώ).

Ενώ πραγματοποιήθηκαν αγορές στοιχείων ενεργητικού τόσο στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης καταμερισμού του κινδύνου όσο και στο πλαίσιο του μέσου εγγύησης δανείων για έργα ΔΕΔ-Μ (βλ. επίσης σημείωση 5.1.2), η μεγάλη αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος οφείλεται κυρίως στην επένδυση προσωρινώς εισπραχθέντων προστίμων σε ένα ταμείο που δημιουργήθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτό και το οποίο διαχειρίζεται η ΓΔ ECFIN (BUFI). Τα προηγούμενα έτη, τα ποσά αυτά θα είχαν τηρηθεί σε ειδικούς τραπεζικούς λογαριασμούς – βλ. σημείωση 2.11, ταμειακά διαθέσιμα με περιορισμό χρήσης.

2.9   ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

2.9.1    Προχρηματοδοτήσεις

Η μείωση των βραχυπρόθεσμων προχρηματοδοτήσεων στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης οφείλεται στην περάτωση του Ταμείου Αλληλεγγύης. Μολονότι οι δόσεις προχρηματοδότησης για τα νέα έργα (προγράμματα που αφορούν την περίοδο 2007-2013) καταβλήθηκαν το 2010, ταξινομήθηκαν στα μακροπρόθεσμα στοιχεία του ενεργητικού, όπως εξηγείται στη σημείωση 2.5. Η αύξηση των βραχυπρόθεσμων προχρηματοδοτήσεων στο πλαίσιο της έμμεσης κεντρικής διαχείρισης οφείλεται στη μεταφορά δραστηριοτήτων, κυρίως στους τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης.

2.9.2    Προκαταβληθείσες δαπάνες

Όπως εξηγήθηκε στη σημείωση 2.5.2, τα ποσά αυτά αφορούν πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν σε κράτη μέλη βάσει του πλαισίου των προγραμμάτων συνοχής και αγροτικής ανάπτυξης 2007-2013, με σκοπό τη δημιουργία μέσων χρηματοοικονομικής τεχνικής ή τη συνεισφορά σ'αυτά, αλλά τα οποία δεν χρησιμοποιήθηκαν από το μέσο στο τέλος του έτους. Τα ανωτέρω ποσά αναμένεται να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια του 2011.

2.10   ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Οι συνολικές βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 11 009 εκατ. ευρώ (2009: 8 415 εκατ. ευρώ) και ότι αφορούν μη συναλλαγματικές πράξεις.

2.10.1    Δάνεια και προθεσμιακές καταθέσεις

Τα ποσά αυτά αφορούν κυρίως δάνεια ΙΠ ύψους 2 004 εκατ. ευρώ υπολειπόμενης ληκτότητας μικρότερης του 12μήνου μετά την ημερομηνία του ισολογισμού (βλ. σημείωση 2.4 ανωτέρω). Στον λογαριασμό αυτόν περιλαμβάνονται επίσης προθεσμιακές καταθέσεις ύψους 166 εκατ. ευρώ, οι οποίες αφορούν κατά κύριο λόγο την υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ.

2.10.2.    Τρέχουσες απαιτήσεις

Πελάτες

Πρόκειται για εντάλματα είσπραξης που καταχωρίστηκαν στους λογαριασμούς την 31η Δεκεμβρίου 2010, ως βεβαιωμένες απαιτήσεις που πρέπει να εισπραχθούν οι οποίες δεν περιλαμβάνονται ήδη σε άλλους λογαριασμούς στο ενεργητικό του ισολογισμού.

Πρόστιμα

Αυτό αφορά προς είσπραξη ποσά σχετικά με πρόστιμα που εξέδωσε η Επιτροπή. Η αύξηση της απομείωσης σε σχέση με το προηγούμενο έτος εξηγείται κατά κύριο λόγο από τη μείωση, κατά τη διάρκεια του 2011, των προστίμων που επιβλήθηκαν πριν από τον Δεκέμβριο του 2010. Επίσης, η απομείωση λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι μερικά νέα πρόστιμα που εκδόθηκαν δεν μπορούσαν, στο πλαίσιο της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, να καλυφθούν με προσωρινές πληρωμές ή τραπεζικές εγγυήσεις. Την 31η Δεκεμβρίου 2010, εισπράχθηκαν εγγυήσεις συνολικής αξίας 2 585 εκατ. ευρώ για τα μη καταβληθέντα πρόστιμα (2009: 2 952 εκατ. ευρώ) σχετικά με αυτές τις απαιτήσεις. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι 1 771 εκατ. ευρώ από τα ανωτέρω ποσά ήταν απαιτητά μετά την 31η Δεκεμβρίου 2010.

Απαιτήσεις έναντι κρατών μελών

Απαιτήσεις δυνάμει του ΕΓΤΕ και της αγροτικής ανάπτυξης

Ο λογαριασμός αυτός αφορά κατά κύριο λόγο τις οφειλές δικαιούχων του ΕΓΤΕ την 31η Δεκεμβρίου 2010, όπως δηλώθηκαν και πιστοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη την 15η Οκτωβρίου 2010, μείον 20% του εκάστοτε ποσού, το οποίο τα κράτη μέλη δύνανται να παρακρατήσουν για την κάλυψη διοικητικών δαπανών. Επίσης, έγινε εκτίμηση των απαιτήσεων που προκύπτουν μετά τη δήλωση αυτή και μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010. Η Επιτροπή προβαίνει επίσης σε εκτίμηση μείωσης αξίας για τις οφειλές δικαιούχων που δεν είναι πιθανό να εισπραχθούν. Η λογιστική καταχώριση αυτής της προσαρμογής δεν συνεπάγεται παραίτηση εκ μέρους της Επιτροπής από τη μελλοντική είσπραξη των ποσών αυτών. Παρακαλείσθε να λάβετε επίσης υπόψη ότι η μέθοδος απομείωσης προσαρμόστηκε το 2010 με αντίκτυπο τόσο στα έσοδα όσο και στις δαπάνες. Το γεγονός αυτό δεν επηρεάζει το καθαρό ποσό – βλ. σημείωση 3.2.3. Σύμφωνα με τη νέα μέθοδο, οι απαιτήσεις καταχωρίζονται για την ονομαστική αξία και η μείωση αξίας βασίζεται στη στατιστική ανάλυση (ποσοστό ανάκτησης).

Απαιτήσεις βάσει των ιδίων πόρων

Επισημαίνεται ότι τα κράτη μέλη δικαιούνται να παρακρατήσουν το 25% των παραδοσιακών ιδίων πόρων για την κάλυψη του κόστους είσπραξης και ως εκ τούτου τα ανωτέρω ποσά εμφανίζονται καθαρά, μετά την αφαίρεση του ποσοστού αυτού. Με βάση τις εκτιμήσεις που διαβίβασαν τα κράτη μέλη, καταγράφηκε μείωση αξίας ύψους 811 εκατ. ευρώ για τις απαιτήσεις έναντι κρατών μελών. Ωστόσο, αυτό δεν συνεπάγεται παραίτηση, εκ μέρους της Επιτροπής, από τη μελλοντική είσπραξη των ποσών που καλύπτονται από την προσαρμογή της αξίας.

Άλλες απαιτήσεις έναντι κρατών μελών

Άλλες απαιτήσεις από κράτη μέλη περιλαμβάνουν 30 εκατ. ευρώ για έξοδα είσπραξης και προκαταβολές του ΕΓΤΕ ύψους 199 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με 72 εκατ. ευρώ και 8 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα, το 2009.

2.10.3    Δεδουλευμένα έσοδα και έξοδα μελλοντικών χρήσεων

Το βασικό ποσό στο πλαίσιο αυτού του λογαριασμού αντιπροσωπεύει δεδουλευμένα έσοδα:

Άλλα δεδουλευμένα έσοδα είναι κυρίως οι τόκοι υπερημερίας, οι δεδουλευμένοι τραπεζικοί τόκοι και οι δεδουλευμένοι τόκοι επί των ποσών των προχρηματοδοτήσεων.

Τα πιο σημαντικά ποσά που περιλαμβάνονται ως έξοδα μελλοντικών χρήσεων αφορούν τα κεφάλαια που μεταφέρθηκαν από κράτη μέλη στα μέσα χρηματοοικονομικής τεχνικής τα οποία έπρεπε να δηλωθούν ή να επιστραφούν στην Επιτροπή στο τέλος του έτους. Την 31η Δεκεμβρίου 2010, το ποσό αυτό ανερχόταν σε 858 εκατ. ευρώ (2009: 295 εκατ. ευρώ). Θα πρέπει να επισημανθεί ότι το ποσό για το 2009 αναδιατυπώθηκε – για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. σημείωση 2.5.2. Επίσης στο πλαίσιο των εξόδων μελλοντικών χρήσεων περιλαμβάνονται ποσά συνολικής αξίας 182 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα κυριότερα ποσά είναι προβλεπόμενες πληρωμές ύψους 50 εκατ. ευρώ βάσει διμερών αλιευτικών συμφωνιών με τρίτες χώρες, 41 εκατ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Σχολείο και 44 εκατ. ευρώ για μίσθωση γραφείων.

2.11   ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΚΑΙ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΤΟΥΣ

2.11.1    Ταμειακά διαθέσιμα χωρίς περιορισμό χρήσης

Τα ταμειακά διαθέσιμα χωρίς περιορισμό χρήσης περιλαμβάνουν το σύνολο των χρηματικών διαθεσίμων της ΕΕ που είναι κατατεθειμένα σε λογαριασμούς σε κάθε κράτος μέλος καθώς και στις χώρες ΕΖΕΣ (δημόσιο ταμείο ή κεντρική τράπεζα), καθώς και σε λογαριασμούς όψεως, σε λογαριασμούς σταθερού ποσού, σε βραχυπρόθεσμες τραπεζικές καταθέσεις και σε λογαριασμούς μικροεξόδων.

Τα ποσά που αφορούν βραχυπρόθεσμες καταθέσεις αντιστοιχούν κυρίως σε χρήματα που διαχειρίζονται καταπιστευματικοί φορείς για λογαριασμό της ΕΕ με σκοπό την εκτέλεση ιδιαίτερων προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Στο τέλος του έτους, αναλήφθηκε δέσμευση για ποσό 131 εκατ. ευρώ, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε ακόμη από τα άλλα μέρη.

2.11.2    Ταμειακά διαθέσιμα με περιορισμό χρήσης

Τα ταμειακά διαθέσιμα με περιορισμό χρήσης είναι ποσά που εισπράχθηκαν σχετικά με πρόστιμα που επέβαλε η Επιτροπή για υποθέσεις που δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί. Τα ποσά αυτά τηρούνται σε ειδικούς λογαριασμούς καταθέσεων που δεν χρησιμοποιούνται για καμία άλλη δραστηριότητα.

ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

2.12   ΠΑΡΟΧΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

2.12.1    Συντάξεις – Προσωπικό

Σύμφωνα με το άρθρο 83 του Κανονισμού Υπηρεσιακής Κατάστασης, η καταβολή των παροχών που προβλέπονται από το καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων (PSEO) βαρύνει τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το καθεστώς δεν χρηματοδοτείται, αλλά τα κράτη μέλη εγγυώνται συλλογικά την καταβολή αυτών των παροχών σύμφωνα με την κλίμακα κατανομής που καθορίζεται για τη χρηματοδότηση των δαπανών αυτών. Επιπλέον, οι μόνιμοι υπάλληλοι συμβάλλουν κατά το ένα τρίτο στην μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση του εν λόγω καθεστώτος, μέσω υποχρεωτικής εισφοράς.

Οι υποχρεώσεις στο πλαίσιο του καθεστώτος συνταξιοδότησης εκτιμήθηκαν με βάση τον αριθμό των εν ενεργεία και των συνταξιοδοτηθέντων μελών του προσωπικού την 31η Δεκεμβρίου 2010 και με βάση τους κανόνες του Κανονισμού Υπηρεσιακής Κατάστασης εν ισχύ την ημερομηνία εκείνη. Η αποτίμηση αυτή διενεργήθηκε σύμφωνα με τη μέθοδο IPSAS 25 (και, συνεπώς, σύμφωνα επίσης με τον λογιστικό κανόνα 12 της ΕΕ). Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό αυτής της υποχρέωσης είναι η μέθοδος της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδας. Οι κυριότερες αναλογιστικές παραδοχές που ήταν διαθέσιμες την ημερομηνία της αποτίμησης και που χρησιμοποιήθηκαν κατά την αποτίμηση ήταν οι ακόλουθες:

Οι υποχρεώσεις αφορούν τα δικαιώματα που είχαν ήδη οριστεί για τις ακόλουθες κατηγορίες:

Τα βασικά σημεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι τα ακόλουθα (για τις βασικές μεταβολές, βλ. επίσης τον πίνακα που ακολουθεί):

2.12.2    Συντάξεις – Άλλοι

Ο λογαριασμός αυτός αφορά την υποχρέωση για δεσμεύσεις συνταξιοδότησης έναντι μελών και πρώην μελών της Επιτροπής, του Δικαστηρίου (και του Γενικού Δικαστηρίου) και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, των Γενικών Γραμματέων του Συμβουλίου, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περιλαμβάνει επίσης υποχρέωση για τις συντάξεις ορισμένων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

2.12.3    Κοινό καθεστώς ασφάλισης ασθένειας

Επίσης, έγινε αποτίμηση της εκτιμώμενης υποχρέωσης της ΕΕ όσον αφορά τις συνεισφορές τους στο κοινό καθεστώς ασφάλισης ασθένειας σχετικά με το προσωπικό που έχει συνταξιοδοτηθεί. Η ακαθάριστη υποχρέωση αποτιμήθηκε σε 3 791 εκατ. ευρώ και τα στοιχεία ενεργητικού του καθεστώτος, που αντιπροσωπεύουν 260 εκατ. ευρώ, αφαιρούνται από την ακαθάριστη υποχρέωση για να επιτευχθεί το καθαρό ποσό. Το προεξοφλητικό επιτόκιο και η γενική αύξηση των μισθών που χρησιμοποιήθηκε στον υπολογισμό είναι τα ίδια με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν για την αποτίμηση των συντάξεων προσωπικού.

Μεταβολή των ακαθάριστων υποχρεώσεων σχετικά με παροχές προσωπικού

2.13   ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

Δικαστικές υποθέσεις

Πρόκειται για την εκτίμηση των ποσών που είναι πιθανόν να πληρωθούν μετά το 2011 για ορισμένες δικαστικές υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη. Το μεγαλύτερο μέρος, δηλαδή ποσό ύψους 300 εκατ. ευρώ αφορά δικαστικές υποθέσεις σε εκκρεμότητα την 31η Δεκεμβρίου 2010 σχετικά με δημοσιονομικές διορθώσεις για δαπάνες του ΕΓΤΕ και άλλες δικαστικές υποθέσεις σχετικά με γεωργικές δαπάνες.

Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων

Το 2008, κοινοπραξία ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων επικαιροποίησε τη μελέτη που εκπόνησε το 2003 σχετικά με την εκτίμηση των δαπανών του προγράμματος παροπλισμού των πυρηνικών εγκαταστάσεων και του προγράμματος διαχείρισης των αποβλήτων του ΚΚΕρ. Η αναθεωρημένη της εκτίμηση, ύψους 1 222 εκατ. ευρώ (έναντι 1 145 εκατ. ευρώ προηγουμένως) χρησιμοποιείται ως βάση για την πρόβλεψη που πρέπει να συμπεριληφθεί στις δημοσιονομικές καταστάσεις. Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, η εκτίμηση αυτή λαμβάνει υπόψη το ποσοστό πληθωρισμού και στη συνέχεια προεξοφλείται στην καθαρή παρούσα αξία της (με τη βοήθεια της καμπύλης swap μηδενικού τοκομεριδίου σε ευρώ). Την 31η Δεκεμβρίου 2010, η πρόβλεψη αυτή ανερχόταν συνολικά σε 926 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων ένα μέρος έπρεπε να καταβληθεί το 2011 (21 εκατ. ευρώ) και το υπόλοιπο αργότερα (905 εκατ. ευρώ). Δεδομένης της εκτιμηθείσας διάρκειας του εν λόγω προγράμματος (περίπου 20 έτη), πρέπει να διευκρινιστεί ότι υπάρχει κάποια αβεβαιότητα ως προς την εκτίμηση αυτή και ότι οι τελικές δαπάνες μπορεί να διαφέρουν από τα ποσά που εμφανίζονται επί του παρόντος.

Χρηματοοικονομικές προβλέψεις

Πρόκειται για προβλέψεις που αντιπροσωπεύουν τις εκτιμώμενες ζημίες που θα πραγματοποιηθούν σε σχέση με τις εγγυήσεις βάσει του μηχανισμού εγγυήσεων 1998 υπέρ των ΜΜΕ, του μηχανισμού εγγυήσεων 2001 υπέρ των ΜΜΕ και του μηχανισμού εγγυήσεων 2007 υπέρ των ΜΜΕ στο πλαίσιο του CIP, όπου το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) έχει την εξουσία να χορηγεί εγγυήσεις εξ ονόματός του, αλλά για λογαριασμό και με κίνδυνο της Επιτροπής. Ωστόσο, έχουν τεθεί ανώτατα όρια ως προς τον χρηματοδοτικό κίνδυνο που συνδέεται με τις εκταμιευθείσες και μη εκταμιευθείσες εγγυήσεις. Οι μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές προβλέψεις προεξοφλούνται στην καθαρή παρούσα αξία τους (με τη βοήθεια του ετήσιου επιτοκίου Euro Swap).

Λοιπές προβλέψεις

Το βασικό ποσό εδώ αφορά τις εκτιμήσεις των συνεισφορών της ΕΕ προς διάφορα κράτη μέλη στο πλαίσιο του κτηνιατρικού ταμείου επειγόντων περιστατικών για την κάλυψη του κόστους αντιμετώπισης ορισμένων ζωικών ασθενειών, ανερχόμενων συνολικά σε 12 εκατ. ευρώ (2009: 60 εκατ. ευρώ) κατανεμημένων σε ποσά που αναμένεται να τακτοποιηθούν το 2011 (10 εκατ. ευρώ) και αργότερα (2 εκατ. ευρώ).

2.14   ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

Στον τομέα αυτόν περιλαμβάνονται οι δανειοληπτικές πράξεις που οφείλει η Ευρωπαϊκή Ένωση διάρκειας άνω του έτους. Οι δανειοληπτικές πράξεις περιλαμβάνουν πιστοποιημένες οφειλές ανερχόμενες σε 13 211 εκατ. ευρώ (2009: 10 324 εκατ. ευρώ). Οι μεταβολές της λογιστικής αξίας αντιστοιχούν στη μεταβολή των δεδουλευμένων τόκων.

Τα πραγματικά επιτόκια (εκφρασμένα σε φάσμα επιτοκίων) ήταν τα ακόλουθα:

2.15   ΑΛΛΕΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

Στον λογαριασμό αυτό περιλαμβάνονται κυρίως οι οφειλές για μισθώσεις διάρκειας μικρότερης του ενός έτους (βλ. σημείωση 2.2 ανωτέρω). Περιλαμβάνονται επίσης ποσά που αφορούν ορισμένα κτίρια που έχει αγοράσει η Επιτροπή, η τιμή αγοράς των οποίων θα εξοφληθεί με δόσεις – δεν πρόκειται για συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης, δεδομένου ότι η κυριότητα περιήλθε αμέσως στην Επιτροπή.

ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

2.16   ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

Ο λογαριασμός αυτός περιλαμβάνει το τμήμα των προβλέψεων που αφορά πληρωμές καταβλητέες σε διάστημα μικρότερο του έτους.

2.17   ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

Στον τομέα αυτό περιλαμβάνονται δανειοληπτικές πράξεις ΙΠ ύψους 2 004 εκατ. ευρώ (βλ. σημείωση 2.14) που φθάνουν στη λήξη τους εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού (2009: 40 εκατ. ευρώ σε σχέση με το ΜΧΣ).

2.18   ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ

2.18.1    Τρεχον μεριδιο μακροπροθεσμων υποχρεωσεων

2.18.2    Τρέχουσες οφειλές

Οι βραχυπρόθεσμες οφειλές περιλαμβάνουν καταστάσεις δαπανών που υποβάλλονται στην ΕΕ στο πλαίσιο των επιχορηγούμενων δραστηριοτήτων. Πιστώνονται για το ζητούμενο ποσό μόλις υποβληθεί η σχετική αίτηση. Αν ο αντισυμβαλλόμενος είναι κράτος μέλος, ταξινομούνται στην κατηγορία αυτή. Η ίδια διαδικασία ισχύει και για τιμολόγια και πιστωτικά σημειώματα που λαμβάνονται στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων προμηθειών. Οι εν λόγω δηλώσεις δαπανών έχουν ληφθεί υπόψη στο πλαίσιο των διαδικασιών διαχωρισμού των χρήσεων. Μετά τις σχετικές καταληκτικές εγγραφές, τα ποσά που εκτιμώνται επιλέξιμα εγγράφονται ως δεδουλευμένα έξοδα (βλ. σημείωση 2.18.3 κατωτέρω), ενώ τα μη επιλέξιμα μέρη τους παραμένουν ανοικτά στον λογαριασμό «Εκτιμώμενα μη επιλέξιμα ποσά». Για να αποφευχθούν οι υπερεκτιμήσεις των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού, αποφασίστηκε το καθαρό ποσό να εμφανίζεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις.

Κράτη μέλη

Τα κυριότερα ποσά που περιλαμβάνονται εδώ είναι 16 924 εκατ. ευρώ (2009: 11 160 εκατ. ευρώ) τα οποία αφορούν μη εξοφληθείσες δηλώσεις δαπανών σχετικά με ενέργειες των διαρθρωτικών ταμείων.

Προμηθευτές και άλλοι

Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται ποσά που οφείλονται λόγω επιχορηγούμενων δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων προμηθειών, καθώς και ποσά οφειλόμενα σε δημόσιους οργανισμούς και σε μη ενοποιημένες οντότητες (π.χ. το ΕΤΑ).

Εκτιμώμενα μη επιλέξιμα ποσά

Οι πληρωτέοι λογαριασμοί μειώθηκαν κατά 712 εκατ. ευρώ τα οποία αντιστοιχούν στο μέρος των αιτήσεων επιστροφής που έχει υποβληθεί, αλλά δεν έχει ακόμη ελεγχθεί, και το οποίο θεωρήθηκε μη επιλέξιμο. Τα μεγαλύτερα ποσά αφορούν τις ΓΔ που ασχολούνται με διαρθρωτικές δράσεις.

2.18.3.    Δεδουλευμένα έξοδα και έσοδα μελλοντικών χρήσεων

Η κατανομή των δεδουλευμένων εξόδων έχει ως εξής:

Υπάρχει μια γενική τάση μείωσης των δαπανών για τις διαρθρωτικές ενέργειες, λόγω του ότι τα προγράμματα της περιόδου 2000-2006 βρίσκονται τώρα στο στάδιο περάτωσης.

Το μεγάλο ποσό που αφορά έσοδα μελλοντικών χρήσεων, την 31η Δεκεμβρίου 2009, οφείλεται στην προκαταβολική πληρωμή συνεισφορών ιδίων πόρων από δύο κράτη μέλη.

ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ

2.19   ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ

2.19.1    Αποθεματικό εύλογης αξίας

Βάσει των λογιστικών κανόνων, οι προσαρμογές στην εύλογη αξία των διαθέσιμων προς πώληση στοιχείων ενεργητικού εγγράφονται πλέον στο αποθεματικό εύλογης αξίας. Το 2010, ποσά ύψους 48 εκατ. ευρώ αποσύρθηκαν από το αποθεματικό εύλογης αξίας και αναγνωρίστηκαν στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος σχετικά με διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού.

2.19.2    Άλλα αποθεματικά

Ταμείο Εγγύησης

Βλέπε επίσης σημείωση 2.3.3 σχετικά με το Ταμείο Εγγύησης. Το αποθεματικό αυτό περιλαμβάνει το ποσοστό στόχο 9% που έχει καθοριστεί για τα υπόλοιπα που εγγυάται το Ταμείο τα οποία πρέπει να παραμένουν ως στοιχεία ενεργητικού.

Αποθεματικό αναπροσαρμογής

Το αποθεματικό αναπροσαρμογής περιλαμβάνει τις αναπροσαρμογές της αξίας των ενσώματων παγίων στοιχείων. Το υπόλοιπο στο τέλος της χρήσης ανέρχεται σε 57 εκατ. ευρώ και αφορά αναπροσαρμογή της αξίας γηπέδων και κτιρίων της Επιτροπής, που είχε ήδη πραγματοποιηθεί πριν τη μετάβαση στους νέους λογιστικούς κανόνες.

Αποθεματικό για δανειοδοτικές και δανειοληπτικές πράξεις

Το ποσό αυτό αφορά το αποθεματικό της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ για τα στοιχεία ενεργητικού του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και Χάλυβα. Το αποθεματικό αυτό συστάθηκε επ' ευκαιρία της εκκαθάρισης της ΕΚΑΧ.

2.20   ΠΟΣΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΗΤΗΘΟΥΝ ΑΠΟ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ

Το ποσό αυτό, το οποίο δεν ταξινομείται ως απαίτηση από τα κράτη μέλη, ισοδυναμεί με το άθροισμα του σωρευτικού ελλείμματος που προκύπτει από προηγούμενα έτη (48 163 εκατ. ευρώ) και του οικονομικού πλεονάσματος για το 2010 (17 232 εκατ. ευρώ). Ο στόχος των «ποσών που θα κληθούν να καταβάλουν τα κράτη μέλη» είναι να αντικατοπτρίζουν την πραγματική κατάσταση μιας ετήσιας διαδικασίας προϋπολογισμού για τη χρηματοδότηση πολυετών δράσεων. Τα αποθεματικά (3 484 εκατ. ευρώ), τα οποία πρέπει να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τους οικείους ειδικούς κανονισμούς και κανόνες, σκόπιμα δεν λαμβάνονται υπόψη για τον σκοπό αυτό.

Στην ουσία, το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το μέρος των εξόδων που έχει ήδη πραγματοποιήσει η ΕΕ έως την 31η Δεκεμβρίου 2010, τα οποία πρέπει να χρηματοδοτηθούν από επόμενους προϋπολογισμούς. Έτσι, σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση πολλά έξοδα αναγνωρίζονται στο έτος Ν μολονότι μπορεί να καταβληθούν στην ουσία το έτος Ν+1 και να χρηματοδοτηθούν από τον προϋπολογισμό του έτους Ν+1. Η καταχώριση των ποσών αυτών στους λογαριασμούς παθητικού, σε συνδυασμό με το ότι τα αντίστοιχα ποσά χρηματοδοτούνται από προϋπολογισμούς επόμενων χρήσεων, έχει ως αποτέλεσμα την υπέρογκη αύξηση του παθητικού σε σχέση με το ενεργητικό στο τέλος του έτους. Τα κυριότερα ποσά που πρέπει να υπογραμμιστούν αφορούν τις δραστηριότητες του ΕΓΤΕ. Οι οφειλόμενες πληρωμές στα κράτη μέλη για την περίοδο από την 16η Οκτωβρίου ως την 31η Δεκεμβρίου 2010 ανέρχονταν σε 33 δισεκατ. ευρώ. Στην πράξη, η πλειονότητα των απαιτητών ποσών καταβάλλεται από τα κράτη μέλη σε λιγότερο από 12 μήνες μετά το τέλος της εξεταζόμενης χρήσης, στο πλαίσιο του προϋπολογισμού του επομένου έτους.

Στην ουσία μόνον οι υποχρεώσεις της Επιτροπής για παροχές προς το προσωπικό τους καταβάλλονται επί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, λαμβάνοντας υπόψη ότι τη χρηματοδότηση των συνταξιοδοτικών πληρωμών από τους ετήσιους προϋπολογισμούς, εγγυώνται τα κράτη μέλη. Ενημερωτικά και μόνον ακολουθεί εκτίμηση της κατανομής των μελλοντικών πληρωμών για παροχές προς το προσωπικό:

Σημειώθηκε μείωση 14,7 δισεκατ. ευρώ στα ποσά που θα κληθούν να καταβάλουν τα κράτη μέλη σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στα ακόλουθα: 1) μείωση 9,4 δισεκατ. ευρώ των πληρωτέων λογαριασμών (βλ. σημείωση 2.18), 2) αύξηση κατά 2 δισεκατ. ευρώ όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις (σημείωση 2.17), 3) αύξηση κατά 2,6 δισεκατ. ευρώ όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις, και 4) αύξηση κατά 4,6 δισεκατ. ευρώ όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις (σημείωση 2.10).

Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι τα ανωτέρω δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Τα έσοδα του προϋπολογισμού πρέπει πάντα να ισοσκελίζουν ή να υπερβαίνουν τις δαπάνες του προϋπολογισμού, δεδομένου ότι οποιοδήποτε πλεόνασμα εσόδων επιστρέφεται στα κράτη μέλη.

3.   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

3.1   ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ ΑΠΟ ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΕΣ

Τα έσοδα από ίδιους πόρους αποτελούν το βασικό στοιχείο των λειτουργικών εσόδων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς, το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών χρηματοδοτείται από ίδιους πόρους. Τα λοιπά έσοδα αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό μέρος της συνολικής χρηματοδότησης.

3.1.1    Έσοδα από ίδιους πόρους

Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ιδίων πόρων: οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ), ο πόρος ΦΠΑ και ο πόρος ΑΕΕ. Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι περιλαμβάνουν τις εισφορές ζάχαρης, καθώς και τους τελωνειακούς δασμούς. Ο μηχανισμός για τη διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών (διόρθωση υπέρ του ΗΒ), καθώς και η ακαθάριστη μείωση της ετήσιας συνεισφοράς βάσει του ΑΕΕ των Κάτω Χωρών και της Σουηδίας αποτελούν επίσης αναπόσπαστο μέρος του συστήματος των ιδίων πόρων. Τα κράτη μέλη παρακρατούν, ως δαπάνες είσπραξης, το 25% των παραδοσιακών ίδιων πόρων και τα ανωτέρω ποσά αντιπροσωπεύουν το καθαρό ποσό.

Σε σύγκριση με το 2009, σημειώθηκε αύξηση 9,2 δισεκατ. ευρώ των εσόδων από τον ίδιο πόρο ΑΕΕ, η οποία αντιπροσωπεύει την ανάγκη να χρηματοδοτηθούν υψηλότερες πιστώσεις πληρωμών το 2010. Σημειώθηκε αύξηση κατά 2 δισεκατ. ευρώ στους τελωνειακούς δασμούς, κυρίως λόγω της αύξησης των εισαγωγών.

3.1.2    Δημοσιονομικές προσαρμογές

Στις δημοσιονομικές προσαρμογές περιλαμβάνεται το πλεόνασμα του προϋπολογισμού από το 2009 (2 254 εκατ. ευρώ) το οποίο επιστρέφεται έμμεσα στα κράτη μέλη αφού αφαιρεθούν τα ποσά των ιδίων πόρων που πρέπει να καταβάλουν στην ΕΕ το επόμενο έτος – συνεπώς αποτελεί έσοδο για το 2010. Επίσης, σύμφωνα με την ΑΙΠ 2007, χορηγείται διόρθωση στο Ηνωμένο Βασίλειο για δημοσιονομικές ανισορροπίες. Δεδομένου ότι το ποσό αυτό χρηματοδοτείται από τα άλλα κράτη μέλη, δεν πρέπει να έχει καμία επίπτωση στο δημοσιονομικό ή στο οικονομικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, στον λογαριασμό αυτόν εγγράφηκε ποσό ύψους 112 εκατ. ευρώ για τις διαφορές των ισοτιμιών του ευρώ που χρησιμοποιούνται για δημοσιονομικούς σκοπούς (βλ. άρθρο 10 παράγραφος 3 του κανονισμού αριθ. 1150/2000) με τις ισοτιμίες που ίσχυαν όταν έκαναν τις πληρωμές τους τα κράτη μέλη που δεν ήταν ακόμη μέλη της ΟΝΕ.

3.2   ΑΛΛΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΣΟΔΑ

3.2.1    Πρόστιμα

Πρόκειται για έσοδα από πρόστιμα που επέβαλε η Επιτροπή λόγω παράβασης των κανόνων ανταγωνισμού. Απαιτήσεις και συναφή έσοδα αναγνωρίζονται όταν η Επιτροπή λαμβάνει απόφαση επιβολής προστίμου και την κοινοποιεί επισήμως στον ενδιαφερόμενο.

3.2.2    Γεωργικές εισφορές

Τα ποσά αυτά αφορούν εισφορές γάλακτος 25 εκατ. ευρώ (2009: 99 εκατ. ευρώ συν εισφορές ζάχαρης 606 εκατ. ευρώ). Οι εισφορές γάλακτος είναι ένα διαχειριστικό εργαλείο επιβολής κυρώσεων σε παραγωγούς που υπερβαίνουν τις ποσότητες αναφοράς που τους αναλογούν. Καθώς δεν συνδέεται με προηγούμενες πληρωμές από την Επιτροπή στην πράξη θεωρείται ως έσοδο ειδικού σκοπού. Οι ποσοστώσεις γάλακτος καταργούνται σταδιακά και αυτό εξηγεί τη συνεχιζόμενη μείωση εσόδων από εισφορές. Από την περίοδο 2008/2009, οι ποσοστώσεις θα υφίστανται αύξηση 1% το χρόνο μέχρι την προβλεπόμενη κατάργησή τους το 2015.

Οι εισφορές ζάχαρης αφορούν το ταμείο αναδιάρθρωσης του τομέα της ζάχαρης, η μεταρρύθμιση του οποίου μείωσε την εσωτερική τιμή της ζάχαρης, ώστε να μειωθεί η απόσταση μεταξύ της τιμής στην ΕΕ και της διεθνούς τιμής. Για να ενθαρρυνθούν οι λιγότερο ανταγωνιστικοί παραγωγοί ζάχαρης να αποσυρθούν από την αγορά, συστάθηκε το εν λόγω αυτοχρηματοδοτούμενο ταμείο αναδιάρθρωσης, το οποίο χρηματοδοτείται με έσοδα από προσωρινή φορολόγηση των παραγωγών ζάχαρης, τα οποία θεωρούνται ως έσοδα για ειδικό προορισμό. Ενώ οι πληρωμές που συνδέονται με το καθεστώς θα συνεχίσουν μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2012, όλα τα έσοδα που συνδέονται με το ταμείο αναδιάρθρωσης του τομέα της ζάχαρης έχουν ήδη δηλωθεί από τα κράτη μέλη την 31η Δεκεμβρίου 2009, και έτσι τα έσοδα είναι μηδενικά για το 2010.

3.2.3    Είσπραξη εξόδων

Ο λογαριασμός αυτός αντιπροσωπεύει τα εντάλματα είσπραξης που εξέδωσε η Επιτροπή και την αφαίρεση από επακόλουθες πληρωμές που καταχωρίστηκαν στο λογιστικό της σύστημα για την είσπραξη ποσών που είχαν καταβληθεί στο παρελθόν από τον γενικό προϋπολογισμό, με βάση ελέγχους, περατωθέντες λογιστικούς ελέγχους ή ανάλυση επιλεξιμότητας, μαζί με εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν από κράτη μέλη για δικαιούχους δαπανών του ΕΓΤΕ. Περιλαμβάνει επίσης τη μεταβολή των εκτιμήσεων για τα δεδουλευμένα έσοδα από το τέλος της προηγούμενης χρήσης στην τρέχουσα χρήση. Ωστόσο, αυτό δεν δείχνει το σύνολο των εισπράξεων που έγιναν επί των δαπανών της ΕΕ, ιδιαίτερα όσον αφορά τον σημαντικό τομέα δαπανών των διαρθρωτικών δράσεων, όπου έχουν θεσπιστεί ειδικοί μηχανισμοί για την εξασφάλιση της επιστροφής μη επιλέξιμων ποσών, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν συνεπάγονται έκδοση εντάλματος είσπραξης. Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, οι εισπράξεις ποσών προχρηματοδότησης δεν περιλαμβάνονται ως έσοδα.

Το βασικό ποσό, 1 775 εκατ. ευρώ, αφορά το καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης και συνίσταται σε 1 331 εκατ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), σε 19 εκατ. ευρώ για το ΠΜΑΑ, σε 146 εκατ. ευρώ για το SAPARD και σε 279 εκατ. ευρώ για τις διαρθρωτικές δράσεις.

α)   Γεωργία: ΕΓΤΕ

Στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ, τα ποσά που καταλογίζονται στον λογαριασμό αυτόν ως έσοδα του έτους ανέρχονται σε 1 331 εκατ. ευρώ και συνίστανται σε:

β)   Διαρθρωτικές δράσεις:

Η ανάκτηση δαπανών των διαρθρωτικών δράσεων που περιλαμβάνονται στον λογαριασμό αυτόν ανήλθε σε 279 εκατ. ευρώ (2009: 613 εκατ. ευρώ). Τα βασικά ποσά του εν λόγω υπολογαριασμού είναι τα εντάλματα είσπραξης που εξέδωσε η Επιτροπή για την ανάκτηση δαπανών που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως σε προηγούμενα έτη, ύψους 610 εκατ. ευρώ και η μείωση των δεδουλευμένων εσόδων στο τέλος του έτους, ύψους 377 εκατ. ευρώ.

Εντάλματα είσπραξης εκδίδονται μόνον:

Άλλα εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν στο πλαίσιο διαρθρωτικών δράσεων αφορούν την ανάκτηση προχρηματοδοτήσεων. Τα ποσά αυτά δεν εμφανίζονται ως έσοδα αλλά πιστώνονται στον λογαριασμό προχρηματοδοτήσεων του ισολογισμού.

3.2.4    Έσοδα από διοικητικές πράξεις

Τα έσοδα αυτά προέρχονται από κρατήσεις από τις αποδοχές του προσωπικού και συνίστανται κυρίως σε δύο ποσά: τις συνταξιοδοτικές εισφορές και τους φόρους εισοδήματος.

3.2.5    Διάφορα λειτουργικά έσοδα

Ποσό 430 εκατ. ευρώ (2009: 376 εκατ. ευρώ) αφορά έσοδα που κατέβαλαν υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Στον λογαριασμό αυτόν, περιλαμβάνονται επίσης συναλλαγματικά κέρδη, με εξαίρεση εκείνα από χρηματοοικονομικές δραστηριότητες που εξετάζονται στη σημείωση 3.5 κατωτέρω. Τα κέρδη αυτά προκύπτουν από τις καθημερινές δραστηριότητες και τις σχετικές συναλλαγές που πραγματοποιούνται σε άλλο νόμισμα εκτός από το ευρώ, καθώς και από την απαιτούμενη προσαρμογή αξίας στο τέλος του έτους για την κατάρτιση των λογαριασμών. Περιλαμβάνονται κέρδη πραγματοποιηθέντα και μη. Κατά τη διάρκεια του έτους, σημειώθηκε καθαρό συναλλαγματικό κέρδος ύψους 21 εκατ. ευρώ (2009: 185 εκατ. ευρώ).

3.3   ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΕΞΟΔΑ

Πρόκειται για διοικητικά έξοδα που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της ΕΕ και περιλαμβάνουν δαπάνες προσωπικού, αποσβέσεις και άλλες δαπάνες που συνδέονται με τη λειτουργία των θεσμικών οργάνων και των οργανισμών (όπως δαπάνες μίσθωσης, συντήρησης, προμήθειες, δαπάνες κατάρτισης, κ.λπ.).

3.4   ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ

3.4.1    Πρωτογενή λειτουργικά έξοδα

Οι δαπάνες λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτουν όλους τους τομείς του δημοσιονομικού πλαισίου και λαμβάνουν διάφορες μορφές, ανάλογα με τον τρόπο πληρωμής και διαχείρισης των χρημάτων. Η πλειονότητα των δαπανών εμπίπτει στον τομέα «Επιμερισμένη διαχείριση», η οποία συνεπάγεται την ανάθεση ορισμένων καθηκόντων στα κράτη μέλη για την κάλυψη τομέων όπως οι δαπάνες του ΕΓΤΕ και ενέργειες χρηματοδοτούμενες από τις διάφορες διαρθρωτικές δράσεις (το ταμείο περιφερειακής ανάπτυξης, το κοινωνικό ταμείο, το ταμείο αγροτικής ανάπτυξης, το ταμείο συνοχής και το ταμείο αλιείας).

Όσον αφορά την επιμερισμένη διαχείριση, η μείωση το 2010 οφείλεται κυρίως στο κλείσιμο των προγραμμάτων για την περίοδο 2000-2006 (ΕΚΤ) και στο γεγονός ότι η εκτέλεση του ΕΓΤΠΕ μειώθηκε το 2010 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η μείωση αυτή αντισταθμίζεται εν μέρει με τις διαρθρωτικές δράσεις για την προγραμματική περίοδο 2007-2013, οι οποίες έφθασαν ήδη σε κανονικό επίπεδο το 2009, μετά από αργό ρυθμό εκκίνησης. Η αύξηση των δαπανών στο πλαίσιο της κεντρικής διαχείρισης οφείλεται σε δράσεις έρευνας και ανάπτυξης.

Όπως εξηγήθηκε στη σημείωση 2.5.2, το 2010, η Επιτροπή άλλαξε τη λογιστική πολιτική της για ορισμένες δαπάνες στο πλαίσιο των προγραμμάτων συνοχής και αγροτικής ανάπτυξης. Δεδομένου ότι τα εν λόγω ποσά είναι σημαντικά, ζητείται από την Επιτροπή να αναδιατυπώσει τα σχετικά αριθμητικά στοιχεία του 2009 σύμφωνα με τους λογιστικούς της κανόνες, έτσι ώστε να παρουσιάσει συγκρίσιμα αριθμητικά στοιχεία που να δείχνουν την κατάσταση όπως θα εμφανιζόταν εάν η ίδια λογιστική μεταχείριση είχε εφαρμοστεί το προηγούμενο έτος. Ο αντίκτυπος αυτής της αναδιατύπωσης στο αρχικό οικονομικό αποτέλεσμα του 2009 παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί:

3.4.2    Άλλα λειτουργικά έξοδα

Οι συναλλαγματικές ζημίες – πραγματοποιηθείσες και μη – με εξαίρεση τις χρηματοοικονομικές δραστηριότητες που περιγράφονται στη σημείωση 3.6 παρακάτω, προκύπτουν από τις καθημερινές δραστηριότητες και τις σχετικές συναλλαγές σε άλλο νόμισμα εκτός από το ευρώ, καθώς και από την απαιτούμενη προσαρμογή αξίας στο τέλος του έτους για την κατάρτιση των λογαριασμών.

Στο πλαίσιο του υπολογαριασμού «Άλλα» σημειώθηκε σημαντική αύξηση στα διαγραφέντα ποσά που αφορούν οφειλέτες της Επιτροπής – 365 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με 26 εκατ. ευρώ το 2009. Αυτό οφείλεται σε ειδικές μειώσεις που έγιναν σχετικά με αποφάσεις προστίμων (273 εκατ. ευρώ) και μειώσεις της αξίας του ΕΓΤΕ και της αγροτικής ανάπτυξης, συνολικής αξίας 82 εκατ. ευρώ.

Δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης:

Το 2010, οι ακόλουθες δαπάνες συμπεριελήφθησαν ως έξοδα:

3.5   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΣΟΔΑ

3.6   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΞΟΔΑ

3.7   ΜΕΡΙΔΙΟ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Σύμφωνα με τη λογιστική μέθοδο της καθαρής θέσης, στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος της ΕΕ περιλαμβάνεται το μερίδιο του καθαρού πλεονάσματος των κοινών και των συγγενών της επιχειρήσεων (βλ. επίσης σημειώσεις 2.3.1 και 2.3.2).

3.8   ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Το 2010, αναγνωρίστηκαν στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος έσοδα ύψους 129 597 εκατ. ευρώ από μη συναλλαγματικές πράξεις.

3.9   ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ

Η παρούσα έκθεση παρουσιάζει την κατανομή λειτουργικών εσόδων και εξόδων ανά τομέα πολιτικής ακολουθώντας τη δομή του προϋπολογισμού βάσει δραστηριοτήτων, στο πλαίσιο της Επιτροπής. Αυτοί οι τομείς πολιτικής μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις ευρύτερους τομείς - Δραστηριότητες εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, Δραστηριότητες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και Υπηρεσίες & λοιπές δραστηριότητες.

Οι «Δραστηριότητες εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης» είναι ο μεγαλύτερος από αυτούς τους τομείς διότι καλύπτει πολυάριθμους τομείς πολιτικής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι «Δραστηριότητες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης» αφορούν τις πολιτικές που εφαρμόζονται εκτός της ΕΕ, όπως το εμπόριο και η παροχή βοήθειας. Οι «Υπηρεσίες και λοιπές δραστηριότητες» είναι οι εσωτερικές και οι οριζόντιες δραστηριότητες που απαιτούνται για τη λειτουργία των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ.

Επισημαίνεται ότι οι ίδιοι πόροι και οι συνεισφορές δεν κατανέμονται μεταξύ των διαφόρων δραστηριοτήτων, δεδομένου ότι ο υπολογισμός, η είσπραξη και η διαχείρισή τους γίνεται από τις κεντρικές υπηρεσίες της Επιτροπής. Η παρουσίασή τους στο σημείο αυτό καθιστά δυνατή τη σύγκριση με το καθαρό αποτέλεσμα στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ — ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ — ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΕΕ