28.1.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 24/35

1.1

Η ΕΟΚΕ προβαίνει στις ακόλουθες συστάσεις:

2.1

Το θέμα των αστέγων υπήρξε αντικείμενο δράσεων προτεραιότητας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους 2010 (3).

2.2

Το πρόβλημα των αστέγων αναφέρθηκε για πρώτη φορά ως θέμα προτεραιότητας στην Κοινή Έκθεση για την Κοινωνική Προστασία και την Κοινωνική Ένταξη του 2005. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε το 2007 μελέτη σχετικά με την εκτίμηση των αστέγων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (4).

2.3

Η καταπολέμηση αυτού του προβλήματος έχει καταστεί προτεραιότητα, δεδομένου μάλιστα ότι πρόκειται για ένα σημαντικό σκέλος της στρατηγικής της ΕΕ για την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη.

2.4

Χάρη στη στρατηγική της ΕΕ για την Κοινωνική Προστασία και την Κοινωνική Ένταξη (επίσης γνωστή με την ονομασία «ανοικτή μέθοδος συντονισμού στον κοινωνικό τομέα»), η Ευρωπαϊκή Ένωση συντονίζει και ενθαρρύνει την έγκριση εθνικών μέτρων και την ανάπτυξη πολιτικών κατά της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού μέσω ενός μηχανισμού αναφοράς, κοινών δεικτών και τελικών συμπερασμάτων πολιτικής που υιοθετήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεννόηση με το Συμβούλιο των Υπουργών της ΕΕ.

2.5

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε μια σειρά σημαντικών πρωτοβουλιών για τους άστεγους, κυρίως μια γραπτή δήλωση σχετικά με την επίλυση του προβλήματος των αστέγων που ζουν στους δρόμους, η οποία εγκρίθηκε το 2008 (5). Με τη δήλωση αυτή καλείται το Συμβούλιο να εγκρίνει ότι θα αναληφθεί δέσμευση, στο επίπεδο ολόκληρης της ΕΕ, προκειμένου να λυθεί μέχρι το 2015, το πρόβλημα των αστέγων που ζουν στους δρόμους. Στις 6 Σεπτεμβρίου 2010, πέντε ευρωβουλευτές δημοσίευσαν μια νέα γραπτή διακομματική δήλωση σχετικά με την ανάγκη μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τους άστεγους. Το έγγραφο εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2010. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η επίτευξη των προαναφερθέντων φιλόδοξων στόχων απαιτεί την παρέμβαση των ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων (ΕΚΤ + ΕΤΠΑ).

2.6

Τέλη του 2009, το δίκτυο ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων της ΕΕ στον τομέα της κοινωνικής ένταξης υπέβαλε έκθεση (6) σχετικά με το πρόβλημα των αστέγων και του κοινωνικού αποκλεισμού που συνδέεται με τη στέγη στα κράτη μέλη της ΕΕ. Στην έκθεση αυτή ζητείται το θέμα των αστέγων να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της ανοικτής μεθόδου συντονισμού στον κοινωνικό τομέα και να ενισχυθεί και να συνεχιστεί μετά το 2010.

2.7

Στις 17 Ιουνίου 2010, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τη νέα στρατηγική Ευρώπη 2020. Μέχρι το 2020, η ΕΕ θα επιδιώξει να εξαλείψει τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού για τουλάχιστον 20 εκατομμύρια ανθρώπους. Η πρόταση της Επιτροπής για το 2020 παρέχει μια ευρωπαϊκή πλατφόρμα καταπολέμησης της φτώχειας, προκειμένου «να καθοριστούν και να εφαρμοστούν μέτρα για την αντιμετώπιση των ειδικών συνθηκών των ομάδων ιδιαίτερου κινδύνου ([…]άστεγοι)». (7)

2.8

Τον Οκτώβριο του 2010, η Επιτροπή των Περιφερειών δημοσίευσε γνωμοδότηση με τίτλο «Η αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης», στην οποία αναφέρεται ότι η ΕΕ θα πρέπει να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες για την καταπολέμηση αυτής της μάστιγας. Η Επιτροπή των Περιφερειών προτείνει να εφαρμοστεί η τυπολογία ETHOS σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να συσταθεί ένας ευρωπαϊκός οργανισμός για τον συντονισμό και την υποστήριξη της καταπολέμησης του φαινομένου των αστέγων, να προωθηθεί η πρόληψη του φαινομένου και η συμμετοχή των περιφερειών στις προσπάθειες αυτές.

2.9

Στην κοινή έκθεση του 2010 της Επιτροπής και του Συμβουλίου για την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη (8) καλούνται τα κράτη μέλη να αναπτύξουν στρατηγικές που να επικεντρώνονται στα εξής: στην πρόληψη, στην αναζήτηση μόνιμων μορφών στέγασης (επιδοτούμενες και μόνιμες κατοικίες), σε μια προσέγγιση που να δίνει απόλυτη προτεραιότητα στη στέγαση, συνοδευόμενη από συμπληρωματικές κοινωνικές υπηρεσίες, και στη βελτίωση της διακυβέρνησης.

2.10

Οι σημαντικότερες συστάσεις του 2010 σχετικά με το πρόβλημα των αστέγων περιλαμβάνονται στα συμπεράσματα της Διάσκεψης Συναίνεσης (9) που πραγματοποιήθηκε τέλη του 2010 που ήταν το ευρωπαϊκό έτος για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με την υποστήριξη της Βελγικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2.11

Το 2011, η Eurostat (10) δημοσίευσε μια έκθεση για τις συνθήκες στέγασης στην Ευρώπη το 2009 («Condition in Europe in 2009») στην οποία αναφέρεται ότι 30 εκατ. πολίτες της ΕΕ πάσχουν από έλλειψη χώρου και ζουν σε προσωρινά καταλύματα.

3.1

Το φαινόμενο των αστέγων μπορεί να επηρεάσει άμεσα τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (11).

3.2

Στο άρθρο 34 του Χάρτη αυτού ορίζεται ότι: «(3) Η Ένωση, προκειμένου να καταπολεμηθεί ο κοινωνικός αποκλεισμός και η φτώχεια, αναγνωρίζει και σέβεται το δικαίωμα κοινωνικής αρωγής και στεγαστικής βοήθειας προς εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης σε όλους όσοι δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους …».

3.3

Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών εγγυάται το δικαίωμα σε επαρκείς συνθήκες διαβίωσης, οι οποίες περιλαμβάνουν πρόσβαση στη στέγαση, στην ιατρική περίθαλψη και στις κοινωνικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με το άρθρο 25, παράγραφος 1, «Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες».

3.4

Ο αναθεωρημένος Κοινωνικός Χάρτης του Συμβουλίου της Ευρώπης (12) αναφέρει στο άρθρο 31 ότι κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα στη στέγαση και προτρέπει τα μέρη να δεσμευθούν προκειμένου να «λάβουν μέτρα με στόχο: την προώθηση της πρόσβασης σε κατάλληλη στέγαση, την πρόληψη και τη μείωση του φαινομένου των αστέγων με σκοπό τη σταδιακή εξάλειψή του, τη διαμόρφωση τιμών στέγασης προσιτών σε όσους δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους».

3.5

Το δικαίωμα στη στέγαση ορίζεται σε πολλά εθνικά συντάγματα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κατάλληλη στέγαση είναι αναγκαιότητα και δικαίωμα. Η ΕΟΚΕ συνιστά σε όλα τα κράτη μέλη να βοηθούν κάθε άτομο που έχει αυτό το δικαίωμα, σύμφωνα με το ισχύον εθνικό δίκαιο, ώστε να έχει πρόσβαση στη στέγαση. Η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη και την κοινωνία των πολιτών να παρακολουθούν αυτή τη διαδικασία. Η ύπαρξη ενός εκ του νόμου δικαιώματος είναι η βάση πάνω στην οποία χαράσσονται και αναπτύσσονται αποτελεσματικές πολιτικές για την καταπολέμηση του προβλήματος των αστέγων.

4.1

Η Eurostat αναφέρει (13) ότι, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 30 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από έλλειψη χώρου και επισφαλείς συνθήκες στέγασης. Το 2009, το 6 % του πληθυσμού της ΕΕ διαβιούσε υπό πολύ κακές συνθήκες στέγασης. Επιπλέον, το 12,2 % του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε κατοικίες τα έξοδα των οποίων είναι υψηλά σε σχέση με το εισόδημά τους.

4.2

Οι άστεγοι που ζουν στο δρόμο αποτελούν την πλέον εμφανή και ακραία μορφή της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Ωστόσο, το πρόβλημα των αστέγων περιλαμβάνει μια σειρά από άλλες καταστάσεις, όπως τα άτομα που φιλοξενούνται σε καταλύματα έκτακτης ανάγκης, προσωρινά ή μεταβατικά, άτομα που προσωρινά στεγάζονται σε οικογενειακό περιβάλλον ή σε φίλους, άνθρωποι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν διάφορα ιδρύματα και που είναι άστεγοι, άτομα που απειλούνται με έξωση, ή ακόμη άτομα που ζουν σε ακατάλληλη ή μη ασφαλή κατοικία.

4.3

Η πρόσβαση σε αξιοπρεπή στέγαση μπορεί να θεωρηθεί ως μια βασική ανθρώπινη ανάγκη.

4.4

Οι κακές συνθήκες στέγασης ορίζονται από τις ελλείψεις σε εξοπλισμό και αξιολογούνται από την κατάσταση του καταλύματος: κατεστραμμένη οροφή, έλλειψη μπάνιου / ντους και τουαλέτας, ή ακόμη πολύ σκοτεινές κατοικίες.

4.5

Ορισμένα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην ΕΕ μετά το 2004 ανέφεραν ότι μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού τους βρέθηκε αντιμέτωπη με πολύ κακές συνθήκες στέγασης, ιδιαίτερα στη Ρουμανία, στην Πολωνία, στη Βουλγαρία και στις χώρες της Βαλτικής (14).

4.6

Σε πολλές χώρες, η φτώχεια συνδέεται με το υψηλό κόστος στέγασης: το 67 % των Ευρωπαίων θεωρούν ότι μια αξιοπρεπής κατοικία είναι πολύ ακριβή. Τη γνώμη αυτή συμμερίζονται ιδίως οι κάτοικοι της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Κύπρου (89 %), του Λουξεμβούργου, της Μάλτας (86 %) και της Σλοβακίας (84 %).

4.7

Ένας στους έξι ευρωπαίους ισχυρίζεται ότι έχει δυσκολία να πληρώσει τα καθημερινά έξοδα που αφορούν την κατοικία του (15). Το 26 % των πολιτών της ΕΕ θεωρούν ότι μια αξιοπρεπής κατοικία είναι πολύ ακριβή στις κοινωνίες μας. Όταν οι πολίτες ρωτούνται για τις αιτίες της φτώχειας, τοποθετούν το κόστος της στέγης στην τέταρτη θέση.

5.1

Δεν υπάρχει σε επίπεδο ΕΕ, κοινός λειτουργικός ορισμός των αστέγων: ο ορισμός αυτός διαφέρει σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Το φαινόμενο των αστέγων (homelessness) είναι μια πολύπλοκη και εξελικτική διαδικασία, εφόσον τα διάφορα άτομα ή ομάδες εισέρχονται στην κατηγορία των αστέγων και εξέρχονται από αυτήν για διαφορετικούς λόγους και αιτίες.

5.2

Διακρίνονται διαφορετικά είδη και ομάδες-στόχοι των αστέγων, όπως για παράδειγμα άνδρες που ζουν μόνοι στους δρόμους, παιδιά και έφηβοι των δρόμων, νέοι που βγαίνουν από σωφρονιστικά ιδρύματα ανηλίκων, μόνες μητέρες που ζουν στο δρόμο, άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας όπως ο αλκοολισμός, τοξικομανείς, άτομα με ψυχολογικά/ψυχιατρικά προβλήματα, άστεγοι ηλικιωμένοι, άστεγες οικογένειες που ζουν στο δρόμο, άστεγοι από εθνοτικές μειονότητες όπως οι Ρομά ή άτομα με νομαδικό τρόπο ζωής, άστεγοι μετανάστες, άστεγοι αιτούντες άσυλο (πρόσφυγες), η δεύτερη γενιά των παιδιών του δρόμου των οποίων οι γονείς είναι άστεγοι.

5.3

Η FEANTSA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Εθνικών Ενώσεων που ασχολούνται με τους άστεγους) ανέπτυξε μια τυπολογία του φαινομένου των αστέγων και του κοινωνικού αποκλεισμού που συνδέεται με τη στέγαση, με την ονομασία ETHOS. Σύμφωνα με την τυπολογία ETHOS, η κατοχή κατοικίας μπορεί να σημαίνει:

—   Από πλευράς φυσικής διάστασης: να υπάρχει ένα κατάλληλο οίκημα (ή χώρος), το οποίο ανήκει αποκλειστικά στο άτομο και την οικογένειά του,

—   Από πλευράς νομικής διάστασης: να έχει το άτομο νόμιμο τίτλο ιδιοκτησίας,

—   Από πλευράς κοινωνικής διάστασης: να διαθέτει το άτομο ιδιωτικό χώρο και διαπροσωπικές σχέσεις.

5.4

Ο ορισμός αυτός επιτρέπει τον καθορισμό των ακόλουθων τεσσάρων βασικών εννοιολογικών διαφοροποιήσεων: άστεγοι στον δρόμο, έλλειψη κατοικίας, επισφαλής στέγη και ανεπαρκής ή ακατάλληλη στέγη, οι οποίες όλες υποδηλώνουν την έλλειψη σπιτιού. Κατά συνέπεια η τυπολογία ETHOS κατατάσσει τους ανθρώπους που είναι άστεγοι σύμφωνα με τις συνθήκες διαβίωσης και στέγασης. Οι 4 αυτές βασικές εννοιολογικές κατηγορίες χωρίζονται σε 13 λειτουργικές κατηγορίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο των διαφόρων πολιτικών, όσον αφορά για παράδειγμα την χαρτογράφηση του προβλήματος των αστέγων καθώς και τη χάραξη, παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών αυτών (16).

6.1

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες και οι άλλες επίσημες πηγές στατιστικών των κρατών μελών δεν εφαρμόζουν μια ενιαία και ομοιόμορφη μέθοδο συλλογής των δεδομένων για τους άστεγους.

6.2

Είναι δυνατή η χρήση του μοντέλου που αναπτύχθηκε με την τυπολογία ETHOS με τις εννοιολογικές κατηγορίες της για την πραγματοποίηση στατιστικών και χαρτογράφησης των αστέγων, για την αξιολόγηση των αναγκών των δικαιούχων και των τοπικών ή οργανωτικών πόρων, και για την εξασφάλιση της χάραξης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των πολιτικών.

6.3

Πρέπει να πραγματοποιηθούν μελέτες και έρευνες για το φαινόμενο των αστέγων σε επίπεδο ΕΕ, τόσο για την κατανόηση των αιτιών και των δομών όσο και για την ανάπτυξη πολιτικών και τον συντονισμό και την εφαρμογή των στρατηγικών. Η ΕΟΚΕ καλεί την Eurostat (μέσω του συστήματος συλλογής δεδομένων EU-SIL (17)) και τους αρμόδιους των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, που επέτρεψαν τη χρηματοδότηση των προσπαθειών για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης των αστέγων, να προβούν σε αξιολόγηση των τελευταίων πέντε έως δέκα ετών και να δώσουν μια συνολική εικόνα της εξέλιξης του φαινομένου των αστέγων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

7.1

Τα αίτια που οδηγούν στην εμφάνιση του φαινομένου των αστέγων είναι συχνά πολύπλοκα και αλληλένδετα. Καταστάσεις αυτού του τύπου καθορίζονται από ένα σύνολο παραγόντων που συγκλίνουν.

7.2

Υπάρχουν διαφόρων τύπων παράγοντες που καθιστούν τα άτομα ευάλωτα και οι οποίοι πρέπει να αντιμετωπισθούν για την πρόληψη και την επίλυση του προβλήματος των αστέγων:

—   διαρθρωτικοί: οικονομικές διαδικασίες, μετανάστευση, ιθαγένεια, διαδικασίες σχετικά με την αγορά ακινήτων,

—   θεσμικοί: βασικές κοινωνικές υπηρεσίες, μηχανισμοί χορήγησης επιδομάτων, θεσμικές διαδικασίες,

—   προσωπικών σχέσεων: οικογενειακή κατάσταση, κατάσταση των σχέσεων (για παράδειγμα, διαζύγιο),

—   προσωπικοί: αναπηρία, εκπαίδευση, εξάρτηση, ηλικία, κατάσταση των μεταναστών,

—   διακρίσεων και/ή έλλειψης νομικού καθεστώτος: ενδέχεται να αφορά ειδικότερα τους μετανάστες και ορισμένες εθνοτικές μειονότητες όπως οι κοινότητες των Ρομά.

8.1

Υπάρχουν διάφορα είδη υπηρεσιών βοήθειας που παρέχονται στους άστεγους: υπηρεσίες κατοικίας ή μη. Η προώθηση συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αποτελεί βασικό στοιχείο για την εφαρμογή στρατηγικών για την απόκτηση κατοικίας. Αυτό που προέχει είναι η διάθεση μόνιμης στέγης και η παροχή ιατρικών και κοινωνικών υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, καθώς και η προώθηση συμπράξεων, ιδίως τον χειμώνα και το καλοκαίρι, δεδομένου ότι σε ορισμένες χώρες, ένα ποσοστό των αστέγων πεθαίνουν στους δρόμους σε περίοδο καύσωνα ή μεγάλου ψύχους.

8.2

Η ΕΟΚΕ συνιστά τη διάδοση καινοτόμων μοντέλων καθώς και οδηγούς ορθής πρακτικής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, που να προωθούν σε αυτά τα επίπεδα καινοτόμες και διαδραστικές προσεγγίσεις, και στις οποίες η μόνιμη στέγη και οι συμπληρωματικές υπηρεσίες που απαιτούνται πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή. Η ανοιχτή μέθοδος συντονισμού ενδέχεται να αποδειχτεί ιδιαίτερα επωφελής για την προώθηση αποτελεσματικών πολιτικών ενσωμάτωσης των αστέγων.

8.3

Η ΕΟΚΕ συνιστά την ανάπτυξη διαφοροποιημένων υπηρεσιών και την προώθηση των ελάχιστων προδιαγραφών για όλες τις παρεχόμενες στους άστεγους (homeless) κοινωνικές υπηρεσίες προκειμένου να καλυφθούν οι διαφορετικές ανάγκες τους:

8.4

Η ΕΟΚΕ προτείνει την εφαρμογή ολοκληρωμένων στρατηγικών για τη δημιουργία επαρκών και συμπληρωματικών υπηρεσιών σε όλους τους τομείς ώστε να καλυφθούν όλες οι ανάγκες των δικαιούχων, ιδίως όσον αφορά τις κοινωνικές κατοικίες. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι αναγκαίο, για την πρόληψη των θανάτων των αστέγων στο δρόμο, να θεσπιστεί νομοθεσία που να απαιτεί τη δημιουργία σε κάθε περιοχή ενός τουλάχιστον συμβουλευτικού κέντρου και ενός χώρου για τη στέγαση έκτακτης ανάγκης των αστέγων, με χωρητικότητα ίση με τον αριθμό των ανθρώπων που ζουν στους δρόμους. Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία εξεύρεσης μόνιμων λύσεων για την κοινωνική ένταξη των μειονεκτούντων ατόμων με την κατασκευή καταλυμάτων και μονίμων κατοικιών και με την παροχή πρόσθετων κοινωνικών υπηρεσιών, προκειμένου να καταστεί δυνατή η διατήρηση των δεσμών ενδοοικογενειακής αλληλεγγύης (γονείς -παιδιά, κλπ.) και, στο μέτρο του δυνατού, η επιστροφή στην οικογένεια παιδιών που έχουν αποσπαστεί από τους γονείς για λόγους φτώχειας και δύσκολων συνθηκών διαβίωσης.

8.5

Η ΕΟΚΕ συνιστά στα κράτη μέλη να χαράξουν κατά προτεραιότητα μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες στρατηγικές πρόληψης.

8.6

Οι κοινωνικές υπηρεσίες για τους άστεγους δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται συστηματικά για να αντισταθμιστούν οι ασυνέπειες της πολιτικής τάξης σε θέματα μετανάστευσης ή έλλειψης εξειδικευμένων υπηρεσιών για την υποδοχή των μεταναστών.

9.1

Η έλλειψη στέγης ή καταλύματος μπορεί να οδηγήσει στην υποβάθμιση του ατόμου, σε διακρίσεις λόγω κοινωνικής τάξης (επειδή ανήκει σε μια μειονεκτούσα ομάδα), ακόμη δε και στον θάνατο (ειδικά σε περιόδους υπερβολικού ψύχους ή παρατεταμένης ζέστης). Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το φαινόμενο των αστέγων (homelessness) ενδέχεται να βλάψει άμεσα τα ανθρώπινα δικαιώματα όπως ορίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρα 1, 2, 3, 6, 7, 21 και 34) (18), καθώς και στον Αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη και στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα.

9.2

Η κοινωνική ένταξη των αστέγων είναι μια διαδικασία πολύπλοκη και δύσκολη. Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαράξει μια φιλόδοξη στρατηγική για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να εξαλείψουν το κοινωνικό φαινόμενο των αστέγων (homelessness) με την εφαρμογή αποτελεσματικών εθνικών στρατηγικών. Οι στρατηγικές αυτές θα πρέπει να επικεντρώνονται σε κοινούς ορισμούς, στις αιτίες, στις δράσεις και στις επιπτώσεις. Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ξεκινήσει μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης για το φαινόμενο των αστέγων (homelessness) και τονίζει ότι πρόκειται για απόλυτη αναγκαιότητα. Προτείνει οι ευρωπαϊκές πολιτικές και στρατηγικές να χαραχθούν σε συνεργασία με τις οργανώσεις που παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες, τους ιδιωτικούς φορείς κατοικιών, τις δημόσιες αρχές και την κοινότητα των επιστημόνων και των ερευνητών.

9.3

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να διαθέσουν, στο μέλλον, κονδύλια και ειδικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση ή συγχρηματοδότηση των προγραμμάτων για τους άστεγους (κυρίως μέσω του ΕΚΤ και του ΕΤΠΑ). Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι πόροι των διαρθρωτικών ταμείων (ΕΚΤ και ΕΤΠΑ) θα πρέπει να αυξηθούν κατά την περίοδο 2014-2020 και ότι η προσέγγιση πρέπει να είναι συμπληρωματική· συνιστά δε στα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν στα εθνικά επιχειρησιακά προγράμματα στρατηγικές για το πρόβλημα των αστέγων [σε σχέση με τον κανονισμό (ΕΚ) 1083/37], καθώς και μέτρα για τη μείωση των αρνητικών συνεπειών της οικονομικής κρίσης στην απόκτηση στέγης.

9.4

Η ΕΟΚΕ συνιστά την προώθηση πολιτικών της ΕΕ που να αποσκοπούν στον περιορισμό κάθε κερδοσκοπικής τάσης στην αγορά ακινήτων. Στο πλαίσιο της ανάλυσης των ευρωπαϊκών και εθνικών κοινωνικών πολιτικών, προτείνει την παρακολούθηση της αναλογίας του καθαρού μηνιαίου μισθού και της τιμής των κατοικιών. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η πρόσβαση σε αξιοπρεπή κατοικία θα πρέπει να είναι ανάλογη προς τον λόγο μεταξύ του ποσού της μηνιαίας δόσης (ή ενοικίου) για το κόστος της στέγασης και τα έξοδα διαβίωσης και του καθαρού μισθού του ευρωπαίου πολίτη.

9.5

Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι το φαινόμενο των αστέγων αυξάνεται ολοένα και περισσότερο σε ορισμένες χώρες. Πράγματι, εάν πριν από μερικές δεκαετίες, το πρόβλημα αφορούσε ειδικά ενήλικες που ζουν στο δρόμο, σήμερα έχει διαφοροποιηθεί και έχει οξυνθεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες: υπάρχουν σήμερα άστεγες γυναίκες ο αριθμός των οποίων αυξάνεται, οικογένειες που ζουν στον δρόμο, άστεγοι νέοι και παιδιά που ζουν στους δρόμους, μισθωτοί που έχασαν τα σπίτια τους λόγω αδυναμίας αποπληρωμής των δανείων τους ή λόγω της κρίσης των ακινήτων και της οικονομικής κρίσης, ολοένα και περισσότεροι άστεγοι μετανάστες ή άτομα που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες. Η ύπαρξη παιδιών του δρόμου «δεύτερης γενιάς», τα οποία ζουν στο δρόμο και που οι γονείς τους είναι άστεγοι, αποτελεί σαφή και λυπηρή απόδειξη ότι το φαινόμενο έχει καταστεί ανεξέλεγκτο σε ορισμένες περιοχές.