ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Στρατηγική διεύρυνσης και κυριότερες προκλήσεις για την περίοδο 2011-2012

1. Εισαγωγή

Η διαδικασία διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει εισέλθει σε νέα φάση. Η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων προσχώρησης της Κροατίας, που ανοίγουν τον δρόμο της προσχώρησης για τα μέσα του 2013, δικαιώνει την πολιτική που υιοθετήθηκε την επαύριο των ολέθριων συγκρούσεων στα Βαλκάνια, τη δεκαετία του 1990, και η οποία σκοπό έχει να φέρει την ειρήνη, τη σταθερότητα, τη δημοκρατία και, σε τελική ανάλυση, την ένταξη ολόκληρης της περιοχής στην ΕΕ. Ως νέο αποδεικτικό στοιχείο της μετασχηματιστικής δύναμης της πολιτικής διεύρυνσης της ΕΕ, η διαδικασία αυτή παρέχει νέα μεταρρυθμιστική δυναμική σε όλες τις χώρες της διεύρυνσης.

Η πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ, όπως εμπεριέχεται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση[1], αποτελεί την απάντηση στη θεμιτή προσδοκία των λαών της ηπείρου μας να ακολουθήσουν τις προσπάθειες μιας ενωμένης Ευρώπης. Η ένταξη των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης κατά την τελευταία δεκαετία έχει καταδείξει ότι η διεύρυνση είναι προς όφελος ολόκληρης της ΕΕ, η οποία εξασφαλίζει με τον τρόπο αυτό καλύτερη θέση για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων.

Η πολιτική διεύρυνσης έχει αποδείξει ότι αποτελεί ισχυρό εργαλείο για τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Oι χώρες που έχουν ήδη προσχωρήσει στην ΕΕ και οι χώρες που βρίσκονται καθ’οδόν προς την προσχώρηση έχουν σημειώσει εντυπωσιακές αλλαγές με τις δημοκρατικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις τους προς την κατεύθυνση της προσχώρησης. Η επιτυχία της διαδικασίας προσχώρησης οφείλεται στην ανάληψη δεσμεύσεων, στις προϋποθέσεις προσχώρησης και στην αξιοπιστία.

Η νέα συναίνεση σχετικά με τη διεύρυνση, που συμφωνήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2006 και βασίζεται στις αρχές της εμπέδωσης των δεσμεύσεων, της εφαρμογής δίκαιων και αυστηρών προϋποθέσεων και της καλύτερης επικοινωνίας με τους πολίτες, σε συνδυασμό με την ικανότητα της ΕΕ να ενσωματώνει νέα μέλη, παραμένει το πλαίσιο της πολιτικής διεύρυνσης της ΕΕ.

Με την πολιτική διεύρυνσης, η ΕΕ επεκτείνει τη ζώνη ειρήνης, σταθερότητας, δημοκρατίας και ευημερίας, έννοιες που έχουν αποκτήσει νέα βαρύτητα σε συνάρτηση με τις πρόσφατες εξελίξεις:

· Τα τραγικά γεγονότα στη Νότια Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, καθώς και οι εύθραυστες καταστάσεις που έχουν επακολουθήσει, υπογραμμίζουν τη σημασία που ενέχει ένας πόλος σταθερότητας και δημοκρατίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, σταθερά προσδεδεμένος στη διαδικασία διεύρυνσης.

· Η πρόσφατη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και τα σημερινά προβλήματα της ευρωζώνης προβάλλουν ανάγλυφα την αλληλεξάρτηση των εθνικών οικονομικών τόσο εντός όσο και πέραν των συνόρων της ΕΕ. Τα γεγονότα αυτά υπογραμμίζουν τη σημασία που ενέχει η περαιτέρω εδραίωση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και η προώθηση της ανάπτυξης, στις χώρες τις διεύρυνσης επίσης. Η διαδικασία διεύρυνσης αποτελεί ισχυρό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου αυτού.

Μετά την έγκριση της τελευταίας δέσμης διεύρυνσης, σημειώθηκαν περαιτέρω θετικές εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια. Η σύλληψη του Ratko Mladić και του Goran Hadžić και η μεταγωγή τους στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της πρώην Γιουγκοσλαβίας (ICTY) εξάλειψαν ένα σημαντικό εμπόδιο της Σερβίας προς την ευρωπαϊκή οδό και σημείωσαν ένα σημαντικό βήμα προς τη συμφιλίωση. Ξεκίνησε διάλογος μεταξύ του Βελιγραδίου και της Πρίστινας που αποβλέπει, μεταξύ άλλων, στην επίτευξη προόδου στην πορεία προς την ΕΕ, και ο οποίος έχει αποφέρει τα πρώτα αποτελέσματα. Στις περισσότερες χώρες της διεύρυνσης μπορεί να διαπιστωθεί πρόοδος όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις που συνδέονται με την ΕΕ. Η δυνατότητα ταξιδιών χωρίς θεωρήσεις έχει παρασχεθεί και στους πολίτες δύο ακόμη χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, της Αλβανίας και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

Ωστόσο, σε ορισμένες χώρες έχουν καθυστερήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις, συχνά λόγω των εσωτερικών πολιτικών εξελίξεων και συγκρούσεων. Οι καθυστερήσεις και τα εμπόδια ήταν ιδιαίτερα σοβαρά στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και στην Αλβανία. Η χρηστή διακυβέρνηση, το κράτος δικαίου, η διοικητική ικανότητα, η ανεργία, η οικονομική μεταρρύθμιση και η κοινωνική ένταξη παραμένουν σοβαρές προκλήσεις στις περισσότερες χώρες. Υπήρξαν ορισμένες ανησυχητικές εξελίξεις στον τομέα της ελευθερίας έκφρασης και των μέσων ενημέρωσης. Οι διιστάμενες απόψεις σχετικά με το καθεστώς εξακολουθούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στο Κοσσυφοπέδιο[2] όσο και στην περιοχή. Τα τελευταία γεγονότα στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο προκαλούν σοβαρές ανησυχίες. Το ζήτημα της ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας παραμένει ανεπίλυτο.

Η διαδικασία προσχώρησης της Ισλανδίας σημείωσε πρόοδο κατά το περασμένο έτος. Η πρόοδος των διαπραγματεύσεων οφείλεται στις δομές προηγμένης ήδη ολοκλήρωσης της Ισλανδίας χάρη στην από μακρού εδραιωμένη δημοκρατία της, στη συμμετοχή της στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και στη ζώνη Σένγκεν, καθώς και στη δημόσια διοίκηση υψηλού επιπέδου.

Στην Τουρκία, η διαδικασία προσχώρησης παραμένει το πλέον αποτελεσματικό πλαίσιο για την προώθηση των συνδεόμενων με την ΕΕ μεταρρυθμίσεων, για την ανάπτυξη του διαλόγου σχετικά με τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, για την ενίσχυση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού. Στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης, δεν κατέστη δυστυχώς εφικτό να ανοίξει νέο κεφάλαιο διαπραγμάτευσης για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους. Πρέπει να δοθεί το έναυσμα για νέα εποικοδομητική φάση στις σχέσεις με την Τουρκία για συγκεκριμένες ενέργειες σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος.

Η επικείμενη προσχώρηση της Κροατίας καταδεικνύει ότι η διαδικασία διεύρυνσης διαμορφώνεται έτσι ώστε να μεγιστοποιήσει τις μετασχηματιστικές επιπτώσεις στις ενδιαφερόμενες χώρες. Οι βελτιώσεις που επήλθαν στη διαδικασία με τη νέα συναίνεση του 2006 σχετικά με τη διεύρυνση τέθηκαν σε εφαρμογή στην Κροατία και αποδείχθηκαν επαρκείς. Οι σημερινές και μελλοντικές διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες της διεύρυνσης θα πρέπει να βασιστούν περαιτέρω στην εμπειρία αυτή. Ειδικότερα, δύσκολα διαπραγματευτικά κεφάλαια, όπως τα κεφάλαια για τη δικαστική εξουσία και τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια θα πρέπει να εξετάζονται όσο το δυνατό συντομότερα, ώστε να παρέχεται επαρκής χρόνος στην υποψήφια χώρα για τη δημιουργία του απαραίτητου μητρώου μεταρρυθμίσεων.

Η προσχώρηση της Κροατίας θα αποτελέσει σημαντικό βήμα στο ιστορικό εγχείρημα της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Η ΕΕ διακήρυσσε συνεχώς την άνευ εξαιρέσεων πολιτική της έναντι των Δυτικών Βαλκανίων, αρχής γενομένης με την «περιφερειακή προσέγγιση» στα μέσα της δεκαετίας του ’90 και ιδιαίτερα με τη Διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης που άρχισε το 1999 και τη σύνοδο κορυφής της Θεσσαλονίκης, το 2003, που επιβεβαίωσε ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκεται εντός της ΕΕ. Η προσχώρηση αυτή, όχι μόνο δεν θα χαράξει διαχωριστική γραμμή στα Βαλκάνια, αλλά θα χρησιμεύσει και ως κίνητρο και καταλύτης για την επίσπευση της πορείας της υπόλοιπης περιοχής προς την ΕΕ. Λαμβανομένων υπόψη των δεσμεύσεων της ΕΕ, καθώς και της ιστορίας και της γεωγραφικής θέσης της περιοχής, θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν «εκκρεμότητες» μέχρι να ενταχθούν τα Δυτικά Βαλκάνια στο σύνολό τους, μόλις εκπληρωθούν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή παραμένει πλήρως προσηλωμένη στην αρχή των ιδίων αξιών. Ο ρυθμός προόδου κάθε χώρας προς την προσχώρηση εξαρτάται κυρίως από τις επιδόσεις της ως προς την εκπλήρωση των κριτηρίων και προϋποθέσεων που έχουν καθοριστεί.

Η επιτυχής εμπειρία της Κροατίας στέλνει σαφή μηνύματα στις υπόλοιπες χώρες της διεύρυνσης:

· Η ΕΕ υλοποιεί τις δεσμεύσεις της μόλις εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις.

· Τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις προσχώρησης είναι απαιτητικά και η εφαρμογή τους παρακολουθείται με ιδιαίτερη προσοχή. Τούτο, ωστόσο, δεν αποτελεί εμπόδιο, αλλά έχει ως αποτέλεσμα να επιτύχει η υποψήφια χώρα υψηλότερο επίπεδο ετοιμότητας, γεγονός που θα ωφελήσει τόσο την ίδια όσο και την ΕΕ τη στιγμή της προσχώρησης.

· Οι διμερείς διαφορές με τις γειτονικές χώρες πρέπει και μπορούν να αντιμετωπίζονται με διάλογο και συμβιβασμούς σύμφωνα με τις καθιερωμένες αρχές.

Η συνεχιζόμενη αξιοπιστία της διαδικασίας διεύρυνσης αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων στις χώρες της διεύρυνσης και τη διασφάλιση της στήριξης των κρατών μελών. Οι εξελίξεις κατά το περασμένο έτος επιβεβαίωσαν ότι μπορούν να επιτευχθούν απτά αποτελέσματα καθ’ οδόν προς την ΕΕ, όταν εκπληρωθούν οι αντίστοιχες προϋποθέσεις. Οι συστάσεις της Επιτροπής στην παρούσα ανακοίνωση για τη μετάβαση στα επόμενα στάδια της διαδικασίας προσχώρησης και την επέκταση της ελευθέρωσης των θεωρήσεων στην Αλβανία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη αποτελούν εύγλωττα παραδείγματα. Αντίθετα, όταν δεν υφίστανται ή είναι ανεπαρκείς η πολιτική βούληση και η δέσμευση επίτευξης απτών αποτελεσμάτων, η ενταξιακή διαδικασία δεν προχωρεί και υπάρχει κίνδυνος να μείνει στάσιμη.

Η παρούσα ανακοίνωση εξετάζει το σημερινό στάδιο του προγράμματος διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο καλύπτει τα Δυτικά Βαλκάνια, την Τουρκία και την Ισλανδία. Με βάση τις συνοδευτικές διεξοδικές αναλύσεις ανά χώρα[3], προβαίνει σε απολογισμό των επιτευγμάτων των χωρών αυτών στην προετοιμασία τους για την προσχώρηση, του σημείου στο οποίο έχουν φθάσει τη στιγμή αυτή, καθώς και των προοπτικών τους για τα επόμενα έτη και, εν προκειμένω, προβαίνει σε σειρά συστάσεων. Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, ιδιαίτερη προσοχή δίδεται σε ορισμένες βασικές προκλήσεις.

2. Κυριοτερεσ προκλήσεισ

2.1. Μεγαλύτερη έμφαση στην ενίσχυση του κράτους δικαίου και στη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης

Η ενίσχυση του κράτους δικαίου έχει επισημανθεί ως συνεχιζόμενη μείζονος σημασίας πρόκληση και καθοριστική προϋπόθεση για τις χώρες που βρίσκονται καθ’ οδόν προς την προσχώρηση στην ΕΕ. Στο ζήτημα αυτή έχει δοθεί μεγαλύτερη προσοχή τα τελευταία έτη, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας προσχώρησης, σύμφωνα με τη νέα συναίνεση για τη διεύρυνση.

Η έμφαση στο κράτος δικαίου συνέβαλε στο να ληφθούν ευρέως υπόψη τα θέματα αυτά κατά τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Κροατίας, ιδίως στο πλαίσιο των κεφαλαίων διαπραγμάτευσης για τον δικαστικό τομέα και τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και για τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια. Η βαρύτητα που δίδεται στα θέματα τα σχετικά με το κράτος δικαίου στο πλαίσιο των βασικών προτεραιοτήτων που τίθενται ως προϋπόθεση για την έναρξη των διαπραγματεύσεων προσχώρησης της Αλβανίας και του Μαυροβουνίου αποτελεί ένα ακόμη δείγμα της πρωτεύουσας σημασίας που αποδίδεται στον τομέα αυτό πριν καν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις αυτές καθαυτές.

Η πείρα που αποκτήθηκε από τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Κροατίας θα αξιοποιηθεί για τις τρέχουσες και μελλοντικές διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα προτείνει νέα προσέγγιση όσον αφορά τα θέματα που συνδέονται με τον δικαστικό τομέα και τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και με τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις. Τα θέματα αυτά θα πρέπει να εξεταστούν από τα πρώτα ήδη στάδια της διαδικασίας προσχώρησης και τα αντίστοιχα κεφάλαια θα πρέπει να ανοίξουν συνεπώς με βάση τα σχέδια δράσης, δεδομένου ότι είναι αναγκαίο να καταρτιστεί πειστικό μητρώο αποτελεσμάτων. Η Επιτροπή θα υποβάλλει, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, τακτικές εκθέσεις για την πρόοδο των εν λόγω τομέων σε σχέση με τα ορόσημα των σχεδίων δράσης, προτείνοντας, ενδεχομένως, τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα. Τα κεφάλαια του ΜΠΒ θα στοχεύουν κυρίως στη στήριξη της διαδικασίας αυτής.

Στο πλαίσιο της προενταξιακής διαδικασίας, η Επιτροπή ενεθάρρυνε τις χώρες να δημιουργήσουν ανεξάρτητα και αποτελεσματικά δικαστικά συστήματα και να αντιμετωπίσουν τις υφιστάμενες ελλείψεις. Εν προκειμένω, η Κροατία βελτίωσε το σύστημα διορισμού των δικαστών, η Σερβία δρομολόγησε επανεξέταση της διαδικασίας ανανέωσης της θητείας των δικαστών και των εισαγγελέων και το Μαυροβούνιο άρχισε να αναθεωρεί τις βασικές συνταγματικές και νομικές διατάξεις που αφορούν το δικαστικό σύστημα. Το Κοσσυφοπέδιο ολοκλήρωσε τη διαδικασία εξέτασης των δικαστών και εισαγγελέων.

Η καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί μία από τις κυριότερες προκλήσεις του κράτους δικαίου στις περισσότερες χώρες της διεύρυνσης. Η διαφθορά εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα που όχι μόνο επηρεάζει την καθημερινή ζωή των πολιτών σε ζωτικούς τομείς της καθημερινής τους ζωής όπως της υγείας και της εκπαίδευσης, αλλά και έχει σοβαρές επιπτώσεις στις επενδύσεις, στις εμπορικές δραστηριότητες και στους εθνικούς προϋπολογισμούς, ιδίως όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις και την ιδιωτικοποίηση. Η Επιτροπή εστίασε περισσότερο την προσοχή της στην καταπολέμηση της διαφθοράς στις χώρες της διεύρυνσης κατά τα τελευταία έτη.

Η σημαντική εμπειρία που έχει αποκτηθεί με τις χώρες της διεύρυνσης έχει επιτρέψει στην ΕΕ να αναπτύξει τη δική της προσέγγιση για την καταπολέμηση της διαφθοράς σε όλους τους τομείς χάραξης πολιτικής, τόσο εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς[4]. Παρότι η Επιτροπή έχει δημιουργήσει μηχανισμό παρακολούθησης της διαφθοράς για τα κράτη μέλη, θα εξακολουθήσει να αποδίδει απόλυτη προτεραιότητα στην παρακολούθηση των πολιτικών για την καταπολέμηση της διαφθοράς στις χώρες της διεύρυνσης, με ιδιαίτερη έμφαση στα αποτελέσματα και τη διατηρησιμότητα, από τα πρώτα ήδη στάδια των προετοιμασιών ενόψει της προσχώρησης. Η Επιτροπή θα προωθήσει επίσης το στενό συντονισμό μεταξύ των διεθνών δωρητών ώστε να διασφαλιστεί η βέλτιστη χρήση των πόρων.

Η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος παραμένει σημαντική προτεραιότητα για τις χώρες της διεύρυνσης. Είναι στενά συνδεδεμένη με την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη δημιουργία ανεξάρτητων δικαστικών συστημάτων. Ο διασυνοριακός χαρακτήρας πολλών εγκληματικών δραστηριοτήτων αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Η περιφερειακή συνεργασία μεταξύ των οργάνων επιβολής του νόμου και των δικαστικών οργάνων, καθώς και η δημιουργία επαγγελματικών δικτύων, έχουν ιδιαίτερη σημασία για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού. Η Επιτροπή υποστηρίζει τη δημιουργία περιφερειακού δικτύου εισαγγελέων, επικουρούμενη από αποσπασμένους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, καθώς και από σχετικούς ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Η Επιτροπή συνδράμει επίσης τη δημιουργία στην περιοχή συντονισμένων συστημάτων προστασίας των μαρτύρων.

Κατά το παρελθόν έτος, η Επιτροπή ενέτεινε τον διάλογο για το κράτος δικαίου με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Ο στόχος του διαλόγου ήταν να ενισχυθούν οι προετοιμασίες ήδη από τα πρώτα στάδια της προενταξιακής διαδικασίας, με βάση διεξοδικές αναλύσεις των τομέων της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων. Προς τον σκοπόν αυτό, πραγματοποιήθηκαν αποστολές εμπειρογνωμόνων στις περισσότερες χώρες της διεύρυνσης. Η Επιτροπή ενίσχυσε τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών με τους αρμόδιους οργανισμούς της ΕΕ, μεταξύ των οποίων η Ευρωπόλ, ο Frontex, ο Eurojust και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, καθώς και οι φορείς ανάπτυξης περιφερειακών πρωτοβουλιών, με το Συμβούλιο της Ευρώπης και διάφορες άλλες διεθνείς οργανώσεις. Στις περιπτώσεις που ήταν αναγκαίο εφαρμόστηκαν κριτήρια αξιολόγησης ήδη από τα πρώτα στάδια της διαδικασίας. Με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη δρομολογήθηκε διαρθρωμένος διάλογος σχετικά με τη δικαιοσύνη και η Επιτροπή προτείνει να διεξαχθεί παρόμοιος διάλογος με το Κοσσυφοπέδιο σχετικά με το κράτος δικαίου ώστε να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις στον τομέα αυτό και να υποστηριχθεί η δικαστική μεταρρύθμιση.

Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης για την ενίσχυση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της αποτελεσματικότητας, προαπαιτούμενο για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, εξακολουθεί να αποτελεί βασική προτεραιότητα σύμφωνα με τα πολιτικά κριτήρια στις περισσότερες χώρες της διεύρυνσης. Κατάλληλες διοικητικές διαδικασίες, όσον αφορά επίσης τους ανθρώπινους πόρους και τα δημόσια οικονομικά, είναι καθοριστικές για την εφαρμογή του κεκτημένου. Οι χώρες πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για να βελτιώσουν τις δημόσιες διοικήσεις τους με βάση σφαιρικές εθνικές στρατηγικές.

Σε ορισμένες χώρες της διεύρυνσης, υπάρχουν συνεχώς αυξανόμενα αποδεικτικά στοιχεία που φανερώνουν ότι δεν τηρούνται επαρκώς οι διαφορετικοί ρόλοι των κυβερνώντων κομμάτων και του κράτους. Οι πρακτικές αυτές υπάρχει κίνδυνος να υπονομεύσουν το κράτος δικαίου και τη λειτουργία της δημοκρατίας.

2.2. Διασφάλιση της ελευθερίας έκφρασης των μέσων ενημέρωσης

Η ελευθερία έκφρασης αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα που διαφυλάσσεται από το διεθνές δίκαιο και στο οποίο βασίζεται η λειτουργία της πλουραλιστικής δημοκρατίας. Όσον αφορά τη διαδικασία προσχώρησης, η διασφάλιση της ελευθερίας αυτής αποτελεί βασικό στοιχείο των πολιτικών κριτηρίων προσχώρησης που καθορίστηκαν στην Κοπεγχάγη.

Οι χώρες της διεύρυνσης χαρακτηρίζονται συνολικά από πλουραλισμό στα μέσα ενημέρωσής τους. Ωστόσο, σε πολλές από αυτές, έχουν παρατηρηθεί τελευταία αρνητικές εξελίξεις στον τομέα αυτό, γεγονός που δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες. Η Επιτροπή εξετάζει διεξοδικότερα την ελευθερία έκφρασης στις συνοδευτικές εκθέσεις, όπου περιγράφεται η κατάσταση που επικρατεί σε κάθε χώρα.

Η ελευθερία έκφρασης και τα μέσα ενημέρωσης επισκιάζονται από τις πολιτικές παρεμβάσεις, που εκδηλώνονται επίσης μερικές φορές μέσω του νομικού συστήματος, τις οικονομικές πιέσεις, τον επηρεασμό των μέσων ενημέρωσης με την εγκληματικότητα και τη διαφθορά, και την ανεπαρκή προστασία των δημοσιογράφων από πράξεις παρενόχλησης ή ακόμη και βίαιες επιθέσεις. Τα οικονομικά προβλήματα συνίστανται στην έλλειψη διαφάνειας και στη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας, στην απουσία θεμιτού ανταγωνισμού και στην έλλειψη ανεξαρτησίας των ρυθμιστικών φορέων της αγοράς. Σε ορισμένες χώρες της διεύρυνσης, η εφαρμογή της νομοθεσίας στον τομέα των μέσων ενημέρωσης δεν είναι, στο σύνολό της, ικανοποιητική. Ορισμένες περιπτώσεις επιθέσεων κατά δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένων δολοφονιών, παραμένουν ανεπίλυτες, πολλά χρόνια μετά τη διάπραξή τους. Στην Τουρκία, το νομικό πλαίσιο δεν εγγυάται ακόμη σε ικανοποιητικό βαθμό την ελευθερία έκφρασης. Ο μεγάλος αριθμός δικαστικών υποθέσεων και ερευνών κατά δημοσιογράφων, καθώς και η αθέμιτη πίεση που ασκείται στα μέσα ενημέρωσης προκαλούν σοβαρές ανησυχίες.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες περιορίζουν σοβαρά την ελευθερία έκφρασης των μέσων ενημέρωσης που τηρούν κριτική στάση έναντι των κυβερνήσεων, και αποθαρρύνουν την ερευνητική δημοσιογραφία. Τα μέσα ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι εξωθούνται συχνά σε αυτολογοκρισία.

Είναι απαραίτητο οι χώρες της διεύρυνσης να διασφαλίζουν τον ανοιχτό και πλουραλιστικό χαρακτήρα των μέσων ενημέρωσης, ο οποίος αποτελεί το θεμέλιο για τη δημιουργία πνεύματος κριτικής και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Οι δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς πρέπει να βελτιώσουν τη χρηματοοικονομική τους επιφάνεια και αυτονομία για να μπορέσουν να εκπληρώσουν τον ρόλο τους. Συγχρόνως, ο τομέας των μέσων ενημέρωσης πρέπει να αναλάβει τη δέσμευση να καθορίσει κανόνες αυτορρύθμισης με βάση κώδικες δεοντολογίας και επαγγελματικά πρότυπα γενικής εμβέλειας.

Τον Μάιο του 2011, η Επιτροπή διοργάνωσε διάσκεψη σχετικά με την ελευθερία έκφρασης στην οποία έλαβαν μέρος αντιπρόσωποι των μέσων ενημέρωσης και της κοινωνίας των πολιτών από τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία. Ο στόχος της διάσκεψης αυτής ήταν να προσεγγίσει τα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη και να συγκεντρώσει τις απόψεις και τις εμπειρίες τους, πέραν των επίσημων κυβερνητικών συνομιλητών. Τα συμπεράσματα της διάσκεψης θα εξακολουθήσουν να τροφοδοτούν τις εργασίες της Επιτροπής στον τομέα αυτό.

Η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις στο πλαίσιο των υφιστάμενων συμφωνιών και διαρθρωμένων διαλόγων με τις χώρες τις διεύρυνσης. Εν συνεχεία, θα ενσωματώσει τα θέματα αυτά στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης, ιδίως στο πλαίσιο του κεφαλαίου για τη δικαστική εξουσία και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η Επιτροπή σκοπεύει να προσδιορίσει προτεραιότητες και να ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την επίτευξη των ευρωπαϊκών προτύπων στον τομέα της ελευθερίας έκφρασης. Προς τον σκοπό αυτό, η συνεργασία θα ενισχυθεί με τις ενδιαφερόμενες χώρες εταίρους και τους διεθνείς οργανισμούς – ιδίως με το Συμβούλιο της Ευρώπης και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Ο διάλογος με τους δημοσιογράφους και τις ενώσεις τους θα ενισχυθεί περαιτέρω.

2.3. Ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας και της συμφιλίωσης στα Δυτικά Βαλκάνια

Η περιφερειακή συνεργασία και οι καλές σχέσεις γειτονίας αποτελούν καθοριστικά στοιχεία για τη Διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης και, επομένως, υπόκεινται σε στενή παρακολούθηση από την Επιτροπή σε όλα τα στάδια της διαδικασίας προσχώρησης. Η περιφερειακή συνεργασία υποστηρίζει και διευκολύνει τη συμφιλίωση σε μια περιοχή που, στο πρόσφατο παρελθόν, βρισκόταν στο προσκήνιο σημαντικών συγκρούσεων. Η περιφερειακή συνεργασία και το εμπόριο μπορούν να αποφέρουν πρόσθετα οικονομικά οφέλη στην περιοχή. Αποτελούν επίσης αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας ενσωμάτωσης στην ΕΕ, γεγονός που απαιτεί συχνά περιφερειακές προσεγγίσεις και μέτρα.

Κατά την τελευταία δεκαετία, διαπιστώθηκε σημαντική πρόοδος προς την κατεύθυνση αυτή και, το τελευταίο έτος, διαπιστώνονται νέα σημαντικά μέτρα. Οι επισκέψεις των ηγετών της περιοχής, ιδίως της Σερβίας και της Κροατίας, σε ορισμένες γειτονικές χώρες, καθώς και οι δηλώσεις σχετικά με τις συγκρούσεις που ξέσπασαν τη δεκαετία του ’90, συνέβαλαν σημαντικά στην περιφερειακή συμφιλίωση. Η διαδικασία του Σαράγεβο για την επιστροφή των προσφύγων στην οποία συμμετέχουν η Σερβία, η Κροατία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο, θα πρέπει να ολοκληρωθεί με επιτυχία τις επόμενες ημέρες. Πρωτοβουλίες που διεξάγουν οι ΜΚΟ και η κοινωνία των πολιτών, όπως η πρωτοβουλία «Youth Initiative for Human Rights», η επιτροπή «Truth and Reconciliation» (RECOM) και η πρωτοβουλία «Igman», συμβάλλουν σημαντικά στην ενίσχυση της συμφιλίωσης μεταξύ των πολιτών της περιοχής, πέραν των κυβερνήσεών τους.

Η συνεργασία στο πλαίσιο ορισμένων ειδικών τομέων είναι ικανοποιητική και προοδεύει, ιδίως με την Ενεργειακή Κοινότητα, τον Κοινό Ευρωπαϊκό Αεροπορικό Χώρο και την κοινή κατάρτιση στην περιφερειακή σχολή δημόσιας διοίκησης (ReSPA) που λειτουργεί πλήρως τη στιγμή αυτή. Τον Δεκέμβριο του 2010, η Επιτροπή πρότεινε στρατηγική για την ανάπτυξη της περιοχής του Δούναβη, η οποία υιοθετήθηκε εν συνεχεία από τα κράτη μέλη[5]. Το περιφερειακό εμπόριο στο πλαίσιο της συμφωνίας Ελευθέρων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA) αυξάνεται και η συμφωνία εκτείνεται σε τομείς όπως η πολιτική ανταγωνισμού, η περαιτέρω κατάργηση των δασμολογικών φραγμών και η ελευθέρωση των υπηρεσιών. Το Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας (RCC) έχει αρχίσει να εφαρμόζει την τριετή στρατηγική και το πρόγραμμα εργασίας, δίνοντας έμφαση σε μια δράση περισσότερο προσανατολισμένη στα αποτελέσματα.

Συγχρόνως, τα ζητήματα που ανάγονται σε συγκρούσεις του παρελθόντος, μαζί με άλλα ανοιχτά διμερή ζητήματα, παραμένουν βασικές προκλήσεις για την ασφάλεια των Δυτικών Βαλκανίων, με επιπτώσεις στην περιφερειακή συνεργασία, στις σχέσεις μεταξύ των χωρών, καθώς και στην εσωτερική λειτουργία και μεταρρυθμιστική διαδικασία των ίδιων των χωρών. Είναι επιτακτικά αναγκαίο να αντιμετωπιστούν τα εκκρεμή αυτά ζητήματα. Η επίλυσή τους θα επιτρέψει να αρθεί ένα σημαντικό εμπόδιο στην πορεία των Δυτικών Βαλκανίων προς την ΕΕ.

Ειδικότερα, οι διενέξεις που συνδέονται με διεθνικά ζητήματα ή με το καθεστώς, ιδίως στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κοσσυφοπέδιο, εξακολουθούν να παρεμποδίζουν την ομαλή λειτουργία των θεσμικών οργάνων, να λειτουργούν ως τροχοπέδη στη μεταρρυθμιστική διαδικασία και το ευρωπαϊκό θεματολόγιο και, μερικές φορές, μπορούν να έχουν ευρύτερες περιφερειακές επιπτώσεις. Η Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι ο καλύτερος τρόπος επίλυσης των προβλημάτων των εν λόγω εδαφών είναι να συνεχιστεί η πορεία τους προς την ΕΕ. Οι πρόσφατες εξελίξεις, ιδίως η πρόοδος στον διάλογο Βελιγραδίου-Πρίστινας που διεξάγεται υπό την αιγίδα της ΕΕ, είναι καθοριστικές στο πλαίσιο αυτό. Ο εορτασμός της 10ης επετείου της υπογραφής της συμφωνίας-πλαισίου της Οχρίδας, που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Αύγουστο, υπενθυμίζει ότι ο διάλογος και ο συμβιβασμός μπορούν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τα δύσκολα εθνοτικά προβλήματα.

Παρότι, τελευταία, σημειώθηκαν θετικά αποτελέσματα προς τη διευθέτηση των προβλημάτων που αφορούν τη λειτουργία των περιφερειακών πρωτοβουλιών χωρίς αποκλεισμούς, και τα οποία οφείλονται στη διάσταση απόψεων σχετικά με το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου, πολλά μένουν να γίνουν ακόμη. Στο πλαίσιο του διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας, επετεύχθη συμφωνία σχετικά με την αποδοχή από τη Σερβία των τελωνειακών σφραγίδων του Κοσσυφοπεδίου, γεγονός που θα πρέπει να επιτρέψει να αποκατασταθεί το περιφερειακό εμπόριο στο πλαίσιο της CEFTA. Προηγουμένως, είχε ήδη αρχίσει εκ νέου, παρουσία όλων των μερών, η διεξαγωγή των συνεδριάσεων της CEFTA και του RCC με τη συμμετοχή όλων των μερών, και υπεγράφη η πανευρωμεσογειακή σύμβαση για τους προτιμησιακούς κανόνες καταγωγής. Ωστόσο, οι διιστάμενες αυτές απόψεις όσον αφορά το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου συνεχίζουν να παρεμποδίζουν την ολοκλήρωση και υπογραφή της Συνθήκης για την ίδρυση Κοινότητας Μεταφορών, καθώς και την επέκταση των αυτόνομων εμπορικών μέτρων στο Κοσσυφοπέδιο και σε άλλους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων. Οι διαφορές αυτές εξακολουθούν να αποτελούν εμπόδιο για την ανάπτυξη συμβατικών σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και του Κοσσυφοπεδίου.

Στο πλαίσιο του διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας, εξακολουθεί να λείπει συνολική διευθέτηση των ζητημάτων που συνδέονται με την περιφερειακή συνεργασία. Η Επιτροπή καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να εξακολουθήσουν να αναζητούν πρακτικές και ρεαλιστικές λύσεις για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή στην περιφερειακή συνεργασία χωρίς αποκλεισμούς, με την επιφύλαξη των διιστάμενων απόψεων σχετικά με το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. Η πρόοδος που σημειώθηκε το περασμένο έτος φανερώνει ότι ο στόχος αυτός είναι εφικτός.

Για να διασφαλιστεί η διαρκής συμφιλίωση, είναι απαραίτητο να ολοκληρωθεί η διαδικασία απονομής δικαιοσύνης για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια των πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Η πλήρης συνεργασία με το ICTY εξακολουθεί να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαδικασία προσχώρησης στα Δυτικά Βαλκάνια. Η πρόσφατη σύλληψη και μεταγωγή στη Χάγη των τελευταίων δύο υπόδικων στο ICTY αποτέλεσαν σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή. Η Επιτροπή καλεί επίσης τις ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις να συνεχίσουν με μεγαλύτερο σθένος την ορθή διεξαγωγή των δικών για τα εγκλήματα πολέμου σε εθνικό επίπεδο.

Η Επιτροπή λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη την έκθεση που κύρωσε η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης τον περασμένο Ιανουάριο (έκθεση Marty) σχετικά με τα εγκλήματα που φέρεται ότι διαπράχθηκαν την περίοδο κατά και μετά τη σύγκρουση στο Κοσσυφοπέδιο, και ιδίως την αφαίρεση ανθρώπινων οργάνων. Υποστηρίζει πλήρως την έρευνα που διεξήγαγε η EULEX, σημειώνει τη σημασία της προστασίας των μαρτύρων στο πλαίσιο αυτό και χαιρετίζει τη δημιουργία ομάδας δράσης EULEX, με έδρα τις Βρυξέλλες, καθώς και τη συνεργασία των ενδιαφερόμενων κυβερνήσεων με την εν λόγω ομάδα δράσης.

Συνολικά, οι κυβερνήσεις και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών είναι σημαντικό να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες στην περιοχή για να εξηγήσουν στους πολίτες ότι η συμφιλίωση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού τους μέλλοντος, και ότι η απόδοση δικαιοσύνης όσον αφορά τα εγκλήματα πολέμου αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της διαδικασίας αυτής. Οι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει να αποφεύγουν δηλώσεις και μέτρα που θα μπορούσαν να θέσουν σε αμφισβήτηση τις σημαντικές αυτές αρχές.

Όσον αφορά τα ανοιχτά διμερή ζητήματα, είναι αναγκαίο να επιλυθούν το συντομότερο δυνατό από τα ενδιαφερόμενα μέρη κατά τη διαδικασία της διεύρυνσης, με αποφασιστικότητα, με πνεύμα καλής γειτονίας και λαμβανομένων υπόψη των γενικών συμφερόντων της ΕΕ. Η Επιτροπή τα παροτρύνει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιλύσουν τις εκκρεμείς συνοριακές διαφορές τους σύμφωνα με τις καθιερωμένες αρχές και τα καθιερωμένα μέσα, καθώς και να παραπέμψουν ορισμένα ζητήματα στο Διεθνές Δικαστήριο, εάν χρειαστεί. Τα διμερή ζητήματα δεν θα πρέπει να παρεμποδίσουν τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης. Η Επιτροπή είναι διατεθειμένη να συμβάλει στην κινητοποίηση της πολιτικής ώθησης που είναι αναγκαία για την αναζήτηση λύσεων και να υποστηρίξει τις σχετικές πρωτοβουλίες.

Η Συμφωνία Διαιτησίας για το ζήτημα των συνόρων μεταξύ της Σλοβενίας και της Κροατίας, η οποία θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή αργότερα κατά το τρέχον έτος, προετοιμάζει το έδαφος για τη διευθέτηση των διμερών αυτών ζητημάτων. Η Επιτροπή ενθαρρύνει έντονα τα μέρη που εμπλέκονται στη διαφωνία σχετικά με την ονομασία της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας να επιδείξουν εξίσου εποικοδομητικό πνεύμα κατά τις διεξαγόμενες συνομιλίες στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.

2.4. Επίτευξη διατηρήσιμης οικονομικής ανάκαμψης και ενστερνισμός της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»

Όλες οι χώρες της διεύρυνσης βρίσκονται τώρα καθ’ οδόν προς την ανάκαμψη, αλλά με διαφορετικούς ρυθμούς: η Τουρκία έχει αναδυθεί από την κρίση με ενισχυμένη οικονομία και η ανάπτυξή της εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακή, παρά τις συνεχώς αυξανόμενες ενδείξεις υπερθέρμανσης. Οι οικονομίες των Δυτικών Βαλκανίων αρχίζουν επίσης να ανακάμπτουν, αν και θα απαιτηθεί ορισμένο χρονικό διάστημα για να επιτύχουν τα προ της κρίσης επίπεδα. Η οικονομία της Ισλανδίας εξακολουθεί να βρίσκεται στο στάδιο εξόδου από τις σοβαρές οικονομικές διαταραχές που υπέστη κατά την κρίση.

Ωστόσο, οι χώρες της διεύρυνσης βρίσκονται αντιμέτωπες με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις. Η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα και εξακολουθεί να αυξάνεται στις περισσότερες χώρες. Το Κοσσυφοπέδιο, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας εξακολουθούν να έχουν το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρώπη. Τα ποσοστά συμμετοχής του εργατικού δυναμικού είναι υψηλά, ιδίως για τις γυναίκες και τους νέους και οι διαδεδομένες άτυπες μορφές εργασίας παραμένει πρόβλημα. Τα προϊόντα χαμηλής προστιθέμενης αξίας, καθώς και τα βασικά προϊόντα, τα οποία είναι εκτεθειμένα στην αστάθεια των τιμών και στον ισχυρό ανταγωνισμό των αναδυόμενων αγορών, εξακολούθησαν να κυριαρχούν στις εξαγωγές από τα Δυτικά Βαλκάνια, οι οποίες συμβάλλουν στην ανάκαμψη. Οι περισσότερες χώρες της διεύρυνσης διατήρησαν συνολικά συνετές μακροοικονομικές πολιτικές. Η δημοσιονομική εξυγίανση και η μεταρρύθμιση των αγορών εργασίας εξακολουθούν να αποτελούν τις περισσότερο επιτακτικές βραχυπρόθεσμες προτεραιότητες, δύο προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη τη στιγμή αυτή και η ίδια η ΕΕ σε μεγάλο βαθμό. Για την ώθηση της ανταγωνιστικότητας και τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος απαιτούνται νέες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ούτως ώστε να προσελκυσθούν οι ξένες άμεσες επενδύσεις, να ενθαρρυνθεί η δημιουργία θέσεων εργασίας και να διασφαλιστεί η διατηρησιμότητα της ανάπτυξης. Στα Δυτικά Βαλκάνια, η βελτίωση της ικανότητας της δημόσιας διοίκησης και η ενίσχυση του κράτους δικαίου, με τη μεταρρύθμιση ιδίως του δικαστικού τομέα και την καταπολέμηση της εκτεταμένης διαφθοράς παρουσιάζουν ιδιαίτερες προκλήσεις. Η πρόοδος στους τομείς αυτούς θα μπορούσε επίσης να ευνοήσει το επιχειρηματικό περιβάλλον. Εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη δημόσιων υπηρεσιών για τις επιχειρήσεις και επενδύσεων σε έργα υποδομής.

Οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας, μεταξύ των οποίων προβλέπονται επανεξέταση των καθεστώτων μεταφοράς των κερδών, φορολογικά ζητήματα και η εκ βάθρων μεταρρύθμιση των εκπαιδευτικών συστημάτων, θα πρέπει να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των κυριότερων διαρθρωτικών αδυναμιών στα Δυτικά Βαλκάνια και στην άρση των εμποδίων για την επίτευξη ισχυρότερης και διατηρήσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς.

Ενστερνισμός των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»

H «Ευρώπη 2020» αποτελεί τη στρατηγική ανάπτυξης της ΕΕ για την παρούσα δεκαετία, η οποία έχει χαραχθεί για να οδηγήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο. Οι χώρες της διεύρυνσης ενθαρρύνονται να συμμετάσχουν στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και στις εμβληματικές πρωτοβουλίες της[6], ως χρήσιμο έρεισμα για τις μεταρρυθμίσεις.

Οι στόχοι της Ευρώπης 2020 αντανακλώνται, ανάλογα με τις ανάγκες, στους διαλόγους για την οικονομική πολιτική, την απασχόληση και τις κοινωνικές πολιτικές μεταξύ της Επιτροπής και των χωρών της διεύρυνσης. Η Επιτροπή κατευθύνει τον προγραμματισμό της χρηματοδοτικής βοήθειας προς τους στόχους της Ευρώπης 2020, ιδίως όσον αφορά την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη. Η συνεργασία της Επιτροπής με τους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (ΔΧΟ) λαμβάνει υπόψη τους στόχους αυτούς.

Η κρίση χρέους που πλήττει τη στιγμή αυτή την Ευρώπη μαρτυρεί πόσο σημαντικό είναι να διασφαλιστούν υγιή δημόσια οικονομικά και η Επιτροπή χρησιμοποιεί από κοινού με τις υποψήφιες χώρες και τις δυνάμει υποψήφιες χώρες ορισμένους από τους μηχανισμούς αξιολόγησης από ομοτίμους της. Η πολυμερής δημοσιονομική εποπτεία από την ΕΕ αποτελεί σημαντικό εργαλείο προς τον σκοπό αυτό και θα προσαρμοστεί σταδιακά στην επερχόμενη ενισχυμένη οικονομική διακυβέρνηση στο πλαίσιο της ΕΕ.

Στον τομέα της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα, ο συντονισμός των πολιτικών με τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία διέπεται από τις διατάξεις της νομοθετικής πράξης για τις μικρές επιχειρήσεις της ΕΕ (Small Business Act for Europe)[7]. Ο συντονισμός αυτός, που βασίζεται σε τακτικές αξιολογήσεις με βάση καθιερωμένα κριτήρια αξιολόγησης της ΕΕ, έχει επιτρέψει να διατυπωθούν δοκιμασμένες συστάσεις που λαμβάνουν υπόψη τις εθνικές ιδιαιτερότητες των χωρών της διεύρυνσης. Η Επιτροπή προτείνει να μπορούν να χρησιμοποιούνται τα αποτελέσματα της νομοθετικής πράξης για τις μικρές επιχειρήσεις ως μέσο αναφοράς στο πλαίσιο των μελλοντικών δραστηριοτήτων στην περιοχή που συνδέονται με τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ).

Στο πλαίσιο των επενδύσεων για τα Δυτικά Βαλκάνια, η Επιτροπή ενθαρρύνει τους συμπράττοντες Διεθνείς Χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς (ΔΧΟ) να υποστηρίξουν νέες μορφές χρηματοδότησης των ΜΜΕ, ιδίως ίδια κεφάλαια, επιχειρηματικά κεφάλαια και μηχανισμούς εγγύησης. Η Επιτροπή θα συγχρηματοδοτήσει πρόγραμμα για τις ΜΜΕ στα Δυτικά Βαλκάνια, το οποίο θα αποβλέπει στη βελτίωση της πρόσβασης των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση με εγγυήσεις και επιχειρηματικά κεφάλαια.

Στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας, η συνεργασία μεταξύ των χωρών της διεύρυνσης και της ΕΕ έχει ήδη προχωρήσει ως προς την επιλεξιμότητα συμμετοχής στις πρωτοβουλίες της ΕΕ. Οι χώρες της διεύρυνσης συμμετέχουν στο 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και στο πρόγραμμα ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας. Ωστόσο, οι σημερινοί δείκτες φανερώνουν ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι χώρες αυτές εμφανίζουν επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ όσον αφορά τις επενδύσεις και την ανάπτυξη πολιτικών έρευνας και καινοτομίας. Οι περιφερειακοί ηγέτες, επ’ ευκαιρία επίσης των προσεχών υπουργικών συνόδων, ενθαρρύνονται να αναλάβουν τη δέσμευση να αυξήσουν τις επενδύσεις στον τομέα της έρευνας, της καινοτομίας και του ανθρώπινου κεφαλαίου.

Οι χώρες της διεύρυνσης πρέπει να προετοιμαστούν καλύτερα για να αντεπεξέλθουν στην κλιματική αλλαγή, καθώς και να ευθυγραμμιστούν με τις προσπάθειες που καταβάλλει η ΕΕ για την αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής, μεταξύ άλλων με εκστρατείες ευαισθητοποίησης. Η σταδιακή εφαρμογή δράσεων για το κλίμα θα αποφέρει οφέλη χάρη στην ανάπτυξη χαμηλών εκπομπών και μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας.

Η οικονομική ανάκαμψη που έχει αρχίσει να διαφαίνεται δεν έχει ακόμη οδηγήσει στη βελτίωση της κοινωνικής κατάστασης. Το μερίδιο του πληθυσμού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας παραμένει υψηλό και συνεχίζει να αυξάνεται στα Δυτικά Βαλκάνια. Το υψηλό ποσοστό άτυπης απασχόλησης έχει αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνική κατάσταση, ιδίως μεταξύ των νέων.

Η διασφάλιση των θέσεων εργασίας και η κοινωνική ένταξη των ευάλωτων ομάδων αποτελεί προτεραιότητα. Ωστόσο, λίγες είναι οι πραγματικές επενδύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στον κοινωνικό τομέα, και η συνεργασία με τους διεθνείς δωρητές προσκρούει σε εμπόδια όσον αφορά τον στρατηγικό σχεδιασμό. Στο πλαίσιο του διαλόγου για την άσκηση πολιτικής, η Επιτροπή δίνει έμφαση στην πολιτική απασχόλησης και στις κοινωνικές πολιτικές, και προτρέπει τις χώρες να καθορίσουν σαφείς και ρεαλιστικούς στόχους στους δύο αυτούς τομείς, καθώς και να στοχοθετήσουν και να ιεραρχήσουν καλύτερα τις κοινωνικές τους δαπάνες. Ανάλογα με τις ανάγκες, οι χώρες της διεύρυνσης θα πρέπει να οικειοποιηθούν τους στόχους της ευρωπαϊκής πλατφόρμας για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Θα πρέπει να θεσπιστούν βιώσιμα μέτρα για την ένταξη όλων των ευάλωτων ομάδων στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Όσον αφορά τις ιδιαίτερα μειονεκτούσες ομάδες των Ρομά, η Επιτροπή έχει καλέσει τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία να συνεργαστούν στο πλαίσιο των προγραμμάτων της ΕΕ για τους Ρομά, με τα οποία εξασφαλίζεται συστηματική παρακολούθηση της κοινωνικής τους ένταξης και προτείνονται σχετικές δράσεις. Η Επιτροπή έχει διοργανώσει σειρά σεμιναρίων για ζητήματα συνδεόμενα με τους Ρομά με σκοπό να ενθαρρύνει τις χώρες της περιοχής να επανεξετάσουν και να ενισχύσουν τα σχετικά εθνικά σχέδια δράσης και την εφαρμογή τους για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την καλύτερη ένταξη των Ρομά, ιδίως στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, της στέγασης και της υγείας. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων θα πρέπει να καταβάλουν εντατικές προσπάθειες για να διευκολύνουν τη ληξιαρχική εγγραφή των εκτοπισθέντων.

Η βελτίωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης αποτελεί βασικό παράγοντα για τη διαρθρωτική αλλαγή προς τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Μέχρι στιγμής, το επίπεδο των επενδύσεων στον τομέα της εκπαίδευσης, των δεξιοτήτων και των τίτλων ήταν εν γένει χαμηλό και η περιφερειακή αναγνώριση των εθνικών τίτλων είναι ανεπαρκής. Τα συστήματα και οι υποδομές της δημόσιας εκπαίδευσης πρέπει να μεταρρυθμιστούν και απαιτούνται διεθνώς συγκρίσιμα προγράμματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης για την αντιμετώπιση της υφιστάμενης αναντιστοιχίας μεταξύ των αναγκών και των διαθέσιμων δεξιοτήτων.

Η Επιτροπή έχει δεχθεί τη συμμετοχή των υποψηφίων χωρών στο στρατηγικό πλαίσιο «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2020», στο οποίο η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και το Μαυροβούνιο δεν έχουν ακόμη προσχωρήσει. Η Επιτροπή πρότεινε να αναπτυχθεί πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατάρτισης στα Δυτικά Βαλκάνια, το οποίο θα βασίζεται σε ανοιχτή μέθοδο συντονισμού ώστε να επιτρέπεται η συμμετοχή όλων των χωρών της διεύρυνσης. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί ο διάλογος επί των βασικών προκλήσεων πολιτικής και θα διασφαλιστούν η εφαρμογή και η παρακολούθηση. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έχουν κληθεί να συμμετάσχουν στις κεντρικές δραστηριότητες του προγράμματος της ΕΕ για τη δια βίου μάθηση.

2.5. Επέκταση των δικτύων μεταφοράς και ενέργειας

Η βελτίωση της συνεργασίας με τις χώρες της διεύρυνσης στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών είναι προς το άμεσο όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων της ΕΕ. Η διασύνδεση των δικτύων μεταφορών και των ενεργειακών δικτύων αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της συνεργασίας της ΕΕ με όλες τις γειτονικές χώρες που αποβλέπει στην προαγωγή της διατηρήσιμης οικονομικής ανάπτυξης, των εμπορικών και πολιτισμικών αλλαγών και της απασχόλησης, καθώς και στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Στην περίπτωση των χωρών της διεύρυνσης, η συνεργασία αυτή αποβλέπει επίσης στην προετοιμασία τους για την πλήρη αποδοχή και εφαρμογή του κεκτημένου στους τομείς των μεταφορών και της ενέργειας.

Λαμβανομένης υπόψη της στρατηγικής της θέσης στο σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και του Καυκάσου, η Τουρκία έχει αναπτύξει και ενισχύσει σταθερά τους δεσμούς της με την ΕΕ – όπως καταδεικνύουν οι πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της αεροπορίας, καθώς και ο ρόλος της στη δημιουργία του νότιου ευρωπαϊκού διαδρόμου φυσικού αερίου. Περαιτέρω ανάπτυξη των δεσμών αυτών θα ήταν προς όφελος αμφοτέρων των πλευρών. Ο νότιος ευρωπαϊκός διάδρομος φυσικού αερίου θα συμβάλει στην ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο, δεδομένου ότι θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επέκταση των οδών εφοδιασμού και θα τονώσει τον ανταγωνισμό στη διεθνή αγορά αερίου. Η Επιτροπή υποστηρίζει οικονομικά την περαιτέρω ανάπτυξη των δικτύων μεταφορών στην Τουρκία, ιδίως όσον αφορά τις σιδηροδρομικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας και τον εκσυγχρονισμό των λιμενικών εγκαταστάσεων. Συγχρόνως, η Τουρκία θα πρέπει να ενθαρρυνθεί να επεκτείνει την εθνική της αγορά αερίου, με την αύξηση της ρευστότητας και της ευελιξίας των συμβάσεων. Η διαδικασία αυτή θα οδηγήσει στην ανάδυση «κόμβου ενεργειακού εφοδιασμού», με τον οποίο θα μπορούσε να επιτευχθεί μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια.

Στα Δυτικά Βαλκάνια, έχει καθοριστεί περιφερειακό δίκτυο μεταφορών στο πλαίσιο του Παρατηρητηρίου Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO), το οποίο καταγράφει τα έργα προτεραιότητας με περιφερειακό ενδιαφέρον. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων συμμετέχουν, μαζί με τα κράτη μέλη της ΕΕ και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στη συμφωνία Κοινού Ευρωπαϊκού Αεροπορικού Χώρου που υπεγράφη το 2006. Η συνεργασία στον τομέα των μεταφορών προβλέπεται επίσης στο πλαίσιο της στρατηγικής για την περιοχή του Δούναβη.

Από το 2008, η Επιτροπή διαπραγματεύεται με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων τη δημιουργία Κοινότητας Μεταφορών, η οποία αποβλέπει στη δημιουργία ολοκληρωμένης αγοράς για τις υποδομές και τις χερσαίες, εσωτερικές πλωτές και θαλάσσιες μεταφορές. Οι διαπραγματεύσεις αυτές έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί, αλλά ανακόπηκαν λόγω της διάστασης απόψεων για την ονομασία του Κοσσυφοπεδίου. Η Επιτροπή καλεί τα ενδιαφερόμενα μέρη να λάβουν τα αναγκαία μέτρα που θα επιτρέψουν την ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και την υπογραφή της Συνθήκης.

Η Επιτροπή προτείνει να επανεξεταστούν τα διευρωπαϊκά δίκτυα της ΕΕ στον τομέα των μεταφορών (TEN-T) με σκοπό να βελτιωθούν οι συνδέσεις με τις χώρες που καλύπτονται από την πολιτική διεύρυνσης και την πολιτική γειτονίας[8].

Στον τομέα της ενέργειας, η ΕΕ επιδιώκει επίσης την ολοκλήρωση των δικτύων, ιδίως με την υποστήριξη της Ενεργειακής Κοινότητας, στην οποία συμμετέχουν η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, τα Δυτικά Βαλκάνια στο σύνολό τους, καθώς και ορισμένες γειτονικές χώρες[9]. Η Ενεργειακή Κοινότητα, βασιζόμενη στους κανόνες της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας, εγκαθιδρύει ανοιχτή, διαφανή και ανταγωνιστική περιφερειακή αγορά που διευκολύνει την προσέλκυση των επενδύσεων. Το κεκτημένο της Ενεργειακής Κοινότητας καλύπτει ήδη την εσωτερική αγορά ενέργειας, την ενεργειακή απόδοση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ορισμένα μέρη του περιβαλλοντικού και κοινωνικού κεκτημένου, καθώς και του κεκτημένου στον τομέα του ανταγωνισμού. Θα επεκταθεί επίσης στα υποχρεωτικά αποθέματα πετρελαίου, πέραν των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου.

3. Προοδοσ που έχει σημειωθεί στις χώρεσ τησ διεύρυνσησ και πρόγραμμα για το 2011-2012

3.1. Δυτικά Βαλκάνια

Κροατία

Οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Κροατίας έκλεισαν τον περασμένο Ιούνιο. Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι η Κροατία εκπλήρωσε, το περασμένο έτος, τα εναπομένοντα κριτήρια αξιολόγησης για το κλείσιμο των κεφαλαίων, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται τα δύσκολα κεφάλαια του δικαστικού τομέα και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και της πολιτικής ανταγωνισμού. Η Κροατία έχει επιτύχει ουσιώδη αποτελέσματα στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς, έχει εγκαθιδρύσει νέο αντικειμενικό και διαφανές σύστημα για τον διορισμό των δικαστών και των εισαγγελέων, και έχει βελτιώσει αισθητά την εφαρμογή των προγραμμάτων παροχής στέγης στους πρόσφυγες που επιστρέφουν στη χώρα. Η αναδιάρθρωση των ναυπηγείων της που αντιμετώπιζαν δυσκολίες έχει σημειώσει ουσιώδη πρόοδο.

Τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων προσχώρησης θα ενσωματωθούν σε συνθήκη προσχώρησης που, όπως προβλέπεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου, θα πρέπει να υπογραφεί έως το τέλος του έτους. Με τον τρόπο αυτό, η Κροατία θα μπορέσει να προσχωρήσει στην ΕΕ την 1η Ιουλίου 2013, με την επιφύλαξη ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι απαιτούμενες διαδικασίες κύρωσης. Η Κροατία έχει επιτύχει πολύ υψηλό επίπεδο προετοιμασίας για την ανάληψη των ευθυνών που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους από τη στιγμή της προσχώρησης. Πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης και αναμένεται να εκπληρώσει τα οικονομικά κριτήρια και τα κριτήρια του κεκτημένου έως την 1η Ιουλίου 2013. Είναι αναγκαίο να διατηρηθεί ο ρυθμός αυτός.

Η Κροατία πρέπει να εξακολουθήσει να βασίζεται στις μεταρρυθμίσεις που υλοποιήθηκαν κατά τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης και στις ικανότητες που ανέπτυξε κατά την περίοδο αυτή. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς κατά πόσον τηρεί η Κροατία τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης και κατά πόσον συνεχίζει τις προετοιμασίες της για την ανάληψη των ευθυνών που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους από τη στιγμή της προσχώρησης. Η παρακολούθηση θα εστιάζεται ιδίως στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Κροατία στους ακόλουθους τομείς: δικαστικό σύστημα και θεμελιώδη δικαιώματα, δικαιοσύνη, ελευθερία και ασφάλεια, καθώς και πολιτική ανταγωνισμού.

Η παρακολούθηση θα συνίσταται σε πίνακες παρακολούθησης που θα ενημερώνονται τακτικά, στον διάλογο στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, σε αποστολές αξιολόγησης από ομοτίμους, στο προενταξιακό οικονομικό πρόγραμμα και σε δημοσιονομικές γνωστοποιήσεις. Η Επιτροπή θα δημοσιεύει εξαμηνιαίες αξιολογήσεις μέχρι την προσχώρηση της Κροατίας σχετικά με την εφαρμογή των δεσμεύσεων που ανέλαβε η χώρα στα κεφάλαια αυτά. Το φθινόπωρο του 2012, η Επιτροπή θα υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο συνολική έκθεση παρακολούθησης.

Αν ανακύψουν, κατά τη διαδικασία παρακολούθησης, προβληματικά ζητήματα που δεν επιλυθούν από την Κροατία, η Επιτροπή απευθύνει, εφόσον είναι αναγκαίο, επιστολές έγκαιρης προειδοποίησης στις κροατικές αρχές και μπορεί να προτείνει στο Συμβούλιο να λάβει όλα τα κατάλληλα μέτρα ήδη πριν από τη στιγμή της προσχώρησης. Επιπλέον, όπως και στην πέμπτη διεύρυνση, η συνθήκη προσχώρησης περιέχει γενική οικονομική ρήτρα διασφάλισης, ρήτρα διασφάλισης της εσωτερικής αγοράς και ρήτρα διασφάλισης στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας.

Η Κροατία αναμένεται να εξακολουθήσει να διαδραματίζει δραστήριο ρόλο στην περιφερειακή συνεργασία των Δυτικών Βαλκανίων. Η Επιτροπή προσβλέπει στην υλοποίηση της συμφωνίας διαιτησίας για τις συνοριακές διαφορές μεταξύ της Σλοβενίας και της Κροατίας και υποστηρίζει τη δημιουργία και λειτουργία του διαιτητικού δικαστηρίου, όπως προβλέπεται στην εν λόγω συμφωνία. Η Επιτροπή χαιρετίζει τη δήλωση με την οποία η κροατική κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι θα υποστηρίξει τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής στην πορεία τους προς την προσχώρηση στην ΕΕ, και ενθαρρύνει την Κροατία να διευθετήσει τα τελευταία διμερή ζητήματα με τους γείτονές της πριν από την προσχώρηση. Συγχρόνως, οι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει να αποφεύγουν δηλώσεις και να λαμβάνουν μέτρα που θα μπορούσαν να θέσουν σε αμφισβήτηση τη σημασία της συμφιλίωσης ή να αγνοήσουν τη σοβαρότητα των εγκλημάτων πολέμου.

Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

Οι κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας διεξήχθησαν ως επί το πλείστον σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, και η χώρα συνεχίζει τις μεταρρυθμίσεις της σε σχέση με την προσχώρηση. Η κυβέρνηση συνασπισμού παρέμεινε σταθερή. Η χώρα εξακολουθεί να ανταποκρίνεται επαρκώς στα πολιτικά κριτήρια. Παρότι έχει επιτευχθεί σχετική πρόοδος όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του Κοινοβουλίου, του δικαστικού τομέα, της δημόσιας διοίκησης και του σεβασμού και της προστασίας των μειονοτήτων, τα κυριότερα προβλήματα εξακολουθούν να υπάρχουν. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες ιδίως όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης των μέσων ενημέρωσης, την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος, τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Οι προσπάθειες συνεργασίας των πολιτικών δυνάμεων πρέπει να ενισχυθούν.

Η χώρα εξακολουθεί να πληροί τις δεσμεύσεις της στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ). Η Επιτροπή διατηρεί την πρότασή της για τη μετάβαση στο δεύτερο στάδιο της σύνδεσης, όπως προβλέπει η ΣΣΣ και παροτρύνει το Συμβούλιο να ενεργήσει προς την κατεύθυνση αυτή χωρίς καθυστέρηση.

Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το Συμβούλιο δεν ήταν σε θέση να δώσει συνέχεια στη σύσταση που είχε διατυπώσει το 2009 για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Η μετάβαση της χώρας αυτής στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας προσχώρησης θα είναι προς όφελος του ρυθμού των μεταρρυθμίσεων και των συνθηκών των διεθνοτικών σχέσεων, και θα έχει θετικές επιπτώσεις στην περιοχή.

Η διαφορά μεταξύ της Ελλάδας και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας σχετικά με την ονομασία της τελευταίας εκκρεμεί εδώ και δύο περίπου δεκαετίες. Από τη δεκαετία του 1990 έχει αρχίσει διάλογος υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και από το 2009 διεξάγονται διμερείς επαφές, μεταξύ άλλων σε επίπεδο πρωθυπουργών. Ωστόσο, οι διαδικασίες αυτές δεν έχουν ακόμη αποφέρει αποτελέσματα. Η διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας, καθώς και η διαπραγμάτευση και η εξεύρεση αμοιβαίως αποδεκτής λύσης για το ζήτημα της ονομασίας, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, παραμένουν καθοριστικό στοιχείο. Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να διπλασιαστούν οι προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης το συντομότερο δυνατό. Υπενθυμίζει επίσης ότι θα πρέπει να αποτρέπονται ενέργειες και δηλώσεις που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τις σχέσεις καλής γειτονίας. Η επίλυση του ζητήματος της ονομασίας έχει καθυστερήσει πολύ.

Μαυροβούνιο

Τον Δεκέμβριο του 2010, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χορήγησε το καθεστώς της υποψήφιας χώρας στο Μαυροβούνιο και ενέκρινε τις επτά βασικές προτεραιότητες για την έναρξη των διαπραγματεύσεων προσχώρησης που είχαν καθοριστεί στη Γνώμη της Επιτροπής για την αίτηση προσχώρησης του Μαυροβουνίου στην ΕΕ.

Από την έκδοση της Γνώμης και μετά, το Μαυροβούνιο σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης, επιτυγχάνοντας γενικά ικανοποιητικά αποτελέσματα, ιδίως όσον αφορά την εκπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων που είχαν καθοριστεί. Το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο βελτιώθηκε προκειμένου να ενισχυθούν οι εργασίες του Κοινοβουλίου, το εκλογικό πλαίσιο, ο επαγγελματισμός και η αποπολιτικοποίηση της δημόσιας διοίκησης, η ανεξαρτησία και η υποχρέωση λογοδοσίας του δικαστικού σώματος, η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και η συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών. Ωστόσο, απαιτούνται εντατικές προσπάθειες για την περαιτέρω ανάπτυξη του μητρώου αποτελεσμάτων στον τομέα του κράτους δικαίου, ιδίως όσον αφορά τις περιπτώσεις διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο και το οργανωμένο έγκλημα. Θετικά μέτρα έχουν επίσης ληφθεί όσον αφορά τις πολιτικές κατά των διακρίσεων και τη βελτίωση της κατάστασης των εκτοπισθέντων. Τα αποτελέσματα αυτά θα πρέπει τώρα να υλοποιηθούν με την έμπρακτη μείωση των διακρίσεων έναντι των ευάλωτων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των εκτοπισθέντων.

Η Επιτροπή θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην παρακολούθηση της προόδου του Μαυροβουνίου στους τομείς του κράτους δικαίου και της εξάλειψης των διακρίσεων, ώστε να διατηρήσει τη δυναμική των μεταρρυθμίσεων στους τομείς αυτούς, και θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει το Μαυροβούνιο στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με την ΕΕ.

Αλβανία

Στην εγχώρια πολιτική σκηνή της Αλβανίας εξακολούθησαν να κυριαρχούν σε μεγάλο βαθμό η πολιτική στασιμότητα και οι συνεχιζόμενες αντιπαραθέσεις. Βίαιες συμπλοκές μεταξύ των αντικυβερνητικών διαδηλωτών και της αστυνομίας προκάλεσαν τον θάνατο τεσσάρων ατόμων οξύνοντας το κλίμα δυσπιστίας μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, καθώς και έναντι ορισμένων κρατικών θεσμών. Οι δημοτικές εκλογές του Μαΐου, παρότι κρίθηκαν ανταγωνιστικές και διαφανείς, στιγματίστηκαν από ελλείψεις που πρέπει να διορθωθούν. Ειδικότερα, η διαμάχη όσον αφορά την καταμέτρηση ψηφοδελτίων που βρέθηκαν σε λάθος κάλπη κατά την εκλογή του δημάρχου των Τιράνων αύξησε την πόλωση μεταξύ της κυβερνώσας πλειοψηφίας και της αντιπολίτευσης.

Είναι επιτακτικά αναγκαίο τώρα οι πολιτικές δυνάμεις της Αλβανίας να αποκαταστήσουν και να διατηρήσουν επίπεδο πολιτικού διαλόγου που θα επιτρέψει την ορθή λειτουργία των βασικών δημοκρατικών θεσμών, ιδίως του Κοινοβουλίου, και να προχωρήσουν στην πορεία ολοκλήρωσης προς την ΕΕ. Οι σημαντικές ανεπάρκειες που επισημάνθηκαν στις τελευταίες δύο εκλογές απαιτούν συνολική μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος που θα βασίζεται στις συμβουλές ανεξάρτητων εξωτερικών εμπειρογνωμόνων και στη συναίνεση μεταξύ των πολιτικών κομμάτων.

Τα δύο κυριότερα πολιτικά κόμματα δέχθηκαν την πρόταση της ΕΕ να αρχίσουν εκ νέου εποικοδομητικό διάλογο σχετικά με τις προτεραιότητες της χώρας όσον αφορά την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Είναι επιτακτικά αναγκαίο τώρα για τα πολιτικά κόμματα της Αλβανίας να αναλάβουν διαρθρωμένη και σταθερή διαδικασία συνεργασίας για τις ευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις. Η ακολουθητέα πορεία θα πρέπει να περιλαμβάνει διαδικασία κοινής επανεξέτασης και θέσπισης σχεδίου δράσης για να υπάρξει ανταπόκριση στις συστάσεις που διατυπώθηκαν στη Γνώμη της Επιτροπής και χρονοδιάγραμμα για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ιδίως όσον αφορά τη λειτουργία του Κοινοβουλίου και τις εκλογές.

Σε γενικές γραμμές, η Αλβανία σημείωσε περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων προσχώρησης στην ΕΕ και τις δώδεκα βασικές προτεραιότητες για την έναρξη των διαπραγματεύσεων προσχώρησης που είχαν προσδιοριστεί στη Γνώμη της Επιτροπής η οποία εγκρίθηκε από το Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2010. Σημειώθηκε κάποια πρόοδος όσον αφορά την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, τη βελτίωση της μεταχείρισης των φυλακισμένων και τα δικαιώματα του παιδιού, αλλά η πρόοδος παραμένει ανεπαρκής όσον αφορά το δικαστικό σώμα, την πολιτική κατά της διαφθοράς, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης της κοινότητας των Ρομά, καθώς και τις εργασίες που απαιτούνται για την κοινοβουλευτική διαδικασία και τις εκλογές. Η Αλβανία άρχισε να θέτει σε εφαρμογή σχέδιο δράσης για να ανταποκριθεί στις συστάσεις που διατυπώθηκαν στη Γνώμη της Επιτροπής. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η πληρότητα των προβλεπόμενων δράσεων, ιδίως όσον αφορά τη στενή συνεργασία με την αντιπολίτευση. Η Αλβανία θα πρέπει να καταβάλει σταθερές προσπάθειες και να επιτύχει απτή πρόοδο σε όλους αυτούς τους τομείς πριν μπορέσει η Επιτροπή να συστήσει τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας χώρας και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.

Η Αλβανία εξακολούθησε να εφαρμόζει απρόσκοπτα τη Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Τον Δεκέμβριο του 2010, χορηγήθηκε στους αλβανούς πολίτες απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου στον χώρο Σένγκεν, χάρη στην ικανοποιητική έκβαση του διαλόγου για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων.

Η Επιτροπή έχει δεσμευθεί να συνεχίσει να υποστηρίζει την Αλβανία για την επίτευξη των μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με την ΕΕ, καθώς και των κυριότερων προτεραιοτήτων που έχουν διατυπωθεί στη Γνώμη.

Βοσνία-Ερζεγοβίνη

Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, οι δράσεις των πολιτικών εκπροσώπων εξακολουθούν να αντανακλούν την απουσία κοινής αντίληψης για τη γενική πορεία και το μέλλον της χώρας, καθώς και για το θεσμικό της πλαίσιο. Δεν έχει εξευρεθεί συναίνεση για τη διασφάλιση και τη βελτίωση της λειτουργίας των θεσμικών οργάνων που θα κατοχυρώνει ταυτόχρονα τα συμφέροντα των πληθυσμών που απαρτίζουν τη χώρα, ενόψει ιδίως των ευρέως αποδεκτών προσδοκιών της χώρας να προσχωρήσει στην ΕΕ. Μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου 2010, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η διαδικασία σύστασης εκτελεστικών και νομοθετικών αρχών και ο σχηματισμός της κυβέρνησης σε κεντρικό επίπεδο. Οι σημαντικές αυτές καθυστερήσεις εμποδίζουν την εφαρμογή των ιδιαίτερα αναγκαίων για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη μεταρρυθμίσεων που θα της επιτρέψουν να σημειώσει περαιτέρω πρόοδο προς την ΕΕ. Η ενταξιακή διαδικασία στην ΕΕ απαιτεί λειτουργικά θεσμικά όργανα σε όλα τα επίπεδα και αποτελεσματικό συντονιστικό μηχανισμό για τη διαχείριση των σχέσεων με την ΕΕ, ούτως ώστε να μπορεί η χώρα να εκφράζεται με μία φωνή.

Ως εκ τούτου, ο γενικός ρυθμός των μεταρρυθμίσεων ήταν πολύ αργός. Έχουν επιτευχθεί ορισμένα αποτελέσματα, ιδίως εκείνα που επέτρεψαν να χορηγηθεί απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου στην ΕΕ για τους πολίτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης τον Δεκέμβριο του 2010. Τον Ιούνιο, η ηγεσία της χώρας συμφώνησε να αρχίσει διαρθρωμένο διάλογο με την ΕΕ σχετικά με τη δικαιοσύνη, στο πλαίσιο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, ο οποίος αποσκοπεί στην εξασφάλιση ανεξάρτητου, αποτελεσματικού, αμερόληπτου και υπόλογου δικαστικού συστήματος.

Η συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της ενδιάμεσης συμφωνίας και της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Εν προκειμένω, η συνεχής καθυστέρηση της εναρμόνισης του συντάγματος με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τις εθνοτικές διακρίσεις όσον αφορά την εκπροσώπηση στα θεσμικά όργανα της χώρας εξακολουθεί να αποτελεί ιδιαίτερα ανησυχητικό ζήτημα[10]. Πρέπει να δημιουργηθεί αξιόπιστη διαδικασία για να ληφθεί υπόψη η απόφαση του ΕΔΑΔ, καθώς και να θεσπιστεί νόμος για τις κρατικές ενισχύσεις στο κεντρικό επίπεδο του κράτους. Πρέπει επίσης να σημειωθεί πρόοδος για τη θέσπιση κρατικού νόμου περί απογραφής, καθώς και να επισπευσθούν οι μεταρρυθμίσεις για να διευκολυνθεί η διαδικασία ολοκλήρωσης της χώρας με την ΕΕ. Η θέσπιση του σφαιρικού δημοσιονομικού πλαισίου αποτελεί προτεραιότητα για τη δημοσιονομική διατηρησιμότητα.

Το σύστημα διακυβέρνησης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης εξακολουθεί να απαιτεί διεθνή παρουσία με εκτελεστική εντολή. Όσον αφορά την τελική απόφαση για το καθεστώς της περιφέρειας Brčko, έναν από τους στόχους και τους όρους για το κλείσιμο του Γραφείου του Υπάτου Εκπροσώπου[11], σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τη διευθέτηση του προβλήματος παροχής ηλεκτρισμού. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να εκπληρωθούν οι λοιποί στόχοι που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, για να διευκολυνθεί η μετάβαση μιας χώρας με διεθνές σύστημα διακυβέρνησης και ασφάλειας προς μια χώρα με εθνικά θεσμικά όργανα με πλήρη κυριότητα της πολιτικής και νομοθετικής διαδικασίας, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις τις οποίες πρέπει να πληροί μια χώρας που επιθυμεί να γίνει μέλος της ΕΕ. Μεταξύ όλων των θεμάτων αυτών, η ανάγκη διασφάλισης σταθερού πολιτικού περιβάλλοντος αποτελεί πρωταρχική προτεραιότητα.

Η καθιέρωση διαρθρωμένου διαλόγου σχετικά με τη δικαιοσύνη, καθώς και η πείρα που έχει αντληθεί από τις μεταρρυθμίσεις που διεξήχθησαν στο πλαίσιο της διαδικασίας ελευθέρωσης των θεωρήσεων υποδεικνύουν την ακολουθητέα οδό: με τη θέσπιση της ευρωπαϊκής προσέγγισης διαλόγου και συμβιβασμού και με την εστίαση στο θεματολόγιο της ΕΕ, η χώρα θα είναι σε θέση να περάσει σταδιακά από την παράλυση και την αντιπαράθεση στη συνεργασία, και από το σύστημα διεθνούς επιτήρησης στο μέλλον της με την ΕΕ.

Η ΕΕ έχει ενισχύσει τον ρόλο της στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, με την ανάληψη καθηκόντων από τον πρώτο αποκλειστικό εκπρόσωπο της ΕΕ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να ενισχύει την παρεχόμενη στήριξή της προς τα εθνικά θεσμικά όργανα για την υλοποίηση των στόχων του θεματολογίου ΕΕ, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Μαρτίου 2011.

Σερβία

Παράλληλα με την παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή εξέδωσε τη Γνώμη της σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της Σερβίας στην ΕΕ. Τα συμπεράσματα και οι συστάσεις της Γνώμης περιλαμβάνονται στο παράρτημα της παρούσας ανακοίνωσης.

Κοσσυφοπέδιο

Σε περίοδο πρόωρων κοινοβουλευτικών εκλογών και μακροσκελούς εκλογικής διαδικασίας για την ανάδειξη νέου Προέδρου από το Κοινοβούλιο, σημειώθηκε μικρή πρόοδος όσον αφορά το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Οι ίδιες οι εκλογές χαρακτηρίστηκαν από σοβαρές ανεπάρκειες που πρέπει να διευθετηθούν. Το συνταγματικό δικαστήριο διαδραμάτισε θετικό ρόλο με τον τρόπο άσκησης των αρμοδιοτήτων του.

Η νέα κυβέρνηση επέδειξε προσήλωση στην ευρωπαϊκή προοπτική του Κοσσυφοπεδίου, συν τοις άλλοις με σταθερές προσπάθειες σε τομείς όπως οι θεωρήσεις και το εμπόριο, καθώς και με τη σύσταση Εθνικού Συμβουλίου για την Ένταξη στην ΕΕ. Το νέο Κοινοβούλιο άρχισε πρόσφατα να ψηφίζει τη σχετική νομοθεσία για τη δρομολόγηση βασικών μεταρρυθμίσεων. Πρέπει να καταβληθούν πολύ περισσότερες προσπάθειες για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς. Η δημόσια διοίκηση παρουσιάζει αδυναμίες και η εφαρμογή της δικαστικής μεταρρύθμισης εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση.

Μετά την έκδοση του ψηφίσματος της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο του 2010, δρομολογήθηκε διάλογος μεταξύ του Βελιγραδίου και της Πρίστινας υπό την αιγίδα της ΕΕ. Ο διάλογος αυτός αποβλέπει στην προαγωγή της συνεργασίας, στην επίτευξη προόδου στην πορεία προς την ΕΕ και στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού. Ο διάλογος αυτός διεξήχθη σε γενικά εποικοδομητικό πνεύμα μέχρι τον Σεπτέμβριο και οδήγησε σε συμφωνίες σχετικά με διάφορα θέματα: ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και των προσώπων, ληξιαρχικά μητρώα και κτηματολόγιο. Οι εποικοδομητικές αυτές προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν και να επιτρέψουν να γίνουν περισσότερα βήματα προς την εξομάλυνση των σχέσεων. Οι συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί πρέπει να εφαρμοστούν καλή τη πίστει.

Η ενσωμάτωση των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου στα νότια του ποταμού Ibër/Ibar έχει βελτιωθεί. Οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου έλαβαν μέρος στην απογραφή του πληθυσμού του Κοσσυφοπεδίου και το ποσοστό συμμετοχής τους στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές αυξήθηκε. Αντίθετα, στο βόρειο μέρος του Κοσσυφοπεδίου, οι εντάσεις και τα επεισόδια μεταξύ των διαφόρων εθνοτήτων συνεχίζονται. Χωριστές δομές Σέρβων, υποστηριζόμενες από το Βελιγράδι, τάχθηκαν κατά της απογραφής και ενεθάρρυναν την αποχή στις εκλογές που διοργάνωσαν οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου. Η Επιτροπή προτρέπει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη στο Κοσσυφοπέδιο να κατευνάσουν τις εντάσεις και να συνεργαστούν πλήρως με την EULEX.

Η επιδίωξη λύσεων με τον διάλογο και η απόρριψη μονομερών δράσεων και βιαιοτήτων αποτελούν τη μοναδική λύση για να προχωρήσει εμπρός το Κοσσυφοπέδιο. Η Επιτροπή καλεί όλους τους παράγοντες να εγκαταλείψουν τη βία και να απόσχουν από κάθε μέτρο που απειλεί τη σταθερότητα.

Το Κοσσυφοπέδιο συμμερίζεται την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Τον Μάρτιο, η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση για συμφωνία-πλαίσιο που επιτρέπει στο Κοσσυφοπέδιο να συμμετάσχει σε προγράμματα της ΕΕ, μία από τις βασικές πρωτοβουλίες που ανήγγειλε στην ανακοίνωση του 2009 για το Κοσσυφοπέδιο[12]. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει τις προσπάθειες του Κοσσυφοπεδίου για την επίτευξη των άλλων δύο βασικών στόχων: την ελευθέρωση των θεωρήσεων και τη σύναψη εμπορικής συμφωνίας με την ΕΕ, καθώς και άλλες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής προοπτικής. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει την ανακοίνωση που εξέδωσε το 2009 για να διασφαλίσει ότι το Κοσσυφοπέδιο μπορεί να εξακολουθήσει να συμμετέχει στη διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ, και προτείνει να αρχίσει διαρθρωμένος διάλογος με το Κοσσυφοπέδιο για το κράτος δικαίου. Η Επιτροπή υπογραμμίζει επίσης τη σημασία που ενέχει για το Κοσσυφοπέδιο η δρομολόγηση συνολικού προγράμματος για το βόρειο μέρος της χώρας.

3.2. Τουρκία

Με τη δυναμική οικονομία της, τον σημαντικό περιφερειακό ρόλο της και τη συνεισφορά της στην εξωτερική πολιτική και την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, η Τουρκία αποτελεί χώρα κλειδί για την ασφάλεια και την ευημερία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσον αφορά το εμπόριο και τις ξένες επενδύσεις, έχει ήδη ενσωματωθεί σε μεγάλο βαθμό στην ΕΕ χάρη στην τελωνειακή ένωση. Η χώρα έχει καταστεί σημαντική βιομηχανική πλατφόρμα για πολλές πρωτοπόρους ευρωπαϊκές εταιρείες και, ως εκ τούτου, αποτελεί πολύτιμη συνιστώσα της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Η μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ της Τουρκίας, το οποίο ανήλθε σε 9% το 2010 και προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 6,1% το τρέχον έτος, καθώς και η συμμετοχή της στη G-20, ενισχύουν ακόμη περισσότερο την οικονομική σημασία της χώρας.

Η συνεισφορά της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε πολλούς καθοριστικούς τομείς θα εξασφαλιστεί πλήρως μόνο με ενεργό και αξιόπιστη διαδικασία προσχώρησης. Η διαδικασία αυτή πρέπει να τηρεί τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί με την ΕΕ και τις προϋποθέσεις που έχουν καθοριστεί.

Είναι απαραίτητο να συνεχίσει η Τουρκία τις μεταρρυθμίσεις της για την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων της προσχώρησης. Η δημιουργία ειδικού υπουργείου για υποθέσεις ΕΕ αποτελεί ενθαρρυντικό μήνυμα προς την κατεύθυνση αυτή. Ενώ έχει σημειωθεί ουσιώδης πρόοδος κατά την τελευταία δεκαετία, απαιτούνται σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλιστούν εμπράκτως τα θεμελιώδη δικαιώματα, ιδίως η ελευθερία έκφρασης, τα δικαιώματα της γυναίκας και η ελευθερία θρησκεύματος. Η πρόσφατη έκδοση του νόμου για τα Ευαγή Ιδρύματα (Βακούφια), που διευκολύνει την ανάκτηση των περιουσιών τους οι οποίες είχαν κατασχεθεί, αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να παράσχει περαιτέρω βοήθεια στην Τουρκία για την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, ιδίως όσον αφορά μια διαδικασία συνταγματικής μεταρρύθμισης χωρίς αποκλεισμούς.

Μετά τα γεγονότα που σημειώθηκαν στη βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, η Τουρκία συνεχίζει να ενισχύει τη διπλωματική της δράση. Επιπλέον, επιβεβαιώνεται ως εποικοδομητικός εταίρος στα Δυτικά Βαλκάνια. Ως σταθερό κράτος με δημοκρατικούς θεσμούς, μια ταχεία αναπτυσσόμενη οικονομία και ως υποψήφια χώρα που διαπραγματεύεται την προσχώρησή της στην ΕΕ, η Τουρκία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο επεκτείνοντας τη σταθερότητα και υποστηρίζοντας τις μεταρρυθμίσεις μεταξύ των γειτόνων της, που είναι επίσης γείτονες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΕ εμβαθύνει περαιτέρω τον πολιτικό της διάλογο με την Τουρκία για θέματα εξωτερικής πολιτικής αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Στο σημερινό πλαίσιο, είναι σημαντικό να αναπτυχθεί περαιτέρω ο διάλογος αυτός ως συμπλήρωμα της διαδικασίας προσχώρησης, και να επιδιωχθεί μεγαλύτερος συντονισμός.

Με βάση την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για εξεύρεση συνολικής λύσης του Κυπριακού, η Τουρκία ενθαρρύνεται να ενισχύσει, με συγκεκριμένα βήματα, τη δέσμευσή της και τη συνεισφορά της στις ομιλίες αυτές. Μια συνολική λύση είναι προς όφελος όλων των πλευρών, δεδομένου ότι θα ενισχύσει τη σταθερότητα στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, θα προσφέρει νέες οικονομικές ευκαιρίες και θα δώσει ισχυρή ώθηση στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης στην ΕΕ, οι οποίες έχουν φθάσει σε κρίσιμο σημείο.

Η Επιτροπή ανησυχεί για τις πρόσφατες εντάσεις στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου. Υπενθυμίζει την έκκληση του Συμβουλίου να αποφευχθεί κάθε είδους απειλή, πηγή τριβών ή πράξης που θα μπορούσε να πλήξει τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών. Η ΕΕ έχει υπογραμμίσει επίσης όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σύναψης διμερών συμφωνιών, σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, καθώς και τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας. Σύμφωνα με τις επανειλημμένες θέσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής κατά τα τελευταία έτη, η Επιτροπή δηλώνει εκ νέου ότι είναι επιτακτικά αναγκαίο να εκπληρώσει η Τουρκία την υποχρέωσή της για την πλήρη εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου και να σημειώσει πρόοδο προς την εξομάλυνση των διμερών σχέσεών της με την Κυπριακή Δημοκρατία. Επίσης, κάνει έκκληση για την αποφυγή κάθε είδους απειλής, πηγής τριβών ή πράξης που μπορεί να πλήξει τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί και να εξετάζει την πρόοδο ως προς τα ζητήματα αυτά, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου.

Η Τουρκία πρέπει να επισπεύσει τις προσπάθειές της για να επιλύσει τα διμερή ζητήματα που εκκρεμούν με τους γείτονές της, ιδίως τις συνοριακές διαφορές. Η Ελλάδα έχει προβεί σε πολλές επίσημες καταγγελίες για συνέχιση των παραβιάσεων των χωρικών υδάτων της και του εναέριου χώρου της από την Τουρκία, μεταξύ άλλων με τις πτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά.

Η Επιτροπή θα καταβάλει προσπάθειες για τη δρομολόγηση νέου «ενάρετου» κύκλου στη διαδικασία προσχώρησης με την Τουρκία. Με βάση ρεαλιστική προσέγγιση και με την ενσωμάτωση συγκεκριμένων μέτρων σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος, μια κοινή αντίληψη των περιορισμών και την αναζήτηση προόδου για την ευθυγράμμιση της Τουρκίας με την ΕΕ, θα πρέπει να αναπτυχθεί νέο και θετικό πρόγραμμα ώστε να επιτραπεί η ανάπτυξη περισσότερο εποικοδομητικών και θετικών σχέσεων.

Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να καλύπτει ευρύ φάσμα τομέων, συν τοις άλλοις εντατικό διάλογο και συνεργασία για τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις, το καθεστώς θεωρήσεων , την κινητικότητα και τη μετανάστευση, την ενέργεια, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, την περαιτέρω συμμετοχή της Τουρκίας σε κοινοτικά προγράμματα, όπως το πρόγραμμα «Η Ευρώπη για τους πολίτες», την αδελφοποίηση πόλεων, καθώς και το εμπόριο και την τελωνειακή ένωση ώστε να εξαλειφθούν οι σημερινές εμπορικές τριβές, να επιδιωχθεί στενότερη συνεργασία στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών και να διερευνηθούν νέοι δρόμοι για την πλήρη αξιοποίηση του κοινού οικονομικού δυναμικού της ΕΕ και της Τουρκίας. Παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης, η Επιτροπή σκοπεύει να ενισχύσει τη συνεργασία της με την Τουρκία για να υποστηρίξει τις προσπάθειες της χώρας όσον αφορά τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και την ευθυγράμμισή της με το κεκτημένο, στα κεφάλαια ιδίως στα οποία δεν μπορούν να αρχίσουν προς το παρόν διαπραγματεύσεις προσχώρησης. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να ενημερώνει το Συμβούλιο, αμέσως μόλις θεωρήσει ότι η Τουρκία έχει εκπληρώσει τα σχετικά κριτήρια αξιολόγησης[13].

3.3. Ισλανδία

Η Ισλανδία συνεχίζει να ανακάμπτει από την χρηματοπιστωτική και οικονομική κατάρρευση της περιόδου 2008/2009. Η πολιτική κατάσταση παρέμεινε σταθερή, παρότι η κυβέρνηση συνασπισμού δοκιμάστηκε επανειλημμένως και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της μειώθηκε.

Η διαδικασία προσχώρησης της Ισλανδίας συνεχίστηκε και η εξέταση της ισλανδικής νομοθεσίας ολοκληρώνεται. Το ήδη υψηλό επίπεδο ολοκλήρωσης της χώρας με την ΕΕ σε ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα στη διαδικασία αυτή. Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τις προσδοκίες της Ισλανδίας στο πλαίσιο της υφιστάμενης προσέγγισης για τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης και της πλήρους διασφάλισης των αρχών και του κεκτημένου της Ένωσης. Η συνέχιση ανοιχτών και εποικοδομητικών εργασιών θα οδηγήσει σε λύσεις που θα αντανακλούν το υψηλό επίπεδο συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των ισλανδικών αρχών.

Με βάση τις εκτιμήσεις αυτές, ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης για συγκεκριμένα κεφάλαια διαπραγμάτευσης. Άνοιξαν τέσσερα κεφάλαια, εκ των οποίων δύο έχουν κλείσει προσωρινά. Λαμβανομένου υπόψη του γενικά ικανοποιητικού επιπέδου εναρμόνισης, ιδίως όσον αφορά τα κεφάλαια που καλύπτονται από τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) και τις συμφωνίες Σένγκεν, οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να μπορέσουν να προχωρήσουν ικανοποιητικά. Η Ισλανδία θα πρέπει να εκπληρώσει τις υφιστάμενες υποχρεώσεις της, όπως τις υποχρεώσεις που έχει επισημάνει η Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ (ΕΑΕ) δυνάμει της συμφωνίας ΕΟΧ.

Έχουν ξεκινήσει οι επικοινωνιακές δραστηριότητες που αποβλέπουν στην προώθηση τεκμηριωμένου διαλόγου σχετικά με τη διαδικασία προσχώρησης της Ισλανδίας. Η προσχώρηση στην ΕΕ παραμένει αμφιλεγόμενο ζήτημα στην Ισλανδία. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρέχει τη βοήθειά της στον τομέα της ενημέρωσης και των διαπροσωπικών επαφών.

4. Υποστήριξη της διαδικασίας διεύρυνσης

4.1. Χρηματοδοτική βοήθεια

Η Επιτροπή παρέχει χρηματοδοτική και τεχνική βοήθεια στις χώρες της διεύρυνσης κατά την προετοιμασία τους για την προσχώρηση. Η βοήθεια παρέχεται κυρίως στο πλαίσιο του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ), του οποίου το συνολικό κονδύλιο για την περίοδο 2007-2013 ανέρχεται σε 11,6 δισ. ευρώ[14].

Από το 2010 και μετά, η Επιτροπή αναπροσανατολίζει σταδιακά τη χρηματοδοτική βοήθεια από τη στήριξη επιμέρους έργων σε μια περισσότερο σφαιρική και τομεακή προσέγγιση με επίκεντρο βασικούς τομείς του προγράμματος μεταρρυθμίσεων των δικαιούχων χωρών. Οι κυβερνήσεις των χωρών της διεύρυνσης ενθαρρύνονται να υιοθετήσουν συνολικές και βιώσιμες πολιτικές σε τομείς προτεραιότητας όπως της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, της δημόσιας διοίκησης, της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα, των μεταφορών, της ενέργειας, του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, της κοινωνικής ανάπτυξης, της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης.

Τα πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού (MIPD) για την περίοδο 2011-2013 προσδιορίζουν τους βασικούς τομείς για κάθε χώρα, σε συνάρτηση με την ιδιαίτερη κατάσταση κάθε χώρας και την πρόοδό της στη διαδικασία προσχώρησης. Ιδιαίτερη προσοχή αποδίδεται στην καταπολέμηση της διαφθοράς, στην ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και στην ελευθερία έκφρασης. Περίπου το 10% των διαθέσιμων κεφαλαίων ΜΠΒ θα διατεθούν σε πολυκρατικά έργα στα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία. Η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα το ετήσιο αναθεωρημένο πολυετές ενδεικτικό δημοσιονομικό πλαίσιο για τη βοήθεια στο πλαίσιο του ΜΠΒ, το οποίο θα καλύπτει την περίοδο 2012-13.

Σύμφωνα με την ανακοίνωσή της του Ιουνίου 2011 με τίτλο «Προϋπολογισμός για την Ευρώπη 2020»[15], η Επιτροπή εκπονεί τη στιγμή αυτή το νομικό πλαίσιο για την παροχή προενταξιακής βοήθειας δυνάμει του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου που θα καλύψει την περίοδο 2014-2020· το πλαίσιο αυτό αποτελεί μέρος δέσμης μέσων στον τομέα της εξωτερικής δράσης.

Η παρεχόμενη βοήθεια δυνάμει του ισχύοντος κανονισμού ΜΠΒ έχει αποδειχθεί αποδοτική και αποτελεσματική. Η πρόταση για νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό που θα υποβληθεί τον Δεκέμβριο του 2011 θα βασιστεί στην πείρα που έχει αντληθεί από την εφαρμογή του ισχύοντος μηχανισμού. Βάσει αυτής, ο νέος μηχανισμός θα καλύψει τόσο τη στήριξη για την εκπλήρωση των κριτηρίων προσχώρησης όσο και τη στήριξη για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη.

Κατόπιν διαβουλεύσεων με τις δικαιούχους χώρες, τους λοιπούς δωρητές και την κοινωνία των πολιτών, και εμπνεόμενη από τη μέχρι σήμερα αποκτηθείσα πείρα, η Επιτροπή εξετάζει τα μέσα ενίσχυσης του δεσμού μεταξύ της χρηματοδοτικής βοήθειας και των προτεραιοτήτων της στρατηγικής διεύρυνσης, τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να καταστεί η χρηματοδοτική βοήθεια περισσότερο στρατηγική, περισσότερο στοχοθετημένη, περισσότερο ευέλικτη, καθώς και τον τρόπο απλούστευσης των διαδικασιών. Στο πλαίσιο αυτό, τα στοιχεία που ελήφθησαν υπόψη περιλαμβάνουν τον μακροπρόθεσμο και συνολικό σχεδιασμό της βοήθειας σε όλους τους τομείς πολιτικής, τη μεγαλύτερη εστίαση στις ανάγκες και στις προτεραιότητες των δικαιούχων χωρών, την επιβράβευση της προόδου στο πλαίσιο της διαδικασίας προσχώρησης, τη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων ΜΠΒ για τη μόχλευση περισσοτέρων κεφαλαίων από άλλους δωρητές και τον ιδιωτικό τομέα και την ενίσχυση του ρόλου της κοινωνίας των πολιτών.

4.2. Ελευθέρωση των θεωρήσεων και κινητικότητα

Η απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου στην ΕΕ είναι υψίστης σημασίας για τους πολίτες όλων των εταίρων της διεύρυνσης και αποτελεί μέρος της διαδικασίας προσχώρησης. Ωστόσο, τα στάδια προς την ελευθέρωση εξαρτώνται από την εκπλήρωση, από τις ενδιαφερόμενες χώρες, των προϋποθέσεων που διασφαλίζουν την εσωτερική ασφάλεια και τα συμφέροντα της ΕΕ στον τομέα της μεταναστευτικής πολιτικής.

Η Ισλανδία αποτελεί ήδη μέρος του χώρου Σένγκεν. Στα Δυτικά Βαλκάνια, οι Κροάτες πολίτες μπορούσαν ανέκαθεν να ταξιδεύουν στην ΕΕ χωρίς θεώρηση. Η απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου στον χώρο Σένγκεν χορηγήθηκε στους πολίτες της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου και της Σερβίας τον Δεκέμβριο του 2009 και το ίδιο καθεστώς χορηγήθηκε ένα έτος αργότερα στους πολίτες της Αλβανίας και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

Οι πρόσφατες αποφάσεις σχετικά με την κατάργηση της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων βασίστηκαν στην εκπλήρωση από τις χώρες αυτές των κριτηρίων αξιολόγησης των χαρτών πορείας που είχαν καθοριστεί στο πλαίσιο των διαλόγων για την ελευθέρωση των θεωρήσεων που διεξήγαγε η Επιτροπή. Οι διάλογοι αυτοί λειτούργησαν ως ισχυρό κίνητρο για τις μεταρρυθμίσεις που αποβλέπουν στην κατάρτιση προτύπων της ΕΕ στους τομείς της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, ιδίως με την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας για τη διαχείριση των συνόρων και την ασφάλεια των εγγράφων, αλλά και με την ενίσχυση του κράτους δικαίου και την καταπολέμηση του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος, της διαφθοράς και της παράνομης μετανάστευσης.

Ωστόσο, μετά την άρση της υποχρέωσης θεώρησης, σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου από τους πολίτες των ενδιαφερόμενων χωρών, ιδίως της Σερβίας και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, γεγονός που φανερώνει καταχρηστική εκμετάλλευση του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Σε απάντηση, η Επιτροπή θέσπισε, τον Ιανουάριο του 2011, μηχανισμό παρακολούθησης μετά την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων, στο πλαίσιο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, αρχίζοντας διάλογο με τις ενδιαφερόμενες χώρες για την αξιολόγηση της συνεκτικής εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων και της αποτελεσματικότητας των διορθωτικών μέτρων. Έκτοτε, οι ενδιαφερόμενες χώρες ενίσχυσαν τους επιτόπιους ελέγχους και διεξήγαγαν εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την πληροφόρηση των πολιτών σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές των ενδιαφερομένων χωρών να λάβουν όλα τα επιπλέον αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Για να διασφαλιστεί η επιτυχία των μέτρων αυτών θα πρέπει να παρασχεθούν μεγαλύτερη υποστήριξη και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στις περισσότερες ευάλωτες ομάδες, μεταξύ των οποίων οι Ρομά.

Στο πλαίσιο ευρύτερης αναθεώρησης της πολιτικής θεωρήσεων της ΕΕ, η Επιτροπή υπέβαλε στο Συμβούλιο σχέδιο τροποποίησης του κανονισμού για τις θεωρήσεις που επιτρέπει την προσωρινή αναστολή του ισχύοντος καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης με τρίτη χώρα σε περίπτωση αιφνίδιας εισροής προσώπων[16].

Η ελευθέρωση των θεωρήσεων για το Κοσσυφοπέδιο θα ολοκληρώσει τη διαδικασία αυτή για τα Δυτικά Βαλκάνια. Τον Δεκέμβριο του 2010, το Συμβούλιο επιβεβαίωσε την προοπτική αυτή μόλις εκπληρωθούν όλες οι προϋποθέσεις. Για να ανταποκριθεί στις προϋποθέσεις αυτές, το Κοσσυφοπέδιο θέσπισε νομικό πλαίσιο για την επανεισδοχή και υπέγραψε διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής με 13 κράτη του χώρου Σένγκεν. Υιοθέτησε σχέδια επανένταξης και συνέχισε την εφαρμογή τους. Επομένως, προς το τέλος του έτους, η Επιτροπή θα αρχίσει διάλογο με το Κοσσυφοπέδιο για τις θεωρήσεις.

Η ΕΕ και η Τουρκία άρχισαν να εντατικοποιούν τη συνεργασία τους για θέματα θεωρήσεων, ενώ η Επιτροπή άρχισε διάλογο με την Τουρκία σχετικά με τις θεωρήσεις , την κινητικότητα και τη μετανάστευση, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Φεβρουαρίου 2011. Η διαδικασία αυτή άρχισε να παράγει αποτελέσματα τόσο όσον αφορά την έκδοση θεωρήσεων για τους Τούρκους ταξιδιώτες όσο και για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης στην ΕΕ, και θα συμβάλει στον προσδιορισμό συγκεκριμένων μέτρων που πρέπει να θεσπίσει η Τουρκία ενόψει της μελλοντικής ελευθέρωσης των θεωρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ένα σημαντικό βήμα θα ήταν να αναλάβει η Τουρκία την απαιτούμενη δράση για την ταχεία σύναψη της συμφωνίας επανεισδοχής.

4.3. Πληροφόρηση και επικοινωνία

Η υποστήριξη εκ μέρους των πολιτών είναι καθοριστική για την επιτυχία της πολιτικής διεύρυνσης. Οι αρχές των κρατών μελών και οι χώρες της διεύρυνσης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στις προσπάθειες πληροφόρησης και επικοινωνίας προς τον σκοπό αυτό.

Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να διευκολύνει τεκμηριωμένο δημόσιο διάλογο για τη διαδικασία διεύρυνσης, με βάση συγκεκριμένα, άμεσα διαθέσιμα, στοιχεία από όλα τα είδη των μέσων ενημέρωσης. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να απευθύνονται κατά προτεραιότητα στους νέους και στους βασικούς παράγοντες που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη, όπως τους δημοσιογράφους και τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και των επιχειρήσεων. Οι κοινοβουλευτικές ανταλλαγές μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση τεκμηριωμένου διαλόγου και αμοιβαίας κατανόησης της διαδικασίας διεύρυνσης.

Κατά την προσεχή περίοδο θα εξεταστούν τα επόμενα στάδια της διαδικασίας προσχώρησης με τις χώρες της διεύρυνσης. Η επίτευξη απτών αποτελεσμάτων αποτελεί τον καλύτερο τρόπο προώθησης της πολιτικής διεύρυνσης της ΕΕ. Η επιτυχής έκβαση των διαπραγματεύσεων με την Κροατία μπορεί να αποτελέσει εύγλωττο παράδειγμα, όπως και η οικονομική ευρωστία της νοτιοανατολικής Ευρώπης και τα συγκεκριμένα επιτεύγματα σε βασικά ζητήματα, όπως του ενεργειακού εφοδιασμού ή των δικτύων μεταφορών. Είναι απαραίτητο να εξηγηθεί στους πολίτες με ποιο τρόπο η επιδίωξη του προγράμματος διεύρυνσης μπορεί να βοηθήσει την ΕΕ να επιτύχει τους στόχους της σε σχέση με την οικονομική κρίση, τις θέσεις εργασίας, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, την ασφάλεια και τη μετανάστευση, ενώ συγχρόνως θα επισπευσθεί το πρόγραμμα μεταρρύθμισης και θα βελτιωθούν οι όροι διαβίωσης στις χώρες της διεύρυνσης.

5. Συμπεράσματα και συστάσεις

Με βάση την ανωτέρω ανάλυση, η Επιτροπή καταλήγει στα ακόλουθα συμπεράσματα και συστάσεις:

1. Στόχος της διεύρυνσης είναι να επεκτείνει τη ζώνη ειρήνης, σταθερότητας, δημοκρατίας και ευημερίας της ΕΕ. Η διεύρυνση είναι προς όφελος της ΕΕ στο σύνολό της και της επιτρέπει να αντιμετωπίσει καλύτερα τις παγκόσμιες προκλήσεις. Με την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων προσχώρησης με την Κροατία τον Ιούνιο, η διαδικασία διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει εισέλθει σε νέα φάση.

2. Η πολιτική διεύρυνσης έχει αποδείξει ότι αποτελεί ισχυρό εργαλείο για τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Oι χώρες που έχουν ήδη προσχωρήσει στην ΕΕ και εκείνες που βρίσκονται καθ’οδόν προς την προσχώρηση έχουν σημειώσει εντυπωσιακές αλλαγές με τις δημοκρατικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποίησαν λόγω της προσχώρησης. Η ανάπτυξη που σημειώθηκε στην Κροατία, από τη στιγμή που ξεκίνησε την πορεία προς την προσχώρηση επιβεβαιώνει εκ νέου τη μετασχηματιστική δύναμη της ΕΕ.

3. Στο πλαίσιο της πολιτικής διεύρυνσης που ακολουθεί, η οποία βασίζεται στην ανανεωμένη συναίνεση που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2006, η ΕΕ εφαρμόζει αυστηρές προϋποθέσεις και παρακολουθεί την πρόοδο με ιδιαίτερη προσοχή. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα να επιτύχουν οι υποψήφιες χώρες υψηλότερο επίπεδο ετοιμότητας, γεγονός που θα ωφελήσει τόσο τις ίδιες όσο και την ΕΕ.

4. Η πείρα που έχει συναχθεί από τις διαπραγματεύσεις με την Κροατία θα αξιοποιηθεί στις διεξαγόμενες και μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα προτείνει νέα προσέγγιση όσον αφορά τα θέματα που συνδέονται με το δικαστικό σώμα και τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και με τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια. Τα θέματα αυτά θα πρέπει να εξεταστούν από τα πρώτα ήδη στάδια της διαδικασίας προσχώρησης και τα αντίστοιχα κεφάλαια θα πρέπει να ανοίξουν συνεπώς με βάση τα σχέδια δράσης, δεδομένου ότι είναι αναγκαίο να επιτευχθεί πειστικό μητρώο αποτελεσμάτων. Η Επιτροπή θα υποβάλλει, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, τακτικές εκθέσεις για την πρόοδο των εν λόγω τομέων σε σχέση με τα ορόσημα των σχεδίων δράσης, προτείνοντας, ενδεχομένως, τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα. Τα κεφάλαια του ΜΠΒ θα στοχεύουν κυρίως στη στήριξη της διαδικασίας αυτής.

5. Μια αξιόπιστη διαδικασία διεύρυνσης, που προσφέρει σαφή προοπτική προσχώρησης με βάση αυστηρές προϋποθέσεις, είναι καθοριστική για να ενισχυθούν οι μεταρρυθμίσεις στις χώρες της διεύρυνσης και να παρασχεθούν στους πολίτες των χωρών αυτών απτά αποτελέσματα ήδη από το στάδιο της πορείας τους προς την ΕΕ. Οι προϋποθέσεις που έχουν καθοριστεί για την προσέγγιση της ΕΕ αποτελούν ισχυρό κίνητρο για την έναρξη δύσκολων μεταρρυθμίσεων. Είναι επίσης καθοριστικές για να διασφαλιστεί η στήριξη της διεύρυνσης από τα κράτη μέλη.

6. Η επιτυχής πορεία της Κροατίας δείχνει τον δρόμο στις υπόλοιπες χώρες της διεύρυνσης. Με την προσχώρηση στην ΕΕ της πρώτης χώρας των Δυτικών Βαλκανίων, το ευρωπαϊκό μέλλον της περιοχής γίνεται πραγματικότητα.

7. Η ενίσχυση του κράτους δικαίου παραμένει πρωταρχική πρόκληση για τις περισσότερες χώρες της διεύρυνσης και αποτελεί καθοριστική προϋπόθεση για την κατεύθυνση προς την προσχώρηση στην ΕΕ. Η Επιτροπή εξακολουθεί να δίδει προτεραιότητα στη μεταρρύθμιση του δικαστικού τομέα και της δημόσιας διοίκησης, στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς, μεταξύ άλλων με την τακτική παρακολούθηση, τον διαρθρωμένο διάλογο, τις αξιολογήσεις από ομότιμους, τη δημιουργία θεσμών, τις αδελφοποιήσεις και τη χρηματοδοτική βοήθεια.

8. Σε ορισμένες χώρες της διεύρυνσης, σημειώθηκαν αρνητικές εξελίξεις στον τομέα της ελευθερίας έκφρασης. Είναι απαραίτητο οι χώρες της διεύρυνσης να διασφαλίζουν τον ανοιχτό και πλουραλιστικό χαρακτήρα των μέσων ενημέρωσης, ο οποίος αποτελεί το θεμέλιο της κριτικής και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις στον τομέα αυτό και θα ενσωματώσει τα θέματα αυτά στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης, ιδίως στο πλαίσιο του κεφαλαίου για τον δικαστικό τομέα και τα θεμελιώδη δικαιώματα.

9. Η περιφερειακή συνεργασία, θεμέλιο της συμφιλίωσης και της ενσωμάτωσης στην ΕΕ, παραμένει απαραίτητο στοιχείο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Παρότι η συνεργασία αυτή έχει σημειώσει περαιτέρω πρόοδο σε πολλούς τομείς, ορισμένα ζητήματα που ανάγονται κυρίως στις συγκρούσεις του παρελθόντος εξακολουθούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις και να επισκιάζουν τη σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια. Είναι επιτακτικά αναγκαίο να ρυθμιστούν τα ζητήματα αυτά. Ειδικότερα, πρώτη θέση έχει η επίτευξη περιφερειακής συνεργασίας χωρίς αποκλεισμούς. Ανεξάρτητα από τις διαφορές ως προς το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου, τούτο μπορεί να είναι εφικτό αν όλα τα μέρη υιοθετήσουν εποικοδομητική και ρεαλιστική προσέγγιση.

10. Τα διμερή ζητήματα πρέπει να επιλυθούν από τα ενδιαφερόμενα μέρη, με αποφασιστικότητα, με πνεύμα καλής γειτονίας και σε συνάρτηση με τα συνολικά συμφέροντα της ΕΕ. Θα πρέπει να επιλυθούν το συντομότερο δυνατό χωρίς να παρεμποδίζουν τη διαδικασία προσχώρησης. Οι εμπλοκές που οφείλονται σε διμερή ζητήματα μπορούν να θίξουν τη μετασχηματιστική δύναμη της διαδικασίας διεύρυνσης. Η Επιτροπή παροτρύνει τα ενδιαφερόμενα μέρη να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιλύσουν τις εκκρεμείς συνοριακές διαφορές σύμφωνα με τις καθιερωμένες αρχές και τα καθιερωμένα μέσα, καθώς και να παραπέμψουν ορισμένα ζητήματα στο Διεθνές Δικαστήριο, εάν παραστεί ανάγκη. Οι σχέσεις καλής γειτονίας παραμένουν θεμελιώδους σημασίας. Η ΕΕ είναι έτοιμη να διευκολύνει την αναζήτηση λύσεων και να υποστηρίξει τις σχετικές πρωτοβουλίες.

11. Η απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου στην ΕΕ είναι υψίστης σημασίας για τους πολίτες όλων των εταίρων της διεύρυνσης. Η ελευθέρωση των θεωρήσεων, στο πλαίσιο της διαδικασίας προσχώρησης, σημείωσε περαιτέρω πρόοδο με την κατάργηση της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της Αλβανίας, τον Δεκέμβριο του 2010, μόλις εκπλήρωσαν αμφότερες οι εν λόγω χώρες τις προϋποθέσεις που είχαν καθοριστεί. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα κατά της καταχρηστικής εκμετάλλευσης του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Από την πλευρά της, η Επιτροπή ενίσχυσε την παρακολούθηση μετά την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων, με την εγκαθίδρυση μηχανισμού διαλόγου με τις ενδιαφερόμενες χώρες, καθώς και με τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της καταχρηστικής εκμετάλλευσης.

12. Λαμβανομένης υπόψη της προόδου του Κοσσυφοπεδίου όσον αφορά την επανεισδοχή και την επανένταξη των επιστρεφόντων, και σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2010, η Επιτροπή θα δρομολογήσει διάλογο με το Κοσσυφοπέδιο για τις θεωρήσεις προς τα τέλη του έτους. Η ΕΕ εντατικοποίησε τη συνεργασία της με την Τουρκία σχετικά με τα ζητήματα θεωρήσεων και η Επιτροπή έχει αρχίσει διάλογο με τη χώρα αυτή σχετικά με τις θεωρήσεις , την κινητικότητα και τη μετανάστευση, και θα προσδιορίσει τα συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να λάβει η Τουρκία ενόψει της μελλοντικής ελευθέρωσης των θεωρήσεων. Ένα σημαντικό βήμα θα ήταν να αναλάβει η Τουρκία την απαιτούμενη δράση για την ταχεία σύναψη και θέση σε ισχύ της συμφωνίας επανεισδοχής.

13. Την επομένη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, οι χώρες της διεύρυνσης βρίσκονται τώρα καθ’ οδόν προς την οικονομική ανάκαμψη, αλλά με διαφορετικούς ρυθμούς. Η Τουρκία έχει αναδυθεί από την κρίση με ενισχυμένη οικονομία, και η ανάπτυξή της εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακή. Ωστόσο, όλες οι χώρες της διεύρυνσης βρίσκονται αντιμέτωπες με σημαντικές προκλήσεις. Η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα και εξακολουθεί να αυξάνεται στις περισσότερες χώρες. Η δημοσιονομική εξυγίανση, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και η βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, καθώς και η ενίσχυση του κράτους δικαίου και η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, αποτελούν σημαντικές προτεραιότητες για να διασφαλιστεί βιώσιμη ανάκαμψη και να επιτευχθεί ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή καλεί τις χώρες της διεύρυνσης να ενστερνιστούν τους στόχους της Ευρώπης 2020 ως έρεισμα για τις μεταρρυθμίσεις.

14. Τον Δεκέμβριο του 2011, η Επιτροπή θα παρουσιάσει το πλαίσιο για την παροχή προενταξιακής χρηματοδοτικής βοήθειας δυνάμει του πολυετούς δημοσιονομικού δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020, βασιζόμενη στην θετική πείρα που έχει αποκομίσει από την εφαρμογή του ισχύοντος μηχανισμού. Με βάση την πείρα αυτή, η Επιτροπή θα ενισχύσει τον δεσμό μεταξύ της βοήθειας και των προτεραιοτήτων της στρατηγικής διεύρυνσης, δίνοντας έμφαση στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, αυξάνοντας την ευελιξία της συνδρομής και απλουστεύοντας τις διαδικασίες.

15. Η υποστήριξη εκ μέρους των πολιτών είναι καθοριστική για την επιτυχία της πολιτικής διεύρυνσης. Οι αρχές των κρατών μελών και οι χώρες της διεύρυνσης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στις προσπάθειες πληροφόρησης και επικοινωνίας προς τον σκοπό αυτό. Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να διευκολύνει τεκμηριωμένο δημόσιο διάλογο για τη διαδικασία διεύρυνσης, με βάση συγκεκριμένα, άμεσα διαθέσιμα, στοιχεία. Η Επιτροπή ενθαρρύνει την ανάπτυξη ενεργούς κοινωνίας των πολιτών, η οποία αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της δημοκρατίας και θα επιτρέψει επίσης να διεξαχθεί τεκμηριωμένος διάλογος για τη διεύρυνση της ΕΕ.

16. Η Επιτροπή εξέδωσε ευνοϊκή γνώμη σχετικά με την προσχώρηση της Κροατίας στην ΕΕ από 1ης Ιουλίου 2013. Οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης μπόρεσαν να ολοκληρωθούν, επειδή η Κροατία εκπλήρωσε τα εναπομένοντα κριτήρια αξιολόγησης για το κλείσιμο των κεφαλαίων, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται τα δύσκολα κεφάλαια του δικαστικού τομέα και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και της πολιτικής ανταγωνισμού. Η Κροατία πρέπει να συνεχίσει να παγιώνει τις μεταρρυθμίσεις της σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανελήφθησαν κατά τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις περαιτέρω προετοιμασίες της Κροατίας για την ανάληψη των ευθυνών που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους από τη στιγμή της προσχώρησης. Η Κροατία αναμένεται να εξακολουθήσει να υποστηρίζει τη διαδικασία προσχώρησης των λοιπών χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.

17. Με τη δυναμική οικονομία της και το σημαντικό περιφερειακό ρόλο της, η Τουρκία αποτελεί χώρα κλειδί για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως καταδεικνύουν οι τρέχουσες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Η Τουρκία συνέχισε τις μεταρρυθμίσεις που έχουν σχέση με την ΕΕ, αλλά πρέπει να καταβάλει σημαντικές ακόμη προσπάθειες, καθώς και να διασφαλίσει τα στοιχειώδη θεμελιώδη δικαιώματα. Δυστυχώς, οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης δεν έχουν προχωρήσει εδώ και περισσότερο από ένα έτος. Η Επιτροπή θα εργαστεί με στόχο ένα ανανεωμένο εποικοδομητικό πρόγραμμα για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, το οποίο θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει τις μεταρρυθμίσεις, ιδίως τη συνολική συνταγματική μεταρρυθμιστική διαδικασία και την οικονομική ολοκλήρωση. Το πρόγραμμα αυτό θα καλύψει ευρύ φάσμα τομέων κοινού ενδιαφέροντος, μεταξύ των οποίων πολιτικές μεταρρυθμίσεις, τον διάλογο στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, την εναρμόνιση με το κεκτημένο της ΕΕ, τις θεωρήσεις, την κινητικότητα και τη μετανάστευση, την ενέργεια, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, το εμπόριο και τη συμμετοχή σε προγράμματα της ΕΕ. Η συνεισφορά της χώρας στην ΕΕ θα εξασφαλιστεί πλήρως μόνο με αξιόπιστη και ενεργό προοπτική προσχώρησης.

Η Επιτροπή ανησυχεί για τις πρόσφατες εντάσεις στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου, και υπενθυμίζει την έκκληση του Συμβουλίου να αποφευχθεί κάθε είδους απειλή, πηγή τριβών ή πράξη που θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στις σχέσεις καλής γειτονίας και στην ειρηνική διευθέτηση των συνοριακών διαφορών. Επιπλέον, η ΕΕ έχει υπογραμμίσει όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ στα οποία συμπεριλαμβάνεται η σύναψη διμερών συμφωνιών δυνάμει του κεκτημένου της ΕΕ και του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Η ΕΕ έχει επανειλημμένως υπογραμμίσει ότι είναι επιτακτικά αναγκαίο να εκπληρώσει η Τουρκία την υποχρέωσή της για την πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου στη συμφωνία σύνδεσης και να προχωρήσει προς την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία. Τούτο θα μπορούσε να δώσει σημαντική ώθηση στη διαδικασία προσχώρησης. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί και να επανεξετάζει την πρόοδο που σημειώνεται σε θέματα που καλύπτει η δήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, σύμφωνα με τα σχετικά συμπεράσματα του Συμβουλίου. Αν δεν υπάρξει πρόοδος, η Επιτροπή συνιστά να διατηρηθούν τα ισχύοντα από το 2006 μέτρα της ΕΕ.

18. Όσον αφορά το κυπριακό ζήτημα, οι ηγέτες της Ελληνοκυπριακής και της Τουρκοκυπριακής κοινότητας έχουν εντείνει τις διαπραγματεύσεις για συνολική διευθέτηση του προβλήματος υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. H Επιτροπή υποστηρίζει σθεναρά τις προσπάθειές τους και παρέχει τεχνικές συμβουλές για θέματα αρμοδιότητας της ΕΕ. Η Επιτροπή καλεί τους ηγέτες αμφοτέρων των πλευρών να εξεύρουν τώρα τις αναγκαίες συμβιβαστικές λύσεις για να φέρουν σε αίσιο πέρας τις διαπραγματεύσεις, και προτρέπει όλους τους ενδιαφερόμενους παράγοντες να εστιάσουν τις προσπάθειές τους και τις σκέψεις τους στη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού. Κατά την τρέχουσα εντατική φάση των κυπριακών συνομιλιών, είναι απαραίτητο όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να επιδείξουν συγκράτηση και να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσουν θετικό κλίμα που θα διευκολύνει την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας, συμβάλλοντας με συγκεκριμένο τρόπο στη συνολική διευθέτηση του ζητήματος.

19. Η διαδικασία προσχώρησης με την Ισλανδία επιταχύνεται και οι διαπραγματεύσεις για συγκεκριμένα κεφάλαια του κεκτημένου έχουν αρχίσει. Το ήδη υψηλό επίπεδο ολοκλήρωσης της χώρας με την ΕΕ σε ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής αποδεικνύεται σημαντικό πλεονέκτημα στη διαδικασία αυτή. Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τις προσδοκίες της Ισλανδίας, και αυτό με πλήρη σεβασμό της καθιερωμένης προσέγγισης για τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης, των αρχών και του κεκτημένου της Ένωσης, καθώς και του διαπραγματευτικού πλαισίου. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να τροφοδοτεί τον δημόσιο διάλογο στην Ισλανδία όσον αφορά την προσχώρηση με την παροχή συγκεκριμένων στοιχείων σχετικά με την προσχώρηση στην ΕΕ.

20. Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας εξακολουθεί να πληροί σε ικανοποιητικό βαθμό τα πολιτικά κριτήρια. Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος όσον αφορά τις βασικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, η εφαρμογή της νομοθεσίας που έχει θεσπιστεί, καθώς και η διασφάλιση της ελευθερίας έκφρασης των μέσων ενημέρωσης, η ενίσχυση της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος, η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και η καταπολέμηση της διαφθοράς εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν σημαντικές προκλήσεις.

Η Επιτροπή συνιστά εκ νέου την έναρξη διαπραγματεύσεων με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας για την προσχώρησή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επαναλαμβάνει επίσης την πρότασή της για τη μετάβαση, χωρίς καθυστέρηση, στο δεύτερο στάδιο της σύνδεσης, όπως προβλέπει η Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης.

Η διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας, καθώς και η εξεύρεση αμοιβαίως αποδεκτής λύσης μέσω διαπραγματεύσεων για το ζήτημα της ονομασίας, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, είναι καθοριστικό στοιχείο. Δεν θα πρέπει να χαθεί ένα ακόμη έτος.

21. Το Μαυροβούνιο υλοποίησε με επιτυχία τις βασικές προτεραιότητες που καθορίστηκαν το 2010 από την ΕΕ ως προαπαιτούμενο για την έναρξη των διαπραγματεύσεων προσχώρησης. Η εθνική συναίνεση για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έχει παγιωθεί. Ενόψει της προόδου που έχει σημειωθεί, η Επιτροπή θεωρεί ότι το Μαυροβούνιο συμμορφώνεται στον απαιτούμενο βαθμό με τα κριτήρια προσχώρησης και, ιδίως, με τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης. Ωστόσο, η διατήρηση της δυναμικής των μεταρρυθμίσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στην εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών στον τομέα του κράτους δικαίου, παραμένει καθοριστικό στοιχείο. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή σκοπεύει να προτείνει την εφαρμογή νέας προσέγγισης στο Μαυροβούνιο για τα κεφάλαια διαπραγμάτευσης σχετικά με τον δικαστικό τομέα και τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, που αναφέρονται στο σημείο 4 ανωτέρω.

Με βάση τις παραπάνω εκτιμήσεις και λαμβανομένων υπόψη των συμπερασμάτων του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2010, η Επιτροπή συνιστά την έναρξη των διαπραγματεύσεων προσχώρησης με το Μαυροβούνιο.

22. Κατά το περασμένο έτος, στην εγχώρια πολιτική σκηνή της Αλβανίας εξακολούθησαν να κυριαρχούν σε μεγάλο βαθμό η πολιτική στασιμότητα μεταξύ της κυβερνώσας πλειοψηφίας και της αντιπολίτευσης, καθώς και νέες συνεχιζόμενες εσωτερικές αντιπαραθέσεις. Είναι πλέον επιτακτικά αναγκαίο, με βάση πρόσφατες ενθαρρυντικές ενδείξεις, οι πολιτικές δυνάμεις της Αλβανίας να αποκαταστήσουν και να διατηρήσουν ένα επίπεδο πολιτικού διαλόγου που να επιτρέπει τη λειτουργία των βασικών δημοκρατικών θεσμών, τη βελτίωση του εκλογικού πλαισίου, καθώς και την εφαρμογή των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τους κυριότερους παράγοντες να καθορίσουν από κοινού συγκεκριμένες μεθόδους για τη γεφύρωση των εσωτερικών διαφορών, ώστε να πραγματοποιηθεί η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας.

23. Η Επιτροπή υπέβαλε σήμερα τη Γνώμη της σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της Σερβίας. Η Επιτροπή συνιστά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να χορηγήσει στη Σερβία το καθεστώς της υποψήφιας χώρας, λαμβανομένης υπόψη της προόδου που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα και εφόσον η Σερβία αρχίσει εκ νέου τον διάλογο με το Κοσσυφοπέδιο και προχωρήσει γρήγορα στην καλή τη πίστει εφαρμογή των συμφωνιών που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα.

Η Σερβία βρίσκεται σε καλό δρόμο για την εκπλήρωση κατά ικανοποιητικό τρόπο των πολιτικών κριτηρίων που καθορίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης του 1993 και των όρων της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, εφόσον συνεχιστεί η πρόοδος και εξευρεθούν πρακτικές λύσεις στα προβλήματα με το Κοσσυφοπέδιο.

Επομένως, η Επιτροπή συνιστά να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Σερβίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αμέσως μόλις επιτευχθεί περαιτέρω σημαντική πρόοδος προς την εκπλήρωση της ακόλουθης βασικής προτεραιότητας:

– νέα βήματα προς την εξομάλυνση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο σύμφωνα με τους όρους της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, με την πλήρη τήρηση των αρχών περιφερειακής συνεργασίας χωρίς αποκλεισμούς, με την πλήρη τήρηση των διατάξεων της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα, με την εξεύρεση λύσεων για τις τηλεπικοινωνίες και την αμοιβαία αναγνώριση των πτυχίων, με τη συνέχιση της καλή τη πίστει εφαρμογής όλων των συμφωνιών που έχουν επιτευχθεί, και με την ενεργό συνεργασία με την EULEX, ώστε να μπορέσει η αποστολή αυτή να ασκήσει τα καθήκοντά της σε όλα τα τμήματα του Κοσσυφοπεδίου.

Αμέσως μόλις επιτευχθεί ικανοποιητική πρόοδος, η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή από τη Σερβία της εν λόγω βασικής προτεραιότητας.

24. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να διευκολύνει τον διάλογο μεταξύ του Βελιγραδίου και της Πρίστινας με σκοπό την προώθηση της συνεργασίας, την επίτευξη προόδου στην πορεία προς την ΕΕ και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού. Μέχρι στιγμής, ο διάλογος έχει αποδειχθεί πολύτιμο μέσο για την αντιμετώπιση των διαφορών μεταξύ των δύο μερών και έχει οδηγήσει σε διάφορες συμφωνίες σε τομείς που περιλαμβάνουν την ελευθερία της κυκλοφορίας των εμπορευμάτων και των προσώπων, τα ληξιαρχικά μητρώα και το κτηματολόγιο.

25. Το τελευταίο αυτό έτος, που χαρακτηρίστηκε από μακρές εκλογικές διαδικασίες στο Κοσσυφοπέδιο, η πρόοδος που επετεύχθη στο πλαίσιο του προγράμματος μεταρρυθμίσεων ήταν περιορισμένη. Ο πρόεδρος και η κυβέρνηση επέδειξαν προσήλωση στην ευρωπαϊκή προοπτική του Κοσσυφοπεδίου, γεγονός που οδήγησε σε ορισμένες αρχικές μεταρρυθμίσεις. Εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά το οργανωμένο έγκλημα και τη διαφθορά, καθώς και την ενίσχυση της δημόσιας διοίκησης. Η Επιτροπή προτείνει να δρομολογηθεί διαρθρωμένος διάλογος με το Κοσσυφοπέδιο σχετικά με το κράτος δικαίου, ώστε να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις αυτές και να υποστηριχθεί η δικαστική μεταρρύθμιση.

Ενώ η ενσωμάτωση των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου βελτιώθηκε στο νότο, οι εντάσεις αυξήθηκαν στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο. Ο πληθυσμός του βόρειου τμήματος πρέπει επίσης να επωφεληθεί από την ευρωπαϊκή προοπτική. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή υπογραμμίζει τη σημασία που ενέχει για το Κοσσυφοπέδιο η δρομολόγηση συνολικού προγράμματος για το βόρειο μέρος της χώρας.

Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει το Κοσσυφοπέδιο προς την επίτευξη της ευρωπαϊκής του προοπτικής, ιδίως όσον αφορά τις θεωρήσεις, μια εμπορική συμφωνία και τη συμμετοχή του Κοσσυφοπεδίου σε προγράμματα της ΕΕ, σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε το 2009. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα επανεξετάσει την ανακοίνωση που εξέδωσε το 2009 για να διασφαλίσει ότι το Κοσσυφοπέδιο μπορεί να εξακολουθήσει να ωφελείται από τη διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τις προσπάθειες που καταβάλλονται, ώστε να προσπεραστούν τα εμπόδια στην ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και του Κοσσυφοπεδίου τα οποία προκλήθηκαν από τις διιστάμενες απόψεις για το καθεστώς που έχει χορηγηθεί στο Κοσσυφοπέδιο.

26. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εξακολουθεί να βρίσκεται σε πολιτικό και θεσμικό αδιέξοδο, γεγονός που παρατείνει τις εμπλοκές στη λειτουργία του κράτους και στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με την ΕΕ. Ο σχηματισμός κυβέρνησης σε κρατικό επίπεδο αποτελεί επιτακτική προτεραιότητα για να διασφαλιστεί αποτελεσματική διακυβέρνηση στο επίπεδο αυτό. Για να προσεγγίσει την ΕΕ, η χώρα πρέπει να τροποποιήσει το σύνταγμά της, σύμφωνα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ώστε να εξαλείψει της εθνοτικές διακρίσεις όσον αφορά την εκπροσώπηση στα κρατικά θεσμικά όργανα, καθώς και να ψηφίσει νόμο για τις κρατικές ενισχύσεις. Πρέπει ακόμη να θεσπιστεί νόμος περί απογραφής. Η δέσμευση της χώρας για διαρθρωμένο διάλογο σχετικά με τη δικαιοσύνη στο πλαίσιο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης δείχνει την ακολουθητέα οδό, η οποία πρέπει να βασίζεται στον διάλογο και στους συμβιβασμούς, καθώς και στην εστίαση στο θεματολόγιο της ΕΕ.

Η συνέχιση της προόδου προς την επίτευξη των στόχων και προϋποθέσεων που έχουν καθοριστεί για το κλείσιμο του Γραφείου του Υπάτου Εκπροσώπου (OHR) παραμένει απαραίτητο στοιχείο. Ο διορισμός του πρώτου αποκλειστικού εκπροσώπου της ΕΕ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ενισχύει την παρουσία της ΕΕ και την υποστήριξη της χώρας κατά τη μετάβασή της από τη διεθνή επιτήρηση στο ευρωπαϊκό της μέλλον, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Μαρτίου 2011.

27. Η πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ έχει προκαλέσει ριζικούς δημοκρατικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς στις χώρες που επιθυμούν να προσχωρήσουν. Το μητρώο αποτελεσμάτων του περασμένου έτους υπογραμμίζει τη σημασία μιας αξιόπιστης πολιτικής διεύρυνσης. Συγχρόνως, στις περιπτώσεις στις οποίες η πολιτική βούληση και η δέσμευση να επιτευχθούν συγκεκριμένα αποτελέσματα είναι ανεπαρκείς ή ανύπαρκτες, η διαδικασία προσχώρησης δεν θα προχωρήσει και υπάρχει κίνδυνος να παραμείνει στάσιμη. Με την πραγματοποίηση δύσκολων μεταρρυθμίσεων, οι χώρες της διεύρυνσης που προσεγγίζουν την ΕΕ χαρακτηρίζονται από σταθερότητα, καλύτερη προετοιμασία και μεγαλύτερη ευημερία.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

Συμπεράσματα και συστάσεις των Γνωμών της Επιτροπής σχετικά με τις αιτήσεις προσχώρησης της Σερβίας

Όπως μαρτυρούν οι ουσιώδεις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία έτη, η Σερβία σημείωσε σημαντική πρόοδο ως προς την εκπλήρωση των κριτηρίων που καθόρισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης το 1993, τα οποία συνίστανται στη σταθερότητα των θεσμών που εγγυώνται τη δημοκρατία, στο κράτος δικαίου, στα ανθρώπινα δικαιώματα, στον σεβασμό και στην προστασία των μειονοτήτων, καθώς και των όρων της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Η Σερβία έχει δημιουργήσει ένα εκτενές συνταγματικό, νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο που ανταποκρίνεται συνολικά στα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα. Οι νομοθετικές δραστηριότητες του Κοινοβουλίου έχουν καταστεί αποτελεσματικότερες κατά την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο. Το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο για το κράτος δικαίου είναι εκτενές, στους τομείς, μεταξύ άλλων, της καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, όπου έχουν επιτευχθεί τα πρώτα αποτελέσματα. Το νομικό πλαίσιο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των μειονοτήτων έχει αναπτυχθεί ικανοποιητικά και έχει αρχίσει να εφαρμόζεται. Η συνεργασία της Σερβίας με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) είναι απόλυτα ικανοποιητική, και η χώρα διαδραματίζει συνεχώς ενεργότερο ρόλο για να ενθαρρύνει τη συμφιλίωση στην περιοχή. Η Σερβία δέχθηκε να καθιερωθεί διαδικασία διαλόγου με το Κοσσυφοπέδιο, στην οποία έλαβε μέρος, ούτως ώστε να διευκολυνθούν οι συνθήκες διαβίωσης των πληθυσμών. Από τον διάλογο αυτό προέκυψαν διάφορες συμφωνίες (ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και των εμπορευμάτων, ληξιαρχικά μητρώα και κτηματολόγιο) και η Σερβία θέσπισε τα πρώτα μέτρα εφαρμογής.

Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Σερβία έλαβε σημαντικά μέτρα για την εγκαθίδρυση λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς και επέτυχε ως έναν βαθμό μακροοικονομική σταθερότητα παρά την παγκόσμια οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση. Ωστόσο, θα απαιτηθούν περαιτέρω προσπάθειες για την αναδιάρθρωση της οικονομίας και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ιδίως με την ενίσχυση του κράτους δικαίου και την εξάλειψη της γραφειοκρατίας, την ενίσχυση του ανταγωνισμού και του ρόλου του ιδιωτικού τομέα, καθώς και την αντιμετώπιση δυσκαμψιών στην αγορά εργασίας. Για να μπορέσει να αντιμετωπίσει μεσοπρόθεσμα τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης, η Σερβία πρέπει να επιδιώξει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να αναβαθμίσει την παραγωγική ικανότητα της οικονομίας και να δημιουργήσει ευνοϊκό κλίμα για την αύξηση των ξένων επενδύσεων.

Η Σερβία έχει επιτύχει θετικό μητρώο αποτελεσμάτων όσον αφορά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της που απορρέουν από τη Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης και την ενδιάμεση συμφωνία.

Μεσοπρόθεσμα, η Σερβία θα είναι σε θέση να αναλάβει τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους, σε όλους σχεδόν τους τομείς του κεκτημένου, εφόσον συνεχιστεί η διαδικασία εναρμόνισης και καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλιστεί η εφαρμογή και η επιβολή της νομοθεσίας. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να καταβληθεί στους τομείς της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης, του δικαστικού συστήματος και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας, καθώς και του δημοσιονομικού ελέγχου. Πλήρης συμμόρφωση με το κεκτημένο στον τομέα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής μπορεί να επιτευχθεί μόνο μακροπρόθεσμα και θα απαιτήσει υψηλότερα επίπεδα επενδύσεων.

Με βάση τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις, η προσχώρηση της Σερβίας αναμένεται να έχει περιορισμένο συνολικό αντίκτυπο στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν θα επηρεάσει την ικανότητα της Ένωσης να διατηρήσει και να εμβαθύνει την ανάπτυξη της.

Η Επιτροπή συνιστά στο Συμβούλιο να χορηγήσει στη Σερβία το καθεστώς της υποψήφιας χώρας, λαμβανομένης υπόψη της προόδου που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα και εφόσον η Σερβία αρχίσει εκ νέου τον διάλογο με το Κοσσυφοπέδιο και προχωρήσει γρήγορα στην καλή τη πίστει εφαρμογή των συμφωνιών που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα.

Η Σερβία βρίσκεται σε καλό δρόμο για την εκπλήρωση κατά ικανοποιητικό τρόπο των πολιτικών κριτηρίων που καθορίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης του 1993 και τους όρους της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, εφόσον συνεχιστεί η πρόοδος και εξευρεθούν πρακτικές λύσεις στα προβλήματα με το Κοσσυφοπέδιο.

Επομένως, η Επιτροπή συνιστά να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Σερβίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αμέσως μετά την επίτευξη περαιτέρω σημαντικής προόδου για την εκπλήρωση της ακόλουθης βασικής προτεραιότητας:

– νέα βήματα προς την εξομάλυνση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο σύμφωνα με τους όρους της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, με την πλήρη τήρηση των αρχών περιφερειακής συνεργασίας χωρίς αποκλεισμούς, με την πλήρη τήρηση των διατάξεων της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα, με την εξεύρεση λύσεων για τις τηλεπικοινωνίες και την αμοιβαία αναγνώριση των πτυχίων, με τη συνέχιση της καλή τη πίστει εφαρμογής όλων των συμφωνιών που έχουν επιτευχθεί, και με την ενεργό συνεργασία με την EULEX, ώστε η αποστολή αυτή να μπορέσει να ασκήσει τα καθήκοντά της σε όλα τα τμήματα του Κοσσυφοπεδίου.

Αμέσως μόλις επιτευχθεί ικανοποιητική πρόοδος, η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή από τη Σερβία της εν λόγω βασικής προτεραιότητας.

Η Σερβία παροτρύνεται να διατηρήσει τη δυναμική των μεταρρυθμίσεων επιδιώκοντας τη συμμόρφωση με τα κριτήρια προσχώρησης στον απαιτούμενο βαθμό, με ιδιαίτερη προσοχή στο κράτος δικαίου και, να συνεχίσει την εποικοδομητική της συμμετοχή στην περιφερειακή συνεργασία και στην ενίσχυση διμερών σχέσεων με τις γειτονικές χώρες. Αναμένεται να συνεχιστεί η εφαρμογή της ενδιάμεσης συμφωνίας και, από τη θέση της σε ισχύ, της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες αυτές με τον χρηματοδοτικό μηχανισμό ΜΠΒ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

Συμπεράσματα σχετικά με την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Κροατία, την Ισλανδία, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το Μαυροβούνιο, το Κοσσυφοπέδιο[17] και την Τουρκία

Κροατία

Αφού εκπλήρωσε η Κροατία τα εναπομένοντα κριτήρια αξιολόγησης για το κλείσιμο των κεφαλαίων, οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης ολοκληρώθηκαν τον Ιούνιο του 2011. Η Κροατία πρέπει τώρα να εδραιώσει τον υψηλό βαθμό ευθυγράμμισης που έχει επιτύχει και να συγκεντρωθεί στις εργασίες που απομένουν πριν από την προσχώρηση. Η παρούσα έκθεση προόδου εντάσσεται στο πλαίσιο παρακολούθησης από την Επιτροπή για το κατά πόσον εκπληρώνει η Κροατία όλες τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης και αν συνεχίζει τις προετοιμασίες της για να αναλάβει τις ευθύνες που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους από τη στιγμή της προσχώρησης.

Η Κροατία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Έχει πραγματοποιηθεί ουσιαστική πρόοδος σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του κράτους δικαίου, και τα αποτελέσματα αρχίζουν να γίνονται αισθητά. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες, ώστε να παγιωθούν τα αποτελέσματα αυτά.

Η δημοκρατία και το κράτος δικαίου έχουν ενισχυθεί περαιτέρω. Η κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο συνεχίζουν να λειτουργούν αποτελεσματικά. Στον τομέα της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης, πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να παγιωθεί η αποτελεσματική εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου, ούτως ώστε να ολοκληρωθεί η δημιουργία σύγχρονης, αξιόπιστης, αποπολιτικοποιημένης και προσανατολισμένης στον πολίτη δημόσιας υπηρεσίας.

Η Κροατία σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο στον δικαστικό τομέα. Η νέα νομοθεσία έχει συμβάλει στην ενίσχυση της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος, και έχουν ληφθεί πολλά μέτρα για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητά του. Έχει δημιουργηθεί νέο σύστημα για τον διορισμό δικαστικών λειτουργών. Εξακολουθούν να υφίστανται ορισμένες προκλήσεις, ιδίως η ανάγκη να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της απονομής δικαιοσύνης και να διασφαλιστεί η πρακτική εφαρμογή νέων μέτρων σχετικά με την ανεξαρτησία, την αμεροληψία και την υποχρέωση λογοδοσίας του δικαστικού σώματος. Έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τον αμερόληπτο χειρισμό των δικών για τα εγκλήματα πολέμου. Τα τέσσερα ειδικά τμήματα των δικαστηρίων για τα εγκλήματα πολέμου έχουν αποκλειστική δικαιοδοσία για όλες τις νέες υποθέσεις και ο ρόλος τους θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω για τις υποθέσεις που βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης υιοθέτησε στρατηγική για την καταπολέμηση της ατιμωρησίας, ιδίως στις περιπτώσεις που τα θύματα ανήκαν στη σερβική εθνότητα ή που οι εικαζόμενοι δράστες αποτελούσαν μέρος των κροατικών δυνάμεων ασφαλείας.

Ουσιώδης ήταν η πρόοδος που σημειώθηκε όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς. Οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς εντάθηκαν με θετικά αποτελέσματα· η νομοθεσία βελτιώθηκε και οι αρμόδιες αρχές ενισχύθηκαν. Το μητρώο αποτελεσματικού χειρισμού υποθέσεων διαφθοράς πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω, ιδίως όσον αφορά τη διαφθορά σε υψηλό επίπεδο, τη διαφθορά σε τοπικό επίπεδο, καθώς και τις υποθέσεις που αφορούν τις δημόσιες συμβάσεις και το δικαστικό σώμα. Απαιτείται να αποκτηθεί μεγαλύτερη πείρα για την έμπρακτη εφαρμογή του προληπτικού νομικού πλαισίου που θεσπίστηκε πρόσφατα και πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω οι απαραίτητες δομές εφαρμογής του.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα εξακολουθούν να γίνονται εν γένει σεβαστά σε ικανοποιητικό βαθμό, και έχει σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προστασίας των μειονοτήτων. Η Κροατία εξακολούθησε να λαμβάνει διάφορα μέτρα για να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη και να βελτιώσει την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όσον αφορά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, συνεχίστηκε να βελτιώνεται η εφαρμογή της νομοθεσίας περί νομικής συνδρομής, ιδίως χάρη στην απλούστευση των διαδικασιών. Όσον αφορά το σωφρονιστικό σύστημα, συνεχίζονται οι εργασίες για την επέκταση των σημερινών κέντρων κράτησης και θεραπείας, αλλά οι κροατικές φυλακές παραμένουν υπερπλήρεις. Όσον αφορά την κακομεταχείριση, ο διαμεσολαβητής συνέχισε να λαμβάνει καταγγελίες σχετικά με την υπερβολική χρήση βίας εκ μέρους της αστυνομίας, γεγονός στο οποίο πρέπει να δοθεί η δέουσα συνέχεια.

Η ελευθερία έκφρασης, όπως και η ελευθερία και ο πλουραλισμός των μέσων ενημέρωσης, διασφαλίζεται από την κροατική νομοθεσία και γίνεται εν γένει σεβαστή. Έχει επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος όσον αφορά τη διαφάνεια στον τομέα της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης, αλλά η πρόοδος είναι περιορισμένη όσον αφορά τις έρευνες που άρχισαν τα προηγούμενα έτη για τις περιπτώσεις εκφοβισμού των δημοσιογράφων που ασχολούνται με υποθέσεις διαφθοράς και οργανωμένου εγκλήματος. Ωστόσο, έχουν αναφερθεί μερικές τέτοιες νέες περιπτώσεις. Ειδικότερα, η ανάπτυξη της διερευνητικής δημοσιογραφίας παρεμποδίζεται λόγω οικονομικών πιέσεων. Εξακολουθούν να υφίστανται προβλήματα πολιτικών παρεμβάσεων σε τοπικό επίπεδο. Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι απαιτεί συνεχή προσοχή όσον αφορά τη διαχείριση των διαδηλώσεων.

Όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος. Ωστόσο, η θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας δεν άλλαξε σημαντικά και το ποσοστό της ανεργίας των γυναικών παραμένει υψηλό. Σημειώνεται περιορισμένη πρόοδος όσον αφορά τα δικαιώματα του παιδιού. Ο διαμεσολαβητής για τα παιδιά παρενέβη πιο δραστήρια στις περιπτώσεις που οι αρμόδιες αρχές δεν αντιμετώπισαν με τον πρέποντα τρόπο τη βία κατά των παιδιών.

Σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος όσον αφορά την ένταξη των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων και των ατόμων με αναπηρία. Το γραφείο του διαμεσολαβητή για τα άτομα με αναπηρία ενισχύεται. Τα κριτήρια καθορισμού των δικαιωμάτων δεν εφαρμόζονται με δίκαιο τρόπο και οι νομοθετικές διατάξεις που διέπουν τα ειδικά δικαιώματα είναι κατακερματισμένες. Η μετάβαση από την ιδρυματική μέριμνα σε δημοτικές ή κοινοτικές υπηρεσίες μέριμνας έχει προχωρήσει με βραδύ ρυθμό. Τα δικαιώματα των εργαζομένων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων γίνονται εν γένει σεβαστά.

Η Κροατία έχει αρχίσει να δημιουργεί μητρώο εφαρμογής του νόμου κατά των διακρίσεων και του νόμου κατά των εγκλημάτων μίσους. Έχουν ληφθεί διάφορα μέτρα ευαισθητοποίησης και έχει ενισχυθεί το γραφείο του διαμεσολαβητή ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα όργανα επιβολής του νόμου έχουν κινήσει σειρά υποθέσεων δυνάμει της νομοθεσίας κατά των εγκλημάτων μίσους. Ωστόσο, το μητρώο αποτελεσμάτων πρέπει να βελτιωθεί περισσότερο και να καλύψει το πρόβλημα της ομοφοβίας και της ξενοφοβίας στην κοινωνία.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε σε σχέση με τον σεβασμό και την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και των πολιτιστικών δικαιωμάτων. Συνεχίστηκαν οι δημόσιες δηλώσεις δέσμευσης σε υψηλό επίπεδο υπέρ των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, προς επιβεβαίωση του ρόλου τους στην κροατική κοινωνία. Διασφαλίστηκε η χρηματοδότηση των οργανώσεων των μειονοτήτων. Οι έρευνες της αστυνομίας για επεισόδια εις βάρος των μειονοτήτων βελτιώθηκαν. Ελήφθησαν μέτρα για να βελτιωθεί η εφαρμογή των σχετικών με την απασχόληση διατάξεων του συνταγματικού νόμου για τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων. Επιπλέον, θεσπίστηκε σχέδιο για την απασχόληση των μειονοτήτων που πρέπει τώρα να εφαρμοστεί. Ωστόσο, η Κροατία πρέπει να συνεχίσει να ενθαρρύνει το πνεύμα ανεκτικότητας έναντι των μειονοτήτων, και ιδίως των Σέρβων της Κροατίας. Οι περιπτώσεις διακρίσεων συνεχίζονται, ιδίως στον δημόσιο τομέα σε τοπικό επίπεδο. Έχουν σημειωθεί βελτιώσεις όσον αφορά την εκπαίδευση της μειονότητας των Ρομά, ιδίως στην προσχολική εκπαίδευση. Συνεχίστηκαν οι βελτιώσεις στις υποδομές ορισμένων καταυλισμών των Ρομά. Η συμμετοχή της κοινότητας των Ρομά στο εκπαιδευτικό σύστημα εξακολουθεί να θέτει προβλήματα. Υπάρχει περιθώριο να αξιοποιηθούν καλύτερα από τους Ρομά τα μέτρα που λαμβάνονται υπέρ αυτών. Τα προβλήματα πρόσβασης των Ρομά στην κατάλληλη στέγαση, στην κοινωνική πρόνοια και στην υγεία συνεχίζονται και το ποσοστό ανεργίας τους παραμένει εξαιρετικά υψηλό.

Έχει σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά τα ζητήματα επιστροφής των προσφύγων, οι οποίοι εξακολουθούν να επιστρέφουν στη χώρα. Σημειώθηκε πρόοδος με τα ζητήματα στέγασης, χάρη ιδίως στα προγράμματα παροχής στέγης στους επιστρέφοντες. Ο αριθμός των προσφυγών που εκκρεμεί κατά των απορριφθεισών αιτήσεων ανακατασκευής κατοικιών έχει επίσης μειωθεί. Σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά την ανακατασκευή των ιδιοκτησιών που απομένουν, και συνεχίστηκε η εφαρμογή της απόφασης για την έγκριση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Ωστόσο, η Κροατία πρέπει να πραγματοποιήσει πρόοδο όσον αφορά την παροχή στέγης στους υπόλοιπους αιτούντες, των οποίων ο αριθμός εκτιμάται σε 2 500, και να επισπεύσει τις προσπάθειες δημιουργίας των αναγκαίων οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών για τη βιώσιμη επιστροφή των προσφύγων.

Όσον αφορά τα περιφερειακά θέματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η Κροατία συνεχίζει να συνεργάζεται με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY). Η ειδική διυπηρεσιακή ομάδα της κυβέρνησης έχει διερευνήσει νέες σημαντικές κατευθύνσεις με σκοπό να διερευνήσει ή να εξακριβώσει τι έγιναν ελλείποντα έγγραφα σχετικά με το πυροβολικό τα οποία ζητήθηκαν από το γραφείο του εισαγγελέα του ICTY. Ωστόσο, η Κροατία δεν ήταν σε θέση να παράσχει πλήρη στοιχεία για τα ελλείποντα στρατιωτικά έγγραφα. Οι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει επίσης να αποφύγουν δηλώσεις και μέτρα που θα μπορούσαν να θέσουν σε αμφισβήτηση τη σημασία της συμφιλίωσης και την ανάγκη απονομής δικαιοσύνης με τη δίωξη των εγκλημάτων πολέμου.

Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί όσον αφορά τη διαδικασία δήλωσης του Σαράγεβο. Μετά τις συνεδριάσεις του Ιουνίου και του Σεπτεμβρίου 2011, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Κροατία το Μαυροβούνιο και η Σερβία συμφώνησαν για ορισμένα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του κειμένου κοινής δήλωσης που πρέπει να υπογραφεί σε υπουργική διάσκεψη, τον Νοέμβριο του 2011, στο Βελιγράδι.

Τον Ιούλιο, η κροατική κυβέρνηση υιοθέτησε και διαβίβασε, προς έγκριση, στο Κοινοβούλιο δήλωση για την προαγωγή των ευρωπαϊκών αξιών στη νοτιοανατολική Ευρώπη, με την οποία η Κροατία δεσμεύθηκε ρητά να διασφαλίσει ότι τα διμερή ζητήματα, όπως τα συνοριακά, δεν πρέπει να εμποδίζουν την προσχώρηση των υποψηφίων χωρών στην ΕΕ από την έναρξη της διαδικασίας προσχώρησης έως τη θέση σε ισχύ της συνθήκης προσχώρησης.

Η Κροατία συνέχισε να συμμετέχει ενεργά στις περιφερειακές πρωτοβουλίες, ιδίως στο πλαίσιο της διαδικασίας συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP), στο πλαίσιο του Συμβουλίου Περιφερειακής Συνεργασίας (RCC) και της Συμφωνίας Ελευθέρων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA). Οι διμερείς σχέσεις με τις λοιπές χώρες της διεύρυνσης και τα γειτονικά κράτη μέλη της ΕΕ συνεχίζουν να αναπτύσσονται, μεταξύ άλλων με τη Σερβία, αλλά ορισμένα ζητήματα απαιτούν συνεχή προσοχή, ιδίως όσον αφορά τη συνεργασία στον τομέα των ερευνών και των διώξεων για τα εγκλήματα πολέμου. Οι σχέσεις με τη Σλοβενία βελτιώθηκαν περαιτέρω με τη θέση σε ισχύ της συμφωνίας διαιτησίας για τις συνοριακές διαφορές.

Η οικονομία της Κροατίας βρισκόταν πάντα σε ύφεση το 2010 και το πρώτο τρίμηνο του 2011 παρά την ανάκαμψη των οικονομιών της ΕΕ και των λοιπών εμπορικών εταίρων. Ωστόσο, από την άνοιξη, αρχίσει να διαφαίνεται η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας. Η ανεργία, το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος συνέχισαν να αυξάνονται. Το υψηλό εξωτερικό χρέος παραμένει ένα από τα περισσότερο ευάλωτα σημεία της οικονομίας.

Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Κροατία διαθέτει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Αναμένεται ότι θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμόσει με αποφασιστικότητα το συνολικό μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα, ώστε να υπερβεί τις διαρθρωτικές αδυναμίες της.

Η ευρεία πολιτική συναίνεση σχετικά με τους βασικούς άξονες της οικονομίας της αγοράς διατηρήθηκε. Λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων περιορισμών, η μακροοικονομική πολιτική αποδείχθηκε εν γένει κατάλληλη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ύφεσης. Η κεντρική τράπεζα κατόρθωσε να διαφυλάξει τη συναλλαγματική ισοτιμία και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα διατηρώντας ταυτόχρονα διευκολυντική νομισματική πολιτική, δεδομένου ότι οι υπολανθάνουσες πληθωριστικές πιέσεις παρέμειναν περιορισμένες. Ο τραπεζικός τομέας παρέμεινε ανθεκτικός στους κλυδωνισμούς. Στον δημοσιονομικό τομέα, οι αρχές κατέβαλαν προσπάθειες για να περιορίσουν το αυξανόμενο έλλειμμα με την τιθάσευση των δαπανών. Το δημοσιονομικό πλαίσιο που αποβλέπει στη διασφάλιση της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής βιωσιμότητας βελτιώθηκε. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών εξακολούθησε να περιορίζεται με την αύξηση των εξαγωγών ενώ η συγκρατημένη εγχώρια ζήτηση επέτρεψε να διατηρηθούν σε χαμηλά επίπεδα οι εισαγωγές. Επετεύχθη σχετική πρόοδος, αν και περιορισμένη, όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής ανάκαμψης.

Ωστόσο, ο ρυθμός των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων παρέμεινε εν γένει χαμηλός, όσον αφορά επίσης την ιδιωτικοποίηση και την αναδιάρθρωση των ζημιογόνων επιχειρήσεων. Το επενδυτικό κλίμα εξακολούθησε να διέπεται από επαχθές ρυθμιστικό πλαίσιο, από τον απρόβλεπτο χαρακτήρα των διοικητικών αποφάσεων, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, και από πολλές εισφορές υπέρ τρίτων. Οι προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις της ιδιαίτερα δύσκαμπτης αγοράς εργασίας οριοθετήθηκαν στενά και τα ήδη χαμηλά ποσοστά απασχόλησης και συμμετοχής μειώθηκαν ακόμη περισσότερο. Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις που αντιπροσωπεύουν σχετικά υψηλό μερίδιο των δημόσιων προϋπολογισμών δεν έχουν ακόμη στοχοθετηθεί επαρκώς. Δεδομένου ότι είναι αναγκαίο να επιτευχθεί μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα, η δημοσιονομική διαδικασία μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω. Η ενίσχυση της αποδοτικότητας των δημόσιων δαπανών παραμένει βασική πρόκληση.

Όσον αφορά την ικανότητα της Κροατίας να αναλάβει τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους, οι προετοιμασίες για την εκπλήρωση των απαιτήσεων της ΕΕ εξακολούθησαν να προχωρούν ικανοποιητικά και η χώρα έχει επιτύχει υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με τους κανόνες της ΕΕ στους περισσότερους τομείς. Έχει σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος, στους περισσότερους τομείς, συμπεριλαμβανομένων και των κεφαλαίων εκείνων όπου το επίπεδο της εναρμόνισης είναι ήδη υψηλό. Πρέπει να καταβληθούν πρόσθετες προσπάθειες σε ορισμένους τομείς για να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα που είναι αναγκαία για την ορθή εφαρμογή του κεκτημένου. Η εφαρμογή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης προχωρεί απρόσκοπτα.

Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο σ’ αυτό το κεφάλαιο έχει προχωρήσει ικανοποιητικά. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες, ιδίως όσον αφορά τις εναπομένουσες αναθεωρήσεις της οριζόντιας νομοθεσίας και της νομοθεσίας σχετικά με τα προϊόντα στο πλαίσιο της νέας και της παλαιάς προσέγγισης, ώστε να εναρμονιστεί πλήρως η εθνική νομοθεσία με το κεκτημένο.

Σημειώθηκε συνεχής πρόοδος στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων και οι προετοιμασίες για την εφαρμογή του κεκτημένου βρίσκονται σε καλό δρόμο. Απαιτείται συνεχής προσοχή στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας όσον αφορά τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης.

Έχει επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος όσον αφορά το δικαίωμα εγκατάστασης και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών, έναν τομέα όπου η εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο είναι εν γένει ικανοποιητική. Είναι αναγκαίο να συνεχιστούν οι εργασίες όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών τίτλων, καθώς και τη μεταφορά και εφαρμογή της οδηγίας για τις υπηρεσίες, ώστε να επιτευχθεί πλήρης εναρμόνιση, καθώς και να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική ικανότητα του ρυθμιστικού φορέα για τις ταχυδρομικές υπηρεσίες.

Έχει επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων όσον αφορά το κεκτημένο για τις υπηρεσίες πληρωμών, την ελευθέρωση της κυκλοφορίας των κεφαλαίων και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η εναρμόνιση της νομοθεσίας έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.

Η πρόοδος στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων συνεχίστηκε. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο προχωρεί ικανοποιητικά και κοντεύει να ολοκληρωθεί. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εναρμόνιση του παραγώγου δικαίου με τη νέα νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις, καθώς και στην ενίσχυση των θεσμικών οργάνων στον τομέα αυτό με τη συνεχή κατάρτιση και επαγγελματική εξέλιξη του προσωπικού τους.

Μπορεί να διαπιστωθεί πρόοδος στον τομέα του εταιρικού δικαίου. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο έχει προχωρήσει ικανοποιητικά. Έχει επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος στον τομέα της νομοθεσίας περί διανοητικής ιδιοκτησίας, καθώς και πολύ υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο. Πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω η ευαισθητοποίηση των πολιτών όσον αφορά τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας.

Σημαντική πρόοδος επετεύχθη στην πολιτική ανταγωνισμού, ιδίως όσον αφορά την έγκριση των σχεδίων αναδιάρθρωσης των ναυπηγείων. Ωστόσο, δεν υπεγράφη καμία από τις συμβάσεις ιδιωτικοποίησης. Ο βαθμός νομοθετικής εναρμόνισης που έχει επιτευχθεί είναι υψηλός. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να συνεχίσει να βελτιώνεται το μητρώο αποτελεσμάτων ως προς την επιβολή της νομοθεσίας κατά των συμπράξεων από την Κροατική Υπηρεσία Ανταγωνισμού, μετά τη θέση σε ισχύ του νέου νόμου περί ανταγωνισμού.

Στον τομέα των δημοσιονομικών υπηρεσιών έχει επιτευχθεί ικανοποιητική πρόοδος, τόσο όσον αφορά την εναρμόνιση της νομοθεσίας όσο και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας. Το επίπεδο εναρμόνισης είναι υψηλό.

Η Κροατία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων μαζικής ενημέρωσης και έχει επιτύχει υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να συνεχιστεί η ελευθέρωση όλων των τμημάτων της αγοράς ηλεκτρονικών επικοινωνιών και να προαχθεί η ανεξαρτησία του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα.

Μπορεί να διαπιστωθεί ικανοποιητική πρόοδος στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης, ιδίως όσον αφορά τη σύσταση και την υλοποίηση του οργανισμού πληρωμών και του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου, καθώς και την κοινή οργάνωση αγοράς. Συνολικά, οι προετοιμασίες βρίσκονται σε καλό δρόμο. Η Κροατία πρέπει να εξακολουθήσει να καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες σε όλους τους τομείς, ώστε να δημιουργηθούν συστήματα που θα λειτουργούν πλήρως και θα είναι απόλυτα συμβατά. Συνεχείς προσπάθειες είναι επίσης αναγκαίες για την εναρμόνιση του συστήματος γεωργικής στήριξης με το κεκτημένο. Η Κροατία πρέπει να αυξήσει την ικανότητα απορρόφησης των κεφαλαίων αγροτικής ανάπτυξης χωρίς καθυστέρηση.

Ικανοποιητική πρόοδος μπορεί να διαπιστωθεί στους τομείς της ασφάλειας των τροφίμων, της κτηνιατρικής και φυτοϋγειονομικής πολιτικής, ιδίως όσον αφορά τη μεταφορά της νομοθεσίας της ΕΕ και τη θέσπιση εκτελεστικών μέτρων. Η μεταφορά της νομοθεσίας κοντεύει να ολοκληρωθεί σε πολλούς τομείς. Η Κροατία πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για τον εκσυγχρονισμό και τον έλεγχο των εγκαταστάσεων, τη δημιουργία συνοριακών σταθμών ελέγχου, την επιτήρηση του τομέα ζωικών υποπροϊόντων και την ενίσχυση των διοικητικών και ελεγκτικών ικανοτήτων της.

Η Κροατία συνέχισε να σημειώνει ικανοποιητικό πρόοδο όσον αφορά την εναρμόνιση με το κεκτημένο στον τομέα της αλιείας. Γενικά, οι προετοιμασίες έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά. Η Κροατία πρέπει να συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες για την εφαρμογή της νομοθεσίας, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση, την επιθεώρηση και τον έλεγχο του στόλου, καθώς και τη διαρθρωτική πολιτική.

Έχει επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος στον τομέα της πολιτικής μεταφορών και το επίπεδο εναρμόνισης είναι ικανοποιητικό. Απαιτούνται πρόσθετες προσπάθειες, ιδίως για να συνεχιστούν οι εργασίες σχετικά με τη δεύτερη φάση της συμφωνίας Κοινού Ευρωπαϊκού Αεροπορικού Χώρου, για να ολοκληρωθεί η εναρμόνιση της νομοθεσίας στον αεροπορικό τομέα και να διασφαλιστεί η πλήρης λειτουργία της αρχής στον τομέα της σιδηροδρομικής ασφάλειας, καθώς και του συστήματος παρακολούθησης της κυκλοφορίας των πλοίων και ενημέρωσης.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της ενέργειας, όπου το επίπεδο εναρμόνισης είναι υψηλό. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες, ιδίως όσον αφορά το άνοιγμα των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου και την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση. Οι διοικητικές διαδικασίες για τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πρέπει να απλουστευθούν και η διοικητική ικανότητα να ενισχυθεί.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της φορολογίας. Το επίπεδο εναρμόνισης της νομοθεσίας της Κροατίας είναι πολύ υψηλό, αλλά απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες, ιδίως στους τομείς του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης. Η Κροατία θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες όσον αφορά τις προετοιμασίες για τη διασύνδεση των συστημάτων πληροφορικής.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής και η εναρμόνιση με το κεκτημένο στον τομέα αυτό είναι πλήρης. Θα ήταν επωφελές να καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες για τη βελτίωση του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών.

Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των στατιστικών. Επετεύχθη ικανοποιητικό επίπεδο εναρμόνισης. Οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν για να εναρμονιστούν πλήρως οι στατιστικές της Κροατίας με τις απαιτήσεις της ΕΕ.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και της απασχόλησης. Το επίπεδο της εναρμόνισης με το κεκτημένο είναι ικανοποιητικό. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη ορισμένες ελλείψεις στην εναρμόνιση της νομοθεσίας, ιδίως όσον αφορά τη μεταφορά των οδηγιών του εργατικού δικαίου που δεν εμπίπτουν στο νόμο περί εργασίας, καθώς και όσον αφορά την καταπολέμηση των διακρίσεων και την ισότητα των φύλων. Δέουσα προσοχή πρέπει να δοθεί στη μείωση των διαρθρωτικών αδυναμιών στην αγορά εργασίας, καθώς και στη λειτουργία του κοινωνικού διαλόγου και την ανάπτυξη των ικανοτήτων των κοινωνικών εταίρων. Η διοικητική ικανότητα απαιτεί συνεχή ενίσχυση σε όλους τους τομείς.

Η Κροατία σημείωσε σχετική πρόοδο στον τομέα των επιχειρήσεων και της βιομηχανικής πολιτικής. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο σ’ αυτό το κεφάλαιο έχει προχωρήσει πολύ. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να βελτιωθεί το επιχειρηματικό κλίμα με τη μείωση του διοικητικού φόρτου, καθώς και για να προωθηθούν η καινοτομία και οι δεξιότητες. Η εναρμόνιση του ορισμού των ΜΜΕ με το κεκτημένο πρέπει να ολοκληρωθεί. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την αναδιάρθρωση της ναυπηγικής βιομηχανίας.

Η Κροατία σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων, όπου η εναρμόνιση με το κεκτημένο έχει ολοκληρωθεί.

Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της περιφερειακής πολιτικής και του συντονισμού των διαρθρωτικών μέσων. Η Κροατία βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο προετοιμασίας για την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής σε όλους τους τομείς. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες με στόχο την αύξηση της διοικητικής ικανότητας της Κροατίας για τη μελλοντική εφαρμογή της πολιτικής συνοχής και την κατάρτιση σειράς ώριμων έργων.

Η Κροατία σημείωσε ουσιώδη πρόοδο όσον αφορά τον δικαστικό τομέα και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η μεταρρύθμιση του δικαστικού τομέα συνεχίστηκε με τη θέσπιση νέας νομοθεσίας που ενισχύει περαιτέρω την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος και με την περαιτέρω μείωση των συσσωρευμένων εκκρεμών υποθέσεων. Η δικαστική μεταρρύθμιση απαιτεί διαρκή προσοχή, ιδίως όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του δικαστικού τομέα και την πρακτική εφαρμογή νέων μέτρων σχετικά με την ανεξαρτησία, την αμεροληψία και την υποχρέωση λογοδοσίας του δικαστικού σώματος. Η Κροατία συνέχισε να βελτιώνει τον χειρισμό των εσωτερικών υποθέσεων εγκλημάτων πολέμου. Είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστεί εις βάθος το πρόβλημα της ατιμωρησίας. Οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς επιταχύνθηκαν με θετικά αποτελέσματα, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση της νομοθεσίας και την ενίσχυση των αρμόδιων αρχών. Το μητρώο αποτελεσματικού χειρισμού υποθέσεων διαφθοράς πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω, ιδίως όσον αφορά τη διαφθορά σε υψηλό επίπεδο, τη διαφθορά σε τοπικό επίπεδο, καθώς και υποθέσεις που αφορούν δημόσιες συμβάσεις και το δικαστικό σώμα Πρέπει να αποκτηθεί μεγαλύτερη πείρα όσον αφορά την πρακτική εφαρμογή του προληπτικού νομικού πλαισίου που θεσπίστηκε πρόσφατα. Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων ενισχύθηκε, αλλά πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω στην πράξη, ιδίως για τις μειονότητες και τους πρόσφυγες.

Μπορεί να διαπιστωθεί ικανοποιητική πρόοδος στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας, όπου το συνολικό επίπεδο της εναρμόνισης με το κεκτημένο έχει προχωρήσει. Όσον αφορά το άσυλο, το νομικό πλαίσιο ενισχύθηκε. Πρέπει να δοθεί προσοχή στη βελτίωση της ένταξης των προσώπων στα οποία χορηγήθηκε προστασία στην Κροατία και στην προστασία των παράνομων ανήλικων μεταναστών. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο της ΕΕ για τις θεωρήσεις πρέπει να συνεχιστεί. Σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τα εξωτερικά σύνορα. Η ενίσχυση της μεθοριακής αστυνομίας συνεχίστηκε όσον αφορά τη στελέχωση και τον εξοπλισμό. Η Κροατία πρέπει να επικεντρωθεί στην έγκαιρη υλοποίηση του αναθεωρημένου σχεδίου δράσης για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας στις αστικές και ποινικές υποθέσεις. Ικανοποιητική πρόοδος μπορεί να αναφερθεί επίσης όσον αφορά την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και των ναρκωτικών.

Στον τομέα της επιστήμης και της έρευνας συνεχίστηκε η πρόοδος, το επίπεδο εναρμόνισης είναι υψηλό, αλλά απαιτούνται ακόμη προσπάθειες όσον αφορά το επίπεδο των επενδύσεων στην έρευνα και σε διακεκριμένους ερευνητές καθώς και τα δικαιώματά τους. Οι προετοιμασίες για την «Ένωση καινοτομίας» θα πρέπει να ληφθούν δεόντως υπόψη.

Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, των νέων και του πολιτισμού. Το επίπεδο της εναρμόνισης με το κεκτημένο είναι ικανοποιητικό. Η Κροατία συμμετέχει πλήρως στα προγράμματα «Δια βίου μάθηση» και «Νεολαία σε δράση» από τον Ιανουάριο του 2011. Η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και η εκπαίδευση ενηλίκων χρήζουν συνεχούς προσοχής.

Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα του περιβάλλοντος. Συνολικά, οι προετοιμασίες της Κροατίας πλησιάζουν στην ολοκλήρωση όσον αφορά την εναρμόνιση και την εφαρμογή της νομοθεσίας, ιδίως στους τομείς της ποιότητας του νερού και των χημικών ουσιών. Πρέπει να βελτιωθεί η εφαρμογή του οριζόντιου κεκτημένου, και ιδιαίτερα η αποτελεσματική συμμετοχή των πολιτών και η πρόσβαση στη δικαιοσύνη για θέματα περιβάλλοντος. Πρέπει να καταβληθούν ακόμη σημαντικές προσπάθειες για να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική ικανότητα, ιδίως όσον αφορά την προστασία της φύσης και την κλιματική αλλαγή. Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, απαιτούνται ακόμη σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες για την ολοκλήρωση της εναρμόνισης της νομοθεσίας και για την διασφάλιση της εφαρμογής της, ιδίως στους τομείς της αεροπορίας, της δωρεάν κατανομής, των μητρώων και των πλειστηριασμών.

Σημειώθηκε σχετική πρόοδος στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών και της υγείας, Η εναρμόνιση με το κεκτημένο και οι προετοιμασίες στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά. Πρέπει να καταβληθούν εντατικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των υπόλοιπων εκκρεμών θεμάτων στον τομέα της δημόσιας υγείας.

Η Κροατία εξακολούθησε να σημειώνει ικανοποιητική πρόοδο στον τομέα της τελωνειακής ένωσης. Η νομοθετική εναρμόνιση στον τομέα αυτό βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα και επιτεύχθηκε περαιτέρω εναρμόνιση κατά την υπό εξέταση περίοδο. Η Κροατία συνέχισε να ενισχύει τη διοικητική και επιχειρησιακή της ικανότητα με την αναβάθμιση του εξοπλισμού της για τη διενέργεια φυσικών ελέγχων και τη βελτίωση της ικανότητάς της ανάλυσης των κινδύνων. Οι προετοιμασίες έχουν προχωρήσει επίσης ικανοποιητικά στον τομέα της διασύνδεσης των συστημάτων πληροφορικής και θα πρέπει να συνεχιστούν. Απαιτούνται προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας στους τομείς των εσωτερικών ελέγχων, των εκ των υστέρων ελέγχων και της διαχείρισης των κινδύνων.

Η Κροατία εξακολούθησε να σημειώνει πρόοδο στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων, όπου έχει φθάσει σε προχωρημένο στάδιο εναρμόνισης και συνεχίζει να συντονίζει και να ευθυγραμμίζει τις θέσεις της με αυτές της ΕΕ στους διεθνείς οργανισμούς. Ωστόσο, η Κροατία θα πρέπει να επιταχύνει τις προσπάθειές της προκειμένου να εναρμονίσει τις διεθνείς συμφωνίες της με το κεκτημένο της ΕΕ και να συνεχίσει να ενισχύει τη διοικητική της ικανότητα στους τομείς της αναπτυξιακής πολιτικής και της ανθρωπιστικής βοήθειας.

Η Κροατία σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στον τομέα της εξωτερικής πολιτική, της πολιτικής ασφαλείας και της άμυνας. Η Κροατία συνέχισε να συμμετέχει σε πολλές αποστολές ΚΠΑΑ της ΕΕ. Το επίπεδο ευθυγράμμισής της στον τομέα αυτό είναι υψηλό. Η χώρα πρέπει να συνεχίσει να ενισχύει την επιβολή της νομοθεσίας για τον έλεγχο των όπλων, καθώς και να διασφαλίζει τη διαφάνεια όσον αφορά τις σχετικές με αυτά πληροφορίες.

Η Κροατία σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στον τομέα του δημοσιονομικού ελέγχου, όπου έχει φθάσει σε προχωρημένο στάδιο εναρμόνισης. Απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για τη βελτίωση του συνολικού δημόσιου εσωτερικού δημοσιονομικού ελέγχου και του εξωτερικού ελέγχου στην Κροατία σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο.

Μπορεί να διαπιστωθεί ικανοποιητική πρόοδος στον τομέα των οικονομικών και δημοσιονομικών διατάξεων. Η διοικητική υποδομή και οι διαδικασίες για τη διαχείριση του συστήματος ιδίων πόρων από τη στιγμή της προσχώρησης έχουν δημιουργηθεί σε μεγάλο μέρος.

Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας εξακολουθεί να πληροί σε ικανοποιητικό βαθμό τα πολιτικά κριτήρια. Η χώρα συνέχισε τις μεταρρυθμίσεις που συνδέονται με την προσχώρηση, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν βασικά προβλήματα. Οι κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου διεξήχθησαν γενικά σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες. Ο νέος κυβερνών συνασπισμός σχηματίστηκε ταχέως. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στους τομείς της δικαιοσύνης και της δημόσιας διοίκησης, ιδίως όσον αφορά το νομικό πλαίσιο. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η πραγματική εφαρμογή, ιδίως όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης στα μέσα ενημέρωσης, τη δικαστική και διοικητική μεταρρύθμιση και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ο διάλογος μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης πρέπει να ενισχυθεί προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία των θεσμών.

Η συμφωνία-πλαίσιο της Οχρίδας (ΣΠΟ), η οποία έκλεισε τα δέκα χρόνια, εξακολουθεί να αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στη χώρα. Σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή του νόμου περί γλωσσών, την αποκέντρωση και τη δίκαιη εκπροσώπηση. Απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων προκλήσεων, όπως της εκπαίδευσης και της διασφάλισης αρμονικών σχέσεων μεταξύ όλων των κοινοτήτων.

Σημειώθηκε βελτίωση στη διεξαγωγή των εκλογών οι οποίες ήταν ανταγωνιστικές και καλά οργανωμένες σε ολόκληρη τη χώρα. Η κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις και να εφαρμόσει πλήρως τα συμπεράσματα και τις συστάσεις της αποστολής παρακολούθησης των εκλογών του Γραφείου ODIHR (Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) του ΟΑΣΕ. Οι πόροι του Κοινοβουλίου πρέπει να αυξηθούν, ώστε να του επιτρέψουν να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Η αποχή της αντιπολίτευσης παρεμπόδισε τη λειτουργία του Κοινοβουλίου από τον Ιανουάριο έως τις εκλογές. Μετά τις εκλογές η αντιπολίτευση παρίσταται στο νέο Κοινοβούλιο. Σημειώθηκε σχετική πρόοδος στη μεταρρύθμιση του Κοινοβουλίου. Η εφαρμογή του νόμου περί γλωσσών και ο εσωτερικός κανονισμός έχει σημειώσει πρόοδο. Ο πολιτικός διάλογος πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω.

Η κυβέρνηση συνασπισμού παρέκαμψε τις δυσκολίες και ενίσχυσε την εσωτερική της συνεργασία. Η νέα κυβέρνηση έδωσε νέα ώθηση στην ενωσιακή μεταρρυθμιστική διαδικασία. Όσον αφορά την τοπική κυβέρνηση, το χρηματοδοτικό πλαίσιο για τις ανάγκες παροχής τοπικών υπηρεσιών πρέπει να είναι περισσότερο διαφανές και δίκαιο.

Σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά το πλαίσιο για τη δημόσια διοίκηση με τη δημιουργία ενός υπουργείου αρμόδιου για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης έχουν προοδεύσει ως προς τη βελτίωση των υπηρεσιών προς τους πολίτες. Ωστόσο, σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος στη συνολική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Απαιτούνται σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες, ιδίως σε ό,τι αφορά την πολιτική σχετικά με τις προσλήψεις και τον σεβασμό των αρχών της διαφάνειας, του επαγγελματισμού και της ανεξαρτησίας της δημόσιας διοίκησης. Οι τροποποιήσεις του νόμου περί γενικών διοικητικών διαδικασιών δεν εξασφαλίζουν αποτελεσματική παροχή διοικητικών υπηρεσιών και προστασία των πολιτών.

Θεσπίστηκε ευρεία δέσμη νομοθετικών μέτρων για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης, τμήματα της οποίας θα τεθούν σε ισχύ μεταξύ του 2012 και του 2015. Ιδρύθηκε Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, το οποίο κάλυψε ένα κενό του δικαστικού συστήματος. Τα δικαιώματα ψήφου του υπουργού Δικαιοσύνης στο Δικαστικό Συμβούλιο έχουν καταργηθεί προκειμένου να ενισχυθεί η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για τη βελτίωση της ανεξαρτησίας και του επαγγελματισμού και στην πράξη, κυρίως μέσω των πρακτικών στον τομέα των προσλήψεων. Η εφαρμογή των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων πρέπει να ενισχυθεί.

Πραγματοποιήθηκαν περαιτέρω τροποποιήσεις του νομικού πλαισίου της πολιτικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Οι συστάσεις GRECO ελήφθησαν υπόψη και άρχισε ο συστηματικός έλεγχος των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων. Πρέπει ακόμη να δημιουργηθεί μητρώο αποτελεσμάτων σχετικά με τη διαχείριση των υποθέσεων διαφθοράς υψηλού επιπέδου, καθώς και να συστηματοποιηθεί ο έλεγχος των δηλώσεων σύγκρουσης συμφερόντων. Η διαφάνεια των δημόσιων δαπανών και της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων παραμένει ανεπαρκής. Η διαφθορά επικρατεί ακόμη σε πολλούς τομείς και παραμένει σοβαρό πρόβλημα.

Το νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία των μειονοτήτων έχει δημιουργηθεί σε μεγάλο βαθμό. Τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα γίνονται εν γένει σεβαστά, και έχει σημειωθεί περιορισμένη περαιτέρω πρόοδος στον τομέα αυτό. Ορισμένες φυλακές ανακαινίστηκαν, αλλά η χώρα πρέπει ακόμη να αναπτύξει αποτελεσματική εθνική στρατηγική για το σωφρονιστικό σύστημα. Οι ελλείψεις όσον αφορά την καταπολέμηση της ατιμωρησίας στο πλαίσιο των υπηρεσιών επιβολής του νόμου παραμένουν. Έχει αρχίσει διάλογος σχετικά με σοβαρές ανησυχίες για την έλλειψη ελευθερίας έκφρασης στα μέσα ενημέρωσης. Εκδότες και δημοσιογράφοι ανέφεραν την αύξηση των πολιτικών πιέσεων και του εκφοβισμού. Το κλείσιμο, με την κατηγορία της φοροδιαφυγής, ενός σημαντικού τηλεοπτικού σταθμού και τριών εφημερίδων που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση προκάλεσε ανησυχία όσον αφορά την αναλογικότητα και την επιλεκτικότητα της διαδικασίας, που περιορίζει την πολυμορφία του τοπίου των μέσων ενημέρωσης. Στο πλαίσιο αυτό, οι δημοσιογράφοι και οι δημοσιογραφικές συντακτικές πολιτικές επηρεάζονται εύκολα, με αποτέλεσμα την εκτεταμένη αυτολογοκρισία. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση δεν διαδραματίζει τον θεσμοθετημένο ρόλο της.

Τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα έχουν καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό, και έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα αυτό. Εφαρμόστηκαν νέα κριτήρια για την αντιπροσωπευτική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων. Το Εθνικό Συμβούλιο για την Πρόληψη της Εγκληματικότητας των Νέων και η Επιτροπή Προστασίας κατά των Διακρίσεων άρχισαν να λειτουργούν. Ο νόμος κατά των διακρίσεων δεν έχει εναρμονιστεί πλήρως με το κεκτημένο, κυρίως σε ό,τι αφορά τις διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού. Η ικανότητα της Επιτροπής κατά των Διακρίσεων πρέπει να ενισχυθεί.

Επιτεύχθηκε σχετική πρόοδος στον τομέα των πολιτιστικών δικαιωμάτων και των μειονοτήτων. Η 10η επέτειος της συμφωνίας-πλαισίου της Οχρίδας αποτέλεσε μια καλή ευκαιρία για την ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ των κοινοτήτων της χώρας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Πρωθυπουργός συμμετείχαν σε εκδηλώσεις για τον εορτασμό αυτού του ορόσημου. Στο Κοινοβούλιο, σημείωσε πρόοδο η εφαρμογή του νόμου περί γλωσσών. Η εκπροσώπηση της εθνοτικής αλβανικής κοινότητας στη δημόσια διοίκηση συνάδει με το τμήμα του πληθυσμού της και η εκπροσώπηση της κοινότητας των Ρομά και της τουρκικής κοινότητας ενισχύθηκε. Η ένταξη των Ρομά στο εκπαιδευτικό σύστημα βελτιώθηκε, και αυξήθηκαν οι εγγραφές στη δευτεροβάθμια και πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη, ιδίως στο εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και γλωσσικό τομέα. Οι Ρομά διαβιώνουν ακόμη υπό πολύ δυσχερείς συνθήκες και υφίστανται διακρίσεις.

Όσον αφορά τα περιφερειακά θέματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η χώρα διατήρησε πλήρη συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία. Τον Ιούλιο, ο Κοινοβούλιο εξέδωσε αυθεντική ερμηνεία του νόμου περί αμνηστίας που ορίζει ότι η αμνηστεία θα πρέπει να καλύψει τους υπόπτους όλων των υποθέσεων που δεν θα εκδικαστούν από το ICTY. Όσον αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η διμερής συμφωνία περί ασυλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι σύμφωνη με τις κοινές θέσεις και τις κατευθυντήριες αρχές της ΕΕ. Η χώρα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τη θέση της ΕΕ.

Η χώρα συνέχισε να συμμετέχει ενεργά στις πρωτοβουλίες περιφερειακής συνεργασίας, μεταξύ άλλων, στη διαδικασία συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP), στο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας (RCC) και στη Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA).

Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας είναι ένας ενεργός εταίρος στην περιοχή και συνέχισε να αναπτύσσει τις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες και με άλλες χώρες της διεύρυνσης. Οι σχέσεις με την Ελλάδα συνέχισαν να επηρεάζονται αρνητικά από το ανεπίλυτο ζήτημα της ονομασίας. Η χώρα εξακολουθεί να συμμετέχει σε συνομιλίες, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και μέσω απευθείας συναντήσεων των πρωθυπουργών, για την εξεύρεση λύσης. Πρέπει να αποτρέπονται ενέργειες και δηλώσεις που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τις σχέσεις καλής γειτονίας. Η διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας, καθώς και η εξεύρεση αμοιβαίως αποδεκτής λύσης για το ζήτημα της ονομασίας μέσω διαπραγματεύσεων, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, παραμένουν απαραίτητο στοιχείο.

Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας βελτίωσε την ικανότητά της να αναλάβει τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους. Σημείωσε σχετική πρόοδο όσον αφορά την εκπλήρωση των προτεραιοτήτων της εταιρικής σχέσης για την προσχώρηση. Ωστόσο, η χώρα εξακολουθεί να παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις όσον αφορά την εφαρμογή και την αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας. Δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι για την πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου.

Η οικονομία της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας άρχισε να ανακάμπτει από το δεύτερο εξάμηνο του 2010, χάρη στην εξωτερική ζήτηση και την αύξηση των επενδύσεων, στον τομέα των κατασκευών. Στα τέλη του 2010, η κυβέρνηση συμφώνησε με το ΔΝΤ σχετικά με μια προληπτική πίστωση. Το γεγονός αυτό θα πρέπει να ενισχύσει την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις συνεχίστηκαν. Ωστόσο, η υψηλή διαρθρωτική ανεργία, ιδίως μεταξύ των νέων και των ατόμων με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, εξακολουθεί να προκαλεί σοβαρή ανησυχία. Οι θεσμικές ικανότητες της δημόσιας διοίκησης και των ρυθμιστικών και εποπτικών φορέων είναι ακόμη ανεπαρκείς.

Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας συνεχίζει να προχωρεί ικανοποιητικά. Σε ορισμένους τομείς, σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στην πορεία προς μια λειτουργούσα οικονομία της αγοράς, ιδίως με τη διευκόλυνση της καταχώρισης εταιρειών, την επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών, τη βελτίωση της λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών, την περαιτέρω απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου και τη βελτίωση της επικοινωνίας με την επιχειρηματική κοινότητα. Αναμένεται ότι η χώρα θα είναι σε θέση μεσοπρόθεσμα να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της ΄Ενωσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμόσει αυστηρά το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για να μειώσει τις σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες.

Η χώρα διατήρησε ευρεία συναίνεση σχετικά με τους βασικούς άξονες των οικονομικών πολιτικών. Ο οικονομικός διάλογος με την επιχειρηματική κοινότητα βελτιώθηκε. Η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, η οποία βασίζεται στην εκ των πραγμάτων σύνδεση με το ευρώ, στήριξε την ανάπτυξη και συνέβαλε στη μακροοικονομική σταθερότητα. Η φορολογική πολιτική διατήρησε τον σταθεροποιητικό προσανατολισμό της. Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στην διευκόλυνση της εισόδου στην αγορά και στην απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου. Η διάρκεια των διαδικασιών πτώχευσης μειώθηκε περαιτέρω και η καταγραφή της ακίνητης περιουσίας έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας άρχισε να ανακάμπτει από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Ο ανταγωνισμός στον τομέα αυτό βελτιώθηκε κάπως, καθώς και το επίπεδο της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης.

Οι αδυναμίες του κράτους δικαίου εξακολουθούν να παρεμποδίζουν την εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας της αγοράς. Η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης είναι ακόμη χαμηλή, λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών, των αδυναμιών του προσωπικού και της μεγάλης εναλλαγής των υπαλλήλων. Ορισμένοι ρυθμιστικοί και εποπτικοί φορείς εξακολουθούν να στερούνται της αναγκαίας ανεξαρτησίας και των πόρων για να λειτουργούν αποτελεσματικά. Η εκτέλεση των συμβάσεων παραμένει δύσκολη, γεγονός που εμποδίζει το επιχειρηματικό περιβάλλον, ιδιαίτερα για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Η ποιότητα της εκπαίδευσης και των ανθρώπινων πόρων είναι χαμηλή. Το υλικό κεφάλαιο χρειάζεται περαιτέρω εκσυγχρονισμό και εμβάθυνση. Η ποιότητα της δημοσιονομικής διακυβέρνησης παρέμεινε χαμηλή, εν μέρει λόγω σαφούς βραχυπρόθεσμου προσανατολισμού των δημοσίων δαπανών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η πρόοδος όσον αφορά τη μείωση της πολύ υψηλής διαρθρωτικής ανεργίας να παραμείνει πολύ περιορισμένη. Το χρέος του δημόσιου τομέα αυξήθηκε, αντανακλώντας τα συνεχή δημοσιονομικά ελλείμματα και την αύξηση του εξωτερικού δανεισμού. Ο άτυπος τομέας εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα.

Στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων σημειώθηκε σχετική πρόοδος. Ο προϋπολογισμός για την εφαρμογή της συνολικής στρατηγικής στους οριζόντιους θεσμούς αυξήθηκε, αλλά η νομοθεσία πλαίσιο δεν είναι ακόμη πλήρως εναρμονισμένη με το οριζόντιο κεκτημένο. Σημειώθηκε μικρή πρόοδος στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων και η εναρμόνιση με το κεκτημένο βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Στον τομέα του δικαιώματος εγκατάστασης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών η χώρα έχει προχωρήσει, ιδίως στον τομέα των ταχυδρομικών υπηρεσιών. Το επίπεδο συντονισμού μεταξύ των διαφόρων φορέων που είναι αρμόδιοι να χορηγούν άδειες για την παροχή διασυνοριακών υπηρεσιών έχει επίσης βελτιωθεί. Όσον αφορά τη αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, η χώρα βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Η πρόοδος όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων εστιάστηκε στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Υπάρχουν περιορισμοί στις βραχυπρόθεσμες επενδύσεις χαρτοφυλακίου και στις διασυνοριακές πληρωμές, μέχρι τη μετάβαση στο δεύτερο στάδιο της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης.

Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων. Οι διαδικασίες σύναψης συμβάσεων είναι περισσότερο διαφανείς και η εκτέλεση επιταχύνθηκε. Η νομοθεσία για τις παραχωρήσεις και τις εταιρικές σχέσεις ιδιωτικού-δημόσιου τομέα δεν έχει ακόμη εναρμονιστεί με το κεκτημένο. Η διοικητική ικανότητα στον τομέα των μέτρων αποκατάστασης και των παραχωρήσεων, καθώς και σε επίπεδο αναθετουσών αρχών παραμένει περιορισμένη.

Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα του εταιρικού δικαίου, ιδίως όσον αφορά την περαιτέρω νομοθετική εναρμόνιση με το κεκτημένο. Το νομικό πλαίσιο στον τομέα του λογιστικού ελέγχου έχει εναρμονισθεί μόνο εν μέρει. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στην ενίσχυση του νομικού πλαισίου για τη διανοητική ιδιοκτησία. Το μητρώο αποτελεσμάτων για τις έρευνες, τις ποινικές διώξεις και τη δικαστική αντιμετώπιση υποθέσεων πειρατείας και παραποίησης/απομίμησης δεν είναι ικανοποιητικό και το επίπεδο πληροφόρησης του κοινού για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας παραμένει χαμηλό.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα του ανταγωνισμού. Η επιβολή της νομοθεσίας βελτιώθηκε ποσοτικά στον τομέα των συγχωνεύσεων και των κρατικών ενισχύσεων, αλλά παρουσιάζει αδυναμίες στον τομέα των συμπράξεων. Η ποιότητα των αποφάσεων στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων πρέπει ακόμη να βελτιωθεί. Η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού δεν διαθέτει κατάλληλους δημοσιονομικούς πόρους και προσωπικό στον τομέα των συμπράξεων και των συγχωνεύσεων.

Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε συνολικά στον τομέα των χρηματοδοτικών υπηρεσιών. Η εποπτεία με βάση τους κινδύνους εφαρμόζεται σταδιακά. Θεσπίστηκε νέα νομοθεσία που διέπει τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες όπως η χρηματοδοτικής μίσθωση και οι μη τραπεζικές χρηματοπιστωτικές εταιρείες.

Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο της ΕΕ έχει προχωρήσει και οι περισσότερες διασφαλίσεις στον τομέα του ανταγωνισμού άρχισαν να εφαρμόζονται. Η ικανότητα του Συμβουλίου Ραδιοτηλεοπτικών Μεταδόσεων να παρακολουθεί αποτελεσματικά την αγορά παραμένει ανεπαρκής.

Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης. Οι βασικές πολιτικές υποστήριξης της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης εναρμονίζονται βαθμιαία με τις απαιτήσεις της ΕΕ. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο απαιτεί περαιτέρω συνεχείς προσπάθειες. Η διοικητική ικανότητα εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία σε ολόκληρο τον τομέα. Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων και της κτηνιατρικής και φυτοϋγειονομικής πολιτικής, ιδίως σχετικά με τη θέσπιση νέας νομοθεσίας-πλαισίου. Η διοικητική ικανότητα του Οργανισμού Τροφίμων και της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας παραμένει, εντούτοις, ανεπαρκής για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του κεκτημένου.

Στον τομέα της πολιτικής μεταφορών, σημειώθηκε πρόοδος ιδίως όσον αφορά τη χρήση ταχογράφων. Τα υπόλοιπα προβλήματα αφορούν κυρίως την ακόμη ανεπαρκή διοικητική ικανότητα των ρυθμιστικών αρχών και των αρχών που είναι υπεύθυνες για την ασφάλεια των μεταφορών. Πρέπει να θεσπιστούν οι διαδικασίες πιστοποίησης της ασφάλειας.

Σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος στον τομέα της ενέργειας, και ιδίως η θέση σε εφαρμογή νέας νομοθεσίας-πλαισίου και η επίλυση της μακροχρόνιας διαφοράς με τον φορέα του συστήματος διανομής, ένα πολύ σημαντικό επενδυτή της ΕΕ. Πρέπει ακόμη να δημιουργηθεί αγορά ηλεκτρικής ενέργειας η οποία να λειτουργεί αποτελεσματικά και να διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις ανταγωνισμού. Η οικονομική ανεξαρτησία του ρυθμιστικού φορέα προστασίας από τις ακτινοβολίες δεν έχει ακόμη εξασφαλιστεί.

Περιορισμένη πρόοδος μπορεί να διαπιστωθεί στον τομέα της εναρμόνισης της φορολογικής νομοθεσίας με το κεκτημένο. Η επιχειρησιακή ικανότητα της φορολογικής διοίκησης εξακολούθησε να βελτιώνεται. Δεν έχουν ακόμη θεσπιστεί αποτελεσματικά μέσα για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και δεν έχει ακόμη δημιουργηθεί κώδικας δεοντολογίας για τη φορολόγηση των επιχειρήσεων.

Σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής, ιδίως όσον αφορά τη θέσπιση της σχετικής νομοθεσίας της κεντρικής τράπεζας. Η ποιότητα του προενταξιακού οικονομικού προγράμματος βελτιώθηκε. Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε σε πολλούς τομείς των στατιστικών· απαιτούνται ακόμη ουσιώδεις προσπάθειες για τη βελτίωση ιδίως των οικονομικών στατιστικών.

Περιορισμένη πρόοδος σημειώθηκε στην εναρμόνιση με το κεκτημένο στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και της απασχόλησης. Η εφαρμογή του νόμου-πλαισίου κατά των διακρίσεων άρχισε. Η πλήρης εναρμόνιση με το κεκτημένο δεν έχει ακόμα επιτευχθεί. Το υψηλό ποσοστό ανεργίας και η χαμηλή συμμετοχή στην αγορά εργασίας εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία. Η ένταξη των Ρομά, των ατόμων με αναπηρία και άλλων κοινωνικά αποκλεισμένων ατόμων είναι βραδεία. Θα πρέπει να εφαρμοστούν περαιτέρω αποτελεσματικές πολιτικές απασχόλησης και κοινωνικής ένταξης και ο κοινωνικό διάλογος πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω. Η συνολική διοικητική ικανότητα δεν επαρκεί.

Ικανοποιητική αλλά ανομοιογενής πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των επιχειρήσεων και της βιομηχανικής πολιτικής. Σημειώθηκε σχετική πρόοδος όσον αφορά την απλούστευση των νομοθετικών και διοικητικών διαδικασιών για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες και τη μείωση του επιχειρηματικού κόστους. Τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων παραμένουν διάσπαρτα σε διάφορα προγράμματα.

Στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος. Η χώρα εξακολουθεί να αναπτύσσει τα δίκτυα μεταφορών, ενέργειας και παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και συμμετέχει ενεργά στο παρατηρητήριο μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και στην ενεργειακή κοινότητα. Η εφαρμογή του διαδρόμου Χ σημειώνει καθυστέρηση δεδομένου ότι χρειάστηκε επιπλέον χρόνος για τη θέσπιση του δημοσιονομικού πλαισίου.

Στον τομέα της περιφερειακής ανάπτυξης και του συντονισμού των διαρθρωτικών ταμείων σημειώθηκε σχετική πρόοδος. Πραγματοποιήθηκε σχετική πρόοδος στην εκτέλεση των συνιστωσών του ΜΠΒ όσον αφορά το επιχειρησιακό πρόγραμμα για την περιφερειακή ανάπτυξη και την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων. Η έλλειψη εμπειρίας και ο ανεπαρκής συντονισμός σε θεσμικό επίπεδο προκάλεσαν σημαντικές καθυστερήσεις. Πρέπει να ενισχυθεί η συμμετοχή των αρχών στην υλοποίηση του προγράμματος.

Σχετικά περιορισμένη πρόοδος μπορεί να διαπιστωθεί όσον αφορά την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης, όπως η τροποποίηση του ρόλου του Υπουργού Δικαιοσύνης σχετικά με το Δικαστικό Συμβούλιο και η σύσταση του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες όσον αφορά την αξιολόγηση και ασφάλεια της θητείας των δικαστών. Σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος στην πολιτική για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η εναρμόνιση της νομοθεσίας συνεχίστηκε και θεσπίστηκε ο συστηματικός έλεγχος των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων. Πρέπει ακόμη να δημιουργηθεί μητρώο αποτελεσμάτων σχετικά με τη διαχείριση των υποθέσεων διαφθοράς υψηλού επιπέδου. Όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, παρότι το νομικό και θεσμικό πλαίσιο υπάρχει σε γενικές γραμμές, πρέπει να εφαρμόζεται καλύτερα. Έχει αρχίσει διάλογος σχετικά με σοβαρές ανησυχίες όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης στα μέσα ενημέρωσης. Σχετική πρόοδος πραγματοποιήθηκε όσον αφορά τα πολιτιστικά δικαιώματα και τις μειονότητες. Η συμφωνία-πλαίσιο της Οχρίδας παραμένει καθοριστικό στοιχείο της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στη χώρα.

Στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας, μπορεί να διαπιστωθεί ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά τα εξωτερικά σύνορα και το Σένγκεν, τη δικαστική συνεργασία και την τελωνειακή συνεργασία. Η μεθοριακή αστυνομία εξακολουθεί να μην διαθέτει τεχνικό εξοπλισμό και δημοσιονομικά μέσα. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά τη μετανάστευση, την πολιτική των θεωρήσεων και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Η εφαρμογή της μεταρρύθμισης της αστυνομίας συνεχίστηκε, αλλά εξακολουθούν να υφίστανται διαρθρωτικά προβλήματα, καθώς και έλλειψη προσωπικού και δημοσιονομικών πόρων. Στον τομέα του ασύλου, η εφαρμογή της νομοθεσίας παραμένει ανεπαρκής, μεταξύ άλλων όσον αφορά την παροχή νομικής συνδρομής, τη διερμηνεία και την πρόσβαση στα κοινωνικά δικαιώματα.

Όσον αφορά τα ευρωπαϊκά πρότυπα στον τομέα της επιστήμης και έρευνας σημειώθηκε πρόοδος. Θεσπίστηκε η εθνική στρατηγική για την περίοδο 2011–2020. Το ποσοστό συμμετοχής στο έβδομο ερευνητικό πρόγραμμα-πλαίσιο της ΕΕ αυξήθηκε περαιτέρω. Η διοικητική ικανότητα για τη στήριξη της συμμετοχής στα προγράμματα-πλαίσια είναι περιορισμένη. Σχετική πρόοδος μπορεί να διαπιστωθεί όσον αφορά τα ευρωπαϊκά πρότυπα στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, των νέων και του πολιτισμού. Η χώρα βελτίωσε τις επιδόσεις της σχετικά με τα κοινά σημεία αναφοράς που καθορίστηκαν στο στρατηγικό πλαίσιο «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2020». Τα προγράμματα «Δια βίου μάθηση» και «Νεολαία σε δράση» ανεστάλησαν. Η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνοτικών κοινοτήτων στον τομέα της εκπαίδευσης εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση.

Σχετική πρόοδος μπορεί να διαπιστωθεί στον τομέα του περιβάλλοντος, ιδίως όσον αφορά τη μεταφορά του κεκτημένου της ΕΕ στην εθνική νομοθεσία και την κύρωση πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για την εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας, ιδίως στους τομείς της διαχείρισης των υδάτων και του ελέγχου της βιομηχανικής ρύπανσης. Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, σημειώθηκε μικρή πρόοδος όσον αφορά την εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο της ΕΕ και την εφαρμογή της. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση των θεσμικών ικανοτήτων και τη διοργανική συνεργασία. Σημειώθηκε σχετική πρόοδος στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών και της υγείας, Εμπόδιο στις προσπάθειες εξακολουθούν να αποτελούν οι περιορισμένοι χρηματοδοτικοί πόροι και οι ανεπαρκείς λειτουργικές δομές.

Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της τελωνειακής ένωσης, όσον αφορά τόσο την τελωνειακή νομοθεσία όσο και τη διοικητική και επιχειρησιακή ικανότητα.

Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων, ιδίως όσον αφορά την εναρμόνιση με την κοινή εμπορική πολιτική.

Πρόοδος πραγματοποιήθηκε επίσης στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Η χώρα έλαβε μέτρα για τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων αρχών στην εφαρμογή των διεθνών περιοριστικών μέτρων, ευθυγραμμίστηκε με όλες τις δηλώσεις της ΕΕ και τις αποφάσεις του Συμβουλίου και συνεχίζει να δεσμεύεται σχετικά με τη συμμετοχή της σε πολιτικές και στρατιωτικές επιχειρήσεις, καθώς και σε επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων.

Η πρόοδος στον τομέα του δημοσιονομικού ελέγχου συνδέεται κυρίως με την εναρμόνιση της νομοθεσίας και πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη διασφάλιση της εφαρμογής της, ιδίως όσον αφορά την δημιουργία συστημάτων δημοσιονομικής διαχείρισης και ελέγχου. Η διοικητική ικανότητα του κρατικού ελεγκτικού οργανισμού ενισχύθηκε περαιτέρω· ωστόσο, η ανεξαρτησία του πρέπει ακόμη να περιληφθεί στο σύνταγμα. Δεν σημειώθηκε καμία ιδιαίτερη πρόοδος όσον αφορά τις οικονομικές και δημοσιονομικές διατάξεις. Γενικά, δεν υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των συστημάτων της χώρας και της ΕΕ όσον αφορά τις θεμελιώδεις αρχές και τους θεσμούς των σχετικών τομέων πολιτικής που θα ήταν δυνατόν να επηρεάσουν την ορθή εφαρμογή των κανόνων περί ιδίων πόρων. Το διοικητικό πλαίσιο για την εφαρμογή του συστήματος των ιδίων πόρων δεν ακόμη δημιουργηθεί.

Μαυροβούνιο

Το Μαυροβούνιο σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων για την προσχώρηση στην ΕΕ, επιτυγχάνοντας γενικά ικανοποιητικά αποτελέσματα, ιδίως όσον αφορά την εκπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων που καθορίστηκαν στη Γνώμη που εξέδωσε η Επιτροπή το 2010[18]. Το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο βελτιώθηκε προκειμένου να ενισχυθούν οι εργασίες του Κοινοβουλίου, το εκλογικό πλαίσιο, ο επαγγελματισμός και η αποπολιτικοποίηση της δημόσιας διοίκησης, η ανεξαρτησία και η υποχρέωση λογοδοσίας του δικαστικού τομέα, η πολιτική κατά της διαφθοράς, η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και η συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών. Το Μαυροβούνιο ενέτεινε τις προσπάθειες για την ανάπτυξη του ιστορικού επιδόσεών του στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος. Πραγματοποιήθηκε πρόοδος όσον αφορά τη βελτίωση της εφαρμογής των πολιτικών κατά των διακρίσεων και τη διασφάλιση του νομικού καθεστώτος των εκτοπισμένων και του σεβασμού των δικαιωμάτων τους. Εντούτοις, οι ευάλωτες ομάδες εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις στην πράξη. Το Μαυροβούνιο εξακολούθησε να διαδραματίζει τον εποικοδομητικό του ρόλο στην περιοχή και να εφαρμόζει ομαλά τη Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης.

Όσον αφορά τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, η νομοθεσία για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των μειονοτήτων καθώς και για τις εκλογές εναρμονίσθηκε με το σύνταγμα.

Το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο για τις εκλογές, βασική προτεραιότητα της Γνώμης, ενισχύθηκε σημαντικά, σύμφωνα με τις βασικές συστάσεις που διατύπωσε ο ΟΑΣΕ/ODIHR και η Επιτροπή της Βενετίας. Ο νέος εκλογικός νόμος εφαρμόζει τη συνταγματική δέσμευση αυθεντικής εκπροσώπησης των μειονοτήτων, εισάγοντας θετική δράση για την εκπροσώπηση όλων των μειονοτήτων στις κοινοβουλευτικές εκλογές. Επίσης βελτιώνει τη διοίκηση και ενισχύει τη διαφάνεια της εκλογικής διαδικασίας. Σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά την ενίσχυση του νομοθετικού και εποπτεύοντα ρόλου του Κοινοβουλίου, επίσης βασική προτεραιότητα της Γνώμης, με την ενίσχυση της στήριξης των κοινοβουλευτικών επιτροπών, τον καλύτερο προγραμματισμό των κοινοβουλευτικών εργασιών και τη στενότερη εποπτεία, ιδίως στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. Η συνολική ικανότητα και τα μέσα που διαθέτει το Κοινοβούλιο για να αναλύει τα νομοσχέδια με βάση το κεκτημένο της ΕΕ πρέπει ακόμη να βελτιωθούν. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την εδραίωση του εποπτεύοντα ρόλου του Κοινοβουλίου και για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας.

Η νέα κυβέρνηση έχει δώσει μεγάλη προτεραιότητα στη διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ο συντονισμός των κυβερνητικών εργασιών και η χάραξη πολιτικής βελτιώθηκαν περαιτέρω, και ιδιαίτερα η ποιότητα διαβούλευσης με την κοινωνία των πολιτών. Οι κυβερνητικές εργασίες σχετικά με το σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των βασικών προτεραιοτήτων που καθορίστηκαν στη Γνώμη της Επιτροπής υπήρξαν συστηματικές και αποτελεσματικές. Η ικανότητα των υπουργείων να διασφαλίσουν συνοχή και να παρακολουθούν την εφαρμογή των νόμων βελτιώθηκε ως ένα βαθμό, αλλά πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω. Η διοικητική ικανότητα για τον συντονισμό της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδοτικής βοήθειας, πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά. Οι νομοθετικές τροποποιήσεις για τη δημιουργία διαφανούς, αποτελεσματικής, και υπεύθυνης διοίκησης σε τοπικό επίπεδο ακόμη εκκρεμούν.

Το Μαυροβούνιο έλαβε σημαντικά μέτρα για την αντιμετώπιση των κυριότερων προκλήσεων που θέτει η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, η οποία αποτελεί βασική προτεραιότητα που επισημαίνεται στη Γνώμη. Η κυβέρνηση θέσπισε και άρχισε να εφαρμόζει μια στρατηγική μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης που αποσκοπεί στην εισαγωγή ευρωπαϊκών προτύπων πρόσληψης και προαγωγών και στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας. Θεσπίστηκε βελτιωμένο νομικό πλαίσιο στον τομέα της δημόσιας διοίκησης και της κρατικής διοίκησης με σκοπό την αποτελεσματικότητα, την αποπολιτικοποίηση και τις αξιοκρατικές προσλήψεις. Η νομοθεσία που διέπει τις διοικητικές διαδικασίες τροποποιήθηκε και άρχισε νέα συνολική μεταρρύθμιση. Η αρχή διαχείρισης ανθρώπινων πόρων ενισχύθηκε. Οι προετοιμασίες για την εφαρμογή της εκδοθείσας νομοθεσίας πρέπει να εντατικοποιηθούν και να εστιαστούν στη διασφάλιση στην πράξη της αποπολιτικοποίησης, του επαγγελματισμού, της αποδοτικότητας και της αμεροληψίας της διοίκησης, μεταξύ άλλων μέσω αξιοκρατικών προσλήψεων και προαγωγών. Η εφαρμογή αυτής της στρατηγικής πρέπει να λαμβάνει δεόντως υπόψη την ανάγκη εξορθολογισμού των διοικητικών δομών και ενίσχυσης της διοικητικής ικανότητας, ιδίως σε τομείς που έχουν σχέση με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, και συγχρόνως να εξασφαλίζει τη χρηματοπιστωτική βιωσιμότητα της δημόσιας διοίκησης. Η ικανότητα του γραφείου του διαμεσολαβητή και ο κρατικός ελεγκτικός οργανισμός πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω.

Όσον αφορά το δικαστικό σύστημα, το Μαυροβούνιο σημείωσε πρόοδο όσον αφορά την ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της αυτονομίας, της αποτελεσματικότητας και της λογοδοσίας των δικαστών και εισαγγελέων, που αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες που καθορίζονται στη Γνώμη. Το νομικό πλαίσιο βελτιώθηκε σε συνταγματικό επίπεδο όσον αφορά την ανεξαρτησία του δικαστικού τομέα και την αυτονομία των εισαγγελικών αρχών, και η διαδικασία της συνταγματικής μεταρρύθμισης έχει προχωρήσει. Οι διατάξεις περί λογοδοσίας των δικαστών και των εισαγγελέων έχουν ενισχυθεί. Θα απαιτηθούν σημαντικές προσπάθειες κατά την προσεχή περίοδο για να εξασφαλιστεί η ολοκλήρωση της νομικής μεταρρύθμισης και η αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας που θεσπίστηκε πρόσφατα, μεταξύ άλλων με πειστικά αποτελέσματα όσον αφορά τις υποθέσεις διαφθοράς και οργανωμένου εγκλήματος σε όλα τα επίπεδα. Δεν έχει θεσπιστεί ακόμη ενιαίο σύστημα προσλήψεων που θα εφαρμόζεται σε όλη τη χώρα και θα βασίζεται σε ανώνυμες εξετάσεις για τους πρώτους διορισμούς δικαστών. Δεν έχει ακόμη διοργανωθεί η συστηματική κατάρτιση των δικαστών και των εισαγγελέων, ιδίως όσον αφορά τη νέα νομοθεσία και το δίκαιο της ΕΕ. Οι προσπάθειες για τη μείωση του όγκου των εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων επιταχύνθηκαν, αλλά η χρησιμοποιούμενη μέθοδος πρέπει να καταστεί περισσότερο συνεκτική. Η έλλειψη κατάλληλης υποδομής και εξοπλισμού εξακολουθεί να εμποδίζει τη δικαστική αποτελεσματικότητα. Πρέπει να διασφαλιστεί η πλήρης δημοσιότητα των δικαστικών αποφάσεων.

Στον τομέα της πολιτικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς, έχει σημειωθεί στην εφαρμογή της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες που καθορίζονται στη Γνώμη. Το στρατηγικό και νομοθετικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς ενισχύθηκε στους βασικούς τομείς της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων, της σύγκρουσης συμφερόντων, της απαγγελίας κατηγοριών, της προστασίας των καταγγελλόντων και των δημοσίων συμβάσεων. Η ανάλυση κινδύνου σε ευαίσθητους τομείς ολοκληρώθηκε, ώστε να καθοριστούν ακριβέστερα οι πολιτικές πρόληψης. Η τεχνική και διοικητική ικανότητα για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εγκληματικότητας αναβαθμίστηκε και πολλές περιπτώσεις διαφθοράς αποτέλεσαν το αντικείμενο ερευνών. Έχουν ληφθεί μέτρα για τη δημιουργία σταθερού ιστορικού αποτελεσμάτων όσον αφορά τις προδραστικές έρευνες, τις διώξεις και καταδικαστικές αποφάσεις σε υποθέσεις διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα, το οποίο αποτελεί μέρος της βασικής προτεραιότητας της Γνώμης για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Εντούτοις, πρέπει να ενταθούν περαιτέρω οι προσπάθειες. Ο αριθμός των καταδικαστικών αποφάσεων, ιδίως σε υψηλού επιπέδου υποθέσεις διαφθοράς, παραμένει χαμηλός. Η χρήση ειδικών ερευνητικών μέτρων εξακολουθεί να παρεμποδίζεται λόγω της έλλειψης κατάλληλου εξοπλισμού και ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Ο διυπηρεσιακός συντονισμός και, ειδικότερα, η συνεργασία μεταξύ των εισαγγελέων και της αστυνομίας πρέπει να βελτιωθούν περαιτέρω. Το νομοθετικό πλαίσιο δεν εφαρμόζεται ομοιόμορφα. Οι νέες διατάξεις στους τομείς της σύγκρουσης συμφερόντων και της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων πρέπει να εφαρμοστούν με αποφασιστικότητα. Η παρακολούθηση της διαφθοράς και της σύγκρουσης συμφερόντων στον δικαστικό τομέα πρέπει να ενισχυθεί περισσότερο. Η διαφθορά επικρατεί ακόμη σε πολλούς τομείς και παραμένει σοβαρό πρόβλημα.

Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η προστασία των μειονοτήτων στο Μαυροβούνιο διασφαλίζεται ευρέως. Καταβλήθηκαν προσπάθειες για την περαιτέρω βελτίωση του σχετικού νομικού και θεσμικού πλαισίου. Πρέπει να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας και η ενίσχυση των διοικητικών ικανοτήτων.

Όσον αφορά την προαγωγή και επιβολή των ανθρώπινων δικαιωμάτων, σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος. Η εξουσία και επιρροή του προστάτη των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των ελευθεριών (διαμεσολαβητής) ενισχύθηκε σημαντικά: ο νέος νόμος για τον διαμεσολαβητή, ο οποίος ορίζει αυτό ως τον εθνικό μηχανισμό για την προστασία από τα βασανιστήρια και τις διακρίσεις, εκδόθηκε τον Ιούλιο. Ωστόσο, το γραφείο του διαμεσολαβητή εξακολουθεί να παρουσιάζει ελλείψεις όσον αφορά τη χρηματοοικονομική και τη διοικητική ικανότητα να φέρει σε πέρας αποτελεσματικά τα καθήκοντά του. Σχετικά περιορισμένη πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά την κακομεταχείριση και την καταπολέμηση της ατιμωρησίας. Το σχετικό προσωπικό παρακολούθησε συμπληρωματική κατάρτιση. Εξακολουθούν να αναφέρονται περιστασιακές περιπτώσεις άσκησης βίας, ιδίως στα αστυνομικά τμήματα. Η εξέταση των περιπτώσεων που έχουν αναφερθεί είναι ακόμη αργή. Όσον αφορά το σωφρονιστικό σύστημα, έχει αναπτυχθεί το νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για τη θέσπιση ενός συστήματος εναλλακτικών κυρώσεων και την εφαρμογή ποινικών κυρώσεων. Οι συνθήκες στις φυλακές πρέπει να ευθυγραμμιστούν περαιτέρω με τα διεθνή πρότυπα, ιδίως όσον αφορά την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και χώρων οικογενειακών συναντήσεων. Το θέμα της αποτελεσματικής εφαρμογής των κυρώσεων πρέπει επίσης να ρυθμιστεί.

Έχει σημειωθεί πρόοδος στον τομέα της ελευθερίας έκφρασης, μιας από τις βασικές προτεραιότητες που καθορίζονται στη Γνώμη. Η δυσφήμηση και η λιβελογραφία αποποινικοποιήθηκαν πλήρως. Το Ανώτατο Δικαστήριο εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές που διαβιβάστηκαν στα εθνικά δικαστήρια οι οποίες ρυθμίζουν το επίπεδο της χρηματικής αποζημίωσης για τις υποθέσεις δυσφήμισης σε βάρος των μέσων ενημέρωσης, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ωστόσο, προηγούμενες περιπτώσεις άσκησης βίας και παρούσες απειλές κατά δημοσιογράφων δεν έχουν ακόμη αποτελέσει το αντικείμενο δέουσας έρευνας και δίωξης.

Η ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι είναι ευρέως σεβαστή. Έχει πραγματοποιηθεί πολύ ικανοποιητική πρόοδος στη συνεργασία των δημόσιων θεσμών με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μια από τις βασικές προτεραιότητες που καθορίζονται στη Γνώμη. Ο νόμος περί ΜΚΟ ψηφίστηκε τον Ιούλιο. Οι ανώτατες κρατικές αρχές διατήρησαν τακτικές επαφές με τις ΜΚΟ και, συνολικά, συνεργάστηκαν με ανοιχτό και εποικοδομητικό τρόπο με τους ενδιαφερομένους φορείς. Επίσης, έχουν καταβληθεί προσπάθειες για τη βελτίωση της συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών σε τοπικό επίπεδο.

Το Μαυροβούνιο σημείωσε πρόοδο όσον αφορά τις πολιτικές για την καταπολέμηση των διακρίσεων, η οποία αποτελεί μια από τις βασικές προτεραιότητες που καθορίζονται στη Γνώμη. Ο νόμος για τον διαμεσολαβητή ψηφίστηκε τον Ιούλιο· ο διαμεσολαβητής έχει πλέον την αρμοδιότητα για τις υποθέσεις καταπολέμησης των διακρίσεων. Τον Σεπτέμβριο, διορίστηκε στο γραφείο του Πρωθυπουργού ένας σύμβουλος για την καταπολέμηση των διακρίσεων. Οι Ρομά, οι Ασκάλι και οι Αιγύπτιοι, τα άτομα με αναπηρία, καθώς και οι λεσβίες, οι ομοφυλόφιλοι, οι αμφιφυλόφιλοι και οι διεμφυλικοί (ΛΟΑΔ) εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις, μεταξύ άλλων από δημόσιους φορείς. Πρέπει να αποδειχθεί η αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου κατά των διακρίσεων με την ενίσχυση της ικανότητας του γραφείου του διαμεσολαβητή και των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, ώστε να διώκουν δεόντως τις περιπτώσεις διακρίσεων. Έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την επιβολή των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Θεσπίστηκε ο νόμος για την καταπολέμηση των διακρίσεων σε βάρος ατόμων με αναπηρία και ο νόμος για την επαγγελματική αποκατάσταση και την απασχόληση ατόμων με αναπηρία. Έχουν αρχίσει δραστηριότητες για την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και καταβλήθηκαν προσπάθειες για την προώθηση της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία. Ωστόσο, το νομικό πλαίσιο παρουσιάζει ελλείψεις, ιδίως όσον αφορά τη θετική δράση και τους μηχανισμούς κυρώσεων, και τα πρόσωπα αυτά εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις, ιδίως όσον αφορά την απασχόληση και την πρόσβαση σε δημόσιους χώρους. Οι συνθήκες στο Komanski Most εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά την προώθηση του σεβασμού των δικαιωμάτων των γυναικών, αλλά η άσκηση αυτών των δικαιωμάτων, ιδίως όσον αφορά την προστασία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, εξακολουθεί να είναι περιορισμένη. Η πρόσβαση των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων πρέπει να βελτιωθεί.

Περιορισμένη πρόοδος σημειώθηκε σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα ιδιοκτησίας. Η διαδικασία απόδοσης εξακολουθεί να είναι πολύ αργή και πρέπει να επιταχυνθεί. Επειδή διαπιστώθηκαν πολλές περιπτώσεις πλαστογραφίας των εγγράφων ιδιοκτησίας, έχουν ληφθεί μέτρα για την ενίσχυση του ελέγχου των κτηματολογικών γραφείων. Το Κοινοβούλιο ενέκρινε, τον Ιούλιο, τροποποιήσεις του νόμου για την εθνική απογραφή και το κτηματολόγιο ακίνητης περιουσίας· εντούτοις, πρέπει ακόμη να βελτιωθεί η λειτουργία του συστήματος του κτηματολογίου, ιδίως όσον αφορά την πληρότητα και την ακρίβεια των δεδομένων, καθώς και την εθνική κάλυψη.

Οι σχέσεις μεταξύ των εθνοτήτων παρέμειναν σταθερές στο Μαυροβούνιο. Έχουν καταβληθεί προσπάθειες για τη βελτίωση της πολιτικής εκπροσώπησης των μειονοτήτων, με την τροποποίηση του νόμου για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, ώστε να εναρμονιστεί με το Σύνταγμα. Η πρόοδος ως προς την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ένταξη των Ρομά, των Ασκάλι και του αιγυπτιακής καταγωγής πληθυσμού είναι ακόμη μάλλον περιορισμένη, παρά τις συνεχείς προσπάθειες των αρχών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Περιορισμένη πρόοδος επιτεύχθηκε σε ό,τι αφορά τη βελτίωση της κατάστασης των εκτοπισμένων, μία από τις βασικές προτεραιότητες που καθορίζονται στη Γνώμη. Παρά τις προσπάθειες των αρχών να παράσχουν στα πρόσωπα αυτά νομικό καθεστώς, οι δυσκίνητες διαδικασίες έχουν ως αποτέλεσμα να έχει χορηγηθεί μέχρι στιγμής καθεστώς νόμιμου διαμένοντος μόνο σε μικρό αριθμό προσώπων.

Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, το Μαυροβούνιο εξακολουθεί να πληροί τις προϋποθέσεις της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης για τη συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) και την περιφερειακή συνεργασία. Το Μαυροβούνιο συνέχισε να συμμετέχει ενεργά σε περιφερειακές πρωτοβουλίες συνεργασίας, μεταξύ άλλων, στη διαδικασία για τη συνεργασία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP), στο Συμβούλιου Περιφερειακής Συνεργασίας (RCC) και στη Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA). Το 2010-2011, άσκησε την προεδρία της Κεντροευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας (CEI), της διαδικασίας για τη συνεργασία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP) και της Πρωτοβουλίας Αδριατικής-Ιονίου (AII). Η χώρα συνεχίζει να είναι σταθερά προσηλωμένη στην περιφερειακή συνεργασία και να διαδραματίζει εποικοδομητικό περιφερειακό ρόλο. Τα εκκρεμή διμερή ζητήματα πρέπει να επιλυθούν.

Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά τη διαδικασία δήλωσης του Σαράγεβο. Μετά τις συνεδριάσεις του Ιουνίου και Σεπτεμβρίου 2011, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Κροατία το Μαυροβούνιο και η Σερβία συμφώνησαν για ορισμένα θέματα, συμπεριλαμβανομένου ενός κειμένου κοινής δήλωσης που πρέπει να υπογραφεί σε υπουργική διάσκεψη, τον Νοέμβριο του 2011, στο Βελιγράδι.

Όσον αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η διμερής συμφωνία περί ασυλίας που συνήφθη με τις Ηνωμένες Πολιτείες του 2003 δεν είναι σύμφωνη με τις κοινές θέσεις και τις κατευθυντήριες αρχές της ΕΕ. Το Μαυροβούνιο πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τη θέση της ΕΕ.

Η οικονομία του Μαυροβουνίου άρχισε να ανακάμπτει το 2010 από τις επιπτώσεις της κρίσης που αποτέλεσε πρόκληση για το πλαίσιο οικονομικής πολιτικής της χώρας. Η απουσία κλασικών μέσων νομισματικής πολιτικής[19] άφησε τη δημοσιονομική πολιτική με τη δύσκολη αποστολή της εξεύρεσης ισορροπίας ανάμεσα στην αποκατάσταση της ανάπτυξης και στην πραγματοποίηση εξυγίανσης. Εντούτοις, η χώρα κατόρθωσε να βελτιώσει τη γενική μακροοικονομική σταθερότητα και την ποιότητα των δημόσιων οικονομικών, και διατήρησε τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων. Η διαδικασία ανάκτησης της οικονομίας του Μαυροβουνίου εξακολουθεί να είναι εύθραυστη. Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας παραμένει περιορισμένη με μικρή διαφοροποίηση μεταξύ των τομέων. Εξακολουθούν να υπάρχουν ελλείψεις όσον αφορά το κράτος δικαίου, τη δημόσια διοίκηση, τους ανθρώπινους πόρους και τις υποδομές.

Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, το Μαυροβούνιο σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στη δημιουργία λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς χάρη στην πρόοδο στη σταθεροποίηση του τραπεζικού τομέα και τη διατήρηση σχετικά συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, γεγονός που ενίσχυσε τη μακροοικονομική σταθερότητα. Αναμένεται ότι το Μαυροβούνιο θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της ΄Ενωσης μεσοπρόθεσμα, υπό την προϋπόθεση ότι θα μειώσει τις υφιστάμενες διαρθρωτικές αδυναμίες με την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματός της.

Η ανάκαμψη των προσανατολισμένων στις εξαγωγές βιομηχανιών τόνωσε την οικονομική ανάπτυξη και, μαζί με την περιορισμένη εγχώρια ζήτηση και τις θετικές εξελίξεις στον τουρισμό, συνέβαλε στη μείωση των ακόμη υψηλών εξωτερικών ανισορροπιών. Η οικονομική πολιτική παρέμεινε συνεκτική και προωθήθηκαν ορισμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η μεταρρύθμιση των δημόσιων συντάξεων αποτελεί μέτρο για υψηλότερη ποιότητα και βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Οι μηχανισμοί εισόδου και εξόδου της αγοράς, η εκτέλεση των συμβάσεων, καθώς και οι διαδικασίες καταχώρισης των επιχειρήσεων και καταγραφής της ακίνητης περιουσίας βελτιώθηκαν περαιτέρω. Αναπτύχθηκε χρηματοπιστωτική νομοθεσία με στόχο τη βελτίωση της ευρωστίας του τομέα.

Ωστόσο, ο ρόλος χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης των τραπεζών παρέμεινε περιορισμένος, δεδομένου ότι οι τράπεζες συνέχισαν την εξυγίανση των ισολογισμών τους. Το πολύ υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να βρίσκονται αντιμέτωπες με αυστηρούς και επαχθείς όρους δανεισμού. Τα επίπεδα ανεργίας είναι υψηλά. Οι ανάγκες χρηματοδότησης του προϋπολογισμού οδήγησαν στην αύξηση του δημόσιου χρέους, ενώ οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις από κρατικές εγγυήσεις και οφειλές του προϋπολογισμού αυξήθηκαν σημαντικά. Η διαδικασία ιδιωτικοποίησης επλήγη από το αρνητικό παγκόσμιο περιβάλλον. Εκτός από τον τουρισμό και τις εξαγωγές βασικών εμπορευμάτων, η οικονομική δραστηριότητα παραμένει συγκεντρωμένη σε κλάδους μη εμπορεύσιμων αγαθών. Ο άτυπος τομέας εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Οι συνεχιζόμενες αδυναμίες του κράτους δικαίου επηρεάζουν αρνητικά το επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον.

Το Μαυροβούνιο σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση της ικανότητάς του να αναλάβει τις υποχρεώσεις του μέλους, ιδίως στους τομείς των δημόσιων συμβάσεων, του εταιρικού δικαίου, των στατιστικών, των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, της δικαιοσύνης και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της επιστήμης και έρευνας, της εκπαίδευσης, των νέων και του πολιτισμού. Η πρόοδος ήταν περιορισμένη σε άλλους τομείς όπως η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, ελεύθερη παροχή υπηρεσιών, η γεωργία, το περιβάλλον, η περιφερειακή πολιτική και ο συντονισμός των διαρθρωτικών ταμείων. Σε γενικές γραμμές, το Μαυροβούνιο συνέχισε να εφαρμόζει απρόσκοπτα τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ). Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη ορισμένα κενά όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις και τη διαμετακομιστική κυκλοφορία, όπου απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την εναρμόνιση.

Στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, σημειώθηκε σχετική πρόοδος όσον αφορά την τυποποίηση, τη διαπίστευση, τη μετρολογία και την εποπτεία της αγοράς. Η εναρμόνιση του οριζόντιου νομικού πλαισίου με το κεκτημένο δεν έχει προχωρήσει πολύ, και η μεταφορά του ειδικού κεκτημένου για τα προϊόντα δεν έχει ακόμη αρχίσει ουσιαστικά. Μικρή ήταν η πρόοδος στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων, κυρίως όσον αφορά τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Η εναρμόνιση του νομοθετικού πλαισίου με το κεκτημένο είναι ακόμη στα πρώτα στάδια. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα του δικαιώματος εγκατάστασης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, ιδίως όσον αφορά την έκδοση αδειών οικοδόμησης. Δεν έχει διασφαλιστεί η πλήρης ανεξαρτησία του οργανισμού ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομικών υπηρεσιών. Πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για την εναρμόνιση με την οδηγία για τις υπηρεσίες της ΕΕ. Σημειώθηκε σχετική πρόοδος στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων, ειδικότερα στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τη δράση για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και τη συνεργασία μεταξύ των αρχών χρηματοπιστωτικής εποπτείας και των υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Η διοικητική ικανότητα και η ικανότητα εποπτείας παραμένουν ανεπαρκείς. Ικανοποιητική πρόοδος μπορεί να διαπιστωθεί στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων. Η διοικητική ικανότητα ενισχύθηκε και οι διαδικασίες απέκτησαν μεγαλύτερη διαφάνεια. Το συνολικό θεσμικό πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις προκαλεί ανησυχία. Το Μαυροβούνιο σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο στον τομέα του εταιρικού δικαίου. Σημειώθηκε πρόοδος στην εναρμόνιση με το κεκτημένο της νομοθεσίας για την οργάνωση των επιχειρήσεων, τη λογιστική και τους λογιστικούς ελέγχους, καθώς και για τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της νομοθεσίας περί διανοητικής ιδιοκτησίας, ιδίως όσον αφορά την εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο στους τομείς των δικαιωμάτων δημιουργού και των συγγενικών δικαιωμάτων, των εμπορικών σημάτων και της προστασίας των βιομηχανικών σχεδίων. Η περαιτέρω ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας είναι ζωτικής σημασίας για την πρόοδο στον τομέα αυτό.

Στον τομέα της πολιτικής ανταγωνισμού, σημειώθηκε σχετική πρόοδος στην εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με το κεκτημένο. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη προβλήματα όσον αφορά τη διοικητική ικανότητα της διοικητικής δομής για την προστασία του ανταγωνισμού και των φορέων για τις κρατικές ενισχύσεις. Επίσης, η εναρμόνιση του νομικού πλαισίου για τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων με τους κανόνες της ΕΕ δεν έχει ολοκληρωθεί. Το γεγονός ότι δεν τηρούνται απόλυτα οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία. Πρέπει να διασφαλιστεί η επιχειρησιακή ανεξαρτησία της αρχής για τις κρατικές ενισχύσεις. Όσον αφορά τη βιομηχανία μετάλλου, οι αρχές πρέπει να διασφαλίσουν την πλήρη διαφάνεια σχετικά με το ποσό των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται στις εταιρείες παραγωγής αλουμινίου και τις χαλυβουργικές εταιρείες. Οι αποφάσεις σχετικά με την ιδιοκτησία της χαλυβουργικής εταιρείας που κηρύχθηκε σε πτώχευση πρέπει να ληφθούν το συντομότερο δυνατόν.

Το Μαυροβούνιο σημείωσε ανομοιογενή πρόοδο στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, και ιδίως των τραπεζών. Η συνεργασία μεταξύ των τριών ρυθμιστικών θεσμών ενισχύθηκε. Η εναρμόνιση της νομοθεσίας στους τομείς των ασφαλειών, της χρηματοπιστωτικής υποδομής, των αγορών κινητών αξιών και των επενδυτικών υπηρεσιών βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο και η κατάσταση των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών ταμείων πρέπει να ρυθμιστεί.

Όσον αφορά την κοινωνία της πληροφορίας και τα μέσα ενημέρωσης, σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στη νομοθετική εναρμόνιση. Στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και της κοινωνίας της πληροφορίας, η ανεξαρτησία της ρυθμιστικής αρχής ενισχύθηκε αλλά εξακολουθεί να απειλείται. Πρέπει να καταβληθούν ακόμη προσπάθειες για την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας και τη θέσπιση διασφαλίσεων στον τομέα του ανταγωνισμού που θα εξασφαλίζουν ισότιμες συνθήκες ανταγωνισμού για όλους τους φορείς. Όσον αφορά την πολιτική στον οπτικοακουστικό τομέα, η υπηρεσία ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης ενισχύθηκε, αλλά η ικανότητά της να παρακολουθεί αποτελεσματικά την αγορά παραμένει ανεπαρκής.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης. Δημιουργείται μια βάση για ακριβείς γεωργικές στατιστικές. Αρκετά περιορισμένη ήταν η πρόοδος όσον αφορά τη χάραξη πολιτικών και τη χρησιμοποίηση της χρηματοδοτικής βοήθειας στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων, καθώς και της κτηνιατρικής και φυτοϋγειονομικής πολιτικής, όσον αφορά την ενίσχυση της ικανότητας στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων και την εναρμόνιση με το κεκτημένο στον τομέα της φυτοϋγειονομικής και κτηνιατρικής πολιτικής. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της αλιείας, κυρίως όσον αφορά την αναβάθμιση της διοικητικής ικανότητας, την ενίσχυση της επιθεώρησης και της παρακολούθησης των θαλάσσιων αλιευτικών πόρων και τη συλλογή δεδομένων με συστηματικότερο τρόπο. Η ικανότητα διαχείρισης και επιθεώρησης της διοίκησης αλιείας παραμένει ανεπαρκής.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της πολιτικής μεταφορών όσον αφορά την εναρμόνιση με το κεκτημένο, ιδίως στους τομείς των οδικών και αεροπορικών μεταφορών. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να εναρμονιστεί πλήρως με το κεκτημένο στον τομέα των μεταφορών, και ιδίως με την τρίτη δέσμη για τους σιδηροδρόμους. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις για την κατάργηση των οδικών τελών που εισάγουν διακρίσεις σε οχήματα της ΕΕ, οι οποίες όμως πρέπει να εφαρμοστούν πλήρως. Το Μαυροβούνιο σημείωσε σχετική πρόοδο στον τομέα της ενέργειας, και ιδίως στον τομέα της ανανεώσιμης ενέργειας. Θεσπίστηκε νέα στρατηγική σχετικά με την ενεργειακή πολιτική μέχρι το 2030. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για τη θέσπιση νομοθεσίας όσον αφορά τα αποθέματα πετρελαίου και τη δημιουργία ρυθμιστικού πλαισίου που θα προωθήσει τη μεγαλύτερη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε όλους τους τομείς. Η διοικητική ικανότητα είναι ακόμη περιορισμένη.

Το Μαυροβούνιο σημείωσε σχετική πρόοδο στον τομέα της φορολογίας, κυρίως με την ανάπτυξη ενός ηλεκτρονικού συστήματος καταχώρισης και είσπραξης. Οι διοικητικές ικανότητες στον τομέα των τεχνολογιών των πληροφοριών (ΤΠ) και η αποτελεσματικότητα των συστημάτων δεδομένων στους τομείς της διοικητικής συνεργασίας και του εσωτερικού ελέγχου παραμένουν ανεπαρκείς.

Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής, όσον αφορά κυρίως τη βελτίωση του νομικού πλαισίου, με τη θέσπιση λεπτομερών διατάξεων σχετικά με τα υποχρεωτικά αποθεματικά, το μητρώο πιστώσεων και την απόσυρση, αντικατάσταση και καταστροφή των χαρτονομισμάτων και κερμάτων που έχουν φθαρεί.

Ικανοποιητική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των στατιστικών. Το Μαυροβούνιο πραγματοποίησε με επιτυχία την απογραφή πληθυσμού και κατοικιών τον Απρίλιο του 2011 και δημοσίευσε τα πρώτα πλήρη αποτελέσματα τον Ιούλιο. Ωστόσο, απαιτούνται ακόμη σημαντικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των αδυναμιών που διαπιστώθηκαν και για τη βελτίωση της στατιστικής υποδομής, προκειμένου να επιτευχθεί ικανοποιητικό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο στον τομέα των στατιστικών.

Μικρή πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά την εναρμόνιση με το κεκτημένο στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και της απασχόλησης, ιδίως στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, της κοινωνικής ένταξης και κοινωνικής προστασίας. Όσον αφορά τον κοινωνικό διάλογο, σημειώθηκε σχετική πρόοδος. Έχουν καταβληθεί προσπάθειες στον τομέα της καταπολέμησης των διακρίσεων, ιδίως με τη έγκριση του νόμου για τον διαμεσολαβητή και τις ενέργειες ευαισθητοποίησης. Τόσο η ικανότητα της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης όσο και τα μέτρα υπέρ της αγοράς εργασίας δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση της χαμηλής δραστηριότητας και των χαμηλών ποσοστών απασχόλησης, καθώς και της αναντιστοιχίας μεταξύ των αναγκών και των διαθέσιμων δεξιοτήτων. Γενικά, η κατάσταση των δημόσιων οικονομικών επηρεάζει αρνητικά τις μεταρρυθμίσεις στον κοινωνικό τομέα.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των επιχειρήσεων και της βιομηχανικής πολιτικής, ιδίως όσον αφορά τη χάραξη πολιτικής υπέρ των ΜΜΕ. Εντούτοις, πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για τη χάραξη βιομηχανικής πολιτικής και πολιτικής για τους στρατηγικούς τομείς της μεταποίησης.

Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων. Όσον αφορά τις υποδομές των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών (TEN-T), πρέπει να καταβληθούν ακόμη προσπάθειες για τη βελτίωση των οδικών και σιδηροδρομικών συνδέσεων. Η πρόοδος σχετικά με το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Ενέργειας (TEN-E) αφορά κυρίως τη βελτίωση των γραμμών ηλεκτρικής διασύνδεσης.

Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της περιφερειακής πολιτικής και του συντονισμού των διαρθρωτικών μέσων, κυρίως με τη δημιουργία των αναγκαίων δομών εφαρμογής των συνιστωσών III και IV του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ). Οι δομές αυτές πρέπει να ολοκληρωθούν επειγόντως. Πρέπει να αναπτυχθεί κατάλληλη διοικητική ικανότητα, ιδίως σε τομείς όπως ο στρατηγικός σχεδιασμός, η ανάπτυξη και διαχείριση σχεδίων και η δημοσιονομική διαχείριση και ο έλεγχος.

Στον τομέα της δικαιοσύνης και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, το Μαυροβούνιο σημείωσε σχετική πρόοδο, ιδίως στην αντιμετώπιση των σχετικών βασικών προτεραιοτήτων που καθορίστηκαν στη Γνώμη της Επιτροπής. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω εντατικές προσπάθειες για την εναρμόνιση με το κεκτημένο σε αυτό το κεφάλαιο, ιδίως για την αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή του μεσοπρόθεσμα. Το μητρώο αποτελεσμάτων του όσον αφορά την καταπολέμηση σοβαρών εγκλημάτων, ιδίως της διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο, πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω. Όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, αν και σημειώθηκε σχετική πρόοδος στην ενίσχυση του νομικού και θεσμικού πλαισίου, οι υφιστάμενες νομικές εγγυήσεις πρέπει να εφαρμοστούν πλήρως και οι διοικητικές ικανότητες να ενισχυθούν.

Όσον αφορά τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, σημειώθηκε σχετική πρόοδος για την ενίσχυση της δικαστικής συνεργασίας, ιδίως σε ποινικές υποθέσεις. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου. Έχει επιτευχθεί επίσης πρόοδος στον τομέα της διαχείρισης των συνόρων. Θεσπίστηκε νέα στρατηγική για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Έχει σημειωθεί πρόοδος στην αντιμετώπιση των προκλήσεων όσον αφορά την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, ιδίως υπό μορφή στενής διεθνούς και περιφερειακής συνεργασίας. Ο αριθμός των σχετικών ερευνών και συλλήψεων, ιδίως στον τομέα της διακίνησης ναρκωτικών, αυξήθηκε ελαφρώς. Οι οικονομικές έρευνες σε δύο σημαντικές υποθέσεις οδήγησαν στην προσωρινή κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων σημαντικού ύψους. Ωστόσο, ο συνολικός αριθμός οικονομικών ερευνών και κατασχέσεων περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες παραμένει χαμηλός. Η αστυνόμευση βάσει πληροφοριών και η διυπηρεσιακή συνεργασία πρέπει να βελτιωθούν. Οι μηχανισμοί διεξαγωγής ερευνών και δίωξης πρέπει να ενισχυθούν, ιδίως στους τομείς της εμπορίας ανθρώπων και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Οι τροποποιήσεις των νόμων για τις εσωτερικές υποθέσεις και την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες είναι ακόμη σε εκκρεμότητα. Πρέπει να συνεχιστεί η εναρμόνιση της πολιτικής των θεωρήσεων. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για τη διασφάλιση κατάλληλων συνθηκών υποδοχής των αιτούντων άσυλο και των παράνομων μεταναστών.

Ικανοποιητική ήταν η πρόοδος στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας. Το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο για τις δραστηριότητες επιστημονικής έρευνας έχει ενισχυθεί και έχουν θεσπιστεί πολλά μέτρα για τη βελτίωση της κινητικότητας των ερευνητών. Οι προετοιμασίες για την «Ένωση καινοτομίας» θα πρέπει να ληφθούν δεόντως υπόψη.

Σχετική πρόοδος μπορεί να διαπιστωθεί στους τομείς της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, ιδίως στην εναρμόνιση με το κεκτημένο. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες ώστε να διασφαλιστεί εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς για τις ευάλωτες ομάδες και τα παιδιά με ειδικές ανάγκες.

Το Μαυροβούνιο σημείωσε μικρή πρόοδο όσον αφορά την εναρμόνιση και την εφαρμογή του κεκτημένου στον τομέα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής. Η πρόοδος που σημειώθηκε είναι κυρίως αποτέλεσμα της θέσπισης της νομοθεσίας εφαρμογής στους τομείς της διαχείρισης των αποβλήτων και της φύσης, καθώς και της κύρωσης διεθνών περιβαλλοντικών συμφωνιών. Η διοικητική ικανότητα της υπηρεσίας προστασίας του περιβάλλοντος βελτιώθηκε, αλλά πρέπει ακόμη να ενισχυθεί σημαντικά ιδίως στον τομέα των επιθεωρήσεων. Το Μαυροβούνιο πρέπει να επιταχύνει τον στρατηγικό σχεδιασμό σε όλους τους τομείς, να ενσωματώσει με συστηματικότερο τρόπο το περιβάλλον σε άλλους τομείς, ούτως ώστε να εξασφαλίσει βιώσιμη χρηματοδότηση για την εφαρμογή. Η ικανότητα της διοίκησης που είναι αρμόδια για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή σε τοπικό και εθνικό επίπεδο απαιτεί υπεύθυνη ενίσχυση. Στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών και της υγείας, το Μαυροβούνιο σημειώνει πρόοδο όσον αφορά την εναρμόνιση με την πολιτική της ΕΕ για τους καταναλωτές και τη στρατηγική της για την υγεία. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με το κεκτημένο και την ανάπτυξη της διοικητικής ικανότητας. Η στήριξη προς τις οργανώσεις προστασίας των καταναλωτών και τις δραστηριότητες ευαισθητοποίησης παραμένει ανεπαρκής.

Σχετική πρόοδος επιτεύχθηκε στον τομέα της τελωνειακής ένωσης, ιδίως όσον αφορά την εναρμόνιση της συνδυασμένης ονοματολογίας και την κατάργηση των δασμών που δεν συνάδουν με το κεκτημένο και τις υποχρεώσεις της ΣΣΣ. Πρέπει να καταβληθούν ακόμη προσπάθειες σε τομείς όπως η διαχείριση των ποσοστώσεων, οι διατάξεις που αφορούν την ασφάλεια και η εναρμόνιση με τον τελωνειακό κώδικα της ΕΕ.

Στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων, σημειώθηκε σχετική πρόοδος. Απαιτείται η ενίσχυση της θεσμικής και διοικητικής ικανότητας όσον αφορά τις πολιτικές για το εμπόριο, την ανάπτυξη και την ανθρωπιστική βοήθεια. Το Μαυροβούνιο εξακολούθησε να σημειώνει πρόοδο όσον αφορά την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Ειδικότερα, συνέχισε να συμβάλλει ουσιαστικά στην περιφερειακή σταθερότητα.

Το Μαυροβούνιο σημείωσε πρόοδο στον τομέα του δημοσιονομικού ελέγχου, ιδίως στους τομείς του εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου. Ωστόσο, πρέπει να ενισχύσει ακόμη τις ικανότητες εφαρμογής σε τομείς που αφορούν τη δημοσιονομική διαχείριση και τον έλεγχο προκειμένου να εφαρμόσει τη νομοθεσία πλήρως και αποτελεσματικά. Στον τομέα των οικονομικών και δημοσιονομικών διατάξεων, δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του συστήματος του Μαυροβουνίου και εκείνου της ΕΕ όσον αφορά τις βασικές αρχές και τους θεσμούς των σχετικών τομέων πολιτικής για την εφαρμογή των κανόνων περί ιδίων πόρων· ωστόσο, δεν έχει ακόμη δημιουργηθεί το διοικητικό πλαίσιο για την εφαρμογή των κανόνων περί ιδίων πόρων.

Αλβανία

Στην εγχώρια πολιτική σκηνή της Αλβανίας εξακολούθησαν να κυριαρχούν η πολιτική στασιμότητα και η μερική αποχή της αντιπολίτευσης από το Κοινοβούλιο. Το πολιτικό αυτό αδιέξοδο χρονολογείται από τις βουλευτικές εκλογές του 2009. Το αποτέλεσμα των εκλογών αυτών που, κατά το Γραφείο ODIHR του ΟΑΣΕ, ανταποκρίθηκαν στα περισσότερα διεθνή πρότυπα παρά τις ανεπάρκειες που επισημάνθηκαν, αμφισβητήθηκε από το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Τα βίαια επεισόδια της 21ης Ιανουαρίου που κατέληξαν στον θάνατο τεσσάρων διαδηλωτών, όξυναν το κλίμα δυσπιστίας τόσο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων όσο και έναντι ορισμένων κρατικών θεσμικών οργάνων. Οι δημοτικές εκλογές της 8ης Μαΐου επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο την πόλωση μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος και της αντιπολίτευσης, λόγω της αμφιλεγόμενης καταμέτρησης ψηφοδελτίων που βρέθηκαν σε λάθος κάλπη και της αμφισβήτησης των αποτελεσμάτων στα Τίρανα. Όλα αυτά τα γεγονότα απέσπασαν την πολιτική προσοχή από τις ιδιαίτερα αναγκαίες μεταρρυθμίσεις της πολιτικής της ΕΕ.

Με βάση το πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση κατέβαλε κάποιες προσπάθειες να προωθήσει το πρόγραμμα ενσωμάτωσης στην ΕΕ και, ιδίως, να προετοιμάσει σχέδιο δράσης για να ανταποκριθεί στις συστάσεις που εισηγήθηκε η Επιτροπή στη Γνώμη της του 2010. Οι προσπάθειες αυτές εκφράστηκαν με την ικανοποιητική συνεργασία μεταξύ της κυβερνώσας πλειοψηφίας και της αντιπολίτευσης για το σχέδιο δράσης στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής επιτροπής για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, καθώς και με τις από κοινού εργασίες για την επίτευξη συμφωνίας για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Οι προσπάθειες αυτές, που απέβλεπαν επίσης στην έναρξη ομάδων εργασίας για την εκλογική μεταρρύθμιση, τελικά ανεστάλησαν. Στις 5 Σεπτεμβρίου, η αντιπολίτευση σταμάτησε την αποχή και επέστρεψε στις κοινοβουλευτικές εργασίες.

Συνολικά, η Αλβανία σημείωσε περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων προσχώρησης στην ΕΕ. Οι σημαντικές μεταρρυθμίσεις που συνδέονται με την ΕΕ παρεμποδίστηκαν από την πολιτική στασιμότητα. Η πρόοδος για την αντιμετώπιση των βασικών προτεραιοτήτων[20] και των διαφόρων άλλων προκλήσεων που επισημαίνονται στη Γνώμη ήταν ανομοιογενής. Σημειώθηκε κάποια πρόοδος όσον αφορά τα εκτελεστικά μέτρα για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, τη βελτίωση της μεταχείρισης των φυλακισμένων και τα δικαιώματα του παιδιού. Ωστόσο, η πρόοδος ήταν περιορισμένη όσον αφορά τις εργασίες του Κοινοβουλίου, τις εκλογές, τον δικαστικό τομέα, την πολιτική κατά της διαφθοράς, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης της κοινότητας των Ρομά. Η Αλβανία θα πρέπει να καταβάλει σημαντικές και συνεχείς προσπάθειες σε όλους τους τομείς που επισημαίνονται στη Γνώμη του τελευταίου έτους.

Όσον αφορά τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, η συνέχιση της πολιτικής στασιμότητας, οι συνεχιζόμενες αντιπαραθέσεις και η αυξανόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ της πλειοψηφίας και της αντιπολίτευσης έχουν επηρεάσει αρνητικά το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της Αλβανίας. Οι βασικοί τομείς μεταρρυθμίσεων εξακολουθούν να αποτελούν εν εξελίξει εργασίες και σημαντικές νομοθετικές δεν έχουν ακόμη εγκριθεί ή οριστικοποιηθεί.

Παρά τις σχετικές βελτιώσεις των κοινοβουλευτικών κανόνων και πρακτικών, καθώς και τη σχετική αύξηση των διοικητικών ικανοτήτων του Κοινοβουλίου, οι επιδόσεις του Κοινοβουλίου όσον αφορά τον νομοθετικό και εποπτεύοντα ρόλο του, μια βασική προτεραιότητα της Γνώμης, παραμένουν ανεπαρκείς. Η πολιτική στασιμότητα αποτέλεσε σημαντικό εμπόδιο για τις κοινοβουλευτικές εργασίες και τον απαιτούμενο σταθερό και εποικοδομητικό πολιτικό διάλογο. Επίσης, παρεμπόδισε την επίτευξη συναίνεσης που είναι αναγκαία για την εφαρμογή των σχετικών μεταρρυθμίσεων της ΕΕ. Η μερική αποχή της αντιπολίτευσης παρακωλύει τις κοινοβουλευτικές εργασίες, καθώς και την ψήφιση νόμων που απαιτούν την πλειοψηφία των τριών πέμπτων. Το τέλος της αποχής της αντιπολίτευσης και η επιστροφή της στις κοινοβουλευτικές εργασίες, στις 5 Σεπτεμβρίου, αποτελεί θετικό βήμα προς την εξομάλυνση του πολιτικού διαλόγου και της συνεργασίας. Είναι αναγκαίο να ενισχυθεί στο Κοινοβούλιο ένα πολιτικό περιβάλλον χωρίς αποκλεισμούς που να ευνοεί τη διακομματική συναίνεση. Το κλίμα πόλωσης και δυσπιστίας μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης επηρέασε τις δημοτικές εκλογές της 8ης Μαΐου. Κατά τη διεξαγωγή αυτών των εκλογών, μιας από τις βασικές προτεραιότητες της Γνώμης, τα διεθνή πρότυπα δεν τηρήθηκαν σε όλες τις περιοχές. Οι εκλογικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες αποτελούν βασική προτεραιότητα της Γνώμης, παρέμειναν στάσιμες. Το Κοινοβούλιο δεν έχει ακόμη διασφαλίσει εύτακτη ακρόαση και διαδικασία ψηφοφορίας για τους διορισμούς στο Συνταγματικό και το Ανώτατο Δικαστήριο, μια βασική προτεραιότητα της Γνώμης.

Τόσο η κυβέρνηση όσο και η κοινοβουλευτική επιτροπή για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση κατέβαλαν προσπάθειες όσον αφορά την προώθηση και τον συντονισμό των μεταρρυθμίσεων για την ολοκλήρωση με την ΕΕ και όσον αφορά την ανάπτυξη και τη διεξαγωγή διαβουλεύσεων σχετικά με ένα σχέδιο δράσης που αποσκοπεί στην υλοποίηση των συστάσεων της Γνώμης της Επιτροπής, και ιδίως των 12 βασικών προτεραιοτήτων. Η ποιότητα της σύνταξης των νομοθετικών κειμένων και των νομοθετικών διαβουλεύσεων με τα τρίτα μέρη πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά. Η μεταρρυθμιστική διαδικασία υπέρ της αποκέντρωσης επηρεάστηκε αρνητικά λόγω των οξυμένων σχέσεων μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Βασικά στάδια της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης, η οποία αποτελεί βασική προτεραιότητα της Γνώμης, συμπεριλαμβανομένων των τροποποιήσεων του νόμου περί δημοσίων υπηρεσιών, δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Παρά ορισμένα μεταρρυθμιστικά μέτρα, όπως η απόφαση του υπουργικού συμβουλίου σχετικά με τη διάρθρωση και την οργάνωση των δημόσιων φορέων, του Ιουνίου 2011, η θέσπιση ουσιαστικής νομοθεσίας εκκρεμεί ακόμη και εξαρτάται από την πλήρη και σταθερή άρση του πολιτικού αδιεξόδου, δεδομένου ότι η ψήφισή της απαιτεί πλειοψηφία τριών πέμπτων στο Κοινοβούλιο. Η εφαρμογή των υφιστάμενων νόμων και διοικητικών πράξεων παρουσιάζει αδυναμίες. Το Υπουργείο Δημόσιας Διοίκησης (DOPA) εξακολουθεί να στερείται επαρκούς κύρους στο θεσμικό πλαίσιο για να αναλάβει πλήρως τον ρόλο του. Η εγκαθίδρυση ανεξάρτητης, αξιοκρατικής και επαγγελματικής δημόσιας υπηρεσίας, απαλλαγμένης από πολιτικές παρεμβάσεις, δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Εξακολουθεί να εκκρεμεί ο διορισμός διαμεσολαβητή.

Όσον αφορά τον δικαστικό τομέα, έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος ως προς την ολοκλήρωση της δικαστικής μεταρρύθμισης, η οποία αποτελεί βασική προτεραιότητα της Γνώμης. Η στρατηγική δικαστικής μεταρρύθμισης και το σχέδιο δράσης της εγκρίθηκαν τον Ιούλιο και αποτελούν σταθερή βάση για τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες. Η εφαρμογή τους θα απαιτήσει τη διάθεση κατάλληλων ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, καθώς και στενή διοργανική συνεργασία. Εκκρεμεί η έγκριση σημαντικής νομοθεσίας που πρέπει να ψηφισθεί με πλειοψηφία τριών πέμπτων στο Κοινοβούλιο, όπως ο νόμος για τα διοικητικά δικαστήρια. Η αποδοτικότητα του δικαστικού συστήματος υπονομεύεται λόγω των μακροσκελών δικαστικών διαδικασιών που έχουν ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση υποθέσεων. Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού για τον δικαστικό τομέα παραμένουν γενικά ανεπαρκείς. Ο ρυθμός εκτέλεσης των αποφάσεων παρουσιάζει αδυναμίες. Δεν έχουν ληφθεί συγκεκριμένα μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς στον δικαστικό τομέα, μεταξύ άλλων με τον περιορισμό ή την κατάργηση της ασυλίας των δικαστών.

Στον τομέα της πολιτικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της Γνώμης, η πρόοδος ήταν περιορισμένη. Το νομικό πλαίσιο και οι διυπηρεσιακές δομές έχουν θεσπιστεί ως επί το πλείστον, αλλά η εφαρμογή ειδικών δράσεων παραμένει ατελέσφορη και τα αποτελέσματα είναι ανεπαρκή. Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης μόλις ξεκινούν. Η ασυλία ορισμένων δημόσιων υπαλλήλων, η έλλειψη προδραστικής προσέγγισης και η έλλειψη πόρων και εξοπλισμού εξακολουθούν να παρεμποδίζουν σοβαρά την πραγματική διερεύνηση. Δεν υπάρχει σταθερό μητρώο ερευνών, διώξεων και καταδικαστικών αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα. Η διαφθορά επικρατεί ακόμη σε πολλούς τομείς και εξακολουθεί να αποτελεί ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα.

Η Αλβανία έχει ενισχύσει περαιτέρω το νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία των μειονοτήτων. Σημειώθηκε πρόοδος σε ορισμένους βασικούς τομείς προτεραιότητας, όπως η ενίσχυση της προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών μέσω της θέσπισης συνολικού νόμου, η βελτίωση των συνθηκών κράτησης των φυλακισμένων και η ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων της κράτησης. Η πρόοδος στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν ωστόσο ανομοιογενής και εμφανίστηκαν νέες ανησυχίες σε ορισμένους τομείς, όπως της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, όπου η ανεξαρτησία των εκδοτών εξακολουθεί να προσκρούσει σε πολιτικά και εμπορικά συμφέροντα. Η αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή των νομοθετικών και πολιτικών μέσων που διέπουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και η προστασία των μειονοτήτων πρέπει να ενισχυθούν ουσιαστικά.

Τα δικαιώματα ιδιοκτησίας παραμένουν ένα θέμα που προκαλεί σοβαρές ανησυχίες. Ελάχιστη ήταν η πρόοδος που σημειώθηκε για τη θέσπιση και εφαρμογή συνεκτικής μεταρρυθμιστικής στρατηγικής στον τομέα της ιδιοκτησίας και σχεδίου δράσης. Αυτή είναι μία βασική προτεραιότητα της Γνώμης. Η διάχυση των ευθυνών και η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των διαφόρων θεσμών παρεμποδίζει την πραγματική εφαρμογή της πολιτικής και προκαλεί νομική αβεβαιότητα και συστημικό κίνδυνο διαφθοράς.

Σημειώθηκε μερική πρόοδος όσον αφορά την αντιμετώπιση των βασικών προτεραιοτήτων που απαιτούν την ενίσχυση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως για τις γυναίκες, τα παιδιά και τους Ρομά, και την αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών κατά των διακρίσεων. Στον τομέα αυτό σημειώθηκαν εξελίξεις, όπως η θέσπιση της νέας εθνικής στρατηγικής για την ισότητα των φύλων και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, η έναρξη εφαρμογής του νόμου για την προστασία από τις διακρίσεις. Εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα κενά νομοθεσίας, κυρίως όσον αφορά τα άτομα με αναπηρία, και η Αλβανία πρέπει να διασφαλίσει τη συνεκτική εφαρμογή των υφιστάμενων νομοθετικών μέσων και μέσων άσκησης πολιτικής. Είναι αναγκαίο να αυξηθεί η γενική ευαισθητοποίηση όσον αφορά τη νομοθεσία κατά των διακρίσεων και τον μηχανισμό υποβολής καταγγελιών. Εξακολουθούν να υφίστανται ανησυχίες για τις συνεχιζόμενες διακρίσεις εις βάρος ορισμένων ευάλωτων ομάδων, όπως των λεσβιών, των ομοφυλόφιλων, των αμφιφυλόφιλων, των διεμφυλικών και των Ρομά. Οι κοινότητα των Ρομά εξακολουθεί να είναι περιθωριοποιημένη και στερείται πρόσβασης στην κοινωνική προστασία και τις υπηρεσίες.

Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος για την αντιμετώπιση βασικών προτεραιοτήτων όσον αφορά τη βελτίωση της μεταχείρισης των κρατουμένων και την εφαρμογή των συστάσεων του διαμεσολαβητή στον τομέα αυτό. Έχουν ληφθεί μέτρα για να βελτιωθούν οι συνθήκες κράτησης και να συστηματοποιηθεί η παρακολούθηση των συστάσεων του διαμεσολαβητή. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν αναφορές για περιπτώσεις κακομεταχείρισης, ιδίως κατά τη σύλληψη και κράτηση σε αστυνομικά τμήματα. Η μεταχείριση των ψυχασθενών παραβατών πρέπει να βελτιωθεί ακόμη. Η έλλειψη μόνιμης κατάλληλης λύσης για την τοποθέτηση των κρατουμένων που ακολουθούν υποχρεωτική ιατρική αγωγή εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα.

Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η Αλβανία συνέχισε να συμβάλλει στην περιφερειακή σταθερότητα προωθώντας ευνοϊκές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες και τους περιφερειακούς εταίρους. Διαθέτει πλέον καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης με όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Η χώρα συνέχισε να συμμετέχει ενεργά στις πρωτοβουλίες περιφερειακής συνεργασίας, μεταξύ άλλων, στη διαδικασία συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP), στο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας (RCC) και στη Συμφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA).

Όσον αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η διμερής συμφωνία περί ασυλίας που έχει συναφθεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι σύμφωνη με τις κοινές θέσεις και τις κατευθυντήριες αρχές της ΕΕ. Η χώρα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τη θέση της ΕΕ.

Όσον αφορά την οικονομία της Αλβανίας, η μακροοικονομική σταθερότητα και ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης διατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια και την επομένη της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Ωστόσο, η πολιτική στασιμότητα εμπόδισε την ικανότητα της κυβέρνησης να εφαρμόσει τις απαιτούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η οικονομία σημείωσε αύξηση 3,8% το 2010, χάρη στις εξαγωγές, ενώ η εγχώρια ζήτηση ήταν υποτονική. Η νομισματική πολιτική κατόρθωσε με επιτυχία να διατηρήσει σταθερό τον πληθωρισμό, παρά τις υψηλές διεθνείς τιμές των βασικών προϊόντων. Οι ελλείψεις όσον αφορά την εκτελεστότητα των συμβάσεων και το κράτος δικαίου, μαζί με την ανεπαρκή υποδομή, τους ανεπαρκείς ανθρώπινους πόρους και την άτυπη οικονομία εξακολουθούν να παρεμποδίζουν την οικονομική ανάπτυξη.

Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Αλβανία σημείωσε σχετική πρόοδο στην πορεία προς τη δημιουργία λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς με τη μείωση του δημοσιονομικού και του εξωτερικού ελλείμματος και τη συγκράτηση των πληθωριστικών προσδοκιών, που ενίσχυσαν τη μακροοικονομική σταθερότητα. Η Αλβανία θα πρέπει να είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς εντός της Ένωσης μεσοπρόθεσμα, εφόσον επιταχύνει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων ενισχύοντας το νομικό σύστημα και το υλικό και ανθρώπινο κεφάλαιο.

Παρά την αυξημένη πόλωση του πολιτικού κλίματος, διατηρήθηκε ευρεία συναίνεση σχετικά με τα βασικά χαρακτηριστικά μιας οικονομίας της αγοράς. Η αλβανική οικονομία εξακολούθησε να αναπτύσσεται, αν και με αργότερο ρυθμό και παρά την ασθενή οικονομική κατάσταση των σημαντικότερων εμπορικών εταίρων. Η νομισματική πολιτική παρέμεινε υγιής και επέτρεψε να διατηρηθεί η σταθερότητα των τιμών, ενώ ο πληθωρισμός παρέμεινε στο πλαίσιο του φάσματος των τιμών που είχαν καθοριστεί ως στόχος. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και η δημοσιονομική ανισορροπία μειώθηκαν το 2010. Η κρατική παρέμβαση στην οικονομία είναι μικρή και οι επιχορηγήσεις εξακολουθούν να είναι περιορισμένες. Ο τραπεζικός τομέας παραμένει σε ικανοποιητικά επίπεδα κεφαλαιοποίησης και ρευστότητας. Σημειώθηκε σχετική πρόοδος στην περαιτέρω διευκόλυνση της εισόδου στην αγορά. Η ΕΕ εξακολουθεί να είναι ο βασικός εμπορικός και επενδυτικός εταίρος της Αλβανίας.

Ωστόσο, δεν έχει επιτευχθεί διαρκής μείωση του σχετικά υψηλού δημόσιου χρέους. Η περαιτέρω μείωση των εξωτερικών ανισορροπιών μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη, ιδίως εάν συνεχιστεί η μείωση των εμβασμάτων των εργαζομένων στο εξωτερικό. Οι επιδόσεις της αγοράς εργασίας επιδεινώθηκαν το 2010, ενώ η ανεργία παραμένει υψηλή. Η εφαρμογή των διαδικασιών πτώχευσης παραμένει ανεπαρκής, ενώ το ανίσχυρο κράτος δικαίου παρεμποδίζει την εκτελεστότητα των συμβάσεων και το επιχειρηματικό περιβάλλον γενικά. Το πρόβλημα των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας παραμένει άλυτο. Το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο τραπεζικό σύστημα εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία. Οι επενδύσεις σε ανθρώπινους πόρους και υποδομές παραμένουν ελλιπείς. Ο άτυπος τομέας εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα. Η συγκέντρωση της παραγωγής σε ορισμένους τομείς και αγορές εξαγωγών καθιστά την οικονομία ευπρόσβλητη σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς.

Η Αλβανία σημείωσε σχετική πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση της ικανότητάς του να αναλάβει τις υποχρεώσεις του μέλους, ιδίως στους τομείς της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, της επιχειρηματικής και βιομηχανικής πολιτικής, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας, των εξωτερικών σχέσεων και του δημοσιονομικού ελέγχου. Η πρόοδος είναι περιορισμένη σε άλλους τομείς όπως στους τομείς της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων, των δημόσιων συμβάσεων, της νομοθεσίας περί διανοητικής ιδιοκτησίας, της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης, καθώς και της ενέργειας, του περιβάλλοντος και των αεροπορικών μεταφορών. Γενικά, απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα εφαρμογής και επιβολής της νομοθεσίας. Απαιτούνται επιπλέον προσπάθειες προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη υλοποίηση των δεσμεύσεων δυνάμει της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης.

Στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά την τυποποίηση. Πρέπει να δημιουργηθεί ένας φορέας εποπτείας της αγοράς. Στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων, σημειώθηκε μικρή πρόοδος και οι προετοιμασίες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα του δικαιώματος εγκατάστασης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, κυρίως στον τομέα των ταχυδρομικών υπηρεσιών. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων όσον αφορά το νομοθετικό πλαίσιο για τα συστήματα πληρωμών και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την αποτελεσματική εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και του οικονομικού εγκλήματος.

Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων. Η θεσμική ικανότητα παραμένει περιορισμένη και παρατηρείται έλλειψη σαφούς καθορισμού και κατανομής των αρμοδιοτήτων σε όλους τους φορείς δημοσίων συμβάσεων. Οι προετοιμασίες σ’ αυτό τον τομέα έχουν προχωρήσει μετρίως. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα του εταιρικού δικαίου. Ωστόσο, η ικανότητα του εθνικού συμβουλίου λογιστικής και η επιχειρησιακή ανεξαρτησία της επιτροπής δημόσιας εποπτείας παραμένει ανεπαρκής. Στον τομέα της νομοθεσίας περί διανοητικής ιδιοκτησίας σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος και οι προετοιμασίες δεν έχουν προχωρήσει πολύ. Περιορισμένη παραμένει η πραγματική επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Η Αλβανία δεν κατάφερε να εκπληρώσει εγκαίρως την υποχρέωσή της δυνάμει της ΣΣΣ να εξασφαλίσει ένα επίπεδο προστασίας εφάμιλλο με το επίπεδο προστασίας στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής της νομοθεσίας. Μέτρια ήταν η πρόοδος στον τομέα του ανταγωνισμού, όσον αφορά τόσο τα μονοπώλια όσο και τις κρατικές ενισχύσεις. Ωστόσο, οι αρμόδιες αρχές δεν διαθέτουν την κατάλληλη διοικητική ικανότητα. Πρέπει να διασφαλιστεί η επιχειρησιακή ανεξαρτησία της επιτροπής κρατικών ενισχύσεων. Οι προετοιμασίες σ’ αυτό τον τομέα διεξάγονται απρόσκοπτα.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Το κανονιστικό πλαίσιο για τη διαχείριση του κινδύνου και η κεφαλαιακή επάρκεια βελτιώθηκαν. Η ικανότητα εποπτείας στον μη τραπεζικό τομέα παραμένει ανεπαρκής.

Στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης η πρόοδος ήταν ανομοιογενής. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο και η ελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρονικών επικοινωνιών βελτιώνονται. Ωστόσο, η νομοθεσία για τα μέσα ενημέρωσης δεν έχει εναρμονισθεί ακόμη με την οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων και η ικανότητα της ρυθμιστικής αρχής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης παραμένει ανεπαρκής. Οι προετοιμασίες σ’ αυτό τον τομέα έχουν προχωρήσει πολύ.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης. Σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τη δημιουργία των υποδομών για την υλοποίηση της αγροτικής ανάπτυξης. Ωστόσο, η ικανότητα πραγματοποίησης αναλύσεων, καθώς και χάραξης και εφαρμογής πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης παραμένει ανεπαρκής. Σχετική, αν και ανομοιογενής, πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων και της κτηνιατρικής και φυτοϋγειονομικής πολιτικής. Η επιχειρησιακή ικανότητα της Εθνικής Αρχής Τροφίμων ενισχύθηκε σημαντικά και επήλθαν βελτιώσεις στο νομοθετικό πλαίσιο για τα θέματα ασφάλειας των τροφίμων και του κτηνιατρικού τομέα. Η συνολική ικανότητα και διυπηρεσιακή συνεργασία και ο καθορισμός των αρμοδιοτήτων παραμένουν ανεπαρκείς. Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της αλιείας, ιδίως όσον αφορά την εποπτεία και τον έλεγχο. Η εφαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου παραμένει περιορισμένη λόγω της έλλειψης ανθρώπινων και οικονομικών πόρων και ανεπαρκούς διοργανικής συνεργασίας.

Σχετική πρόοδος, αν και ανομοιογενής, σημειώθηκε στον τομέα της πολιτικής μεταφορών. Αν και η εναρμόνιση έχει προχωρήσει στους τομείς της διαχείρισης των οδικών και αεροπορικών μεταφορών, η ασφάλεια των πτήσεων εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία. Στους τομείς των σιδηροδρομικών και θαλάσσιων μεταφορών απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες. Στον τομέα της ενέργειας η πρόοδος ήταν περιορισμένη. Η ασφάλεια εφοδιασμού βελτιώθηκε κάπως, αλλά η μεταρρύθμιση της αγοράς στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί ουσιαστικά και θα απαιτηθούν περαιτέρω προσπάθειες για τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του τομέα. Η ικανότητα και η θεσμική ανεξαρτησία των ρυθμιστικών αρχών στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, του αερίου και της προστασίας από τις ακτινοβολίες πρέπει να ενισχυθούν. Οι προετοιμασίες σ’ αυτό τον τομέα προχωρούν με αργό ρυθμό.

Αν και σημειώθηκε σχετική πρόοδος όσον αφορά την εναρμόνιση της φορολογικής νομοθεσίας με το κεκτημένο και οι προετοιμασίες έχουν προχωρήσει, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες όσον αφορά τη διοικητική και τεχνική ικανότητα, μεταξύ άλλων στον τομέα της φορολογικής απάτης και φοροαποφυγής. Καμία πρόοδος δεν σημειώθηκε στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής. Στον τομέα των στατιστικών, σημειώθηκε πρόοδος, ιδίως όσον αφορά τις ταξινομήσεις και τη στατιστική υποδομή. Η πρόοδος όσον αφορά τις τομεακές στατιστικές ήταν ανομοιογενής.

Η πρόοδος στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και της απασχόλησης ήταν ανομοιογενής. Αν και σημειώθηκαν ορισμένες θετικές εξελίξεις στους τομείς της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, του κοινωνικού διαλόγου και της κοινωνικής προστασίας, εξακολουθούν να είναι υψηλά τα επίπεδα άτυπης εργασίας και αεργίας στην αγορά εργασίας. Η γενική εφαρμογή των πολιτικών παραμένει επίσης ανεπαρκής, ιδίως όσον αφορά την κοινωνική ένταξη. Οι προετοιμασίες σ’ αυτό τον τομέα έχουν προχωρήσει πολύ.

Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της επιχειρηματικής και βιομηχανικής πολιτικής, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου για τις επιχειρήσεις και την πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση. Δημιουργήθηκαν οργανισμοί για τη διευκόλυνση της καινοτομίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης. Οι προετοιμασίες σ’ αυτό τον τομέα προχωρούν.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων. Η ολοκλήρωση των οδικών αξόνων προχώρησε και η νέα ηλεκτρική διασύνδεση άρχισε να λειτουργεί.

Στον τομέα της περιφερειακής πολιτικής και του συντονισμού των διαρθρωτικών ταμείων σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για τη δημιουργία της αναγκαίας θεσμικής και διοικητικής υποδομής και την κατάρτιση σειράς ώριμων έργων στον τομέα της περιφερειακής ανάπτυξης. Οι προετοιμασίες σ’αυτό τον τομέα βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο.

Όσον αφορά τον δικαστικό τομέα και τα θεμελιώδη δικαιώματα, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα σημαντικά κενά παρά κάποιες προσπάθειες για την κατάρτιση νομοθεσίας σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Επιπλέον, η εφαρμογή νομοθετικών μέσων και μέσων άσκησης πολιτικής παραμένει γενικά ανεπαρκής και αποτελεί σημαντική πρόκληση. Η εναρμόνιση της Αλβανίας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και το κεκτημένο στον τομέα του δικαστικού συστήματος και των θεμελιωδών δικαιωμάτων βρίσκεται σε αρχικό στάδιο.

Η Αλβανία σημείωσε πρόοδο στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας. Η δυνατότητα ταξιδιών χωρίς θεωρήσεις στον χώρο Σένγκεν άρχισε να ισχύει από τον Δεκέμβριο του 2010 για τους πολίτες που είναι κάτοχοι βιομετρικών διαβατηρίων. Πρόοδος σημειώθηκε στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, κυρίως χάρη σε καλή διεθνή συνεργασία και εφαρμογή του νόμου «κατά της μαφίας» που προβλέπει την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες. Ωστόσο, το οργανωμένο έγκλημα παραμένει πρόβλημα. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την αποτελεσματική εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου και την ενίσχυση της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της Γνώμης της Επιτροπής. Μεταξύ άλλων, πρέπει να υπάρχει ένα αξιόπιστο μητρώο αποτελεσμάτων όσον αφορά τις προδραστικές έρευνες, διώξεις και, ενδεχομένως, καταδικαστικές αποφάσεις. Τα μέτρα για την αύξηση της εμπειρογνωσίας, την ενδυνάμωση του ρόλου των ανακριτών και τη συνεργασία των οργάνων επιβολής του νόμου πρέπει να συνεχιστούν δραστήρια. Πρέπει να ενταθούν και να διεξάγονται συστηματικά οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και για την προστασία των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων, και να ενισχυθεί το νομικό πλαίσιο για την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες.

Πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά την ικανότητα εφαρμογής του κεκτημένου στον τομέα της επιστήμης και της έρευνας. Η διοικητική ικανότητα όσον αφορά τη συμμετοχή στο 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο στον τομέα της έρευνας βελτιώθηκε, αν και η εθνική ερευνητική ικανότητα παραμένει περιορισμένη. Στους τομείς της εκπαίδευσης και του πολιτισμού σημειώθηκε σχετική πρόοδος, ιδίως όσον αφορά την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.

Μικρή γενικά πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά την εναρμόνιση της νομοθεσίας στον τομέα του περιβάλλοντος. Η γενική εφαρμογή και επιβολή της νομοθεσίας παρουσιάζει αδυναμίες. Η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και η συνεργασία μεταξύ των θεσμικών οργάνων απαιτεί περαιτέρω προσπάθειες. Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, η Αλβανία δεν σημείωσε γενικά πρόοδο και η θεσμική ικανότητα παραμένει πολύ περιορισμένη.

Σχετική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών και της υγείας. Επίσης, σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τη ρύθμιση για την προστασία των καταναλωτών και την εφαρμογή της. Το νομοθετικό πλαίσιο βελτιώθηκε γενικά. Όσον αφορά τη δημόσια υγεία, η νομοθεσία για την υγειονομική περίθαλψη σημείωσε πρόοδο και στους τομείς των μεταδοτικών ασθενειών και της ψυχικής υγείας σημειώθηκαν θετικές εξελίξεις. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη ανισότητες όσον αφορά την πρόσβαση στην πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη.

Στον τομέα της τελωνειακής ένωσης, σημειώθηκε σχετική πρόοδος όσον αφορά την εναρμόνιση της νομοθεσίας και οι προετοιμασίες σ’ αυτό τον τομέα προχωρούν. Ωστόσο, η χρήση τιμών αναφοράς για τον καθορισμό της δασμολογητέας αξίας παραμένει σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με τα πρότυπα της ΕΕ και απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες όσον αφορά τις απλουστευμένες διαδικασίες και τη διευκόλυνση του εμπορίου. Η ικανότητα επιβολής της νομοθεσίας και η διαχείριση των ανθρώπινων πόρων παραμένουν ανεπαρκείς.

Σημειώθηκε σχετική πρόοδος στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων, ιδίως όσον αφορά την κοινή εμπορική πολιτική. Πρέπει να ενισχυθεί η θεσμική και διοικητική ικανότητα. Πραγματοποιήθηκε πρόοδος στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Η χώρα ευθυγραμμίστηκε με τις περισσότερες δηλώσεις και κοινές θέσεις της ΕΕ και συνέχισε να συμμετέχει στις επιχειρήσεις ΕΠΑΑ.

Όσον αφορά τον δημοσιονομικό έλεγχο, σημειώθηκε πρόοδος. Το βασικό νομικό πλαίσιο για τον δημόσιο εσωτερικό οικονομικό έλεγχο και η κεντρική δημοσιονομική επιθεώρηση βελτιώθηκαν. Η διοικητική ικανότητα στον τομέα του εσωτερικού ελέγχου πρέπει να ενισχυθεί. Οι προετοιμασίες στον τομέα της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ βρίσκονται σε αρχικό στάδιο.

Στον τομέα των οικονομικών και δημοσιονομικών διατάξεων, έχουν καθοριστεί οι θεμελιώδεις αρχές και οι θεσμοί των σχετικών τομέων πολιτικής που επηρεάζουν το σύστημα ιδίων πόρων. Το διοικητικό πλαίσιο για την εφαρμογή των κανόνων περί ιδίων πόρων δεν έχει ακόμη δημιουργηθεί.

Βοσνία-Ερζεγοβίνη

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων.

Στους τομείς της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, ένα έτος μετά τις βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 3 Οκτωβρίου 2010, η διαδικασία θέσπισης εκτελεστικών και νομοθετικών αρχών μένει να ολοκληρωθεί με τον σχηματισμό κυβέρνησης κρατικού επιπέδου. Αυτή η μεγάλη καθυστέρηση εμπόδισε την πρόοδο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης όσον αφορά πολλές από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Η έλλειψη αξιόπιστης διαδικασίας για την εναρμόνιση του Συντάγματος με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου εξακολουθεί να προκαλεί σοβαρή ανησυχία. Η πρώτη διοργανική ομάδα εργασίας, η οποία δημιουργήθηκε για την εφαρμογή της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) στην υπόθεση Sejdić-Finci[21], δεν κατάφερε να επιτύχει καμία συμφωνία. Η δημιουργία νέας ομάδας εργασίας, σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου Υπουργών, εκκρεμεί.

Η Εθνοσυνέλευση της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας (RSNA) εξέδωσε συμπεράσματα και απόφαση για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος σχετικά με τους δικαστικούς θεσμούς στο επίπεδο του κράτους. Μετά την προσπάθεια διαμεσολάβησης που καταβλήθηκε από την ΕΕ, η Εθνοσυνέλευση της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας κατήργησε την απόφαση για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος και τροποποίησε τα συμπεράσματα την 1η Ιουνίου. Στο καθιερωμένο πλαίσιο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ξεκίνησε διαρθρωμένο διάλογο με την ΕΕ σχετικά με τη δικαιοσύνη.

Η διοικητική ικανότητα του Κοινοβουλίου βελτιώθηκε, αλλά η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των Κοινοβουλίων στο επίπεδο του κράτους και των οντοτήτων και οι πολιτικές διαφωνίες μεταξύ των οντοτήτων συνέχισαν να εμποδίζουν τις εργασίες της κοινοβουλευτικής συνέλευσης. Η λειτουργία των κυβερνητικών θεσμών, σε διάφορα επίπεδα, εξακολούθησε να πλήττεται από την κατακερματισμένη και μη συντονισμένη χάραξη πολιτικών. Τα τρία μέλη της προεδρίας βελτίωσαν τις προσπάθειες που καταβάλλουν για την από κοινού χάραξη και εφαρμογή πολιτικής, αλλά ο συντονισμός της εξωτερικής πολιτικής εξακολούθησε να παραμένει αντικείμενο διαφωνιών όσον αφορά ορισμένα θέματα. Δεν έχει θεσπιστεί ακόμη αποτελεσματικός συντονιστικός μηχανισμός μεταξύ κράτους και οντοτήτων όσον αφορά θέματα της ΕΕ, ούτε και για τον προγραμματισμό της χρηματοδοτικής βοήθειας βάσει του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ).

Στον τομέα της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης πραγματοποιήθηκε περιορισμένη πρόοδος. Η εφαρμογή της στρατηγικής για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης συνεχίζεται. Ωστόσο, ο συντονισμός μεταξύ των διαφόρων διοικητικών υπηρεσιών παραμένει ανεπαρκής και η διαδικασία μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης δεν διαθέτει την απαιτούμενη πολιτική στήριξη. Απαιτούνται σταθερές προσπάθειες για να αποτρέπονται οι πολιτικές παρεμβάσεις. Υπάρχει διαμεσολαβητής σε κρατικό επίπεδο, αλλά τα προβλήματα προσλήψεων και οι οικονομικοί περιορισμοί εμποδίζουν την αποτελεσματικότητά του. Η καθιέρωση επαγγελματικής, υπόλογης, διαφανούς και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης βασισμένης σε αξιοκρατικά κριτήρια και στις ικανότητές της παραμένει ένα θέμα που πρέπει να ρυθμιστεί.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση του δικαστικού συστήματος. Μεταξύ της ΕΕ και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, ξεκίνησε διαρθρωμένος διάλογος σχετικά με τη δικαιοσύνη που αποσκοπεί στην εξασφάλιση ανεξάρτητου, αποτελεσματικού, αμερόληπτου και υπόλογου δικαστικού συστήματος. Η εφαρμογή της στρατηγικής για τη μεταρρύθμιση του τομέα της δικαιοσύνης και της στρατηγικής για τα εγκλήματα πολέμου πρέπει να επισπευσθεί. Έχουν ληφθεί μέτρα για να μειωθούν οι συσσωρευμένες εκκρεμείς υποθέσεις, ιδιαίτερα οι υποθέσεις λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφελείας, αλλά ο συνολικός αριθμός των εκκρεμουσών υποθέσεων παραμένει υψηλός. Ο κατακερματισμός του νομικού πλαισίου σε όλα τα δικαιοδοτικά όργανα θέτει σημαντικά νομοθετικά και οικονομικά βάρη στον δικαστικό τομέα. Η έλλειψη ορθολογικών αρμοδιοτήτων στον τομέα του προϋπολογισμού συνεχίζει να επηρεάζει την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα του δικαστικού σώματος. Οι συχνές πολιτικές επιθέσεις στο δικαστικό σώμα και οι συσσωρευμένες εκκρεμείς υποθέσεις εξακολουθούν να προκαλούν σοβαρή ανησυχία.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει επιτύχει πολύ περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα και είναι ενδημική σε όλο τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Η εφαρμογή της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης για την πάταξη της διαφθοράς παραμένει ανεπαρκής. Η αρχή για την καταπολέμηση της διαφθοράς δεν έχει ακόμη αρχίσει να λειτουργεί πλήρως. Η δικαστική συνέχεια που δίδεται σε υποθέσεις διαφθοράς συνέχισε να είναι αργή, και περιορισμένος μόνο αριθμός υποθέσεων διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο γίνεται αντικείμενο δίωξης. Η ανεπαρκής εφαρμογή της νομοθεσίας και τα προβλήματα συντονισμού μεταξύ των οντοτήτων εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη πρέπει να αναλάβει ισχυρότερη πολιτική δέσμευση και αποφασιστική δράση κατά της διαφθοράς.

Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η προστασία των μειονοτήτων διασφαλίζεται σε ευρεία κλίμακα. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει επικυρώσει τις κυριότερες διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά η εφαρμογή τους καθυστερεί.

Τα αστικά και πολιτικά δικαιώματα γίνονται συνολικά σεβαστά. Έχει σημειωθεί ελάχιστη πρόοδος όσον αφορά την εναρμόνιση των ποινικών κυρώσεων στη χώρα. Η θέσπιση του νόμου-πλαίσιο για τη δωρεάν παροχή νομικής συνδρομής, η οποία απαιτείται για την τήρηση από τη χώρα της Ευρωπαϊκής Σύμβασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων (ΕΣΑΔ), εξακολουθεί να εκκρεμεί. Πρέπει να διασφαλιστεί η πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε περίπτωση αστικών και ποινικών υποθέσεων. Έχουν σημειωθεί ορισμένες βελτιώσεις στις συνθήκες των φυλακών, ιδιαίτερα στα ψυχιατρικά κέντρα, αλλά ο υπερβολικός αριθμός κρατουμένων και η κακομεταχείρισή τους είναι προβλήματα που δεν έχουν ακόμη επιλυθεί.

Η ελευθερία έκφρασης και των μέσων ενημέρωσης, η ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, καθώς και η ελευθερία θρησκεύματος προβλέπονται από το σύνταγμα του κράτους και των οντοτήτων. Ωστόσο, απαιτείται καλύτερη εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. Οι δραστηριότητες αυτορρύθμισης του Συμβουλίου Τύπου έχουν βελτιωθεί. Οι καταγγελίες πολιτών στο Συμβούλιο Τύπου για παραβιάσεις του κώδικα για τον Τύπο αυξάνονται ολοένα και περισσότερο. Η ικανότητα του Συμβουλίου Τύπου να επιβάλει επαγγελματικά πρότυπα παρεμποδίζεται από την έλλειψη πόρων. Συνεχίζονται οι πολιτικές πιέσεις που ασκούνται στα μέσα ενημέρωσης, όπως και οι εθνοτικές προκαταλήψεις. Επίσης συνεχίζονται οι περιπτώσεις εκφοβισμού δημοσιογράφων. Η εφαρμογή της μεταρρύθμισης του τομέα των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων παραμένει σε εκκρεμότητα. Η ανεξαρτησία της ρυθμιστικής υπηρεσίας στον τομέα των επικοινωνιών συνέχισε να υπονομεύεται και οι διορισμοί του διοικητικού συμβουλίου παραμένουν σε εκκρεμότητα. Η ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών απαιτεί περισσότερη στήριξη και η χορήγηση χρηματοδοτικών πόρων πρέπει να υπόκειται σε μεγαλύτερη διαφάνεια.

Τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα διασφαλίζονται από το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, αλλά η εφαρμογή τους παραμένει ανεπαρκής λόγω του κατακερματισμού των επιπέδων αρμοδιότητας. Έχει θεσπιστεί συνολικός νόμος κατά των διακρίσεων σε κρατικό επίπεδο, αλλά η εμβέλειά του είναι μάλλον περιορισμένη και η εφαρμογή του ανεπαρκής. Πρέπει να βελτιωθεί η προστασία των γυναικών έναντι της βίας, καθώς και η κοινωνική προστασία των παιδιών. Όσον αφορά τις διεθνοτικές σχέσεις, ο αριθμός των χωριστών σχολείων («δύο συστεγαζόμενων σχολείων») και των μονοεθνοτικών σχολείων εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία, παρά τη σύσταση συντονιστικού φορέα στο πλαίσιο της Ομοσπονδίας. Το σύστημα των κοινωνικών παροχών βασίζεται σε δικαιώματα μάλλον παρά σε ανάγκες, γεγονός που έχει δυσμενείς συνέπειες για τις συνθήκες διαβίωσης των ευάλωτων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των διανοητικά αναπήρων. Ο κοινωνικός διάλογος και η άσκηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων συνέχισαν να παρεμποδίζονται από την έλλειψη αναγνώρισης των κοινωνικών εταίρων σε επίπεδο κράτους και από τον κατακερματισμό του νομοθετικού πλαισίου.

Ο σεβασμός και η προστασία των μειονοτήτων[22], καθώς και των πολιτιστικών δικαιωμάτων διασφαλίζονται σε ευρεία κλίμακα. Έχει σημειωθεί πρόοδος στην εφαρμογή σχεδίων δράσης όσον αφορά τη στέγαση και την απασχόληση των Ρομά. Πρέπει να πολλαπλασιαστούν οι προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την υγεία και την εκπαίδευση και για να βελτιωθούν οι πόροι και η βιωσιμότητα των σχεδίων δράσης. Η μειονότητα των Ρομά εξακολουθεί να διαβιώνει υπό πολύ δυσχερείς συνθήκες και εξακολουθεί να υπόκειται σε διακρίσεις. Η έλλειψη ληξιαρχικής πράξης γέννησης και δωρεάν πρόσβασης σε νομική συνδρομή για ληξιαρχική εγγραφή εξακολουθεί να παρακωλύει την άσκηση των βασικών κοινωνικών και οικονομικών τους δικαιωμάτων. Πρέπει να ληφθούν συμπληρωματικά μέτρα για να βελτιωθεί η εφαρμογή του νόμου για τις εθνικές μειονότητες και για να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα των μειονοτήτων.

Έχει επιτευχθεί σχετική πρόοδος όσον αφορά τους πρόσφυγες και τους εκτοπισθέντες στο εσωτερικό της χώρας. Έχει θεσπιστεί η αναθεωρημένη στρατηγική για τη στήριξη της διαδικασίας επιστροφής και τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του παραρτήματος 7 της ειρηνευτικής συμφωνίας Ντέιτον/Παρισιού. Έχουν ληφθεί μέτρα για την εφαρμογή της στρατηγικής αυτής, κυρίως όσον αφορά τη χρηματοδότηση έργων για τις ευάλωτες ομάδες που ζουν σε συλλογικά κέντρα διαμονής. Ωστόσο, οι διαδικασίες χορήγησης βοήθειας για την επιστροφή δεν έχει ακόμη θεσπιστεί πλήρως. Η έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης και πρόσβασης στην κοινωνική προστασία συνεχίζει να παρεμποδίζει τη βιωσιμότητα της επιστροφής και την ένταξη στις τοπικές κοινωνίες.

Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η εφαρμογή της ειρηνευτικής συμφωνίας Ντέιτον/Παρισίων συνεχίστηκε, αλλά οι πολιτικοί ηγέτες της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης αμφισβήτησαν επανειλημμένα την εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Η συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία διατηρήθηκε σε ικανοποιητικό επίπεδο.

Η εντολή του Ειδικού Εντεταλμένου της ΕΕ μεταβιβάστηκε από το Γραφείο του Υπάτου Εκπροσώπου σε έναν και αποκλειστικό εκπρόσωπο της ΕΕ ο οποίος ασκεί διπλή αρμοδιότητα, ως Ειδικός Εντεταλμένος της ΕΕ και ως επικεφαλής της αντιπροσωπείας της ΕΕ.

Η συνεργασία μεταξύ των δικαστηρίων και των εισαγγελικών αρχών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Κροατίας και της Σερβίας συνεχίζεται. Επίσης, συνεχίζεται η εφαρμογή διμερών συμφωνιών για την αμοιβαία αναγνώριση και την εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων σε ποινικές υποθέσεις. Ωστόσο, οι προσπάθειες δίωξης υποθέσεων εγκλημάτων πολέμου συνέχισαν να προσκρούουν στα νομικά εμπόδια του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας σχετικά με την έκδοση.

Όσον αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η διμερής συμφωνία περί ασυλίας που έχει συναφθεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν συνάδει με τις κοινές θέσεις και τις κατευθυντήριες αρχές της ΕΕ. Η χώρα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τη θέση της ΕΕ.

Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί όσον αφορά τη διαδικασία της δήλωσης του Σαράγιεβο. Μετά τις συνεδριάσεις του Ιουνίου και του Σεπτεμβρίου 2011, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Κροατία, το Μαυροβούνιο και η Σερβία συμφώνησαν για ορισμένα θέματα, συμπεριλαμβανομένου του κειμένου κοινής δήλωσης που πρέπει να υπογραφεί σε υπουργική διάσκεψη στο Βελιγράδι.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη συνέχισε να συμμετέχει ενεργά σε πρωτοβουλίες περιφερειακής συνεργασίας, συγκεκριμένα στο πλαίσιο της διαδικασίας συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP), του Συμβουλίου Περιφερειακής Συνεργασίας (RCC), και της συμφωνίας ελευθέρων συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA). Οι σχέσεις της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με τους γείτονές της αναπτύχθηκαν περαιτέρω. Τον Σεπτέμβριο, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εξέδωσε απόφαση με την οποία αναγνωρίζει τις τελωνειακές σφραγίδες του Κοσσυφοπεδίου. Ωστόσο, εξακολουθούν να παραμένουν ανοικτά ορισμένα προβλήματα συνοριακού χαρακτήρα με τις γειτονικές χώρες.

Το 2011, επιταχύνθηκε ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης μετά από τη μέτρια ανάπτυξη που είχε σημειώσει το 2010. Ωστόσο, η ανάκαμψη εξακολουθεί να είναι περιορισμένη και οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εξωτερική ζήτηση. Η ανεργία παρέμεινε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η δημοσιονομική κατάσταση βελτιώθηκε κάπως χάρη στην εφαρμογή μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής στο πλαίσιο του προγράμματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και στην αύξηση των εσόδων. Ωστόσο, η μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική σταθερότητα προσέκρουσε σε σοβαρά εμπόδια λόγω της μη θέσπισης του γενικού πλαισίου για τις δημοσιονομικές πολιτικές 2011-2013. Η δέσμευση για τη λήψη μέτρων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και για την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών ήταν ανεπαρκής και ανομοιογενής στη χώρα, και η ποιότητα των δημόσιων οικονομικών παραμένει χαμηλή.

Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειώσει μικρή περαιτέρω πρόοδο προς τη δημιουργία λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς. Πρέπει να καταβληθούν σημαντικές περαιτέρω μεταρρυθμιστικές προσπάθειες ώστε να μπορέσει η χώρα να αντιμετωπίσει μακροπρόθεσμα τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις τη αγοράς στο πλαίσιο της Ένωσης.

Η ανάκαμψη οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εξωτερική ζήτηση, αλλά και η εγχώρια ζήτηση επιταχύνθηκε επίσης, υποστηριζόμενη από την επανέναρξη πιστωτικών δραστηριοτήτων. Η βιομηχανική παραγωγή σημειώνει αύξηση. Οι εμπορικές δραστηριότητες αυξήθηκαν σημαντικά και το επίπεδο της εμπορικής ολοκλήρωσης με την ΕΕ παραμένει υψηλό. Η οικονομική και νομισματική σταθερότητα έχει διατηρηθεί. Η ρύθμιση σχετικά με το νομισματικό συμβούλιο συνέχισε να παρουσιάζει υψηλό βαθμό αξιοπιστίας. Στο επιχειρηματικό περιβάλλον μπορούν να αναφερθούν ορισμένες βελτιώσεις όσον αφορά την καταχώριση των επιχειρήσεων και γενικότερα τον εξορθολογισμό των διοικητικών διαδικασιών.

Ωστόσο, η μη θέσπιση του γενικού πλαισίου για τις δημοσιονομικές πολιτικές 2011-2013 παρακώλυσε σοβαρά τη διατηρησιμότητα και την αξιοπιστία της δημοσιονομικής πολιτικής στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και άφησε τις δημοσιονομικές αρχές χωρίς καμία συμφωνία όσον αφορά τη γενικότερη δημοσιονομική γραμμή. Το πολιτικό αδιέξοδο της χώρας οδήγησε στη σημαντική καθυστέρηση της έγκρισης του προϋπολογισμού 2011 σε επίπεδο κράτους και στην αναβολή περαιτέρω συζητήσεων με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την εφαρμογή της συμφωνίας stand-by. Η ποιότητα των δημόσιων οικονομικών παρέμεινε χαμηλή και οι τρέχουσες δαπάνες αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος του ΑΕΠ. Οι ανισορροπίες στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, και ιδιαίτερα το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών και ο πληθωρισμός έχουν αυξηθεί. Το επιχειρηματικό περιβάλλον συνέχισε να επηρεάζεται από τις διοικητικές ανεπάρκειες και το ανίσχυρο κράτος δικαίου. Καμία πρόοδος δεν έχει σημειωθεί όσον αφορά τα σχέδια ιδιωτικοποίησης, την αναδιάρθρωση των δημόσιων επιχειρήσεων και την ελευθέρωση των βιομηχανιών δικτύου. Η παραγωγική ικανότητα και η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας παρέμειναν χαμηλές, διότι δεν υπήρξε κατάλληλη εκμετάλλευση των εγχώριων αναπτυξιακών πηγών. Οι διαρθρωτικές δυσκαμψίες, όπως οι υψηλοί συντελεστές κοινωνικών εισφορών, οι κακώς στοχοθετημένες κοινωνικές παροχές και η χαμηλή εργατική κινητικότητα εξακολουθούν να παρεμποδίζουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας. Η ανεργία συνέχισε να είναι πολύ υψηλή και ο άτυπος τομέας παραμένει σοβαρό πρόβλημα.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο στην εναρμόνιση της νομοθεσίας και των πολιτικών της με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στους τομείς των διανοητικών δικαιωμάτων, των κρατικών ενισχύσεων, της έρευνας, του πολιτισμού, των μεταφορών, καθώς και σε αρκετά ζητήματα δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας. Πρέπει να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, προσώπων και υπηρεσιών, τα τελωνεία και τη φορολογία, τον ανταγωνισμό, τις δημόσιες συμβάσεις, την απασχόληση και τις κοινωνικές πολιτικές, την εκπαίδευση, τη βιομηχανία και τις ΜΜΕ, την ασφάλεια των τροφίμων, καθώς την κτηνιατρική και φυτοϋγειονομική πολιτική, το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή, την ενέργεια, την κοινωνία της πληροφορίας και τα μέσα ενημέρωσης, καθώς και τις στατιστικές.

Γενικά, η εφαρμογή της ενδιάμεσης συμφωνίας παρέμεινε ανομοιογενής. Η χώρα έχει παραβιάσει την ενδιάμεση συμφωνία, διότι δεν συμμορφώθηκε με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις. Η νομοθεσία περί κρατικών ενισχύσεων σε κρατικό επίπεδο, που απαιτεί συμμόρφωση με τη Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Υπουργών τον Αύγουστο, αλλά η έγκρισή της από το Κοινοβούλιο εκκρεμεί. Ο νόμος περί απογραφής του πληθυσμού σε κρατικό επίπεδο, ο οποίος απαιτείται για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας είναι θέμα προτεραιότητας και πρέπει να θεσπιστεί.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειώσει σχετική πρόοδο σε τομείς της εσωτερικής αγοράς. Όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, πραγματοποιήθηκε πρόοδος όσον αφορά την εποπτεία των αγορών και την προστασία των καταναλωτών. Απαιτούνται ουσιώδεις προσπάθειες για την εναρμόνιση του νομικού πλαισίου με τη νομοθεσία της ΕΕ, τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας και την επίτευξη ενιαίου οικονομικού χώρου.

Στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων, των υπηρεσιών, καθώς και του δικαιώματος εγκατάστασης, έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος. Οι δύο οντότητες θέσπισαν εκτελεστικά μέτρα στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και βελτιώθηκε ο συντονισμός της εποπτείας των τραπεζών. Πρέπει να επιτευχθεί περαιτέρω η απλούστευση των διαδικασιών καταχώρισης των εταιρειών και η εναρμόνιση του νομοθετικού πλαισίου για τις ταχυδρομικές υπηρεσίες θα είναι καθοριστικής σημασίας.

Δεν πραγματοποιήθηκε καμία πρόοδος στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορία των κεφαλαίων. Απαιτείται περαιτέρω ευθυγράμμιση με το κεκτημένο, καθώς και εναρμόνιση της νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο. Στους τομείς των τελωνείων και της φορολογίας μπορεί να διαπιστωθεί ικανοποιητική πρόοδος, αλλά ανομοιογενής. Η συνέχιση της εναρμόνισης της νομοθεσίας και η ενίσχυση των ικανοτήτων για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή και η επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας είναι θέματα καθοριστικής σημασίας.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη πραγματοποίησε σχετική πρόοδο στον τομέα της επιβολής των κανόνων ανταγωνισμού. Δεν έχει σημειωθεί πρόοδος στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, ιδίως όσον αφορά την πλήρη εναρμόνιση του νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις. Η πρόοδος συνεχίστηκε στον τομέα των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.

Πραγματοποιήθηκε μικρή πρόοδος στον τομέα των κοινωνικών πολιτικών και των πολιτικών απασχόλησης, καθώς και στον τομέα της δημόσιας υγείας. Έγγραφα εθνικής στρατηγικής υπάρχουν ή έχουν αρχίσει να καταρτίζονται, αλλά οι πολιτικές και η νομοθεσία εξακολουθούν να παραμένουν κατακερματισμένες. Στον τομέα της εκπαίδευσης έχουν θεσπιστεί νόμοι πλαίσιο και στρατηγικές, αλλά η εφαρμογή τους βρίσκεται σε εκκρεμότητα. Υπήρξαν ορισμένες βελτιώσεις στον πολιτιστικό τομέα. Η πρόοδος συνέχισε στον τομέα της έρευνας και άρχισαν οι προετοιμασίες για τη συμμετοχή στην «Ένωση καινοτομίας». Οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου έχουν προχωρήσει περαιτέρω.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειώσει μικρή πρόοδο όσον αφορά τη συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα σε ορισμένες τομεακές πολιτικές. Όσον αφορά τη βιομηχανία και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), πρέπει ακόμη να θεσπιστεί εθνική αναπτυξιακή στρατηγική με στοιχεία βιομηχανικής πολιτικής και να εφαρμοστεί στρατηγική για τις ΜΜΕ. Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων, της κτηνιατρικής και φυτοϋγειονομικής πολιτικής και της αλιείας. Η πρόοδος στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης παρέμεινε περιορισμένη. Ο στενότερος συντονισμός μεταξύ κράτους και οντοτήτων για την εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο σ' αυτούς τους τομείς παραμένει στοιχείο καθοριστικής σημασίας. Η έλλειψη προόδου είχε αρνητικό αντίκτυπο στο εμπόριο γεωργικών προϊόντων.

Οι προετοιμασίες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στον τομέα του περιβάλλοντος παρέμειναν σε αρχικό στάδιο. Επίσης, πρέπει να θεσπιστεί εναρμονισμένο νομικό πλαίσιο για την περιβαλλοντική προστασία, καθώς και κρατική υπηρεσία περιβάλλοντος. Η διοικητική ικανότητα είναι ανεπαρκής και η οριζόντια και κάθετη επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων αρχών πρέπει να ενισχυθεί. Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για τη θέσπιση σχετικής εθνικής στρατηγικής, την ευθυγράμμισή της με το κεκτημένο και την αύξηση της ευαισθητοποίησης.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειώσει πρόοδο στον τομέα των μεταφορών. Έχουν σημειωθεί ορισμένες θετικές εξελίξεις όσον αφορά τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών, καθώς και τις οδικές, αεροπορικές, σιδηροδρομικές και εσωτερικές πλωτές μεταφορές. Ο νόμος για τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων δεν έχει ακόμη θεσπιστεί. Ο εκσυγχρονισμός των έργων υποδομής στον τομέα των μεταφορών είναι ένα θέμα που βρίσκεται σε εκκρεμότητα. Οι προετοιμασίες στον τομέα της ενέργειας δεν έχουν προχωρήσει πολύ. Ως συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη οφείλει να εφαρμόσει τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας. Έχει επιτευχθεί σχετική πρόοδος όσον αφορά την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στην περιφέρεια Brčko και τη συνολική επανεξέταση της νομοθεσίας για την ηλεκτρική ενέργεια σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης. Για να εξασφαλιστεί η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, πρέπει να διασφαλιστεί η λειτουργία εθνικής επιχείρησης διανομής σε όλη τη χώρα και να θεσπιστεί εκτενής ενεργειακή στρατηγική.

Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης είναι περιορισμένη. Η εναρμόνιση του νομικού πλαισίου για το κρατικό ραδιοτηλεοπτικό σύστημα παραμένει σε εκκρεμότητα. Οι προκλήσεις που εξακολουθούν να υφίστανται όσον αφορά την ανεξαρτησία της ρυθμιστικής αρχής επικοινωνιών, οι πολιτικές πιέσεις και ο αργός ρυθμός εφαρμογής της μεταρρύθμισης του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού συστήματος εξακολουθούν να προκαλούν σοβαρή ανησυχία.

Στον τομέα του δημοσιονομικού ελέγχου μπορεί να διαπιστωθεί σχετική πρόοδος. Σε επίπεδο κεντρικού κράτους και οντοτήτων υπάρχουν κεντρικές μονάδας εναρμόνισης και έχει αρχίσει η καθιέρωση του εσωτερικού ελέγχου. Όσον αφορά τα συστήματα χρηματοοικονομικής διαχείρισης και ελέγχου απαιτείται περαιτέρω ανάπτυξη. Η ανεξαρτησία της κρατικής ελεγκτικής υπηρεσίας εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία. Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα των στατιστικών σε σχέση με τις ταξινομήσεις και τα μητρώα. Οι τομεακές στατιστικές, όπως οι εθνικοί λογαριασμοί ή οι στατιστικές στον επιχειρηματικό και στον γεωργικό τομέα, πρέπει να βελτιωθούν. Η συνεργασία μεταξύ των εθνικών στατιστικών οργάνων στο επίπεδο του κράτους και των οντοτήτων και των λοιπών κρατικών οργανισμών εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής.

Όσον αφορά τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στους διάφορους τομείς. Στον τομέα της πολιτικής των θεωρήσεων, συνεχίστηκαν να αντιμετωπίζονται τα θέματα προτεραιότητας. Η εφαρμογή της συμφωνίας διευκόλυνσης που συνήφθη μεταξύ ΕΕ και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης για τη χορήγηση θεωρήσεων και της συμφωνίας επανεισδοχής συνεχίζεται ομαλά. Το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για ταξίδια στον χώρο Σένγκεν άρχισε να ισχύει από τον Δεκέμβριο του 2010 για τους πολίτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης που είναι κάτοχοι βιομετρικών διαβατηρίων.

Οι προετοιμασίες της χώρας στους τομείς της διαχείρισης των συνόρων, του ασύλου και της μετανάστευσης έχουν προχωρήσει. Το σύστημα ασύλου και διεθνούς προστασίας, ο έλεγχος των μεταναστευτικών ροών και η διυπηρεσιακή συνεργασία συνέχισαν να βελτιώνονται. Εντούτοις, απαιτείται ενίσχυση των υποδομών σε ορισμένα σημεία διέλευσης των συνόρων. Όσον αφορά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος. Η εφαρμογή της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες παραμένει περιορισμένη. Έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος όσον αφορά την καταπολέμηση των ναρκωτικών. Η απουσία αποτελεσματικής δικαστικής συνέχειας παρεμποδίζει την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών, η οποία παραμένει σοβαρό πρόβλημα.

Οι προετοιμασίες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στον τομέα της αστυνομίας προχωρούν. Η κατακερματισμός των αστυνομικών δυνάμεων της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης εξακολουθεί να υπονομεύει την αποτελεσματικότητα, τα αποτελέσματα, τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών. Η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος παραμένει ανεπαρκής, λόγω της έλλειψης αποτελεσματικού συντονισμού μεταξύ των οργάνων επιβολής του νόμου. Το οργανωμένο έγκλημα εξακολουθεί να προκαλεί σοβαρή ανησυχία η οποία επηρεάζει το κράτος δικαίου και το επιχειρηματικό περιβάλλον. Οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων πρέπει να εντατικοποιηθούν και να αποκατασταθούν οι ελλείψεις σχετικά με την ταυτοποίηση θυμάτων. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειώσει σχετική πρόοδο όσον αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Η κοινή ομάδα δράσης για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας έχει συσταθεί εκ νέου. Ωστόσο, η εφαρμογή της στρατηγικής για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας πρέπει να βελτιωθεί.

Οι προετοιμασίες για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα συνεχίζονται, αλλά απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την επιβολή του νόμου και την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας της υπηρεσίας εποπτείας. Η αποτελεσματική λειτουργία συστήματος προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι αποφασιστικής σημασίας για να μπορέσει η Βοσνία-Ερζεγοβίνη να συνάψει συμφωνίες με την Ευρωπόλ και την Eurojust.

Κοσσυφοπέδιο

Κατά την περίοδο από τον Οκτώβριο 2010 έως τον Απρίλιο 2011, η πολιτική κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο χαρακτηρίστηκε από κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές. Η διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών αμαυρώθηκε λόγω σοβαρών ελλείψεων και δυσκολιών τεχνικής φύσεως. Τον Φεβρουάριο δημιουργήθηκε νέα κυβέρνηση συνασπισμού και τον Απρίλιο εξελέγη νέος πρόεδρος.

Ο πρόεδρος και η κυβέρνηση επέδειξαν προσήλωση στο ευρωπαϊκό θεματολόγιο. Ο συντονισμός των μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με την ΕΕ ενισχύθηκε. Οι εκλογές καθυστέρησαν την εφαρμογή πολλών βασικών μεταρρυθμίσεων. Τώρα απαιτούνται σταθερές προσπάθειες για την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων και της αποτελεσματικής εφαρμογής τους. Παρατηρούνται αδυναμίες τόσο στη δημόσια διοίκηση όσο και στον δικαστικό τομέα. Απαιτούνται πολύ περισσότερες προσπάθειες για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς, μεταξύ άλλων στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων. Η οικονομική κατάσταση είναι επίσης σοβαρή και η κυβέρνηση πρέπει να λάβει επείγονται μέτρα για τη βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης σε στενή συνεργασία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Από θετικότερη άποψη, το Κοσσυφοπέδιο συνέχισε να καταβάλει σταθερές προσπάθειες για να επιτύχει αποτελέσματα στους βασικούς τομείς του ευρωπαϊκού του θεματολογίου, όπως η έκδοση θεωρήσεων και το εμπόριο.

Σύμφωνα με το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, της 9ης Σεπτεμβρίου 2010, που υποβλήθηκε από κοινού από τη Σερβία και τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, τον Μάρτιο εγκαινιάσθηκε διαδικασία διαλόγου μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας. Ο διάλογος αυτός διεξάχθηκε σε γενικά εποικοδομητικό πνεύμα μέχρι τον Σεπτέμβριο και κατέληξε σε συμφωνίες σχετικά με διάφορα θέματα όπως: ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και των προσώπων, ληξιαρχικά μητρώα και κτηματολόγιο. Οι συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα πρέπει να εφαρμόζονται καλή τη πίστει. Πρέπει να επιτευχθούν περισσότερα αποτελέσματα για την εφαρμογή, κατά προτεραιότητα, των αρχών της χωρίς αποκλεισμούς και λειτουργούσας περιφερειακής συνεργασίας, καθώς και για την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων για θέματα που συνδέονται με το κεκτημένο της ΕΕ σε τομείς όπως η ενέργεια και οι τηλεπικοινωνίες.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, βελτιώθηκε η ένταξη της σερβικής κοινότητας στα νότια του ποταμού Ibër/Ibar. Οι Σέρβοι επωφελήθηκαν από το νομικό πλαίσιο για την προστασία των δικαιωμάτων τους. Η συμμετοχή τους στις γενικές εκλογές ενισχύθηκε και συμμετείχαν επίσης στην απογραφή του πληθυσμού. Το εκπαιδευτικό προσωπικό των σχολείων τα οποία υποστηρίζονται από τη Σερβία άρχισε να υπογράφει συμβάσεις με τις διευθύνσεις της δημοτικής εκπαίδευσης του Κοσσυφοπεδίου.

Στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, συνέχισαν να υπάρχουν δομές υποστηριζόμενες από τη Σερβία και η ένταξη δεν έχει σημειώσει πρόοδο. Οι δημοτικές αρχές που υποστηρίζονται από τη Σερβία διαφώνησαν με τη διοργάνωση της απογραφής στο βόρειο μέρος της χώρας και το ποσοστό συμμετοχής Σέρβων από το βόρειο Κοσσυφοπέδιο στις γενικές εκλογές ήταν αμελητέο. Στο βόρειο μέρος της χώρας, οι Σέρβοι αμφισβήτησαν επίσης την εντολή της EULEX. Η κατάσταση στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο και το θέμα ελέγχου των συνόρων/της συνοριακής γραμμής κατέληξαν σε εκρήξεις βίας, τα οποία οδήγησαν σε τραυματισμούς και σε έναν νεκρό τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο. Η κατάσταση οδήγησε επίσης συχνά σε εμπρηστική ρητορική από την ηγεσία του Κοσσυφοπεδίου. Όλα τα μέρη πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους για να αποτρέψουν τις εντάσεις στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο και να καταστήσουν δυνατή την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και των εμπορευμάτων, προς όφελος του πληθυσμού της περιοχής.

Οι αρχές συνεργάζονται με την EULEX για τη διερεύνηση των καταγγελιών που περιέχονται στο ψήφισμα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την απάνθρωπη μεταχείριση προσώπων και την παράνομη διακίνηση ανθρώπινων οργάνων στο Κοσσυφοπέδιο. Οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου πρέπει επίσης να εξασφαλίσουν συνεκτική και αποτελεσματική συνεργασία με την EULEX σε όλους τους τομείς της εντολής της.

Όσον αφορά τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, το κράτος δικαίου, ιδίως, εξακολουθεί να προκαλεί σοβαρή ανησυχία και απαιτεί επείγουσα προσοχή από την κυβέρνηση, την συνέλευση και τις δικαστικές αρχές του Κοσσυφοπεδίου.

Η τέταρτη εντολή της συνέλευσης εγκαινιάστηκε στις 21 Φεβρουαρίου μετά από βουλευτικές εκλογές. Διαπιστώθηκαν σοβαρές ελλείψεις στην εκλογική διαδικασία. Για να αντιμετωπίσει τα θέματα αυτά, το Κοσσυφοπέδιο πρέπει να λάβει επείγοντα μέτρα απλουστεύοντας το σύστημα σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, καθώς και διερευνώντας περιπτώσεις εκλογικής νοθείας και ασκώντας σχετικές διώξεις. Η συνέλευση ενέκρινε προϋπολογισμό και μια σειρά σημαντικών μεταρρυθμιστικών νόμων σχετικά με το ευρωπαϊκό θεματολόγιο. Η ικανότητα της συνέλευσης να εξετάζει διεξοδικά τα νομοσχέδια και τις εργασίες της κυβέρνησης παραμένει ανεπαρκής. Υπάρχουν ανησυχίες ότι δεν τηρείται πάντα ο εσωτερικός κανονισμός της συνέλευσης.

Μια νέα κυβέρνηση συνασπισμού ανέλαβε καθήκοντα στις 22 Φεβρουαρίου. Τον Μάρτιο, η κυβέρνηση αυτή εξέδωσε κανονισμό με τον οποίο θεσπίζεται και ενισχύεται ο ρόλος των υπηρεσιών ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στο πλαίσιο των υπουργείων. Το υπουργείο ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ενίσχυσε τον ρόλο του ως συντονιστή του ευρωπαϊκού θεματολογίου και των δωρητών, και άσκησε πιέσεις για την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να προσδιοριστούν οι ειδικοί στόχοι και τα μετρήσιμα αποτελέσματα, τα οποία θα καθοδηγήσουν καλύτερα την κυβέρνηση στις μεταρρυθμιστικές της δραστηριότητες. Οι προσπάθειες αποκέντρωσης συνεχίζονται. Η κυβέρνηση πρέπει να βρει λύσεις για να εξασφαλίσει την μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των νεοσυσταθέντων δήμων με σερβική πλειοψηφία. Παράλληλα, οι υποστηριζόμενες από τη Σερβία δομές συνεχίζουν να λειτουργούν εντός του Κοσσυφοπεδίου αποτρέποντας με τον τρόπο αυτό την πλήρη εφαρμογή της αποκέντρωσης.

Όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος. Το κανονιστικό πλαίσιο ενισχύθηκε, αλλά δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Η αναθεωρηθείσα στρατηγική της δημόσιας διοίκησης 2010-2013 δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί. Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης παραμένει σημαντική πρόκληση και η δημόσια διοίκηση είναι πολύ ανεπαρκής. Το γραφείο του διαμεσολαβητή δεν διαθέτει κατάλληλους πόρους, εγκαταστάσεις και πολιτική στήριξη.

Όσον αφορά το δικαστικό σύστημα, έχει σημειωθεί πρόοδος, κυρίως χάρη στην έκδοση σημαντικών αποφάσεων από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Η συνέλευση θέσπισε σημαντικά νομοθετικά κείμενα, όπως τον νόμο για την προστασία των μαρτύρων, τον νόμο για την ποινική ευθύνη νομικών προσώπων σχετικά με αξιόποινες πράξεις και τον νόμο για τη διεθνή δικαστική συνεργασία. Η μεταρρυθμιστική διαδικασία πρέπει να συνεχιστεί. Η εφαρμογή των τεσσάρων μεταρρυθμιστικών νόμων που θεσπίστηκαν την προηγούμενη περίοδο αναφοράς συνεχίζεται ικανοποιητικά. Η υπηρεσία για τη διεθνή δικαστική συνεργασία στο πλαίσιο του υπουργείου δικαιοσύνης έχει βελτιώσει τις υποδομές της και έχει χειριστεί υποθέσεις με επαγγελματικό τρόπο. Το Δικαστικό Συμβούλιο του Κοσσυφοπεδίου άρχισε να ασχολείται με τις βασικές προτεραιότητες. Το Εισαγγελικό Συμβούλιο του Κοσσυφοπεδίου άρχισε να λειτουργεί μετά τον διορισμό και των εννέα μελών του. Ο μισθοί των δικαστών και των εισαγγελέων αυξήθηκαν. Ωστόσο, το δικαστικό σύστημα του Κοσσυφοπεδίου παραμένει ανεπαρκές. Εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικός αριθμός δικαστικών υποθέσεων σε εκκρεμότητα. Συνεχίζεται η καταγραφή κρουσμάτων απειλών και εκφοβισμού των δικαστών, ενώ οι πολιτικές παρεμβάσεις στο έργο της δικαιοσύνης εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία. Απαιτείται πιο προδραστική προσέγγιση από τους εισαγγελείς και τους δικαστές όταν διερευνούν και εκδικάζουν υποθέσεις οργανωμένου εγκλήματος και διαφθοράς. Επίσης υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες όσον αφορά τη διαφάνεια κατά την εφαρμογή του νόμου περί αμνηστίας.

Το Κοσσυφοπέδιο έχει σημειώσει σχετική πρόοδο στην αντιμετώπιση της διαφθοράς, ιδίως με την αντιμετώπιση ορισμένων υποθέσεων διαφθοράς. Η διαφθορά εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη σε πολλούς τομείς και να προκαλεί σοβαρές ανησυχίες οι οποίες επηρεάζουν επίσης την πρόσβαση των πολιτών στις υπηρεσίες. Η ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς έχει ενισχυθεί. Το νομοθετικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς βελτιώθηκε χάρη στη θέσπιση διαφόρων σημαντικών νόμων, έστω και αν δεν είναι ακόμη πλήρες και θα πρέπει να ενισχυθεί. Ο νόμος για τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις και η παρακολούθηση της εφαρμογής του πρέπει επίσης να βελτιωθεί. Οι παραβάσεις των κανόνων για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία στο πλαίσιο της διαφθοράς. Οι δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων συνεχίζουν να παρουσιάζουν διαφορές μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων που έχουν δηλωθεί και των πραγματικών εσόδων.

Το Σύνταγμα του Κοσσυφοπεδίου προβλέπει σημαντικές διατάξεις για τη διασφάλιση των διεθνών προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα του ανθρώπου, καθώς και τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Τα διάφορα θεσμικά όργανα που ασχολούνται με την προώθηση, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων δεν συντονίζουν κατάλληλα τις δραστηριότητές τους. Διάφορα όργανα που υπάγονται στην εκτελεστική εξουσία της κυβέρνησης δεν διαθέτουν επαρκείς ικανότητες, ενώ οι ελλιπώς προσδιορισμένες αρμοδιότητες και αρχές οδηγούν σε συχνές αλληλεπικαλύψεις με άλλα όργανα. Ο πολιτικός και ο πρακτικός τους αντίκτυπος είναι περιορισμένος. Πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η άσκηση δικαστικών και διοικητικών προσφυγών σε περιπτώσεις παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ένταξη των μελών της σερβικής κοινότητας βελτιώθηκε, κυρίως στα νότια του ποταμού Ibër/Ibar. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να αντιμετωπισθούν οι ανάγκες των Σέρβων σε ολόκληρο το Κοσσυφοπέδιο, αλλά κυρίως στο βόρειο μέρος της χώρας.

Στον τομέα των αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων έχει επιτευχθεί περιορισμένη πρόοδος. Οι προσπάθειες που καταβάλλει η κυβέρνηση πρέπει να συνεχιστούν όσον αφορά την πρόληψη των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης. Απαιτείται η λήψη περαιτέρω μέτρων για την καταπολέμηση της ατιμωρησίας. Σε ορισμένες φυλακές πρέπει να επιλυθεί το θέμα της έλλειψης χώρου και του υπερβολικά μεγάλου αριθμού κρατουμένων. Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη δεν είναι πλήρως εξασφαλισμένη, κυρίως στο βόρειο μέρος της πόλης Mitrovicë/Mitrovica, όπου το περιφερειακό δικαστήριο λειτουργεί με περιορισμένη ικανότητα στο πλαίσιο της EULEX. Το γεγονός αυτό υπονομεύει το κράτος δικαίου σ’αυτό το μέρος του Κοσσυφοπεδίου.

Όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης, μπορεί να διαπιστωθεί περιορισμένη πρόοδος. Η διαφάνεια της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης εξασφαλίζεται από την ορθή εφαρμογή ενός νόμου. Ορισμένοι δημοσιογράφοι συνεχίζουν να υφίστανται πολιτικές πιέσεις και απειλές. Η ανεξαρτησία και η αμεροληψία του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα (RTK) δεν διασφαλίζονται. Η ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι γίνεται ευρέως σεβαστή. Το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι εξασφαλίζεται με την έγκριση των τροποποιήσεων του νόμου για την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι των ΜΚΟ. Το περιβάλλον στο οποίο λειτουργεί η κοινωνία των πολιτών πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά. Η κυβέρνηση πρέπει να χρησιμοποιεί καλύτερα την εμπειρογνωσία της κοινωνίας των πολιτών.

Στον τομέα της ελευθερίας σκέψης, συνείδησης και θρησκεύματος, η αστυνομία συνέχισε να διαχειρίζεται καλά τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τη Διεθνή Δύναμη Ασφαλείας (KFOR) για τη διαφύλαξη ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων, συμπεριλαμβανομένων των μνημείων των ορθοδόξων και των Σέρβων. Το Κοσσυφοπέδιο έχει προχωρήσει τις δραστηριότητες αναπαλαίωσης των σερβικών ορθόδοξων μνημείων σε συνεργασία με ενδιαφερόμενους συμμετέχοντες από την εκκλησία και τις σερβικές αρχές.

Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλιστούν πλήρως τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών, ιδίως με την αύξηση της εκπροσώπησής τους στην πολιτική ζωή και τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους. Τα αρμόδια θεσμικά όργανα πρέπει να ενισχυθούν και να αυξηθεί ο προϋπολογισμός, ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί η νομοθεσία. Με την εφαρμογή του κώδικα δικαιοσύνης ανηλίκων βελτιώθηκε η προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών. Έχει θεσπιστεί το συμβούλιο προστασίας και δικαιοσύνης για τα παιδιά. Η προστασία των παιδιών παραμένει ανεπαρκής και πολλά παιδιά ζουν ακόμα σε ακραίες συνθήκες φτώχειας. Όσον αφορά τις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες και τα άτομα με αναπηρία, έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος. Δημοσιεύθηκε έκθεση για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για άτομα με αναπηρία. Πρέπει να ενισχυθεί η εφαρμογή του σχεδίου δράσης και των σχετικών νομοθετικών πράξεων στον τομέα αυτό, κυρίως σε επίπεδο δήμων και κοινοτήτων, με την εξασφάλιση της πρόσβασης των μαθητών με αναπηρία στα σχολεία.

Η κυβέρνηση έχει οργανώσει εκστρατείες ευαισθητοποίησης όσον αφορά τον νόμο κατά των διακρίσεων. Οι διακρίσεις εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία. Όσον αφορά τα επαγγελματικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα, μπορεί να διαπιστωθεί σχετική πρόοδος. Έχει υιοθετηθεί ο νόμος περί εργασίας, καθώς και ο νόμος περί συνδικαλιστικών οργανώσεων και ο νόμος σχετικά με το οικονομικό και κοινωνικό συμβούλιο. Στον τομέα των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι ανομοιογενής. Το νομοθετικό πλαίσιο βελτιώθηκε και διορίστηκε συντονιστής δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Ο σημαντικός αριθμός συσσωρευμένων εκκρεμών υποθέσεων στον τομέα αυτό εμποδίζει τους πολίτες να ασκούν το δικαίωμα διανοητικής τους ιδιοκτησίας. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας.

Στο Κοσσυφοπέδιο έχει επιτευχθεί σχετική πρόοδος όσον αφορά τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων και των πολιτιστικών δικαιωμάτων. Οι νεοσυσταθέντες δήμοι σερβικής πλειοψηφίας αντιμετωπίζουν ορισμένες προκλήσεις, κυρίως όσον αφορά τη διαχείριση των γαιών. Όσον αφορά την πρόσβαση μειονοτικών κοινοτήτων στην εκπαίδευση, η πρόοδος που έχει επιτευχθεί είναι περιορισμένη. Η σερβική κοινότητα, τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο μέρος του ποταμού Ibër/Ibar, εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τα βιβλία και το εκπαιδευτικό σύστημα που παρέχει η Σερβία. Οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου πρέπει να προσφέρουν εναλλακτική λύση και να αναπτύξουν σερβικό πρόγραμμα σπουδών. Εκτός από τις περιοχές που κατοικούνται κατά κύριο λόγο από Σέρβους, η σερβική γλώσσα δεν προτείνεται ως δεύτερη επίσημη γλώσσα στα σχολεία. Όσον αφορά τη χρήση γλωσσών, η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι μικρή. Η εφαρμογή του νομικού πλαισίου είναι ανεπαρκής. Δεν υπάρχουν πολύγλωσσες δημόσιες υπηρεσίες. Η κατάσταση των μέσων ενημέρωσης της σερβικής μειονότητας έχει βελτιωθεί, κυρίως με την έναρξη της τηλεοπτικής εκπομπής «TV Mreža».

Όσον αφορά τη μετεγκατάσταση οικογενειών Ρομά, Ασκάλι και αιγυπτιακής καταγωγής οικογενειών από περιοχές που έχουν μολυνθεί από τον μόλυβδο, ο καταυλισμός Çesmin Lug/Česmin Lug έκλεισε τον Οκτώβριο του 2010. Ο καταυλισμός Osterode δεν έκλεισε, δεδομένου ότι καμία άλλη δημόσια έκταση δεν διατέθηκε στο βόρειο μέρος της Mitrovicë/Mitrovica. Η κυβέρνηση προώθησε την εγγραφή στα μητρώα αυτών των δήμων και κοινοτήτων, κυρίως με την οργάνωση της δωρεάν εγγραφής. Δημοσιεύθηκε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής για την ένταξη των Ρομά, των Ασκάλι, καθώς και των αιγυπτιακών κοινοτήτων. Οι συνθήκες διαβίωσης αυτών των κοινοτήτων και οι δυσκολίες πρόσβασης στην απασχόληση, στην εκπαίδευση, στο σύστημα υγείας και κοινωνικής προστασίας εξακολουθούν να προκαλούν σοβαρή ανησυχία.

Η επιστροφή προσφύγων και εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση για τα θεσμικά όργανα του Κοσσυφοπεδίου. Ο δημόσιος προϋπολογισμός που διατέθηκε για την επιστροφή μειώθηκε κατά 40% και είναι πολύ χαμηλός. Προβλήματα όπως η καθυστέρηση των διαδικασιών απόδοσης περιουσιών και η έλλειψη οικονομικών ευκαιριών συνεχίζουν να αντιπροσωπεύουν σημαντικά εμπόδια για την εκούσια και βιώσιμη επιστροφή. Πολλά εκτοπισθέντα άτομα εξακολουθούν να ζουν σε δύσκολες συνθήκες. Όσον αφορά την εφαρμογή των πολιτιστικών δικαιωμάτων, μπορεί να διαπιστωθεί περιορισμένη πρόοδος. Η συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων και μεταξύ των κεντρικών και δημοτικών αρχών έχει βελτιωθεί. Η νομοθεσία σχετικά με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και την εφαρμογή της νομοθεσίας παραμένει ανεπαρκής.

Όσον αφορά τα περιφερειακά θέματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, το Κοσσυφοπέδιο συνέχισε να συνεργάζεται με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία. Η EULEX διεξήγαγε ορισμένες επιχειρήσεις, μεταξύ άλλων συλλήψεις και καταδικαστικές αποφάσεις σε υποθέσεις εγκλημάτων πολέμου, ορισμένες εκ των οποίων έχουν σχέση με ανώτατες πολιτικές προσωπικότητες, συμπεριλαμβανομένου ενός πρώην υπουργού. Η νομοθεσία για τους αγνοούμενους, που εγκρίθηκε τον Αύγουστο, αποτελεί σημαντική εξέλιξη. Η νομοθεσία διασφαλίζει την αναγνώριση του δικαιώματος των οικογενειών να γνωρίζουν και του δικαιώματος αποκατάστασης και προβλέπει διατάξεις για το νομικό καθεστώς των αγνοουμένων. Η κυβέρνηση πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες που καταβάλλει για την παροχή πληροφοριών και πόρων που θα επιτρέψουν να διευκρινιστεί η τύχη των αγνοουμένων. Στο ψήφισμα που εξέδωσε η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης τον Ιανουάριο, διατυπώθηκαν σοβαρές καταγγελίες σχετικά με τη σύγκρουση του 1999. Η EULEX δημιούργησε μία ομάδας δράσης με έδρα τις Βρυξέλλες, η οποία διαθέτει γραφείο συνδέσμου στην Πρίστινα για τη διερεύνηση αυτών των καταγγελιών. Οι αρχές συνεργάζονται με τη EULEX στο πλαίσιο αυτής της έρευνας.

Τον Ιούνιο, για πρώτη φορά από το καλοκαίρι του 2010, το Κοσσυφοπέδιο συμμετείχε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Περιφερειακής Συνεργασίας στο Μαυροβούνιο. Το Κοσσυφοπέδιο άσκησε με επιτυχία την προεδρία στις συνεδριάσεις της Συμφωνίας Ελευθέρων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA), το 2011. Στο πλαίσιο του διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας, έχει επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με τις τελωνειακές σφραγίδες. Πρέπει να εξευρεθεί συμφωνία σχετικά με βιώσιμη λύση όσον αφορά τη συμμετοχή του Κοσσυφοπεδίου στα περιφερειακά φόρουμ. Οι αρχές της χωρίς αποκλεισμούς και λειτουργούσας περιφερειακής συνεργασίας πρέπει να εφαρμοστούν πλήρως από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Η οικονομία του Κοσσυφοπεδίου συνέχισε να χαρακτηρίζεται από εύθραυστη ανάπτυξη και σημαντικές εσωτερικές και εξωτερικές ανισορροπίες, οι οποίες επιδεινώθηκαν από τον απρόβλεπτο προσανατολισμό της δημοσιονομικής πολιτικής. Ο υψηλός πληθωρισμός και η δυσλειτουργική αγορά εργασίας αντιπροσωπεύουν σοβαρές προκλήσεις για την οικονομική και κοινωνική συνοχή. Διάφορα μέτρα ad hoc, καθώς και η έλλειψη δέσμευσης των αρχών έχουν εκτροχιάσει τη συμφωνία stand-by με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Η νέα συμφωνία μη εκταμίευσης που συνήφθη με το ΔΝΤ, η οποία πρόκειται να λειτουργήσει μέχρι το τέλος του 2011, προσφέρει στο Κοσσυφοπέδιο σημαντική ευκαιρία για να αποκαταστήσει τη αξιοπιστία του όσον αφορά την οικονομική και δημοσιονομική πολιτική. Η υψηλή αβεβαιότητα έχει παραμείνει εμπόδιο στην ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα. Οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν διοικητικές ανεπάρκειες, έλλειψη αξιόπιστου συστήματος παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, ανεπαρκείς δεξιότητες των εργαζομένων, μέτριες υποδομές και ανεπαρκές κράτος δικαίου.

Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, το Κοσσυφοπέδιο δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο όσον αφορά τη δημιουργία λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς. Απαιτούνται σημαντικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις προκειμένου να δοθεί στο Κοσσυφοπέδιο η δυνατότητα να αντιμετωπίσει μακροπρόθεσμα τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς εντός της Ένωσης.

Το νομισματικό πλαίσιο συνέχισε να λειτουργεί σχετικά ικανοποιητικά, μολονότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, ιδίως όσον αφορά τη ρύθμιση και την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα. Η χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση συνέχισε να αναπτύσσεται και ο τραπεζικός τομέας παρέμεινε σταθερός και επικερδής, παρά την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Στο επίπεδο των ιδιωτικοποιήσεων έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος.

Η ορθή λειτουργία του μακροοικονομικού συνδυασμού πολιτικών απειλείται όλο και περισσότερο από την απρόβλεπτη δημοσιονομική πολιτική, τη δυσβάστακτη αύξηση των δημόσιων δαπανών και τις περιορισμένες χρηματοδοτικές δυνατότητες. Η κακή διακυβέρνηση και η εφαρμογή μέτρων ad hoc έχουν αρνητικές επιπτώσεις στον ιδιωτικό τομέα και σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα συνεχίζουν να εμποδίζουν την οικονομία. Ο πληθωρισμός είναι υψηλός και ασταθής. Η ανεργία έχει παραμείνει σε πολύ υψηλά επίπεδα και δεν έχουν δημιουργηθεί αρκετές νέες θέσεις εργασίας ώστε να μειωθούν οι πιέσεις στην αγορά εργασίας και να προσφερθούν ευκαιρίες απασχόλησης, ιδιαίτερα στους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας. Οι εξωτερικές ανισορροπίες έχουν παραμείνει επίσης υψηλές, ιδιαίτερα σε σχέση με το εμπόριο αγαθών, και οι εισροές ξένων επενδύσεων για την ενίσχυση της παραγωγής έχουν παραμείνει περιορισμένες. Η δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού συνέχισε να λαμβάνει ουσιώδεις επιδοτήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς και δάνεια για τη χρηματοδότηση του επενδυτικού της προγράμματος. Οι αδυναμίες του κράτους δικαίου και τα προβλήματα που συνδέονται με τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας συνέχισαν να επηρεάζουν αρνητικά το περιβάλλον των επιχειρήσεων. Ο άτυπος τομέας εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα.

Η προεκλογική εκστρατεία για τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, την οποία ακολούθησε διαδικασία σχηματισμού νέας κυβέρνησης και εκλογής προέδρου, άφησε ελάχιστο περιθώριο χρόνου στη συνέλευση και στην κυβέρνηση για να εγκρίνουν νομοθεσίες και πολιτικές σύμφωνες με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι ανομοιογενής. Το σύστημα για την κυκλοφορία των κεφαλαίων έχει προχωρήσει ικανοποιητικά. Το Κοσσυφοπέδιο έχει σημειώσει πρόοδο στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης, ιδίως όσον αφορά την επανεισδοχή και την επανένταξη επαναπατριζόμενων.

Όσον αφορά την πολιτική ανταγωνισμού, τον τομέα της ενέργειας, καθώς και τον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης έχει σημειωθεί κάποια νομοθετική πρόοδος. Επίσης, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στους ακόλουθους τομείς: φορολογία, δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, απασχόληση, κοινωνικές πολιτικές και δημόσια υγεία, δημοσιονομικός έλεγχος, στατιστικές, διαχείριση των συνόρων και καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Η υποδομή των μεταφορών χρειάζεται περαιτέρω ανάπτυξη. Όσον αφορά το περιβάλλον, τη γεωργία και τη ασφάλεια των τροφίμων, τη διακίνηση ναρκωτικών, το οργανωμένο έγκλημα και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, έχουν επιτευχθεί περιορισμένα αποτελέσματα. Ελάχιστα μέτρα έχουν ληφθεί για την εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο όσον αφορά την κυκλοφορία των προσώπων και των υπηρεσιών, το δικαίωμα εγκατάστασης, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Όσον αφορά την εσωτερική αγορά της ΕΕ, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα της νομοθεσίας σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων. Στους τομείς της εκτίμησης της συμμόρφωσης, της διαπίστευσης, της μετρολογίας και της εποπτείας της αγοράς έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος. Στον τομέα της τυποποίησης έχει επιτευχθεί περιορισμένη πρόοδος. Δεν έχει σημειωθεί νομοθετική πρόοδος όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών. Η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο της ΕΕ στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων είναι περιορισμένη. Απαιτείται καλύτερος συντονισμός της διαδικασίας ευθυγράμμισης και εφαρμογή στρατηγικής για το σύνολο του κεκτημένου στον τομέα αυτό. Η διοικητική ικανότητα, καθώς και τα απαιτούμενα μέτρα εφαρμογής και επιβολής είναι ακατάλληλα. Η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στους τομείς της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων και των υπηρεσιών, του δικαιώματος εγκατάστασης και του εταιρικού δικαίου βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Το σύστημα που εφαρμόζεται για την κυκλοφορία των κεφαλαίων είναι πολύ φιλελεύθερο και έχει προχωρήσει ικανοποιητικά. Περαιτέρω μεταρρυθμίσεις είναι επιθυμητές για την εφαρμογή των απαιτήσεων της Βασιλείας ΙΙ όσον αφορά τους κινδύνους και τη θέσπιση νομικού πλαισίου απόλυτα σύμφωνου με τα πρότυπα της ΕΕ.

Η τελωνειακή νομοθεσία του Κοσσυφοπεδίου είναι σε μεγάλο βαθμό σύμφωνη με τον τελωνειακό κώδικα της ΕΕ. Πρέπει να συνεχιστούν περαιτέρω οι προσπάθειες σχετικά με τη καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και της παραποίησης/απομίμησης. Η ανεξάρτητη επιτροπή εξέτασης πρέπει να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά και να μειώσει τον αριθμό των συσσωρευμένων υποθέσεων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Έχει σημειωθεί πρόοδος στον τομέα της φορολογίας, κυρίως σχετικά με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων για τη στήριξη της στρατηγικής φορολογικής συμμόρφωσης. Η διοικητική ικανότητα για την είσπραξη φορολογικών οφειλών και τη μείωση του ευρέως άτυπου τομέα παραμένει ανεπαρκής.

Στον τομέα της πολιτικής ανταγωνισμού, ιδιαίτερα της αντιμονοπωλιακής πολιτικής, καθώς και των κρατικών ενισχύσεων με τη θέσπιση νόμου για τις κρατικές ενισχύσεις έχει σημειωθεί σχετική νομοθετική πρόοδος. Η εφαρμογή της αντιμονοπωλιακής πολιτικής βελτιώνεται. Στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, μπορεί να διαπιστωθεί πρόοδος με την έγκριση του τροποποιηθέντος νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις, γεγονός το οποίο αποτελεί βήμα προς την εναρμόνιση με τα πρότυπα της ΕΕ. Το νομικό πλαίσιο δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και η συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων θεσμικών οργάνων πρέπει να βελτιωθεί.

Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, ιδιαίτερα όσον αφορά τα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Το νομοθετικό πλαίσιο δεν είναι ακόμη πλήρες και η εφαρμογή των κανόνων για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας είναι ανεπαρκής. Όσον αφορά τη νομοθετική εναρμόνιση με τα πρότυπα της ΕΕ μπορεί να διαπιστωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα της απασχόλησης, των κοινωνικών πολιτικών και της δημόσιας υγείας. Η εφαρμογή του παρόντος νομοθετικού πλαισίου είναι κρίσιμης σημασίας για να βοηθήσει τους ανέργους και άλλες ευάλωτες ομάδες να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Η διοικητική ικανότητα σ’αυτούς τους τομείς παραμένει επίσης περιορισμένη, κυρίως σε επίπεδο δήμων. Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος όσον αφορά την ευθυγράμμιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα στον τομέα της εκπαίδευσης και της έρευνας. Η υποδομή σε κεντρικό επίπεδο και σε επίπεδο δήμων πρέπει να ενισχυθεί για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του στρατηγικού και νομοθετικού πλαισίου. Στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας, η πρόοδος είναι περιορισμένη. Απαιτούνται σοβαρές προσπάθειες για τη δημιουργία της απαιτούμενης ικανότητας έρευνας και καινοτομίας. Η εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου πρέπει να ενισχυθεί, μεταξύ άλλων, με τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ κεντρικών και τοπικών επιπέδων. Προκειμένου να αξιοποιηθεί πλήρως η στήριξη των δωρητών, πρέπει να διατεθούν κατάλληλοι ανθρώπινοι πόροι στην εκπαίδευση και στα έργα στον τομέα της έρευνας.

Όσον αφορά τις τομεακές πολιτικές, πρέπει να εγκριθεί το σχέδιο εφαρμογής για τις ΜΜΕ και τις βιομηχανικές στρατηγικές, να διατεθεί κατάλληλος προϋπολογισμός και να ενισχυθούν οι αρμόδιες αρχές. Ο συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ ενδιαφερομένων φορέων παραμένει πρόκληση. Το Κοσσυφοπέδιο έχει σημειώσει ελάχιστη πρόοδο στους τομείς της γεωργίας και της ασφάλειας των τροφίμων. Έχουν καταβληθεί προσπάθειες για να αναπτυχθεί η διοικητική ικανότητα, ιδιαίτερα στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων. Όσον αφορά την ενίσχυση του διοικητικού και νομοθετικού πλαισίου στον τομέα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής η πρόοδος είναι περιορισμένη, κυρίως λόγω των ανεπαρκών πιστώσεων του προϋπολογισμού.

Η υποδομή των μεταφορών χρειάζεται περαιτέρω ανάπτυξη. Το βασικό έργο οδικής υποδομής του Κοσσυφοπεδίου, η κατασκευή αυτοκινητόδρομου που συνδέει το Κοσσυφοπέδιο με τα αλβανικά σύνορα, προκαλεί ανησυχία, λόγω του δυσανάλογα υψηλού κόστους και του επιπέδου επένδυσης που απαιτείται σε μακροπρόθεσμη βάση. Στον τομέα της αεροπορίας, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος.

Στον τομέα της ενέργειας, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος σχετικά με τη νομοθετική εναρμόνιση και την εφαρμογή της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα. Για την προσέλκυση επενδύσεων, απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για να βελτιωθούν οι επιδόσεις τιμολόγησης του ηλεκτρικού ρεύματος και είσπραξης των σχετικών τελών, καθώς και για να θεσπιστούν μη επιδοτούμενα τιμολόγια σε αντιστοιχία προς το κόστος. Η προβλεπόμενη κατασκευή του νέου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στο Κοσσυφοπέδιο έχει καθυστερήσει. Αυτό έχει επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα κλεισίματος του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής Κοσσυφοπέδιο Α που είναι σοβαρά ρυπογόνος. Λόγω των διαφορών που υφίστανται σχετικά με το καθεστώς του, το Κοσσυφοπέδιο δεν είναι ακόμη σε θέση να συμμετάσχει σε περιφερειακούς μηχανισμούς διαμετακόμισης ενέργειας. Η κατάσταση αυτή υπονομεύει τη σταθερότητα του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής του Κοσσυφοπεδίου με αποτέλεσμα να παρατηρούνται απώλειες εσόδων διαμετακόμισης για το Κοσσυφοπέδιο.

Στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης, το Κοσσυφοπέδιο θέσπισε ορισμένες τηλεπικοινωνιακές ρυθμίσεις για την εφαρμογή προτύπων ΕΕ. Σημαντικοί νόμοι για τη βιώσιμη χρηματοδότηση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα και για την ανεξάρτητη επιτροπή μέσων μαζικής ενημέρωσης διαγράφηκαν από την ημερήσια διάταξη της συνέλευσης, δεδομένου ότι δεν πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ και δεν προστατεύουν την ανεξαρτησία της εν λόγω επιτροπής και του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα. Αμφότερα τα θέματα αυτά πρέπει να επιλυθούν επειγόντως.

Έχει επιτευχθεί σχετική πρόοδος όσον αφορά τον δημοσιονομικό έλεγχο. Η άσκηση δημόσιου εσωτερικού οικονομικού ελέγχου βρίσκεται ακόμη στα πρώτα στάδια. Πρέπει να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο τα διαχειριστικά στελέχη των δημοσιονομικών οντοτήτων για τη σημασία της χρηματοοικονομικής διαχείρισης και ελέγχου. Στον τομέα των στατιστικών, το Κοσσυφοπέδιο έχει σημειώσει σχετική πρόοδο, κυρίως λόγω της πραγματοποίησης απογραφής πληθυσμού και κατοικιών με ικανοποιητικό τρόπο.

Στο Κοσσυφοπέδιο έχει επιτευχθεί ανομοιογενής πρόοδος στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας. Το υπουργείο εσωτερικών υποθέσεων έλαβε μέτρα για να προετοιμάσει το Κοσσυφοπέδιο για την έκδοση διαβατηρίων με βιομετρικά στοιχεία. Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί με τη θέσπιση κατάλληλης νομοθεσίας και τη βελτίωση της αξιοπιστίας των ληξιαρχικών μητρώων. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των εγγράφων.

Έχει επιτευχθεί σχετική πρόοδος όσον αφορά τη διαχείριση των συνόρων. Έχει συσταθεί κοινή ομάδα δράσης (task force) για την καταπολέμηση της διασυνοριακής εγκληματικότητας στην οποία συμμετέχουν τα τελωνεία και η αστυνομία. Οι υπηρεσίες των συνόρων έχουν οργανώσει κοινές περιπολίες κατά μήκος των συνόρων και κοινές δράσεις στα σημεία διέλευσης των συνόρων. Έχουν πραγματοποιηθεί κοινές και συγχρονισμένες αστυνομικές περιπολίες με ομοτίμους από την Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Περαιτέρω αρμοδιότητες από τη διεθνή ειρηνευτική δύναμη στο Κοσσυφοπέδιο (KFOR) μεταβιβάστηκαν στην αστυνομία για την προστασία των πράσινων συνόρων με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και το Μαυροβούνιο. Η ποιότητα και η συνοχή των συνοριακών ελέγχων πρέπει να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο.

Στον τομέα του ασύλου, έχει επιτευχθεί πρόοδος. Το Κοσσυφοπέδιο αντιμετωπίζει συνεχώς αυξανόμενο αριθμό αιτούντων άσυλο. Σχετικά με τις αιτήσεις ασύλου έχουν ληφθεί ορισμένες αποφάσεις. Εξακολουθούν να υπάρχουν ελλείψεις όσον αφορά τη διαδικασία χορήγησης ασύλου, κυρίως στο επίπεδο της διερμηνείας, του προσδιορισμού της καταγωγής των ατόμων και των διαδικασιών προσφυγής. Στο Κοσσυφοπέδιο έχει επιτευχθεί πρόοδος στον τομέα της μετανάστευσης. Το Κοσσυφοπέδιο συνέχισε να υπογράφει νέες συμφωνίες επανεισδοχής με ευρωπαϊκές χώρες. Το υπουργείο ιθαγένειας, ασύλου και μετανάστευσης συνέχισε να διεκπεραιώνει αποτελεσματικά τις αιτήσεις επανεισδοχής από τις ευρωπαϊκές χώρες. Στο Κοσσυφοπέδιο έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την επανένταξη επαναπατρισθέντων ατόμων, σε επίπεδο δήμων. Επίσης, απαιτούνται σταθερές προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή.

Το Κοσσυφοπέδιο έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την καταπολέμηση του οικονομικού και χρηματοοικονομικού εγκλήματος. Άρχισε η βαθμιαία μεταφορά των αρμοδιοτήτων του κέντρου χρηματοοικονομικών πληροφοριών από τη EULEX στις αρχές του Κοσσυφοπεδίου. Η ικανότητα του Κοσσυφοπεδίου να ερευνά και να ασκεί διώξεις για οικονομικά εγκλήματα παραμένει περιορισμένη. Το οικονομικό και χρηματοοικονομικό έγκλημα και η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες εξακολουθούν να προκαλούν σοβαρή ανησυχία.

Η αστυνομία έχει αυξήσει τον αριθμό των κατασχέσεων και των συλλήψεων για ποινικά αδικήματα σχετικά με ναρκωτικά, συμπεριλαμβανομένης της διακίνησής τους, αλλά τα ποσά που κατασχέθηκαν παραμένουν περιορισμένα. Οι προσπάθειες για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου ναρκωτικών πρέπει πλέον να ενταθούν ουσιαστικά για να ανταποκριθούν στην κλίμακα των προκλήσεων που αντιμετωπίζει το Κοσσυφοπέδιο. Στον τομέα της αστυνόμευσης έχει επιτευχθεί σχετική πρόοδος. Στις δυνάμεις της αστυνομίας μεταβιβάστηκαν αυξημένες αρμοδιότητες από την KFOR, οι οποίες πρέπει τώρα να αντιμετωπίσουν διαρθρωτικές και οργανωτικές προκλήσεις, καθώς και να βελτιώσουν την ικανότητά τους για την καταπολέμηση σύνθετων περιπτώσεων οργανωμένου εγκλήματος.

Σχετικά με την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος. Όσον αφορά υποθέσεις οργανωμένου εγκλήματος έχουν πραγματοποιηθεί ορισμένες έρευνες, συλλήψεις, απαγγελίες κατηγοριών και καταδικαστικές αποφάσεις. Για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος απαιτείται περισσότερο προδραστική προσέγγιση από τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου και τις δικαστικές αρχές. Πρέπει να ενισχυθούν οι ανθρώπινες και τεχνικές ικανότητες και κυρίως η ποιότητα των ερευνών. Η ικανότητα του Κοσσυφοπεδίου για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος απαιτούνται σοβαρές προσπάθειες. Το Κοσσυφοπέδιο έχει σημειώσει σχετική πρόοδο όσον αφορά την αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων. Ο αριθμός των θυμάτων που ταυτοποιήθηκαν έχει αυξηθεί ελαφρά κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς. Εγκρίθηκαν η στρατηγική και το σχέδιο δράσης σχετικά με την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων για την περίοδο 2011-2014. Η αποτελεσματικότητα της αστυνομικής διεύθυνσης για τις έρευνες υποθέσεων εμπορίας ανθρώπων έχει βελτιωθεί. Ταυτόχρονα, η ικανότητα των εισαγγελικών αρχών και των δικαστηρίων του Κοσσυφοπεδίου όσον αφορά την έρευνα, τη δίωξη και την καταδίκη για υποθέσεις εμπορίας εξακολουθεί να παρουσιάζει αδυναμίες.

Το Κοσσυφοπέδιο έχει σημειώσει ελάχιστη πρόοδο όσον αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Η ικανότητα του Κοσσυφοπεδίου να εξασφαλίσει την εφαρμογή της νομοθεσίας και των εγγράφων στρατηγικής, όπως του νόμου για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας ή της στρατηγικής την καταπολέμηση της τρομοκρατίας εξακολουθεί να παρουσιάζει αδυναμίες. Στον τομέα της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος και το γεγονός αυτό προκαλεί σοβαρή ανησυχία.

Τουρκία

Η Τουρκία εξακολουθεί να πληροί σε ικανοποιητικό βαθμό τα πολιτικά κριτήρια. Στις 12 Ιουνίου 2011, πραγματοποιήθηκαν ελεύθερες και αδιάβλητες κοινοβουλευτικές εκλογές. Η κυβέρνηση δρομολόγησε εργασίες για την εφαρμογή της δέσμης των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων του 2010. Το παρόν πολιτικό κλίμα, το οποίο χαρακτηρίζεται από την έλλειψη κατάλληλου διαλόγου και πνεύματος συμβιβασμού μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, καθώς και από εντάσεις μεταξύ των βασικών θεσμικών οργάνων, εμποδίζει τη συνέχιση της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας. Μια νέα διαδικασία για τη μεταρρύθμιση του συντάγματος άρχισε μετά τις εκλογές. Απαιτούνται σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλιστούν τα θεμελιώδη δικαιώματα στους περισσότερους τομείς. Αυτό αφορά, ιδίως, την ελευθερία έκφρασης, όπου ο αριθμός των δικών κατά συγγραφέων και δημοσιογράφων, και οι συχνές και δυσανάλογες απαγορεύσεις δικτυακών τόπων, έχουν προκαλέσει σοβαρή ανησυχία

Όσον αφορά τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, η έρευνα σχετικά με την υπόθεση Ergenekon και οι έρευνες σε άλλα εικαζόμενα σχέδια πραξικοπήματος εξακολουθούν να δίνουν την ευκαιρία στην Τουρκία να διαλευκάνει εικαζόμενες εγκληματικές δραστηριότητες κατά της δημοκρατίας και, με τον τρόπο αυτό, να ενισχύσει την εμπιστοσύνη στην ορθή λειτουργία των δημοκρατικών της θεσμών και του κράτους δικαίου. Ωστόσο, υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη διενέργεια των ερευνών, τις δικαστικές διώξεις και την εφαρμογή ποινικών διαδικασιών, οι οποίες απειλούν τα δικαιώματα υπεράσπισης και θίγουν τη νομιμότητα των υποθέσεων.

Όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα της νομοθετικής μεταρρύθμισης. Πρέπει να δοθεί δέουσα προσοχή στη δημιουργία του θεσμού του διαμεσολαβητή. Επίσης, απαιτείται μεγαλύτερη πολιτική στήριξη για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και την αποκέντρωση.

Όσον αφορά την παγίωση της αρχής έλεγχου των δυνάμεων ασφαλείας από τα πολιτικά δικαστήρια έχει σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος. Ιδιαίτερα, έχει ενισχυθεί ο έλεγχος των στρατιωτικών δαπανών από τα πολιτικά δικαστήρια. Οι αποφάσεις του ανώτατου στρατιωτικού συμβουλίου μπορούν να υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο από τα πολιτικά δικαστήρια. Απαιτούνται περαιτέρω μεταρρυθμίσεις για να εδραιωθεί ο έλεγχος από τα πολιτικά δικαστήρια στον τομέα της εσωτερικής ασφάλειας, ιδιαίτερα της χωροφυλακής, και για να συνεχιστεί η πρόοδος στον τομέα της στρατιωτικής δικαιοσύνης.

Στον δικαστικό τομέα έχει σημειωθεί πρόοδος. Η έκδοση νομοθεσίας σχετικά με το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαστών και Εισαγγελέων, καθώς και με το συνταγματικό δικαστήριο παρέχει το πλαίσιο για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας του δικαστικού σώματος. Επίσης, έχουν ληφθεί μέτρα για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα του δικαστικού σώματος και για να αντιμετωπιστεί ο αυξανόμενος αριθμός των υποθέσεων που εκκρεμούν. Απαιτείται η λήψη περαιτέρω μέτρων σε όλους τους τομείς, καθώς και στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Στην Τουρκία υπάρχει μεγάλος αριθμός σοβαρών ποινικών υποθέσεων που εκκρεμούν, ενώ μεγάλο ποσοστό κρατουμένων δεν έχει καταδικαστεί τελεσίδικα. Επιπλέον, η εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας πρέπει να τυγχάνει παρακολούθησης, δεδομένου ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα έχουν διχάσει τη νομική κοινότητα και την κοινωνία των πολιτών. Οι δικαστικές διαδικασίες δεν είναι αρκούντως διαφανείς. Τα δικαστήρια και οι εισαγγελικές αρχές δεν ενημερώνουν τα ενδιαφερόμενα μέρη ή το ευρύ κοινό για θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος. Η στρατηγική δικαστικής μεταρρύθμισης πρέπει να αναθεωρηθεί με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών, της τουρκικής νομικής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών.

Η εφαρμογή της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Η διαφθορά εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη σε πολλούς τομείς. Η έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και η εμβέλεια των ασυλιών εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικές προκλήσεις. Απαιτείται μεγαλύτερη πολιτική στήριξη για να ενισχυθεί και να εφαρμοστεί το νομοθετικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Όσον αφορά τη διενέργεια ερευνών στο πλαίσιο της φιλανθρωπικής ένωσης Deniz Feneri, σχετικά με υπόθεση απάτης στη Γερμανία, φυλακίστηκαν ο πρώην επικεφαλής του ανώτατου συμβουλίου ραδιοφωνίας και τηλεόρασης (RTUK) και τέσσερα ανώτερα στελέχη του τηλεοπτικού δικτύου Kanal 7. Η Τουρκία πρέπει να αναπτύξει μητρώο αποτελεσμάτων για τις έρευνες, τις απαγγελίες κατηγοριών και τις καταδικαστικές αποφάσεις στον τομέα της διαφθοράς.

Σχετικά με τα δικαιώματα του ανθρώπου και την προστασία των μειονοτήτων, έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες στους περισσότερους τομείς, ιδίως στον τομέα της ελευθερίας έκφρασης και του θρησκεύματος.

Όσον αφορά την τήρηση της διεθνούς νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος, κυρίως με την επικύρωση του προαιρετικού πρωτοκόλλου της σύμβασης του ΟΗΕ κατά των βασανιστηρίων (OPCAT). Ορισμένες μεταρρυθμίσεις έχουν παραμείνει σε εκκρεμότητα για αρκετά χρόνια. Η νομοθεσία σχετικά με τους οργανισμούς υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να εναρμονιστεί πλήρως με τις αρχές του ΟΗΕ.

Η θετική τάση που παρατηρήθηκε σχετικά με την πρόληψη των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης επιβεβαιώνεται, τόσο όσον αφορά τη συχνότητα όσο και τη σοβαρότητα της κακομεταχείρισης από όργανα επιβολής του νόμου. Διαπιστώνονται ακόμη περιπτώσεις χρήσης δυσανάλογης βίας από τα εν λόγω όργανα, ιδίως έξω από τους επίσημους τόπους κράτησης. Έχουν ληφθεί αξιόπιστες καταγγελίες σχετικά με περιπτώσεις σωματικής κακομεταχείρισης που αφορούσαν ιδίως υπερβολική χρήση βίας κατά τη σύλληψη. Όσον αφορά την αντιμετώπιση της ατιμωρησίας, καθώς και τη διεκπεραίωση εικαζόμενων υποθέσεων κακοποίησης που υποβλήθηκαν στα δικαστήρια, δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος.

Όσον αφορά τις φυλακές, η αύξηση των κρατουμένων οδηγεί σε σοβαρό υπερπληθυσμό, γεγονός που παρεμποδίζει τις προσπάθειες βελτίωσης των συνθηκών κράτησης. Έχει σημειωθεί καθυστέρηση στην αναμόρφωση του συστήματος καταγγελιών στις φυλακές. Η εφαρμογή της σύμβασης OPCAT προβλέπεται ότι θα συμβάλει στην επίλυση ορισμένων από τα ζητήματα αυτά. Η παροχή ιατρικών υπηρεσιών στους κρατούμενους, καθώς και οι συνθήκες κράτησης ανηλίκων, είναι θέματα που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή.

Όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης, συνεχίστηκε ανοιχτός διάλογος για ορισμένα θεωρούμενα ως ευαίσθητα θέματα, όπως το ζήτημα των Κούρδων και το ζήτημα των Αρμενίων, τα πολιτιστικά δικαιώματα και τα δικαιώματα των μειονοτήτων, καθώς και ο ρόλος του στρατού. Ωστόσο, το δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης υπονομεύεται από τον μεγάλο αριθμό δικαστικών υποθέσεων και ερευνών κατά δημοσιογράφων, συγγραφέων, πανεπιστημιακών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε αυτολογοκρισία και, σε συνδυασμό με τις αδικαιολόγητες πιέσεις που ασκούνται στα μέσα ενημέρωσης, προκαλεί σοβαρές ανησυχίες. Η παρούσα νομοθεσία δεν εγγυάται σε ικανοποιητικό βαθμό την ελευθερία έκφρασης σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΑΔ) και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), και καθιστά δυνατή την συσταλτική ερμηνεία της από το δικαστικό σώμα. Οι συχνές απαγορεύσεις δικτυακών τόπων εξακολουθούν να προκαλούν επίσης σοβαρή ανησυχία. Γενικά, η νομοθεσία της Τουρκίας και η πρακτική που ασκεί στον δικαστικό τομέα εμποδίζουν την ελεύθερη ανταλλαγή πληροφοριών και ιδεών.

Όσον αφορά την ελευθερία του συνέρχεσθαι, έχει σημειωθεί πρόοδος στην πράξη: διάφορες διαδηλώσεις, όπως για την κουρδική πρωτοχρονιά (Newroz) και την 1η Μαΐου, διεξήχθησαν ειρηνικά. Οι διαδηλώσεις σχετικά με το κουρδικό ζήτημα, τα δικαιώματα των σπουδαστών, τις δραστηριότητες του εποπτικού συμβουλίου ανώτατης εκπαίδευσης YÖK και τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, που πραγματοποιήθηκαν στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας και σε άλλες επαρχίες, χαρακτηρίστηκαν από δυσανάλογη χρήσης βίας.

Η νομοθεσία για την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι είναι σε μεγάλο βαθμό εναρμονισμένη με τα πρότυπα της ΕΕ. Οι υπερβολικοί έλεγχοι και η συσταλτική ερμηνεία της νομοθεσίας συνεχίζονται. Δεν έχουν σημειωθεί εξελίξεις όσον αφορά τις τροποποιήσεις των νομικών διατάξεων για την διάλυση πολιτικών κομμάτων.

Στον τομέα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και του θρησκεύματος έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος. Η ελευθερία της θρησκευτικής λατρείας τηρείται κατά κανόνα. Ο διάλογος με τους Αλεβίτες και με τις μη μουσουλμανικές θρησκευτικές κοινότητες συνεχίζεται. Μέλη των θρησκευτικών μειονοτήτων συνέχισαν να υφίστανται απειλές από εξτρεμιστές. Δεν έχει θεσπιστεί ακόμη νομικό πλαίσιο σύμφωνο με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΑΔ), έτσι ώστε όλες οι μη μουσουλμανικές θρησκευτικές κοινότητες, περιλαμβανομένης της κοινότητας των Αλεβιτών, να μπορούν να λειτουργούν χωρίς αθέμιτους περιορισμούς.

Η προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, η προώθηση της ισότητας των φύλων και η καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών εξακολουθούν να αποτελούν μείζονες προκλήσεις. Το νομικό πλαίσιο που εγγυάται τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων έχει σε γενικές γραμμές δημιουργηθεί. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω ουσιώδεις προσπάθειες, ώστε το νομικό αυτό πλαίσιο να μετατραπεί σε πολιτική, οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα. Η νομοθεσία δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί συστηματικά σε όλη τη χώρα. Τα εγκλήματα τιμής, οι πρόωροι και καταναγκαστικοί γάμοι, καθώς και η ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών παραμένουν σοβαρά προβλήματα. Απαιτείται η βελτίωση της κατάρτισης και της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων, ιδίως στο πλαίσιο της αστυνομίας.

Όσον αφορά τα δικαιώματα των παιδιών, πρέπει ακόμη να δημιουργηθεί κατάλληλος αριθμός δικαστηρίων ανηλίκων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Η κράτηση παιδιών δεν είναι σύμφωνη με την ελάχιστη απαιτούμενη χρονική περίοδο και ούτε γίνεται στο πλαίσιο των κατάλληλων συνθηκών. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες, καθώς και μέτρα πρόληψης και επανένταξης, σε όλους τους τομείς, όπως της εκπαίδευσης, της καταπολέμησης της παιδικής εργασίας, της υγείας, της διοικητικής ικανότητας και του συντονισμού.

Οι προσπάθειες για τη βελτίωση της κατάστασης κοινωνικά ευπαθών ομάδων, και/ή ατόμων με αναπηρία συνεχίζονται. Απαιτείται ακόμη η λήψη περαιτέρω μέτρων για να αυξηθεί η συμμετοχή των εν λόγω ατόμων στην κοινωνική και οικονομική ζωή.

Για την καταπολέμηση των διακρίσεων απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες. Δεν υπάρχει συνολική νομοθεσία για την καταπολέμησή τους.

Στον τομέα των επαγγελματικών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται πολλές προκλήσεις. Το ισχύον νομικό πλαίσιο δεν συνάδει με τα πρότυπα της ΕΕ και τις συμβάσεις της ΔΟΕ. Οι συνεχιζόμενες διαφωνίες, μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και η έλλειψη κατάλληλης πολιτικής βούλησης, έχουν εμποδίσει την πρόοδο στον τομέα αυτό.

Όσον αφορά τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, ένας νέος νόμος που τροποποιεί τον νόμο 2008 περί ευαγών ιδρυμάτων (βακουφίων) διευκολύνει την επιστροφή ακινήτων σε μη μουσουλμανικές θρησκευτικές κοινότητες.

Η προσέγγιση της Τουρκίας όσον αφορά τις μειονότητες παραμένει περιοριστική. Απαιτούνται ακόμη αρκετές προσπάθειες για να επιτευχθεί ο πλήρης σεβασμός και η προστασία των γλωσσών, του πολιτισμού και των θεμελιωδών δικαιωμάτων σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η Τουρκία πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της ώστε να βελτιώσει την ανοχή έναντι των μειονοτήτων και να προωθήσει την ενσωμάτωσή τους. Η συνολική αναθεώρηση της ισχύουσας νομοθεσίας και η σύσταση μηχανισμών προστασίας ή ειδικών οργάνων για την καταπολέμηση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, του αντισημιτισμού και της μισαλλοδοξίας παραμένουν σε εκκρεμότητα.

Η Τουρκία έχει σημειώσει πρόοδο στον τομέα των πολιτιστικών δικαιωμάτων, ιδίως όσον αφορά τη χρήση άλλων γλωσσών εκτός της τουρκικής από όλους τους ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, καθώς και τη χρήση πολλών γλωσσών από τους δήμους και κοινότητες. Στο πανεπιστήμιο Muş Alparslan, επιτράπηκε το άνοιγμα τμήματος κουρδικής γλώσσας και λογοτεχνίας. Εξακολουθούν να υπάρχουν περιορισμοί στη χρήση άλλων γλωσσών εκτός της τουρκικής στην πολιτική ζωή, στις επαφές με τις δημόσιες υπηρεσίες και στις φυλακές. Το νομικό πλαίσιο που διέπει τη χρήση άλλων γλωσσών εκτός της τουρκικής τυγχάνει συσταλτικής ερμηνείας και η εφαρμογή του εξακολουθεί να είναι ανομοιογενής στις διάφορες περιφέρειες της χώρας.

Όσον αφορά τους Ρομά, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος, κυρίως χάρη στις τροποποιήσεις των νομοθεσιών που εισάγουν διακρίσεις. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης των Ρομά δεν υπάρχει συνολική πολιτική.

Όσον αφορά το ανατολικό και το νοτιοανατολικό μέρος της χώρας, δεν δόθηκε συνέχεια στο δημοκρατικό άνοιγμα του 2009. Η κράτηση εκλεγμένων πολιτικών προσώπων και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκάλεσε ανησυχίες. Δεν έχει ακόμη αποδειχθεί η αλήθεια σύμφωνα με την προβλεπόμενη από το νόμο διαδικασία όσον αφορά τις εκτελέσεις χωρίς δίκη και τα βασανιστήρια που πραγματοποιήθηκαν στα νοτιοανατολικά της χώρας τις δεκαετίες του ´80 και του ´90. Οι νάρκες ξηράς και το σύστημα φρούρησης των χωριών εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία.

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν ενταθεί. Το PKK περιλαμβάνεται στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων της ΕΕ.

Η αποζημίωση των εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας συνεχίζεται. Η γενική αποτελεσματικότητα του συστήματος δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί. Δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη εθνική στρατηγική για την καλύτερη διευθέτηση των αναγκών των εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας. Παρότι επήλθαν ορισμένες βελτιώσεις, η έλλειψη συνολικού νομικού πλαισίου για τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο αποτελεί εμπόδιο για την κατάλληλη αντιμετώπιση του προβλήματος. Οι γενικές συνθήκες στα κρατητήρια αλλοδαπών απαιτούν περαιτέρω βελτίωση.

Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η Τουρκία επανέλαβε ότι υποστηρίζει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των αρχηγών των δύο κοινοτήτων υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για εξεύρεση συνολικής λύσης του κυπριακού προβλήματος. Εντούτοις, παρά τα επανειλημμένα αιτήματα του Συμβουλίου και της Επιτροπής, η Τουρκία δεν έχει ακόμη συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της για πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης και δεν έχει εξαλείψει όλα τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, όπως υπογραμμίζεται στη δήλωση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, καθώς και στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, μεταξύ των οποίων και τα συμπεράσματα του Δεκεμβρίου 2006 και του Δεκεμβρίου 2010. Καμία πρόοδος δεν έχει σημειωθεί όσον αφορά την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Όσον αφορά τις σχέσεις με την Ελλάδα, καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων. Οι διμερείς διερευνητικές συνομιλίες συνεχίζονται. Η Ελλάδα προέβη σε σημαντικό αριθμό επίσημων καταγγελιών για συνέχιση των παραβιάσεων των χωρικών της υδάτων και του εναερίου χώρου της από την Τουρκία, μεταξύ άλλων με πτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά.

Η Τουρκία ενίσχυσε σημαντικά τις επαφές με τα Δυτικά Βαλκάνια, εκφράζοντας τη σταθερή δέσμευσή της να προωθήσει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.

Η οικονομία της Τουρκίας χαρακτηρίζεται σήμερα από έντονη οικονομική ανάκαμψη. Τα δημόσια οικονομικά βελτιώνονται και αυξάνεται η εμπιστοσύνη στη διατηρήσιμη μεταβολή των οικονομικών προοπτικών και στη σταθερότητα της χώρας. Ωστόσο, η ταχεία επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας, που τροφοδοτείται από την ισχυρή εγχώρια ζήτηση, οδήγησε σε σημαντικές και αυξανόμενες εξωτερικές ανισορροπίες που απειλούν τη μακροοικονομική σταθερότητα.

Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Τουρκία είναι μια λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Αναμένεται ότι, μεσοπρόθεσμα, θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα επισπεύσει την εφαρμογή του συνολικού της προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Η οικονομία αναπτύχθηκε ταχύτατα το 2010 και το πρώτο εξάμηνο του 2011. Παράλληλα με τη μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ, η έντονη ανάπτυξη της απασχόλησης κατέστησε δυνατή τη μείωση της ανεργίας. Χάρη στα σαφώς υψηλότερα κυκλικά έσοδα και τις χαμηλότερες επιβαρύνσεις τόκων, η εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών προχωρεί ικανοποιητικά. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας αποδείχθηκε ισχυρός χάρη στις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα έτη, ενώ το νομικό σύστημα συνεχίζει να λειτουργεί σχετικά ικανοποιητικά. Επίσης, ο νέος νόμος για το έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων και τη λειτουργία της ρυθμιστικής αρχής μπορεί να αυξήσει τη διαφάνεια και να οδηγήσει σε μείωση των κρατικών ενισχύσεων. Η ελεύθερη αλληλεπίδραση των δυνάμεων της αγοράς έχει επιβεβαιωθεί. Οι ιδιωτικοποιήσεις έχουν επισπευσθεί. Η ΕΕ εξακολουθεί να είναι ο βασικός εμπορικός και επενδυτικός εταίρος της Τουρκίας.

Ωστόσο, τα ελλείμματα του εμπορικού ισοζυγίου και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έχουν επιδεινωθεί και οι ανισορροπίες στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών είναι τώρα σημαντικές. Η νομισματική πολιτική σημειώνει μόνο μέτρια επιτυχία στην αναχαίτιση της πιστωτικής αύξησης, η οποία σε συνδυασμό με τις υψηλές τιμές των βασικών προϊόντων, συνεχίζει να τροφοδοτεί το αυξανόμενο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας. Εκπονούνται μέτρα για μεγαλύτερη δημοσιονομική στήριξη, και ορισμένα ειδικά και στοχοθετημένα μέτρα προληπτικής εποπτείας σε μικροοικονομικό επίπεδο, μεταξύ άλλων από την τραπεζική ρυθμιστική αρχή, ώστε να συμβάλουν στην ομαλή «προσγείωση» της οικονομίας και να ελαφρύνουν τον φόρτο που βαρύνει τη νομισματική πολιτική. Η ανταγωνιστικότητα των τουρκικών των εξαγωγών από άποψης τιμής και κόστους επιδεινώθηκε ελαφρά. Ο πληθωρισμός άρχισε να αυξάνεται, κυρίως λόγω των πιέσεων που ασκούνται από τις εισροές ενέργειας και τροφίμων, την ανθηρή οικονομική δραστηριότητα και τις αυξήσεις των διοικητικά ρυθμιζόμενων τιμών. Αναμένεται πιο αποφασιστική εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Τα μέτρα που αποβλέπουν στην αύξηση της δημοσιονομικής διαφάνειας και στην καλύτερη στήριξη της δημοσιονομικής πολιτικής είναι μέτρια, ενώ θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Τουρκία να αποκτήσει αξιοπιστία στις αγορές. Η έξοδος από την αγορά εξακολουθεί να είναι δύσκολη και οι διαδικασίες πτώχευσης είναι ακόμη σχετικά δυσκίνητες.

Η Τουρκία συνέχισε να βελτιώνει την ικανότητά της για την ανάληψη των ευθυνών που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους. Έχει σημειωθεί πρόοδος στους περισσότερους τομείς. Η ευθυγράμμιση έχει προχωρήσει σε ορισμένους τομείς, όπως η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, η αντιμονοπωλιακή πολιτική και οι κρατικές ενισχύσεις, η ενέργεια, η οικονομική και νομισματική πολιτική, η επιχειρηματική και βιομηχανική πολιτική, η προστασία των καταναλωτών, οι στατιστικές, τα διευρωπαϊκά δίκτυα, οι επιστήμες και η έρευνα. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ευθυγράμμιση σε τομείς όπως το περιβάλλον, οι δημόσιες συμβάσεις, η ελευθερία παροχής υπηρεσιών, η κοινωνική πολιτική, η απασχόληση και η φορολογία. Πρέπει να ενισχυθεί η εφαρμογή της νομοθεσίας σε τομείς όπως τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας και η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Όσον αφορά την τελωνειακή ένωση και τις εξωτερικές σχέσεις, η εναρμόνιση πρέπει να ολοκληρωθεί, ιδίως όσον αφορά το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων. Διάφορες μακροχρόνιες εμπορικές διαφωνίες παραμένουν ανεπίλυτες. Είναι απαραίτητο για την Τουρκία να εκπληρώσει πλήρως τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης. Στους περισσότερους τομείς, είναι καθοριστικής σημασίας για την Τουρκία η βελτίωση της διοικητικής της ικανότητας, ώστε να εναρμονιστεί με το κεκτημένο.

Όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, η νομοθετική εναρμόνιση έχει προχωρήσει, αλλά η πρόοδος που πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο αναφοράς ήταν περιορισμένη. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων εξακολουθεί να εμποδίζεται από τεχνικούς φραγμούς στις συναλλαγές κατά παράβαση των υποχρεώσεων της Τουρκίας στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης. Καμία πρόοδος δεν μπορεί να διαπιστωθεί στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων όπου οι προετοιμασίες για την εφαρμογή του κεκτημένου βρίσκονται ακόμη σε αρχικά στάδια. Η εναρμόνιση όσον αφορά το δικαίωμα εγκατάστασης και την ελευθερία παροχής υπηρεσιών βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος στους τομείς του δικαιώματος εγκατάστασης, της ελευθερίας παροχής διασυνοριακών υπηρεσιών, των ταχυδρομικών υπηρεσιών και της αμοιβαίας αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων. Όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων, η Τουρκία έχει σημειώσει σχετική πρόοδο, κυρίως όσον αφορά τις κινήσεις κεφαλαίων και τις πληρωμές. Καμία πρόοδος δεν έχει σημειωθεί στη σταδιακή ελευθέρωση της αγοράς ακινήτων από αλλοδαπούς, όπου υπάρχουν ακόμη πολλά εμπόδια. Περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων υπάρχουν ακόμη σε πολλούς τομείς, καθώς και στις άμεσες επενδύσεις που προέρχονται από την ΕΕ. Το νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας δεν είναι ακόμη πλήρες και η ειδική ομάδα δράσης για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες έχει συμπεριλάβει την Τουρκία στη μαύρη λίστα λόγω των στρατηγικών της ελλείψεων στον τομέα αυτό.

Στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων μπορεί να διαπιστωθεί περιορισμένη πρόοδος. Το θεσμικό πλαίσιο έχει θεσπιστεί, αλλά η διοικητική ικανότητα πρέπει να βελτιωθεί. Το σχέδιο στρατηγικής εναρμόνισης με χρονικά περιορισμένο σχέδιο δράσης είναι έτοιμο, αλλά δεν έχει ακόμη θεσπιστεί. Η Τουρκία εξακολουθεί να εφαρμόζει παρεκκλίσεις που αντιβαίνουν στο κεκτημένο. Απαιτείται η περαιτέρω εναρμόνιση της νομοθεσία της, κυρίως όσον αφορά τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας, τις εκχωρήσεις και τις εταιρικές σχέσεις ιδιωτικού-δημόσιου τομέα. Όσον αφορά το εταιρικό δίκαιο, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος μετά την έγκριση του τουρκικού εμπορικού κώδικα, ο οποίος αναμένεται να προωθήσει το άνοιγμα, τη διαφάνεια και τη συμμόρφωση προς τα διεθνή λογιστικά πρότυπα και τα διεθνή πρότυπα ελέγχου. Το νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τους ελέγχους δεν έχει ακόμη δημιουργηθεί και τα εμπορικά δικαστήρια δεν έχουν τις αναγκαίες αυξημένες ικανότητες. Όσον αφορά τη νομοθεσία περί διανοητικής ιδιοκτησίας, η εναρμόνιση έχει σημειώσει σχετική πρόοδο, αλλά η εφαρμογή της παραμένει περιορισμένη. Η ομάδα εργασίας για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) που συστάθηκε πρόσφατα σε συνεργασία με την Επιτροπή ασχολείται με βασικό στοιχείο των διαπραγματεύσεων προσχώρησης. Η θέσπιση επικαιροποιημένης νομοθεσίας για τα δικαιώματα διανοητικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένων των αποτρεπτικών ποινικών κυρώσεων, βρίσκεται ακόμη σε εκκρεμότητα. Ο συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών και των δημόσιων φορέων που είναι αρμόδιοι για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας είναι καθοριστικό στοιχείο, όπως οι εκστρατείες γενικής ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους παραβίασης των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.

Όσον αφορά την πολιτική ανταγωνισμού, το επίπεδο ευθυγράμμισης της Τουρκίας στον τομέα της αντιμονοπωλιακής πολιτικής είναι υψηλό. Η αρχή ανταγωνισμού εφαρμόζει αποτελεσματικά τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες, με ικανοποιητικό επίπεδο ανεξαρτησίας. Έχει σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων. Συγκεκριμένα, η αρχή εποπτείας των κρατικών ενισχύσεων έχει τώρα συσταθεί. Ωστόσο, σημαντικός αριθμός προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων δεν έχει ακόμη εναρμονιστεί με τους κανόνες της τελωνειακής ένωσης.

Στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών έχει σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος. Ιδιαίτερα, η τραπεζική ρυθμιστική αρχή έχει λάβει μέτρα για την ενίσχυση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας. Ωστόσο, η γενική ευθυγράμμιση με το κεκτημένο, ιδιαίτερα στον ασφαλιστικό τομέα, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Όσον αφορά την κοινωνία της πληροφορίας και τα μέσα ενημέρωσης, μπορεί να διαπιστωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, καθώς και ικανοποιητική πρόοδος στον τομέα των οπτικοακουστικών μέσων.

Στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης μπορεί να διαπιστωθεί σχετική πρόοδος. Η σημαντική πρόοδος που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή του προγράμματος σχετικά με το μέσο προενταξιακής βοήθειας στην αγροτική ανάπτυξη (IPARD) οδήγησε την Επιτροπή να εκδώσει απόφαση για την ανάθεση στην Τουρκία της διαχείρισης κεφαλαίων της ΕΕ, καθώς και στην ολοκλήρωση των προετοιμασιών για το δεύτερο στάδιο του προγράμματος IPARD. Η πολιτική στήριξης της γεωργίας διαφέρει ουσιαστικά από την ΚΓΠ και δεν υπάρχει ακόμη στρατηγική για την ευθυγράμμισή της. Η μη άρση των εμποδίων στις εισαγωγές βοείου κρέατος αποτελεί επίσης σημαντική αδυναμία. Όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων, καθώς και την κτηνιατρική και φυτοϋγειονομική πολιτική, έχει επιτευχθεί πρόοδος όσον αφορά τη μεταφορά και την εφαρμογή του κεκτημένου. Η αναδιάρθρωση του Υπουργείου Γεωργίας και Αγροτικών Θεμάτων αποτελεί θετικό βήμα προς την ενίσχυση του επίσημου συστήματος ελέγχου. Το συνολικό σύστημα ελέγχου δεν είναι απόλυτα σύμφωνο με το κεκτημένο της ΕΕ. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες στον τομέα της υγείας των ζώων και της συμμόρφωσης των εγκαταστάσεων γεωργικών προϊόντων διατροφής με τις απαιτήσεις υγιεινής και τις διαρθρωτικές απαιτήσεις της ΕΕ. Στον τομέα της αλιείας, μπορεί να διαπιστωθεί σχετική πρόοδος γενικά. Συγκεκριμένα, έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος όσον αφορά τη δημιουργία διοικητικών δομών, καθώς και τη διαχείριση των πόρων και του στόλου. Η Τουρκία αναμένεται να σημειώσει περαιτέρω πρόοδο σε άλλους τομείς, όπως οι επιθεωρήσεις και οι έλεγχοι.

Η ευθυγράμμιση στον τομέα των μεταφορών έχει σημειώσει σχετική πρόοδο, με εξαίρεση τις σιδηροδρομικές μεταφορές. Η ευθυγράμμιση των χερσαίων και θαλάσσιων μεταφορών παραμένει σε προχωρημένο στάδιο και η ευθυγράμμιση των αεροπορικών μεταφορών ακολουθεί με βραδύτερο ρυθμό. Η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των κέντρων ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας στην Τουρκία και στην Κυπριακή Δημοκρατία εξακολουθεί να θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την ασφάλεια των πτήσεων. Στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, το εθελοντικό ελεγκτικό σύστημα των κρατών μελών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ) προβλέπεται ότι θα δημιουργήσει θετικά αποτελέσματα που θα επιτρέψουν στην Τουρκία να προσχωρήσει σε διεθνείς συμβάσεις. Η ικανότητα εφαρμογής είναι περιορισμένη, ιδιαίτερα όσον αφορά τη χερσαία και θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων.

Στον τομέα της ενέργειας, η πρόοδος είναι ανομοιογενής. Έχει σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος στην εσωτερική αγορά στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ιδιαίτερα, απαιτούνται μέτρα για να εξασφαλιστούν οι υψηλότερες δυνατές προδιαγραφές πυρηνικής ασφάλειας, προστασίας, διασφαλίσεων και μη διάδοσης πυρηνικών όπλων. Λόγω των εξελίξεων στον τομέα της ασφάλειας εφοδιασμού, του φυσικού αερίου και της ενεργειακής απόδοσης απαιτούνται επίσης περισσότερες προσπάθειες.

Όσον αφορά την φορολογία, έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος στον τομέα της νομοθετικής εναρμόνισης, ιδίως όσον αφορά την εξάλειψη ορισμένων πρακτικών που εισάγουν διακρίσεις σχετικά με τη φορολόγηση των προϊόντων του καπνού. Η αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης για τα οινοπνευματώδη ποτά έρχεται σε αντίθεση με το σχέδιο δράσης που συμφωνήθηκε με την Επιτροπή για το θέμα αυτό. Η εξάλειψη ορισμένων πρακτικών που εισάγουν διακρίσεις σχετικά με τη φορολογία είναι βασικό στοιχείο για την επίτευξη περαιτέρω προόδου στο κεφάλαιο αυτό. Όσον αφορά την έμμεση φορολογία δεν μπορεί να διαπιστωθεί καμία πρόοδος.

Η Τουρκία έχει σημειώσει σχετική πρόοδο στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής. Η Κεντρική Τράπεζα ενέκρινε νέο συνδυασμό πολιτικών για να εξασφαλιστεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα που θα μειώσει τα βασικά επιτόκια, ενώ παράλληλα θα αυξήσει τις απαιτήσεις αποθεματικών για τον τραπεζικό τομέα. Η ευθυγράμμιση της Τουρκίας με το κεκτημένο στην οικονομική και νομισματική πολιτική δεν έχει ολοκληρωθεί, κυρίως όσον αφορά την πλήρη ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας και την απαγόρευση της προνομιακής πρόσβασης του δημόσιου τομέα στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Το γενικό επίπεδο προετοιμασίας έχει προχωρήσει.

Ικανοποιητική πρόοδος έχει σημειωθεί στον τομέα των στατιστικών, όπου το συνολικό επίπεδο της ευθυγράμμισης με το κεκτημένο είναι αρκετά προχωρημένο. Απαιτείται περαιτέρω πρόοδος, ιδίως όσον αφορά τους εθνικούς λογαριασμούς και τις γεωργικές στατιστικές.

Η Τουρκία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και της απασχόλησης. Η διοικητική ικανότητα έχει σημειώσει ορισμένες βελτιώσεις. Οι τροποποιήσεις του Συντάγματος σχετικά με τα συνδικαλιστικά δικαιώματα δεν οδήγησαν σε νέες μεταβολές της νομοθεσίας, ώστε να διασφαλιστεί ο πλήρης σεβασμός των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ και τις συμβάσεις της ΔΟΕ. Η μείωση των υψηλών ποσοστών αδήλωτης εργασίας και η αύξηση της γυναικείας απασχόλησης εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία. Το πεδίο εφαρμογής του εργατικού δικαίου εξακολουθεί να είναι περιορισμένο. Η επιβολή της νομοθεσίας στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας στον τόπο εργασίας πρέπει να γίνει πιο εντατική. Ο κίνδυνος φτώχειας παραμένει πολύ υψηλός, ιδιαίτερα όσον αφορά τον αγροτικό πληθυσμό και τα παιδιά. Δεν έχει ακόμη θεσπιστεί νομοθεσία για τη δημιουργία φορέα ισότητας.

Η Τουρκία έχει σημειώσει περαιτέρω πρόοδο στον τομέα της επιχειρηματικής και βιομηχανικής πολιτικής, όπου έχει επιτύχει ικανοποιητικό επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο. Η πρόοδος αυτή αφορά την υιοθέτηση βιομηχανικής στρατηγικής και σχεδίου δράσης το οποίο καλύπτει την περίοδο 2011-2014, περισσότερα διαθέσιμα μέσα στον τομέα της επιχειρηματικής και της βιομηχανικής πολιτικής, την υιοθέτηση τομεακών στρατηγικών για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στο πλαίσιο των εμπορικών συναλλαγών.

Η Τουρκία έχει σημειώσει πρόοδο στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων, ιδίως όσον αφορά τον τομέα των μεταφορών (ΜΕΔ). Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η συγκρότηση αξιόπιστου συστήματος δεδομένων στον τομέα των μεταφορών. Όσον αφορά τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα της ενέργειας, μπορεί να διαπιστωθεί σχετική πρόοδος.

Όσον αφορά την περιφερειακή πολιτική και τον συντονισμό των διαρθρωτικών μέσων έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος. Ωστόσο, έχουν σημειωθεί καθυστερήσεις όσον αφορά τη σύσταση των οργανισμών που θα αναλάβουν αρμοδιότητες δημοσιονομικής διαχείρισης και ελέγχου των προενταξιακών κεφαλαίων σ'αυτόν τον τομέα πολιτικής. Μολονότι το θεσμικό πλαίσιο για την εφαρμογή των προενταξιακών κεφαλαίων έχει ολοκληρωθεί και η διοικητική ικανότητα έχει βελτιωθεί, η ικανότητα αυτή πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω και να βελτιωθεί ο συντονισμός μεταξύ όλων των αρμόδιων οργανισμών, ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία εφαρμογής.

Γενικά, έχει σημειωθεί πρόοδος στον δικαστικό τομέα.

Στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς, έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή της στρατηγικής και το σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η απουσία διαφάνειας της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων και η εμβέλεια των ασυλιών εξακολουθούν να συνιστούν σημαντικές αδυναμίες. Η Τουρκία πρέπει να αναπτύξει μητρώο αποτελεσμάτων για τις έρευνες, τις απαγγελίες κατηγοριών και τις καταδικαστικές αποφάσεις.

Η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας είναι ανομοιογενής. Η έκδοση του νόμου για τους αλλοδαπούς και τη διεθνή προστασία παραμένει προτεραιότητα για να εξασφαλιστεί σταθερή νομική βάση για αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης του ασύλου και της μετανάστευσης, καθώς και διασφαλίσεις για τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων. Στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές και αστικές υποθέσεις καταγράφεται περιορισμένη μόνο πρόοδος. Στους τομείς των ναρκωτικών και του οργανωμένου εγκλήματος μπορεί να διαπιστωθεί σχετική πρόοδος. Στον τομέα της αστυνομικής συνεργασίας και της τρομοκρατίας μπορεί να διαπιστωθεί περιορισμένη πρόοδος Περιορισμένη πρόοδος έχει επιτευχθεί στον τομέα της πολιτικής θεωρήσεων και της τελωνειακής συνεργασίας. Στον τομέα της διαχείρισης των συνόρων, όπου τα βασικά θέματα είναι η θέσπιση νόμου σχετικά με τη σύσταση νέας υπηρεσίας για την ασφάλεια των συνόρων και η διυπηρεσιακή συνεργασία, μπορεί να διαπιστωθεί πολύ περιορισμένη πρόοδος. Η Τουρκία εξακολουθεί να είναι σημαντική χώρα διέλευσης και προορισμού παράτυπων μεταναστών. Πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης και την επανεισδοχή παράτυπων μεταναστών.

Η Τουρκία είναι καλά προετοιμασμένη για την προσχώρηση στον τομέα των επιστημών και της έρευνας. Ικανοποιητική πρόοδος έχει σημειωθεί όσον αφορά την ένταξη στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας και τις προετοιμασίες για την «Ένωση καινοτομίας». Γενικά, η συμμετοχή της Τουρκίας στο έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο της ΕΕ και το ποσοστό επιτυχίας της στο πλαίσιο αυτό βελτιώνονται, αλλά απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να ικανοποιηθεί αίτημα αριστείας και ανταγωνιστικής συμμετοχής στα προγράμματα έρευνας της ΕΕ.

Όσον αφορά την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, έχει σημειωθεί πρόοδος, ιδίως στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Το ενδιαφέρον για τα προγράμματα της ΕΕ συνέχισε να αυξάνεται. Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα του πολιτισμού, αλλά δεν υπήρξε καμία πρόοδος όσον αφορά τη νομοθετική εναρμόνιση.

Στον τομέα του περιβάλλοντος, η Τουρκία έχει σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά τη διαχείριση αποβλήτων, ενώ ελάχιστη πρόοδος μπορεί να διαπιστωθεί όσον αφορά την οριζόντια νομοθεσία, την ποιότητα του αέρα, τον έλεγχο της βιομηχανικής ρύπανσης και τη διαχείριση κινδύνων. Η Τουρκία έχει σημειώσει ελάχιστη πρόοδο όσον αφορά την ποιότητα του ύδατος, τις χημικές ουσίες και τη διοικητική ικανότητα. Όσον αφορά την προστασία της φύσης δεν μπορεί να διαπιστωθεί καμία πρόοδος. Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, η Τουρκία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο σχετικά με τη βελτίωση της ευαισθητοποίησης για τις απαιτήσεις της ΕΕ όσον αφορά το κλίμα, αλλά στον τομέα αυτό πρέπει να θεσπιστεί πιο δυναμική και φιλόδοξη πολιτική, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο διεθνές επίπεδο. Η διοικητική ικανότητα πρέπει να βελτιωθεί.

Στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών και της υγείας μπορεί να διαπιστωθεί σχετική πρόοδος. Στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών, πρέπει να υιοθετηθούν αναθεωρημένοι νόμοι πλαίσια για την προστασία των καταναλωτών και τη γενική ασφάλεια των προϊόντων. Η βελτίωση των δραστηριοτήτων επιτήρησης της αγοράς απαιτεί τη διάθεση περισσότερων ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, ενώ παράλληλα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με ΜΚΟ καταναλωτών. Στον τομέα της δημόσιας υγείας, η Τουρκία δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη τη διαδικασία νομοθετικής εναρμόνισης ούτε έχει αναπτύξει τη διοικητική ικανότητα που θα της επιτρέψει να εφαρμόσει τη νομοθεσία για τη βελτίωση της κατάστασης υγείας και ασφάλειας του πληθυσμού.

Στον τομέα της τελωνειακής νομοθεσίας, η Τουρκία έφθασε σε υψηλό επίπεδο εναρμόνισης χάρη στην τελωνειακή της ένωση με την ΕΕ. Τα καταστήματα αφορολόγητων ειδών στα σημεία εισόδου και το γεγονός ότι οι εισαγωγείς καλούνται να υποβάλουν πληροφορίες, με οποιαδήποτε μορφή, για την προέλευση των προϊόντων τα οποία βρίσκονται σε ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ πριν από τον εκτελωνισμό, δεν είναι σύμφωνα με την τελωνειακή ένωση. Η νομοθεσία για τις ελεύθερες ζώνες, την επιτήρηση και τις δασμολογικές ποσοστώσεις δεν έχει ακόμη εναρμονιστεί. Η βελτίωση των ελέγχων βάσει ανάλυσης του κινδύνου και η απλούστευση των διαδικασιών θα διευκολύνουν το νόμιμο εμπόριο με τη μείωση των φυσικών ελέγχων. Στην πράξη, δεν εφαρμόζονται ακόμη στα τελωνεία τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, πρέπει δε να ληφθούν μέτρα για την καταπολέμηση των προϊόντων παραποίησης/απομίμησης.

Η Τουρκία έχει επιτύχει υψηλό επίπεδο ευθυγράμμισης στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων, χάρη στην τελωνειακή ένωση. Υπάρχουν ακόμη ορισμένες ελλείψεις οι οποίες αφορούν, για παράδειγμα, τη γεωγραφική κάλυψη του συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων.

Η ευθυγράμμιση της Τουρκίας με την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας της ΕΕ συνεχίζεται, έστω και αν, σε γενικές γραμμές η Τουρκία έχει ευθυγραμμιστεί λιγότερο με τις δηλώσεις της ΚΕΠΠΑ κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς και δεν έχει ευθυγραμμιστεί καθόλου με τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ έναντι του Ιράν, της Λιβύης ή της Συρίας. Η Τουρκία επεδίωξε τον διάλογο και τη διεξαγωγή διαβουλεύσεων με την ΕΕ για διάφορα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Κατέβαλε προσπάθειες για να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τις γειτονικές της χώρες, όπως το Ιράκ και την περιφερειακή κουρδική κυβέρνηση. Όσον αφορά την εξομάλυνση των σχέσεών της με την Αρμενία, δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος. Οι σχέσεις της με το Ισραήλ συνέχισαν να επιδεινώνονται μετά το περιστατικό του στόλου για τη Γάζα, το 2010. Μετά τη δημοσίευση της ανεξάρτητης έκθεσης των Ηνωμένων Εθνών, η Τουρκία έχει περιορίσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ και έχει αναστείλει τις στρατιωτικές της συμφωνίες με τη χώρα αυτή.

Η Τουρκία συνεχίζει να συμβάλλει στην ΚΠΑΑ και επιδιώκει μεγαλύτερη συμμετοχή στις δραστηριότητές της. Το ζήτημα της συνεργασίας ΕΕ-ΝΑΤΟ, στην οποία συμμετέχουν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ πέραν των διευθετήσεων «Βερολίνο +», δεν έχει ακόμη επιλυθεί. Η Τουρκία δεν έχει ευθυγραμμιστεί με τη θέση της ΕΕ για τη συμμετοχή στον διακανονισμό του Wassenaar.

Στον τομέα του δημοσιονομικού ελέγχου έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος· η εναρμόνιση του τομέα αυτού έχει ήδη προχωρήσει αρκετά. Η νομοθεσία για τη διαχείριση και τον έλεγχο των δημόσιων οικονομικών έχει αρχίσει να ισχύει πλήρως. Το έγγραφο δημόσιου εσωτερικού δημοσιονομικού ελέγχου και το σχέδιο δράσης πρέπει να αναθεωρηθούν. Η έκδοση του νόμου του τουρκικού Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι σημαντικό βήμα για την περαιτέρω ευθυγράμμιση του εξωτερικού ελέγχου με τα αντίστοιχα διεθνή πρότυπα. Η τουρκική δομή συνεργασίας για την καταπολέμηση της απάτης πρέπει να συνεχίσει να βελτιώνει τον συντονιστικό της ρόλο, την επιχειρησιακή ανεξαρτησία της και το επιχειρησιακό της δίκτυο.

Στον τομέα των οικονομικών και δημοσιονομικών διατάξεων έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος. Οι διοικητικές προετοιμασίες για την δημιουργία του συστήματος ιδίων πόρων βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο.

Ισλανδία

Η Ισλανδία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Η Ισλανδία αποτελεί λειτουργούσα δημοκρατία με ισχυρούς θεσμούς και βαθιά εδραιωμένες παραδόσεις αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Το δικαστικό σύστημα της χώρας είναι υψηλής ποιότητας και η Ισλανδία μεριμνά διαρκώς για την εξασφάλιση και την ενίσχυση υψηλού επίπεδου προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Η ενότητα της κυβέρνησης συνασπισμού έχει τεθεί σε δοκιμασία σε διάφορες περιπτώσεις, αλλά έχει παραμείνει σταθερή. Η εθνική πολιτική σκηνή χαρακτηρίζεται από διάσταση απόψεων μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και του πληθυσμού όσον αφορά την προοπτική προσχώρησης στην ΕΕ. Έχουν ξεκινήσει δραστηριότητες ενημέρωσης για την προώθηση τεκμηριωμένου διαλόγου σχετικά με τη διαδικασία προσχώρησης της Ισλανδίας.

Τόσο η κυβέρνηση όσο και το Κοινοβούλιο συνεχίζουν να λειτουργούν ομαλά. Τον Απρίλιο του 2011, δημιουργήθηκε συνταγματικό συμβούλιο για την αναθεώρηση του Συντάγματος και την πρόταση συνταγματικών αλλαγών. Επίσης συντάχθηκαν νομοσχέδια για την περαιτέρω ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του Κοινοβουλίου και της δημόσιας διοίκησης.

Ικανοποιητική πρόοδος μπορεί να διαπιστωθεί σχετικά με την περαιτέρω εφαρμογή των συστάσεων της ειδικής διερευνητικής επιτροπής για τις πολιτικές και διοικητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Σύμφωνα με αυτές τις συστάσεις, το Ανώτατο Δικαστήριο συγκλήθηκε τον Μάρτιο του 2011 για να αποφανθεί σε υπόθεση κατά του πρώην πρωθυπουργού, η οποία κατέληξε σε κατηγορία εις βάρος του για λόγους σοβαρής αμέλειας τον Μάιο του 2011. Παράλληλα, η υπηρεσία του ειδικού εισαγγελέα εξακολούθησε να εργάζεται αποτελεσματικά. Διεξήγαγε πολυάριθμες έρευνες για εικαζόμενες παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές στον τραπεζικό τομέα, οι οποίες κατέληξαν σε ορισμένες συλλήψεις.

Όσον αφορά την περαιτέρω ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού τομέα και του πλαισίου καταπολέμησης της διαφθοράς μπορεί να διαπιστωθεί πρόοδος. Διορίστηκαν ορισμένοι δικαστές σύμφωνα με τους κανόνες του τροποποιημένου νόμου περί δικαστικού σώματος, και η σύμβαση του ΟΗΕ κατά της διαφθοράς κυρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2011. Όσον αφορά τη σύγκρουση συμφερόντων, η Ισλανδία άρχισε να επεξεργάζεται ειδικούς κώδικες δεοντολογίας για τους υπουργούς και για ορισμένες κατηγορίες υπαλλήλων.

Η Ισλανδία συνέχισε να διασφαλίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Η σύμβαση-πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων δεν έχει ακόμη κυρωθεί.

Η οικονομία της Ισλανδίας διέρχεται περίοδο ανάκαμψης μετά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και τη βαθιά και μακρά περίοδο ύφεσης που ακολούθησε, αλλά οι προοπτικές ανάπτυξης είναι περιορισμένες, λόγω του υψηλού επιπέδου χρέους των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Οι οικονομικές πολιτικές παρέμειναν προσανατολισμένες στη σταθεροποίηση, η οποία εδραιώθηκε με την επιτυχή ολοκλήρωση ενός προγράμματος του ΔΝΤ. Πρόσφατα, η ανοδική πορεία του πληθωρισμού οδήγησε την κεντρική τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια, ενώ η δημοσιονομική πολιτική μετριάστηκε κατά κάποιον τρόπο. Η δημοσιονομική εξυγίανση βάσει της διαχείρισης των δαπανών με σκοπό τη μείωση του δημόσιου χρέους σε βιώσιμα επίπεδα εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση. Η ανεργία είναι υψηλή, κυρίως μεταξύ των νέων και των μακροχρόνια ανέργων. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα, η οικονομία εξακολουθεί να πλήττεται από τη δυσλειτουργία του χρηματοπιστωτικού τομέα, και η κατάργηση των ελέγχων της κίνησης κεφαλαίων αντιπροσωπεύει βασική πρόκληση.

Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Ισλανδία μπορεί να θεωρηθεί ως λειτουργούσα οικονομία αγοράς. Ωστόσο, οι αδυναμίες του χρηματοπιστωτικού τομέα και οι περιορισμοί στην κυκλοφορία των κεφαλαίων εξακολουθούν να εμποδίζουν την αποτελεσματική κατανομή των πόρων. Μεσοπρόθεσμα, η Ισλανδία θα πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο πλαίσιο της Ένωσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνεχίσει να μειώνει τις τρέχουσες διαρθρωτικές της αδυναμίες με την εφαρμογή κατάλληλων μακροοικονομικών πολιτικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Ο συνδυασμός πολιτικών που εστιάζεται στη σταθεροποίηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών και στη δημοσιονομική εξυγίανση συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην αποκατάσταση της μακροοικονομικής σταθερότητας. Η κεντρική τράπεζα, αντιδρώντας στα εμπορικά πλεονάσματα και στην ανατίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας, συνέχισε να μειώνει το βασικό της επιτόκιο το δεύτερο εξάμηνο του 2010, αλλά από τον Αύγουστο του 2011, εφάρμοσε ελαφρώς αυστηρότερη νομισματική πολιτική μετά από υποχώρηση της αξίας του νομίσματος και τη σημαντική αύξηση του ετήσιου ρυθμού του πληθωρισμού. Συνεχίστηκαν οι προσπάθειες για την ενίσχυση των εσόδων του δημοσίου και τη μείωση στων δαπανών. Λόγω του υψηλού επιπέδου του δημόσιου χρέους, λήφθηκαν μέτρα για τη μείωση των κινδύνων που συνδέονται με την αναχρηματοδότηση και την ενίσχυση των οικονομικών οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Τα συναλλαγματικά αποθέματα συνέχισαν να αυξάνονται και οι πρόσφατες εκτιμήσεις της κεντρικής τράπεζας δείχνουν ότι η θέση του εξωτερικού χρέους είναι πιο βιώσιμη. Έχουν ληφθεί νέα μέτρα για την επίσπευση της αναδιάρθρωσης του χρέους του ιδιωτικού τομέα. Θεσπίστηκε αναθεωρημένη στρατηγική για την ελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων και η εφαρμογή της εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση. Η αγορά εργασίας εξακολουθεί να είναι ευέλικτη και οι συντελεστές συμμετοχής παρέμειναν σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Η χώρα διαθέτει καλή βασική υποδομή, άφθονους φυσικούς πόρους και γενικά πληθυσμό με υψηλό επίπεδο παιδείας.

Ωστόσο, οι μακροοικονομικοί κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί. Η εγχώρια ζήτηση αναζωπυρώθηκε, αλλά η ανάκαμψη βασίζεται κυρίως σε προσωρινά μέτρα για τη στήριξη της ιδιωτικής κατανάλωσης. Εξακολουθούν να υφίστανται κίνδυνοι και αβεβαιότητες σχετικά με ρους μελλοντικούς πόρους ανάπτυξης και τη διατηρησιμότητά τους. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας εξακολουθεί να πλήττεται από τη μέτρια ποιότητα των στοιχείων του ενεργητικού και η αποτελεσματική χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση προσκρούει στη μη περατωθείσα διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους του ιδιωτικού τομέα. Το δημόσιο χρέος υπερέβη το 90% του ΑΕΠ. Τα μέτρα που λήφθηκαν στο πλαίσιο της δημοσιονομικής εξυγίανσης ήταν κάπως χαλαρά και τα δημόσια οικονομικά αντιμετωπίζουν πάντα το ενδεχόμενο εφαρμογής σοβαρών περικοπών δαπανών για να ενισχυθεί η μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα. Η χώρα διατρέχει δημοσιονομικούς κινδύνους λόγω των σημαντικών ενδεχόμενων υποχρεώσεων και του ανεπίλυτου ζητήματος Icesave. Η αγορά εργασίας συνεχίζει να επηρεάζεται σοβαρά από τη βαθιά ύφεση που ακολούθησε την κρίση και η ανεργία έχει φθάσει σε πρωτοφανές επίπεδο για τη χώρα, κυρίως μεταξύ των νέων και των μακροχρόνια ανέργων. Η οικονομική μεγέθυνση, οι επενδύσεις και η ανάπτυξη προσκρούουν στις αδυναμίες του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, όπως στην ύπαρξη σοβαρών εμποδίων για την είσοδο στην αγορά σε ορισμένους τομείς. Η βιομηχανική δομή είναι ελάχιστα διαφοροποιημένη.

Σύμφωνα με τη μέθοδο της πρώτης έκθεσης προόδου, η ικανότητα της Ισλανδίας να αναλάβει τις ευθύνες που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους συνεχίζει να αξιολογείται με βάση τη συμμετοχή της στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) και με γνώμονα τις απαλλαγές που της έχουν χορηγηθεί στο πλαίσιο του ΕΟΧ, καθώς και τη νομοθεσία της ΕΕ που δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ΕΟΧ. Το γενικό επίπεδο προετοιμασίας για την τήρηση των απαιτήσεων του κεκτημένου της ΕΕ είναι ικανοποιητικό, ιδίως λόγω της συμμετοχής της Ισλανδίας στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο.

Η υπόθεση Icesave δεν έχει ακόμη επιλυθεί. Παρά τις προσπάθειες διαπραγμάτευσης, το νέο σχέδιο νόμου για τους όρους και τις προϋποθέσεις όσον αφορά την αποπληρωμή του δανείου στο ΗΒ και στις Κάτω Χώρες απορρίφθηκε σε δημοψήφισμα που διεξάχθηκε τον Απρίλιο του 2011. Η κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν θα επηρέαζε την έναρξη των πληρωμών προς το ΗΒ και τις Κάτω Χώρες, που προβλέπονται για το τέλος του 2011. Τον Μάιο του 2011, η κυβέρνηση απάντησε στην προειδοποιητική επιστολή που της είχε αποστείλει η Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ (ΕΑΕ) τον Μάιο του 2010. Τον Ιούνιο 2011, η ΕΑΕ προχώρησε στο δεύτερο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει, δηλαδή στην αποστολή αιτιολογημένης γνώμης, η οποία επαναλαμβάνει το σύνολο των πορισμάτων της αρχικής προειδοποιητικής επιστολής, δηλαδή ότι η Ισλανδία παραβίασε την οδηγία για τα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφωνεί με τη νομική ανάλυση της ΕΑΕ. Η ισλανδική κυβέρνηση απάντησε στην αιτιολογημένη γνώμη της Εποπτεύουσας Αρχής της ΕΖΕΣ στο τέλος του Σεπτεμβρίου. Η ΕΑΕ εξετάζει επί του παρόντος λεπτομερώς την εν λόγω απάντηση πριν αποφανθεί για τη συνέχεια που θα δώσει στην υπόθεση αυτή. Στο στάδιο αυτό, η διαφορά σχετικά με την Icesave δεν έχει ακόμη επιλυθεί.

Οι προετοιμασίες για την ανάληψη των ευθυνών που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους συνεχίζονται, αν και με βραδύ ρυθμό, στους τομείς που καλύπτονται εν μέρει από τον ΕΟΧ, καθώς και στα κεφάλαια που δεν καλύπτονται από τον ΕΟΧ. Η νομοθεσία της Ισλανδίας εξακολουθεί να είναι σύμφωνη με το κεκτημένο σε μεγάλο βαθμό και η χώρα εφαρμόζει ουσιώδες τμήμα του κεκτημένου στους τομείς που καλύπτονται από τον ΕΟΧ, όπως στην ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών, στην ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, στο δικαίωμα εγκατάστασης και στην ελευθερία παροχής υπηρεσιών, στην ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων, στις δημόσιες συμβάσεις, στο εταιρικό δίκαιο, στο νόμο περί διανοητικής ιδιοκτησίας, στον ανταγωνισμό, στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, καθώς και στην κοινωνία της πληροφορίας και στα μέσα ενημέρωσης.

Η έκθεση προόδου επιβεβαιώνει ότι οι ακόλουθοι τομείς ενδέχεται να θέσουν ορισμένα προβλήματα κατά τη διαδικασία προσχώρησης: χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, γεωργία και αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον, αλιεία, ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων, καθώς και ασφάλεια των τροφίμων, κτηνιατρική και φυτοϋγειονομική πολιτική, φορολογία και τελωνεία.

Όσον αφορά τη διοικητική ικανότητα, απαιτείται προσοχή για να εξασφαλιστεί ότι ανθρώπινοι και οι οικονομικοί πόροι καθίστανται και παραμένουν διαθέσιμοι για την εξασφάλιση των αναγκαίων προετοιμασιών που συνδέονται με τη διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ.

Η νομοθεσία της Ισλανδίας εξακολουθεί να είναι σύμφωνη σε ικανοποιητικό βαθμό με το κεκτημένο στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορία των αγαθών. Ωστόσο, δεν επισημαίνονται νέες νομοθετικές εξελίξεις στην Ισλανδία όσον αφορά τα οριζόντια μέτρα και τη νομοθεσία που εφαρμόζεται στα προϊόντα που υπάγονται στην «παλαιά προσέγγιση». Η μεταφορά της νομοθεσίας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί σε ορισμένους τομείς όπου υιοθετήθηκε το νέο κεκτημένο της ΕΕ.

Η Ισλανδία έχει επιτύχει υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων.

Η νομοθεσία σχετικά με το δικαίωμα εγκατάστασης και την ελευθερία παροχής υπηρεσιών παραμένει σύμφωνη σε μεγάλο βαθμό με το κεκτημένο, με εξαίρεση την οδηγία για τις ταχυδρομικές υπηρεσίες. Η εφαρμογή της οδηγίας για τις υπηρεσίες κοινοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2011.

Η Ισλανδία εφαρμόζει σε μεγάλο βαθμό το κεκτημένο στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων, εκτός από ορισμένες εξαιρέσεις. Ωστόσο, την επομένη της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η Ισλανδία συνεχίζει να επιβάλλει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων, οι οποίοι θα πρέπει να καταργηθούν από τη στιγμή της προσχώρησης στην ΕΕ.

Στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων η Ισλανδία είναι ευρέως ευθυγραμμισμένη με το κεκτημένο. Η ευθυγράμμιση όσον αφορά τα διορθωτικά μέτρα και τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί.

Η Ισλανδία έχει ήδη φθάσει σε υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο όσον αφορά το εταιρικό δίκαιο, το οποίο εφαρμόζει σε σημαντικό βαθμό. Ωστόσο, δεν έχει επιτευχθεί ακόμη η πλήρης εναρμόνιση με τα λογιστικά πρότυπα και τα διεθνή πρότυπα ελέγχου.

Η Ισλανδία έχει επιτύχει υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο στον τομέα της νομοθεσίας περί διανοητικής ιδιοκτησίας και διαθέτει την απαιτούμενη διοικητική ικανότητα για την εξασφάλιση της εφαρμογής του. Είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί συνολική εκτελεστική πολιτική.

Η Ισλανδία έχει επιτύχει υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο στον τομέα της πολιτικής ανταγωνισμού. Η παρακολούθηση των μέτρων για τις κρατικές ενισχύσεις με σκοπό την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης προχωρεί ικανοποιητικά.

Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την εφαρμογή του κεκτημένου στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, κυρίως για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του και η κατάλληλη εποπτεία του τομέα. Η υπόθεση Icesave δεν έχει ακόμη επιλυθεί.

Εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες ελλείψεις μεταφοράς του κεκτημένου στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης.

Στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης, η πολιτική της Ισλανδίας δεν συνάδει με το κεκτημένο, και πρέπει να δημιουργηθεί κατάλληλο διοικητικό πλαίσιο εφαρμογής.

Ορισμένα τμήματα της νομοθεσίας και του διοικητικού πλαισίου της Ισλανδίας δεν είναι σύμφωνα με το κεκτημένο στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων και της κτηνιατρικής και φυτοϋγειονομικής πολιτικής. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για να μπορέσει η Ισλανδία να καλύψει τις υπόλοιπες ελλείψεις σχετικά με την νομοθεσία της ΕΕ όσον αφορά τα ζωντανά ζώα, τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και τα νέα τρόφιμα.

Στον τομέα της αλιείας, η Ισλανδία δεν έχει αρχίσει να εναρμονίζει τη νομοθεσία της με το κεκτημένο της ΕΕ ή να δημιουργεί μηχανισμούς εφαρμογής και παρακολούθησης μέτρων για τη στήριξη της ΕΕ. Οι περιορισμοί που εφαρμόζονται σχετικά με τις ξένες επενδύσεις στον τομέα της αλιείας, οι οποίοι εξακολουθούν να υφίστανται, δεν συνάδουν με το κεκτημένο.

Στον τομέα των μεταφορών έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος, κυρίως στις οδικές και θαλάσσιες μεταφορές. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν διάφοροι τομείς στους οποίους η Ισλανδία πρέπει να μεταφέρει την αντίστοιχη νομοθεσία της ΕΕ.

Η νομοθεσία σχετικά με την ενέργεια συνεχίζει να συμφωνεί σε μεγάλο βαθμό με το κεκτημένο, με εξαίρεση τα αποθέματα πετρελαίου, την ανεξαρτησία της ρυθμιστικής αρχής και την ενεργειακή απόδοση.

Η φορολογική νομοθεσία της Ισλανδίας είναι εν μέρει εναρμονισμένη με το κεκτημένο. Στον τομέα της φορολογίας πρέπει να χαραχθεί στρατηγική για τη διασυνδεσιμότητα και τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων πληροφορικής της Ισλανδίας με τα συστήματα πληροφορικής της ΕΕ.

Όσον αφορά την οικονομική και νομισματική ένωση, η εναρμόνιση με το κεκτημένο στον τομέα της νομισματικής πολιτικής παραμένει ατελής και οι αντίστοιχες διοικητικές δομές πρέπει να ενισχυθούν περισσότερο.

Η διαθεσιμότητα στατιστικών που συνάδουν με τις μεθόδους της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τις στατιστικές για τον επιχειρηματικό τομέα, την αγορά εργασίας και τη γεωργία, πρέπει να βελτιωθεί περισσότερο.

Η Ισλανδία συνεχίζει να εφαρμόζει και να εκτελεί ουσιώδες τμήμα του κεκτημένου σχετικά με την κοινωνική πολιτική και την απασχόληση. Πρέπει όμως να χαράξει εκτενής στρατηγική απασχόλησης.

Η κατάσταση των προετοιμασιών της Ισλανδίας στον τομέα της επιχειρηματικής και βιομηχανικής πολιτικής βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο. Η πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση εξακολουθεί να πλήττεται από την οικονομική κρίση.

Η Ισλανδία έχει επιτύχει ικανοποιητικό επίπεδο εναρμόνισης με τα πρότυπα της ΕΕ όσον αφορά τα διευρωπαϊκά δίκτυα.

Όσον αφορά την περιφερειακή πολιτική και τον συντονισμό των διαρθρωτικών ταμείων, η Ισλανδία πρέπει να ορίσει τους αρμόδιους οργανισμούς για την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής.

Οι προετοιμασίες στον δικαστικό τομέα και στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων συνεχίζουν να προχωρούν ικανοποιητικά. Η Ισλανδία έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος και του πλαισίου πολιτικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Απαιτείται περαιτέρω παρακολούθηση της εφαρμογής αυτών των μέτρων. Η νομοθεσία για τα δικαιώματα των πολιτών και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα δεν είναι ακόμη σύμφωνη με το κεκτημένο.

Η Ισλανδία συνεχίζει να εφαρμόζει τη συμφωνίας Σένγκεν και έχει προχωρήσει ικανοποιητικά στην εναρμόνιση με το κεκτημένο στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας. Ωστόσο, πρέπει να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες για την επικύρωση και την εφαρμογή των διεθνών νομικών πράξεων.

Η Ισλανδία έχει σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο στην προετοιμασία προσχώρησης στην ΕΕ και την ένταξη στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας.

Η Ισλανδία έχει ήδη επιτύχει υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού.

Όσον αφορά την ενίσχυση του διοικητικού και νομοθετικού πλαισίου στον τομέα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος. Στους τομείς της προστασίας της φύσης και της ποιότητας των υδάτων δεν έχει επιτευχθεί ακόμη πλήρης συμμόρφωση με το κεκτημένο. Η Ισλανδία πρέπει να ευθυγραμμιστεί σταδιακά με τις θέσεις της ΕΕ στα διεθνή περιβαλλοντικά φόρουμ, καθώς και να κυρώσει τις πολυμερείς συμφωνίες που εκκρεμούν.

Η Ισλανδία έχει επιτύχει ικανοποιητικό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο στους τομείς της υγείας και της προστασίας των καταναλωτών. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών.

Η τελωνειακή νομοθεσία εξακολουθεί να είναι εν μέρει εναρμονισμένη με το κεκτημένο. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για να αποκατασταθούν ενδεχόμενες ανακολουθίες στη νομοθεσία, κυρίως όσον αφορά την τελωνειακή νομοθεσία, τις διαδικασίες με οικονομικό αντίκτυπο, τα αφορολόγητα είδη και πτυχές της ασφάλειας. Δεν έχουν αρχίσει ακόμη οι προετοιμασίες για την αποτελεσματική εφαρμογή του κεκτημένου κατά την προσχώρηση, ιδίως όσον αφορά την ανάπτυξη της διασυνδεσιμότητας με τα τελωνειακά συστήματα πληροφορικής της ΕΕ.

Όσον αφορά τις εξωτερικές σχέσεις, σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος ιδίως στους τομείς της αναπτυξιακής συνεργασίας και της ανθρωπιστικής βοήθειας. Η Ισλανδία δεν έχει ακόμη γίνει μέλος της διαδικασίας Kimberly.

Η Ισλανδία έχει επιτύχει υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Η έμφαση που έδωσε η Ισλανδία στην αρκτική πολιτική υπογραμμίζει τη δέσμευσή της να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στους περιφερειακούς οργανισμούς στη Βόρεια Ευρώπη.

Όσον αφορά την έκδοση νομοθεσίας σχετικά με τον δημοσιονομικό έλεγχο έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την προετοιμασία εγγράφου πολιτικής για τον δημόσιο εσωτερικό δημοσιονομικό έλεγχο και για την εξασφάλιση του διαχωρισμού μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου. Οι προετοιμασίες για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, πρέπει να ενισχυθούν περισσότερο.

Όσον αφορά τις οικονομικές και δημοσιονομικές διατάξεις, η Ισλανδία έχει επιτύχει ικανοποιητικό επίπεδο εναρμόνισης στους σχετικούς τομείς πολιτικής που έχουν επιπτώσεις στο κεφάλαιο αυτό. Η Ισλανδία συνεχίζει να εντοπίζει τα σημεία που απαιτούν εναρμόνιση με το κεκτημένο. Απαιτούνται διοικητικές προετοιμασίες και ιδέες για τη δημιουργία του συστήματος ιδίων πόρων. Επίσης, πρέπει να συγκροτηθεί επίσημα συντονιστική δομή.

[1]               Άρθρο 49.

[2]               Δυνάμει της απόφασης ΣΑΗΕ 1244/1999.

[3]               Οι περιλήψεις και τα συμπεράσματα των εκθέσεων ανά χώρα περιλαμβάνονται στο παράρτημα της παρούσας ανακοίνωσης.

[4]               Τούτο μαρτυρεί και η πρόσφατη ανακοίνωση της Επιτροπής για την καταπολέμηση της διαφθοράς COM(2011) 308 τελικό.

[5]               Η στρατηγική προϋποθέτει συνεργασία μεταξύ των χωρών της λεκάνης του Δούναβη στους τομείς του περιβάλλοντος, των μεταφορών, της ενέργειας, της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, της εκπαίδευσης, της έρευνας και καινοτομίας, καθώς και της ασφάλειας και προστασίας. Μεταξύ των χωρών της διεύρυνσης, η Κροατία, η Σερβία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο συμμετέχουν στην στρατηγική αυτή. Βλέπε COM(2010) 715 τελικό και συμπεράσματα του Συμβουλίου της 13ης Απριλίου 2011.

[6]               Οι εμβληματικές πρωτοβουλίες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» είναι το ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη, η ένωση καινοτομίας, η νεολαία σε κίνηση, μια Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποδοτικά τους πόρους, μια βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης, ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας, ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας.

[7]               COM(2008) 394 τελικό.

[8]               COM(2011) 415 τελικό.

[9]               Η Τουρκία είναι παρατηρητής. Οι σχετικές γειτονικές χώρες είναι η Ουκρανία και η Μολδαβία ως πλήρη μέλη, και η Γεωργία και η Αρμενία ως παρατηρητές.

[10]             Υπόθεση Sejdić-Finci κατά Βοσνίας-Ερζεγοβίνης,, Δεκέμβριος 2009.

[11]             Έχουν καθοριστεί πέντε στόχοι: 1) αποδεκτή και μόνιμη λύση του θέματος διανομής των περιουσιακών στοιχείων μεταξύ του κράτους και των λοιπών επιπέδων εξουσίας· 2) αποδεκτή και μόνιμη λύση του θέματος των αμυντικών αγαθών· 3) τελική απόφαση για τον καθορισμό του καθεστώτος της περιφέρειας Brčko· 4) δημοσιονομική βιωσιμότητα· και 5) εδραίωση του κράτους δικαίου (που θα αποδεικνύεται με τη θέσπιση εθνικής στρατηγικής για τα εγκλήματα πολέμου, νόμου περί αλλοδαπών και ασύλου και εθνικής στρατηγικής για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού τομέα), καθώς και δύο ειδικοί όροι: 1) υπογραφή της ΣΣΣ και 2) σταθερή πολιτική κατάσταση.

[12]             COM(2009) 534 τελικό

[13]             Ενδεικτικά αναφέρονται το κεφάλαιο 20-Επιχειρήσεις και βιομηχανική πολιτική, και το κεφάλαιο 21 - Διευρωπαϊκά δίκτυα.

[14]             Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1085/2006.

[15]             COM(2011) 500

[16]             COM(2011) 290.

[17]             Σύμφωνα με την απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

[18]             Οι βασικές προτεραιότητες αφορούν τους ακόλουθους τομείς: το νομοθετικό πλαίσιο για τις εκλογές και τον νομοθετικό και εποπτεύοντα ρόλο του Κοινοβουλίου· τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης· τη μεταρρύθμιση του δικαστικού τομέα· την καταπολέμηση της διαφθοράς· την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος· την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και τη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών· την εφαρμογή του νόμου κατά των διακρίσεων και κατάσταση των εκτοπισμένων. Για το πλήρες κείμενο των προτεραιοτήτων, βλ. COM (2010) 670.

[19]             Το Μαυροβούνιο χρησιμοποιεί μονομερώς το ευρώ ως το μοναδικό νόμιμο νόμισμά του.

[20]             Οι βασικές προτεραιότητες αφορούν τους ακόλουθους τομείς: την ορθή λειτουργία του Κοινοβουλίου· τη θέσπιση νόμων για την ενισχυμένη πλειοψηφία· τις διαδικασίες διορισμού και τους διορισμούς σε βασικά θεσμικά όργανα· την εκλογική μεταρρύθμιση· τη διεξαγωγή εκλογών· τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης· το κράτος δικαίου και τη δικαστική μεταρρύθμιση· την καταπολέμηση της διαφθοράς· την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος· τη ρύθμιση ζητημάτων ιδιοκτησίας· την ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εφαρμογή πολιτικών για την καταπολέμηση των διακρίσεων· τη βελτίωση της μεταχείρισης των κρατουμένων και την εφαρμογή των συστάσεων του διαμεσολαβητή. Για το πλήρες κείμενο των προτεραιοτήτων, βλ. COM (2010) 680.

[21]             Υπόθεση Sejdić-Finci κατά Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, Δεκέμβριος 2009, σχετικά με τις εθνοτικές διακρίσεις όσον αφορά την εκπροσώπηση στα θεσμικά όργανα της χώρας από πρόσωπα που δεν ανήκουν σε έναν από τους τρεις λαούς που την απαρτίζουν.

[22]             Σύμφωνα με το νόμο για την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, υπάρχουν 17 εθνικές μειονότητες στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Οι τρεις λαοί που απαρτίζουν τη χώρα, Βόσνιοι, Κροάτες και Σέρβοι, δεν αποτελούν εθνικές μειονότητες.