ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Έκθεση για την εφαρμογή της οδηγίας 2004/22/ΕΚ για τα όργανα μετρήσεων, σύμφωνα με το άρθρο 25 αυτής

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

Α. Εισαγωγή

1. Σκοπός του παρόντος εγγράφου

Σκοπός του παρόντος εγγράφου είναι να εκθέσει την κατάσταση εφαρμογής της οδηγίας για τα όργανα μετρήσεων (MID), μεταξύ άλλων, βάσει των εκθέσεων που υποβάλλουν τα κράτη μέλη. Επιπλέον, βασίζεται σε στοιχεία από δύο έρευνες σε ΜΜΕ και μια δημόσια διαβούλευση. Δύο εξωτερικοί σύμβουλοι παρέσχαν στοιχεία για την αξιολόγηση της οδηγίας και, αντίστοιχα, για την εκτίμηση των επιπτώσεων των προτάσεων για πιθανές αλλαγές.

2. Οδηγία για τα όργανα μετρήσεων (MID)

Η οδηγία για τα όργανα μετρήσεων (οδηγία 2004/22/ΕΚ[1]) ισχύει τα τελευταία 4½ έτη, από τις 30 Οκτωβρίου 2006[2].

Ισχύει για τα ακόλουθα όργανα, τα οποία ορίζονται στα παραρτήματα της οδηγίας:

- υδρόμετρα·

- μετρητές αερίου και διατάξεις αναγωγής όγκου·

- μετρητές ενεργού ηλεκτρικής ενέργειας·

- θερμιδόμετρα·

- συστήματα μετρήσεων για τη συνεχή και δυναμική μέτρηση ποσοτήτων υγρών εκτός από νερό·

- αυτόματα όργανα ζύγισης·

- ταξίμετρα·

- υλικά μέτρα·

- όργανα μετρήσεων διαστάσεων·

- αναλυτές καυσαερίων.

Ο κύριος στόχος πολιτικής της οδηγίας είναι να διευκολύνει και να ενισχύσει την εσωτερική αγορά για τα όργανα που απαιτούνται για μετρήσεις διενεργούμενες για λόγους δημοσίου συμφέροντος, δημόσιας υγείας, δημόσιας ασφάλειας και δημόσιας τάξης, προστασίας του περιβάλλοντος και των καταναλωτών, επιβολής φόρων και δασμών, και θεμιτών συναλλαγών, όταν τα κράτη μέλη θεωρούν ότι μια τέτοια επίσημη νόμιμη μέτρηση είναι αιτιολογημένη.

Η οδηγία MID διασφαλίζει υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης μέσω των βασικών απαιτήσεων που ισχύουν σε κάθε κράτος μέλος και εκφράζεται μέσω της σήμανσης CE και Μ. Καθορίζει κριτήρια επιδόσεων, παρέχοντας παράλληλα στους κατασκευαστές τεχνολογική ευελιξία σχετικά με τους τρόπους εκπλήρωσής τους. Η οδηγία MID προσφέρει μια ευρεία επιλογή διαδικασιών αξιολόγησης της συμμόρφωσης που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τόσο των μικρών όσο και των μεγάλων παραγωγών.

Η νομοθεσία δεν καθορίζει τις δραστηριότητες για τις οποίες πρέπει να χρησιμοποιούνται τα όργανα μέτρησης. Αυτό παραμένει στην αρμοδιότητα των εθνικών κυβερνήσεων. Για παράδειγμα, οι πρακτικές διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με το κατά πόσον απαιτούνται όργανα μέτρησης για την κατανάλωση νερού ή τα κοινά συστήματα θέρμανσης. Ομοίως, τα εργοστάσια μπορεί να χρησιμοποιούν πολλούς διαφορετικούς τύπους οργάνων μέτρησης για σκοπούς εσωτερικής παραγωγής, τα οποία δεν χρειάζονται ρύθμιση.

Ωστόσο, όταν ένα κράτος μέλος απαιτεί μια επίσημη νόμιμη μέτρηση, όπως ισχύει για τη συντριπτική πλειονότητα των συναλλαγών των καταναλωτών, τότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο όργανα που συμμορφώνονται με την οδηγία. Η οδηγία διακρίνει κατηγορίες προκειμένου να λάβει υπόψη την τεράστια ανομοιομορφία των θερμοκρασιών στην Ευρώπη, όπου τα όργανα μέτρησης που τοποθετούνται εξωτερικά πρέπει να παραμένουν ακριβή, από - 40 βαθμούς τον χειμώνα σε μια σκανδιναβική χώρα έως και + 70 βαθμούς το καλοκαίρι σε μια μεσογειακή χώρα.

Η οδηγία επιτρέπει την παραπομπή σε διεθνή πρότυπα που μπορούν να χρησιμοποιούνται παράλληλα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα των CEN/CENELEC/ETSI για λόγους απόδειξης της συμμόρφωσης με τις νομοθετικές απαιτήσεις. Επίσης, η εφαρμογή των διεθνών προτύπων του ισχυρού Διεθνούς Οργανισμού Νομικής Μετρολογίας (OIML) με 60 χώρες μέλη, για παράδειγμα, βοηθά την ευρωπαϊκή βιομηχανία να είναι πιο ανταγωνιστική και να διεισδύσει στις παγκόσμιες αγορές[3].

Η μονάδα που είναι υπεύθυνη για την οδηγία MID είναι η Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων και Βιομηχανίας, Μονάδα G/5.

3. Λόγοι της αναθεώρησης

Στο άρθρο 25 της οδηγίας για τα όργανα μετρήσεων[4] η Επιτροπή καλείται να υποβάλει έκθεση για την εφαρμογή της οδηγίας ως εξής:

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούν την Επιτροπή να υποβάλει, πριν από τις 30 Απριλίου 2011, έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, μεταξύ άλλων βάσει εκθέσεων που υποβάλλουν τα κράτη μέλη, και, κατά περίπτωση, να υποβάλει πρόταση τροποποιήσεων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούν την Επιτροπή να εξετάσει εάν οι διαδικασίες αξιολόγησης της πιστότητας των βιομηχανικών προϊόντων εφαρμόζονται σωστά και, κατά περίπτωση, να προτείνει τροποποιήσεις για τη διασφάλιση της συνέπειας σε ό,τι αφορά την πιστοποίηση».

Επιπλέον, η οδηγία 2011/17/ΕΕ καταργεί 8 οδηγίες της παλαιάς προσέγγισης στον τομέα της νόμιμης μετρολογίας: μία οδηγία το 2011 (δεξαμενές πλωτών μέσων) και οι υπόλοιπες επτά το 2015 αντίστοιχα (υδρόμετρα, σταθμά (2x), μετρητές αλκοόλης (2x), πιεσόμετρα για ελαστικά αυτοκίνητων οχημάτων, μάζα δημητριακών), αντίστοιχα. Μετά την κατάργηση, η οδηγία προβλέπει μια δεκαετή μεταβατική περίοδο που επιτρέπει τη διάθεση στην αγορά οργάνων που φέρουν τις εναρμονισμένες ενδείξεις με βάση τα υπάρχοντα πιστοποιητικά, ήτοι έως το 2021 και το 2026 αντίστοιχα[5].

Σε μια κοινή δήλωση των τριών θεσμικών οργάνων, η Επιτροπή κλήθηκε «να υποβάλει έκθεση πριν από τις 30 Απριλίου 2011 [...] και σύμφωνα με τις αρχές της βελτίωσης της νομοθεσίας (συμπεριλαμβανομένης, ενδεχομένως, της αξιολόγησης των επιπτώσεων και της ανοιχτής διαβούλευσης) [...] να καθορίσει εάν και σε ποιο βαθμό θα πρέπει να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/22/ΕΚ για τα όργανα μετρήσεων, ώστε να συμπεριλάβει οποιαδήποτε από τα όργανα μετρήσεων τα οποία επί του παρόντος ρυθμίζονται» από τις οδηγίες που καταργήθηκαν[6].

Β. Αξιολόγηση

Στην παρούσα έκθεση, η Επιτροπή αξιολογεί την εφαρμογή της οδηγίας, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη το γεγονός ότι ισχύει μόλις τα τελευταία 4½ χρόνια, δηλαδή από τις 30 Οκτωβρίου 2006.

Οι κύριοι στόχοι της αξιολόγησης είναι οι εξής:

- να παράσχει κατά προσέγγιση εκτιμήσεις για την αγορά σε κάθε τομέα που καλύπτεται από την οδηγία MID·

- να επανεξετάσει την αποτελεσματικότητα της οδηγίας·

- να εξαγάγει συμπεράσματα για την ανάληψη περαιτέρω δράσης.

Η αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση τριών διαφορετικών εργαλείων αξιολόγησης:

- προσεγγίστηκαν μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) μέσω του δικτύου «Enterprise Europe Network», με στόχο την επίτευξη ενός πιο φιλικού προς τις ΜΜΕ κανονιστικού περιβάλλοντος στο πλαίσιο του προγράμματος-πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία·

- η αξιολόγηση της οδηγίας πραγματοποιήθηκε από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες·

- τα πορίσματα τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση.

1. Οικονομικό βάρος των τομέων οργάνων μέτρησης που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας

Στην έκθεση αξιολόγησής τους, οι εξωτερικοί εμπειρογνώμονες[7] εκτιμούν ότι η οδηγία MID εφαρμόζεται σε περίπου 345 εκατομμύρια μονάδες οργάνων μέτρησης (MI) που πωλούνται ετησίως στην ευρωπαϊκή αγορά με συνολική αξία πώλησης περίπου 3,25 δισεκατομμύρια ευρώ. Υπάρχουν περίπου 900 κατασκευαστές οι οποίοι δραστηριοποιούνται στους 10 τομείς που καλύπτονται από την οδηγία MID, πέραν του μεγάλου αριθμού ΜΜΕ που λειτουργούν ως διανομείς, εισαγωγείς ή πάροχοι υπηρεσιών επισκευής. Ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων που απασχολούνται στον κλάδο εκτιμάται πως ανέρχεται σε 190 000.

Περίπου το 20-25% των οργάνων μέτρησης στην ΕΕ των 27 εισάγεται, ενώ το 25-30% των οργάνων μέτρησης που παράγονται στην ΕΕ των 27 εξάγεται σε τρίτες χώρες. Ωστόσο, υπάρχει σημαντική διακύμανση μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών οργάνων μέτρησης. Τα επίπεδα εμπορίας και στις δύο κατευθύνσεις είναι ιδιαίτερα υψηλά (πάνω από το 50% του συνόλου) για τις μικρότερης εντάσεως τεχνολογίας κατηγορίες των υλικών μέτρων (MI-008) και των οργάνων μετρήσεων διαστάσεων (MI-009), αλλά και για τους μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας (65%). Ταυτόχρονα, το ποσοστό της παραγωγής που εξάγεται είναι ιδιαίτερα υψηλό στην περίπτωση των οργάνων πιο προηγμένης τεχνολογίας, όπως τα αυτόματα όργανα ζύγισης (έως και 42% για την υποκατηγορία των αυτόματων οργάνων σταθμικής πλήρωσης) και στην κατηγορία των μετρητών αερίου (44 %), όπου οι επιχειρήσεις της ΕΕ κατέχουν ηγετική θέση παγκοσμίως.

Πίνακας 1 - Συνολικό μέγεθος της αγοράς που καλύπτεται από την οδηγία MID

Μέγεθος αγοράς - αριθμός ειδών που πωλούνται ετησίως (χιλιάδες) | Μέγεθος αγοράς – αξία ειδών που πωλούνται ετησίως (εκατομμύρια ευρώ) | Ποσοστό επί της συνολικής αγοράς οργάνων μέτρησης | Εργαζόμενοι που απασχολούνται στον κλάδο (χιλιάδες) |

MI-001: υδρόμετρα | 18.000 | 450 | 13,8% | 25 |

MI-002: μετρητές αερίου και διατάξεις αναγωγής | 6.900 | 410 | 12,6% | 30 |

MI-003: μετρητές ενεργού ηλεκτρικής ενέργειας | 14.000 | 610 | 18,8% | 32 |

MI-004: θερμιδόμετρα | 800 | 290 | 8,9% | 18 |

MI-005: συστήματα μετρήσεων υγρών εκτός από νερό | 31,2 | 240 | 7,4% | 14-16 |

MI-006: αυτόματα όργανα ζύγισης | 21 | 550 | 16,9% | 25 |

MI-007: ταξίμετρα | 50 | 25-40 | 1% | 1 |

MI-008: υλικά μέτρα[8] | 300.000 | 440-490 | 14,3% | 34 |

MI-009: όργανα μετρήσεων διαστάσεων | 300-400 | 70-80 | 2,3% | 7 |

MI-010: αναλυτές καυσαερίων | 25-35 | 130 | 4,0% | 17,5 |

Σύνολο | 345.000 | 3.250 | 100% | 190 |

2. Απόψεις μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων

Στα τέλη του 2009 διεξήχθη μια έρευνα από τις υπηρεσίες της Επιτροπής με βάση το συμβουλευτικό εργαλείο-πίνακα με τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις του δικτύου Enterprise Europe Network. Συγκέντρωσε συνολικά 286 απαντήσεις, οι μισές εκ των οποίων δόθηκαν από κατασκευαστές και οι άλλες μισές από χρήστες, κυρίως μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών μικρότερο των 10 εκατομμυρίων ευρώ από τα περισσότερα κράτη μέλη[9]. Οι ΜΜΕ ασχολούνταν με όλους τους τύπους οργάνων μέτρησης οι οποίοι καλύπτονται από την οδηγία, οι περισσότερες χρησιμοποιούσαν σήμανση CE+M που δείχνει ότι το όργανο συνάδει με την οδηγία MID, ενώ το 40% δραστηριοποιούνταν ευρέως στην εσωτερική αγορά, το 25% μόνο στην εγχώρια αγορά και το 40% εξήγαγε εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα πορίσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι οι πλειονότητα των ΜΜΕ δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα διαφορετικά από αυτά που ανέφεραν οι μεγάλες εταιρείες στην αξιολόγηση[10]. Αναφέρθηκε η επιβολή εμποδίων στις εμπορικές συναλλαγές λόγω της προστασίας από τις εθνικές αρχές (πραγματικής ή αντιληπτής), εξόδων για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης τα οποία είναι μεγαλύτερα από αυτά που θα μπορούσαν να θεωρηθούν επαρκή, αλλά μόνο από ένα μικρό αριθμό ΜΜΕ. Επίσης, δεν προσδιορίζονται συγκεκριμένες κατηγορίες οργάνων μέτρησης με ιδιαίτερα θέματα/προβλήματα. Από την πλευρά των χρηστών, η έρευνα καταδεικνύει ότι η προστασία των καταναλωτών είναι επαρκής.

Ένα ζήτημα που προέκυψε κατά την έρευνα σε ΜΜΕ αφορά τον αθέμιτο ανταγωνισμό από προϊόντα χωρίς σήμανση CE+M. Αν και αυτό το σημείο δεν πρέπει να θεωρείται ως πρόβλημα που αφορά ειδικά τις ΜΜΕ, φαίνεται να είναι πιο έκδηλο σε σχέση με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων με επαγγελματικές οργανώσεις και, κυρίως, μεγάλες επιχειρήσεις. Μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι διανύεται μια μεταβατική περίοδος, όπου εξακολουθούν να εισέρχονται στην αγορά πολλά όργανα χαμηλότερης ποιότητας με φθηνότερες εθνικές εγκρίσεις και αυτό θα επιλυθεί από μόνο του, όταν η μεταβατική περίοδος λήξει το 2016.

Όσον αφορά το θέμα της χαλάρωσης των διαδικασιών αξιολόγησης της συμμόρφωσης για τα φθηνά όργανα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα όργανα αυτά είναι συνήθως μαζικής παραγωγής και, ως εκ τούτου, η αξιολόγηση της πιστότητας έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Η μεγάλη επιλογή διαδικασιών αξιολόγησης της πιστότητας για κάθε τύπο οργάνου θα πρέπει να συμβάλει στον περιορισμό των σημείων συμφόρησης.

Τέλος, η οδηγία επιτρέπει τον καθορισμό υποσυστημάτων, αλλά δεν επιτρέπει τον καθορισμό τους από τους κατασκευαστές. Διαφορετικά, κάθε είδους ημιτελές όργανο που φέρει ενδεχομένως σήμανση μπορεί να εμφανιστεί στην αγορά και αυτό θα περιέπλεκε την εποπτεία της αγοράς.

3. Κύρια πορίσματα της αξιολόγησης

Τα κύρια πορίσματα της αξιολόγησης της οδηγίας για τα όργανα μέτρησης είναι τα ακόλουθα.

Η καινοτομία δεν παρεμποδίζεται και, σε ορισμένες περιπτώσεις, η οδηγία MID θεωρείται ότι συμβάλλει θετικά στην καινοτομία.

Η δυνατότητα επιλογής έχει οδηγήσει σε σχεδόν πλήρη εφαρμογή, με τα κράτη μέλη να απαιτούν όργανα όπως ορίζονται στην οδηγία σε ποσοστό 90% των πιθανών περιπτώσεων. Επομένως, η προστασία των καταναλωτών είναι σχεδόν ίση σε όλη την ΕΕ και ο κίνδυνος αθέμιτου ανταγωνισμού λόγω διαφορών μεταξύ των κρατών μελών είναι ελάχιστος.

Η οδηγία MID έχει συμβάλει στη βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, με τη χρήση ενός ενιαίου πιστοποιητικού αξιολόγησης της πιστότητας, το οποίο, ενώ είναι περίπου 10-15% ακριβότερο από τα προηγούμενα εθνικά πιστοποιητικά, έχει ωφελήσει τους παραγωγούς που δραστηριοποιούνται σε περισσότερες από μία αγορές. Διαπιστώθηκε ότι τα εν λόγω πιστοποιητικά πρέπει να έχουν κοινή μορφή.

Σε κάθε περίπτωση, πραγματοποιήθηκαν εκτενείς διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη στο πλαίσιο της ομάδας εργασίας για τα όργανα μέτρησης. Συμμετείχαν πλήρως στην προετοιμασία των προτάσεων επιτροπολογίας. Η διαδικασία της κανονιστικής επιτροπής εφαρμόστηκε μία φορά και η συμβουλευτική διαδικασία περίπου 10 φορές για τις δημοσιεύσεις σχετικά με τα διεθνή πρότυπα του OIML[11] που παρέχουν τεκμήριο συμμόρφωσης με τις βασικές απαιτήσεις της οδηγίας.

Η ομαλή εφαρμογή της οδηγίας ενισχύθηκε από τη «Δήλωση της Επιτροπής προς τον WELMEC[12] για τη συνεργασία» του 2004, από την οποία προέκυψαν 40 εννοιολογικής φύσεως έγγραφα καθοδήγησης τα οποία δημοσιεύθηκαν στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής μετά την οριστική συμφωνία με όλους τους συμμετέχοντες στην ομάδα εργασίας για τα όργανα μετρήσεων.

Με εξαίρεση τα ταξίμετρα, υπάρχει πλήρης κάλυψη από τα πρότυπα, τα οποία είναι είτε εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα είτε κανονιστικά έγγραφα που αφορούν διεθνή πρότυπα για τα οποία η επιτροπή οργάνων μετρήσεων έχει γνωμοδοτήσει θετικά.

Το νέο νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει διαδικασίες αξιολόγησης της συμμόρφωσης, οι οποίες είναι πολύ κοντά σε αυτές της οδηγίας MID. Πρόκειται να υποβληθεί σύντομα μια πρόταση για την αναδιατύπωση της οδηγίας MID ώστε να προσαρμοστεί στο νέο νομοθετικό πλαίσιο.

Η ποιότητα της εποπτείας της αγοράς εμφανίζεται ως σημαντικό μέλημα του κλάδου και είναι ένας τομέας όπου οι περισσότερες αρχές αναγνωρίζουν ότι η προσπάθειά τους μέχρι πρόσφατα ήταν περιορισμένη.

Φαίνεται να υπάρχουν ανακολουθίες μεταξύ των κοινοποιημένων οργανισμών όσον αφορά την ερμηνεία των απαιτήσεων της οδηγίας MID και άλλων κατευθύνσεων, καθώς και διαφορετικά επίπεδα ικανοτήτων· επίσης, η μάλλον περιοριστική ερμηνεία των κατευθυντήριων γραμμών του WELMEC από τους κοινοποιημένους οργανισμούς θέτει περιορισμούς στη χρήση εναλλακτικών προσεγγίσεων για τη συμμόρφωση με τις βασικές απαιτήσεις.

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η εφαρμογή της οδηγίας MID έχει γενικά ζημιώσει τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, αν και σε ορισμένους συγκεκριμένους τομείς (όργανα ζύγισης και αντλίες καυσίμου), η έλλειψη κανόνων που διακρίνει τα επιμέρους κατασκευαστικά στοιχεία (υποσυστήματα) μπορεί να ζημιώσει ορισμένες.

4. Αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης

Η δημόσια διαβούλευση σχετικά με την έκθεση αξιολόγησης προκάλεσε 85 αντιδράσεις από επιχειρήσεις, βιομηχανικές ομοσπονδίες και κράτη μέλη. Η ευρωπαϊκή οργάνωση καταναλωτών αρνήθηκε να αντιδράσει, διότι η οδηγία MID δεν αποτελούσε προτεραιότητά της.

Οι σχετικά λίγες απαντήσεις στη δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αξιολόγηση καταδεικνύουν ότι δεν υπάρχουν σημαντικά σημεία τα οποία λείπουν ούτε υπάρχουν σημαντικά σημεία διαφωνίας με την εκτίμηση στην αξιολόγηση. Το θέμα της αποτυχίας της εποπτείας της αγοράς δεν εξετάστηκε από κανένα κράτος μέλος. Για λεπτομέρειες, ανατρέξτε στην έκθεση για τη δημόσια διαβούλευση[13].

Όσον αφορά τις εισηγήσεις για νέες προτάσεις, συγκεντρώθηκε κάποιο χρήσιμο υλικό, αλλά σε καμία περίπτωση δεν υπήρχαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία στα οποία θα μπορούσε να βασιστεί μια αξιολόγηση των επιπτώσεων. Αφορά τεχνικά πολύπλοκες και λεπτομερείς αλλαγές όπου οι υπηρεσίες της Επιτροπής πρέπει να βασιστούν σε μεγάλο βαθμό στις απόψεις εμπειρογνωμόνων και εμπλεκόμενων φορέων, προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της έξυπνης νομοθεσίας. Για λεπτομέρειες, ανατρέξτε στην έκθεση ενός εξωτερικού συμβούλου[14].

Η αξιολόγηση της οδηγίας για τα όργανα μέτρησης μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη όσον αφορά την αξιολόγηση και εν γένει τεκμηριωμένη όσον αφορά την ανάλυσή της. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει κανένας λόγος να εξεταστεί το ενδεχόμενο κανονιστικών αλλαγών και σε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, οι υπηρεσίες της Επιτροπής ανέφεραν ότι λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους αλλαγής της οδηγίας MID σε τόσο πρώιμο στάδιο της εφαρμογής της (4½ έτη). Οι δυνατότητες τυποποίησης και καθοδήγησης δεν έχουν ακόμη αξιοποιηθεί πλήρως. Η αλλαγή της οδηγίας πέρα ​​από τις τεχνικές προσαρμογές που επιτρέπει η οδηγία στο άρθρο 16 μπορεί να οδηγήσει σε παρέκκλιση από τους κανονισμούς και αβεβαιότητα στην αγορά.

Γ. Κατάργηση οδηγιών παλαιάς προσέγγισης

1. Εισαγωγή

Όσον αφορά τις υποχρεώσεις της Επιτροπής που απορρέουν από την κοινή δήλωση των τριών θεσμικών οργάνων, η οποία επισυνάπτεται στην οδηγία 2011/17/ΕΕ για την κατάργηση των οκτώ οδηγιών παλαιάς προσέγγισης, οι υπηρεσίες της Επιτροπής προέβησαν στις εξής ενέργειες:

- Απέστειλαν επιστολή προς τα κράτη μέλη, ζητώντας τους να υποβάλουν τις απόψεις τους (Ιούνιος 2010), στην οποία απάντησαν 6 κράτη μέλη.

- Διεξήγαγαν έρευνα ΜΜΕ μέσω του δικτύου Enterprise Europe Network (Μάιος-Ιούνιος 2010) στην οποία καταγράφηκαν 117 αντιδράσεις.

- Πραγματοποίησαν δημόσια διαβούλευση (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2010), στην οποία καταγράφηκαν περίπου 20 αντιδράσεις από τις αρχές και 10 από την οργανωμένη βιομηχανία.

2. Επιχειρήματα που πρόβαλαν οι αρχές

Ορισμένες αρχές προβάλλουν δύο επιχειρήματα υπέρ της διατήρησης της ρύθμισης:

- Η αντικατάσταση της εναρμόνισης με εθνικούς κανόνες συνεπάγεται εμπόδια στις εμπορικές συναλλαγές, λόγω των εθνικών εγκρίσεων και των αποκλινόντων εθνικών κανονισμών, μειώνοντας έτσι την προστασία των καταναλωτών και τον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά.

- Η εναρμόνιση των τεχνικών εγγράφων είναι αναγκαία για τους περιοδικούς ελέγχους (η απαίτηση και οι λεπτομέρειες των οποίων εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών).

Ελλείψει εναρμόνισης για αυτά τα ολοένα και πιο παρωχημένα όργανα, υπάρχει σαφώς πιθανότητα τα επιμέρους κράτη μέλη να αναπτύξουν εθνικές απαιτήσεις. Παρόλο που οι απαιτήσεις αυτές δεν είναι υποχρεωτικό να συμμορφώνονται πλέον με τις εν λόγω οδηγίες, πρέπει, ωστόσο, να τηρούν τις βασικές αρχές της Συνθήκης ιδίως την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων (άρθρα 34-36 της ΣΛΕΕ). Επιπλέον, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 764/2008 περί αμοιβαίας αναγνώρισης προβλέπει μια διαδικασία κοινοποίησης σε περίπτωση που ένα προϊόν το οποίο κυκλοφορεί νομίμως στην αγορά ενός κράτους μέλους δεν μπορεί να κυκλοφορήσει σε άλλο κράτος μέλος, επειδή έχει παραχθεί με διαφορετικούς τεχνικούς κανόνες από αυτούς που προβλέπονται στο κράτος μέλος προορισμού. Οι κοινοποιήσεις αυτές θα εξετάζονται βάσει των άρθρων 34 έως 36 της ΣΛΕΕ και της τρέχουσας νομολογίας του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Για παράδειγμα, οι διαφορετικές σημάνσεις και μόνο είναι απίθανο να αποτελέσουν βάσιμο λόγο για την απαγόρευση ενός προϊόντος. Επιπλέον, οι δεσμεύσεις του ΠΟΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο επιβάλλουν στα κράτη μέλη να νομοθετούν με βάση τα διεθνή πρότυπα, τα οποία ήδη υπάρχουν με τη μορφή εγγράφων του OIML και ακολουθούν ουσιαστικά κατά γράμμα τις τεχνικές προδιαγραφές σε καθεμία από τις οδηγίες που καταργήθηκαν. Αυτό ενισχύεται από τις υποχρεώσεις κοινοποίησης δυνάμει της οδηγίας 98/34/ΕΚ, οι οποίες αποσκοπούν στη διασφάλιση πλήρους αμοιβαίας αναγνώρισης των αντίστοιχων προϊόντων και των διαδικασιών αξιολόγησης της συμμόρφωσης.

Ως εκ τούτου, οι νέοι εθνικοί κανόνες που θα αντικαταστήσουν τις οδηγίες δεν θα διαφέρουν στην πράξη από τις καταργούμενες οδηγίες και θα υπάρχει ελάχιστο περιθώριο για πολλαπλές επιλογές όσον αφορά τις εθνικές σημάνσεις και την αξιολόγηση της συμμόρφωσης εάν το προϊόν συμμορφώνεται με τη νομοθεσία ενός κράτους μέλους. Όταν ολοκληρωθεί η μεταβατική περίοδος το 2021 και το 2026 αντίστοιχα, οι εθνικοί κανόνες δεν πρόκειται επομένως να επιφέρουν αλλαγές για τα προϊόντα που καλύπτονται σήμερα από τις καταργούμενες οδηγίες. Η Επιτροπή δεν είναι σε καμία περίπτωση εναντίον των εθνικών κανόνων που βασίζονται σε διεθνή πρότυπα τα οποία είναι σύμφωνα με τις αρχές της αμοιβαίας αναγνώρισης, εάν ένα κράτος μέλος θεωρεί ότι οι κανόνες αυτοί είναι απαραίτητοι.

Όσον αφορά το δεύτερο επιχείρημα σχετικά με το ότι η εναρμόνιση διασφαλίζει την ύπαρξη ισοδύναμων τεχνικών εγγράφων που απαιτούνται για τους περιοδικούς ελέγχους (η απαίτηση και οι λεπτομέρειες των οποίων εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών), η διεθνής τυποποίηση μπορεί να προετοιμάσει το έδαφος ώστε τα έγγραφα τεκμηρίωσης αυτά να είναι ισοδύναμα. Εάν χρειαστεί, υπάρχει ακόμα αρκετός χρόνος για να διασφαλιστεί ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου.

Η συζήτηση των δύο παραπάνω επιχειρημάτων σχετικά με τα όργανα στο πλαίσιο του πεδίου εφαρμογής των οδηγιών που καταργήθηκαν οδηγεί στην προσδοκία ότι οι εθνικοί κανόνες θα αντικατοπτρίζουν τα διεθνή πρότυπα, των οποίων το περιεχόμενο θα είναι ισοδύναμο με αυτό των οδηγιών και ότι δεν θα υπάρξουν επιπλέον εμπόδια στις συναλλαγές.

Εκτός από τα όργανα μέτρησης του βάρους, τα οποία δεν υφίστανται τεχνολογικές αλλαγές, τα τεχνικώς πιο προηγμένα προϊόντα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των οδηγιών που καταργήθηκαν είναι πιο σημαντικά από άποψη ετήσιου κύκλου εργασιών από εκείνα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των οδηγιών που καταργήθηκαν.

Οι λόγοι που συνηγορούν υπέρ της κατάργησης και περιλαμβάνονται στην πρόταση της Επιτροπής[15] ήταν ότι τα μηχανικά όργανα που καλύπτονται από τις οδηγίες δεν είναι πλέον τεχνολογικά προηγμένα και ότι δεν υπήρχαν αναφορές σημαντικών εμποδίων στις συναλλαγές για τεχνικώς πιο προηγμένα όργανα που δεν εναρμονίζονται με τις οδηγίες. Η ανάλυση αυτή εξακολουθεί να ισχύει και έχει επιβεβαιωθεί[16].

3. Έρευνα ΜΜΕ

Η έρευνα ΜΜΕ μέσω του δικτύου Enterprise Europe Network (Μάιος-Ιούνιος 2010) συγκέντρωσε 117 απαντήσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων προέρχονταν από χρήστες (84) και οι υπόλοιπες από κατασκευαστές (16) και διανομείς/εισαγωγείς (17). Παρά την υπάρχουσα εναρμόνιση, για ορισμένα όργανα αναφέρονται περιορισμένα εμπόδια στις συναλλαγές με κόστος έως και 10%, λόγω των πολλαπλών δοκιμών. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην κάλυψη των τεχνικά πιο προηγμένων οργάνων από επιπλέον εθνικές κανονιστικές ρυθμίσεις οι οποίες επιτρέπεται να συνυπάρχουν στο πλαίσιο της παλαιάς προσέγγισης. Οι κατασκευαστές εξέφρασαν την προτίμησή τους για την αυτόβουλη δήλωση (που σήμερα δεν χρησιμοποιείται στην οδηγία MID). Για ορισμένα όργανα (μετρητές άρδευσης, μετρητές βοθρολυμάτων, μετρητές βάρους και πιεσόμετρα ελαστικών αυτοκινήτων), οι χρήστες είναι υπέρ της βελτίωσης της εποπτείας της αγοράς ή/και περιοδικών δοκιμών λειτουργίας.

4. Δημόσια διαβούλευση

Η δημόσια διαβούλευση (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2010) συγκέντρωσε περίπου 20 αντιδράσεις από τις αρχές και 10 από τη βιομηχανία. Ορισμένες αντιδράσεις από τις αρχές βασίζονταν στα επιχειρήματα που αναφέρθηκαν ανωτέρω, ενώ άλλες υποστήριζαν την κατάργηση ή/και την προοπτική νέων εθνικών κανονιστικών ρυθμίσεων, όπου χρειάζεται. Δεν αναφέρθηκε κανένα παράδειγμα εμποδίων στις συναλλαγές ούτε υπήρχαν αναφορές κοινοποιήσεων στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 764/2008 σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση, για τις οποίες οι αρχές πρέπει να παράσχουν στοιχεία σχετικά με τους λόγους απόσυρσης ενός προϊόντος από την αγορά, σε περιπτώσεις όπου ισχύει η αμοιβαία αναγνώριση.

Οι αντιδράσεις της οργανωμένης βιομηχανίας ήταν οι εξής.

- Όσον αφορά τα υδρόμετρα, η βιομηχανία ανέφερε ότι οι μετρητές άρδευσης και βοθρολυμάτων που περιέχουν σωματίδια δεν μπορούν να καλύπτονται από τις ισχύουσες διατάξεις της οδηγίας MID και ότι αυτό δεν είναι απαραίτητο, επειδή δεν υπάρχουν εμπόδια στις συναλλαγές.

- Για τους μετρητές αλκοόλης, η βιομηχανία δεν αναφέρει τίποτα σχετικά με εμπόδια στις συναλλαγές. Οι παραγωγοί οινοπνευματωδών ποτών εξέφρασαν την ίδια άποψη με το 2008, επιμένοντας ότι «οι παραγωγοί δεν περιορίζονται ως προς τις λειτουργικές τους επιλογές», χωρίς να διευκρινίζονται περαιτέρω λεπτομέρειες. Οι οινοπαραγωγοί δεν επιθυμούν την εναρμόνιση και παραπέμπουν στην πλήρη κάλυψη από τους κανονισμούς της ΓΔ Γεωργίας και τα διεθνή πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου. Ούτε και οι παραγωγοί μπύρας επιθυμούν την εναρμόνιση, προβάλλοντας ως επιχείρημα την υφιστάμενη ευελιξία.

- Η βιομηχανία των πιεσόμετρων για ελαστικά αυτοκινήτων (συνεργεία) αποδέχεται την εναρμόνιση η οποία λαμβάνει υπόψη τα επικείμενα αποτελέσματα της εντολής M/457[17] για το 2009, στο πλαίσιο της οποίας αναπτύσσονται ευρωπαϊκά πρότυπα τα οποία θα χρησιμεύσουν και για τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 661/2009 για την ασφάλεια των αυτοκινήτων. Δεν αναφέρθηκαν εμπόδια στις συναλλαγές.

- Δεν υπήρξαν αντιδράσεις από τον κλάδο σχετικά με τη μάζα των δημητριακών ή τις δεξαμενές πλωτών μέσων.

Η ευρωπαϊκή οργάνωση καταναλωτών αρνήθηκε να αντιδράσει, διότι η μετρολογία δεν αποτελούσε προτεραιότητά της.

5. Συμπεράσματα σχετικά με τις καταργούμενες οδηγίες παλαιάς προσέγγισης

Επί του παρόντος, δεν υπάρχει κανένας λόγος να προτείνει η Επιτροπή την προσθήκη των τομέων που καλύπτονται από τις 8 καταργούμενες οδηγίες στην οδηγία 2004/22/ΕΚ για τα όργανα μέτρησης.

1. Δεν αναμένονται νέα εμπόδια λόγω νέων εθνικών κανόνων, επειδή οι εθνικοί αυτοί κανόνες πρέπει να βασίζονται σε διεθνή πρότυπα και, ως εκ τούτου, θα είναι πράγματι ισοδύναμοι.

2. Δεν προέκυψαν εμπόδια στις συναλλαγές ή άλλοι επιτακτικοί λόγοι που θα μπορούσαν να αιτιολογήσουν την εναρμόνιση.

3. Οι ΜΜΕ αναφέρουν περιορισμένα εμπόδια στις συναλλαγές λόγω των πολλαπλών δοκιμών που πλέον δεν φαίνεται να αιτιολογούνται βάσει των υποχρεώσεων που προβλέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 764/2008 σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση.

4. Δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία υποστήριξη για την εναρμόνιση από την οργανωμένη βιομηχανία και καμία αναφορά σε εμπόδια στις συναλλαγές.

5. Οι οργανωμένοι καταναλωτές δεν θεωρούν προτεραιότητα τους εν λόγω τομείς της νόμιμης μετρολογίας.

6. Δεν υπήρξαν το 2010 σημαντικές αλλαγές στην εκτίμηση επιπτώσεων στην οποία βασίζεται η πρόταση της Επιτροπής για την κατάργηση το 2008.

7. Η μακρά μεταβατική περίοδος θα επιτρέψει την αναγνώριση των υφιστάμενων πιστοποιητικών έως το 2021 για τις δεξαμενές πλωτών μέσων και έως το 2025 για τα άλλα όργανα.

Δ. Συμπεράσματα πολιτικής και περαιτέρω ανάληψη δράσης

Η συνολική θετική αξιολόγηση της οδηγίας MID έδειξε, ωστόσο, ότι υπάρχουν ουσιαστικά προβλήματα ως προς τη συνεπή εφαρμογή της από τους κοινοποιημένους οργανισμούς και την εποπτεία της αγοράς. Οι αλλαγές στην οδηγία θα πρέπει να πραγματοποιούνται προσεκτικά και να αξιολογούνται πλήρως, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις εναλλακτικές λύσεις. Κατά το αρχικό αυτό στάδιο εφαρμογής της οδηγίας, ένα σταθερό νομικό πλαίσιο μπορεί να συμβάλει θετικά στην περαιτέρω επιτυχή ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς νόμιμης μετρολογίας.

Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα θέσουν τις εξής προτεραιότητες

1. Θα εισαγάγουν το νέο νομοθετικό πλαίσιο στην οδηγία σχετικά με τα όργανα μετρήσεων για την οποία αναμένεται νομοθετική πρόταση κατά τη διάρκεια του 2011.

2. Θα βελτιώσουν την ενημέρωση, τη συνεργασία και την καθοδήγηση των κοινοποιημένων οργανισμών και των αρχών, με σκοπό την εξασφάλιση της συνεπούς εφαρμογής της οδηγίας.

3. Θα συντονίσουν την εποπτεία της αγοράς, ιδίως με τη μορφή κοινών δράσεων με σκοπό την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων που είναι διαθέσιμοι για την εποπτεία της αγοράς.

4. Θα βοηθήσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη να καθορίσουν κατευθύνσεις για τη μετάβαση των αντλιών βενζίνης οι οποίες, αν και τυπικά δεν εμπίπτουν στην οδηγία, θεωρείται από τη βιομηχανία ότι αποτελούν έναν σημαντικό τομέα.

5. Θα εκτιμήσουν τις επιπτώσεις οποιωνδήποτε εισηγήσεων για νέες προτάσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, σύμφωνα με την έξυπνη νομοθεσία βάσει της οποίας λαμβάνονται πλήρως υπόψη όλες οι εναλλακτικές λύσεις πέραν των κανονιστικών ρυθμίσεων και, εφόσον είναι δυνατόν, θα προβούν στις απαραίτητες αλλαγές σύμφωνα με τους όρους της οδηγίας, δηλαδή μέσω της επιτροπολογίας.

Έγγραφα αναφοράς[18]

1. RPA, Έκθεση για τη δημόσια διαβούλευση, Μάρτιος 2011

2. RPA, Έκθεση σχετικά με προτάσεις για τροποποιήσεις και προσθήκες νέων κατηγοριών στην οδηγία MID, Μάρτιος 2011

3. RPA, Έκθεση για την κατάργηση των οδηγιών παλαιάς προσέγγισης, Μάρτιος 2011

[1] ΕΕ L 135 της 30.4.2004, σ. 1:http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2004L0022:20091201:en:PDF

[2] Η οδηγία περιλαμβάνει επίσης μια μεταβατική περίοδο 10 ετών (έως τις 29 Οκτωβρίου 2016) στη διάρκεια της οποίας τα όργανα που πληρούν τους παλαιούς κανόνες επιτρέπεται να συνεχίσουν να διατίθενται στην αγορά (άρθρο 23 της οδηγίας 2004/22/ΕΚ)

[3] Για περισσότερες πληροφορίες, βλ.:http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/legal-metrology-and-prepack/measuring-instruments/index_en.htm

[4] ΕΕ L 135/1 της 30.4.2004

[5] ΕΕ L 71/1 της 18.3.2011: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:071:0001:0003:EN:PDF

[6] Δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής στο έγγραφο του Συμβουλίου 6291/11 ADD1 της 14ης Φεβρουαρίου 2011 http://www.cc.cec/home/dgserv/sg/sgvista/i/sgv2/repo/repo.cfm?institution=CONS&doc_to_browse=CSST/2011/06291&sw_inconnu=1

[7] Βρετανικό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών (CSES), Interim evaluation of the Measuring Instruments Directive, Ιούλιος 2010

[8] Τα στοιχεία αφορούν όλα τα υλικά μέτρα μήκους στην αγορά. Όχι μόνο όσα είναι πιστοποιημένα από την οδηγία MID.

[9] Όλα τα κράτη μέλη, με εξαίρεση τις Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο

[10] σελ. 35-40 στο CSES, Interim evaluation of the Measuring Instruments Directive, Ιούλιος 2010

[11] OIML είναι ο Διεθνής Οργανισμός Νόμιμης Μετρολογίας (International Organisation for Legal Metrology)

[12] WELMEC είναι ο οργανισμός των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιος για τη νόμιμη μετρολογία

[13] RPA, έκθεση για τη δημόσια διαβούλευση, Μάρτιος 2011 (έγγραφο αναφοράς 6).

[14] RPA, Έκθεση σχετικά με προτάσεις για τροποποιήσεις και προσθήκες νέων κατηγοριών στην οδηγία MID, Μάρτιος 2011 (έγγραφο αναφοράς 7).

[15] COM(2008)801

[16] RPA, Έκθεση για την κατάργηση των οδηγιών παλαιάς προσέγγισης, Μάρτιος 2011 (έγγραφο αναφοράς 8)

[17] M457 Εντολή τυποποίησης στη CEN, τη CENELEC και το ETSI στον τομέα των πιεσόμετρων για ελαστικά αυτοκινήτων οχημάτων και των συστημάτων διαχείρισης της πίεσης ελαστικών (όργανα μετρήσεων).

[18] Όλα τα έγγραφα αναφοράς διατίθενται στη διεύθυνση:

http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/legal-metrology-and-prepack/public-consultation/index_en.htm