11.1.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 9/8

—

υπογραμμίζει ότι η μακροπεριφερειακή στρατηγική, δεν μπορεί να περιλαμβάνει όλους τους τομείς παρέμβασης αλλά θα πρέπει να επικεντρώνεται στις προκλήσεις και τις προβληματικές που τίθενται στο πλαίσιο από κοινού αξιολόγησης των εταίρων και επισημαίνει ότι η μακροπεριφέρεια, ως λειτουργικός χώρος, δεν έχει προκαθορισμένα όρια, ενώ ο ορισμός της συνδέεται στενά με την ποιότητα και την ποσότητα των κοινών προβλημάτων προς αντιμετώπιση·

—

τονίζει ότι υπό αυτό το πρίσμα μπορεί να αποτελέσει σημαντικό μέσο για την υλοποίηση του στόχου της εδαφικής συνοχής·

—

επισημαίνει ότι μια συνιστώσα που προσδίδει σημαντική προστιθέμενη αξία στη μακροπεριφερειακή στρατηγική για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου (ΑΙ) έγκειται στην υπογράμμιση του ενδιαφέροντος της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια και προβάλλει το γεγονός ότι αποτελεί σημαντικό παράγοντα συμφιλίωσης μεταξύ των εδαφικών περιοχών καθώς και για τη συμβολή στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

—

υπενθυμίζει ότι η γεωγραφική περιοχή την οποία καλύπτει η στρατηγική περιλαμβάνει τρία κράτη μέλη (Ιταλία, Ελλάδα και Σλοβενία), δύο υποψήφιες χώρες (Κροατία και Μαυροβούνιο) και τρία κράτη της άλλης πλευράς της Αδριατικής (Κροατία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Σερβία) επισημαίνει ότι, εκτός από τη θαλάσσια διάσταση, η μακροπεριφερειακή προσέγγιση θα πρέπει επίσης να συνεκτιμήσει κάθε σημαντικό ζήτημα που παρουσιάζει σήμερα ενδιαφέρον για τη μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου (προστασία και διατήρηση του περιβάλλοντος, ενέργεια, κλιματική αλλαγή, έρευνα και καινοτομία κλπ.)·

—

υπενθυμίζει ότι η αρχή των «τριών όχι» της Επιτροπής, (όχι σε νέους κανόνες, όχι σε νέα θεσμικά όργανα και όχι σε πρόσθετους πόρους) θα πρέπει να συνοδεύεται από «τρία ναι»: υλοποίηση και παρακολούθηση των υφιστάμενων κανόνων στην μακροπεριφέρεια, δημιουργία ενός εδαφικού διαύλου, δικτύου ή συνασπισμού περιφερειακών και τοπικών αρχών και κρατών μελών, συντονισμένη χρήση των υφιστάμενων χρηματοδοτικών πόρων.

Εισηγητής

ο κ. Gian Mario SPACCA (IT/ADLE), Πρόεδρος της Περιοχής Marches

1.

διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι η έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη μακροπεριφέρεια της Βαλτικής Θάλασσας, τον Οκτώβριο του 2009, σηματοδότησε την έναρξη μιας διαδρομής χάρη στην οποία ορισμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες μπόρεσαν ήδη ή ετοιμάζονται να βρουν στο μέσο των μακροπεριφερειακών στρατηγικών μια δυνητική απάντηση στα προβλήματα της ισορροπημένης και αειφόρου ανάπτυξης·

2.

υπενθυμίζει τον ρόλο που διαδραμάτισε εξ αρχής για την εκπόνηση των ευρωπαϊκών μακροπεριφερειακών στρατηγικών, καθώς αυτές προωθούν τη συμμετοχή των περιφερειακών και τοπικών αρχών υπό την προϋπόθεση ότι παρέχουν ενωσιακή προστιθέμενη αξία·

3.

χαιρετίζει το γεγονός ότι, επ’ ευκαιρία του Φόρουμ που διοργάνωσε η Επιτροπή των Περιφερειών στις 13 Απριλίου 2010 με θέμα «Ευρωπαϊκές μακροπεριφέρειες: ολοκλήρωση μέσω της εδαφικής συνεργασίας», πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες εξεδήλωσαν ενδιαφέρον, ενώ η συζήτηση και η εμβάθυνση που κατέστησαν δυνατές χάρη στο Φόρουμ της ΕτΠ επιβεβαιώνουν ότι οι μακροπεριφέρειες μπορούν να αποτελέσουν καινοτόμο μέσο εδαφικής συνεργασίας σε διαπεριφερειακό και υπερεθνικό επίπεδο καθότι ενισχύουν τη συνοχή και το συντονισμό των πολιτικών δράσεων σε διάφορους τομείς, εκλογικεύοντας την κατανομή των χρηματοπιστωτικών πόρων και αναδεικνύοντας το ρόλο των περιφερειακών και τοπικών οντοτήτων βάσει των αρχών της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης με την ευρεία συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών·

4.

εκτιμά ότι η μακροπεριφερειακή προσέγγιση σχετικά με τους τρόπους και τους σκοπούς παρέμβασης μπορεί να συνδεθεί συνεκτικά με τις άλλες στρατηγικές πολιτικές της Ένωσης, όπως η στρατηγική «Ευρώπη 2020», η πολιτική συνοχής και η ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική·

5.

υπογραμμίζει ότι η μακροπεριφερειακή στρατηγική, βάσει των χαρακτηριστικών της, δεν μπορεί να περιλαμβάνει όλους τους τομείς παρέμβασης αλλά θα πρέπει να επικεντρώνεται στις προκλήσεις και τις προβληματικές που αφορούν ειδικά αυτήν τη μακροπεριφέρεια και τίθενται στο πλαίσιο από κοινού αξιολόγησης των εταίρων όπου οι αρχές της συνεργασίας συναντούν την αρχή της επικουρικότητας·

6.

επισημαίνει ότι η μακροπεριφέρεια, ως λειτουργικός χώρος, δεν έχει προκαθορισμένα όρια, ενώ ο ορισμός της συνδέεται στενά με την ποιότητα και την ποσότητα των κοινών προβλημάτων προς αντιμετώπιση· συνεπώς η δημιουργία της θα πρέπει να στηρίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια (βάσει γεωγραφικής διασύνδεσης) για συνεργασία επί ζητημάτων που μπορούν να επιλυθούν. Με τον τρόπο αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί μεγαλύτερη συνάφεια με άλλες περιοχές, όπως διασφαλίζεται μεταξύ του μεσοευρωπαϊκού χώρου, της περιοχής των Άλπεων και του Δούναβη·

7.

τονίζει ότι υπό αυτό το πρίσμα η μακροπεριφερειακή στρατηγική μπορεί να αποτελέσει σημαντικό μέσο για την υλοποίηση του στόχου της εδαφικής συνοχής, τον οποίο υποστηρίζει ανεπιφύλακτα η Συνθήκη της Λισσαβώνας, και τη διευκόλυνση της διαδικασίας ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση των υποψήφιων και των εν δυνάμει υποψήφιων χωρών με βάσει τα κοινά συμφέροντα των περιφερειών, των «παλαιών» και των «νέων» κρατών μελών, καθώς και τρίτων χωρών, όπως ήδη καταδεικνύουν τα παραδείγματα της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή τόσο της Βαλτικής Θάλασσας όσο και του Δούναβη·

8.

επισημαίνει ότι μια συνιστώσα που προσδίδει σημαντική προστιθέμενη αξία στη μακροπεριφερειακή στρατηγική για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου (ΑΙ) έγκειται στην υπογράμμιση του ενδιαφέροντος της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια όπως ακριβώς συνέβη κατά το παρελθόν και με την ένταξη των εδαφικών περιοχών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης·

9.

προβάλλει το γεγονός ότι η μακροπεριφερειακή στρατηγική για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου αποτελεί σημαντικό παράγοντα συμφιλίωσης μεταξύ των εδαφικών περιοχών που βρίσκονται ανατολικά της Αδριατικής και του Ιονίου και ταυτόχρονα αναγνωρίζει και ανακαλεί στη μνήμη τις ενοποιητικές αξίες που επί αιώνες συνδέουν τις δύο ακτές·

10.

υπογραμμίζει ότι επιπρόσθετη αξία της μακροπεριφερειακής στρατηγικής αποτελεί η παρεχόμενη ευκαιρία για την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας σε αυτές τις περιοχές που είναι επίσης τμήμα του ευρύτερου χώρου της Μεσογείου, καθώς και για τη συμβολή στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

11.

σημειώνει ότι η μακροπεριφέρεια δεν αποτελεί ένα ακόμα θεσμικό επίπεδο στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά ένα δίκτυο, ένα λειτουργικό μέσο ή μάλλον μια κοινή δράση που περιλαμβάνει διαφορετικούς ευρωπαϊκούς, εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς φορείς, διαφορετικές πολιτικές και διαφορετικά προγράμματα χρηματοδότησης. Ζητούμενο αποτελεί λοιπόν η ευέλικτη και μη γραφειοκρατική σύνδεση όλων των φορέων, των μέσων και των πρωτοβουλιών·

12.

παρατηρεί ότι οι εδαφικές περιοχές της Αδριατικής και του Ιονίου αποτελούν αντιστοίχως διεθνή θαλάσσια λεκάνη και διεθνή περιφέρεια. Από ιστορική, γεωγραφική, οικονομική, περιβαλλοντική ή κοινωνική σκοπιά, οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των χωρών διαδραμάτιζαν ανέκαθεν ζωτικό ρόλο στην περιοχή. Η Αδριατική και το Ιόνιο πέλαγος αποτελούν μείζονες θαλάσσιες (οικο)περιφέρειες στην Ευρώπη, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους και καταλήγουν στην κεντρική Μεσόγειο, η οποία αποτελεί ημίκλειστη θάλασσα με χαμηλό ρυθμό ανανέωσης των υδάτων·

13.

επισημαίνει ότι η μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου (ΜΠΑΙ) περιλαμβάνει παράκτια κράτη μέλη της ΕΕ, υποψήφιες και εν δυνάμει υποψήφιες χώρες. Πρόκειται για ιδιαίτερα ετερογενή περιοχή από οικονομική, περιβαλλοντική και πολιτιστική άποψη. Στο πλαίσιο της εν εξελίξει διαδικασίας ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, η Αδριατική και το Ιόνιο Πέλαγος θα επηρεάζονται ακόμα περισσότερο από την ελεύθερη μετακίνηση ατόμων, αγαθών και υπηρεσιών, πέραν της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς·

14.

υπενθυμίζει ότι η γεωγραφική περιοχή την οποία καλύπτει η στρατηγική περιλαμβάνει τρία κράτη μέλη (Ιταλία, ιδιαίτερα με τις περιφέρειες που βρέχονται από την Αδριατική και το Ιόνιο Πέλαγος, Ελλάδα και Σλοβενία), δύο υποψήφιες χώρες (Κροατία και Μαυροβούνιο) και τρία εν δυνάμει υποψήφια κράτη (Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Σερβία) αν εξαιρέσουμε τη θαλάσσια επιφάνεια, η έκτασή της είναι λίγο μικρότερη από 450 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα όπου κατοικούν περίπου 60 εκατομμύρια άνθρωποι. Η περιοχή αυτή που εκτείνεται πέραν της θαλάσσιας λεκάνης, η οποία εκ φύσεως συνενώνει διάφορες εδαφικές περιοχές και αποτελεί κρίκο της αλυσίδας μεταξύ λαών και θεσμών, προσφέρεται για την ανάπτυξη μιας κοινής στρατηγικής ικανής να δημιουργήσει ευκαιρίες αειφόρου ανάπτυξης και να βελτιστοποιήσει την ανταλλαγή ιδεών, προσώπων, εμπορευμάτων και υπηρεσιών·

15.

τονίζει ότι η λεκάνη Αδριατικής-Ιονίου αποτελεί «ημίκλειστη θάλασσα» η οποία στο μέλλον θα μοιάζει περισσότερο με «εσωτερική θάλασσα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μια λεκάνη που εμφανίζει ομοιότητες με την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, δεδομένου ότι και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για θάλασσες που αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα και προκλήσεις, και παρεμβάλλονται μεταξύ κρατών μελών και τρίτων κρατών. Παράλληλα δε αποτελεί και τη φυσική θαλάσσια διέξοδο της περιοχής του Δούναβη·

16.

υπογραμμίζει ότι όλα τα ευρωπαϊκά εδάφη είναι αλληλο-λειτουργούντα και επομένως η επιθυμητή σύνδεση των περιοχών της Βαλτικής και του Δούναβη με την περιοχή της Αδριατικής και του Ιονίου Πελάγους αποτελεί φυσιολογική ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολιτικής στον τομέα της εδαφικής συνεργασίας·

17.

σημειώνει ότι η περιφέρεια Αδριατικής-Ιονίου συμμετέχει από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 σε πολυάριθμες οργανώσεις και πρωτοβουλίες, οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι οι εξής:

στις οποίες πρέπει ακόμη να προστεθούν πολυάριθμα δίκτυα υποδομών (όπως η Ένωση Λιμένων Βόρειας Αδριατικής - North Adriatic Port Association - N.A.PA.) για τον πολιτισμό, την εκπαίδευση και την κατάρτιση·

18.

υπενθυμίζει ότι η περιοχή αυτή εμπίπτει επίσης σε μείζονες παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που χρηματοδοτούνται από θεματικά προγράμματα (μεταφορές, ενέργεια, περιβάλλον, κλπ.), από εθνικά και περιφερειακά προγράμματα της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής (Στόχος 1 και 2) και από προγράμματα εδαφικής συνεργασίας, όπως τα Προγράμματα IPA, το Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας (ΠΔΣ) για την Αδριατική, το INTERREG IV Α και το INTERREG IV Β τα αντίστοιχα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας (π.χ. μεταξύ Ιταλίας και Σλοβενίας, Ελλάδας και Ιταλίας) καθώς και διακρατικής συνεργασίας (Πρόγραμμα για την Κεντρική Ευρώπη (CENTRAL EUROPE - CE), το Πρόγραμμα για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SOUTH EAST EUROPE - SEE), το Πρόγραμμα για την περιοχή της Μεσογείου (MED), το Πρόγραμμα για την περιοχή των Άλπεων (ALPINE SPACE) που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Μέσο Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ)· ο επείγοντας χαρακτήρας και η προστιθέμενη αξία μιας στρατηγικής της ΕΕ για τη συγκεκριμένη μακροπεριφέρεια συνίστανται ακριβώς στα οφέλη που συνεπάγεται ο υψηλός βαθμός ενοποίησης των προγραμμάτων αυτών και εκείνων που αναλαμβάνονται σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, αλλά και των επενδύσεων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, του τοπικού πιστωτικού συστήματος και των ιδιωτικών φορέων. Εν προκειμένω, επισημαίνεται ότι μια τέτοια διαδικασία δεν μπορεί να περιοριστεί σε μια διακυβερνητική προσέγγιση, αλλά προϋποθέτει την άμεση χρήση της πολιτικο-θεσμικής κινητήριας δύναμης και της τεχνικής βοήθειας των θεσμικών οργάνων της ΕΕ·

19.

υπογραμμίζει ότι αυτό το ευρύ δίκτυο σχέσεων αποτελεί σημαντικό σημείο αναφοράς και απαραίτητη βάση για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής διάστασης των τοπικών και περιφερειακών πολιτικών. Η στήριξη συστημάτων διασυνοριακών, διακρατικών και διαπεριφερειακών συνεργιών έχει στρατηγική σημασία σε τοπικό επίπεδο και συμβάλλει στη διάρθρωση συστημάτων διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ των τοπικών αρχών, των περιφερειών και της κεντρικής διοίκησης, σύμφωνα με τη Συνθήκης της Λισσαβώνας·

20.

θεωρεί ότι η πρωτοβουλία Αδριατικής-Ιονίου (ΠΑΙ), λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της και ιδίως λόγω του ενδιαφέροντος των κρατών μελών της για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με την προστασία των θαλάσσιων υδάτων και των ακτών, μπορεί να λάβει πιο συγκεκριμένη μεσογειακή διάσταση. Παράλληλα, λόγω της ειδικής της γεωγραφικής θέσης και των θεματικών της, η πρωτοβουλία Αδριατικής-Ιονίου μπορεί να προσδώσει αξία στις διαδικασίες σταθεροποίησης της περιοχής και ιδίως στις δυναμικές ένταξης στον ευρωπαϊκό χώρο χωρίς επικαλύψεις με άλλα μέσα διαφορετικής θέσης και σημασίας·

21.

υπενθυμίζει ότι, στις 5 Μαΐου 2010 στην Ανκόνα, το Συμβούλιο Αδριατικής-Ιονίου –αποτελούμενο από τους Υπουργούς Εξωτερικών των συνδεδεμένων χωρών (ΠΑΙ)– υιοθέτησε δήλωση με την οποία προσυπογράφει την πρόταση μακροπεριφερειακής στρατηγικής για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου και καλεί τα μέλη της που ανήκουν στην ΕΕ (Ιταλία, Ελλάδα, Σλοβενία) να προβούν σε ενέργειες για την έγκρισή της από τα όργανα της Ένωσης·

22.

επισημαίνει ότι, στις 23 Μαΐου 2011 στις Βρυξέλλες, το Συμβούλιο Αδριατικής-Ιονίου ενέκρινε μια ακόμη δήλωση στην οποία, αφού επιδοκίμασε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 13ης Απριλίου 2011 βάσει της οποίας τα κράτη μέλη καλούνται να συνεχίσουν να καταβάλλουν προσπάθειες για τις μελλοντικές μακροπεριφέρειες, επαναβεβαίωσε τη δέσμευσή του να υποστηρίξει τη μακροπεριφερειακή στρατηγική για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου που πρόκειται να υλοποιηθεί σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με τη συμμετοχή των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών θεσμικών φορέων·

23.

τονίζει ότι, κατά την 8η και την 9η Διάσκεψη που πραγματοποίησαν στο Μπάρι (Ιταλία), στις 29 Απριλίου 2010 και στη Μπούντβα (Μαυροβούνιο) στις 11 Απριλίου 2011 αντιστοίχως, οι Πρόεδροι των εθνικών κοινοβουλίων που συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία Αδριατικής-Ιονίου (ΠΑΙ) υιοθέτησαν τελικές δηλώσεις ειδικά εστιασμένες στη δέσμευση των ενδιαφερόμενων κοινοβουλίων να εντείνουν τις προσπάθειές τους ούτως ώστε να συμβάλουν στη διαδικασία προσχώρησης όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων που είναι μέλη της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας και κάλεσαν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να διαμορφώσουν μια μακροπεριφερειακή στρατηγική για τη λεκάνη της Αδριατικής και του Ιονίου Πελάγους, στη νοτιοανατολική πλευρά της Ευρώπης·

24.

υπενθυμίζει ότι οι εδαφικές περιοχές που καλύπτει η στρατηγική συναρτώνται λειτουργικά είτε με την Αδριατική είτε με το Ιόνιο Πέλαγος. Οι μορφολογικές και περιβαλλοντικές διαφορές μεταξύ των δύο ακτών της λεκάνης της Αδριατικής είναι σημαντικές λόγω των γεωμορφολογικών τους χαρακτηριστικών, της υψηλής πίεσης της αστικής ανάπτυξης και των δημογραφικών διαφορών τους. Η συγκεκριμένη περιοχή διαθέτει επίσης ισχυρές διασυνδέσεις με ορισμένες εδαφικές περιοχές της Αυστρίας και της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου από τις οποίες επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό·

25.

σημειώνει ότι ορισμένες παράκτιες περιοχές πλήττονται από υψηλό βαθμό αστικοποίησης, ιδίως οι περιοχές γύρω από τις βιομηχανικές ζώνες και όσες περιοχές αποτελούν αντικείμενο έντονης τουριστικής εκμετάλλευσης. Η υπερβολική πίεση που ασκείται για την παραγωγική χρήση της γης, η τοπική ζήτηση και οι συνεπαγόμενες μεταβολές στο παράκτιο οικοσύστημα προκάλεσαν τον εκτεταμένο κορεσμό και τη συνεχή μείωση του φυσικού περιβάλλοντος. Υφίστανται παρ’ όλα αυτά εξαιρετικά περιβαλλοντικά πάρκα και εθνικές και περιφερειακές προστατευόμενες περιοχές·

26.

επισημαίνει ότι ορισμένες παράκτιες περιοχές χαρακτηρίζονται από συνάφεια όσον αφορά τη γεωμορφολογία και την περιβαλλοντική κληρονομιά τους, συνάφεια η οποία απειλείται όλο και περισσότερο λόγω των αναπτυξιακών διαδικασιών. Στην περιοχή παρατηρείται έλλειψη συστημάτων αποχέτευσης και διαχείρισης αποβλήτων, αυξανόμενη αστικοποίηση της ακτής, καθώς και συνεχιζόμενες ατμοσφαιρικές εκπομπές ρυπογόνων αερίων από τις μεταφορές και τη βιομηχανία για την παραγωγή ενέργειας·

27.

υπογραμμίζει ότι, σε ευρύτερη κλίμακα, η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου θα αποδειχθεί πολύτιμο εργαλείο όχι μόνο για τις επιμέρους εδαφικές περιοχές αλλά για την ΕΕ στο σύνολό της, δεδομένου ότι αποβλέπει σε πλήρη συμμόρφωση με τις στρατηγικές κατευθύνσεις της ΕΕ για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη και ειδικότερα με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Η χρονική περίοδος της στρατηγικής πολιτικής προβλέπεται να ξεκινήσει το 2012-2013, πράγμα που θα επιτρέψει αυτή την ευθυγράμμιση και θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη συνοχή με τις προτεραιότητες του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, των κοινών στρατηγικών πλαισίων και των επιχειρησιακών σχεδίων·

28.

εκτιμά ότι εάν καθοριζόταν η αποστολή της στρατηγικής για την περιοχή Αδριατικής – Ιονίου, αυτή θα συνίστατο στη «σύνδεση και προστασία»: σύνδεση των εδαφικών περιοχών της μακροπεριφέρειας, προκειμένου να προωθηθεί η αειφόρος ανάπτυξη, και παράλληλη προστασία του εύθραυστου θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος και της ενδοχώρας. Οι δύο μακροστρατηγικές της ΕΕ για τις περιοχές της Βαλτικής και του Δούναβη, μαζί με τη στρατηγική για τη μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου και τις μελλοντικές στρατηγικές της ΕΕ (1), θα μπορούσαν να ευνοήσουν τις διασυνδέσεις και τις συνεργίες, ακόμη και στον τομέα των υποδομών, που ζητούνται στο σημείο 18 των συμπερασμάτων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της 13ης Απριλίου 2011. Οι μακροστρατηγικές αυτές θα αποτελούσαν ιδανικό άξονα μεταξύ του Βορρά και του Νότου της Ευρώπης και, σε αυτό το πλαίσιο, η μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου θα συνέβαλε στην ενίσχυση και στην αποσυμφόρηση της πρόσβασης όλου του υπόλοιπου κόσμου στη νοτιοανατολική πύλη της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης ενδεχομένως και της περιοχής της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου μέσω επιμηκύνσεως του διαδρόμου Βαλτικής και Αδριατικής θάλασσας που προβλέπει η ανακοίνωση της Επιτροπής COM (2011) 500 της 29.6.2011 και της συνδέσεώς του με τα διατροπικά δίκτυα. Λαμβανομένης υπόψη της δυνατότητας σημαντικών εδαφικών επικαλύψεων μεταξύ της στρατηγικής της μακροπεριφέρειας Αδριατικής-Ιονίου και της στρατηγικής για την περιοχή του Δούναβη, θα πρέπει να προβλεφθούν, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατάλληλοι μηχανισμοί συντονισμού.

29.

θεωρεί ότι μια θαλάσσια λεκάνη αποτελεί εξ ορισμού κοινό πόρο που συνδέει τις όμορες χώρες και περιφέρειες, καθώς και κοινό αγαθό που πρέπει να διαφυλαχθεί. Η θάλασσα ωστόσο απαιτεί επίσης κοινές παρεμβάσεις για να δημιουργήσει πλούτο και να αναπτύξει το δυναμικό της. Αποτελεί ένα εύθραυστο σύστημα και αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για την Αδριατική και το Ιόνιο Πέλαγος που σχηματίζουν θαλάσσια λεκάνη με χαμηλό ρυθμό ανανέωσης υδάτων, συνδεδεμένη με τη Μεσόγειο, η οποία αποτελεί και αυτή με τη σειρά της ημίκλειστη θάλασσα. Για τη διατήρηση του περιβάλλοντος της Αδριατικής και του Ιονίου θα πρέπει να ενσωματωθούν στη στρατηγική Αδριατικής-Ιονίου θαλάσσιες στρατηγικές

30.

σημειώνει ότι, υπό αυτό το πρίσμα, η μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου μπορεί να θεωρηθεί θαλάσσια κοινότητα. Η στρατηγική δε θα συνίσταται συνεπώς απλά σε έγγραφα σχεδιασμού, αλλά και σε δράσεις - συγκεκριμένες, απτές δράσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η περιοχή. Τα κράτη, οι περιφέρειες και οι λοιποί φορείς θα αναλάβουν την ευθύνη ως ηγετικοί εταίροι για συγκεκριμένους τομείς προτεραιότητας και εμβληματικές πρωτοβουλίες βάσει ολοκληρωμένης προσέγγισης στη θαλάσσια πολιτική, στην πολιτική μεταφορών και στη λιμενική πολιτική, σύμφωνα με τη λογική που διέπει τους πανευρωπαϊκούς διαδρόμους·

31.

επισημαίνει ότι, εκτός από τη θαλάσσια διάσταση, η μακροπεριφερειακή προσέγγιση θα πρέπει επίσης να συνεκτιμήσει κάθε σημαντικό ζήτημα που παρουσιάζει σήμερα ενδιαφέρον για τη μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας και διατήρησης του περιβάλλοντος, της ενέργειας, της κλιματικής αλλαγής, της έρευνας και της καινοτομίας, της διατήρησης των υποθαλάσσιων και των πολιτιστικών πόρων, της ανταγωνιστικότητας και της δημιουργίας απασχόλησης, του εμπορίου, της εφοδιαστικής και της κατάρτισης διαχειριστών του Δημοσίου στην περιοχή Αδριατικής- Ιονίου·

32.

υπενθυμίζει τη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία η εκπόνηση μακροπεριφερειακών στρατηγικών θα πρέπει να βασίζεται στα λεγόμενα «τρία όχι», δηλαδή όχι σε νέους κανόνες, όχι σε νέα θεσμικά όργανα και όχι σε πρόσθετους πόρους. Επαναλαμβάνει δε ότι ο συγκεκριμένος κανόνας θα πρέπει να συνοδεύεται από τον αντίστοιχο των τριών «ναι», ήτοι α) από κοινού συμφωνημένη υλοποίηση και παρακολούθηση των υφιστάμενων κανόνων στην μακροπεριφέρεια, β) δημιουργία ενός εδαφικού διαύλου, δικτύου ή συνασπισμού περιφερειακών και τοπικών αρχών και κρατών μελών με τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων φορέων, για τα οποία ευθύνη θα φέρουν τα θεσμικά όργανα της Ένωσης και γ) συντονισμένη χρήση των υφιστάμενων χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ για την εκπόνηση και την υλοποίηση μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

33.

επαναλαμβάνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει μακροπεριφερειακή στρατηγικής για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου εντός του 2012 – 2013, η οποία αποτελεί –υπό το πρίσμα της διεξαγωγής επαρκώς ώριμου διαλόγου– μια υπεύθυνη επιλογή σε ευρωπαϊκό επίπεδο εκ μέρους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί συναίνεση και ταυτόχρονα να υιοθετηθεί μια ρεαλιστική προσέγγιση για τους τρεις πυλώνες της μακροπεριφερειακής στρατηγικής κατά τη νέα περίοδο προγραμματισμού 2014 – 2020·

34.

σημειώνει ότι, όσον αφορά το ζήτημα της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, όπως και στην περίπτωση της Βαλτικής Θάλασσας έτσι και στην περιοχή Αδριατικής-Ιονίου και στην περιοχή του Δούναβη είναι δυνατός ο καθορισμός ευρωπαϊκής στρατηγικής που θα αξιοποιεί τα πολυάριθμα υφιστάμενα δίκτυα συνεργασίας και την πληθώρα πρωτοβουλιών, προγραμμάτων και σχεδίων που ήδη υλοποιούνται, θα προσαρμόζει και θα συντονίζει τα διαθέσιμα μέσα και θα συμβάλλει στην παγίωση της διαδικασίας ολοκλήρωσης τόσο μεταξύ των κρατών όσο και στο εσωτερικό τους, μέσω της μεγαλύτερης συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στην υλοποίηση συγκεκριμένων μέτρων·

35.

τονίζει ότι υπό αυτές τις προϋποθέσεις η μακροπεριφερειακή στρατηγική για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου θα καταστεί εξαιρετικό παράδειγμα «πολυεπίπεδης διακυβέρνησης» στην πράξη, καθότι θα δημιουργήσει την ευκαιρία απτού προσδιορισμού και βελτιστοποίησης της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης όλων των ενδιαφερόμενων φορέων ως προς τις μεγάλες προκλήσεις της συγκεκριμένης περιοχής·

36.

υπενθυμίζει ότι στο σημερινό στάδιο, όπου τα μέτρα βασίζονται σε νομική βάση που σχετίζεται με τομείς αρμοδιότητας της Ένωσης και των κρατών μελών, η Επιτροπή θα πρέπει αρχικά να περιοριστεί στην υποβολή προτάσεων για συγκεκριμένες δράσεις οι οποίες στη συνέχεια θα αναπτυχθούν μέσω της συνεργασίας όλων των ενδιαφερόμενων επιπέδων διακυβέρνησης ανάλογα με τις επιμέρους αρμοδιότητες και τομείς ευθύνης τους και να αναλάβει εν συνεχεία ρόλο συντονισμού, ελέγχου, διευκόλυνσης της εφαρμογής και συνέχειας της στρατηγικής. Για την επίτευξη του έργου αυτού, η Επιτροπή οφείλει να προσφύγει όσο το δυνατόν περισσότερο στις ήδη υπάρχουσες κατάλληλες δομές·

37.

παρατηρεί ότι, βάσει των δηλώσεων που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο Αδριατικής-Ιονίου (αποτελούμενο από τους Υπουργούς Εξωτερικών της ΠΑΙ) και υπό το φως των επειγόντων προβλημάτων και των σημερινών προκλήσεων, πρέπει να ξεκινήσει σύντομα ο σχεδιασμός ευρωπαϊκής στρατηγικής για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου. Προς τούτο, η ΕτΠ ζητά από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να δώσει εντολή στην Επιτροπή για το σχεδιασμό της εν λόγω στρατηγικής·

38.

καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο –βάσει των δηλώσεων της Διάσκεψης των Προέδρων των εθνικών κοινοβουλίων που συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία Αδριατικής-Ιονίου (ΠΑΙ) και με παράλληλη συνεκτίμηση της στρατηγικής αξίας για την ολοκλήρωση της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ– να αναλάβει μια βαρυσήμαντη πολιτική πρωτοβουλία προκειμένου να δρομολογηθεί η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου·

39.

προτρέπει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο δεσμεύτηκε για την εκπόνηση σημαντικών εγγράφων όσον αφορά την εφαρμογή της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής, τη διαχείριση των χωρικών υδάτων και την πολιτική μεταφορών, να συνεκτιμήσει τη μακροπεριφερειακή διάσταση της περιοχής Αδριατικής-Ιονίου·

40.

υπογραμμίζει ότι η μακροπεριφερειακή στρατηγική για την περιοχή Αδριατικής – Ιονίου είναι απολύτως συμβατή με την ανάπτυξη ευρωπεριφερειών υπό τη μορφή συνεργασίας παραμεθόριων περιοχών ή με την ανάπτυξη ευρωπαϊκών δομών βάσει διασυνοριακών, διακρατικών και διαπεριφερειακών προγραμμάτων, τα οποία θα έχουν το νομικό καθεστώς του Ευρωπαϊκού Ομίλου Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ)·

41.

συνιστά οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδιαίτερα η πολιτική συνοχής για την περίοδο μετά το 2013 να συμπεριλάβουν πλήρως τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές μεταξύ των τομέων εδαφικής συνεργασίας (ιδίως όσον αφορά τη διασυνοριακή και διακρατική συνεργασία) κατά τρόπον ώστε τα περιφερειακά λειτουργικά προγράμματα της επόμενης προγραμματικής περιόδου (2014-2020) να μπορούν να συμβάλουν στην αποτελεσματική υλοποίηση της στρατηγικής αυτής των μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

42.

καλεί την Επιτροπή –σύμφωνα με το σημείο 21 των συμπερασμάτων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της 13ης Απριλίου 2011, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23-24 Ιουνίου 2011 και λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι οι εθνικοί και οι τοπικοί θεσμικοί φορείς ασχολούνται εδώ και καιρό με το υποθετικό σενάριο μιας μακροπεριφερειακής στρατηγικής– να προβεί πάραυτα στην εκ του σύνεγγυς παρακολούθηση των στρατηγικών σχεδίων που αφορούν την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου είτε αυτά βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης είτε έχουν ήδη εγκριθεί ή τελούν εν αναμονή της έγκρισής τους. Προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει τρία «ναι», όπως διατυπώνονται στο σημείο 32 της παρούσας γνωμοδότησης·

43.

θεωρεί αναγκαίο και επείγον να εξεταστεί ενδελεχέστερα ο ρόλος και η λειτουργία των μακροπεριφερειών και να προσδιοριστεί επακριβέστερα σε μια «Πράσινη Βίβλο» επί του θέματος, όπως έχει ήδη ζητηθεί στο ψήφισμα της ΕτΠ σχετικά με το νομοθετικό πρόγραμμα και το πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2010·

44.

τονίζει ότι η στρατηγική για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου βασίζεται στην εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας. Η στρατηγική αυτή θα άπτεται θεμάτων και τομέων προβληματισμού που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποκλειστικά σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο·

45.

σημειώνει ότι η κατάρτιση αυτής της στρατηγικής θα πρέπει να συνοδευτεί από ευρεία δημόσια διαβούλευση, η οποία θα πρέπει να διεξαχθεί, λαμβανομένων υπόψη των εμπειριών με τις στρατηγικές της ΕΕ για τη Βαλτική θάλασσα και την περιοχή του Δούναβη, σε στενή συνεργασία με τα υφιστάμενα δίκτυα και οργανώσεις της περιοχής αυτής και με την Επιτροπή των Περιφερειών, ως εκπρόσωπο των τοπικών και περιφερειακών αρχών, καθώς και με άλλους σημαντικούς εταίρους·

46.

υπενθυμίζει ότι –σύμφωνα με τη σύσταση στην οποία προέβη το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της 13ης Απριλίου 2011 σχετικά με τη διαφάνεια, την προβολή και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ μακροπεριφερειακών στρατηγικών– η εταιρική σχέση της «Μακροπεριφέρειας Αδριατικής-Ιονίου» οργάνωσε την ανάλυση μακροπεριφερειακών ζητημάτων κατά την εκδήλωση OPEN DAYS του 2011, με ιδιαίτερα ενδελεχή εστίαση στην πρόταση περί μακροπεριφερειακής στρατηγικής για την περιοχή Αδριατικής-Ιονίου, μέσω της διεξαγωγής δημόσιας συζήτησης με τη συμμετοχή εκπροσώπων των 13 περιφερειών και πόλεων της εταιρικής σχέσης μέσω και της διοργάνωσης εργαστηρίου εταιρικών σχέσεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την παρουσίαση συγκεκριμένων σχεδίων που βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης·

47.

αναθέτει στην Πρόεδρό της να διαβιβάσει την παρούσα γνωμοδότηση πρωτοβουλίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην τρέχουσα Προεδρία της ΕΕ και στους εταίρους της Τρόικας Προεδριών.