Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Το μέλλον του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου μετά το 2013»

2011/C 132/03

Εισηγητής: ο κ. VERBOVEN

Συνεισηγητής: ο κ. CABRA DE LUNA

Στις 7 Οκτωβρίου 2010, και σύμφωνα με το άρθρο της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα:

«Το μέλλον του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου μετά το 2013»

(διερευνητική γνωμοδότηση)

Το ειδικευμένο τμήμα «Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις, δικαιώματα του πολίτη» στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 24 Φεβρουαρίου 2011.

Κατά την 470ή σύνοδο ολομέλειάς της, της 15ης και 16ης Μαρτίου 2011 (συνεδρίαση της 15ης Μαρτίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 172 ψήφους υπέρ, 1 ψήφο κατά και 7 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση:

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή είναι της άποψης ότι:

2.   Πλαίσιο: η συζήτηση που δρομολόγησε η Επιτροπή σχετικά με το μέλλον του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου

2.1   Τα προγράμματα που χρηματοδοτεί το ΕΚΤ για την περίοδο 2007-2013 έχουν πλέον υλοποιηθεί κατά το ήμισυ.

2.2   Η Επιτροπή παρουσίασε τις κύριες κατευθύνσεις της όσον αφορά το μέλλον του δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ στην «Επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ» (COM (2010) 700) και όσον αφορά τα Διαρθρωτικά Ταμεία, στα συμπεράσματα της πέμπτης έκθεσης για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή (COM (2010) 642).

2.3   Το μέλλον του ΕΚΤ θα πρέπει να εξεταστεί υπό το πρίσμα της Συνθήκης της Λισσαβώνας. Σύμφωνα με το νέο άρθρο 9, η Ένωση θα πρέπει να συνεκτιμά τις απαιτήσεις που συνδέονται με την επίτευξη υψηλού επιπέδου απασχόλησης, με τη διασφάλιση της κατάλληλης κοινωνικής προστασίας, με την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, κατάρτισης και προστασίας της ανθρώπινης υγείας.

2.4   Το αναθεωρημένο άρθρο 175 καλύπτει πλέον την εδαφική συνοχή. Το ΕΚΤ, ως το κύριο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό μέσο για την υποστήριξη των ανθρώπινων πόρων θα συνεχίσει να συμβάλλει στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή όπως ορίζεται στο άρθρο 162 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2.5   Το νέο πολιτικό πλαίσιο για την ερχόμενη δεκαετία, δηλαδή η στρατηγική «Ευρώπη 2020» επικυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 17 Ιουνίου 2010. Ως εκ τούτου, η ΕΕ έχει δεσμευθεί να επιτύχει ποσοστό απασχόλησης 75 % για τον πληθυσμό ηλικίας 20 έως 64 ετών, να μειώσει το ποσοστό πρόωρης αποχώρησης από το σχολείο κάτω του 10 % και να διασφαλίσει ότι τουλάχιστον το 40 % της νέας γενιάς θα αποκτήσει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, να μειώσει τον αριθμό των 20 εκατομμυρίων ατόμων που απειλούνται από τη φτώχεια και να αυξήσει τις ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις στην έρευνα και στην ανάπτυξη έως 3 % του ΑΕγχΠ (3).

2.6   Η Επιτροπή θα προτείνει το 2011 ένα νέο δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο μετά το 2013, πλαίσιο το οποίο θα συνοδεύεται από νομοθετικές προτάσεις σχετικά με τα Διαρθρωτικά Ταμεία, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Για το θέμα αυτό, η Επιτροπή παρουσίασε στις 19 Οκτωβρίου 2010 ανακοίνωση σχετικά με την επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Αυτό πρέπει να αποτελέσει ευκαιρία για την προώθηση του ΕΚΤ και για την πραγματοποίηση των αναγκαίων αλλαγών. Στο νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ πρέπει να ενισχυθεί η προβολή και η ιδιαιτερότητα του ΕΚΤ.

2.7   Η πέμπτη έκθεση της Επιτροπής για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, η οποία δημοσιεύθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2010, παρουσιάζει τις επιλογές για τη μελλοντική πολιτική συνοχής.

2.8   Ειδικότερα όσον αφορά το μέλλον του ΕΚΤ, εκφράστηκαν προβληματισμοί μέσω ειδικών μελετών.

2.9   Από την άλλη πλευρά, η επιτροπή του ΕΚΤ υιοθέτησε γνωμοδότηση στις 3 Ιουνίου 2010 και η Επιτροπή διοργάνωσε διάσκεψη στις 23 και 24 Ιουνίου 2010.

2.10   Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή στις 7 Οκτωβρίου 2010 αίτηση διερευνητικής γνωμοδότησης, ώστε να αναλυθούν τα ζητήματα που τέθηκαν στη γνωμοδότηση της επιτροπής του ΕΚΤ.

2.11   Αυτοί οι διάφοροι προβληματισμοί εστιάζονται σε πέντε θεματικές, δηλαδή:

2.12   Επιπλέον, δεδομένης της τάσης απώλειας θέσεων εργασίας που υφίσταται επί του παρόντος η Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΕΚΤ πρέπει να διαδραματίσει ακόμα πιο σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή. Για τον λόγο αυτό, πρέπει να αυξηθεί σημαντικά ο προϋπολογισμός του, δηλαδή, τουλάχιστον κατά 5,9 %, όπως προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως γενική αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2011.

3.   Γενικές παρατηρήσεις σχετικά με το μέλλον του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου

3.1   Οι αρχές της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, καθώς και αυτή της αλληλεγγύης διατυπώνονται στη Συνθήκη και αποτελούν δύο από τους σημαντικότερους πυλώνες για την ενσωμάτωση των πολιτών και των περιφερειών. Ως εκ τούτου, οι αρχές αυτές πρέπει να είναι στο επίκεντρο της συζήτησης για τον μελλοντικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3.2   Η Συνθήκη της Λισσαβώνας επιβεβαιώνει τις αρχές αυτές και ορίζει, σύμφωνα με το άρθρο 174, ότι «Η Ένωση, προκειμένου να προαχθεί η αρμονική ανάπτυξη του συνόλου της, αναπτύσσει και συνεχίζει τη δράση της με σκοπό την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής της συνοχής.»

3.3   Επίσης, η Συνθήκη υπογραμμίζει ότι «Η Ένωση αποσκοπεί, ιδιαίτερα, στη μείωση των διαφορών μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των διαφόρων περιοχών και στη μείωση της καθυστέρησης των πλέον μειονεκτικών περιοχών». Αυτός ο στόχος είναι ακόμα πιο σημαντικός από τις δύο τελευταίες διευρύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3.4   Από την άλλη πλευρά, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος απέκτησε νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα μετά την ενσωμάτωσή του στη Συνθήκη, προβλέπει ότι με την εδαφική συνοχή η ΕΕ θα χρειαστεί να προωθήσει την κοινωνική συνοχή, κατοχυρώνοντας τα κοινωνικά δικαιώματα όλων των πολιτών της, ανεξαρτήτως περιφέρειας ή εθνικότητας, απαγορεύοντας τις διακρίσεις και καταβάλλοντας προσπάθειες, μεταξύ άλλων, για την κατοχύρωση της ισότητας των ευκαιριών.

3.5   Η πολιτική συνοχής δεν πρέπει μόνο να μειώσει τις ανισότητες μεταξύ των περιφερειών, αλλά πρέπει και να ενθαρρύνει, μέσω μιας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης, την πλήρη απασχόληση, την ισότητα των ευκαιριών, την κοινωνική ένταξη και συνοχή της ΕΕ και ως εκ τούτου, το ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο.

3.6   Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε ότι τα Διαρθρωτικά Ταμεία είναι τα απαραίτητα χρηματοδοτικά μέσα για την υλοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας, η οποία είχε επικεντρώσει τις προσπάθειές της προς όσους έχουν λιγότερες δεξιότητες και δυσκολότερη πρόσβαση στις εθνικές πολιτικές απασχόλησης (4). Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο είναι το κατ' εξοχήν μέσο για την υποστήριξη της εφαρμογής της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση και πρέπει να παραμείνει και στο μέλλον ένα αποτελεσματικό μέσο για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ποιότητας απασχόλησης και κοινωνικής ένταξης, στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

3.7   Η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή πρέπει να συνεχίσει να βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», έτσι ώστε να διασφαλίσει την απαραίτητη κινητοποίηση ενέργειας και δυνατοτήτων για την εφαρμογή της στρατηγικής. Τα Διαρθρωτικά Ταμεία είναι τα βασικά εργαλεία για την επίτευξη των προτεραιοτήτων της λεγόμενης «έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης» στα κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τα εδάφη της ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, το ΕΚΤ πρέπει να συνεχίσει να αποτελεί σημαντικό στρατηγικό και χρηματοδοτικό εργαλείο για την αύξηση των ποσοστών απασχόλησης και κοινωνικής ένταξης.

3.8   Η αρχή της εταιρικής σχέσης, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και άλλων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (5), αποτελεί την ουσιαστική εγγύηση της ορθής εφαρμογής των μέτρων που αφορούν τα Διαρθρωτικά Ταμεία και ιδιαίτερα το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.

3.9   Είναι σημαντικό να αντληθούν διδάγματα από τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων στον κοινωνικό διάλογο και των ΜΚΟ στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης, για την εξουδετέρωση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης και την επίτευξη αποτελεσμάτων.

3.10   Πρέπει να βελτιωθούν η αξιολόγηση, οι επιδόσεις και τα αποτελέσματα της χρήσης των πόρων. Εντούτοις, για να γίνει αυτό, πρέπει να καθοριστούν δείκτες και να συλλεχθούν τα κατάλληλα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία μέτρησης, εντός ενός ευρύτερου πλαισίου που θα καλύπτει το σύνολο της διαδικασίας εφαρμογής της πολιτικής για τη συνοχή. Προς το παρόν, αυτή αποσκοπεί στη διασφάλιση της κανονικότητας των δαπανών και όχι της αποτελεσματικότητάς τους. Αυτές οι δύο προσεγγίσεις θα πρέπει να συμφιλιωθούν και με αυτή την ευκαιρία θα πρέπει να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος σε ένα λογικό επίπεδο, σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας.

3.11   Σε αυτή την περίοδο οικονομικής κρίσης, η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Απασχόλησης πρέπει να βρεθεί και πάλι στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ πρέπει να προβλεφθούν περισσότεροι πόροι για τη δημιουργία και τη διατήρηση περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας για όλους. Οι πολιτικές για την αγορά εργασίας πρέπει να συνεχίσουν να αποτελούν το ευρύτερο πλαίσιο του ΕΚΤ.

3.12   Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με τη συμβολή της πολιτικής για τη συνοχή στην οικονομική ανάκαμψη αποτελεί ένα θετικό μήνυμα. Τα Διαρθρωτικά Ταμεία, τα οποία αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της ΕΕ μπορούν πράγματι να αποτελέσουν πηγή χρηματοδότησης προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

3.13   Η διακρατική διάσταση, που χαρακτηρίζει τις προηγούμενες κοινοτικές πρωτοβουλίες (ιδίως της EQUAL), πρέπει να θεωρηθεί εκ νέου ως βασική αρχή της πολιτικής για τη συνοχή, προκειμένου να εξασφαλίσει όχι μόνο την ευρωπαϊκή προσέγγιση, αλλά επίσης (και κυρίως) μια πιο αλληλέγγυα προσέγγιση και αυτό στον βαθμό που η αλληλεγγύη δεν λαμβάνεται αρκετά υπόψη από τη νέα εγκάρσια προσέγγιση ( mainstreaming) για την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013. Με αυτή την έννοια, ενδείκνυται να εισαχθεί εκ νέου η δυνατότητα παροχής επιχορηγήσεων σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ειδικότερα σε καινοτόμα προγράμματα που αφορούν τα διακρατικά δίκτυα.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις και προτάσεις σχετικά με τα θέματα που εξετάζονται

4.1   Προστιθέμενη αξία του ΕΚΤ

4.1.1   Η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία του ΕΚΤ έχει καταδειχθεί μετά τη σύστασή του, ειδικότερα δε στην παρούσα περίοδο οικονομικής κρίσης, και συνίσταται στη στήριξη της οικονομικής μεγέθυνσης της ΕΕ.

4.1.2   Το ΕΚΤ είναι το Διαρθρωτικό Ταμείο που αφορά άμεσα τους ανθρώπους: αφορά τους εργαζομένους, τους ανέργους, τους κοινωνικά αποκλεισμένους, τα άτομα που αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας, τους νέους, τους ηλικιωμένους, καθώς και άλλες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

4.1.3   Το ΕΚΤ είναι το πρώτο μέσο που υποστηρίζει την υλοποίηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση. Ως εκ τούτου, η στρατηγική αυτή πρέπει να ενσωματωθεί πλήρως στις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές πολιτικές της αγοράς εργασίας, καθώς και στους στόχους του ΕΚΤ.

4.1.4   Η Ευρώπη χρειάζεται να επενδύσει μαζικά στους ανθρώπινους πόρους, πράγμα που αποτελεί αναμφίβολα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για κάθε επιχείρηση. Σε αυτές τις επενδύσεις πρέπει να προβλεφθούν οι κοινωνικές αλλαγές και, παράλληλα, να επιλυθούν τα προβλήματα διατήρησης των υφιστάμενων (και δημιουργίας νέων) θέσεων εργασίας, μέσω της ανάπτυξης των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων των εργαζομένων, της αύξησης των επιπέδων παραγωγικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, της αναζήτησης καινοτόμων και πιο αποτελεσματικών τρόπων για την οργάνωση της εργασίας μέσα από πραγματικές επενδύσεις στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων, την κοινωνική ένταξη και την προώθηση της ισότητας των ευκαιριών και των πρωτοβουλιών της κοινωνικής οικονομίας.

4.1.5   Σε αυτή την περίοδο οικονομικής κρίσης, ιδιαίτερα σημαντική είναι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να ενισχύσει τον ρόλο του ΕΚΤ.

4.1.6   Οι επενδύσεις θα πρέπει ταυτόχρονα να δώσουν έμφαση στην ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων και στην επανένταξη των απολυθέντων εργαζομένων στην αγορά εργασίας, καθώς και στη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας για την εξασφάλιση συνέργειας και αλληλεπιδράσεων μεταξύ αυτών των δύο διαδικασιών. Ως εκ τούτου, πρέπει να ληφθεί υπόψη η συμβολή της κοινωνικής συνοχής στην ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Μέσω του ΕΚΤ, η χρηματοδότηση που προορίζεται για την ένταξη των ομάδων ατόμων που αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας (όπως τα άτομα με αναπηρία, οι νέοι με ειδικά προβλήματα απασχολησιμότητας, οι ηλικιωμένοι που διατρέχουν τον κίνδυνο παράτασης της ανεργίας και άλλα άτομα που αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις του κοινωνικού αποκλεισμού) θα συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και, μεσοπρόθεσμα, στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

4.1.7   Η αρχή της εταιρικής σχέσης αποτελεί τη βασική εγγύηση της καλής λειτουργίας των μέτρων που σχετίζονται με τα Διαρθρωτικά Ταμεία.

4.1.8   Οι κανονισμοί που διέπουν τα Διαρθρωτικά Ταμεία πρέπει να ορίσουν σαφώς την αρχή της εταιρικής σχέσης, αντί να καταφεύγουν στους «υφιστάμενους εθνικούς κανόνες και πρακτικές», καθορίζοντας ταυτόχρονα με σαφήνεια τον ρόλο του κάθε εταίρου.

4.1.9   Οι εταίροι, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας, πρέπει να έχουν πρόσβαση σε τεχνική βοήθεια ενώ πρέπει να ενισχυθεί και η ανάπτυξη των ικανοτήτων τους από ειδικές τομεακές οργανώσεις μέσω του ΕΚΤ.

4.1.10   Πρέπει να υλοποιηθούν εταιρικές σχέσεις υψηλής ποιότητας, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών κατά τη διάρκεια κάθε φάσης παρέμβασης των Ταμείων και αυτό κυρίως λόγω του καίριου ρόλου τους στην αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης.

4.1.11   Οι άλλες βασικές αρχές για τη μεγιστοποίηση της προστιθέμενης αξίας του ΕΚΤ είναι η βιώσιμη ανάπτυξη για την προστασία και τη βελτίωση του περιβάλλοντος, καθώς και η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, η μη διάκριση λόγω φύλου, εθνικής ή εθνοτικής προέλευσης, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του Ταμείου, καθώς και η πρόσβαση σε αυτό, ιδίως ατόμων με αναπηρία ή ατόμων που βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας (6).

4.2   Αποστολές και προτεραιότητες του ΕΚΤ στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»

4.2.1   Η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή πρέπει να παραμείνει στο κέντρο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», όπως εξάλλου το ορίζει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

4.2.2   Ο βαθμός ευθυγράμμισης του ΕΚΤ με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» πρέπει να αντανακλάται στην ύπαρξη ή μη στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών με στόχο τη μεταφορά των στρατηγικών προτεραιοτήτων της ΕΕ σε επιχειρησιακά προγράμματα.

4.2.3   Σε αυτό το πλαίσιο, το ΕΚΤ θα πρέπει να συνεχίσει να είναι το μέσο για την εφαρμογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση. Υπό την έννοια αυτή, το ΕΚΤ πρέπει να συμβάλει στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, που είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση της οικονομικής ανάπτυξης της ΕΕ. Για να δοθεί προτεραιότητα στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή και στη δημιουργία άλλου τύπου θέσεων εργασίας, όπως οι πράσινες θέσεις εργασίας λόγω της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, καθώς και στην αειφόρο και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.

4.2.4   Το ΕΚΤ είναι το κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ για την επένδυση σε ανθρώπινους πόρους, καθώς υποστηρίζει την εφαρμογή μέτρων ενεργού ένταξης, διευκόλυνσης, επανεκπαίδευσης και επιμόρφωσης.

4.2.5   Είναι απαραίτητο να αντληθούν τα απαραίτητα διδάγματα από τη χρήση του ΕΚΤ για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4.2.6   Πρόκειται για μέτρα και προτεραιότητες όπως:

4.3   Γεωγραφική και θεματική συγκέντρωση του ΕΚΤ

4.3.1   Τα Διαρθρωτικά Ταμεία είναι (και πρέπει να παραμείνουν) το βασικό μέσο που έχει στη διάθεσή της η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, για να υποστηρίξει τις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές της Ένωσης, καθώς και τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, με σκοπό τη μείωση των κοινωνικοοικονομικών διαφορών μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών και των περιφερειών.

4.3.2   Επιπλέον, χάρη στη συρρίκνωση των διαπεριφερειακών και ενδοπεριφερειακών κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων (όπως των ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών ομάδων) η οικονομική, η κοινωνική και η εδαφική συνοχή θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητες για το μελλοντικό ΕΚΤ ενόψει της αποτελεσματικής υλοποίησης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Όλα τα κράτη μέλη παρουσιάζουν ελλείμματα σε διάφορους τομείς. Ως εκ τούτου, όλες οι περιφέρειες (συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών με υψηλότερο ΑΕγχΠ, όπως για παράδειγμα των μητροπολιτικών ή των παραμεθόριων περιοχών) με ποσοστό ανεργίας υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ και ανισορροπίες στην αγορά εργασίας που πλήττουν ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες ομάδες, πρέπει να ωφεληθούν από το ΕΚΤ.

4.3.3   Το ΕΚΤ, με στόχο την απασχόληση, την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων και την προαγωγή της κοινωνικής ένταξης, πρέπει να συνεχίσει να είναι το μέσο που αφορά άμεσα τα άτομα και ιδίως τους ανέργους, τους κοινωνικά αποκλεισμένους, τη νεολαία, τους ηλικιωμένους και άλλες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

4.3.4   Πρέπει να διασφαλιστεί η συνοχή μεταξύ των προτεραιοτήτων σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

4.3.5   Αυτή η συνοχή πρέπει να αντικατοπτρίζεται στο πλαίσιο της ανάπτυξης και της υλοποίησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων.

4.3.6   Κάθε κράτος μέλος πρέπει να καθορίζει τις προτεραιότητες και τους τρόπους λειτουργίας, σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες και τις δυνατότητες των περιφερειών του. Οι προτεραιότητες θα πρέπει να καθορίζονται από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τα αντίστοιχα εθνικά σχέδια μεταρρύθμισης, τις προϋποθέσεις και τις αντίστοιχες δυνατότητές τους, και, συνεπώς, σε σχέση με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», ιδίως όσον αφορά τους τομείς της απασχόλησης, της κατάρτισης και της κοινωνικής ένταξης.

4.3.7   Επιπλέον, πρέπει να διερευνηθούν κατάλληλοι μηχανισμοί οικονομικής βοήθειας, όπως η άμεση κατανομή χρηματοδότησης για τις παρεμβάσεις που έχουν ως στόχο ευπαθείς ομάδες, όπως τα άτομα με αναπηρία (7), προκειμένου η πολιτική για τη συνοχή να επικεντρωθεί σε έναν περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων (8). Η ΕΟΚΕ έχει κατά το παρελθόν υποστηρίξει ότι οι πόροι πρέπει να στοχεύουν σε συγκεκριμένους στόχους στο πλαίσιο της κοινωνικής ένταξης (9).

4.4   Συνέργεια με τα άλλα Διαρθρωτικά Ταμεία

4.4.1   Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο είναι και πρέπει να παραμείνει το κύριο μέσο εφαρμογής της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση.

4.4.2   Εντούτοις, πρέπει να ενισχυθούν οι υπάρχουσες συνέργειες με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, εντός του οποίου πρέπει να ενισχυθούν οι αρχές της εταιρικής σχέσης, της ισότητας, της μη εισαγωγής διακρίσεων και της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς και οι στόχοι σχετικά με την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη. Κατά συνέπεια, η αρχή της ευελιξίας θα πρέπει να ενισχυθεί, προκειμένου να τελειοποιηθεί η αλληλοσυμπλήρωση και ο συντονισμός μεταξύ του ΕΚΤ, του ΕΤΠΑ και άλλων ταμείων (όπως το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων ΕΓΤΠΕ), πράγμα που θα εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση πρόσθετων πρωτοβουλιών, όπως αυτές που αφορούν τη βελτίωση της πρόσβασης ατόμων με αναπηρία στην επαγγελματική κατάρτιση και στις υποδομές.

4.4.3   Πρέπει να αποφευχθεί η επικάλυψη ενεργειών του ΕΚΤ και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση και να εξασφαλιστεί η συνοχή στον βαθμό που, ενόψει των αναδιαρθρώσεων, τα μέτρα του ΕΚΤ έχουν προληπτικό χαρακτήρα ενώ εκείνα του ΕΤΠΠ διορθωτικό.

4.5   Σύστημα διαχείρισης

4.5.1   Πρέπει να γίνουν πολλές βελτιώσεις όσον αφορά την εφαρμογή των διαδικασιών και τις πρακτικές πτυχές της πρόσβασης στη χρηματοδότηση του ΕΚΤ.

4.5.2   Για να εξασφαλιστούν αυτές οι βελτιώσεις, η αρχή της εταιρικής σχέσης πρέπει να διατηρηθεί επί του παρόντος και να ενισχυθεί στο μελλοντικό ΕΚΤ. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αρχή της εταιρικής σχέσης αποτελεί βασικό εργαλείο για την αποτελεσματική λειτουργία του ΕΚΤ, καθώς επιτρέπει την κινητοποίηση πρόσθετων πόρων, γεγονός του οποίου η προβολή είναι πρωταρχικής σημασίας στο πλαίσιο της γενικής μείωσης των δημόσιων δαπανών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

4.5.3   Αυτές οι βελτιώσεις συνίστανται κυρίως:

4.5.4   Η αποτελεσματική χρήση των Ταμείων πρέπει να εξασφαλίζεται και να αξιολογείται τόσο όσον αφορά τα ποσοτικά όσο και τα ποιοτικά αποτελέσματά της.

4.5.5   Θα πρέπει να καθοριστούν οι δείκτες χρηματοδότησης.

4.5.6   Οι κοινωνικοί εταίροι και η κοινωνία των πολιτών έχουν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.

(1)  Όπως ορίζονται στα άρθρα 11, 16 και 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2006 περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής.

(2)  Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, την Επιτροπή των Περιφερειών και τα εθνικά κοινοβούλια «H επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ», COM(2010)700.

(3)  Ανακοίνωση της Επιτροπής της 3ης Μαρτίου 2010: «Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2010) 2020 τελικό).

(4)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Απασχόληση των κατηγοριών προτεραιότητας (στρατηγική της Λισσαβώνας)» (ΕΕ C 256, της 27.10.2007).

(5)  Όπως προβλέπει το άρθρο 11 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2006 περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής.

(6)  Όπως προβλέπουν τα άρθρα 11, 16 και 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2006 περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής

(7)  Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 15ης Νοεμβρίου 2010, με θέμα «Ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία 2010-2020:Ανανέωση της δέσμευσης για μια Ευρώπη χωρίς εμπόδια», COM 2010 (636).

(8)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο» (ΕΕ C 234, της 22.9.2005)

Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών (βάσει του άρθρου 128 της συνθήκης ΕΚ)» (ΕΕ C 162/92, της 25.6.2008)

Διερευνητική γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Άτομα με αναπηρία: απασχόληση και σταδιακή εφαρμογή της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία στην ΕΕ. Στρατηγική της Λισσαβώνας μετά το 2010» (ΕΕ C C 354 της 28.12.2010, σ. 8).

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 15ης Νοεμβρίου 2010, με θέμα «Ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία 2010-2020:Ανανέωση της δέσμευσης για μια Ευρώπη χωρίς εμπόδια», COM 2010 (636).

(9)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα την «Τέταρτη έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή» (ΕΕ C 120/73, της 16.5.2008, σελ. 73, σημείο 4.5.2.)