11.2.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 44/136

1.1

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τη σημασία των τεχνολογικών, βιομηχανικών και επιστημονικών πάρκων (ΤΒΕΠ) για τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και του εκσυγχρονισμού. Όπου έχουν συγκροτηθεί τέτοιες δομές, προωθούν τις βιομηχανικές μεταλλαγές χάρη στην έξυπνη εξειδίκευση, στη συγκέντρωση των πόρων και στη δημιουργία βάσης γνώσεων.

1.2

Η ΕΕ χρειάζεται μια πιο στοχοθετημένη και πιο ενοποιημένη προσέγγιση, προσανατολισμένη προς τη διατήρηση και την ανάπτυξη των ΤΒΕΠ του 21ου αιώνα. Ιδίως στο σημερινό πλαίσιο της κρίσης και της περιόδου που θα την ακολουθήσει, θα πρέπει να εφαρμοστεί μια πιο ολοκληρωμένη στρατηγική, με στόχο την αξιοποίηση των δυνητικών πλεονεκτημάτων των πάρκων για την οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα. Η ΕΕ θα πρέπει να ηγηθεί με αποφασιστικό τρόπο αυτών των δράσεων.

1.3

Συνιστάται να εντοπιστούν και να αναπτυχθούν οι συνεργίες με τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της ΕΕ σε αυτόν τον τομέα και, ειδικότερα, με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Καινοτομίας και τις Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας του.

1.4

Είναι σκόπιμη η απογραφή και η ενθάρρυνση της ανάπτυξης μιας νέας γενιάς πάρκων με νέα μορφή· θα πρέπει επίσης να ενισχυθεί ο ρόλος των πάρκων στη διαμόρφωση των δομών καινοτομίας.

1.5

Όσον αφορά την περιφερειακή διάσταση, θα πρέπει να αυξηθεί η συμμετοχή των τοπικών αρχών και των περιφερειών στην ανάπτυξη των ΤΒΕΠ, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας. Είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η δικτύωση μεταξύ των φορέων του δημόσιου τομέα, των επιχειρήσεων και των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

1.6

Η συνεργασία με τα επιστημονικά ιδρύματα, ιδίως τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, αλλά και γενικότερα με τον ακαδημαϊκό και τον ερευνητικό χώρο, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην ανάπτυξη των ΤΒΕΠ· ωστόσο, η συνεργασία αυτή είναι σήμερα πιο περιορισμένη από ό,τι θα έπρεπε. Τα ΤΒΕΠ, εκ της φύσεώς τους, θα μπορούσαν να λειτουργούν ως γέφυρες μεταξύ του ακαδημαϊκού κόσμου και της βιομηχανίας. Η εταιρική σχέση με τεχνολογικά πάρκα θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στα κριτήρια ενός συστήματος ανάδειξης των καλύτερων πανεπιστημίων.

1.7

Πέραν της διάδοσης των ορθών πρακτικών, θα ήταν σκόπιμο να ξεκινήσουν και να υποστηριχθούν δραστηριότητες παρατήρησης, αξιολόγησης και διαπίστευσης σε αυτόν τον τομέα. Θα πρέπει να αναληφθούν εμπειρικές μελέτες αξιολόγησης και σύγκρισης, προκειμένου να διαμορφωθούν συντονισμένες ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές και μέσα για τη δημιουργία και την ανάπτυξη τεχνολογικών πάρκων. Είναι σκόπιμο να ενθαρρυνθεί η χαρτογράφηση των ΤΒΕΠ σε όλη την Ευρώπη και η δημιουργία εξαντλητικής σχετικής βάσης δεδομένων. Θα διευκολύνονταν έτσι οι συνεργασίες μεταξύ των πάρκων, χάρη στη δημιουργία ενός διασταυρούμενου πίνακα που θα προωθεί τις διασυνδέσεις και θα συμβάλλει στην υπερνίκηση των περιφερειακών εμποδίων στην ανάπτυξη.

1.8

Ο συνεχώς αυξανόμενος επαγγελματισμός στην ανάπτυξη και τη λειτουργία των πάρκων διαπιστώνεται: α) από τη βελτίωση της διαχείρισης της οργανωτικής τους δομής, β) από τη μεγαλύτερη συμμετοχή τους στις περίπλοκες περιφερειακές αναπτυξιακές διεργασίες και στους συνεργατικούς σχηματισμούς, γ) από την ενσωμάτωση της συνιστώσας της (επιστημονικής) έρευνας και δ) από τη βελτίωση της ποιότητάς τους. Εξακολουθεί, εντούτοις, να απαιτείται περαιτέρω βελτίωση των προδιαγραφών λειτουργίας των πάρκων.

1.9

Θα πρέπει να αξιοποιηθούν περισσότερο στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των πάρκων οι δυνατότητες που παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση από άποψη συνοχής και εναρμόνισης.

2.1

Τον Νοέμβριο του 2005 η ΕΟΚΕ υιοθέτησε μια αναλυτική γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα τα τεχνολογικά, βιομηχανικά, καινοτομικά και επιστημονικά πάρκα. Παρότι έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στα πάρκα που υπάρχουν στα νέα κράτη μέλη, εντούτοις τα πορίσματα και οι συστάσεις που διατύπωσε ισχύουν για το σύνολο της ΕΕ.

2.2

Η προαναφερθείσα γνωμοδότηση περιείχε ομολογουμένως πολλές εύστοχες διαπιστώσεις και διατύπωνε χρήσιμες συστάσεις, οι οποίες είχαν σημαντικό πολιτικό αντίκτυπο τα τελευταία χρόνια. Η πρόοδος που ακολούθησε συνδυάστηκε με τις προσπάθειες της ΕΕ στο πλαίσιο των πολιτικών της για την περιφερειακή ανάπτυξη, τη βιομηχανία και την καινοτομία.

2.3

Μπορούμε να υπενθυμίσουμε τα ακόλουθα συμπεράσματα και συστάσεις που είχαν σαφή αντίκτυπο:

2.4

Είναι τώρα κατάλληλη στιγμή να κάνουμε έναν απολογισμό του αντικτύπου της προηγούμενης γνωμοδότησης και των διδαγμάτων της, τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και σε πρακτικό. Στην παρούσα, πρόσθετη γνωμοδότηση θα εξετάσουμε επίσης τον ρόλο των πάρκων και τις δυνατότητες που παρέχουν για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης. Στο έγγραφο αυτό, η ΕΟΚΕ ενδιαφέρεται για την εξειδίκευση των πάρκων, για τις νέες προσδοκίες της βιομηχανίας, των εργαζομένων και άλλων παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών, για τις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα πάρκα σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και για τα πολύπλοκα καθήκοντα των οργανισμών διαχείρισης των πάρκων.

2.5

Τα τεχνολογικά, βιομηχανικά, καινοτομικά και επιστημονικά πάρκα (ΤΒΕΠ) θεωρούνται ολοένα και περισσότερο ως μέσο δημιουργίας δυναμικών τοπικών συνεργατικών σχηματισμών (clusters), που επιταχύνουν την οικονομική ανάπτυξη και ενισχύουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα. Συμβάλλουν στη βιομηχανική μεταλλαγή της Ευρώπης, προωθώντας την καινοτομία, τη συσπείρωση των επιχειρήσεων και τη μεταξύ τους παροχή υπηρεσιών (1) (B2B) και υποστηρίζοντας τον τομέα των ΜΜΕ και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

2.6

Η ΕΕ θα πρέπει, εξάλλου, να προετοιμαστεί και για την περίοδο μετά την κρίση, εξασφαλίζοντας τη συγκέντρωση καινοτομικών, επιστημονικών και βιομηχανικών ικανοτήτων και πόρων σε ΤΒΕΠ που βρίσκονται σε όλη την ΕΕ. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ο ρόλος που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν αυτά τα πάρκα στη διαμόρφωση και τον σχεδιασμό της στρατηγικής της Λισσαβώνας μετά το 2010. Σκοπός της παρούσας γνωμοδότησης είναι να διατυπώσει συστάσεις σύμφωνα με τα εξαχθέντα συμπεράσματα.

3.1

Οι βαθιές οικονομικές και κοινωνικές μεταλλαγές των τελευταίων ετών, όπως η οικονομική κρίση και οι συνέπειες της ή τα φλέγοντα προβλήματα της βιωσιμότητας, της ενεργειακής ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής, αναπροσδιόρισαν στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο τις αντιλήψεις και τα καθήκοντα που σχετίζονται με τον εκσυγχρονισμό, την ανάπτυξη και την οικονομική μεγέθυνση. Για να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητά τους σε αυτό το περιβάλλον, τα ΤΒΕΠ πρέπει να αναπτύξουν νέες λειτουργίες, νέες υπηρεσίες και νέα επιχειρηματικά πρότυπα, τα οποία να συμβάλλουν στην άνθιση των νεοεμφανιζόμενων δραστηριοτήτων και τομέων.

3.2

Η σημασία των επιστημονικών, τεχνολογικών και λοιπών παρόμοιων πάρκων, ως συγκεντρωμένων και ολοκληρωμένων αναπτυξιακών δομών, αυξάνεται συνεχώς. Τον τελευταίο καιρό αποδίδεται ιδιαίτερη προσοχή, στην ΕΕ και παγκοσμίως, στην καινοτομία και στη δημιουργικότητα και αναγνωρίζεται η συμβολή των δομών αυτών στην προώθηση μιας καινοτομικής και ανταγωνιστικής οικονομίας, που υποστηρίζει τόσο τη δημιουργία όσο και την εδραίωση.

3.3

Τα πάρκα που υπάρχουν ανά τον κόσμο παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία ως προς την αποστολή και ως προς το μέγεθος. Η πληρέστερη κατανόηση των διάφορων ειδών ΤΒΕΠ, εντούτοις, βασίζεται στον προσδιορισμό των αναγκών, των προτεραιοτήτων και του στρατηγικού τους προσανατολισμού. Οι επαγγελματικές οργανώσεις έχουν προτείνει πολλούς και διάφορους ορισμούς των πάρκων. Κοινός παρονομαστής αυτών των ορισμών είναι ότι το πάρκο αποτελεί μια μορφή σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, η οποία προωθεί τις ροές γνώσεων –συχνά μεταξύ των επιχειρήσεων του πάρκου και των πανεπιστημίων ή των επιχειρήσεων του πάρκου μεταξύ τους– και συμβάλλει στην περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη και μεγέθυνση.

3.4

Ο όρος «επιστημονικό και τεχνολογικό πάρκο» έχει καταλήξει να καλύπτει κάθε μορφή συνεργατικού σχηματισμού υψηλής τεχνολογίας: τεχνόπολη, επιστημονικό πάρκο, επιστημούπολη, κυβερνοπάρκο, (βιομηχανικό) πάρκο υψηλής τεχνολογίας, κέντρο καινοτομίας, πάρκο Ε&Α, πανεπιστημιακό ερευνητικό πάρκο, πάρκο έρευνας και τεχνολογίας, πάρκο επιστήμης και τεχνολογίας, πόλη των επιστημών, πάρκο τεχνολογίας, τεχνολογικός επωαστήρας, τεχνολογικό πάρκο, τεχνοπάρκο, τεχνοπόλος και τεχνολογικός επωαστήρας επιχειρήσεων. Αν και όλοι αυτοί οι σχηματισμοί μοιάζουν από πολλές απόψεις, η πείρα δείχνει ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ τεχνολογικού επωαστήρα επιχειρήσεων, επιστημονικού ή ερευνητικού πάρκου, επιστημούπολης, τεχνόπολης και περιφερειακού συστήματος προαγωγής της καινοτομίας.

3.5

Είναι σκόπιμο να γίνει διάκριση μεταξύ επιστημονικών πάρκων και ερευνητικών πάρκων. Η πρώτη ονομασία είναι η συνηθέστερη στην Ευρώπη, ενώ η δεύτερη είναι πολύ διαδεδομένη στις ΗΠΑ και στον Καναδά. Στην Ευρώπη, τα επιστημονικά πάρκα συνυπάρχουν με τα τεχνολογικά και οι κυριότερες διαφορές μεταξύ των δύο εννοιών αφορούν το μέγεθος του πάρκου και τη δυνατότητα αποδοχής (ή μη) παραγωγικών δραστηριοτήτων. Τα επιστημονικά πάρκα είναι συνήθως πιο περιορισμένα σε μέγεθος, διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με πανεπιστήμια και δίνουν λιγότερη έμφαση στις μεταποιητικές δραστηριότητες, ενώ τα τεχνολογικά πάρκα είναι μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους και επιτρέπουν τη συμμετοχή παραγωγικών δραστηριοτήτων. Από γεωγραφική άποψη, τα επιστημονικά πάρκα ακολουθούν συνήθως το «βρετανικό μοντέλο», ενώ τα τεχνολογικά παραπέμπουν σε ένα «μεσογειακό μοντέλο», χαρακτηριστικό χωρών όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία.

3.6

Οι οργανωτικοί παράγοντες που συμβάλλουν σημαντικά στην επιτυχία των εμβληματικών πρωτοβουλιών των ΤΒΕΠ είναι κατά βάση οι εξής:

4.1

Ως αποτέλεσμα της συνδεσιμότητας που χαρακτηρίζει την ευρωπαϊκή μεταβιομηχανική οικονομία, η κοινωνική και η οικονομική ανανέωση συντελούνται στο πλαίσιο δημιουργικών, καινοτομικών οικοσυστημάτων. Ως εκ τούτου, είναι επιθυμητή η συνεργασία των πάρκων με άλλους παρόμοιους σχηματισμούς, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε διεθνές.

4.2

Οι συνεργατικοί σχηματισμοί είναι το καλύτερο παράδειγμα οικοσυστημάτων που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα· και τα επιστημονικά και τα τεχνολογικά πάρκα έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικοί καταλύτες για τη δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών.

4.3

Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις της οικονομίας, δίδεται ολοένα και μεγαλύτερη έμφαση στην παραγωγή, αξιοποίηση, μεταφορά και εφαρμογή των γνώσεων. Είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν και να ενισχυθούν οι δραστηριότητες δικτύωσης μεταξύ των φορέων του δημόσιου τομέα, των επιχειρήσεων και των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

4.4

Χρειάζεται μια συνειδητή, πολυεπίπεδη διαχείριση, η οποία να εξασφαλίζει τη συνεργία μεταξύ των διάφορων διοικητικών επιπέδων (ευρωπαϊκού, εθνικού, περιφερειακού και τοπικού), να ενθαρρύνει τις συμπράξεις μεταξύ επιχειρήσεων, πανεπιστημίων και ΜΚΟ και να επιτρέπει τη δημιουργία σταθερών συνδέσεων μεταξύ των ιδρυμάτων που παράγουν γνώση και εκείνων που παράγουν καινοτομία.

4.5

Θα πρέπει να εναρμονιστούν τα κίνητρα και οι αποστολές των πανεπιστημίων, των άλλων επιστημονικών και ερευνητικών ιδρυμάτων και των ΤΒΕΠ και να ενθαρρυνθούν νέοι τρόποι συνεργασίας. Τα πάρκα μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τη δύναμη έλξης τους, παρέχοντας ευρύ φάσμα υπηρεσιών όπως: μεταφορά τεχνολογίας, υποστήριξη ευρεσιτεχνιών, εξατομικευμένη καθοδήγηση των νεοσύστατων και των παράγωγων (spin-off) εταιρειών, διαχείριση έργων ή χρηματοδοτική στήριξη. Όλες οι υπηρεσίες που παρέχουν τα ΤΒΕΠ πρέπει να είναι αιχμής και υψηλής ποιότητας, ώστε να μπορούν πραγματικά να συμβάλουν στις απαιτούμενες μορφές συνεργασίας.

4.6

Η συνεργασία με τα επιστημονικά ιδρύματα, ιδίως τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, αλλά και γενικότερα με τον ακαδημαϊκό και τον ερευνητικό χώρο, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην ανάπτυξη των ΤΒΕΠ. Πρέπει, ωστόσο, να αναγνωρίσουμε ότι η όχι αρκετά ευρεία συνεργασία μεταξύ των επιστημονικών κύκλων και της επιχειρηματικής κοινότητας αποτελούσε ανέκαθεν πρόβλημα και ότι σήμερα η συνεργασία με τα πάρκα είναι πιο περιορισμένη από ό,τι θα έπρεπε.

4.7

Τα ΤΒΕΠ, εκ της φύσεώς τους, θα μπορούσαν να λειτουργούν ως γέφυρες μεταξύ του ακαδημαϊκού κόσμου και της βιομηχανίας. Κατά την ποιοτική αξιολόγηση των επιδόσεων και της ακτινοβολίας των πανεπιστημίων, θα ήταν σκόπιμο να δοθεί περισσότερη προσοχή στον αντίκτυπο που έχουν στον βιομηχανικό και τον οικονομικό τομέα. Τα εμπορικά επιμελητήρια και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του επιχειρηματικού πνεύματος στα πανεπιστήμια, π.χ. με μέτρα κατάρτισης ενηλίκων. Η ύπαρξη πάρκων επιχειρήσεων θα μπορούσε να συμπεριληφθεί σε έναν κατάλογο κριτηρίων για την ανάδειξη των καλύτερων πανεπιστημίων.

4.8

Ο ρόλος των πάρκων στη μείωση της απόστασης μεταξύ πανεπιστημίου και βιομηχανίας μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικός στα νέα κράτη μέλη.

5.1

Η ΕΕ χρειάζεται μια πιο στοχοθετημένη και πιο ενοποιημένη προσέγγιση, προσανατολισμένη προς τη διατήρηση και την ανάπτυξη των ΤΒΕΠ του 21ου αιώνα. Ιδίως στο σημερινό πλαίσιο της κρίσης και της περιόδου που θα την ακολουθήσει, η ΕΕ θα πρέπει να εφαρμόσει μια πιο ολοκληρωμένη στρατηγική, με στόχο την αξιοποίηση των δυνητικών πλεονεκτημάτων των ερευνητικών πάρκων για την οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα.

5.2

Έπειτα από τη μερική μόνο επίτευξη των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας και σε μια προσπάθεια να αποκομιστούν διδάγματα από αυτήν την εμπειρία, οι πρωτοβουλίες της μετά τη Λισσαβώνα περιόδου θα πρέπει να εξορθολογιστούν και να επικεντρωθούν σε περιορισμένο αριθμό συγκεκριμένων, μετρήσιμων και διαφοροποιημένων για κάθε χώρα στόχων, με αξιοποίηση του αναπτυξιακού δυναμικού των διαφορετικών ικανοτήτων που είναι συγκεντρωμένες στα ΤΒΕΠ. Η ΕΕ θα πρέπει να ηγηθεί αυτών των δράσεων με το κύρος της και με αποφασιστικότητα.

5.3

Οι επιχειρήσεις, οι θέσεις απασχόλησης, οι γνώσεις, οι οικονομικές δυνατότητες και οι ικανότητες καινοτομίας που είναι συγκεντρωμένες στα ΤΒΕΠ αποτελούν ένα κρυφό κεφάλαιο της ΕΕ. Γνωρίζουμε ότι ο αριθμός αυτών των πόρων είναι σημαντικός, αλλά δεν έχουμε συνολική τους εικόνα, ούτε κοινή στρατηγική για την προσέγγιση και την αξιοποίησή τους. Διαθέτουμε μόνο αποσπασματικές γνώσεις και περιορισμένες ενέργειες σε ευρωπαϊκό, εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο. Πρέπει να υπογραμμίσουμε όλως ιδιαιτέρως τη σημασία του έργου των επαγγελματικών οργανώσεων και της κοινωνίας των πολιτών, που αναπτύσσουν δραστηριότητα, σε περιφερειακή ή εθνική κλίμακα, στην επικράτεια των πάρκων. Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η συνεργασία αυτών των οργανώσεων, έτσι ώστε να μπορέσει να καταλήξει στη δημιουργία μιας τεχνολογικής πλατφόρμας σε κλίμακα ΕΕ.

5.4

Το κλειδί της επιτυχίας είναι να καταστούν τα ΤΒΕΠ αναπόσπαστο τμήμα ενός στρατηγικού και στοχοθετημένου σχεδιασμού, που θα υποστηρίζει την ακράδαντη βούληση της Ευρώπης να αναπτυχθεί και να γίνει ανταγωνιστική στον διεθνή στίβο, μέσω εκτενών περιφερειακών επενδύσεων σε οικονομική ανάπτυξη βασισμένη στην επιστήμη. Οι πρωτοβουλίες αυτές πρέπει να συμπεριληφθούν επίσημα στο ευρωπαϊκό σχέδιο για την έρευνα και την καινοτομία, το οποίο θα πρέπει να αναγνωρίζει τη σημασία των ΤΒΕΠ στην ευρωπαϊκή πολιτική για την καινοτομία.

5.5

Είναι επιθυμητό να αναλάβουν οι ΓΔ της Επιτροπής κοινές, οριζόντιες δράσεις για την προώθηση των συνεργιών μεταξύ των διάφορων μέσων και την ενίσχυση της διακυβέρνησης και του συντονισμού μεταξύ των διάφορων προγραμμάτων. Θα μπορέσουν έτσι να συγκροτηθούν πλατφόρμες, όργανα ή ομάδες υψηλού επιπέδου, προκειμένου να άρουν τα εμπόδια στη συγχρηματοδότηση των δραστηριοτήτων και να σχεδιάσουν και να δρομολογήσουν συγχρηματοδοτούμενες δράσεις.

5.6

Θα πρέπει να αναπτυχθούν κριτήρια για την αποτίμηση, την αξιολόγηση και τη χαρτογράφηση των πάρκων. Απαιτούνται εμπειρικές μελέτες αποτίμησης, αξιολόγησης και σύγκρισης, προκειμένου να διαμορφωθούν συντονισμένες ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές και μέσα για τη δημιουργία και την ανάπτυξη των τεχνολογικών πάρκων, οι οποίες να μπορούν να ανυψώσουν τα ΤΒΕΠ σε νέο επίπεδο.

5.7

Είναι επίσης αναγκαία η λογοδοσία του Δημοσίου, δηλαδή η ανάπτυξη και εφαρμογή μεθόδων και μέσων αξιολόγησης, τα οποία να επιτρέπουν την ποσοτικοποίηση των καθαρών θετικών συνεπειών της στήριξης από τον δημόσιο τομέα. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει σαφής συναίνεση όσον αφορά τις παραμέτρους της επιτυχίας (π.χ. οικονομικά κριτήρια: επενδύσεις, κύκλος εργασιών κλπ.· δείκτες καινοτομίας: νεοσύστατες επιχειρήσεις, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, νέα προϊόντα). Οι διαφορές των τύπων των πάρκων και των εθνικών/περιφερειακών πλαισίων δυσχεραίνουν επίσης τη συγκριτική τους αξιολόγηση.

5.8

Είναι σκόπιμο να υποστηριχθεί η χαρτογράφηση των ΤΒΕΠ σε όλη την Ευρώπη και η δημιουργία εξαντλητικής σχετικής βάσης δεδομένων. Θα διευκολύνονταν έτσι οι συνεργασίες μεταξύ των πάρκων, χάρη στη δημιουργία ενός διασταυρούμενου πίνακα που θα προωθεί τις διασυνδέσεις και θα συμβάλλει στην υπερνίκηση των περιφερειακών εμποδίων στην ανάπτυξη.

5.9

Υπογραμμίζεται για μία ακόμη φορά ότι απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, στη γνώση και την καινοτομία, στις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών, στη βιωσιμότητα και σε μια πιο «πράσινη» οικονομία.

6.1

Οι περιφέρειες είναι σημαντικοί παράγοντες της γνωσιοκεντρικής οικονομίας, επειδή επικεντρώνονται στην ενσωμάτωση της Ε&Α και της καινοτομίας στις αναπτυξιακές στρατηγικές τους. Οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να δίνουν ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στην καινοτομία, όταν παρέχουν υποστήριξη για την αναδιάρθρωση της οικονομίας.

6.2

Πρέπει να ενθαρρυνθούν οι περιφερειακές στρατηγικές καινοτομίας και η ανάπτυξη ειδικών επιχειρησιακών προγραμμάτων βάσει των στρατηγικών αυτών. Οι εθνικές αρχές θα πρέπει να επικεντρωθούν στη βελτίωση των τοπικών συνθηκών, εξασφαλίζοντας ένα σταθερό και προβλέψιμο οικονομικό και πολιτικό κλίμα.

6.3

Η πρόσβαση των τεχνολογικών και επιστημονικών πάρκων σε χρηματοδοτικούς πόρους (κεφάλαια κινδύνου, κεφάλαια εκκίνησης) αποτελεί πραγματική στενωπό και μόνιμο εμπόδιο στη συστηματική τους ανάπτυξη. Η κατάλληλη διάθεση τοπικών και περιφερειακών κονδυλίων θα πρέπει να συμπληρώσει οργανικά τους ευρωπαϊκούς πόρους. Θα πρέπει να βελτιωθεί η τεχνογνωσία όσον αφορά την πρόσβαση στη συγχρηματοδότηση με ευρωπαϊκούς πόρους. Η χρήση των οικονομικών πόρων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ΕΤΕ) θα πρέπει να είναι διαρθρωμένη και να καταστεί τρέχουσα πρακτική.

6.4

Η διαθεσιμότητα χρηματοδότησης για μακρά χρονική περίοδο αποτελεί βασικό παράγοντα για την επιτυχία των ΤΒΕΠ. Σε καταστάσεις κρίσης, η διασφάλιση της χρηματοδοτικής και της πολιτικής υποστήριξης των ΤΒΕΠ από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και την ΕΕ έχει καθοριστική σημασία.

6.5

Είναι απαραίτητη η προσέλκυση και η διαχείριση των ταλέντων, τα οποία αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικό πόρο για τη βιώσιμη, μακροπρόθεσμη και αρμονική ανάπτυξη των περιφερειών.

6.6

Η αριστεία της διαχείρισης των πάρκων έχει καθοριστική σημασία για την εξασφάλιση της βέλτιστης λειτουργίας τους. Η συνεχής επιμόρφωση και η επαγγελματική εξέλιξη των διευθυντών είναι σημαντική για τη διατήρηση της ποιότητας των υπηρεσιών. Θα πρέπει να παρέχονται διαρθρωμένα προγράμματα για την ανάπτυξη των απαραίτητων ικανοτήτων των οργανώσεων διαχείρισης των ΤΒΕΠ.

7.1

Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΙΤ) καλείται να αποτελέσει ένα πρωτοποριακό σχέδιο αριστείας για την ευρωπαϊκή καινοτομία. Σκοπός του είναι η πρακτική εφαρμογή των καινοτομιών με τη συμμετοχή και των τριών πλευρών του «τριγώνου της γνώσης», ο μετασχηματισμός των αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων της εκπαίδευσης και της έρευνας σε απτές επιχειρηματικές ευκαιρίες και η προώθηση της σταθερής οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας απασχόλησης σε όλη την ΕΕ. Η ΕΟΚΕ έχει μεγάλες προσδοκίες από αυτό το νέο όργανο της ΕΕ και ελπίζει ότι τα ΤΒΕΠ και οι άλλοι ειδικευμένοι οργανισμοί που συνεργάζονται μαζί τους θα μπορέσουν να αποτελέσουν εταίρους και πολύτιμους συνεργάτες στα σχέδιά του.

7.2

Το επιχειρησιακό μέσο του ΕΙΤ, οι «Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας» (ΚΓΚ) επελέγησαν βάσει στρατηγικής, καλύπτοντας τους τομείς των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η ΕΕ: προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και μετριασμός της, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και επόμενη γενιά των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών. Οι ΚΓΚ είναι ολοκληρωμένες συμπράξεις δημόσιων και ιδιωτικών φορέων (πανεπιστημίων, ερευνητικών οργανισμών και επιχειρήσεων), που ενσωματώνουν την επιχειρηματική διάσταση σε όλες τις γνωσιακές δραστηριότητες, παράγοντας καινοτομία σε τομείς μεγάλου οικονομικού ή κοινωνικού ενδιαφέροντος.

7.3

Το ΕΙΤ παρέχει επίσης ευκαιρίες περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης. Μπορεί να έχει σημαντικό ρόλο και αντίκτυπο με την παροχή εμπειρογνωσίας σε περιφέρειες όπου δεν υπάρχει ανάλογη γνώση και πείρα. Οι περιφέρειες και οι πόλεις μπορούν να ωφεληθούν επίσης από τα παράγωγα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων του ΕΙΤ και των ΚΓΚ και από την προσέλκυση νέων ανθρώπινων και υλικών πόρων.

7.4

Το ΕΙΤ αντιστοιχεί σε μια νέα αντίληψη των πόλων γνώσεων, η οποία βασίζεται στην ηλεκτρονική δικτύωση και όχι στη γεωγραφική σύνδεση των κοινοτήτων. Η τρέχουσα οικονομική κρίση επιτείνει τον επίκαιρο χαρακτήρα της πρωτοβουλίας του ΕΙΤ. Συνιστάται, συνεπώς, ιδιαιτέρως να διερευνηθούν οι δυνατότητες υποστήριξης που υπάρχουν στα ΤΒΕΠ της ΕΕ.

8.1

Η οικονομική κρίση έπληξε με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικούς βαθμούς τη λειτουργία των ΤΒΕΠ και των επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένες σ’ αυτά τα πάρκα. Οι επιχειρήσεις μπορούν να αντιδράσουν στην κρίση με τη μείωση της δραστηριότητας, του προσωπικού και των δαπανών τους ή με την ακύρωση εργασιών και επενδύσεων.

8.2

Για τους διαχειριστές των ΤΒΕΠ, η καλύτερη αντίδραση για να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος της κρίσης θα ήταν μια ενεργός πολιτική για τη διατήρηση των εταιρειών και των εργασιών, μέσω:

8.3

Εν τω μεταξύ, θα μπορούσε εξάλλου να ανακύψει ζήτηση για πιο εξελιγμένα προϊόντα και υπηρεσίες των επιχειρήσεων. Οι νέες βιομηχανίες (βιοτεχνολογία, ΤΠΕ αιχμής) βρίθουν ευκαιριών και προκλήσεων. Αργά ή γρήγορα αναπόφευκτα θα αναγνωριστούν οι νέοι παράγοντες της ανταγωνιστικότητας (βιωσιμότητα, δημιουργία αξίας και εταιρική κοινωνική ευθύνη) στο νέο οικονομικό και κοινωνικό κλίμα.

8.4

Υπό τις παρούσες συνθήκες, η επιχειρηματικότητα επανέρχεται στο προσκήνιο, ιδίως στο πλαίσιο των πάρκων. Οι επιχειρήσεις και οι ενώσεις τους, χάρη στη βαθύτερη κατανόηση της στρατηγικής κατάστασης, μπορούν να υποδείξουν την ακολουθητέα πορεία. Είναι σημαντικό να επισημανθούν και να προβληθούν δεόντως τα ανταγωνιστικά στοιχεία των πάρκων.

8.5

Τόσο οι επενδύσεις που προέρχονται από την εσωτερική αγορά όσο και οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των πάρκων. Εν προκειμένω, πρέπει να επισημανθούν οι ενδείξεις στροφής των ΑΞΕ από την παραγωγή προς την Ε&Α. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει αυτές τις διεργασίες και συνιστά να προσδιοριστεί σαφώς ποιοι βασικοί τομείς της βιομηχανικής πολιτικής της ΕΕ θα αναγνωρίζονται ως δικαιούχοι τους κατά την εγκατάστασή τους στα τεχνολογικά πάρκα.