[pic] | ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ |

Βρυξέλλες, 5.11.2010

COM(2010) 620 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Έκτη έκθεση σχετικά με τη διατήρηση από ορισμένες τρίτες χώρες υποχρεώσεων θεώρησης κατά παράβαση της αρχής της αμοιβαιότητας

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Εισαγωγή 3

2. Αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν μετά την έκδοση της τρίτης έκθεσης περί αμοιβαιότητας της Επιτροπής 4

2.1. Αυστραλία 4

2.2. Βραζιλία 5

2.3. Μπρουνέι Νταρουσαλάμ 6

2.4. Καναδάς 7

2.5. Ιαπωνία 10

2.6. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) 11

3. Συμπέρασμα 14

Εισαγωγή

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 539/2001 του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2001, που περιλαμβάνει κατάλογο των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών (παράρτημα I του κανονισμού - «αρνητικός κατάλογος»), καθώς και κατάλογο των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή (παράρτημα II του κανονισμού - «θετικός κατάλογος»)[1], αποτελεί τη βασική πράξη που διέπει την κοινή πολιτική μας σε θέματα θεωρήσεων και παρέχει μηχανισμό αμοιβαιότητας για τις περιπτώσεις που μια τρίτη χώρα ευρισκόμενη στον θετικό κατάλογο διατηρεί ή εισάγει υποχρέωση θεώρησης για τους υπηκόους ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών[2].

Οι πρώτες τέσσερις εκθέσεις[3] κατέδειξαν σταδιακή πρόοδο στην επίλυση προβλημάτων μη αμοιβαιότητας. Βάσει της πέμπτης έκθεσης περί αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων[4], της 19ης Οκτωβρίου 2009, μόνο πέντε τρίτες χώρες του θετικού καταλόγου εξακολουθούν να απαιτούν θεωρήσεις από τους πολίτες ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών.

Την ίδια ημέρα η Επιτροπή ενέκρινε έκθεση ad hoc σχετικά με την επαναφορά της υποχρέωσης θεώρησης εκ μέρους του Καναδά για τους τσέχους πολίτες[5]. Ήταν η πρώτη φορά μετά την καθιέρωση του νέου μηχανισμού αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων το 2005, που τρίτη χώρα ευρισκόμενη στον θετικό κατάλογο επανέφερε υποχρέωση θεώρησης για πολίτες κράτους μέλους. Η Επιτροπή αποφάνθηκε ότι σκόπευε να συστήσει την επιβολή ή την επαναφορά της υποχρέωσης θεώρησης για ορισμένες κατηγορίες καναδών πολιτών, αν ο Καναδάς δεν αναλάμβανε θετικές πρωτοβουλίες για τη διευκόλυνση των διατυπώσεων για τους τσέχους πολίτες που επιθυμούν να επισκεφθούν τον Καναδά και για την καθιέρωση μιας σειράς μέτρων για την άρση της υποχρέωσης θεώρησης έως το 2009.

Οι δύο εκθέσεις υποβλήθηκαν στο Συμβούλιο ΔΕΥ στις 23 Οκτωβρίου 2009. Το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να συνεχίσει τις προσπάθειες για επίτευξη πλήρους αμοιβαιότητας με τρίτες χώρες που εξακολουθούν να επιβάλλουν υποχρέωση θεώρησης κατά παράβαση της αρχής της αμοιβαιότητας, όπως ειδικότερα τις προσπάθειες άρσης της υποχρέωσης θεώρησης για τους τσέχους υπηκόους που επιθυμούν να επισκεφθούν τον Καναδά.

Η παρούσα έκτη έκθεση περί αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων προβαίνει σε απολογισμό των προσπαθειών που έχουν καταβληθεί από τις 19 Οκτωβρίου 2009.

Αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν μετά την έκδοση της τρίτης έκθεσης περι αμοιβαιότητας της Επιτροπής

Αυστραλία

Η κατάσταση σήμερα

Από τις 27 Οκτωβρίου 2008 οι πολίτες όλων των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν μπορούν να χρησιμοποιούν το σύστημα eVisitor ανεξαρτήτως του προηγούμενου καθεστώτος τους (δηλ. ETA ή eVisa)[6]. Το «eVisitor» αποτελεί άδεια επίσκεψης της Αυστραλίας για τουρισμό ή επαγγελματικούς λόγους για ανώτατη περίοδο 3 μηνών ανά είσοδο στη χώρα και ισχύει για 12 μήνες από την ημερομηνία έκδοσής του.

Επεξεργασία των αιτήσεων για την έκδοση άδειας «eVisitor»

Μετά την καθιέρωση του συστήματος eVisitor, η Αυστραλία υποβάλλει στην Επιτροπή τακτικές εκθέσεις με στατιστικά στοιχεία από όλα τα κράτη μέλη για την εφαρμογή του συστήματος eVisitor. Η τρίτη έκθεση, η οποία καλύπτει την περίοδο από την 1η Ιουλίου 2009 έως την 31η Οκτωβρίου 2009, υποβλήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2010. Κατά την περίοδο αυτή, εγκρίθηκαν 132 036 αιτήσεις eVisitor, εκ των οποίων το 88,54 % εγκρίθηκε με αυτόματη επεξεργασία. Με εξαίρεση τους πολίτες της Ρουμανίας (28,99 %), της Βουλγαρίας (40,95 %) και της Σλοβακίας (69,92 %), το ποσοστό αυτόματης χορήγησης θεώρησης υπερβαίνει το 82 %, με υψηλότερο το ποσοστό των Ελλήνων που ανήλθε στο 95,59 %. Εξαιτίας ανησυχιών που εκφράστηκαν όσον αφορά την ακεραιότητα των αιτούντων από ορισμένα κράτη μέλη, η Αυστραλία αποφάσισε να διεκπεραιώνει περισσότερες αιτήσεις με μη αυτοματοποιημένη διαδικασία και να τις εξετάζει πιο προσεκτικά. Απορρίφθηκαν 745 αιτήσεις, από τις οποίες 263 είχαν υποβληθεί από ρουμάνους πολίτες. Επιπλέον, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, το μέσο ποσοστό μεταβολής με μη επιστροφή (MNRR[7]) ήταν 0,71 %, με υψηλότερο το ποσοστό της Λετονίας που ανήλθε στο 5,63 %.

Επιπλέον, παρουσιάστηκε επισκόπηση για το πρώτο έτος πλήρους εφαρμογής του συστήματος eVisitor (27 Οκτωβρίου 2008 – 31 Οκτωβρίου 2009). Κατά τη διάρκεια αυτού του έτους υποβλήθηκαν 358 273 αιτήσεις, εκ των οποίων το 86,94 % έλαβε έγκριση με αυτόματη επεξεργασία. Απορρίφθηκαν 1 863 αιτήσεις, εκ των οποίων 761 είχαν υποβληθεί από ρουμάνους πολίτες. Το μέσο MNRR ήταν 0,59 %, με υψηλότερο το ποσοστό της Ρουμανίας που ανήλθε στο 4,83 %. Η Αυστραλία δήλωσε ότι μολονότι δεν διατυπώθηκαν πρόσθετες ανησυχίες όσον αφορά την ακεραιότητα των αιτούντων κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους, απαιτείται διαρκής παρακολούθηση των αιτήσεων που προέρχονται από βούλγαρους και ρουμάνους πολίτες.

Στις 4 Απριλίου 2010 η Αυστραλία υπέβαλε τέταρτη έκθεση, η οποία καλύπτει την περίοδο από την 1η Ιουλίου 2009 έως την 31η Ιανουαρίου 2010. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου εγκρίθηκαν 255 178 αιτήσεις eVisitor, εκ των οποίων το 87,69 % χορηγήθηκε με αυτόματη επεξεργασία. Η Ρουμανία (25,63%) και η Βουλγαρία (36,61%) παρουσίασαν τα χαμηλότερα ποσοστά αυτόματης χορήγησης θεώρησης. Η Ρουμανία σημείωσε το υψηλότερο MNRR της τάξεως του 6,23 % · το αντίστοιχο ποσοστό της Βουλγαρίας ήταν 3,72 %, ενώ το μέσο ποσοστό ανήλθε στο 0,75 %.

Στις 10 Ιουνίου 2010, η Αυστραλία υπέβαλε πέμπτη έκθεση, που κάλυπτε την περίοδο από την 1η Ιουλίου 2009 έως την 30ή Απριλίου 2010 καθώς και την περίοδο από την 1η Ιουλίου 2008 έως την 30ή Απριλίου 2009. Από τη σύγκριση των δύο αυτών περιόδων προκύπτει ότι το ποσοστό αυτόματης χορήγησης θεώρησης αυξήθηκε από 85,32 % σε 87,09 %. Ωστόσο, τα ποσοστά αυτόματης χορήγησης θεώρησης για τους βούλγαρους και ρουμάνους αιτούντες μειώθηκαν σημαντικά από 87,30 % σε 35,38 % και από 78,57 % έως 27,94 %, αντιστοίχως, στοιχείο που αντανακλά το γεγονός ότι η Αυστραλία διεκπεραιώνει περισσότερες αιτήσεις με μη αυτοματοποιημένη διαδικασία, εξαιτίας των ανησυχιών που έχουν διατυπωθεί σχετικά με την ακεραιότητα των αιτούντων. Επιπλέον, η Αυστραλία δήλωσε ότι και οι αιτήσεις των λετονών πολιτών εγείρουν ανησυχίες όσον αφορά την ακεραιότητα των αιτούντων.

Η αξιολόγηση στο πλαίσιο της οποίας εξετάστηκε κατά πόσον το σύστημα eVisitor είναι ισοδύναμο με τη διαδικασία αίτησης για θεώρηση Σένγκεν στην παρούσα φάση οριστικοποιείται και θα υποβληθεί σύντομα σε ξεχωριστό έγγραφο.

Αξιολόγηση

Καταρχήν, το σύστημα eVisitor παρέχει ίση μεταχείριση στους πολίτες όλων των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν. Επιπλέον, το μέσο ποσοστό αυτόματης χορήγησης θεώρησης παραμένει ιδιαίτερα υψηλό. Ωστόσο, οι εκθέσεις καταδεικνύουν ότι εξαιτίας των ανησυχιών που έχει εκφράσει η Αυστραλία σχετικά με την ακεραιότητα των αιτούντων, οι αιτήσεις από πολίτες ορισμένων κρατών μελών διεκπεραιώνονται κατά το μεγαλύτερο μέρος με μη αυτοματοποιημένη διαδικασία προκειμένου να υποβάλλονται σε πρόσθετη εξέταση. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την επεξεργασία των αιτήσεων για την έκδοση άδειας eVisitor.

Βραζιλία

Η κατάσταση σήμερα

Η Βραζιλία εξακολουθεί να απαιτεί θεώρηση εισόδου για τους πολίτες τεσσάρων κρατών μελών (της Κύπρου, της Εσθονίας, της Λετονίας, και της Μάλτας).

Ενέργειες που ανελήφθησαν για την επίτευξη αμοιβαιότητας

Στο πλαίσιο του τελευταίου γύρου διαπραγματεύσεων στη Βραζιλία, από τις 29 Σεπτεμβρίου έως την 1η Οκτωβρίου 2009, οριστικοποιήθηκε το κείμενο της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Βραζιλίας σχετικά με την απαλλαγή των κατόχων κοινών διαβατηρίων από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή, γεγονός που επέτρεψε την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων. Οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τη συμφωνία απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τους κατόχους διπλωματικών, υπηρεσιακών ή επίσημων διαβατηρίων ολοκληρώθηκαν στις 19 Νοεμβρίου 2009.

Το υπό εκκρεμότητα ζήτημα της μονομερούς δήλωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη Βραζιλία με στόχο τη διαφύλαξη των υφιστάμενων διμερών συμφωνιών (που παρέχουν απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για τις κατηγορίες ταξιδιωτών που δεν καλύπτει η συμφωνία μεταξύ ΕΕ-Βραζιλίας), διευθετήθηκε μέσω επιστολών που αντάλλαξαν η Επιτροπή και η Βραζιλία στο διάστημα από τον Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο του 2010. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε επιστολή της δηλώνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ενδέχεται να αναστείλει τη συμφωνία για τους κατόχους κοινών διαβατηρίων εάν η Βραζιλία αρχίσει να καταγγέλλει τις υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες. Η Βραζιλία στην απαντητική επιστολή της έλαβε υπόψη τη δήλωση της ΕΕ και επανέλαβε την πρόθεσή της να επαναδιαπραγματευτεί ορισμένες διμερείς συμφωνίες, κατά περίπτωση, σε συνεργασία με το άλλο μέρος.

Οι δύο συμφωνίες μονογραφήθηκαν επίσημα στις 28 Απριλίου 2010.

Στις 6 Αυγούστου 2010, η Επιτροπή ενέκρινε τα σχέδια απόφασης για την υπογραφή και την ολοκλήρωση των δύο συμφωνιών μεταξύ της ΕΕ και της Βραζιλίας σχετικά με την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή. Οι αποφάσεις υπογραφής που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο στη σύνοδο του Συμβουλίου ΔΕΥ στις 7 και 8 Οκτωβρίου 2010, δίνουν τη δυνατότητα στην ΕΕ να υπογράψει επίσημα τις συμφωνίες με τη Βραζιλία.

Αξιολόγηση

Η Επιτροπή χαιρετίζει τη μονογράφηση των οικείων συμφωνιών σχετικά με την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή για τους κατόχους κοινών διαβατηρίων και τους κατόχους διπλωματικών, υπηρεσιακών ή επίσημων διαβατηρίων. Η Επιτροπή ευελπιστεί ότι και τα δύο μέρη θα είναι σε θέση να ολοκληρώσουν το ταχύτερο δυνατό τις εσωτερικές τους διαδικασίες για την κύρωση των δύο αυτών συμφωνιών προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πολίτες των κρατών μελών θα μπορούν να ταξιδεύουν στη Βραζιλία χωρίς υποχρέωση θεώρησης.

Μπρουνέι Νταρουσαλάμ

Η κατάσταση σήμερα

Οι πολίτες όλων των κρατών μελών απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης για διαμονή διάρκειας έως 30 ημερών. Η απαλλαγή αυτή μπορεί να παραταθεί επί τόπου για δύο περιόδους 30 ημερών, έως 90 ημέρες συνολικής διαμονής χωρίς υποχρέωση θεώρησης. Ωστόσο, για τους πολίτες των ΗΠΑ ισχύει προτιμησιακό καθεστώς 90 ημερών διαμονής εάν είναι κάτοχοι μηχανικώς αναγνώσιμου διαβατηρίου.

Ενέργειες που ανελήφθησαν για την επίτευξη αμοιβαιότητας

Η Επιτροπή διεξήγαγε περαιτέρω διαβουλεύσεις τεχνικού επιπέδου με την αποστολή του Μπρουνέι Νταρουσαλάμ στην Ευρωπαϊκή Ένωση με θέμα τις δυνατότητες απαλλαγής των πολιτών της ΕΕ από την υποχρέωση θεώρησης για περίοδο 90 ημερών. Πραγματοποιήθηκαν εσωτερικές συζητήσεις μεταξύ των υπουργείων του Μπρουνέι Νταρουσαλάμ για τη δυνατότητα παράτασης του διαστήματος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για διαμονή έως 90 ημερών. Ωστόσο, οι αρχές του Μπρουνέι Νταρουσαλάμ προκειμένου να παρατείνουν το διάστημα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για διαμονή έως 90 ημερών, απαιτούν επίσημη υποβολή αίτησης από την ΕΕ. Στις 24 Ιουνίου 2010, η Επιτροπή υπέβαλε επίσημη αίτηση στις αρχές του Μπρουνέι Νταρουσαλάμ για τη χορήγηση απαλλαγής των πολιτών της ΕΕ από την υποχρέωση θεώρησης για περίοδο 90 ημερών.

Αξιολόγηση

Η Επιτροπή αναμένει την αντίδραση του Μπρουνέι Νταρουσαλάμ στην επίσημη αίτησή της προτού καθορίσει τυχόν περαιτέρω ενέργειες.

Καναδάς

Η κατάσταση σήμερα

Η υποχρέωση θεώρησης εξακολουθεί να ισχύει για τους πολίτες της Βουλγαρίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Ρουμανίας.

Η σημερινή κατάσταση όσον αφορά την Τσεχική Δημοκρατία

Κατόπιν της απόφασης του Καναδά να προβεί σε εκ νέου επιβολή της υποχρέωσης θεώρησης για υπηκόους της Τσεχικής Δημοκρατίας στις 14 Ιουλίου 2009, η Επιτροπή ενέκρινε σχετική έκθεση ad hoc στις 19 Οκτωβρίου 2009. Η Επιτροπή υπέδειξε στον Καναδά δύο όρους, οι οποίοι θα πρέπει να υλοποιηθούν σε ικανοποιητικό βαθμό, έως το τέλος του 2009: αποκατάσταση των υπηρεσιών έκδοσης θεωρήσεων στην Τσεχική Δημοκρατία και καθορισμός μιας σειράς μέτρων για την άρση της υποχρέωσης θεώρησης για τους τσέχους υπηκόους. Εάν ο Καναδάς δεν ικανοποιήσει αυτούς τους δύο όρους, η Επιτροπή σκοπεύει να συστήσει την επιβολή ή την επαναφορά της υποχρέωσης θεώρησης για ορισμένες κατηγορίες καναδών πολιτών.

Με επιστολή της 10ης Δεκεμβρίου 2009, ο Καναδάς κοινοποίησε στην Επιτροπή ότι από την 21η Δεκεμβρίου 2009, οι Τσέχοι θα μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις θεώρησης, να εξυπηρετούνται από υπαλλήλους της υπηρεσίας έκδοσης θεωρήσεων και να παραλαμβάνουν τις θεωρήσεις τους από την πρεσβεία του Καναδά στην Πράγα. Στο Συμβούλιο «Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις» της 25ης Φεβρουαρίου 2010, η Επιτροπή επισήμανε ότι με το άνοιγμα υπηρεσιών έκδοσης θεωρήσεων στην Πράγα από τις 21 Δεκεμβρίου 2009, ικανοποιήθηκαν οι δύο πρώτοι όροι της έκθεσης ad hoc.

Στις 15 Μαρτίου 2010, πραγματοποιήθηκε η δεύτερη συνεδρίαση της Ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων Καναδά-Τσεχικής Δημοκρατίας, στην οποία παρευρέθηκε και η Επιτροπή. Στο πλαίσιο της συνεδρίασης δόθηκε η δυνατότητα εκ βαθέων συζήτησης για το πιθανό περιεχόμενο μιας σειράς μέτρων που θα οδηγούσαν τον Καναδά σε μελλοντική απόφαση άρσης της υποχρέωσης θεώρησης για τους τσέχους πολίτες. Με βάση αυτήν τη συζήτηση, η Επιτροπή σκιαγράφησε μια σειρά μέτρων, τα οποία συνίστανται σε δύο μέρη: πρώτον, μέτρα που βρίσκονται ήδη υπό υλοποίηση και τα οποία, μακροπρόθεσμα, αναμένεται να αποτρέψουν κατάσταση παρόμοια με εκείνη που οδήγησε τον Καναδά στην απόφαση επαναφοράς της υποχρέωσης θεώρησης για την Τσεχική Δημοκρατία και, δεύτερον, μέτρα τα οποία θα δώσουν τη δυνατότητα στον Καναδά να προβεί σε άρση της υποχρέωσης θεώρησης προτού τα πρώτα μέτρα τεθούν σε πλήρη εφαρμογή. Τόσο ο Καναδάς όσο και η Τσεχική Δημοκρατία αποδέχτηκαν τα εν λόγω μέτρα.

Στις 30 Μαρτίου 2010 η καναδική κυβέρνηση υπέβαλε στο κοινοβούλιο πρόταση μεταρρυθμιστικού νόμου για την ισοσκελισμένη εισδοχή προσφύγων (Balanced Refugee Reform Act - πρόταση νόμου C-11), η οποία περιλαμβάνει τροποποιήσεις όσον αφορά το Συμβούλιο Μετανάστευσης και Προσφύγων του Καναδά (IRB), την αρχή που θα ορίζει τις ασφαλείς χώρες προέλευσης, περιορισμούς στις εκτιμήσεις κινδύνου πριν από την απομάκρυνση και άλλες διαδικασίες μετά την αίτηση, καθώς επίσης και την έγκαιρη απομάκρυνση των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο, στοιχεία που αναμένεται να επιταχύνουν τη λήψη αποφάσεων, να προστατεύσουν τα άτομα που το έχουν ανάγκη και να επισπεύσουν την απομάκρυνση των απορριφθέντων αιτούντων. Μετά την έγκριση από το κοινοβούλιο (House of Commons) και τη γερουσία, η πρόταση νόμου έλαβε βασιλική επικύρωση διά στόματος του γενικού κυβερνήτη στις 29 Ιουνίου 2010. Η βασιλική επικύρωση είναι η περίοδος εφαρμογής της πρότασης νόμου, κατά την οποία πρέπει να καθοριστούν πρόσθετοι κανονισμοί και λειτουργικές κατευθυντήριες γραμμές και να πραγματοποιηθεί πρόσληψη και εκπαίδευση πρόσθετου προσωπικού. Η τρίτη συνεδρίαση της Ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων Καναδά-Τσεχικής Δημοκρατίας, στην οποία παρευρέθηκε και η Επιτροπή, πραγματοποιήθηκε στις 14 Μαΐου 2010 στην Οτάβα. Η συζήτηση βασίστηκε στα μέτρα που συμφωνήθηκαν στη συνεδρίαση της Πράγας. Εξετάστηκαν όλα τα σημεία και καθορίστηκαν ενέργειες και χρονοδιαγράμματα για καθένα ξεχωριστά. Επιτεύχθηκε συμφωνία ως προς το έγγραφο που συνέταξε η Τσεχική Δημοκρατία με τίτλο: «Measures Pertinent to the Visa Regime between the Czech Republic and Canada (as agreed at the EWG Meeting in Ottawa on 14 May 2010)» [Κατάλληλα μέτρα για το καθεστώς θεωρήσεων μεταξύ της Τσεχικής Δημοκρατίας και του Καναδά (όπως συμφωνήθηκαν στη συνεδρίαση της Ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων στις 14 Μαΐου 2010 στην Οτάβα)].

Η τέταρτη συνεδρίαση της Ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων Καναδά-Τσεχικής Δημοκρατίας, στην οποία παρευρέθηκε και η Επιτροπή, πραγματοποιήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2010 στην Πράγα. Εξετάστηκε η πρόοδος της υλοποίησης των ενεργειών που συμφωνήθηκαν στο έγγραφο «Measures Pertinent to the Visa Regime between the Czech Republic and Canada». Συμφωνήθηκε ότι ο Καναδάς θα διενεργήσει αποστολή συλλογής δεδομένων από εμπειρογνώμονες στην Τσεχική Δημοκρατία στο πλαίσιο αναθεώρησης της πολιτικής για τις θεωρήσεις τον Νοέμβριο ή στις αρχές Δεκεμβρίου του 2010. Ο Καναδάς ανακοίνωσε ότι οι κανονισμοί εφαρμογής του «Balanced Refugee Reform Act» θα πρέπει να εγκριθούν και ο νόμος θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή πριν από το τέλος του 2011.

Η σημερινή κατάσταση όσον αφορά τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία

Το ζήτημα της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για όλους τους πολίτες της ΕΕ που μεταβαίνουν στον Καναδά έχει διατυπωθεί σε διάφορες περιπτώσεις, ιδίως στη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Καναδά στις 5 Μαΐου 2010, στο πλαίσιο της οποίας η Ευρωπαϊκή Ένωση άσκησε έντονη πίεση προκειμένου να επιτευχθεί ο κοινός στόχος της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για όλους τους πολίτες της ΕΕ που μεταβαίνουν στον Καναδά. Ο Καναδάς επανέλαβε ότι δεσμεύεται να δρασκελίσει τα εναπομείναντα εμπόδια προκειμένου να επιτευχθεί ο εν λόγω κοινός στόχος το συντομότερο δυνατό.

Μετά τις τεχνικές επισκέψεις καναδών υπαλλήλων στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία τον Απρίλιο του 2008, ο Καναδάς κοινοποίησε στις δύο αυτές χώρες τα σημαντικότερα πορίσματα των επισκέψεων, τον Μάρτιο του 2009. Τόσο η Βουλγαρία όσο και η Ρουμανία υπέβαλαν επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τα πορίσματα των επισκέψεων. Ο Καναδάς εξέθεσε στα δύο κράτη μέλη τους έντονους προβληματισμούς του, εξέφρασε την πρόθεσή του να συνεχίσει τη συνεργασία μαζί τους και τα κάλεσε να υποβάλουν επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τους τομείς στους οποίους εντοπίσθηκαν προβλήματα.

Από την τελευταία έκθεση, οι καναδοί υπάλληλοι έχουν συναντηθεί πολλές φορές με τους υπαλλήλους της πρεσβείας της Ρουμανίας στην Οτάβα για να συζητήσουν θέματα θεωρήσεων και μετανάστευσης. Ο Καναδάς γνωστοποίησε στις ρουμανικές αρχές ότι προς το παρόν δεν σκοπεύει να προβεί σε άρση της υποχρέωσης θεώρησης. Πέραν τούτου, ο Καναδάς γνωστοποίησε στα δύο κράτη μέλη ότι εξακολουθεί να παρακολουθεί την κατάστασή τους καθώς και την πρόοδο της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας προς την ικανοποίηση των κριτηρίων που έχει θέσει ο Καναδάς προκειμένου να χορηγήσει απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης.

Αξιολόγηση

Η Επιτροπή είχε θέσει στον Καναδά δύο όρους όσον αφορά την κατάσταση με την Τσεχική Δημοκρατία. Ο πρώτος όρος ικανοποιήθηκε με το άνοιγμα υπηρεσιών έκδοσης θεωρήσεων στην Πράγα, από την 21η Δεκεμβρίου 2010.

Όσον αφορά τον δεύτερο όρο, σχετικά με μια σειρά μέτρων προς την άρση της υποχρέωσης θεώρησης για τους τσέχους πολίτες, η Επιτροπή θεωρεί ότι επίσης έχει ικανοποιηθεί. Μετά την τρίτη συνεδρίαση της Ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων Καναδά-Τσεχικής Δημοκρατίας, ο Καναδάς και η Τσεχική Δημοκρατία αποδέχτηκαν το έγγραφο που συνέταξε η Τσεχική Δημοκρατία. Παρά τον τίτλο «Measures Pertinent to the Visa Regime between the Czech Republic and Canada (as agreed at the EWG Meeting in Ottawa on 14 May 2010)», η Επιτροπή επισημαίνει ότι το εν λόγω έγγραφο καθιερώνει «μια σειρά από μέτρα», και, ως εκ τούτου, πληροί τον δεύτερο όρο. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή κρίνει ότι ο Καναδάς πληροί και τους δύο όρους που τέθηκαν στην έκθεση ad hoc.

Στο πλαίσιο της τέταρτης συνεδρίασης της Ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων Καναδά-Τσεχικής Δημοκρατίας που πραγματοποιήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2010 στην Πράγα, σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στην εφαρμογή των μέτρων. Ειδικότερα, συμφωνήθηκε ότι ο Καναδάς θα διενεργήσει αποστολή συλλογής δεδομένων στην Τσεχική Δημοκρατία στο πλαίσιο της αναθεώρησης της πολιτικής για τις θεωρήσεις πριν από το τέλος του 2010, κίνηση που ενδεχομένως να διανοίξει συγκεκριμένες προοπτικές που θα οδηγήσουν τον Καναδά στην απόφαση επαναφοράς καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τους τσέχους πολίτες. Κατά συνέπεια, σε αυτό το στάδιο η Επιτροπή κρίνει ότι δεν απαιτείται σύσταση αντιποίνων εναντίον του Καναδά. Ωστόσο, η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την πρόοδο της εφαρμογής των μέτρων και, ειδικότερα, την ταχεία και κατάλληλη συνέχεια της αποστολής του Καναδά για συλλογή δεδομένων στην Τσεχική Δημοκρατία πριν από το τέλος του 2010. Επιπλέον, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η εκ νέου άρση της υποχρέωσης θεώρησης για τους τσέχους πολίτες δεν θα πρέπει να εξαρτάται από την εφαρμογή της μεταρρύθμισης του συστήματος χορήγησης ασύλου στον Καναδά: σύμφωνα με τα πρακτικά της δεύτερης συνεδρίασης της Ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων στις 15 Μαρτίου 2010, η Τσεχική Δημοκρατία, ο Καναδάς και η Επιτροπή συμφώνησαν «ότι η άρση της υποχρέωσης θεώρησης δεν πρέπει να εξαρτάται από τη θέσπιση της νέας καναδικής νομοθεσίας για το άσυλο —η οποία ενδέχεται να μην εφαρμοστεί πριν από το 2013· η εφαρμογή μιας σειράς άλλων μέτρων είναι το στοιχείο που θα δώσει τη δυνατότητα στον Καναδά να προβεί σε άρση της υποχρέωσης θεώρησης πριν από την ημερομηνία εφαρμογή της νέας καναδικής νομοθεσίας για το άσυλο». Ο Καναδάς επιβεβαίωσε τα παραπάνω στην πέμπτη συνεδρίαση της Ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων στις 20 Σεπτεμβρίου 2010.

Όσον αφορά τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, η Επιτροπή γνωρίζει ότι οι δύο χώρες δεν πληρούν ακόμα όλα τα κριτήρια του Καναδά για απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης. Ωστόσο, η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κατάσταση και θα συνεχίζει τις διαβουλεύσεις με τον Καναδά με σκοπό να υπάρξει πρόοδος όσον αφορά την κατάργηση της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.

Ιαπωνία

Η κατάσταση σήμερα

Για όλους τους πολίτες των κρατών μελών που ταξιδεύουν στην Ιαπωνία ισχύει καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Ωστόσο, η απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης χορηγήθηκε στους πολίτες της Ρουμανίας μόνο προσωρινά, για το διάστημα από την 1η Σεπτεμβρίου 2009 έως την 31η Δεκεμβρίου 2011.

Προσωρινή απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για τους ρουμάνους πολίτες.

Η Ιαπωνία έχει δηλώσει ότι θα αξιολογήσει την προσωρινή απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για τους ρουμάνους πολίτες μετά την έναρξη ισχύος της. Στο διάστημα από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 2010, το γραφείο μετανάστευσης του Υπουργείου Δικαιοσύνης της Ιαπωνίας θα συλλέξει και θα αναλύσει σχετικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών για το ποσοστό που παραβιάζει τη διάρκεια ισχύος της θεώρησής του.

Ο ακόλουθος που απεστάλη από το Υπουργείο Διοίκησης και Εσωτερικών της Ρουμανίας στην πρεσβεία της Ρουμανίας στην Ιαπωνία —όπως προέβλεπε ένας από τους όρους για την προσωρινή άρση της υποχρέωσης απαλλαγής από τη θεώρηση— ανέπτυξε στενές σχέσεις συνεργασίας με το γραφείο μετανάστευσης της Ιαπωνίας.

Αξιολόγηση

Η Επιτροπή αναμένει την αξιολόγηση του γραφείου μετανάστευσης της Ιαπωνίας για το πρώτο έτος προσωρινής απαλλαγής των ρουμάνων πολιτών από την υποχρέωση θεώρησης, ελπίζοντας ότι η αξιολόγηση αυτή θα ωθήσει την Ιαπωνία να μετατρέψει την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης από προσωρινή σε μόνιμη.

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ)

Η κατάσταση σήμερα

Η υποχρέωση θεώρησης εξακολουθεί να ισχύει για τους πολίτες της Βουλγαρίας, της Κύπρου, της Πολωνίας και της Ρουμανίας.

Στις 5 Απριλίου 2010, η Ελλάδα εντάχθηκε στο «Πρόγραμμα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης» (Visa Waiver Program - «VWP»).

Ενέργειες που ανελήφθησαν για την επίτευξη αμοιβαιότητας

Η Επιτροπή εξακολούθησε να εγείρει το ζήτημα της μη αμοιβαιότητας κατά τις επαφές που πραγματοποίησε σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο με τις αρχές των ΗΠΑ, και ιδίως κατά τις συνόδους της υπουργικής τρόικας Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ΕΕ-ΗΠΑ, οι οποίες έλαβαν χώρα στις 28 Οκτωβρίου 2009, κατά τις συνεδριάσεις της ομάδας ειδικών καθηκόντων ΕΕ-ΗΠΑ, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στις 10 Δεκεμβρίου 2009 και 10 Μαρτίου 2010, κατά τις άτυπες συνεδριάσεις σε ανώτερο επίπεδο στον τομέα της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν τον Ιανουάριο και τον Ιούλιο του 2010 και κατά την υπουργική σύνοδο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών υποθέσεων ΕΕ-ΗΠΑ που πραγματοποιήθηκε στις 8 και 9 Απριλίου 2010. Στις 2 Νοεμβρίου 2009, δημοσιεύθηκε η τελική ρύθμιση για την ιατρική εξέταση αλλοδαπών στο Federal Register Vol. 74, No. 210 (Εφημερίδα της Κυβερνήσεως των ΗΠΑ, τόμος 74, τεύχος αρ. 210), η οποία τέθηκε σε εφαρμογή την 4η Ιανουαρίου 2010, βάσει της οποίας ο ιός του HIV/AIDS απαλείφεται από τον κατάλογο των μεταδοτικών νοσημάτων. Ως εκ τούτου, από τις 4 Ιανουαρίου 2010 τα άτομα που έχουν προσβληθεί με τον ιό HIV/AIDS μπορούν να ταξιδεύουν στο πλαίσιο του VWP.

Στις 20 Ιανουαρίου 2010, η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων («Customs and Border Protection» - CBP) των ΗΠΑ εγκαινίασε μεταβατική περίοδο 60 ημερών για την ενίσχυση της συμμόρφωσης των αερομεταφορέων με το ηλεκτρονικό σύστημα άδειας ταξιδίου (ESTA). Οι αερογραμμές δύνανται να απαγορεύουν την επιβίβαση ατόμων που ταξιδεύουν υπό καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης χωρίς έγκριση από το ESTA.

Στις 4 Μαρτίου 2010, ο πρόεδρος Ομπάμα υπέγραψε, προσδίδοντάς του νομική ισχύ, τον νόμο H.R. 1299, «United States Capitol Police Administrative Technical Corrections Act of 2009 (νόμος του 2009 για τις τεχνικές διορθώσεις στη διοίκηση της αστυνομίας του Καπιτωλίου των Ηνωμένων Πολιτειών)» που περιλαμβάνει τον νόμο «Travel Promotion Act» του 2009 (νόμος για την προώθηση των ταξιδιών - TPA). Ο TPA τροποποιεί τον νόμο περί μετανάστευσης και ιθαγένειας («Immigration and Nationality Act» - ΙΝΑ), υπό την έννοια ότι εντός διαστήματος 6 μηνών μετά την έναρξη ισχύος του TPA, το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας θα επιβάλει τέλος για τη χρήση του ESTA και θα προβεί σε εκτίμηση και είσπραξη του εν λόγω τέλους. Το αρχικό τέλος ανέρχεται στο ποσό των 10 δολαρίων ΗΠΑ ανά άδεια ταξιδίου και ένα ποσό που θα εξασφαλίζει τουλάχιστον την ανάκτηση του πλήρους κόστους της παροχής και της διαχείρισης του ESTA και το οποίο θα καθοριστεί από το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας. Έχουν διατυπωθεί ανησυχίες σχετικά με το τέλος σε διάφορες περιστάσεις και επιστολές (βλ. την πέμπτη έκθεση περί αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων για λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις ανησυχίες που έχουν διατυπωθεί σε διάφορα διαβήματα)[8]. Επιπρόσθετα, στις 23 Δεκεμβρίου 2009, εκφράστηκαν εκ νέου ανησυχίες σε επιστολές που απέστειλαν από κοινού η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ιαπωνία προς την υπουργό Εξωτερικών κα. Clinton και την υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας κα. Napolitano.

Στις 20 Μαΐου 2010, η υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας κα. Napolitano κοινοποίησε την κατάργηση του εγγράφου άφιξης/αναχώρησης (έγγραφο I-94W) για ταξιδιώτες που εντάσσονται στο VWP. Έως το τέλος του φετινού καλοκαιριού η χρήση του εγγράφου I-94W θα έχει καταργηθεί σε όλους τους αερολιμένες. Αυτό σημαίνει ότι οι ταξιδιώτες πρέπει απλώς να συμπληρώνουν το ESTA στην ιστοσελίδα και δεν απαιτείται πλέον να συμπληρώνουν επιπρόσθετα το έγγραφο I-94W. Στις 6 Αυγούστου 2010 η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, λαμβάνοντας υπόψη το χρονικό περιθώριο βάσει της πρότασης νόμου TPA, ανακοίνωσε τη δημοσίευση της ενδιάμεσης τελικής ρύθμισης σχετικά με το τέλος για την προώθηση των ταξιδιών και το τέλος για τη χρήση του ηλεκτρονικού συστήματος άδειας ταξιδίου (ESTA), που τέθηκε σε ισχύ στις 8 Σεπτεμβρίου 2010. Σύμφωνα με την εν λόγω ρύθμιση, οι αιτούντες ESTA καταβάλλουν τέλος ύψους 14 δολαρίων ΗΠΑ, το οποίο δυνάμει της πρότασης νόμου TPA αντιστοιχεί στο άθροισμα του ποσού των 10 δολαρίων ΗΠΑ ανά άδεια ταξιδίου και του τέλους 4 δολαρίων ΗΠΑ, ποσού που αποφασίστηκε από το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας για να εξασφαλίζει την ανάκτηση του πλήρους κόστους της παροχής και της διαχείρισης του συστήματος ESTA. Το τέλος των 4 δολαρίων ΗΠΑ καταβάλλεται από όλους τους αιτούντες που υποβάλλουν αίτηση για παροχή ηλεκτρονικής άδειας ταξιδίου, ενώ το τέλος των 10 δολαρίων ΗΠΑ καταβάλλεται μόνο εφόσον η αίτηση χορήγησης ESTA έχει εγκριθεί.

Από τις 8 Σεπτεμβρίου 2010 και εφεξής απαιτείται η καταβολή του τέλους ESTA για κάθε νέα καταχώριση. Καταρχήν, οι ταξιδιώτες που έχουν ήδη καταχωρισθεί στο ESTA δεν απαιτείται να καταχωρισθούν εκ νέου μετά τις 8 Σεπτεμβρίου 2010 ούτε να καταβάλουν το ποσό.

Η καταβολή του ποσού γίνεται μέσω συγκεκριμένων πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών. Το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας (DHS) εξετάζει άλλα μέσα καταβολής του τέλους για το μέλλον.

Την ίδια ημέρα που οι ΗΠΑ κοινοποίησαν την ενδιάμεση τελική ρύθμιση σχετικά με το τέλος για το ESTA, η Επιτροπή εξέδωσε δημόσιο ανακοινωθέν στο οποίο εκφράζει αφενός την κατανόησή της για την απόφαση που συνάδει με τις νομικές υποχρεώσεις βάσει της πρότασης νόμου TPA, και αφετέρου, τη δυσαρέσκειά της για την επιβολή του τέλους. Στις ανησυχίες που έχουν διατυπώσει επανειλημμένα η ΕΕ και η Επιτροπή επαναλαμβάνεται ότι οι νέες απαιτήσεις, οι οποίες εφαρμόζονται μόνο σε ταξιδιώτες στο πλαίσιο του VWP, δεν συνάδουν με τη δέσμευση των ΗΠΑ για διευκόλυνση της διατλαντικής κινητικότητας και θα επιβαρύνουν επιπλέον τους ευρωπαίους πολίτες που ταξιδεύουν στις ΗΠΑ.

Η Επιτροπή έστειλε γραπτά σχόλια για την ενδιάμεση τελική ρύθμιση προς τις ΗΠΑ στις 7 Οκτωβρίου 2010, στο πλαίσιο της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης που όρισαν οι ΗΠΑ, υπενθυμίζοντας για άλλη μια φορά τις ανησυχίες της σχετικά με την παρακώλυση της διατλαντικής κινητικότητας που ανακύπτει από αυτές τις δύο νέες απαιτήσεις και διατυπώνοντας συγκεκριμένα σχόλια για τις διατάξεις της ενδιάμεσης ρύθμισης, π.χ. τα μέσα καταβολής του τέλους και τις πτυχές προστασίας των δεδομένων.

Η τελική ρύθμιση για το ESTA δεν έχει δημοσιευθεί ακόμα στο U.S. Federal Register (Εφημερίδα της Κυβερνήσεως των ΗΠΑ). Μόλις δημοσιευθεί, η Επιτροπή θα εκδώσει τελική αξιολόγηση λαμβάνοντας υπόψη τυχόν αλλαγές, μεταξύ των οποίων και την επιβολή τέλους για το ESTA.

Η «διττή προσέγγιση», όπως συμφωνήθηκε στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων (Coreper) στις 12 Μαρτίου 2008, απαιτεί ειδική θεώρηση ως προς την εκτέλεση των εξωτερικών αρμοδιοτήτων βάσει της συνθήκης της Λισαβόνας Η Επιτροπή σκοπεύει να εξετάσει αυτό το ζήτημα πιο προσεκτικά. Ωστόσο, αν και ο άξονας της ΕΕ δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμα, οι ΗΠΑ έχουν επιτρέψει την ένταξη πρόσθετων κρατών μελών στο πρόγραμμα VWP, π.χ. της Ελλάδας, τον Απρίλιο του 2010. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι ορισμένες νομικές απαιτήσεις των ΗΠΑ, οι οποίες εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της ΕΕ —και οι οποίες μπορούν να ικανοποιηθούν με την ανταλλαγή αλληλογραφίας μεταξύ ΕΕ-ΗΠΑ— για (διαρκή) συμμετοχή στο VWP, δεν πληρούνται ακόμα από ορισμένα κράτη μέλη, π.χ. η απαίτηση έκδοσης βιομετρικών διαβατηρίων.

Αξιολόγηση

Η Επιτροπή δηλώνει ικανοποιημένη με την ένταξη της Ελλάδας στο VWP. Δεδομένου ότι το βιομετρικό σύστημα ελέγχου της εξόδου από τη χώρα διά αέρος —το οποίο είναι ικανό να εξακριβώνει την αναχώρηση του 97 % και πλέον των αλλοδαπών υπηκόων που εξέρχονται από τη χώρα μέσω αερολιμένων των ΗΠΑ—, δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή (στοιχείο που αποτελεί έναν από τους όρους που έθετε ο νόμος της 11ης Σεπτεμβρίου - «9/11 Act»), το ποσοστό απόρριψης αιτήσεων για χορήγηση θεώρησης παραμένει 3 τοις εκατό. Ως εκ τούτου, και με βάση τα πιο πρόσφατα ποσοστά απόρριψης των αιτήσεων για χορήγηση θεώρησης εκ μέρους των τεσσάρων κρατών μελών που δεν έχουν ενταχθεί ακόμα στο VWP, μόνο η Κύπρος πληροί το εν λόγω όριο. Ωστόσο, η Κύπρος δεν πληροί τα λοιπά νομικά κριτήρια που έχουν ορίσει οι ΗΠΑ για την ένταξη στο VWP. Κατά τις επαφές της με τις ΗΠΑ, η Επιτροπή θα συνεχίσει να εγείρει το ζήτημα της μη αμοιβαιότητας προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης αμοιβαιότητα το ταχύτερο δυνατό.

Όσον αφορά το θέμα του ιού HIV/AIDS, η Επιτροπή επιδοκιμάζει την απαλοιφή του ιού HIV/AIDS από τον κατάλογο των μεταδοτικών νοσημάτων και χαιρετίζει το γεγονός ότι τα άτομα που έχουν προσβληθεί με τον ιό HIV/AIDS μπορούν πλέον να ταξιδεύουν στο πλαίσιο του VWP.

Όσον αφορά την ενδιάμεση τελική ρύθμιση σχετικά με το τέλος για το ESTA, η Επιτροπή ενώ κατανοεί ότι αυτή η απόφαση έχει ληφθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου «Travel Promotion Act» του 2009 (νόμος για την προώθηση των ταξιδιών - TPA), εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά της για την επιβολή του νέου τέλους από τις ΗΠΑ. Η Επιτροπή επανέλαβε τις ανησυχίες που έχει ήδη διατυπώσει στο πλαίσιο πολλών διαβημάτων σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με το γεγονός ότι η επιβολή τέλους για το ESTA αποτελεί πρόσθετη επιβάρυνση για τους ευρωπαίους πολίτες που μεταβαίνουν στις ΗΠΑ και δεν συνάδει με την πάγια δέσμευσή υπέρ των διατλαντικών επαφών και της συνεργασίας. Η Επιτροπή έστειλε στις ΗΠΑ γραπτά σχόλια που αφορούν την ενδιάμεση τελική ρύθμιση σχετικά με το τέλος για το ESTA στο πλαίσιο της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης που ορίστηκε στις 7 Οκτωβρίου 2010. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εκφράζει στις ΗΠΑ τις ανησυχίες της σχετικά με το τέλος για το ESTA.

Η Επιτροπή δεν ολοκλήρωσε ακόμα την αξιολόγηση του ESTA προκειμένου να αποφασίσει εάν αυτό ισοδυναμεί με τη διαδικασία υποβολής αίτησης για θεώρηση Σένγκεν διότι η τελική ρύθμιση («Final Rule») για το ESTA δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί στις ΗΠΑ. Αναμφίβολα, η επιβολή τέλους θα αποτελούσε πρόσθετο παράγοντα σε αυτή την αξιολόγηση.

Συμπέρασμα

Η εφαρμογή του νέου μηχανισμού αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων που καθιερώθηκε το 2005 μέσω του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 851/2005 του Συμβουλίου, μπορεί να κριθεί ικανοποιητική. Η Αυστραλία και η Ιαπωνία παρέχουν πλέον ίση μεταχείριση στους πολίτες όλων των κρατών μελών αλλά τα τελικά συμπεράσματα για την πλήρη αμοιβαιότητα στον τομέα των θεωρήσεων θα εξαχθούν μετά την περαιτέρω αξιολόγηση του συστήματος eVisitor και την οριστική απαλλαγή της Ρουμανίας από την υποχρέωση θεώρησης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πολύ σύντομα θα υπογράψει δύο συμφωνίες απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης —μία για τους κατόχους κοινών διαβατηρίων και μία για τους κατόχους διπλωματικών, υπηρεσιακών ή επίσημων διαβατηρίων— οι οποίες θα διασφαλίσουν αμοιβαιότητα στον τομέα των θεωρήσεων . Η Επιτροπή θα επιδιώξει την έγκαιρη κύρωση των εν λόγω συμφωνιών από την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα παρακολουθήσει την κύρωση από την πλευρά της Βραζιλίας.

Ο αριθμός των σημερινών περιπτώσεων «μη αμοιβαιότητας» είναι πολύ περιορισμένος, ενώ δύο παρουσιάζουν ειδικά χαρακτηριστικά:

- To Μπρουνέι Νταρουσαλάμ χορηγεί σε όλους τους πολίτες της ΕΕ απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης, η οποία όμως έχει ισχύ μόνο για 30 ημέρες, με δυνατότητα ανανέωσης δύο φορές για 30 ημέρες· η Επιτροπή θα συνεχίσει τις προσπάθειες για την καθιέρωση πλήρους αμοιβαιότητας μολονότι η τρέχουσα κατάσταση δεν επιφέρει προβλήματα στους πολίτες της ΕΕ.

- Ο Καναδάς έχει επαναφέρει την υποχρέωση θεώρησης για τους τσέχους πολίτες. Ωστόσο, έχει καθιερωθεί μια σειρά μέτρων με στόχο να δοθεί η δυνατότητα στον Καναδά να προβεί σε εκ νέου άρση της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες της Τσεχικής Δημοκρατίας πριν από την εφαρμογή της νέας καναδικής νομοθεσίας για το άσυλο. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την υλοποίηση των προσανατολισμένων στην επίτευξη αποτελεσμάτων μέτρων και, ειδικότερα, της ταχείας και κατάλληλης συνέχειας της αποστολής του Καναδά για συλλογή δεδομένων στην Τσεχική Δημοκρατία πριν από το τέλος του 2010.

Η ΕΕ όταν εξετάζει τις υπόλοιπες περιπτώσεις μη αμοιβαιότητας, π.χ. όσον αφορά τις ΗΠΑ (την υποχρέωση θεώρησης για τη Βουλγαρία, την Κύπρο, τη Ρουμανία και την Πολωνία) και τον Καναδά (υποχρέωση θεώρησης για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία), έρχεται αντιμέτωπη με τους περιορισμούς του μηχανισμού αμοιβαιότητας βάσει του υφιστάμενου κεκτημένου. Πράγματι σε αυτές τις περιπτώσεις τρίτες χώρες θεωρούν ότι κράτη μέλη δεν πληρούν τα αντικειμενικά κριτήρια για απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης που ορίζονται μονομερώς βάσει της εθνικής νομοθεσίας των συγκεκριμένων τρίτων χωρών (π.χ. μη έκδοση βιομετρικών διαβατηρίων, μη τήρηση των κατώτατων ορίων για την απόρριψη της θεώρησης και/ή για τα ποσοστά που παραβιάζουν τη διάρκεια ισχύος της θεώρησης).

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εγείρει τέτοια ζητήματα σε κάθε σχετική περίπτωση και σε όλα τα κατάλληλα φόρα με τις οικείες τρίτες χώρες. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστούν περαιτέρω αυτές οι καταστάσεις μη αμοιβαιότητας.

[1] ΕΕ L 81 της 21.3.2001, σ. 1.

[2] Ο τρέχων μηχανισμός αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων καθιερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 851/2005 του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 539/2001, της 2ας Ιουνίου 2005 (ΕΕ L 141 της 4.6. 2005, σ. 3.).

[3] COM(2006) 3 τελικό της 10.1.2006, COM(2006) 568 τελικό της 2.10.2006, COM(2006) 533 τελικό της 13.9.2007, COM(2008) 486 τελικό/2 της 9.9.2008.

[4] COM(2009) 560 τελικό.

[5] COM(2009) 562 τελικό.

[6] Βλ. παράρτημα 2 της πρώτης έκθεσης περί αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων (COM(2006) 3 τελικό) για περαιτέρω εξηγήσεις σχετικά με την ηλεκτρονική άδεια ταξιδίου (ΕΤΑ) και την ηλεκτρονική θεώρηση (eVisa).

[7] Το ποσοστό μεταβολής με μη επιστροφή (MNRR) υπολογίζεται βάσει του ποσοστού των επισκεπτών που έχουν φθάσει στη χώρα, οι αρχικές θεωρήσεις τους έχουν λήξει κατά την περίοδο που καλύπτει η έκθεση και είτε παραμένουν στην Αυστραλία παράνομα, είτε αναχώρησαν από την Αυστραλία μετά τη λήξη της ισχύος της θεώρησης, ή έχουν υποβάλει μεταγενέστερη αίτηση για θεώρηση εκτός από τις θεωρήσεις που χαρακτηρίζονται ως επωφελείς για την Αυστραλία.

[8] COM(2009) 560 τελικό, σ. 7 και 8.