10.2.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 42/28

—

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή εγκαινιάζει μέσω της Πράσινης Βίβλου «Απελευθέρωση του δυναμικού των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας» μια συζήτηση ευρωπαϊκής εμβέλειας σχετικά με τις απαραίτητες προϋποθέσεις βελτίωσης του περιβάλλοντος για τη δημιουργία και την καινοτομία στην Ευρώπη, προκειμένου να ενισχυθεί το δυναμικό των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας·

—

επιδοκιμάζει επίσης το γεγονός ότι ο ρόλος που διαδραματίζουν οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στην ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας αναγνωρίζεται ολοένα περισσότερο σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

—

υπενθυμίζει ότι στην πλειονότητα των κρατών μελών, οι τομείς που αναφέρονται σε συνάρτηση με τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας και ιδιαίτερα η έρευνα, η εκπαίδευση, ο τουρισμός και η απασχόληση εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

—

τονίζει ότι η επιτυχής εφαρμογή των εμβληματικών πρωτοβουλιών της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» –του ψηφιακού θεματολογίου και των άλλων πρωτοβουλιών– προϋποθέτει τολμηρή και καινοτόμο προσέγγιση και ότι, εν προκειμένω, ο ρόλος των δημιουργικών βιομηχανιών, ιδίως όσον αφορά την εξεύρεση πολυτομεακών και πολυπολιτισμικών λύσεων, είναι σημαντικός. Για τον λόγο αυτό, η Ευρώπη χρειάζεται ανοιχτό πνεύμα και πρωτοπόρους συντελεστές σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε να δημιουργήσουν κοινωνικές καινοτομίες με τη βοήθεια των οποίων θα συμβάλουν στην παγκόσμια επιχειρηματική δραστηριότητα.

Εισηγήτρια

:

Εισηγήτρια: Ursula Männle (DE/EPP), μέλος του Κοινοβουλίου της Βαυαρίας

Έγγραφο αναφοράς

:

Πράσινη Βίβλος «Απελευθέρωση του δυναμικού των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας»

COM(2010) 183 τελικό

1.

διαπιστώνει ότι σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαθέτουν ευρύτατες αρμοδιότητες για την εφαρμογή των πολιτικών στον πολιτιστικό τομέα·

2.

υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση και την ανάδειξη του πολιτισμού, ιδίως στο πλαίσιο της διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς και της προώθησης της καλλιτεχνικής καινοτομίας (1)·

3.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, λόγω της εγγύτητάς τους στους πολίτες, κατέχουν ιδιαίτερα στρατηγική θέση, που τους επιτρέπει να έρχονται σε επαφή με διάφορες πολιτιστικές παραδόσεις, να συμμετέχουν σε διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες και να προωθούν τον ευρύτερο διαπολιτισμικό διάλογο στην επικράτεια της ΕΕ (2)·

4.

διαπιστώνει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές έχουν επιπλέον τη δυνατότητα να παροτρύνουν αποτελεσματικά τους πολίτες να συμμετάσχουν σε δημιουργικές δραστηριότητες (3) και σε καινοτόμες διαδικασίες·

5.

επισημαίνει ότι οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας συμβάλλουν σημαντικά στην τοπική, περιφερειακή και αστική ανάπτυξη, διότι καθιστούν τις ευρωπαϊκές πόλεις και περιφέρειες ελκυστικότερες, ενθαρρύνουν την ανάπτυξη βιώσιμου τουρισμού και δημιουργούν νέες δυνατότητες απασχόλησης. Είναι κλάδοι ζωτικής σημασίας για μια ανταγωνιστική και καινοτόμο οικονομία της αγοράς στην Ευρώπη (4)·

6.

σημειώνει ότι η μελέτη για την πολιτιστική οικονομία στην Ευρώπη, που εκπονήθηκε το 2006 από την εταιρεία KEA European Affairs για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αποδεικνύει ότι οι κλάδοι του πολιτισμού χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερο δυναμισμό όσον αφορά την οικονομική δραστηριότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην ΕΕ. Το 2004, ο αριθμός των εργαζομένων στον τομέα αυτό ήταν 5,8 εκατ., αντιπροσωπεύοντας το 3,1 % του συνολικού ενεργού πληθυσμού της ΕΕ των 25. Το 2003, η πολιτιστική βιομηχανία συνέβαλε κατά 2,6 % στο ΑΕγχΠ της ΕΕ. Επιπλέον, μεταξύ 1999 και 2003, η ανάπτυξη ήταν σημαντικά υψηλότερη από ό, τι σε άλλους οικονομικούς τομείς (5)·

7.

σημειώνει επίσης ότι η Επιτροπή επιβεβαιώνει στην Πράσινη Βίβλο ότι η ψηφιακή επανάσταση θα συμβάλει σε μεγαλύτερη ανάπτυξη της πολιτισμικής και δημιουργικής οικονομίας. Οι κλάδοι αυτοί έχουν να αντιμετωπίσουν ένα γοργά μεταβαλλόμενο περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από την ταχεία ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ) σε παγκόσμιο επίπεδο, με τεράστια επίπτωση σε όλους τους τομείς, σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας·

8.

παρατηρεί ότι η πλήρης αξιοποίηση του δυναμικού των ΤΠΕ με σεβασμό των δικαιωμάτων των τελικών χρηστών, των προμηθευτών περιεχομένου και των προμηθευτών ΤΠΕ και η αναθεώρηση των παραδοσιακών τρόπων παραγωγής και διανομής θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διεύρυνση του κοινού και των αγορών των δημιουργών αλλά και της πολιτιστικής προσφοράς για τους πολίτες·

9.

διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι, υπό τις συνθήκες αυτές, η Επιτροπή θα επεξεργαστεί τρία βασικά πλαίσια πολιτικής, που θα έχουν σημαντική επίπτωση στο πλαίσιο λειτουργίας των κλάδων πολιτισμού και δημιουργικότητας σε ένα ψηφιακό περιβάλλον και θα βασίζονται σε προηγούμενες διαδικασίες διαβούλευσης. Πρόκειται για τα εξής:

10.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή εγκαινιάζει μέσω της Πράσινης Βίβλου «Απελευθέρωση του δυναμικού των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας» μια συζήτηση ευρωπαϊκής εμβέλειας σχετικά με τις απαραίτητες προϋποθέσεις βελτίωσης του περιβάλλοντος για την δημιουργία και την καινοτομία στην Ευρώπη, προκειμένου να ενισχυθεί το δυναμικό των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας·

11.

επικροτεί το γεγονός ότι ο πολιτισμός αναγνωρίζεται σε όλο το κείμενο της Πράσινης Βίβλου ως μέσο που συμβάλλει στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη·

12.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι ο ρόλος που διαδραματίζουν οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στην ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας αναγνωρίζεται ολοένα περισσότερο σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

13.

είναι της γνώμης ότι η πολιτική καινοτομίας, σε ευρωπαϊκή, εθνική, τοπική και περιφερειακή κλίμακα μπορεί να δημιουργήσει γέφυρες με τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας·

14.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνυπολογίζει τις ανάγκες των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στα πλαίσια των τριών εμβληματικών πρωτοβουλιών της, καθώς και να ενεργεί σε απόλυτη συμφωνία με το άρθρο 167 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

15.

υπενθυμίζει ότι στην πλειονότητα των κρατών μελών, οι τομείς που αναφέρονται σε συνάρτηση με τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας και ιδιαίτερα η έρευνα, η εκπαίδευση, ο τουρισμός και η απασχόληση εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

16.

υπογραμμίζει ότι οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας συμβάλλουν ουσιαστικά, όχι μόνον στην ανάπτυξη, την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα, αλλά και στην προβολή της πολιτισμικής ταυτότητας και πολυμορφίας σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

17.

επισημαίνει ότι οι τοπικές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά τις υποδομές (χώροι για πρόβες, χώροι παραστάσεων και χώροι παραγωγών), τη στρατηγική και τον προγραμματισμό (πολιτιστικές στρατηγικές, πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη του τομέα) και τη δικτύωση. Επίσης, στηρίζουν τους καλλιτεχνικούς και πολιτιστικούς χώρους και επενδύουν σημαντικά στα νέα δημιουργικά ταλέντα·

18.

υπενθυμίζει τη σημασία της πολυμορφίας και της πολυγλωσσίας ως ιδιαίτερων ευρωπαϊκών πλεονεκτημάτων που προωθούν τη δημιουργικότητα·

19.

ζητά να δοθεί η δέουσα προσοχή στις μειονεκτικές ομάδες στους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας·

20.

θεωρεί ότι η δημιουργία ενός πλαισίου που να ευνοεί την ανάπτυξη των κλάδων της δημιουργικότητας στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα προσφέρει προστιθέμενη αξία σε ευρωπαϊκή κλίμακα και θα μπορούσε ακόμη να συμβάλει και στην προετοιμασία προγραμμάτων και πρωτοβουλιών σε επίπεδο κρατών, περιφερειών και πόλεων της ΕΕ, γεγονός που θα ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των βασικών φορέων·

21.

υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να ενισχυθεί ο ρόλος των διάφορων βαθμίδων της τοπικής και περιφερειακής διοίκησης στην ανάπτυξη των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στην Ευρώπη και συνιστά, συνεπώς, στην Επιτροπή να μεριμνήσει για τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, στις δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν στα πλαίσια της Πράσινης Βίβλου·

22.

επιβεβαιώνει ότι είναι αναγκαίο να αυξηθούν οι ευρωπαϊκές επενδύσεις σε νέους ευφυείς, βιώσιμους και δημιουργικούς πόρους·

23.

κρίνει ότι όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης πρέπει να παρέχουν ιδιαίτερη υποστήριξη στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, διότι αυτές είναι ικανές να κρατήσουν τα νέα ταλέντα και να ενισχύσουν την ανάπτυξη των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στην Ευρώπη·

24.

υπενθυμίζει ότι, μέσω των αναπτυξιακών τους στρατηγικών, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές κατόρθωσαν να εντάξουν τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας σε πολλούς τομείς, γεγονός που συνέβαλε στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας· ειδικότερα, σε επίπεδο τοπικών και περιφερειακών αρχών είναι δυνατή η δημιουργία δικτύων και βάσεων δεδομένων για τους νέους καλλιτέχνες, η προώθηση της κατάρτισης των νέων στις τέχνες και τον πολιτισμό, η προώθηση της επαγγελματικής σταδιοδρομίας των νέων καλλιτεχνών, η πραγματοποίηση πολυπολιτισμικών δοκιμών και δοκιμών σε πολυμέσα, η παροχή δημόσιων χώρων για εκθέσεις νέων καλλιτεχνών, η ενθάρρυνση της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής απόλαυσης του νεανικού κοινού, η υποστήριξη των ενώσεων των νέων στον καλλιτεχνικό και πολιτιστικό τομέα και η προώθηση της καινοτομίας στο πλαίσιο των τοπικών παραδόσεων και τάσεων·

25.

προτείνει, συνεπώς, να δημιουργηθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, την ενίσχυση της γνώσης και τη δημιουργία δικτύων για τη διάδοση των εμπειριών σχετικά με την αξιοποίηση του δυναμικού που διαθέτουν οι κλάδοι αυτοί· συνιστά επίσης οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργίας να διέπονται, λόγω της προσφοράς τους, από τις γενικές αρχές της πολιτικής της ΕΕ για την οικονομική και κοινωνική συνοχή·

26.

πιστεύει ότι μια εποικοδομητική μέθοδος για τη συνεργασία μεταξύ τοπικού και εθνικού επιπέδου θα είναι οι «συμφωνίες αποτελέσματος», βάσει των οποίων κάθε επίπεδο διακυβέρνησης δεσμεύεται να εργαστεί για την επίτευξη ενός συμφωνημένου αποτελέσματος, έτσι ώστε να διευκολύνεται η ανάπτυξη του κλάδου του πολιτισμού και της δημιουργίας σε τοπικό επίπεδο·

27.

διαπιστώνει ότι η πηγή της δημιουργικότητας βρίσκεται στο τοπικό επίπεδο και συνάγει από το γεγονός αυτό ότι οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας έχουν ανάγκη την δημιουργία δικτύων, ομάδων, «εκκολαπτηρίων» επιχειρήσεων και συμπράξεων μεταξύ των σχολών καλών τεχνών και σχεδίου, των πανεπιστημίων και των επιχειρήσεων·

28.

καλεί τις σχολές καλών τεχνών και τα πανεπιστήμια να συνεργαστούν στενά με φορείς άλλων τομέων με σκοπό τη δημιουργία νέων συμμαχιών και την αναζήτηση άλλων διαρθρωτικών και λειτουργικών λύσεων που να οδηγούν στη δημιουργία εντελώς νέων ευρωπαϊκών προϊόντων και πρωτοπόρων υπηρεσιών για την παγκόσμια εμπορική επιτυχία. Η απουσία προκαταλήψεων στους νέους είναι συχνά καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας·

29.

διαπιστώνει ότι οι πολιτιστικές δραστηριότητες μπορούν να αξιοποιηθούν για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, διότι προάγουν την διαπολιτισμική κατανόηση και δημιουργούν στενές και θετικές σχέσεις μεταξύ ανθρώπων που προέρχονται από διαφορετικό επαγγελματικό και εκπαιδευτικό περιβάλλον. Το γεγονός αυτό αυξάνει το δυναμικό των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας·

30.

υπενθυμίζει ότι η πολιτισμική πολυμορφία στην Ευρώπη αποτελεί σημαντικό οικονομικό και συγκριτικό πλεονέκτημα. Προτείνει να χρησιμοποιηθούν οι επενδύσεις που προορίζονται για τις πολιτιστικές δραστηριότητες για την ενίσχυση της πολιτισμικής πολυμορφίας στην Ευρώπη αλλά και του διαπολιτισμικού διαλόγου, γεγονός που θα ενισχύσει την πολιτισμική και κοινωνική ένταξη·

31.

επαναλαμβάνει ότι για την επιτυχή αξιοποίηση του δυναμικού των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειες που καταβάλλονται για τον πολιτιστικό τομέα στη σημασία που έχουν για την κοινωνία οι άυλες αξίες του πολιτισμού· υπογραμμίζει, συνεπώς, ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιοποίηση των δημιουργικών πόρων της κοινωνίας και την ευρωστία των κλάδων του πολιτισμού είναι η προώθηση της εκπαίδευσης και της συνεργασίας στον πολιτιστικό τομέα. Ο πολιτισμός υπάρχει και χωρίς την πολιτιστική βιομηχανία, αλλά η πολιτιστική βιομηχανία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον πολιτισμό (6)·

32.

ζητά να καταγραφούν οι δυσχέρειες και/ή τα εμπόδια που προκύπτουν κατά την ανάπτυξη των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας και να αντιμετωπιστούν στο κατάλληλο πολιτικό επίπεδο·

33.

συνιστά στην Επιτροπή να αξιολογήσει την καταλληλότητα των διαρθρωτικών ταμείων, καθώς και των υφιστάμενων και των μελλοντικών προγραμμάτων για τον πολιτιστικό τομέα, τα οπτικοακουστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, τη νεολαία και την εκπαίδευση, λαμβάνοντας υπόψη τη συμβολή που μπορούν να προσφέρουν στις δημιουργικές βιομηχανίες·

34.

υπογραμμίζει, ιδιαίτερα, την ευκαιρία που παρέχεται στην ΕΕ να υποστηρίξει και να παροτρύνει την κινητικότητα των νέων ευρωπαίων καλλιτεχνών, τη δημιουργία διεθνών καλλιτεχνικών δικτύων και κυκλωμάτων, τις ανταλλαγές και τη «δημιουργική στέγη» νέων καλλιτεχνών σε κοινοτικό επίπεδο και σε τρίτες χώρες·

35.

καλεί την Επιτροπή να συνυπολογίσει στις δραστηριότητες σχετικά με την Πράσινη Βίβλο τις χρηματοπιστωτικές και διοικητικές ανάγκες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

36.

σημειώνει ότι είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν κοινοί δείκτες, κώδικες και ορισμοί, προκειμένου να καταστεί δυνατό να υπολογισθεί η απασχόληση και ο αντίκτυπος του κλάδου του πολιτισμού και της δημιουργίας και στην αγορά.

37.

επισημαίνει ότι οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας μπορούν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο στην επίτευξη των οικονομικών και κοινωνικών στόχων σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο στην Ευρώπη·

38.

τονίζει τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας ως τμήμα της πολιτιστικής ατζέντας, διότι στηρίζει τις τοπικές κοινότητες και οικονομίες ως προς την επίτευξη αποτελεσμάτων σε διάφορους τομείς πολιτικής, όπως η οικονομική ανάπτυξη, η εκπαίδευση, η διά βίου μάθηση, η τοπική ασφάλεια και η ποινική δικαιοσύνη·

39.

κρίνει ότι ο τομέας της φιλοξενίας/τουρισμού πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στις περιγραφές των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας·

40.

τονίζει ότι, στα πλαίσια της οικονομίας μετά την κρίση, ο πολιτισμός μπορεί να διαδραματίσει ρόλο εφόσον επιτρέπει την επίτευξη των στόχων της κοινωνικής πολιτικής με δημιουργικό τρόπο, μέσω της υποστήριξης της καινοτομίας με στόχο την επίτευξη αποτελεσμάτων στον κοινωνικό τομέα. Ο πολιτισμός και η τέχνη μπορούν να συντελέσουν στην μεταβολή των συμπεριφορών και στην δημιουργία κοινωνικών σχέσεων που ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα ατόμων που διαθέτουν ένα χάρισμα στον τομέα αυτό·

41.

κρίνει, επομένως, ότι η συμβολή του πολιτισμού και ιδιαίτερα των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας έχει ουσιώδη σημασία για την εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» (7)·

42.

τονίζει ότι η επιτυχής εφαρμογή των εμβληματικών πρωτοβουλιών της στρατηγικής Ευρώπη 2020 –του ψηφιακού θεματολογίου και των άλλων πρωτοβουλιών– προϋποθέτει τολμηρή και καινοτόμο προσέγγιση και ότι, εν προκειμένω, ο ρόλος των δημιουργικών βιομηχανιών, ιδίως όσον αφορά την εξεύρεση πολυτομεακών και πολυπολιτισμικών λύσεων, είναι σημαντικός. Για τον λόγο αυτό, η Ευρώπη χρειάζεται ανοιχτό πνεύμα και πρωτοπόρους συντελεστές σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε να δημιουργήσουν κοινωνικές καινοτομίες, με τη βοήθεια των οποίων θα συμβάλουν στην παγκόσμια επιχειρηματική δραστηριότητα.