25.3.2010

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE 76/51

Πέμπτη, 19 Φεβρουαρίου 2009
Εικαζόμενη χρήση ευρωπαϊκών κρατών από τη CIA για τη μεταφορά και την παράνομη κράτηση ατόμων

P6_TA(2009)0073

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Φεβρουαρίου 2009 σχετικά με την εικαζόμενη χρήση ευρωπαϊκών κρατών από τη CIA για τη μεταφορά και την παράνομη κράτηση ατόμων

2010/C 76 E/11

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

έχοντας υπόψη τα διεθνή, ευρωπαϊκά και εθνικά μέσα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες και για την απαγόρευση της αυθαίρετης κράτησης, των δια της βίας εξαφανίσεων και των βασανιστηρίων, όπως το Διεθνές Σύμφωνο της 16ης Δεκεμβρίου 1966 για τα αστικά και πολιτικά δικαιώματα και η Σύμβαση της 10ης Δεκεμβρίου 1984 κατά των βασανιστηρίων και λοιπών ωμοτήτων, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής συμπεριφοράς ή τιμωρίας και τα σχετικά πρωτόκολλά τους,

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Φεβρουαρίου 2007, σχετικά με την εικαζόμενη χρήση ευρωπαϊκών κρατών από τη CIA για τη μεταφορά και την παράνομη κράτηση ατόμων (1), καθώς και λοιπές εκθέσεις και ψηφίσματα που εγείρουν το θέμα, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών εργασιών του Συμβουλίου της Ευρώπης,

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 4ης Φεβρουαρίου 2009, σχετικά με τον επαναπατρισμό και την επανεγκατάσταση των κρατουμένων του κέντρου κράτησης του Γκουαντάναμο (2),

έχοντας υπόψη την επιστολή του Προέδρου του προς τα εθνικά κοινοβούλια σχετικά με την παρακολούθηση από τα κράτη μέλη των εξελίξεων κατόπιν του ψηφίσματος του Κοινοβουλίου της 14ης Φεβρουαρίου 2007,

έχοντας υπόψη το άρθρο 103, παράγραφος 4, του Κανονισμού του,

A.	λαμβάνοντας υπόψη ότι το ψήφισμά του της 14ης Φεβρουαρίου 2007, απηύθυνε σειρά 46 λεπτομερών συστάσεων προς τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο και την Επιτροπή,

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά την έγκριση του ψηφίσματος της 14ης Φεβρουαρίου 2007, σημειώθηκαν ορισμένες εξελίξεις στα κράτη μέλη της ΕΕ, μεταξύ των οποίων:

—

οι δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών του ΗΒ σε σχέση με δύο αμερικανικές πτήσεις έκτακτων διαδικασιών παράδοσης, που μετέφεραν δύο κρατούμενους και που προσγειώθηκαν σε βρετανικό έδαφος το 2002, καθώς και με την κατάρτιση καταλόγου ύποπτων πτήσεων, που θα διαβιβαζόταν στις αρχές των ΗΠΑ με το αίτημα να υπάρξει συγκεκριμένη διαβεβαίωση ότι δεν είχαν χρησιμοποιηθεί για τέτοιους σκοπούς, αλλά και οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού του ΗΒ στο πλαίσιο αυτό· η παραπομπή από τον Υπουργό Εσωτερικών του ΗΒ προς τον Γενικό Εισαγγελέα του ζητήματος των τυχόν «ποινικά κολάσιμων πράξεων» από την MI5 και τη CIA όσον αφορά τη μεταχείριση του Binyam Mohamed· η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, της 5ης Φεβρουαρίου 2009, στην οποία δηλωνόταν η αδυναμία του σώματος να διατάξει την αποκάλυψη πληροφοριών σχετικά με την κατηγορία ότι ο Binyam Mohamed υποβλήθηκε σε βασανιστήρια, λόγω του ισχυρισμού του Υπουργού Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου ότι οι ΗΠΑ είχαν απειλήσει πως θα έπαυαν να ανταλλάσσουν πληροφορίες για θέματα τρομοκρατίας, και η νομική πρόκληση που θέτει αυτή η απόφαση, λόγω των αμφιβολιών ως προς την αλήθεια του συγκεκριμένου ισχυρισμού,

—

η απόφαση του Πρωθυπουργού της Πολωνίας να παραδώσει στους εισαγγελείς έγγραφα για πτήσεις και φυλακές της CIA, καθώς και τα πορίσματα του Πολωνού Εισαγγελέα που αναφέρουν ότι περισσότερες από δώδεκα πτήσεις της CIA χρησιμοποίησαν το αεροδρόμιο Szymany, επιβεβαιώνοντας έτσι τα πορίσματα της προσωρινής επιτροπής του Κοινοβουλίου,

—	οι δηλώσεις του ισπανού Υπουργού Εξωτερικών ενώπιον του Ισπανικού Κοινοβουλίου με τις οποίες παρέσχε διευκρινίσεις σχετικά με πληροφορίες περί στρατιωτικών πτήσεων που δημοσίευσε η El País,

—

η επιβολή απαιτήσεων κρατικού απορρήτου εκ μέρους ορισμένων κυβερνήσεων σχετικά με πληροφορίες που αφορούν τις έρευνες για παραδόσεις, όπως συνέβη στην Ιταλία, όπου η εκδίκαση της υπόθεσης σχετικά με την παράδοση του Αμπού Ομάρ έχει αναβληθεί επί του παρόντος και αναμένεται η έκδοση απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου σχετικά με τη νομιμότητα της επίκλησης του κρατικού απορρήτου,

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 3 Φεβρουαρίου 2009 ο Επίτροπος για τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια ανέφερε στο Κοινοβούλιο ότι έχει αναλάβει σειρά δράσεων για την υλοποίηση των συστάσεων του Κοινοβουλίου, μεταξύ των οποίων αποστολή επιστολής στις αρχές της Πολωνίας και της Ρουμανίας ζητώντας από αυτές να αποκαλύψουν όλη την αλήθεια σχετικά με την εικαζόμενη ύπαρξη μυστικών φυλακών στο έδαφός τους, καθώς και την έκδοση ανακοίνωσης στην οποία προτείνονται νέες δράσεις στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας,

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι κατ' εξαίρεση παραδόσεις και μυστικές κρατήσεις είναι αντίθετες προς το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά των Βασανιστηρίων, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ότι επί του παρόντος οι αρχές των ΗΠΑ επανεξετάζουν αυτές τις πρακτικές,

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα άτομα που απήχθησαν σε ορισμένα κράτη μέλη βάσει του προγράμματος των κατ' εξαίρεση παραδόσεων μεταφέρθηκαν αεροπορικώς στο Γκουαντάναμο ή σε άλλα κράτη από τις αρχές των ΗΠΑ με στρατιωτικές πτήσεις ή πτήσεις της CIA, οι οποίες συχνά διέσχιζαν τον εναέριο χώρο της ΕΕ και σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποίησαν ενδιάμεσες στάσεις σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, και ότι τα άτομα που μεταφέρθηκαν σε τρίτες χώρες υπέστησαν βασανιστήρια σε τοπικές φυλακές,

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα κράτη μέλη προσέφυγαν στις αμερικανικές αρχές με το αίτημα της απελευθέρωσης και του επαναπατρισμού των ατόμων που απήχθηκαν με το καθεστώς των «κατ' εξαίρεση παραδόσεων» και είναι υπήκοοί τους ή διέμειναν στο έδαφός τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι δόθηκε σε αξιωματούχους ορισμένων κρατών μελών πρόσβαση στους φυλακισμένους του Γκουαντάναμο ή άλλων δεσμωτηρίων αλλά και η δυνατότητα να ανακρίνουν κρατουμένους προκειμένου να επιβεβαιώσουν τις κατηγορίες που τους απηύθυναν οι αμερικανικές αρχές, γεγονός που νομιμοποίησε την ύπαρξη αυτών των δεσμωτηρίων,

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ό,τι καταγγέλθηκε στο ψήφισμά του της 14ης Φεβρουαρίου 2007, και επιβεβαιώθηκε αργότερα από άλλες πηγές, το γεγονός δηλαδή ότι αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ ενεπλάκησαν συνεργαζόμενα ενεργητικά ή παθητικά με τις αρχές των ΗΠΑ στην επιχείρηση της CIA και του στρατού των ΗΠΑ για την παράνομη μεταφορά και/ή τον εγκλεισμό κρατουμένων στο Γκουαντάναμο και στις μυστικές φυλακές, την ύπαρξη των οποίων παραδέχτηκε ο Πρόεδρος Bush - γεγονός που επιβεβαιώνουν ορισμένες πληροφορίες που διέρρευσαν πρόσφατα όσον αφορά τη συγκατάνευση των κυβερνήσεων στα αμερικανικά αιτήματα για υπερπτήσεις, καθώς και κυβερνητικά στοιχεία περί μυστικών φυλακών - και ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ φέρουν σημαντικό μερίδιο της πολιτικής, ηθικής και νομικής ευθύνης για την μεταγωγή και τη κράτηση των εγκλείστων στο Γκουαντάναμο και στα μυστικά δεσμωτήρια,

Η.	λαμβάνοντας υπόψη ότι η Γερουσία των ΗΠΑ έχει κυρώσει τη συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ περί εκδόσεως και αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής, την οποία έχουν επίσης κυρώσει όλα τα κράτη μέλη εκτός της Ιταλίας,

Θ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εκτελεστικά διατάγματα του Προέδρου Ομπάμα, της 22ας Ιανουαρίου 2009, ναι μεν αποτελούν ένα σημαντικό βήμα προόδου, ωστόσο δεν φαίνονται να καλύπτουν στο σύνολό τους ούτε τα ζητήματα των μυστικών κρατήσεων και των απαγωγών, ούτε το ζήτημα των βασανιστηρίων,

καταγγέλλει την μέχρι στιγμής έλλειψη δράσης εκ μέρους των κρατών μελών και του Συμβουλίου, προκειμένου να χυθεί φως στο πρόγραμμα των κατ' εξαίρεση παραδόσεων και στην εφαρμογή των συστάσεων του Κοινοβουλίου· εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη ικανοποιητικών απαντήσεων από το Συμβούλιο προς το Κοινοβούλιο στις 3 Φεβρουαρίου 2009·

καλεί τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο και την Επιτροπή να εφαρμόσουν πλήρως τις συστάσεις στις οποίες προέβη το Κοινοβούλιο στο ψήφισμά του της 14ης Φεβρουαρίου 2007 και να συνεισφέρουν στην αποκάλυψη της αλήθειας μέσω της έναρξης ερευνών ή της συνεργασίας με τα αρμόδια όργανα, της αποκάλυψης και παροχής όλων των σχετικών στοιχείων και της εξασφάλισης αποτελεσματικού κοινοβουλευτικού ελέγχου των δραστηριοτήτων των μυστικών υπηρεσιών· καλεί το Συμβούλιο να αποκαλύψει όλες τις σχετικές πληροφορίες όσον αφορά τη μεταφορά και παράνομη κράτηση ατόμων, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της ομάδας εργασίας του Συμβουλίου για το δημόσιο διεθνές δίκαιο (COJUR)· καλεί τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να συνεργασθούν με όλα τα αρμόδια διεθνή όργανα, συμπεριλαμβανομένων των οργάνων των Ηνωμένων Εθνών και του Συμβουλίου της Ευρώπης, και να διαβιβάσουν στο Κοινοβούλιο κάθε σχετικό στοιχείο, κοινοβουλευτική έκθεση έρευνας ή δικαστική απόφαση·

καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες να ενισχύσουν τον διατλαντικό διάλογο στη βάση μιας νέας κοινής προσέγγισης που θα θεμελιώνει την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στις κοινές αρχές του σεβασμού του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, στο πλαίσιο της διεθνούς συνεργασίας·

εκτιμά ότι οι συμφωνίες ΕΕ-ΗΠΑ περί εκδόσεως και αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο χρηστής επιβολής του νόμου και αγαστής δικαστικής συνεργασίας στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας· χαιρετίζει, ως εκ τούτου, τη κύρωσή τους από την Γερουσία των ΗΠΑ και καλεί την Ιταλία να τις κυρώσει το ταχύτερο δυνατόν·

5.	χαιρετίζει τα τρία εκτελεστικά διατάγματα που εξέδωσε ο Πρόεδρος Ομπάμα περί παύσης λειτουργίας του δεσμωτηρίου του Γκουαντάναμο, αναστολής λειτουργίας των ειδικών στρατοδικείων, τερματισμού των βασανιστηρίων και κλεισίματος των μυστικών φυλακών σε άλλες χώρες·

επισημαίνει, ωστόσο, ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες ασάφειες ως προς την περιορισμένη διατήρηση προγραμμάτων παράδοσης και εγκαταστάσεων μυστικής κράτησης, και έχει την πεποίθηση ότι θα δοθούν διευκρινίσεις για το κλείσιμο και την απαγόρευση της χρήσης όλων των άλλων εγκαταστάσεων μυστικής κράτησης που άμεσα ή έμμεσα διαχειρίζονται οι αρχές των ΗΠΑ στην επικράτεια των ΗΠΑ ή στο εξωτερικό· υπενθυμίζει ότι η μυστική κράτηση αυτή καθ' αυτή αποτελεί σοβαρή παραβίαση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

7.	επαναβεβαιώνει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 14 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων, κάθε θύμα πράξης βασανισμού διαθέτει εκτελέσιμο δικαίωμα σε αποκατάσταση και σε δίκαιη και δέουσα αποζημίωση·

χαιρετίζει την επικείμενη επίσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες, στις 16 και 17 Μαρτίου 2009, του Επιτρόπου για θέματα δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας, της τσεχικής Προεδρίας και του Συντονιστή της ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, και καλεί τους εκπροσώπους της ΕΕ να θέσουν τα ζητήματα των έκτακτων διαδικασιών παράδοσης και των μυστικών κρατητηρίων, που αποτελούν σοβαρές παραβάσεις της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα· καλεί το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της 26ης Φεβρουαρίου 2009 να τηρήσει σθεναρή στάση στο ζήτημα αυτό, καθώς και να συζητήσει το ζήτημα του κλεισίματος του Γουαντάναμο και της επανεγκατάστασης των φυλακισμένων, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη το σχετικό ψήφισμα του Κοινοβουλίου της 4ης Φεβρουαρίου 2009·

καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη μέλη και τις αρχές των ΗΠΑ να ερευνήσουν και να ρίξουν άπλετο φως στις καταχρήσεις και παραβιάσεις των διεθνών και εθνικών διατάξεων περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θεμελιωδών ελευθεριών, απαγόρευσης των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης, ακουσίων εξαφανίσεων και δικαιώματος δίκαιης δίκης, οι οποίες έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του «πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας», προκειμένου να στοιχειοθετηθούν ευθύνες για τα μυστικά δεσμωτήρια, συμπεριλαμβανομένου του Γκουαντάναμο, και του προγράμματος των κατ' εξαίρεση παραδόσεων, με απώτερο σκοπό αφενός να διασφαλιστεί ότι δεν θα επαναληφθούν παρόμοιες παραβιάσεις στο μέλλον και αφετέρου να συνεχιστεί ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας χωρίς να παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι θεμελιώδεις ελευθερίες, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου·

10.

καλεί το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τον Συντονιστή της ΕΕ για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας, μετά το πέρας της επίσκεψης της αντιπροσωπείας της ΕΕ στις ΗΠΑ, να υποβάλουν έκθεση στο Κοινοβούλιο σχετικά με την εφαρμογή των συμφωνιών περί αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής και εκδόσεων, καθώς και σχετικά με τη συνεργασία ΕΕ-ΗΠΑ σε αντιτρομοκρατικά ζητήματα, με παράλληλη απόλυτη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προκειμένου η αρμόδια επιτροπή να μπορέσει να επιληφθεί αυτών των θεμάτων σε έκθεση που θα συνταχθεί, μεταξύ άλλων, βάσει της παραγράφου 232 του ψηφίσματος της 14ης Φεβρουαρίου 2007·

11.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στον Ύπατο Εκπρόσωπο για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας, στον Συντονιστή της ΕΕ για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας, στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών, στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, στον Γενικό Γραμματέα και στον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και στον Πρόεδρο και το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

(1) ΕΕ C 287 Ε, 29.11.2007, σ. 309.

(2) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2009)0045.