[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 20.11.2009

COM(2009) 633 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Οδηγία 2006/12/ΕΚ για τα στερεά απόβλητα, Οδηγία 91/689/ΕΟΚ για τα επικίνδυνα απόβλητα, Οδηγία 75/439/ΕΟΚ για τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια, Οδηγία 86/278/ΕΟΚ για την ιλύ καθαρισμού, Οδηγία 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, Οδηγία 1999/31/ΕΚ για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων, Οδηγία 2002/96/ΕΚ για τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2004-2006 {SEC(2009)1586}

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑΟδηγία 2006/12/ΕΚ για τα στερεά απόβλητα,Οδηγία 91/689/ΕΟΚ για τα επικίνδυνα απόβλητα,Οδηγία 75/439/Ε ΟΚ για τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια, Οδηγία 86/278/ΕΟΚ για την ιλύ καθαρισμού, Οδηγία 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, Οδηγία 1999/31/ΕΚ για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων, Οδηγία 2002/96/ΕΚ για τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2004-2006 {SEC(2009)1586}

1. Εισαγωγή

Σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι να ενημερωθούν τα άλλα θεσμικά όργανα της Κοινότητας, τα κράτη μέλη και το κοινό σχετικά με την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας στον τομέα των αποβλήτων κατά την περίοδο 2004 – 2006. Η έκθεση καλύπτει τις οδηγίες 2006/12/ΕΚ για τα απόβλητα, 91/689/ΕΚ για τα επικίνδυνα απόβλητα, 75/439/ΕΟΚ για τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια, 86/278/ΕΟΚ για την ιλύ καθαρισμού, 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, 1999/31/ΕΚ για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων, 2002/96/ΕΚ για τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού και 2000/53/ΕΚ για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους.

Η έκθεση καταρτίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 5 της οδηγίας 91/692/ΕΟΚ για την τυποποίηση και τον εξορθολογισμό των εκθέσεων που αφορούν την εφαρμογή ορισμένων οδηγιών για το περιβάλλον. Βασίζεται σε στοιχεία που διαβίβασαν τα κράτη μέλη, καθώς και στα συμπεράσματα που έχουν συναχθεί από πρόσθετες μελέτες της Επιτροπής και σε εσωτερικά στατιστικά δεδομένα. Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στις εκθέσεις που συντάχθηκαν για λογαριασμό της Επιτροπής και έχουν δημοσιευθεί στον δικτυακό τόπο: http://ec.europa.eu/environment/waste/reporting/index.htm.

Η παρούσα έκθεση συμπληρώνεται από χωριστές εκθέσεις σχετικά με τον κανονισμό για τις μεταφορές αποβλήτων[1] και την οδηγία για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους[2]. Για τον λόγο αυτό, περιλαμβάνει μόνο σύντομες περιλήψεις των σπουδαιότερων διαπιστώσεων των εκθέσεων αυτών.

Σε παράρτημα της παρούσας έκθεσης παρατίθενται λεπτομερή στοιχεία σχετικά με την εφαρμογή συγκεκριμένων διατάξεων της εν λόγω νομοθεσίας.

2. Τήρηση των προθεσμιών υποβολής και ποιότητα των εκθέσεων

Η συμμόρφωση των κρατών μελών με τις σχετικές με την υποβολή των εκθέσεων απαιτήσεις επιδέχεται σημαντική βελτίωση, όσον αφορά τόσο τις εκθέσεις για την εφαρμογή της νομοθεσίας που υποβάλλονται ανά τριετία, όσο και τα ετήσια δεδομένα για την πρόοδο στην επίτευξη των στόχων. Για την παρούσα έκθεση, 14 κράτη μέλη δεν διαβίβασαν εγκαίρως όλες τις οικείες εκθέσεις εφαρμογής. Όσον αφορά τα ετήσια δεδομένα για την ανακύκλωση και την ανάκτηση αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους και συσκευασιών, περίπου το ένα τρίτο των κρατών μελών δεν τα διαβίβασαν εγκαίρως το 2006. Σε πολλές περιπτώσεις οι απαντήσεις ήταν ελλιπείς και η ποιότητα των εκθέσεων άνιση. Αυτό ενδέχεται να οφείλεται, εν μέρει, στην ασάφεια ορισμένων ερωτήσεων των ερωτηματολογίων για την εφαρμογή της νομοθεσίας, πλην όμως σε πολλές περιπτώσεις τα κράτη μέλη δεν απάντησαν σε όλες τις ερωτήσεις ή οι απαντήσεις τους ήταν ασαφείς ή παραπλανητικές.

Βασιζόμενη στα αποτελέσματα της παρούσας έκθεσης, η Επιτροπή ενδέχεται να επιχειρήσει εξορθολογισμό των ερωτήσεων, ώστε να τις εξειδικεύσει. Επίσης, ο τρόπος αναφοράς των ετήσιων δεδομένων ανακύκλωσης και ανάκτησης διαφέρει μεταξύ των κρατών μελών και θα χρειαστεί ενδεχομένως περαιτέρω εναρμόνιση. Η Επιτροπή άρχισε να μελετά το ζήτημα αυτό σε στενή συνεργασία με τις στατιστικές υπηρεσίες και τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών.

3. Οδηγία 2006/12/ΕΚ για τα στερεά αποβλήτα

Οι βασικές απαιτήσεις, ορισμοί και αρχές για τη διαχείριση των αποβλήτων στην Κοινότητα περιλαμβάνονται στην οδηγία 2006/12/ΕΚ για τα στερεά απόβλητα (οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα - ΟΠΑ). Η οδηγία αυτή διατυπώνει ορισμό των αποβλήτων, επιβάλλει στα κράτη μέλη τη δημιουργία κατάλληλων δικτύων εγκαταστάσεων διάθεσης αποβλήτων και καθιερώνει ιεράρχηση της διαχείρισης των αποβλήτων, με την πρόληψη να θεωρείται προτιμότερη της ανάκτησης, ενώ η διάθεση αποτελεί την έσχατη λύση. Σύμφωνα με την οδηγία τα κράτη μέλη οφείλουν να μεριμνούν για την ανάκτηση ή τη διάθεση των αποβλήτων χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο η υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον, απαγορεύεται δε η εγκατάλειψη, απόρριψη ή ανεξέλεγκτη διάθεση των αποβλήτων. Απαιτείται από τα κράτη μέλη να καταρτίζουν εθνικά σχέδια διαχείρισης των αποβλήτων και να χορηγούν άδεια για τον χειρισμό τους.

Όσον αφορά τη συμμόρφωση με την ΟΠΑ, το 2009 εκκρεμούσαν 11 υποθέσεις που αφορούσαν τη διαρθρωτική και εκτεταμένη αδυναμία αντιμετώπισης της παράνομης απόρριψης αποβλήτων, 10 την πλημμελή εφαρμογή της νομοθεσίας, 4 τον σχεδιασμό της διαχείρισης αποβλήτων και 3 τη μη συμφωνία της εθνικής νομοθεσίας με την οδηγία.

Όλα τα κράτη μέλη επιβεβαίωσαν την ενσωμάτωση της οδηγίας στην εθνική έννομη τάξη. Οι βασικές απαιτήσεις που εξασφαλίζουν την ασφαλή για το περιβάλλον διαχείριση των αποβλήτων τηρούνται σε όλα τα κράτη μέλη, αν και σε ορισμένα εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα, ιδίως σε σχέση με τη δημιουργία ολοκληρωμένων υποδομών διαχείρισης αποβλήτων. Ταυτόχρονα, παρατηρούνται τεράστιες διαφορές στην εφαρμογή της ιεράρχησης των τρόπων διαχείρισης των αποβλήτων, καθώς και στη χρήση τους ως πρώτων υλών.

Ο βαθμός ανακύκλωσης/ανάκτησης, τόσο των αποβλήτων εν γένει, όσο και των διάφορων ροών αποβλήτων, ποικίλλει. Η αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης και ανάκτησης τα τελευταία χρόνια οφείλεται εν μέρει στην τήρηση των απαιτήσεων των σχετικών με την ανακύκλωση οδηγιών και εν μέρει στις εθνικές πολιτικές διαχείρισης αποβλήτων (στην τελευταία αυτή περίπτωση, πρόκειται για τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων και τα βιοαπόβλητα). Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη τεράστιες αναξιοποίητες δυνατότητες ανακύκλωσης, με αποτέλεσμα περισσότερο από το ήμισυ των πόρων που περικλείουν τα απόβλητα να παραμένει τελείως ανεκμετάλλευτο[3].

Η πολιτική πρόληψης δεν ήταν αποτελεσματική μέχρι σήμερα. Τα κράτη μέλη έλαβαν περιορισμένα και περιστασιακά μέτρα, αλλά σε καμία σχεδόν περίπτωση δεν ασκήθηκαν συνεπείς πολιτικές σε ευρεία κλίμακα. Αυτό οφείλεται ενδεχομένως στην περιορισμένη εστίαση της προηγούμενης ΟΠΑ στην πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων, αναμένεται δε ότι η κατάσταση θα αλλάξει όταν τεθούν σε εφαρμογή οι σχετικές απαιτήσεις της αναθεωρημένης οδηγίας[4].

4. Οδηγία 91/689/ΕΟΚ για τα επικίνδυνα απόβλητα

Η οδηγία διατυπώνει έναν ακριβή, ενιαίο ορισμό των επικίνδυνων αποβλήτων και έχει ως σκοπό την ασφαλή για το περιβάλλον διαχείριση της εν λόγω ροής αποβλήτων. Επιβάλλει μια σειρά επιπλέον ελέγχων της διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, πέραν εκείνων που προβλέπονται από την ΟΠΑ, και συγκεκριμένα απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας, απαγόρευση της ανάμιξης επικίνδυνων και άλλων αποβλήτων, κοινοποίηση στην Επιτροπή των αποβλήτων που, ενώ παρουσιάζουν επικίνδυνες ιδιότητες, δεν περιλαμβάνονται στους αντίστοιχους καταλόγους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι απαντήσεις των κρατών μελών δεν ήταν επαρκώς ακριβείς ώστε να μπορεί να κριθεί κατά πόσον η οδηγία εφαρμόζεται ορθά. Ειδικότερα, υπάρχουν αμφιβολίες όσον αφορά την επιβολή της απαγόρευσης ανάμιξης των αποβλήτων και τις εξαιρέσεις από την εν λόγω απαγόρευση, καθώς και τις απαιτήσεις αδειοδότησης. Πολλά κράτη μέλη δεν διενήργησαν τακτικούς ελέγχους. Υπάρχουν επίσης προβληματισμοί σχετικά με τις απαιτήσεις υποβολής στοιχείων που αφορούν τους παραγωγούς. Εντοπίστηκε μία περίπτωση απουσίας σαφών κανόνων για τη συσκευασία και την επισήμανση των επικίνδυνων αποβλήτων που θα απαιτήσει περαιτέρω παρακολούθηση.

5. Οδηγία 75/439/ΕΟΚ για τη διάθεση των χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων

Σκοπός της οδηγίας για τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια είναι η σύγκλιση των νομοθεσιών των κρατών μελών και η δημιουργία συνεκτικού συστήματος συλλογής, κατεργασίας, αποθήκευσης και διάθεσης χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος από τις επιβλαβείς επιπτώσεις της απόρριψης, εναπόθεσης ή κατεργασίας των ορυκτελαίων αυτών. Τα κράτη μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν συστήματα καταγραφής, αδειοδότησης και εποπτείας των δραστηριοτήτων επεξεργασίας ή διάθεσης χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων. Για τη διαχείριση των χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων προτιμάται κατά προτεραιότητα η αναγέννηση και ακολουθούν η καύση, η καταστροφή, η ελεγχόμενη αποθήκευση και η διάθεσή τους.

Όλα τα κράτη μέλη έχουν ενσωματώσει την οδηγία στην εθνική τους νομοθεσία. Από τις απαντήσεις των κρατών μελών προκύπτει ότι δημιουργήθηκαν οι κατάλληλοι μηχανισμοί αδειοδότησης και ελέγχου που αποβλέπουν στην πρόληψη των αρνητικών επιπτώσεων της διαχείρισης των χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων στο περιβάλλον και την υγεία. Στην πράξη, όμως, η οδηγία δεν απέφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα όσον αφορά την προώθηση της αναγέννησης των χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων: παρόλο ότι η νομοθεσία επιβάλλει την προώθηση της αναγέννησης, η καύση αποτελεί τη δημοφιλέστερη λύση στην ΕΕ. Η Επιτροπή κίνησε εν προκειμένω διαδικασίες επί παραβάσει. Μετά από περαιτέρω ανάλυση της παρατηρούμενης τάσης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αναγέννηση δεν είναι πλέον επωφελέστερη από την καύση, από περιβαλλοντικής και οικονομικής απόψεως. Κατόπιν τούτου, η Επιτροπή έθεσε στο αρχείο τις σχετικές υποθέσεις παραβάσεων, η δε αναθεωρημένη ΟΠΑ δεν δίδει πλέον απόλυτη προτεραιότητα στην αναγέννηση. Επιτρέπει, ωστόσο, στις χώρες που επιθυμούν να προωθήσουν την αναγέννηση να εξακολουθήσουν να επιβάλλουν αυτό τον τρόπο κατεργασίας για τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια.

6. Οδηγία 86/278/ΕΟΚ για την ιλύ καθαρισμού

Η οδηγία για την ιλύ καθαρισμού εκδόθηκε πριν από περισσότερο από μία 20ετία, με στόχο την ορθή χρήση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία και την αποφυγή των επιβλαβών επιπτώσεών της στο έδαφος, τη βλάστηση, τα ζώα και τον άνθρωπο.

Τα μέτρα που θεσπίστηκαν από τα κράτη μέλη και οι περιγραφόμενες πρακτικές δεν μαρτυρούν την ύπαρξη προβλημάτων στην εφαρμογή της οδηγίας. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν ενδείξεις ότι το πεδίο εφαρμογής της είναι περιορισμένο και ότι η οδηγία στερείται φιλοδοξίας. Στο διάστημα που μεσολάβησε από την έκδοσή της, πολλά κράτη μέλη θέσπισαν και εφάρμοσαν αυστηρότερες οριακές τιμές για τα βαρέα μέταλλα και καθόρισαν απαιτήσεις για άλλες προσμίξεις. Στο πλαίσιο της εκτίμησης επιπτώσεων που διενεργεί η Επιτροπή θα εξεταστεί κατά πόσον πρέπει να θεσπιστούν αυστηρότερα μέτρα και θα διερευνηθεί η δυνατότητα επέκτασης του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας σε άλλους τύπους ιλύος και σε χρήσεις πέραν της γεωργίας.

7. Οδηγία 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας

Η οδηγία για τις συσκευασίες αποσκοπεί στην εναρμόνιση των εθνικών μέτρων προκειμένου, αφενός, να προληφθούν ή να περιοριστούν οι επιπτώσεις των συσκευασιών και των απορριμμάτων τους στο περιβάλλον και, αφετέρου, να διασφαλιστεί η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με την πρόληψη της δημιουργίας, την ανάκτηση και την ανακύκλωση των απορριμμάτων συσκευασίας και την επαναχρησιμοποίηση των συσκευασιών. Η οδηγία καθορίζει στόχους ανακύκλωσης και ανάκτησης, επιβάλλει στα κράτη μέλη να δημιουργήσουν συστήματα συλλογής των απορριμμάτων συσκευασίας και προβλέπει ελάχιστες απαιτήσεις, τις οποίες πρέπει να πληρούν όλες οι συσκευασίες προκειμένου να διατεθούν στην κοινοτική αγορά.

Όλα τα κράτη μέλη έχουν ενσωματώσει ορθά την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο και η εφαρμογή της κρίνεται γενικά ικανοποιητική. Δεν κινήθηκαν διαδικασίες επί παραβάσει το 2009.

Η οδηγία είχε θετικές συνέπειες για το περιβάλλον, χάρη στην επίτευξη σταθερών ποσοστών ανακύκλωσης και ανάκτησης απορριμμάτων συσκευασίας[5]. Κατά την περίοδο 2004–2006 που καλύπτει η έκθεση, αυξήθηκε η ποσότητα των απορριμμάτων συσκευασίας (η αύξηση αυτή οφείλεται εν μέρει στη διεύρυνση της ΕΕ το 2004), ενώ τα ποσοστά ανακύκλωσης και ανάκτησης παρέμειναν ως επί το πλείστον σταθερά, παρουσιάζοντας ελάχιστη μόνο πτώση. Το 2006, οκτώ κράτη μέλη δεν πέτυχαν έναν ή περισσότερους από τους απαιτούμενους στόχους ανακύκλωσης/ανάκτησης. Σε ολόκληρη την ΕΕ εφαρμόστηκαν συστήματα χωριστής συλλογής των απορριμμάτων συσκευασίας, με διαφορετικό όμως βαθμό αποτελεσματικότητας, ενώ οι προσπάθειες όλων των κρατών μελών επικεντρώθηκαν στην ευαισθητοποίηση των καταναλωτών στην ανάγκη διαχείρισης των συσκευασιών και των απορριμμάτων τους με τρόπο που δεν βλάπτει το περιβάλλον. Ωστόσο, η πρακτική εφαρμογή της οδηγίας και η επιβολή των βασικών απαιτήσεών της τέθηκαν υπό αμφισβήτηση από ορισμένα ενδιαφερόμενα μέρη, γεγονός το οποίο οδήγησε την Επιτροπή να εξετάσει διεξοδικότερα την κατάσταση.

Όσον αφορά τον αντίκτυπο της οδηγίας στην εσωτερική αγορά, τα τελευταία χρόνια διεξήχθηκαν νομικής φύσεως συζητήσεις μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών, με θέμα τη συμβατότητα των εθνικών μέτρων που έχουν ληφθεί για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των συσκευασιών των ποτών και των ποσοτήτων απορριμμάτων που προκύπτουν από αυτές με τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς. Παρόλο που, συχνά, τα μέτρα αυτά δικαιολογούνται εν γένει διότι εξυπηρετούν περιβαλλοντικούς στόχους, ορισμένες φορές υπερβαίνουν τα αναγκαία και κινδυνεύουν να εμποδίσουν δυσανάλογα τη χρήση και την εμπορία ποτών και των συσκευασιών τους. Προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία περισσότερων προβλημάτων στην εσωτερική αγορά και να περιοριστούν οι νομικής φύσεως συζητήσεις με τα κράτη μέλη, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση με τίτλο «Συσκευασία ποτών, συστήματα εγγύησης και ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων», στην οποία συνοψίζονται οι λύσεις που έχουν επινοηθεί και αναπτυχθεί μέχρι σήμερα[6].

8. Οδηγία 1999/31/EΚ για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων

Η οδηγία αυτή έχει ως σκοπό την πρόληψη ή μείωση των δυσμενών επιπτώσεων της υγειονομικής ταφής αποβλήτων στο περιβάλλον και, ειδικότερα, στα επιφανειακά και τα υπόγεια ύδατα, στο έδαφος, στον ατμοσφαιρικό αέρα και στην υγεία του ανθρώπου. Καθορίζει αυστηρές τεχνικές απαιτήσεις για τους χώρους υγειονομικής ταφής και ειδικές απαιτήσεις για την αποδοχή των αποβλήτων στους χώρους αυτούς και καθιερώνει κατηγορίες χώρων υγειονομικής ταφής ανάλογα με τα απόβλητα που πρόκειται να διατεθούν. Σύμφωνα με την οδηγία, τα κράτη μέλη οφείλουν να εξασφαλίζουν την έκδοση αδειών, από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, για τη λειτουργία των χώρων. Μια από τις βασικές διατάξεις της οδηγίας περιλαμβάνει στόχους για τη σταδιακή εγκατάλειψη της υγειονομικής ταφής ως τρόπου διάθεσης των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων ώστε να μειωθούν οι εκπομπές μεθανίου, σε συνδυασμό με τεχνικές απαιτήσεις για τη δέσμευση και επεξεργασία των αερίων των χώρων αυτών.

Η πρακτική εφαρμογή της οδηγίας για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων εξακολουθεί να μην είναι καθόλου ικανοποιητική, χρειάζονται δε σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωσή της. Μια δεκαετία μετά την έκδοση της οδηγίας, δεν έχουν κοινοποιήσει όλα τα κράτη μέλη τη μεταφορά της στην εθνική νομοθεσία και την εφαρμογή του συνόλου των διατάξεών της, ενώ η Επιτροπή εξακολουθεί να κινεί σε πολλές περιπτώσεις διαδικασίες επί παραβάσει κατά κρατών μελών για πλημμελή μεταφορά ή εφαρμογή της εν λόγω νομοθεσίας.

Η Επιτροπή δέχεται καθημερινά τεράστιο αριθμό καταγγελιών για παράνομους χώρους υγειονομικής ταφής οι οποίοι λειτουργούν χωρίς την άδεια που απαιτεί η κοινοτική νομοθεσία περί αποβλήτων, με αποτέλεσμα να προκαλούν σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον και να ενέχουν κινδύνους για την υγεία του ανθρώπου. Από τις καταγγελίες αυτές προκύπτει ότι εξακολουθούν να υφίστανται γενικευμένες και σημαντικές ανεπάρκειες όσον αφορά την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας σε ένα μεγάλο τμήμα της ΕΕ. Στις υποθέσεις που εξετάσθηκαν παρατηρήθηκε ότι τα κράτη μέλη συχνά ανέχτηκαν για μεγάλο διάστημα σοβαρές ανεπάρκειες χωρίς να εξασφαλίσουν την παύση των παράνομων δραστηριοτήτων και την επιβολή σχετικών κυρώσεων[7]. Ένας μεγάλος αριθμός χώρων υγειονομικής ταφής δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της οδηγίας, υπάρχει δε πραγματικός κίνδυνος η μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών να μην έχει συμμορφωθεί μέχρι τις 16 Ιουλίου 2009, ημερομηνία κατά την οποία όλοι οι μη ανταποκρινόμενοι στα ισχύοντα πρότυπα χώροι υγειονομικής ταφής που λειτουργούσαν πριν από τη θέσπιση της οδηγίας πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις της (εκτός αν προβλέπεται ειδική παρέκκλιση). Μόνο εννέα κράτη μέλη ανέφεραν ότι πέτυχαν τους στόχους του 2006 να μην διοχετεύουν τα βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα σε χώρους υγειονομικής ταφής, ενώ η δέσμευση των αερίων των χώρων αυτών δεν θεωρείται επαρκής.

Το πρόβλημα εμφανίζεται ιδιαίτερα οξύ στην ΕΕ-10, όπου ο κύριος τρόπος διάθεσης των αποβλήτων είναι η υγειονομική ταφή, δεδομένου ότι δεν υπάρχει υποδομή για εναλλακτικές μεθόδους διαχείρισής τους. Παρόλο που οι χώρες αυτές προχώρησαν γρήγορα στο κλείσιμο των χώρων υγειονομικής ταφής που δεν ανταποκρίνονται στα ισχύοντα πρότυπα, χρειάζονται μεγαλύτερες προσπάθειες για να εξασφαλισθεί πλήρης συμμόρφωση.

Το 2009 εκκρεμούσαν κατά κρατών μελών δεκατρείς υποθέσεις μη συμμόρφωσης και ένδεκα που αφορούσαν την πλημμελή εφαρμογή της οδηγίας. Αντιδρώντας σ' αυτή τη συστηματική αδυναμία εφαρμογής της κοινοτικής νομοθεσίας περί αποβλήτων από τα κράτη μέλη, η Επιτροπή υιοθέτησε στρατηγική προσέγγιση. Κίνησε τις αποκαλούμενες «οριζόντιες» διαδικασίες επί παραβάσει και προσέφυγε στο Δικαστήριο των ΕΚ για απουσία εθνικών υποδομών και αποτελεσματικών μέτρων επιβολής της νομοθεσίας. Στο πλαίσιο των διαδικασιών αυτών αναφέρθηκε σε έναν μεγάλο αριθμό επιμέρους επιπτώσεων που αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει την επίλυση των προβλημάτων σε περισσότερα μέρη απ’ ότι η επικέντρωση σε μεμονωμένους χώρους υγειονομικής ταφής.

9. Οδηγία 2002/96/EΚ για τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού

Η ποσότητα των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) στην ΕΕ υπολογίζεται σήμερα σε 8,3-9,1 εκατ. τόνους ετησίως, σύμφωνα δε με πρόσφατες εκτιμήσεις θα ανέλθει σε 12,3 εκατ. τόνους περίπου μέχρι το 2020. Η διαχείριση των ΑΗΕΕ πρέπει να είναι ελεγχόμενη, αφενός διότι πρόκειται για μεγάλες ποσότητες συχνά επικίνδυνων αποβλήτων και, αφετέρου, λόγω των πολύτιμων πόρων που περικλείουν. Η οδηγία για τα ΑΗΗΕ έχει ως σκοπό τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της διάθεσης της εν λόγω ροής αποβλήτων, καθώς και τη βελτιστοποίηση της συλλογής, επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και ανάκτησής τους βάσει αυστηρών προτύπων για το περιβάλλον και την υγεία. Οι σπουδαιότεροι εμπορικοί εταίροι της ΕΕ ακολούθησαν το παράδειγμα της Ευρώπης και έθεσαν σε ισχύ ανάλογη νομοθεσία (π.χ. Κίνα, Κορέα, Ιαπωνία, ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ).

Παρά την ύπαρξη της οδηγίας, σύμφωνα με τις εκθέσεις μόνο το ένα τρίτο των ΑΗΗΕ υποβάλλεται σε κατάλληλη επεξεργασία στην Κοινότητα. Τα υπόλοιπα δύο τρίτα διοχετεύονται σε χώρους υγειονομικής ταφής και, ενδεχομένως, σε χώρους επεξεργασίας εντός ή εκτός της ΕΕ που δεν ανταποκρίνονται στα ισχύοντα πρότυπα. Το παράνομο εμπόριο ΑΗΗΕ με μη κοινοτικές χώρες συνεχίζεται σε ευρεία κλίμακα. Τα προϊόντα που δεν έχουν υποβληθεί σε κατάλληλη επεξεργασία ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον και την υγεία. Ο στόχος της συλλογής 4kg ανά άτομο ετησίως δεν αντικατοπτρίζει ορθά την κατάσταση στα επιμέρους κράτη μέλη και δεν επιτεύχθηκε σε πέντε κράτη μέλη το 2006 (άλλα δύο κράτη μέλη δεν υπέβαλαν στοιχεία). Οι δέκα στόχοι ανακύκλωσης επιτεύχθηκαν στο σύνολό τους μόνο από πέντε κράτη μέλη, ενώ οι εννέα στόχοι ανάκτησης μόνο από τέσσερα. Το 2009, εκκρεμούσαν διαδικασίες επί παραβάσει για μη συμμόρφωση με την οδηγία ΑΗΗΕ κατά δεκατεσσάρων κρατών μελών και για μη υποβολή στοιχείων κατά ενός κράτους μέλους. Επίσης εκκρεμούσαν οκτώ διαδικασίες επί παραβάσει για μη συμμόρφωση με τη συναφή οδηγία για τον περιορισμό της χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών σε είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (οδηγία RoHS).

Τον Δεκέμβριο του 2008, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την αναδιατύπωση της οδηγίας ΑΗΗΕ, ώστε να καλυφθούν ορισμένες από τις ανεπάρκειες που παρατηρήθηκαν στην εφαρμογή της, να αντιμετωπιστεί η ταχέως αυξανόμενη ροή αποβλήτων των προϊόντων αυτών και να βελτιωθεί η επιβολή της εν λόγω νομοθεσίας.

10. Οδηγία 2000/53/EΚ για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους

Η οδηγία 2000/53/EΚ για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου της ζωής τους [8] αποσκοπεί στην πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων από οχήματα και στην προώθηση της επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και άλλων μορφών ανάκτησης των οχημάτων αυτών, καθώς και των κατασκευαστικών στοιχείων τους. Περιλαμβάνει απαιτήσεις σχετικά με την επεξεργασία τους και προάγει τον σχεδιασμό οχημάτων κατά τρόπο που διευκολύνει τη μελλοντική τους ανακύκλωση. Λεπτομερή στοιχεία σχετικά με την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας υπάρχουν σε άλλη έκθεση της Επιτροπής.

Από τα στοιχεία που υπέβαλαν τα κράτη μέλη προκύπτει ότι η τυπική εφαρμογή της οδηγίας βρίσκεται σε αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο. Όλα τα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει μέτρα για τη μεταφορά της στο εθνικό δίκαιο και έχουν αρχίσει να εγκαθιστούν συστήματα διαχείρισης των αποβλήτων, όπως απαιτείται από τη σχετική νομοθεσία. Ωστόσο, η ενσωμάτωση ορισμένων διατάξεων της οδηγίας είτε δεν είναι ακόμη πλήρης είτε δεν είναι ορθή.

Όσον αφορά την επιβολή των νομικών διατάξεων στην πράξη, παρόλο που τα κράτη μέλη ήταν σε θέση να παράσχουν περισσότερα στοιχεία απ’ ότι για την περίοδο της προηγούμενης έκθεσης, είναι ακόμα δύσκολο να αξιολογηθεί βάσει των εθνικών εκθέσεων η πρακτική λειτουργία των συστημάτων διαχείρισης των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Ο σταθερά μεγάλος αριθμός υποθέσεων για τις οποίες η Επιτροπή έχει κινήσει διαδικασία επί παραβάσει υποδηλώνει ότι η πρακτική εφαρμογή της οδηγίας παραμένει σε μη αποδεκτά επίπεδα. Το 2009, εκκρεμούσαν εννέα υποθέσεις μη συμμόρφωσης με την οδηγία, μεταξύ άλλων, με βασικούς ορισμούς και αρχές (π.χ. με τον ορισμό του οχήματος στο τέλος του κύκλου ζωής του ή την υποχρέωση μεταφοράς των οχημάτων σε εξουσιοδοτημένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας). Επίσης, κινήθηκαν διαδικασίες παράβασης για έξι ακόμη υποθέσεις, που αφορούν τη μη υποβολή στοιχείων για την εφαρμογή της οδηγίας από ορισμένα κράτη μέλη.

Το 2008, υποβλήθηκαν για πρώτη φορά στοιχεία σχετικά με τα επίπεδα επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και ανάκτησης που είχαν επιτευχθεί το 2006. Από τις 25 εκθέσεις που έλαβε η Επιτροπή προκύπτει ότι, το 2006, δεκαεννέα κράτη μέλη πέτυχαν το στόχο του 80%, που είχε τεθεί για την επαναχρησιμοποίηση/ανακύκλωση, αλλά μόνο δεκατρία τον στόχο των 85% που είχε τεθεί για την επαναχρησιμοποίηση/ανάκτηση[9], αποτέλεσμα το οποίο δεν είναι ικανοποιητικό. Η Επιτροπή ζήτησε εγγράφως από τα κράτη μέλη που δεν υλοποίησαν τους στόχους να αιτιολογήσουν την αποτυχία τους.

11. Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 259/93 του Συμβουλίου για τις μεταφορές αποβλήτων

Με τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 259/93 του Συμβουλίου για τις μεταφορές αποβλήτων ενσωματώνεται στην κοινοτική νομοθεσία η σύμβαση της Βασιλείας, του 1989, για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και της διάθεσής τους. Οργανώνεται η παρακολούθηση και ο έλεγχος των μεταφορών αποβλήτων εντός και εκτός της Κοινότητας, κατά τρόπο ώστε να δύναται η Κοινότητα ως σύνολο να εξασφαλίζει τη διάθεση των αποβλήτων της και επίσης τα κράτη μέλη να είναι σε θέση να επιδιώκουν τον στόχο αυτό ατομικά, λαμβάνοντας υπόψη τις γεωγραφικές συνθήκες και την ανάγκη δημιουργίας εξειδικευμένων εγκαταστάσεων για τον χειρισμό ορισμένων τύπων αποβλήτων. Οι εκθέσεις που πρέπει να υποβάλλονται βάσει της σύμβασης της Βασιλείας και του εν λόγω κανονισμού καλύπτουν τις μεταφορές επικίνδυνων αποβλήτων (η υποβολή στοιχείων για τα απόβλητα που απαριθμούνται στον πράσινο κατάλογο δεν είναι επί του παρόντος υποχρεωτική).

Τον Ιούνιο του 2009, η Επιτροπή εξέδωσε έκθεση σχετικά με την παραγωγή, την επεξεργασία και τις διασυνοριακές μεταφορές επικίνδυνων και λοιπών αποβλήτων στα κράτη μέλη για τη χρονική περίοδο 2001-2006, στην οποία αναφέρεται ότι:

- η παραχθείσα στην ΕΕ-15 ποσότητα επικίνδυνων αποβλήτων αυξήθηκε κατά 22% κατά την περίοδο 2001-2005 (ήτοι κατά 4% περίπου ετησίως), ενώ η παραχθείσα ποσότητα στην ΕΕ-25 δεν υποδηλώνει κάποια αισθητή τάση·

- οι μεταφορές επικίνδυνων αποβλήτων από και προς την ΕΕ-15 διπλασιάστηκαν το 2005, φθάνοντας τους 5,4 και τους 3,5 εκατ. τόνους αντιστοίχως·

- γύρω στο 85% των επικίνδυνων αποβλήτων (40 εκατ. τόνοι) μεταφέρθηκαν με σκοπό την ανάκτηση (αξιοποίηση)·

- το 95% των αποβλήτων που μεταφέρθηκαν προς την ΕΕ-15 είχε ως προέλευση την ΕΕ-25 και χώρες της ΕΖΕΣ και μόνο το 1% χώρες μη μέλη του ΟΟΣΑ·

- εκτιμάται ότι, το 2005, το 90% των επικίνδυνων αποβλήτων της Κοινότητας υποβλήθηκαν σε επεξεργασία στη χώρα προέλευσής τους·

- το 90% περίπου των μεταφερθέντων επικίνδυνων αποβλήτων παρέμειναν εντός της ΕΕ-15, ενώ το 98% των μεταφορών από την ΕΕ-15 κατά την περίοδο αυτή είχαν ως προορισμό χώρες της ΕΕ-25 και της ΕΖΕΣ.

Περισσότερα στοιχεία σχετικά με την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας υπάρχουν στην έκθεση της Επιτροπής που δημοσιεύθηκε στον δικτυακό τόπο: http://ec.europa.eu/environment/waste/shipments/reports.htm.

Δυστυχώς, πλην λίγων εξαιρέσεων, τα στοιχεία για τα περιστατικά/ατυχήματα ή/και τις παράνομες μεταφορές ήταν ανεπαρκή, ασαφή και μάλλον μη αληθοφανή. Ως προς το σημαντικό αυτό σημείο απαιτούνται βελτιώσεις στο μέλλον, δεδομένου του μεγάλου αριθμού παράνομων μεταφορών που γνωστοποιούνται κάθε χρόνο στην Επιτροπή, ιδίως όσον αφορά τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού και τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους.

12. Ενέργειες της Επιτροπής για τη βελτίωση της εφαρμογής της νομοθεσίας

Το 2006, το ένα πέμπτο περίπου του συνόλου των υπό εξέταση διαδικασιών που είχε κινήσει η Επιτροπή για μη συμμόρφωση με το κοινοτικό δίκαιο αφορούσε τον τομέα του περιβάλλοντος, ο οποίος παραμένει μέχρι σήμερα ο τομέας με το μεγαλύτερο αριθμό υποθέσεων που εκκρεμούν. Το 10% περίπου του συνόλου των ερωτήσεων που απευθύνονται από τα μέλη του Κοινοβουλίου προς την Επιτροπή έχουν ως αντικείμενο το περιβάλλον, το οποίο αποτελεί και το κύριο θέμα του 35% των αναφορών που χειρίζεται η επιτροπή αναφορών. Άνω του 20% του συνόλου των διαδικασιών επί παραβάσει που κινήθηκαν στον τομέα του περιβάλλοντος σχετίζεται με τη νομοθεσία για τα απόβλητα.

Το γεγονός ότι η εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας περί αποβλήτων είναι σε μεγάλο βαθμό μη ικανοποιητική και ότι εξακολουθούν να υφίστανται κενά στο συγκεκριμένο θέμα, προσέλκυσε την ιδιαίτερη προσοχή της Επιτροπής, η οποία προέβη σε σειρά ενεργειών με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης.

Σε τακτική βάση, διενεργούνται έλεγχοι της συμμόρφωσης και εξακολουθούν να κινούνται διαδικασίες για παράβαση της σχετικής με τα απόβλητα νομοθεσίας. Η νέα «οριζόντια» προσέγγιση που υιοθετεί η Επιτροπή στις πολλαπλές υποθέσεις παράβασης της οδηγίας για την υγειονομική ταφή αναμένεται να επιτρέψει την αντιμετώπιση ενός ευρύτερου φάσματος υποθέσεων στο πλαίσιο κάθε διαδικασίας και να επιταχύνει επομένως την προσφυγή σε ένδικα μέσα. Η Επιτροπή δέχεται συνεχώς πολλές καταγγελίες, αναφορές και επιστολές πολιτών, ΜΚΟ και άλλων θεσμικών οργάνων της ΕΕ, οι οποίες συνιστούν πολύτιμη πηγή πληροφοριών για την πραγματική κατάσταση της εφαρμογής της νομοθεσίας περί αποβλήτων. Οι πληροφορίες αυτές εξακριβώνονται με αλληλογραφία μεταξύ κρατών μελών και Επιτροπής, η οποία ζητά περαιτέρω στοιχεία ή ενημερώνει τις εθνικές αρχές για τα σχετικά προβλήματα.

Η Επιτροπή έχει τακτικές συναντήσεις σε διάφορα επίπεδα με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως συνεδριάσεις με εθνικούς εμπειρογνώμονες στο πλαίσιο της επιτροπής τεχνικής προσαρμογής, συνεδριάσεις υψηλού επιπέδου των διευθυντών περιβάλλοντος, πολλές ad hoc συνεδριάσεις εμπειρογνωμόνων, καθώς και συχνές διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι συνεδριάσεις αυτές, που ανέρχονται σε 20-30 ετησίως, παρέχουν τη δυνατότητα ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, συζήτησης προβλημάτων εφαρμογής και αποσαφήνισης της νομοθεσίας. Η Επιτροπή εξέδωσε διάφορα εκτελεστικά μέτρα (αποφάσεις με τη διαδικασία των επιτροπών) που αποσαφηνίζουν τη νομοθεσία, καθώς και μη δεσμευτικά έγγραφα καθοδήγησης, μεταξύ άλλων για τα ΑΗΗE, τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, τις ηλεκτρικές στήλες, την οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα. Παρέχεται σε τακτική βάση νομική ερμηνεία και, εφόσον είναι αναγκαίο, η νομοθεσία αναθεωρείται για να προσαρμοστεί στην πρόοδο της διαχείρισης των αποβλήτων (π.χ. αναθεώρηση της οδηγίας πλαισίου για τα απόβλητα, του κανονισμού για τις μεταφορές αποβλήτων, του καταλόγου αποβλήτων, των στόχων για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, των οδηγιών ΑΗΗΕ και RoHS).

Από το 2007, η Επιτροπή έλαβε πρόσθετα μέτρα για τη βελτίωση της εφαρμογής της νομοθεσίας και, συγκεκριμένα, δρομολόγησε διάφορες δράσεις προώθησης της συμμόρφωσης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται 36 εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης και ανταλλαγής πληροφοριών, η έκδοση καθοδηγητικών εγγράφων τα οποία απευθύνονται στα κράτη μέλη και αφορούν ορισμένα καίρια ζητήματα σχετικά με την κοινοτική νομοθεσία για τα απόβλητα, κοινές δράσεις επιβολής της νομοθεσίας και δραστηριότητες επιθεώρησης στα κράτη μέλη, σε συνεργασία με το δίκτυο IMPEL (δίκτυο της ΕΕ για την εφαρμογή και την επιβολή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας), μία πιλοτική φάση εγκατάστασης ανοικτής γραμμής επικοινωνίας (help-desk) σχετικά με την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας για τα απόβλητα. Οι συναντήσεις με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη συνεχίστηκαν. Διεξάγονται περαιτέρω μελέτες στο πλαίσιο των οποίων εξετάζεται πώς θα αντιμετωπιστούν καλύτερα στο μέλλον τα προβλήματα εφαρμογής της νομοθεσίας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται μία μελέτη σκοπιμότητας με αντικείμενο τη σύσταση ευρωπαϊκού φορέα για την παρακολούθηση και υποστήριξη της εφαρμογής της νομοθεσίας για τα απόβλητα.

13. Συμπεράσματα

Ενώ η κοινοτική νομοθεσία έχει μεταφερθεί αρκούντως ικανοποιητικά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών, έστω και με μεγάλες καθυστερήσεις σε ορισμένες περιπτώσεις, στην πράξη οι συμφωνηθέντες στόχοι για την προστασία του περιβάλλοντος δεν επιτεύχθηκαν σε μεγάλο βαθμό λόγω πλημμελούς επιβολής της. Η τήρηση και η εφαρμογή «σε πραγματικές συνθήκες» της νομοθεσίας για τα απόβλητα κατά την περίοδο 2004 – 2006 που καλύπτει η έκθεση παραμένει μη ικανοποιητική σε πολλά πεδία. Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνει προηγούμενες παρατηρήσεις που είχαν ήδη οδηγήσει την Επιτροπή στην ενίσχυση των προσπαθειών της να βοηθήσει τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την εφαρμογή της νομοθεσίας. Ταυτόχρονα, η ποιότητα των υποβαλλόμενων στοιχείων καθιστά αναγκαία τη βελτίωση των πληροφοριών, με τη δημοσιοποίηση, επί παραδείγματι, δεικτών παρακολούθησης ικανών να διευκολύνουν την εις βάθος διερεύνηση της κατάστασης εφαρμογής, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της νομοθεσίας περί αποβλήτων, σε συμφωνία με την πολιτική της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας.

Όπως κατέδειξαν πολλές υποθέσεις παράβασης, η κατάσταση όσον αφορά την πρακτική εφαρμογή παραμένει κρίσιμη σε σχέση με την οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα, την οδηγία για την υγειονομική ταφή και τον κανονισμό για τις μεταφορές αποβλήτων, απαιτούνται δε συντονισμένες προσπάθειες για να επιτευχθεί ευθυγράμμιση με τη νομοθεσία. Χρειάζονται μέτρα για να καλυφθούν οι σημαντικές ελλείψεις των υποδομών διαχείρισης αποβλήτων και να λυθεί το θέμα των πολυάριθμων παράνομων χώρων υγειονομικής ταφής που λειτουργούν σε ένα μεγάλο αριθμό κρατών μελών καθώς και των πολλαπλών παράνομων μεταφορών αποβλήτων, κυρίως ηλεκτρονικών ειδών και οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Ειδικότερα, συνιστάται να αναληφθούν περισσότερες ενέργειες από τα κράτη μέλη και από το δίκτυο IMPEL, σε συνεργασία με την Επιτροπή, με σκοπό να καλυφθούν τα κενά στην εφαρμογή της οδηγίας για την υγειονομική ταφή. Εξάλλου, δεδομένου ότι διάφορα κράτη μέλη δεν πέτυχαν τους συμφωνηθέντες δεσμευτικούς στόχους στο πλαίσιο των οδηγιών για τα ΑΗΗE, τις συσκευασίες και τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, εξακολούθησαν να εκκρεμούν πολλές διαδικασίες επί παραβάσει.

Μολονότι έχει σημειωθεί πρόοδος σε ορισμένα κράτη μέλη, πολλές χώρες χρειάζεται να καταβάλουν τεράστιες προσπάθειες στον τομέα της εφαρμογής της νομοθεσίας. Ορισμένα από τα αναφερθέντα προβλήματα είναι συνηθέστατα στις χώρες που προσχώρησαν στην Κοινότητα το 2004 και οι οποίες συνεχίζουν να διοχετεύουν το 90% των αποβλήτων τους σε χώρους υγειονομικής ταφής. Χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες για την προσαρμογή των υποδομών διαχείρισης των αποβλήτων στις απαιτήσεις της κοινοτικής νομοθεσίας, και συγκεκριμένα για τη δημιουργία συστημάτων χωριστής συλλογής για τις διάφορες ροές αποβλήτων, την εκπαίδευση των πολιτών, την επένδυση στην προεπεξεργασία των αποβλήτων πριν από την τελική τους διάθεση. Οι προσπάθειες αυτές είναι κρίσιμης σημασίας προκειμένου το γράμμα του νόμου να μετατραπεί σε αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας του ανθρώπου.

[1] Έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού για τις μεταφορές αποβλήτων, COM(2009) 282 τελικό (http://ec.europa.eu/environment/waste/shipments/reports.htm)

[2] Βλέπε: http://ec.europa.eu/environment/waste/elv_index.htm.

[3] European Atlas of Secondary Raw Materials, 2004 Status Quo and Potentials, January 2008, Prognos.

[4] Οδηγία 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα, ΕΕ L 312 της 22.11.2008, σ. 3.

[5] Βλέπε: Έκθεση της Επιτροπής, του 2006, σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 94/62/ΕΚ, SEC(2006) 1579, http://ec.europa.eu/environment/waste/packaging/report.htm.

[6] ΕΕ C 107, της 9.5.2009, σ.1(βλέπε.: http://ec.europa.eu/enterprise/regulation/goods/deposit_systems_en.htm).

[7] Βλέπε: Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, SEC (2008)2876, της 18.11.2008, σ. 12.

[8] ΕΕ L 269, της 21.10.2000, σ. 34.

[9] Βλέπε: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/waste/data/wastestreams/elvs.