[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 29.5.2009

COM(2009) 250 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί όσον αφορά τον έλεγχο της τροφιμογενούς σαλμονέλας στην ΕΕ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί όσον αφορά τον έλεγχο της τροφιμογενούς σαλμονέλας στην ΕΕ

Σκοπός

Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι να ενημερωθούν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί όσον αφορά την εφαρμογή των κοινοτικών διατάξεων που προορίζονται για τον έλεγχο της σαλμονέλας και τα αποτελέσματα από την έκδοση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2160/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Νοεμβρίου 2003, για τον έλεγχο της σαλμονέλας και άλλων συγκεκριμένων τροφιμογενών ζωονοσογόνων παραγόντων[1] και της οδηγίας 2003/99/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Νοεμβρίου 2003, για την παρακολούθηση των ζωονόσων και των ζωονοσογόνων παραγόντων[2]. Επιπλέον, η παρούσα ανακοίνωση καλύπτει άλλες κοινοτικές νομοθετικές πράξεις και δραστηριότητες που αποσκοπούν στο να διασφαλιστεί/βελτιωθεί ο έλεγχος της σαλμονέλας σε όλη την τροφική αλυσίδα.

Εισαγωγή

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ΕΚΠΕΝ) και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΑΑΤ) ανέφερε 151.995 ανθρώπινα κρούσματα σαλμονέλωσης το 2007 στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), αριθμός που αντιπροσωπεύει επίπτωση 31,1 ανά 100.000[3]. Εντούτοις, είναι προφανές ότι ο αριθμός ανθρώπινων κρουσμάτων σαφώς υποεκτιμάται και δηλώνεται πλημμελώς[4].

Μέρος των ανθρώπινων κρουσμάτων που προαναφέρθηκαν εντοπίστηκαν στο πλαίσιο 3.131 τροφιμογενών επιδημιών[5], αριθμός που αντιστοιχεί στο 64,5% του συνολικού αριθμού τροφιμογενών επιδημιών γνωστής προέλευσης. Τα θύματα των επιδημιών σαλμονέλας ανήλθαν σε 22.705, από τα οποία το 14% νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομείο και 23 πέθαναν. Η Salmonella Enteritidis και η Salmonella Typhimurium ήταν υπεύθυνες για το 95% των επιδημιών γνωστού οροτύπου.

Η σαλμονέλωση προκαλείται στον άνθρωπο με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων (στις περισσότερες περιπτώσεις) ή πόσιμου νερού. Τα προϊόντα ζωικής προέλευσης, κυρίως τα αβγά και το κρέας (προϊόντα κρέατος), αναφέρονται ως οι κύριες πηγές τροφίμων, αλλά και τα προϊόντα αρτοποιίας, τα φρούτα, τα λαχανικά και η σοκολάτα έχουν επίσης προκαλέσει επιδημίες σαλμονέλας.

Μια πρόσθετη ανησυχία για τη δημόσια υγεία είναι η ανάπτυξη ανθεκτικών στα αντιμικροβιακά στελεχών σαλμονέλας που προσβάλλουν τον άνθρωπο εξαιτίας της χρήσης αντιμικροβιακών στην εκτροφή των ζώων[6].

Παρακολούθηση της σαλμονέλας

Παρακολούθηση στους ανθρώπους

Η απόφαση 2000/96/ΕΚ της Επιτροπής, της 22ας Δεκεμβρίου 1999, για τις μεταδοτικές ασθένειες που θα καλυφθούν προοδευτικά από το κοινοτικό δίκτυο, δυνάμει της απόφασης 2119/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου[7] θεσπίζει την υποχρεωτική παρακολούθηση της σαλμονέλωσης στον άνθρωπο. Τα στοιχεία αυτά συλλέγονται από το ΕΚΠΕΝ μέσω των δικτύων του στα κράτη μέλη.

Παρακολούθηση των ζωοτροφών, των τροφίμων και των ζώων

Σκοπός της οδηγίας 2003/99/ΕΚ είναι να διασφαλιστεί ότι οι ζωονόσοι, οι ζωονοσογόνοι παράγοντες και η αντοχή τους στα αντιμικροβιακά παρακολουθούνται σωστά και ότι οι τροφιμογενείς επιδημίες αποτελούν αντικείμενο σωστής επιδημιολογικής διερεύνησης. Τα αποτελέσματα της παρακολούθησης των τροφίμων, των ζώων και των ζωοτροφών στα κράτη μέλη υποβάλλονται ηλεκτρονικά στην ΕΑΑΤ.

Η διερεύνηση των τροφιμογενών επιδημιών μαζί με τα σποραδικά κρούσματα που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό των πηγών καθιστά δυνατό τον ορισμό προτεραιοτήτων οι οποίες υποδεικνύουν τις ζωοτροφές και τους πληθυσμούς ζώων που θα πρέπει να εξετάζονται πρώτα στο πλαίσιο των ενεργειών για τον έλεγχο της σαλμονέλας, την ταχύτερη μείωση του κινδύνου για τη δημόσια υγεία και την εξασφάλιση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης. Τόσο το ΕΚΠΕΝ όσο και η ΕΑΑΤ διαθέτουν σημαντικούς πόρους για την ανάπτυξη εργαλείων και συστάσεων προκειμένου να βελτιωθεί η εν λόγω διερεύνηση.

Τα στοιχεία σχετικά με τις ζωοτροφές, τα ζώα, τα τρόφιμα και τους ανθρώπους παρουσιάζονται από την ΕΑΑΤ στην ετήσια κοινοτική συνοπτική της έκθεση σχετικά με τις ζωονόσους. Επιπλέον, το πάνελ της ΕΑΑΤ για τους βιολογικούς κινδύνους αναλύει την έκθεση και εκδίδει συστάσεις για τη βελτίωση της παρακολούθησης και την εξέταση μέτρων προς λήψη.

Η παρακολούθηση της σαλμονέλας εναρμονίστηκε προοδευτικά με κοινά πρωτόκολλα δειγματοληψίας και αναλυτικές μεθόδους, που παρατίθενται στις βασικές μελέτες και στα προγράμματα ελέγχου (βλ. σημείο 5) στην περίπτωση των ζωντανών ζώων, και με κοινά μικροβιολογικά κριτήρια στην περίπτωση των ζωοτροφών (βλ. σημείο 6.2). Ως συνέπεια, τα στοιχεία σχετικά με τον επιπολασμό κατέστησαν συγκρίσιμα μεταξύ των κρατών μελών και μπορούν να πραγματοποιούνται εκτιμήσεις κινδύνου σε κοινοτικό επίπεδο.

Δημιουργήθηκε το κοινοτικό εργαστήριο αναφοράς για τη σαλμονέλα, το οποίο συντονίζει ένα δίκτυο εθνικών εργαστηρίων αναφοράς για τη βελτίωση της μεθοδολογίας δοκιμών και την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας εργαστηριακών αναλύσεων σε όλα τα κράτη μέλη.

Δράση : Πρέπει να ενθαρρυνθεί η έρευνα ή να βελτιωθεί η παρακολούθηση στον άνθρωπο, για να εξασφαλιστεί καλύτερη εκτίμηση του πραγματικού επιπολασμού της σαλμονέλωσης στον άνθρωπο και να συγκριθούν καλύτερα οι επιπολασμοί μεταξύ κρατών μελών και, αν είναι δυνατόν, τρίτων χωρών.

Ελεγχος της σαλμονέλας στις ζωοτροφές

Οι μεταποιημένες ζωικές πρωτεΐνες πρέπει να συμμορφώνονται με το κριτήριο για τη σαλμονέλα το οποίο προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1774/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 3ης Οκτωβρίου 2002 για τον καθορισμό υγειονομικών κανόνων σχετικά με τα ζωικά υποπροϊόντα που δεν προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο[8].

Βρέθηκε επίσης σαλμονέλα σε σημαντικό αριθμό φυτικών υλικών ζωοτροφών, όπως το χονδράλευρο σόγιας και το χονδράλευρο κράμβης3. Συνεπώς, τα μέτρα που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 183/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Ιανουαρίου 2005, περί καθορισμού των απαιτήσεων για την υγιεινή των ζωοτροφών[9], συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος HACCP, είναι πολύ σημαντικά για την πρόληψη ή τον περιορισμό της επιμόλυνσης με σαλμονέλα κατά τη διάρκεια της μεταφοράς, της αποθήκευσης και της επεξεργασίας των υλικών των ζωοτροφών.

Τον Ιούνιο του 2008 το πάνελ της ΕΑΑΤ για τους βιολογικούς κινδύνους εξέδωσε γνώμη σχετικά με την εκτίμηση του μικροβιολογικού κινδύνου στις ζωοτροφές για τα ζώα παραγωγής τροφίμων. Στην εν λόγω γνώμη συνιστάται ο καθορισμός κριτηρίων για τη σαλμονέλα στις (φυτικές) ζωοτροφές, για να προλαμβάνονται οι λοιμώξεις των ζώων.

Δράση : Εξέταση ενδεχόμενου καθορισμού κριτηρίων για τη σαλμονέλα στις ζωοτροφές. Ανταλλάσσονται ήδη απόψεις με τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερομένους.

Ελεγχος της σαλμονέλας στους πληθυσμούς ζώων

Σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2160/2003, θεσπίζονται κοινοτικοί στόχοι για τη μείωση του επιπολασμού της σαλμονέλας στους πληθυσμούς πουλερικών και χοίρων. Για κάθε πληθυσμό ακολουθείται παρόμοια προσέγγιση:

( Δρομολογήθηκαν βασικές μελέτες σχετικά με τον επιπολασμό της σαλμονέλας, σύμφωνα με την οδηγία 2003/99/ΕΚ, λίγους μήνες μετά την προσχώρηση των δέκα νέων κρατών μελών το 2004. Κατ’ αυτό τον τρόπο συλλέχθηκαν συγκρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τις όρνιθες ωοπαραγωγής και τα κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής στα 25 κράτη μέλη. Τα αποτελέσματα των βασικών μελετών σχετικά με τις γαλοπούλες και τους χοίρους σφαγής στα 27 κράτη μέλη ήταν διαθέσιμα το πρώτο εξάμηνο του 2008. Το 2008 πραγματοποιήθηκε επίσης μια βασική μελέτη σχετικά με τη σαλμονέλα στους χοίρους αναπαραγωγής.

( Στους πληθυσμούς πουλερικών, οι βασικές μελέτες παρέχουν τον επιπολασμό αναφοράς για τον καθορισμό στόχου μείωσης για τη σαλμονέλα, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2160/2003. Επίσης, επιτρέπουν την ανάλυση των παραγόντων κινδύνου, προκειμένου να αναπτυχθούν προγράμματα ελέγχου. Τέλος, έχουν ενθαρρύνει τα κράτη μέλη με υψηλό επιπολασμό να εντείνουν τη δράση τους πριν η Κοινότητα επιβάλει απαιτήσεις.

( Στους πληθυσμούς χοίρων, οι βασικές μελέτες παρέχουν πληροφορίες για την πραγματοποίηση ανάλυσης κόστους/οφέλους πριν από τη χρησιμοποίηση των στοιχείων ως επιπολασμό αναφοράς για τον καθορισμό στόχου μείωσης. Επιπλέον, απαιτείται ποσοτική εκτίμηση του κινδύνου από την ΕΑΑΤ για την εν λόγω ανάλυση κόστους/οφέλους. Οι πληθυσμοί πουλερικών εξαιρέθηκαν από αυτές τις αναλύσεις κόστους/οφέλους.

( Τα εθνικά προγράμματα ελέγχου υποβάλλονται από τα κράτη μέλη και τις τρίτες χώρες στην Επιτροπή για έγκριση κάθε φορά που συμφωνείται στόχος για μείωση.

( Τα προγράμματα ελέγχου, συμπεριλαμβανομένης της εναρμονισμένης παρακολούθησης του πληθυσμού, εφαρμόζονται μετά την έγκρισή τους και, σε κάθε περίπτωση, εντός 18 μηνών από τον καθορισμό στόχου για μείωση. Η διάθεση ζωντανών ζώων και αβγών στην αγορά περιορίζεται αν δεν έχουν υποβληθεί ή εγκριθεί τα προγράμματα ελέγχου ή αν έχουν εντοπισθεί ορισμένοι ορότυποι σαλμονέλας.

Εκτροφή ορνίθων του είδους Gallus gallus

Με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1003/2005 της Επιτροπής, της 30ής Ιουνίου 2005, για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2160/2003[10] ορίστηκε ένας στόχος μείωσης για τη σαλμονέλα στα σμήνη ορνίθων αναπαραγωγής. Μέχρι το τέλος του 2009, ένα ανώτατο όριο 1% των ενήλικων σμηνών ορνίθων αναπαραγωγής μπορεί να έχουν μολυνθεί με έναν από τους πέντε κύριους οροτύπους.

Aπό την έναρξη των εθνικών προγραμμάτων ελέγχου την 1η Ιανουαρίου 2007 απαιτήθηκε από τα κράτη μέλη να προβαίνουν σε δειγματοληψία όλων των σμηνών ή εκκολαπτηρίων με μια εναρμονισμένη μέθοδο. Αν ανιχνευθεί Salmonella Enteritidis ή Salmonella Typhimurium , τα αβγά επώασης μπορεί να πάψουν να παράγονται και οι όρνιθες θανατώνονται ή σφάζονται με ασφαλή τρόπο. Το 2007 το 1,2% ή λιγότερα σμήνη στα περισσότερα κράτη μέλη ήταν ακόμη μολυσμένα με τους πέντε κύριους οροτύπους, έχοντας επιτύχει ή σχεδόν επιτύχει το στόχο. Σε πέντε κράτη μέλη το ποσοστό μολυσμένων σμηνών εξακολουθούσε να είναι μεταξύ 4,2 και 15,4%.

Από την έκδοση της απόφασης 2007/843/ΕΚ της Επιτροπής, της 11ης Δεκεμβρίου 2007, για την έγκριση των προγραμμάτων ελέγχου της σαλμονέλας στα σμήνη αναπαραγωγής του είδους Gallus gallus σε ορισμένες τρίτες χώρες[11], οι εισαγωγές αβγών επώασης και ζωντανών πουλερικών αναπαραγωγής επιτρέπονται μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, την Κροατία, την Τυνησία και το Ισραήλ, οι οποίες είναι οι μόνες χώρες που έχουν υποβάλει πρόγραμμα ελέγχου της σαλμονέλας ισοδύναμο με τις διατάξεις της ΕΕ.

Όρνιθες ωοπαραγωγής

Στη βασική μελέτη υπογραμμίστηκαν οι κύριες διαφορές του επιπολασμού στα σμήνη ορνίθων ωοπαραγωγής, διαπιστώνοντας την ύπαρξη σμηνών θετικών στη σαλμονέλα σε ποσοστό από 0 έως άνω του 50%. Λόγω αυτής της διακύμανσης και του υψηλού επιπολασμού σε ορισμένα κράτη μέλη, η Επιτροπή αποφάσισε να ορίσει στόχο μείωσης με βάση το προηγούμενο έτος, έως ότου ο επιπολασμός μειωθεί σε ποσοστό κάτω του 2% [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1168/2006[12]].

Το πρόγραμμα ελέγχου της σαλμονέλας στα σμήνη ορνίθων ωοπαραγωγής ξεκίνησε σε όλα τα κράτη μέλη την 1η Φεβρουαρίου 2008 το αργότερο, συμπεριλαμβανομένης της εναρμονισμένης παρακολούθησης σε όλα τα σμήνη κάθε 15 εβδομάδες.

Επιπλέον, η Επιτροπή θέσπισε μέτρα [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1237/2007 της Επιτροπής [13]] για τον περιορισμό της διάθεσης επιτραπέζιων αβγών στην αγορά:

- από την 1η Νοεμβρίου 2007 στην περίπτωση κατά την οποία το σμήνος είναι η πηγή επιδημιών σαλμονέλας στον άνθρωπο

- από την 1η Ιανουαρίου 2009 εάν δεν αποδεικνύεται από την παρακολούθηση η απουσία Salmonella Enteritidis ή Salmonella Typhimurium .

Με βάση την υποβολή και την έγκριση ισοδύναμων προγραμμάτων ελέγχου, μόνο η Ελβετία και Κροατία επιτρέπεται να εξάγουν επιτραπέζια αβγά στην ΕΕ. Μόνο οι δύο αυτές χώρες και οι Ηνωμένες Πολιτείες επιτρέπεται να εξάγουν ζωντανά πουλερικά ωοπαραγωγής.

Κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής

Τον Οκτώβριο του 2005 και το Σεπτέμβριο του 2006 διενεργήθηκε στα κράτη μέλη βασική μελέτη σχετικά με τα σμήνη κοτόπουλων κρεατοπαραγωγής. Σε κοινοτικό επίπεδο, το 23,7% των σμηνών που υποβλήθηκαν σε δοκιμή ήταν θετικά στη σαλμονέλα.

Κατά συνέπεια, ορίστηκε, με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 646/2007 της Επιτροπής της 12ης Ιουνίου[14], στόχος μείωσης για τη Salmonella Enteritidis και τη Salmonella Typhimurium σε 1% ή λιγότερο των σμηνών που εξακολουθούν να είναι μολυσμένα.

Τα προγράμματα ελέγχου της σαλμονέλας για τα σμήνη ή τα κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής ξεκίνησαν σε όλα τα κράτη μέλη την 1η Ιανουαρίου 2009 το αργότερο και περιλαμβάνουν παρακολούθηση όλων των σμηνών, πριν τα κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής σταλούν για σφαγή.

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2160/2003, η σαλμονέλα πρέπει «να απουσιάζει σε 25 γραμμάρια» νωπού κρέατος πουλερικών από το τέλος του 2010 και μετά, αλλά πρέπει να θεσπιστούν ακόμη λεπτομερείς κανόνες από την Επιτροπή.

Ισοδύναμες εγγυήσεις για τις εξαγωγές πουλερικών σφαγής παρασχέθηκαν μόνο από την Ελβετία. Οι νεοσσοί μίας ημέρας μπορούν να εξάγονται στην ΕΕ μόνο από την Ελβετία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Δράση : Η Επιτροπή θα θεσπίσει λεπτομερείς κανόνες σχετικά με το κριτήριο ασφάλειας των τροφίμων όσον αφορά τη σαλμονέλα για το νωπό κρέας πουλερικών πριν από το τέλος του έτους, συμπεριλαμβανομένων ελάχιστων συχνοτήτων δειγματοληψίας, εναρμονισμένων προγραμμάτων δειγματοληψίας και αναλυτικών μεθόδων. Η αξιολόγηση των ισοδύναμων εγγυήσεων των τρίτων χωρών από τις οποίες επιτρέπονται επί του παρόντος οι εξαγωγές νωπού κρέατος πουλερικών θα διενεργηθεί μόλις συμφωνηθούν οι λεπτομέρειες για το εμπόριο νωπού κρέατος πουλερικών στην ΕΕ.

Γαλοπούλες

Μεταξύ Οκτωβρίου του 2006 και Σεπτεμβρίου του 2007 διενεργήθηκε σε κάθε κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένων της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, μια βασική μελέτη σχετικά με τις γαλοπούλες. Η Κοινότητα παρατήρησε ότι ο επιπολασμός των θετικών στη σαλμονέλα σμηνών ήταν 13,6% στις γαλοπούλες αναπαραγωγής και 30,7% στις γαλοπούλες κρεατοπαραγωγής.

Με βάση τα αποτελέσματα της βασικής μελέτης, ορίστηκε, με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 584/2008 της Επιτροπής της 20ής Ιουνίου 2008[15], στόχος μείωσης για τη Salmonella Enteritidis και τη Salmonella Typhimurium σε 1% ή λιγότερο των σμηνών που εξακολουθούν να είναι μολυσμένα.

Η Επιτροπή αξιολογεί ήδη τα εθνικά προγράμματα ελέγχου που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη και τις τρίτες χώρες. Τα προγράμματα ελέγχου θα εφαρμοστούν από τις αρχές του 2010.

Το κριτήριο ασφάλειας των τροφίμων για το νωπό κρέας πουλερικών θα εφαρμοστεί στο κρέας γαλοπούλας επιπλέον του κρέατος κοτόπουλων κρεατοπαραγωγής από το τέλος του 2010.

Δράση : Αξιολόγηση και πιθανή έγκριση των προγραμμάτων ελέγχου των κρατών μελών και των τρίτων χωρών πριν από το τέλος του 2009.

Χοίροι σφαγής

Μεταξύ Οκτωβρίου του 2006 και Σεπτεμβρίου του 2007 διενεργήθηκε σε κάθε κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένων της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, μια βασική μελέτη σχετικά με τους χοίρους σφαγής. Σε κοινοτικό επίπεδο, το 10,3% των χοίρους σφαγής που υποβλήθηκαν σε δοκιμή ήταν θετικοί στη σαλμονέλα.

Η Επιτροπή διενεργεί ανάλυση κόστους/οφέλους, όπως απαιτείται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2160/2003, πριν καθορίσει κοινοτικό στόχο. Η εν λόγω ανάλυση περιλαμβάνει ποσοτική εκτίμηση των παραγόντων κινδύνου και των επιλογών μετριασμού, καθώς και εκτίμηση του οφέλους για την υγεία του ανθρώπου. Διενεργείται σε στενή συνεργασία με την ΕΑΑΤ και πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα του 2010.

Δράση : Θα καθοριστεί στόχος μείωσης μόλις ολοκληρωθεί η ανάλυση κόστους/οφέλους. Παρά την καθυστέρηση στον καθορισμό του στόχου μείωσης, λόγω της ανάγκης συλλογής συγκρίσιμων στοιχείων σχετικά με τον επιπολασμό στα 27 κράτη μέλη και της απαίτησης ανάλυσης κόστους/οφέλους, το ισχύον νομικό πλαίσιο, ιδίως οι υγειονομικοί κανονισμοί (βλ. σημείο 6.1) και ο κανονισμός περί μικροβιολογικών κριτηρίων για τα τρόφιμα (βλ. σημείο 6.2), ήδη προβλέπει υψηλό επίπεδο ασφάλειας των τροφίμων.

Χοίροι αναπαραγωγής

Από τον Ιανουάριο έως το Δεκέμβριο του 2008 διενεργήθηκε βασική μελέτη σχετικά με τους χοίρους αναπαραγωγής και στα 27 κράτη μέλη. Η Επιτροπή θα διενεργήσει ανάλυση κόστους/οφέλους παρόμοια με εκείνη των χοίρων σφαγής, πριν καθορίσει κοινοτικό στόχο. Η ανάλυση αυτή περιλαμβάνει ποσοτική εκτίμηση των παραγόντων κινδύνου και των επιλογών μετριασμού, καθώς και εκτίμηση του οφέλους από τη μείωση της σαλμονέλας στους χοίρους πάχυνσης. Διενεργείται σε στενή συνεργασία με την ΕΑΑΤ και πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2010.

Δράση : Ο καθορισμός στόχου μείωσης για τη σαλμονέλα στους χοίρους αναπαραγωγής θα εξεταστεί αμέσως μετά την ανάλυση κόστους/οφέλους, δηλαδή μετά την ημερομηνία που καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2160/2003.

Ελεγχος της σαλμονέλας στις ζωοτροφές

Υγειονομικοί κανονισμοί

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 852/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για την υγιεινή των τροφίμων[16] θεσπίζει γενικούς κανόνες για τους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων όσον αφορά την υγιεινή των τροφίμων. Διασφαλίζει την ασφάλεια των τροφίμων σε όλη την τροφική αλυσίδα, με την εφαρμογή διαδικασιών που βασίζονται στη HACCP και στην ορθή πρακτική σχετικά με την υγιεινή.

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 853/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον καθορισμό ειδικών κανόνων υγιεινής για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης[17] συμπληρώνει τους κανόνες που θεσπίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 852/2004 όσον αφορά τα μη μεταποιημένα και τα μεταποιημένα προϊόντα ζωικής προέλευσης. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 854/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον καθορισμό ειδικών διατάξεων για την οργάνωση των επίσημων ελέγχων στα προϊόντα ζωικής προέλευσης που προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο[18] διασφαλίζει τη σωστή εφαρμογή του.

Οι κανονισμοί αυτοί προβλέπουν ένα γενικό πλαίσιο όρων υγιεινής που περιορίζουν την παρουσία σαλμονέλας στα τρόφιμα. Καταρτίζεται ήδη έκθεση για την αξιολόγηση της εφαρμογής των κανονισμών.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2073/2005 περί μικροβιολογικών κριτηρίων για τα τρόφιμα

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2073/2005 της Επιτροπής της 15ης Νοεμβρίου 2005[19] θεσπίζει μικροβιολογικά κριτήρια για ορισμένους μικροοργανισμούς και τους κανόνες εφαρμογής τους οποίους πρέπει να τηρούν οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίμων.

Ο κανονισμός θεσπίζει κριτήρια ασφάλειας των τροφίμων για τη σαλμονέλα σε 18 ομάδες τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των κιμάδων και των παρασκευασμάτων κρέατος, του μηχανικώς διαχωρισμένου κρέατος, των προϊόντων αβγών, του παγωτού και των αποξηραμένων βρεφικών τροφών. Τα κριτήρια αυτά καθορίζουν το βαθμό αποδοχής των τροφών που διατίθενται στην αγορά.

Επίσης θεσπίζονται στον κανονισμό κριτήρια υγιεινής της μεταποίησης για τη σαλμονέλα όσον αφορά τα κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής, τις γαλοπούλες, τους χοίρους, τα βοοειδή, τα αιγοπρόβατα και τους ίππους. Τα εν λόγω κριτήρια καθορίζουν μια ενδεικτική τιμή, πάνω από την οποία απαιτείται διορθωτική δράση, προκειμένου να διατηρηθεί η υγιεινή κατά τη διάρκεια της μεταποίησης.

Ελεγχοσ της αντοχησ της σαλμονελασ στα αντιοβιοτικα

Εντός της ΕΕ

Η ΕΑΑΤ ανέφερε ότι τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά απομονωθέντα ανθρώπεια στελέχη σαλμονέλας παρουσιάζουν αύξουσα τάση[20].

Η αντοχή στα αντιβιοτικά στελεχών σαλμονέλας που έχουν απομονωθεί από χοίρους και βοοειδή, και σε κάποιο βαθμό από κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής, μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με την αντοχή των ανθρώπειων στελεχών. Αυτό καταδεικνύει σαφώς την παρουσία μιας δεξαμενής ανθεκτικών στα αντιβιοτικά απομονωθέντων στελεχών σαλμονέλας στα εκτρεφόμενα ζώα και στα τρόφιμα που παράγονται από αυτά.

Από την 1η Ιανουαρίου 2006 απαγορεύεται στην ΕΕ η χρήση αντιβιοτικών ως προσθέτων στις ζωοτροφές, πλην των κοκκιδιοστατικών και των ιστομοναδοστατικών. Επιπλέον, τα αντιβιοτικά δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται ως ειδική μέθοδος ελέγχου της σαλμονέλας στα πουλερικά, εκτός από ειδικές περιπτώσεις οι οποίες καθορίζονται σαφώς στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1177/2006 της 1ης Αυγούστου 2006[21]. Λαμβανομένης υπόψη αυτής της απαγόρευσης, τα προγράμματα ελέγχου για τη μείωση της σαλμονέλας στους πληθυσμούς εκτρεφόμενων ζώων ενδέχεται να είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να μειωθεί η αντοχή της σαλμονέλας στα αντιβιοτικά.

Για να λάβει συγκρίσιμες πληροφορίες από κάθε κράτος μέλος, η Επιτροπή θέσπισε εναρμονισμένους κανόνες σχετικά με την παρακολούθηση της αντοχής απομονωθέντων στελεχών σαλμονέλας[22].

Επιπλέον, συστάθηκαν ένα κοινοτικό εργαστήριο αναφοράς και ένα δίκτυο εθνικών εργαστηρίων αναφοράς για τη μικροβιακή αντοχή[23], με σκοπό τη βελτίωση της μεθοδολογίας των δοκιμών και τη διασφάλιση υψηλής ποιότητας εργαστηριακών αναλύσεων σε όλα τα κράτη μέλη.

Η Επιτροπή ζήτησε από τους σχετικούς επιστημονικούς οργανισμούς SCENIHR[24], ΕΑΑΤ, EMEA[25] και ΕΚΠΕΝ να εκτιμήσουν τον κίνδυνο που εμπεριέχει η αντοχή ζωονοσογόνων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της σαλμονέλας , στα αντιοβιοτικά.

Δράση : Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την εκτίμηση κινδύνου των SCENIHR/ΕΑΑΤ/EMEA/ΕΚΠΕΝ προκειμένου να εξετάσει κατάλληλες επιλογές, εάν χρειαστεί.

Σε διεθνές επίπεδο

Από το 2007 η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ηγείται όσον αφορά την ανάπτυξη διαχειριστικών επιλογών στο πλαίσιο μιας ad hoc διακυβερνητικής Task Force σχετικά με τη μικροβιακή αντοχή, η οποία συστάθηκε από την επιτροπή Codex Alimentarius των FAO/ΠΟΥ. Οι προκαταρκτικές εργασίες του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων (OIE) παρακολουθούνται πολύ στενά.

Δράση : Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει τη θέσπιση κατευθυντήριων γραμμών Codex για τη μικροβιακή αντοχή έως το 2011.

Ειδικές εγγυήσεις

Κατά την προσχώρηση της Φινλανδίας και της Σουηδίας, τους χορηγήθηκαν ειδικές εγγυήσεις όσον αφορά τη σαλμονέλα. Τα άλλα κράτη μέλη που επιθυμούν να αποστείλουν κρέας και αβγά στη Φινλανδία και τη Σουηδία πρέπει να αποδείξουν ότι τα προϊόντα τους δεν περιέχουν σαλμονέλα, ακολουθώντας ένα αυστηρό πρωτόκολλο δειγματοληψίας. Ο λόγος χορήγησης ειδικών εγγυήσεων ήταν η ευνοϊκή επιδημιολογική κατάσταση στη Φινλανδία και τη Σουηδία και τα αυστηρά μέτρα που εφαρμόζουν στα προγράμματα ελέγχου τους.

Οιοδήποτε κράτος μέλος ή οιαδήποτε περιφέρεια κράτους μέλους που έχει πρόγραμμα ελέγχου αναγνωρισμένο ως ισοδύναμο με εκείνα που εγκρίθηκαν για τη Φινλανδία και τη Σουηδία μπορεί να λάβει τις ίδιες ειδικές εγγυήσεις.

Η Δανία υπέβαλε το 2007 αίτηση για ειδικές εγγυήσεις όσον αφορά τη σαλμονέλα στα κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής και στα αβγά, παρόμοιες με τις εγγυήσεις που χορηγήθηκαν στη Φινλανδία και τη Σουηδία. Εντούτοις, ο επιπολασμός της σαλμονέλας στη Δανία δεν θεωρούνταν ακόμη επαρκώς χαμηλός ώστε να τύχει της υποστήριξης της πλειονότητας των κρατών μελών.

Δράση : Η Επιτροπή θα επανεξετάσει το ζήτημα των ειδικών εγγυήσεων για τη Δανία, όταν ο επιπολασμός θα έχει μειωθεί περισσότερο, και θα εξακολουθήσει να αξιολογεί τις αιτήσεις των κρατών μελών να λάβουν ειδικές εγγυήσεις.

Κατάρτιση σχετικά με τον έλεγχο των ζωονόσων

Το 2007, όπως και το 2008, διοργανώθηκαν πέντε τετραήμερα σεμινάρια κατάρτισης σχετικά με την παρακολούθηση και τον έλεγχο των ζωονόσων στο πλαίσιο του προγράμματος «Καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα». Ο έλεγχος της σαλμονέλας ήταν το κύριο θέμα κατά τη διάρκεια της εν λόγω κατάρτισης. Στόχος των σεμιναρίων ήταν:

- περίπου 200 συμμετέχοντες από τις αρμόδιες αρχές να εφοδιαστούν με επαρκείς γνώσεις, ώστε να σχεδιάσουν ή να αναπροσαρμόσουν τα εθνικά προγράμματα/σχέδια για τον έλεγχο των ζωονόσων σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ·

- να γίνουν οι αποφάσεις συνεκτικές με τις προσδοκίες της ΕΕ, στο πλαίσιο της παρακολούθησης και του ελέγχου των ζωονόσων, καθώς και της εφαρμογής μικροβιολογικών κριτηρίων στα τρόφιμα.

Η κατάρτιση θα επαναληφθεί το 2009 και το 2010 για άλλους συμμετέχοντες.

Γενικότερη κατάρτιση σχετικά με την εφαρμογή της HACCP διοργανώθηκε το 2006, το 2007 και το 2008, προσελκύοντας πάνω από 1.100 συμμετέχοντες από τα κράτη μέλη και από 15 χώρες εκτός ΕΕ.

Συνεδρίαση της TASK FORCE για τον έλεγχο της σαλμονέλας

Η Επιτροπή δημιούργησε μια Task Force για τον έλεγχο και την εκρίζωση των νοσημάτων των ζώων, προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη καθώς και η σχέση κόστους/οφέλους των προγραμμάτων ελέγχου που συγχρηματοδοτούνται από την Κοινότητα, όπως εκείνα για τη σαλμονέλα.

Μεταξύ Σεπτεμβρίου 2007 και Μαρτίου 2009 διοργανώθηκαν τέσσερις περιφερειακές συνεδριάσεις ειδικά για την εξέταση του ελέγχου της σαλμονέλας. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη που ήταν παρόντα εξέτασαν τα εθνικά προγράμματα ελέγχου για τα πουλερικά, μοιράστηκαν τις εμπειρίες όσον αφορά την εφαρμογή τους και προσδιόρισαν τους τομείς στους οποίους απαιτούνται περαιτέρω δράσεις.

Δράση : Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να διοργανώνει ειδικές ad hoc συνεδριάσεις για τα κράτη μέλη με εγκεκριμένα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα ελέγχου της σαλμονέλας.

Κοινοτική συγχρηματοδότηση των προγραμμάτων ελέγχου της σαλμονέλας

Στο πλαίσιο της απόφασης 90/424/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 1990 σχετικά με ορισμένες δαπάνες στον κτηνιατρικό τομέα[26], μπορούν να συγχρηματοδοτούνται από την Κοινότητα τα προγράμματα ελέγχου της ζωονοσογόνου σαλμονέλας.

Για το 2008, είκοσι κράτη μέλη έχουν υποβάλει προγράμματα ελέγχου της σαλμονέλας για σμήνη ορνίθων ωοπαραγωγής του είδους Gallus gallus , τα οποία θεωρήθηκαν επιλέξιμα για συγχρηματοδότηση, και 19 κράτη μέλη έλαβαν κοινοτική χρηματοδοτική στήριξη για την εφαρμογή του προγράμματός τους ελέγχου της σαλμονέλας στα σμήνη αναπαραγωγής πουλερικών. Τα μέτρα που συγχρηματοδοτήθηκαν από την Κοινότητα περιλαμβάνουν τις δαπάνες των αρχών του κράτους μέλους για βακτηριολογικές δοκιμές, για την αγορά εμβολίων, καθώς και την αντιστάθμιση για την καταστροφή σμηνών. Η συνολική κοινοτική χρηματοδότηση που διατέθηκε για τον έλεγχο της σαλμονέλας για το 2008 ανήλθε σε 29.935.000 ευρώ.

Για το 2009, 20 κράτη μέλη υπέβαλαν προγράμματα ελέγχου της σαλμονέλας στα σμήνη αναπαραγωγής του είδους Gallus gallus , ελήφθησαν 22 αιτήσεις συγχρηματοδότησης προγραμμάτων ελέγχου στις όρνιθες ωοπαραγωγής είδους Gallus gallus , και 16 κράτη μέλη υπέβαλαν αίτηση χρηματοδότησης για την εφαρμογή των προγραμμάτων τους ελέγχου της σαλμονέλας στα κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής.

Το 2009, το κόστος της ανάλυσης για την επαλήθευση της αποτελεσματικότητας της χρήσης απολυμαντικών θεωρείται επιλέξιμο για πρώτη φορά.

Συμμετοχή των ενδιαφερομένων

Η κοινοτική νομοθεσία σχετικά με τον έλεγχο της σαλμονέλας έχει ως σκοπό την αύξηση της ασφάλειας των τροφίμων για τους καταναλωτές. Μπορεί επίσης να συμβάλει ώστε να βελτιωθεί η θέση των ευρωπαίων παραγωγών τροφίμων στο διεθνές εμπόριο, δεδομένου ότι ορισμένες χώρες εισαγωγής δίνουν μεγάλη προσοχή στην παρουσία σαλμονέλας στα τρόφιμα και πολλές τρέχουσες χώρες εξαγωγής μπορεί να δυσκολεύονται να εκπληρώσουν τις αυστηρές απαιτήσεις της ΕΕ.

Εντούτοις, στην αρχή ενός προγράμματος ελέγχου, όταν ο επιπολασμός είναι ακόμη σχετικά υψηλός, δεν πρέπει να υποτιμώνται ο κοινωνικός και ο οικονομικός αντίκτυπος των μέτρων. Συνεπώς, η προθυμία των ενδιαφερομένων να συνεργαστούν στο πρόγραμμα ελέγχου είναι ουσιαστική για τη σωστή και επιτυχή εφαρμογή του.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή είναι ευχαριστημένη λόγω του ότι οι ενδιαφερόμενοι αναπτύσσουν κοινοτικούς οδηγούς ορθής υγιεινής πρακτικής. Ειδικότερα:

- Η Επιτροπή των Επαγγελματικών Γεωργικών Οργανώσεων της ΕΕ και η Γενική Συνομοσπονδία των Γεωργικών Συνεταιρισμών της ΕΕ (COPA/COGECA), καθώς και η Ευρωπαϊκή Ένωση χονδρικού εμπορίου αβγών, προϊόντων με βάση τα αβγά, πουλερικών και θηραμάτων (EUWEP) συμφώνησαν να καταρτίσουν έναν κοινοτικό οδηγό ορθής πρακτικής για την υγιεινή στα σμήνη ορνίθων ωοπαραγωγής·

- Οι COPA/COGECA και η Ένωση των Μεταποιητών Πουλερικών και του Εμπορίου Πουλερικών της ΕΕ (AVEC) συμφώνησαν να καταρτίσουν έναν κοινοτικό οδηγό ορθής πρακτικής για την υγιεινή στα σμήνη κοτόπουλων κρεατοπαραγωγής και στο σφαγείο.

Και οι δύο οδηγοί επικεντρώνονται στον έλεγχο της σαλμονέλας.

Δράση : Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να ενθαρρύνει τους εμπλεκόμενους ενδιαφερομένους να αναπτύσσουν οδηγούς ορθής υγιεινής πρακτικής, ιδίως όσον αφορά την παραγωγή χοιρινού κρέατος.

Ερευνητικές δραστηριότητες

Σημαντικός αριθμός πρωτοβουλιών με στόχο τη σαλμονέλα και τη μικροβιακή αντοχή δρομολογήθηκαν και στηρίχθηκαν από την Επιτροπή στο πλαίσιο του 6ου και του 7ου ερευνητικού προγράμματος-πλαισίου (ΠΠ). Για παράδειγμα, το δίκτυο αριστείας MEDVETNET του ΠΠ6 επικεντρώνεται στην πρόληψη και τον έλεγχο των (κυρίως τροφιμογενών) ζωονόσων. Θα ήταν ίσως χρήσιμη η διατλαντική επιστημονική συνεργασία σχετικά με τις βέλτιστες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση των ζωονόσων.

Συμπεράσματα

Η τρέχουσα εστίαση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2160/2003 είναι στον έλεγχο της σαλμονέλας στην πρωτογενή παραγωγή πουλερικών και χοίρων. Η Επιτροπή έχει θέσει με επιτυχία στόχους μείωσης για τη σαλμονέλα, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας. Μόνο στην περίπτωση των χοίρων υπάρχει σημαντική καθυστέρηση όσον αφορά τον καθορισμό στόχου, λόγω της ανάγκης συλλογής συγκρίσιμων στοιχείων σχετικά με τον επιπολασμό και από τα 27 κράτη μέλη και της απαίτησης διενέργειας ανάλυσης κόστους/οφέλους. Μια πλήρης ανάλυση κόστους/οφέλους θεωρείται αναγκαία πριν από τον καθορισμό στόχου μείωσης για τους χοίρους, επειδή η μείωση αυτή δεν είναι προφανής με βάση τα τρέχοντα επιστημονικά στοιχεία και τις εμπειρίες ορισμένων κρατών μελών.

Η Επιτροπή δεν περιορίστηκε στη θέσπιση διατάξεων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2160/2003, αλλά πήρε την πρωτοβουλία για πρόσθετες δράσεις που απαιτούνται για την αύξηση των πιθανοτήτων επιτυχίας της προσέγγισής της, για παράδειγμα:

( παρέχοντας κατάρτιση στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών και των τρίτων χωρών·

( πείθοντας τις ενδιαφερόμενες ευρωπαϊκές οργανώσεις να συμμετάσχουν ενεργά·

( παρέχοντας χρηματοδοτική στήριξη στα κράτη μέλη.

Ο έλεγχος της σαλμονέλας ενσωματώθηκε επίσης σε μια ευρεία προσέγγιση ελέγχου των παθογόνων οργανισμών σε όλη την τροφική αλυσίδα, σύμφωνα με την προσέγγιση της Επιτροπής «από το αγρόκτημα στο τραπέζι» και λαμβανομένων υπόψη των πιθανών αρνητικών παρενεργειών, όπως η αύξηση της μικροβιακής αντοχής.

Η Επιτροπή ενίσχυσε την παρακολούθηση της σαλμονέλας για να ελέγξει τα αποτελέσματα των προσπαθειών της και των προσπαθειών των κρατών μελών, συλλέγοντας τις τιμές αναφοράς στις βασικές μελέτες, δικτυώνοντας τα εργαστήρια και εναρμονίζοντας το πρωτόκολλο δειγματοληψίας.

Από την έκδοση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2160/2003 σχετικά με τον έλεγχο των ζωονόσων, η ευαισθητοποίηση και τα κίνητρα των αρμόδιων αρχών και των ενδιαφερομένων να αντιμετωπίσουν τη σαλμονέλα αυξήθηκαν σημαντικά, συχνά ενεργώντας πριν οι κοινοτικές διατάξεις καταστούν υποχρεωτικές. Ο αντίκτυπος στη δημόσια υγεία φαίνεται ήδη στην τάση της σαλμονέλωσης στον άνθρωπο από το 2004 έως το 2007 στο σχήμα 1. Επιπλέον, σημαντική μείωση θα μπορούσε να αναμένεται από το 2009 (περιορισμοί για τα επιτραπέζια αβγά) και από το 2011 (κριτήριο ασφάλειας των τροφίμων για το κρέας πουλερικών).

Σχήμα 1: Αριθμός κρουσμάτων σαλμονέλωσης που δηλώθηκαν στην ΕΕ25 από το 2004 έως το 2007

[pic]

[1] ΕΕ L 325 της 12.12.2003, σ. 1.

[2] ΕΕ L 325 της 12.12.2003, σ. 31.

[3] The Community Summary Report on Trends and Sources of Zoonoses and Zoonotic Agents in the European Union in 2007 [ The EFSA Journal (2009) 223].

[4] Scientific Opinion of the Panel on Biological Hazards on a quantitative microbiological risk assessment on Salmonella in meat: Source attribution for human salmonellosis from meat [ The EFSA Journal (2008), 625, 1-32] .

[5] Επιδημία σημαίνει δύο ή περισσότερα κρούσματα που συνδέονται με την ίδια πηγή· οι επιδημίες αυτές προσελκύουν το ενδιαφέρον των μέσων μαζικής επικοινωνίας, πράγμα που δεν συμβαίνει με τα μεμονωμένα κρούσματα.

[6] Βλ.: www.who.int/foodborne_disease/resistance

[7] ΕΕ L 28 της 3.2.2000, σ. 50.

[8] ΕΕ L 273 της 10.10.2002, σ. 1.

[9] ΕΕ L 35 της 8.2.2005, σ. 1.

[10] ΕΕ L 170 της 1.7.2005, σ. 12.

[11] ΕΕ L 332 της 18.12.2007, σ. 81.

[12] ΕΕ L 211 της 1.8.2006, σ. 4.

[13] ΕΕ L 280 της 24.10.2007, σ. 5.

[14] ΕΕ L 151 της 13.6.2007, σ. 21.

[15] ΕΕ L 162 της 21.6.2008, σ. 3.

[16] ΕΕ L 139 της 30.4.2004, σ. 1, όπως διορθώθηκε με την ΕΕ L 226 της 25.6.2004, σ. 3.

[17] ΕΕ L 139 της 30.4.2004, σ. 55, όπως διορθώθηκε με την ΕΕ L 226 της 25.6.2004, σ. 22.

[18] ΕΕ L 139 της 30.4.2004, σ. 206, όπως διορθώθηκε με την ΕΕ L 226 της 25.6.2004, σ. 83.

[19] ΕΕ L 338 της 22.12.2005, σ. 1.

[20] The Community Summary Report on Trends and Sources of Zoonoses, Zoonotic Agents, Antimicrobial Resistance and Foodborne Outbreaks in the EU in 2006 [ The EFSA Journal (2007), 130].

[21] ΕΕ L 212 της 2.8.2006, σ. 3.

[22] Απόφαση 2007/407/ΕΚ, της 12ης Ιουνίου 2007, για ένα εναρμονισμένο σύστημα παρακολούθησης της μικροβιακής αντοχής στη σαλμονέλα των πουλερικών και των χοίρων (ΕΕ L 153 της 14.6.2007, σ. 26).

[23] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 776/2006 της Επιτροπής, της 23ης Μαΐου 2006, για την τροποποίηση του παραρτήματος VΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα κοινοτικά εργαστήρια αναφοράς (ΕΕ L 136 της 24.5.2006, σ. 3).

[24] Επιστημονική επιτροπή για τους ανακύπτοντες και τους πρόσφατα εντοπιζόμενους κινδύνους για την υγεία.

[25] Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων.

[26] ΕΕ L 224 της 18.8.1990, σ. 19.