31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/63


Ψήφισμα της Επιτροπής των Περιφερειών για τη χρηματοπιστωτική κρίση

(2009/C 76/13)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.

εκφράζει την ανησυχία της σχετικά με τις σοβαρές κοινωνικές συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης και τον αντίκτυπό της στο σύνολο της οικονομίας, ιδίως όσον αφορά τις περιφέρειες και τους πολίτες· απευθύνει έκκληση για την ανάληψη αποφασιστικής δράσης προκειμένου να στηριχθεί η πλευρά της ζήτησης της οικονομίας, και επίσης τη λήψη μέτρων προκειμένου να υποστηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, με στόχο τη διατήρηση της συνοχής και τη διαφύλαξη κύριων προγραμμάτων επενδύσεων και υποδομών·

2.

στηρίζει πλήρως το στόχο μιας ασφαλούς ενιαίας χρηματοπιστωτικής αγοράς εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα βασίζεται σε όρους υψηλής διαφάνειας και σε ένα προηγμένο και αποτελεσματικό σύστημα εποπτείας στα σχετικά επίπεδα διακυβέρνησης· υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να αποφευχθούν μέτρα και κανονισμοί που μπορεί να παραλύσουν τη χρηματοπιστωτική αγορά, και ότι πρέπει να καταβληθούν κοινές προσπάθειες που να προσβλέπουν σε μια χρηστή χρηματοπιστωτική διαχείριση με στόχο την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία·

Όσον αφορά τις πρωτοβουλίες της ΕΕ για την αντιμετώπιση και υπέρβαση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η ΕΤΠ:

3.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης και 16ης Οκτωβρίου 2008 ως προϋπόθεση για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις χρηματοπιστωτικές αγορές, και θεωρεί ότι οι σχετικές αποφάσεις, παρά το κόστος που συνεπάγονται για τους προϋπολογισμούς και τους φορολογούμενους, αποτελούν σημαντικά βήματα για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης εντός του χρηματοπιστωτικού τομέα και για τον περιορισμό των συνεπειών της κρίσης για την οικονομία·

4.

εγκρίνει την απόφαση της ΕΕ για αύξηση των ελάχιστων εγγυήσεων όσον αφορά τις αποταμιεύσεις των πολιτών στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης· θεωρεί ότι πρόκειται για ένα αξιόπιστο μέτρο διαφύλαξης των αποταμιεύσεων των πολιτών στην ΕΕ και αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα βραχυπρόθεσμα, χωρίς επιβαρύνσεις για τους φορολογούμενους ούτε στρέβλωση του ανταγωνισμού, και υποστηρίζει το στόχο που συνίσταται στο να αποφεύγονται οι πτωχεύσεις των κύριων ευρωπαϊκών τραπεζών·

5.

εγκρίνει την ανακοίνωση των κρατών μελών να διαθέσουν 30 δισεκατομμύρια ευρώ πριν το 2011 μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων προκειμένου να στηρίξουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ευρώπη, ωστόσο διατυπώνει την άποψη ότι αυτό συνιστά απλώς ένα πρώτο βήμα στήριξης της οικονομίας·

6.

υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και τα προγράμματα που στοχεύουν να μετριάσουν τις αρνητικές συνέπειες της σημερινής κρίσης, και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διερευνήσει τις δυνατότητες προσαρμογής των υφιστάμενων μέσων στις τρέχουσες περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας επανεξέτασης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, προκειμένου να καταστεί πιο λειτουργικό·

7.

υποστηρίζει πρόσφατες πρωτοβουλίες της Επιτροπής που αποσκοπούν στην τροποποίηση οδηγιών σχετικά με τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών με ιδιαίτερη έμφαση στα εποπτικά μέτρα, τη διαχείριση κινδύνων και τη διαχείριση κρίσεων, και απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

8.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει μια οδηγία για την εναρμόνιση των πληροφοριών που παρέχονται από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σχετικά με τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, ορίζοντας μια υποχρέωση ταξινόμησης των σχετικών κινδύνων με εύληπτους τρόπους, απλοποιώντας τις συμβάσεις και θέτοντας σαφείς όρους διαφάνειας για τις τραπεζικές υπηρεσίες·

9.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξει τη συμφωνία ενός κώδικα δεοντολογίας που θα εγγυάται ότι οι κερδοκεντρικές δραστηριότητες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων δεν έρχονται σε σύγκρουση με το γενικό δημόσιο συμφέρον·

10.

διατυπώνει την άποψη ότι οι συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης για την οικονομία δεν θα πρέπει να αλλοιώσουν τις καθιερωμένες μακροπρόθεσμες πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ, ήτοι την παροχή υποστήριξης για περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας, την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, την ενίσχυση της εδαφικής συνοχής και την καταπολέμηση των αιτιών και των αποτελεσμάτων της υπερθέρμανσης του πλανήτη·

11.

ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα προσωπικά χρέη και ιδιαίτερα στα χρέη σε πιστωτικές κάρτες που αυξάνονται ραγδαία, με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι οφειλέτες να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις πληρωμής τους·

12.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τον ορισμό μιας ομάδας υψηλού επιπέδου σχετικά με την εποπτική αρχιτεκτονική της χρηματοπιστωτικής αγοράς στην Ευρώπη και σημειώνει ότι η ομάδα αυτή απαρτίζεται από εμπειρογνώμονες που προέρχονται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εθνικά υπουργεία οικονομίας, τον τραπεζικό κλάδο και τη βιομηχανία· εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι τα τοπικά και περιφερειακά επίπεδα διακυβέρνησης δεν εκπροσωπούνται στην ομάδα De Larosière, συνεπώς ζητεί τον ορισμό ενός εκπροσώπου της Επιτροπής των Περιφερειών·

13.

απευθύνει έκκληση για τη θέσπιση ενός κατάλληλου κανονιστικού πλαισίου με αποτελεσματικά συστήματα κανόνων και μηχανισμούς επιβολής του νόμου·

14.

ζητεί μια γενική επανεξέταση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος με αυξημένη διαφάνεια των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, αναθεώρηση των εποπτικών ή λογιστικών κανόνων που εφαρμόζονται στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αύξηση της ευθύνης των διευθυντικών στελεχών και περιορισμό των διατάξεων του συστήματος που υποστηρίζουν την υπερβολική ανάληψη κινδύνου (π.χ. πολιτικές τιτλοποίησης, αποζημίωσης)· τέλος εμμένει σε έναν καλύτερο συντονισμό μεταξύ των διαφόρων εθνικών εποπτικών αρχών όσον αφορά την εποπτεία διεθνικών χρηματοπιστωτικών ομίλων·

Τοπική διάσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος

15.

υπενθυμίζει ότι οι ΤΠΑ είναι υπεύθυνες για το ένα τρίτο των δημοσίων δαπανών και άνω των δύο τρίτων των δημοσίων επενδύσεων στην ΕΕ, και ως εκ τούτου πρέπει να συνυπολογίζονται ως ενεργοί παράγοντες για την επίλυση της κρίσης και την εξασφάλιση της μελλοντικής οικονομικής μεγέθυνσης· επιμένει, συνεπώς, ότι θα πρέπει να υποστηριχθούν οι επενδυτικές δραστηριότητες των ΤΠΑ π.χ. για υποδομές, προκειμένου να αποφευχθεί ένας επικίνδυνος φαύλος κύκλος έλλειψης επενδύσεων-απώλειας θέσεων απασχόλησης-έλλειψης πιστώσεων και περαιτέρω έλλειψης επενδύσεων·

16.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θίγονται άμεσα από τη χρηματοπιστωτική κρίση, καθώς οι αποταμιευτικές τράπεζες σε πολλές χώρες είναι εδραιωμένες στις περιφέρειες· έχουν άμεσες σχέσεις με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και συμβάλλουν στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, δρώντας ως κινητήριοι μοχλοί πίσω από τη δημιουργία επιχειρήσεων και τις μικρομεσαίες εταιρείες·

17.

ως εκ τούτου προτρέπει το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τον σημαντικό ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη λειτουργία των δημόσιων ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών, και ζητεί τη διενέργεια διαβούλευσης με τις ΤΠΑ στο στάδιο του σχεδιασμού και της υλοποίησης οποιασδήποτε νέας αρχιτεκτονικής του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην ΕΕ, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ανταλλαγή εμπειριών και η μεταφορά εμπειρογνωμοσύνης από τη βάση στην κορυφή και αντιστρόφως, προς όφελος της οικονομίας, των ΜΜΕ και των πολιτών·

Πολιτική ανταγωνισμού

18.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων στα μέτρα που λήφθηκαν για τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στο πλαίσιο της τρέχουσας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης (1) και ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί στενά τις συνέπειες των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται δυνάμει του άρθρου 87(3)β σε μεμονωμένες τράπεζες, προκειμένου να διασφαλίζει ότι οι εν λόγω ενισχύσεις συγκρατούνται σε ένα ελάχιστο επίπεδο που είναι απαραίτητο και ότι προλαμβάνεται η στρέβλωση του ανταγωνισμού·

19.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη συμφωνία σχετικά με την ελάχιστη εγγύηση των αποταμιεύσεων ύψους 50 000 EUR και ζητεί κατάλληλα φορολογικά κίνητρα για το ευρύ κοινό που συγκρατούν τη στρέβλωση του ανταγωνισμού στο ελάχιστο και εγγυώνται ίσους όρους ανταγωνισμού για όλα τα ιδρύματα του χρηματοπιστωτικού τομέα· τα μέτρα αυτά είναι σημαντικά για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο χρηματοπιστωτικό σύστημα·

20.

προτείνει την αναθεώρηση του συστήματος βαθμολόγησης με στόχο τη δημιουργία απλών κωδικών ή/και κατηγοριών διάκρισης των τραπεζών με συνετό επενδυτικό προφίλ από εκείνες που ευνοούν πρακτικές υψηλού κινδύνου, και είναι της γνώμης ότι για τους σκοπούς αυτούς η θέσπιση ενός ευρωπαϊκού οργανισμού αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας θα αποτελούσε ένα θετικό βήμα·

21.

υποστηρίζει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξάλειψη όλων των στρεβλώσεων στην εσωτερική χρηματοπιστωτική αγορά (Έκθεση σχετικά με την έρευνα για τον κλάδο της λιανικής τραπεζικής της 31ης Ιανουαρίου 2007) και του επίμονου κατακερματισμού σύμφωνα με τις εθνικές κατευθύνσεις, καθώς και των διαφορών στα περιθώρια κέρδους, τις τιμολογικές πρακτικές, τα πρότυπα πωλήσεων και την ασυμμετρία της ενημέρωσης· συμμερίζεται το στόχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ολοκλήρωση μιας κοινής χρηματοπιστωτικής αγοράς που είναι περισσότερο διαφανής, εύρωστη και ικανή να ανταποκριθεί στις παγκόσμιες προκλήσεις·

Δημοσιονομικά θέματα

22.

υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές αποτελούν κύριους πολιτικούς και δημοσιονομικούς παράγοντες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που είναι καίριες για τις επόμενες δεκαετίες της Ευρώπης·

23.

υπογραμμίζει ότι η χρηματοπιστωτική κρίση και ο αρνητικός αντίκτυπός της στην οικονομική μεγέθυνση και την απασχόληση θα αυξήσουν τη ζήτηση για βοήθεια, κοινωνικές ενισχύσεις και προνομιακές χρεώσεις των δημόσιων υπηρεσιών, και ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι στην πρώτη γραμμή όσον αφορά αυτές τις προσδοκίες·

24.

εφιστά την προσοχή στην προβλεπόμενη επιδείνωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών για τους οικονομικούς παράγοντες, καθώς και για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, η οποία μπορεί να επηρεάσει κατά συνέπεια τη δανειοληπτική τους ικανότητα για νέες επενδύσεις·

25.

ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη χρηματοδοτική ικανότητα των τοπικών και περιφερειακών αρχών και απαιτεί επαρκή υποστήριξη των ΤΠΑ στις περιπτώσεις όπου το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης και το ύψος του χρέους θέτουν σε κίνδυνο την έγκαιρη εκτέλεση σχεδίων που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν υγιή και τα οποία έχουν ιδιαίτερη αξία και σημασία για τις περιφέρειες και την οικονομία της ΕΕ συνολικά·

Πολιτική συνοχής

26.

ζητεί για την τρέχουσα περίοδο την εισαγωγή περισσότερης ευελιξίας ως προς τη χρήση των διαρθρωτικών ταμείων και προωθεί μεταξύ άλλων τη διάθεση πρόσθετου χρόνου για την κινητοποίηση των διαρθρωτικών ταμείων, από το έτος αναφοράς συν 2 (N+2) στο έτος αναφοράς συν 3 (N+3), προκειμένου τα ποιοτικά σχέδια που αναμένεται να οδηγήσουν σε αποτελεσματικές λύσεις να μην εκτίθενται σε περιττούς κινδύνους απώλειας της κοινοτικής χρηματοδότησης·

27.

καλεί τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τις ευρωπαϊκές αρχές και τις τράπεζες να παρέχουν επαρκή χρηματοδότηση ή/και εγγυήσεις για επενδύσεις σε υποδομές, καθώς και για καινοτόμα σχέδια αποδεδειγμένης ποιότητας που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και την αποτελεσματικότητα· επιμένει ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η αδυναμία ολοκλήρωσης ανάλογων επενδύσεων εγκαίρως όχι μόνο θα είναι άμεσα επιζήμια για τις σχετικές περιφέρειες και τις ΜΜΕ τους, αλλά θα έχει και αρνητικές συνέπειες στη βιομηχανία της ΕΕ, επηρεάζοντας έτσι την οικονομική μεγέθυνση και θέτοντας σε κίνδυνο πολύτιμες θέσεις εργασίας·

28.

ζητεί να μην υπολογίζονται στους στόχους των εθνικών Συμφώνων Σταθερότητας των διάφορων χωρών τα μερίδια συγχρηματοδότησης των τοπικών και περιφερειακών αρχών στα επιχειρησιακά προγράμματα, όπως συμβαίνει με τα μερίδια του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ. Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι τοπικές αρχές θα μπορούν να δρομολογούν προγράμματα για την προαγωγή της μεγέθυνσης και της ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας και της αγοράς εργασίας, χωρίς να υφίστανται τους περιορισμούς που προβλέπονται σε ορισμένες χώρες για τις τοπικές αρχές που παραβαίνουν το Σύμφωνο (αποκλεισμός από τη δανειοδότηση, προσλήψεις και περικοπή των δημόσιων πόρων)·

29.

προτείνει μια στενότερη θεσμική εταιρική σχέση μεταξύ της ΕΤΠ και της ΕΤΕπ σύμφωνα με τους στόχους της για την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, όπως ορίζονται από τις διατάξεις της Συνθήκης ΕΚ και, πιο συγκεκριμένα, το πρωτόκολλο αριθ. 28 περί οικονομικής και κοινωνικής συνοχής·

30.

υποστηρίζει τα μεταρρυθμιστικά μέτρα τα οποία ανακοίνωσε η ΕΤΕπ σχετικά με την απλούστευση των διαδικασιών πρόσβασης σε δάνεια, την επέκταση της δανειοδότησης σε άυλες επενδύσεις (άδειες, έρευνα, κλπ.), τον επιμερισμό των κινδύνων μεταξύ της ΕΤΕπ και των τραπεζών, και τη διαφάνεια των οικονομικών πλεονεκτημάτων που παρέχονται στις ΜΜΕ· ζητεί την ενίσχυση της ικανότητας παρέμβασης της ΕΤΕπ σε έργα υποδομής, ιδίως με τη χρήση μακροχρόνιων επενδυτικών κεφαλαίων (μετοχών) για την αύξηση της επιρροής της ΕΤΕπ· τέλος προτείνει την ανάπτυξη ενός μηχανισμού με τη συμμετοχή της ΕΤΕπ, ο οποίος θα είναι παρόμοιος με τους μηχανισμούς στήριξης των ΜΜΕ και θα αποσκοπεί στη στήριξη των ΤΠΑ για τη συγχρηματοδότηση προγραμμάτων σχετικά με την εδαφική συνοχή·

Μια βιώσιμη Ευρώπη

31.

επιβεβαιώνει τη δέσμευση της ΕΤΠ όσον αφορά τους κλιματικούς στόχους και ελπίζει ότι οι σχετικοί στόχοι θα επιτευχθούν ανεξαρτήτως των οικονομικών δυσκολιών· ως εκ τούτου θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την κινητοποίηση ευρωπαϊκών επενδύσεων σε τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας μέσω χρηματοδοτικών προγραμμάτων (μεταφορές, κατασκευές, κλπ.) και της χρηματοδότησης της έρευνας, ιδίως στις ΜΜΕ·

32.

επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της για την επίτευξη δυναμικής βιώσιμης οικονομικής μεγέθυνσης στο πλαίσιο ενός εύρωστου ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, για ενεργειακή επάρκεια και μείωση του περιβαλλοντικού αντικτύπου· δηλώνει ότι, ακόμη και υπό τις παρούσες εξαιρετικές περιστάσεις, οι στόχοι αυτοί δεν είναι προς συμβιβασμό ούτε από την ΕΕ ούτε από τις εθνικές, τοπικές ή περιφερειακές αρχές· αντιθέτως προτρέπει τους αρμόδιους φορείς να πρωτοστατήσουν και να μετατρέψουν τους κινδύνους σε ευκαιρίες, υποστηρίζοντας την έρευνα και τις επενδύσεις σε αποτελεσματικές τεχνολογίες που θα παρέχουν μακροχρόνια οικονομική ανάκαμψη με βιώσιμες περιβαλλοντικές πρακτικές·

33.

αναθέτει στον Πρόεδρό της να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στις προεδρίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

Βρυξέλλες, 27 Νοεμβρίου 2008.

Ο Πρόεδρος

της Επιτροπής των Περιφερειών

Luc VAN DEN BRANDE


(1)  COM (2008/C 270/02) — 25.10.2008.