[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 12.1.2009

COM(2008) 904 τελικό

2007/0198 (COD)

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σύμφωνα με το άρθρο 251 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο της συνθήκης ΕΚ σχετικά με την

κοινή θέση του Συμβουλίου επί της έκδοσης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την απόσυρση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1228/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας

2007/0198 (COD)

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σύμφωνα με το άρθρο 251 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο της συνθήκης ΕΚ σχετικά με την

κοινή θέση του Συμβουλίου επί της έκδοσης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την απόσυρση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1228/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας

1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Ημερομηνία διαβίβασης της πρότασης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο (έγγραφο COM(2007) 531 - 2007/0198 COD): | 19.09.2007 |

Ημερομηνία γνωμοδότησης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής: | 22.04.08 |

Ημερομηνία γνωμοδότησης της Επιτροπής των Περιφερειών: | 10.04.08 |

Ημερομηνία γνωμοδότησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (σε πρώτη ανάγνωση): | 18.06.2008 |

Κοινή θέση η οποία εγκρίθηκε ομόφωνα στις: | 9.01.2009 |

2. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Η παρούσα πρόταση αποτελεί μέρος της τρίτης δέσμης νομοθετικών μέτρων για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ («τρίτη δέσμη μέτρων»), η οποία περιλαμβάνει δύο οδηγίες και τρεις κανονισμούς.

Κύριος στόχος της δέσμης μέτρων είναι να θεσπίσει το ρυθμιστικό πλαίσιο που είναι απαραίτητο ώστε το άνοιγμα της αγοράς να καταστεί πλήρως αποτελεσματικό και να δημιουργηθεί μια ενιαία αγορά φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ προς όφελος των πολιτών και της βιομηχανίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό θα βοηθήσει να κρατηθούν οι τιμές όσο το δυνατόν χαμηλές και να βελτιωθεί το επίπεδο παροχής υπηρεσιών και ασφάλειας του εφοδιασμού.

Τούτο επιτυγχάνεται με τα ακόλουθα κύρια μέτρα:

- αποτελεσματικότερη ρυθμιστική εποπτεία από ανεξάρτητες εθνικές ρυθμιστικές αρχές·

- σύσταση ενός Οργανισμού ο οποίος θα διασφαλίζει την αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των εθνικών ρυθμιστικών αρχών και θα λαμβάνει αποφάσεις επί όλων των σχετικών διασυνοριακών θεμάτων·

- υποχρεωτική συνεργασία μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης δικτύου για την εναρμόνιση όλων των κανόνων σχετικά με τη μεταφορά ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη και τον συντονισμό του προγραμματισμού των επενδύσεων·

- αποτελεσματικός διαχωρισμός της παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας ώστε να εξαλειφθεί κάθε σύγκρουση συμφερόντων, να προωθηθούν οι επενδύσεις στο δίκτυο και να αποτραπεί κάθε συμπεριφορά που εισάγει διακρίσεις·

- ενίσχυση της διαφάνειας και καλύτερη λειτουργία της λιανικής αγοράς·

- ενίσχυση της αλληλεγγύης και της περιφερειακής συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών για τη διασφάλιση της μεγαλύτερης ασφάλειας του εφοδιασμού.

3. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΘΕΣΗΣ

3.1. Γενικές παρατηρήσεις

Οι κοινές θέσεις που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο επί των πέντε κειμένων που απαρτίζουν την τρίτη δέσμη μέτρων περιλαμβάνουν όλες τις ουσιαστικές συνιστώσες της πρότασης της Επιτροπής που είναι απαραίτητες προκειμένου να διασφαλισθεί η σωστή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και, γενικότερα, να επιτευχθούν οι σημαντικοί στόχοι που τίθενται ανωτέρω. Συνεπώς, μπορούν γενικώς να τύχουν της υποστήριξης της Επιτροπής (βλέπε 3.2 κάτωθι).

Η πρώτη ανάγνωση επικεντρώθηκε στην επίτευξη συμφωνίας εντός του Συμβουλίου. Ως εκ τούτου, οι τροπολογίες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν ενσωματώθηκαν επίσημα στην κοινή θέση. Για το σκοπό αυτό θα πραγματοποιηθούν διαπραγματεύσεις κατά τη δεύτερη ανάγνωση. Ωστόσο, ορισμένες τροπολογίες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λαμβάνονται υπόψη στην κοινή θέση (βλέπε 3.3 κάτωθι). Η Επιτροπή θεωρεί ότι ορισμένες τροπολογίες που δεν συμπεριελήφθησαν πρέπει να ληφθούν υπόψη στη δεύτερη ανάγνωση (βλέπε 3.4 κάτωθι).

3.2. Ειδικές παρατηρήσεις

Οι κύριες αλλαγές σε σχέση με την πρόταση της Επιτροπής είναι οι εξής:

3.2.1 Καθιέρωση και τροποποίηση των κωδίκων δικτύου

Η κοινή θέση τροποποιεί την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τη διαδικασία καθιέρωσης και τροποποίησης των κωδίκων δικτύου. Εισάγει τη νέα έννοια του πλαισίου κατευθυντήριων γραμμών που καταρτίζονται από τον Οργανισμό και πρέπει να εφαρμόζονται από τους ΔΣΜ κατά την εκπόνηση των ευρωπαϊκών κωδίκων δικτύου (βλέπε 3.3 για την εκτίμηση της Επιτροπής).

3.2.2 Πρόγραμμα επενδύσεων στο δίκτυο

Η Επιτροπή πρότεινε το ΕΔΔΣΜ ηλεκτρικής ενέργειας να υποχρεούται να εκπονεί ένα πρόγραμμα επενδύσεων στο δίκτυο ανά διετία. Το Συμβούλιο τροποποίησε την πρόταση αυτή σε ένα μη δεσμευτικό ενδεικτικό σχέδιο ανάπτυξης δικτύου (βλέπε 3.3 για την εκτίμηση της Επιτροπής)

3.2.3 Τιμές

Η Επιτροπή πρότεινε οι τιμές να εγκρίνονται από τις ρυθμιστικές αρχές εκ των προτέρων. Το Συμβούλιο συμπεριέλαβε τη δυνατότητα να καθορίζεται εκ των προτέρων μόνο η μεθοδολογία, πράγμα που γίνεται αποδεκτό από την Επιτροπή.

3.2.4 Κατευθυντήριες γραμμές

Η Επιτροπή πρότεινε έναν εξαντλητικό κατάλογο κατευθυντήριων γραμμών, ο οποίος καλύπτει τόσο τις υφιστάμενες κατευθυντήριες γραμμές, ορισμένα νέα θέματα, όσο και τις κατευθυντήριες γραμμές που θα βασίζονται στους κώδικες δικτύου.

Το Συμβούλιο διέγραψε αρχικά όλες τις ρητές αναφορές στις κατευθυντήριες γραμμές που μνημονεύονται ήδη στον κατάλογο των κωδίκων δικτύου. Η Επιτροπή είναι σε θέση να συμφωνήσει με αυτή την επιλογή νομικής διατύπωσης.

Μολαταύτα, το Συμβούλιο απάλειψε επίσης τη δυνατότητα θέσπισης κατευθυντήριων γραμμών. Η Επιτροπή πρότεινε τη δυνατότητα θέσπισης κατευθυντήριων γραμμών για τις αγορές λιανικής. Τα κράτη μέλη καλούνται να ορίσουν τις διαδικασίες ανταλλαγής δεδομένων και αλλαγής προμηθευτή, αλλά το Συμβούλιο μετατόπισε το άρθρο στην οδηγία. Συγχρόνως απάλειψε τη δυνατότητα θέσπισης κατευθυντήριων γραμμών. Η Επιτροπή είναι σε θέση να συμφωνήσει και με τα δύο, θεωρεί όμως ότι είναι ανάγκη να διατηρηθούν όλες οι υπόλοιπες κατευθυντήριες γραμμές ώστε να διασφαλισθεί η σωστή λειτουργία του συστήματος θέσπισης νομικά δεσμευτικών κανόνων για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

3.3. Σημεία της κοινής θέσης που αντι κατοπτρίζουν τις τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Ορισμένες τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περιλαμβάνονται στην κοινή θέση, είτε με την ίδια διατύπωση είτε ως προς την ουσία τους. Πρόκειται για τις ακόλουθες:

3.3.1 Αρμοδιότητα του Οργανισμού να εκπονεί πλαίσιο κατευθυντήριων γραμμών και κώδικες

Τόσο η κοινή θέση του Συμβουλίου όσο και οι τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (τροπολογία 32) τροποποιούν την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τη διαδικασία καθιέρωσης κωδίκων δικτύου. Η κοινή θέση εισάγει τη νέα έννοια του πλαισίου κατευθυντήριων γραμμών που καταρτίζονται από τον Οργανισμό και πρέπει να εφαρμόζονται από τους ΔΣΜ κατά την εκπόνηση των ευρωπαϊκών κωδίκων δικτύου.

Η Επιτροπή στηρίζει τον σαφέστερο ορισμό του ρόλου του Οργανισμού στη διαδικασία εκπόνησης κανόνων. Αντί να εκφέρει γνώμη μόνο μετά την εκπόνηση ενός κώδικα από τους ΔΣΜ, ο Οργανισμός θα ορίζει εκ των προτέρων τις απαιτήσεις όσον αφορά τους κώδικες υπό μορφή πλαισίου κατευθυντήριων γραμμών σε έναν συγκεκριμένο τομέα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει επίσης ο Οργανισμός να εγκρίνει δεσμευτικούς κώδικες δικτύου (τροπολογία 14), ενώ το Συμβούλιο εμμένει ότι μόνο η Επιτροπή μπορεί να καθιστά δεσμευτικούς τους κώδικες. Η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να στηρίξει την προσπάθεια του Κοινοβουλίου να καταστήσει ισχυρότερο τον Οργανισμό, δεδομένου ότι αυτό αντίκειται στην απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην υπόθεση Meroni, με την οποία το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Επιτροπή δεν μπορεί να εκχωρεί διακριτική εξουσία σε άλλο όργανο.

3.3.2 Διαβούλευση και παρακολούθηση από το ΕΔΔΣΜ

Τόσο η κοινή θέση όσο και οι τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τροποποιούν την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τη διαβούλευση και την παρακολούθηση από το ΕΔΔΣΜ ηλεκτρικής ενέργειας. Η κοινή θέση διευκρινίζει τον ρόλο του ΕΔΔΣΜ σε σύγκριση με τη διαβούλευση και την παρακολούθηση από πλευράς Οργανισμού. Οι τροπολογίες του Κοινοβουλίου βρίσκονται προς τη ίδια κατεύθυνση, αλλά είναι υπερβολικά περιοριστικές και δεν αφήνουν αρκετά περιθώρια στο ΕΔΔΣΜ για διαβούλευση και παρακολούθηση.

3.3.3 Δαπάνες του ΕΔΔΣΜ

Τόσο η κοινή θέση όσο και οι τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προσθέτουν την απαίτηση σύμφωνα με την οποία οι ρυθμιστικές αρχές οφείλουν να εγκρίνουν τις δαπάνες του ΕΔΔΣΜ υπό τον όρο ότι αυτές είναι εύλογες και αναλογικές.

3.3.4 Χρήση των μισθωμάτων συμφόρησης

Η πρόταση της Επιτροπής προέβλεπε την υποχρεωτική χρήση των μισθωμάτων συμφόρησης είτε για την επιβεβαίωση της διασυνοριακής ικανότητας ή για επενδύσεις στο δίκτυο. Η τροπολογία 23 του Κοινοβουλίου προτείνει το ίδιο, προσθέτοντας ότι η χρήση των μισθωμάτων συμφόρησης για τη μείωση των τιμών πρέπει να έχει την έγκριση του Οργανισμού. Η κοινή θέση εισήγαγε εκ νέου τη δυνατότητα χρήσης των μισθωμάτων συμφόρησης για τη μείωση των τιμών.

Κατά την άποψη της Επιτροπής, η χρήση των μισθωμάτων συμφόρησης για τη μείωση των τιμών αποδυναμώνει το κίνητρο της κατασκευής νέας υποδομής χρησιμοποιώντας τα μισθώματα συμφόρησης. Ωστόσο, η κοινή θέση θεσπίζει με σαφήνεια την προτεραιότητα να χρησιμοποιούνται τα μισθώματα συμφόρησης για την επιβεβαίωση της διασυνοριακής ικανότητας ή για επενδύσεις στο δίκτυο αντί να χρησιμοποιούνται για μείωση των τιμών δικτύου. Η τροπολογία του Κοινοβουλίου βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση. Η κοινή θέση συνδυαζόμενη με την τροπολογία του Κοινοβουλίου γίνεται δεκτή από την Επιτροπή ως συμβιβαστική λύση.

3.4. Τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που έγιναν δεκτές από την Επιτροπή αλλά δεν εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο

3.4.1 Αρμοδιότητα του Οργανισμού όσον αφορά τα προγράμματα επενδύσεων

Βάσει της κοινής θέσης, το ΕΔΔΣΜ εγκρίνει ένα ενδεικτικό δεκαετές σχέδιο ανάπτυξης δικτύου. Το εν λόγω σχέδιο αναθεωρείται από τον Οργανισμό, ο οποίος μπορεί να προτείνει τροποποιήσεις επί του σχεδίου στην Επιτροπή και στο ΕΔΔΣΜ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει ο Οργανισμός να εγκρίνει ένα δεσμευτικό πρόγραμμα επενδύσεων στο δίκτυο, το οποίο πρέπει να εκπονείται από το ΕΔΔΣΜ. Η Επιτροπή δεν μπορεί να συμφωνήσει να εκχωρηθεί στον Οργανισμό η διακριτική εξουσία να εγκρίνει ένα δεσμευτικό πρόγραμμα επενδύσεων. Ωστόσο, η Επιτροπή θα μπορούσε να στηρίξει την έγκριση από τον Οργανισμό ενός μη δεσμευτικού προγράμματος επενδύσεων ή να διαδραματίσει ρόλο στην παρακολούθηση της συνοχής μεταξύ των εθνικών προγραμμάτων επενδύσεων όπως εγκρίθηκαν από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές και του δεκαετούς σχεδίου ανάπτυξης δικτύου του ΕΔΔΣΜ.

3.4.2 Τεχνική συνεργασία με τρίτες χώρες

Οι τροπολογίες του Κοινοβουλίου προτείνουν την παρακολούθηση της τεχνικής συνεργασίας με τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς τρίτων χωρών από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές και τον Οργανισμό.

3.4.3 Άρση διοικητικών φραγμών για την αύξηση της δυναμικότητας

Οι τροπολογίες του Κοινοβουλίου προτείνουν τα κράτη μέλη να επανεξετάζουν τις οικείες διαδικασίες για την άρση των διοικητικών φραγμών όσον αφορά την αύξηση της δυναμικότητας διασύνδεσης.

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η κοινή θέση διατηρεί τα κύρια σημεία της πρότασης της Επιτροπής. Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι επί ουσιαστικών σημείων η κοινή θέση γενικά επιτυγχάνει μια σωστή ισορροπία και καταλήγει σε έναν βιώσιμο συμβιβασμό που θα επιτρέπει την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί ότι ορισμένες τροπολογίες που εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε πρώτη ανάγνωση θα πρέπει να ενσωματωθούν μόνο σε δεύτερη ανάγνωση.