23.2.2010   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE 45/60

Ευρωπαϊκό δημόσιο έγγραφο

P6_TA(2008)0636

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2008 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με το ευρωπαϊκό δημόσιο έγγραφο (2008/2124(INI))

(2010/C 45 E/11)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 192, δεύτερο εδάφιο, της Συνθήκης ΕΚ,

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 10ης Μαΐου 2005 με τίτλο «Το πρόγραμμα της Χάγης: Δέκα προτεραιότητες για την επόμενη πενταετία. Η εταιρική σχέση για την ανανέωση της Ευρώπης στον τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης» (COM(2005)0184),

—

έχοντας υπόψη τη συγκριτική μελέτη για τα δημόσια έγγραφα, η οποία εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων,

—

έχοντας υπόψη τα άρθρα 39 και 45 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (A6-0451/2008),

A.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο της προαναφερθείσας ανακοίνωσής της σχετικά με το πρόγραμμα της Χάγης, η Επιτροπή ανέδειξε, με βάση τις προτεραιότητές της, την ανάγκη κατοχύρωσης ενός πραγματικού ευρωπαϊκού χώρου στο πλαίσιο της πολιτικής δικαιοσύνης, και κυρίως όσον αφορά την αναγνώριση και την εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, με στόχο την ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το εν λόγω πρόγραμμα έθετε ως ουσιαστική προτεραιότητα για τα προσεχή έτη την επιδίωξη της εφαρμογής της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης, καθώς αυτή συνιστά συγκεκριμένο μέσο προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών και διασφάλισης της εφαρμογής τους στην Ευρώπη πέραν των συνόρων,

B.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόγραμμα της Χάγης προβλέπει ότι η επιδίωξη της εφαρμογής του προγράμματος αμοιβαίας αναγνώρισης αποτελεί ουσιαστική προτεραιότητα και ότι αυτή η εφαρμογή θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2011,

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι αυξάνεται συνεχώς η κυκλοφορία των πολιτών εντός της Ένωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά συνέπεια, πολλαπλασιάζονται οι νομικές καταστάσεις που εμπλέκουν δύο ή περισσότερα κράτη μέλη,

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή αναγνώρισε με την προαναφερθείσα ανακοίνωσή της σχετικά με το πρόγραμμα της Χάγης ότι, στα θέματα πολιτικής δικαιοσύνης, μια θεμελιώδης πτυχή που πρέπει να μελετηθεί είναι η αναγνώριση των δημοσίων εγγράφων· λαμβάνοντας υπόψη ότι για το σκοπό αυτό πρέπει απαραιτήτως και επειγόντως να ενθαρρυνθεί η αναγνώριση και η εκτέλεση των δημοσίων εγγράφων, όπως αυτά ορίζονται στην απόφαση Unibank (1),

E.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η τομεακή και ανομοιογενής προσέγγιση της κοινοτικής νομοθεσίας εν προκειμένω δεν είναι ικανοποιητική (2),

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη προστασίας των ευρωπαίων πολιτών στις οικογενειακές και περιουσιακές σχέσεις τους πέραν των συνόρων,

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιχειρήσεις έχουν ολοένα και περισσότερες εγκαταστάσεις στο εξωτερικό και ενδοκοινοτικές δραστηριότητες που συνεπάγονται μεγαλύτερη κυκλοφορία δημοσίων εγγράφων σχετικών με τη σύσταση και τη λειτουργία των επιχειρήσεων,

H.

λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι θεμελιώδους σημασίας να εγκαθιδρυθεί για την Ένωση ένα σαφές και πλήρες νομικό πλαίσιο, το οποίο θα εγγυάται στους πολίτες και στους οικονομικούς παράγοντες την ασφάλεια και την προβλεψιμότητα των νομικών καταστάσεων και των συναλλαγών που βεβαιούνται από εντολοδόχους της δημόσιας αρχής,

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημιουργία ενός πραγματικού ευρωπαϊκού νομικού χώρου ερείδεται, σε ό,τι αφορά τη σφαίρα των δικαστικών διαφορών, στη διασυνοριακή αναγνώριση των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται από δικαστήριο ή από διοικητική αρχή και, σε ό,τι αφορά τη σφαίρα των πράξεων που δεν συνδέονται με την ύπαρξη διαφορών, στη διασυνοριακή αναγνώριση των δημόσιων εγγράφων που λαμβάνονται από δικαστική αρχή ή από δημόσιους λειτουργούς που ορίζονται προκειμένου να προβαίνουν στον έλεγχο της γνησιότητας των νομικών πράξεων,

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κανονισμοί που υφίστανται σε θέματα αμοιβαίας αναγνώρισης δικαστικών αποφάσεων ισχύουν για τα δημόσια έγγραφα που προέρχονται από δημόσιες αρχές,

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το βασικό χαρακτηριστικό του δημόσιου εγγράφου είναι η ανώτερη αποδεικτική ισχύς του έναντι του ιδιωτικού εγγράφου και ότι περιβάλλεται σταθερά με αυτή την αποδεικτική ισχύ, που επιβάλλεται στο δικαστή, από τις νομοθεσίες των κρατών μελών λόγω της εμπιστοσύνης της οποίας χαίρουν τα έγγραφα που καταρτίζονται, στο πλαίσιο των νομικών συναλλαγών, από εξουσιοδοτημένο προς τούτο δημόσιο λειτουργό ή από δημόσια αρχή (3),

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι αναγκαία προϋπόθεση για την αποδεικτική ισχύ ενός δημόσιου εγγράφου αποτελεί η αναγνώριση της γνησιότητάς του, υπό την έννοια ότι απορρέει από δημόσιο λειτουργό εξουσιοδοτημένο να συντάσσει δημόσια έγγραφα ή από δημόσια αρχή· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αμοιβαία εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη των κρατών μελών δικαιολογεί τη μελλοντική εφαρμογή των διαδικασιών που συνδέονται με τον έλεγχο της γνησιότητας μόνο όταν εκδηλώνεται σοβαρή αμφιβολία σε σχέση με τη γνησιότητα,

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η τήρηση της νομοθεσίας του κράτους μέλους στην επικράτεια του οποίου πρέπει να προσαχθεί το έγγραφο για να χρησιμοποιηθεί προϋποθέτει ωστόσο τη βεβαιότητα ότι η αναγνώριση της αποδεικτικής ισχύος δεν συνεπάγεται ότι το ξένο δημόσιο έγγραφο χαίρει, λόγω της αναγνώρισης στο κράτος μέλος στο οποίο πρέπει να προσαχθεί, ανώτερης αποδεικτικής ισχύος σε σύγκριση με τα εθνικά δημόσια έγγραφα του εν λόγω κράτους μέλους· ότι το καθ' ύλην πεδίο εφαρμογής του ζητούμενου κανονισμού θα πρέπει να καλύπτει το ουσιαστικό τμήμα του αστικού και του εμπορικού δικαίου, με την εξαίρεση ορισμένων σαφώς καθορισμένων θεμάτων,

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαφορές ως προς τη διάρθρωση και την οργάνωση των συστημάτων δημόσιων βιβλίων στον τομέα της ακίνητης περιουσίας, καθώς και ότι οι διαφορές όσον αφορά τη φύση και την κλίμακα της δημόσιας πίστης με την οποία περιβάλλονται αυτά, επιβάλλουν την εξαίρεση της μεταβίβασης των εμπράγματων δικαιωμάτων επί ακινήτων από ένα μελλοντικό κοινοτικό μέσο, δεδομένης της στενής συσχέτισης μεταξύ, αφενός, του τρόπου κατάρτισης ενός δημόσιου εγγράφου και, αφετέρου, της καταχώρισης στα δημόσια βιβλία,

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως προς την αναγνώριση των δικαστικών αποφάσεων σε ολόκληρη την Ένωση, η εξαίρεση αυτή αντιστοιχεί στην ανάθεση της αποκλειστικής αρμοδιότητας στα δικαστήρια της τοποθεσίας του ακινήτου για κάθε είδους προσφυγή σχετικά με εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων και στα δικαστήρια του κράτους μέλους στο έδαφος του οποίου τηρούνται τα δημόσια βιβλία για κάθε προσφυγή σχετικά με το κύρος των καταχωρίσεων στα δημόσια βιβλία (4),

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η έννοια του δημόσιου εγγράφου δεν υφίσταται στα συστήματα του αγγλοσαξονικού δικαίου (common law), ιδίως στο δίκαιο της Αγγλίας και της Ουαλίας, ή στις σκανδιναβικές χώρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Αγγλία και την Ουαλία υπάρχουν δικηγόροι που εκτελούν τα καθήκοντα του συμβολαιογράφου, καθώς και το επάγγελμα του συμβολαιογράφου (scrivener notaries), αλλά οι νομικοί αυτοί δεν μπορούν να εκδίδουν δημόσια έγγραφα και είναι αποκλειστικά εξουσιοδοτημένοι να επικυρώνουν υπογραφές και, συνεπώς, κατά τη θέσπιση οιασδήποτε νομοθετικής πράξης αναφορικά με τα ευρωπαϊκά δημόσια έγγραφα, θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα προκειμένου να αποκλεισθεί κάθε κίνδυνος σχετικής σύγχυσης· λαμβάνοντας, κατά συνέπεια, υπόψη ότι θα πρέπει να ληφθεί κάθε προφύλαξη για να διασφαλιστεί ότι δεν θα είναι δυνατή, στις χώρες των οποίων οι υπήκοοι δεν έχουν τη δυνατότητα να καταρτίζουν δημόσια έγγραφα, η χρησιμοποίηση παρόμοιων εγγράφων για την καταστρατήγηση των διαδικασιών που προβλέπονται από τα νομικά συστήματα των εν λόγω χωρών (π.χ. διαδικασία πιστοποίησης)· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι η Επιτροπή θα πρέπει να εγκαινιάσει κατάλληλη ενημερωτική εκστρατεία για να επιστήσει την προσοχή των μελών των νομικών επαγγελμάτων στα κράτη μέλη στα οποία δεν υφίστανται δημόσια έγγραφα και ότι θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επαγγελματίες νομικοί των χωρών του αγγλοσαξονικού δικαίου γνωρίζουν το έργο που επιτελούν οι δημόσιοι υπάλληλοι των χωρών του ηπειρωτικού ευρωπαϊκού δικαίου και τα ενδεχόμενα πλεονεκτήματα που προσφέρει στους πελάτες τους —ιδίως από την άποψη της ασφάλειας του δικαίου— η χρήση δημοσίων εγγράφων στις συναλλαγές τις οποίες προτίθενται να πραγματοποιήσουν στις χώρες στις οποίες υφίστανται τα εν λόγω έγγραφα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το γεγονός αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη που έχει εκφράσει συχνά η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη δημιουργία διευρωπαϊκών δικτύων επαγγελματιών νομικών, για ενημερωτικές εκστρατείες και υλικό και για κοινή κατάρτιση, τα οποία καλείται να προωθήσει η Επιτροπή,

ΙΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ζητούμενος κανονισμός δεν μπορεί να εφαρμοστεί ούτε στα ζητήματα που σχετίζονται με το εφαρμοστέο δίκαιο, που αποτελεί αντικείμενο άλλων κοινοτικών μέσων, ούτε στα ζητήματα που σχετίζονται με την αρμοδιότητα, την οργάνωση και τη διάρθρωση των δημόσιων αρχών και λειτουργών, περιλαμβανομένης της διαδικασίας επικύρωσης της γνησιότητας, οι οποίες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών,

1.   εκτιμά ότι η αμοιβαία εμπιστοσύνη στο δίκαιο εντός της Κοινότητας δικαιολογεί τη μελλοντική κατάργηση των διαδικασιών που συνδέονται με τον έλεγχο της γνησιότητας του δημοσίου εγγράφου σε διασυνοριακές υποθέσεις· θεωρεί ότι άρνηση της αναγνώρισης δημόσιου εγγράφου για χρήση στο κράτος μέλος εκτέλεσης μπορεί να υπάρξει μόνο σε περίπτωση σοβαρής και αιτιολογημένης αμφιβολίας ως προς τη γνησιότητά του, ή εάν η αναγνώριση αντίκειται στη δημόσια τάξη του κράτους μέλους εκτέλεσης·

2.   ζητεί από την Επιτροπή να του υποβάλει, βάσει του άρθρου 65, στοιχείο α), και του άρθρου 67, παράγραφος 5, δεύτερο εδάφιο, της Συνθήκης ΕΚ, νομοθετική πρόταση σχετικά με τη θέσπιση της αμοιβαίας αναγνώρισης και της εκτέλεσης των δημόσιων εγγράφων·

3.   υπογραμμίζει ότι η αναγνώριση δεν μπορεί να έχει ως συνέπεια την αναγνώριση σε ξένο έγγραφο μεγαλύτερης ισχύος από εκείνη που θα είχε το εθνικό έγγραφο·

4.   επιθυμεί ο ζητούμενος κανονισμός να εφαρμόζεται σε όλα τα δημόσια έγγραφα σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, εξαιρουμένων εκείνων που αφορούν ακίνητα και που πρέπει ή μπορούν να μεταγραφούν ή να καταχωρηθούν σε δημόσιο βιβλίο·

5.   διευκρινίζει ότι ο ζητούμενος κανονισμός δεν πρέπει να εφαρμόζεται ούτε για τα ζητήματα που αφορούν το εφαρμοστέο δίκαιο ως προς το αντικείμενο του δημόσιου εγγράφου ούτε για τα ζητήματα που αφορούν την αρμοδιότητα, την οργάνωση και τη διάθρωση των δημοσίων αρχών και λειτουργών, περιλαμβανομένης της διαδικασίας κύρωσης·

6.   διαπιστώνει ότι, στο πλαίσιο αυτό, οι επισυναπτόμενες λεπτομερείς συστάσεις σέβονται τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας και τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών·

7.   εκτιμά ότι η ζητούμενη πρόταση δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις·

8.   αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα καθώς και τις επισυναπτόμενες λεπτομερείς συστάσεις στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1)  Απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων της 17ης Ιουνίου 1999, στην υπόθεση C-260/97, Συλλογή 1999, σ. Ι-3715.

(2)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου (ΕΕ L 12 της 16.1.2001, σ. 1)· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου (ΕΕ L 338 της 23.12.2003, σ. 1)· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 805/2004 του Συμβουλίου (ΕΕ L 143 της 30.4.2004, σ. 15).

(3)  Συμπεράσματα του Γενικού Εισαγγελέα La Pergola της 2ας Φεβρουαρίου 1999 στην προαναφερθείσα υπόθεση Unibank, σκέψη 7.

(4)  Βλ. το άρθρο 22, σημεία 1 και 3, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 44/2001.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΖΗΤΟΥΜΕΝΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

1.   Η αμοιβαία εμπιστοσύνη στο δίκαιο εντός της Κοινότητας δικαιολογεί τη μελλοντική κατάργηση των διαδικασιών που συνδέονται με τον έλεγχο της γνησιότητας των δημοσίων εγγράφων σε διασυνοριακές υποθέσεις.

2.   Η εν λόγω αναγνώριση ενός δημόσιου εγγράφου για κάθε νόμιμη χρήση στο κράτος μέλος εκτέλεσης μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο άρνησης μόνο σε περίπτωση σοβαρής και αιτιολογημένης αμφιβολίας ως προς τη γνησιότητά του, ή εάν η αναγνώριση αντίκειται στη δημόσια τάξη του κράτους μέλους εκτέλεσης.

3.   Το Κοινοβούλιο ζητεί από την Επιτροπή να του υποβάλει, με βάση το άρθρο 65, στοιχείο α), και το άρθρο 67, παράγραφος 5, δεύτερο εδάφιο, της Συνθήκης ΕΚ, νομοθετική πρόταση σχετικά με τη θέσπιση της αμοιβαίας αναγνώρισης και της εκτέλεσης των δημόσιων εγγράφων.

4.   Η πράξη που αποτελεί αντικείμενο της νομοθετικής πρότασης πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα δημόσια έγγραφα σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, εξαιρουμένων όσων αφορούν ακίνητα και πρέπει ή μπορούν να μεταγραφούν ή να καταχωριστούν σε δημόσιο βιβλίο. Δεν πρέπει να εφαρμόζεται ούτε για ζητήματα που αφορούν το εφαρμοστέο δίκαιο ως προς το αντικείμενο του δημόσιου εγγράφου ούτε για ζητήματα που αφορούν την αρμοδιότητα, την οργάνωση και τη διάθρωση των δημόσιων αρχών και λειτουργών, περιλαμβανομένης της διαδικασίας κύρωσης.