[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 21.10.2008

COM(2008) 660 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Κατάρτιση σχεδίου εργασίας για το 2009-2011 στο πλαίσιο της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Κατάρτιση σχεδίου εργασίας για το 2009-2011 στο πλαίσιο της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό

1. Εισαγωγή

Ο οικολογικός σχεδιασμός αποσκοπεί στη βελτίωση της επίδοσης των προϊόντων σε όλο τον κύκλο ζωής τους (επιλογή και χρήση πρώτων υλών, επεξεργασία, συσκευασία, μεταφορά και διανομή, εγκατάσταση και συντήρηση, χρήση, τέλος του κύκλου ζωής τους) με τη συστηματική ένταξη περιβαλλοντικών πτυχών σε πρώιμη φάση του σχεδιασμού των προϊόντων.

Τα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια (ΠΚΕ) εξαρτώνται από την κατανάλωση ενέργειας (ηλεκτρική ενέργεια, ορυκτά καύσιμα και ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές) ή χρησιμοποιούνται για την παραγωγή, τη μεταφορά και τη μέτρηση της ενέργειας αυτής. Τα εν λόγω προϊόντα αντιστοιχούν σε ένα μεγάλο ποσοστό της κατανάλωσης ενέργειας και άλλων φυσικών πόρων στην Κοινότητα και η δυναμική τους για τη μείωση των εκπομπών αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι πολύ σημαντική.

Η οδηγία 2005/32/EΚ[1] για τον οικολογικό σχεδιασμό παρέχει ένα πλαίσιο για τη θέσπιση απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού για τα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια. Επομένως, η οδηγία συνιστά έναν σημαντικό παράγοντα της πολιτικής της ΕΕ για τη βελτίωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής επίδοσης των προϊόντων στην εσωτερική αγορά. Στο σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και τη βιώσιμη βιομηχανική πολιτική[2] που εγκρίθηκε πρόσφατα, το οποίο όμως δεν επηρεάζει το παρόν σχέδιο εργασίας, επισημάνθηκε η δυναμική της οδηγίας για την κάλυψη άλλων περιβαλλοντικά σημαντικών προϊόντων, δηλαδή όλων των προϊόντων που συνδέονται με την ενέργεια. Η οδηγία εξασφαλίζει την ελεύθερη διακίνηση προϊόντων σε όλη την Ευρώπη και ενθαρρύνει την ενσωμάτωση του οικολογικού σχεδιασμού σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Συνολικά, το πλαίσιο του οικολογικού σχεδιασμού παρέχει οφέλη, από την άποψη της προσφοράς προϊόντων με καλύτερη περιβαλλοντική επίδοση, συμπεριλαμβανομένης της εξοικονόμησης ενέργειας.

Στόχος του σχεδίου εργασίας

Το άρθρο 16 παράγραφος 1 της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό ορίζει ότι η Επιτροπή δημοσιεύει σχέδιο εργασίας στο οποίο παρατίθεται, για τα επόμενα τρία έτη, ενδεικτικός κατάλογος ομάδων προϊόντων που καταναλώνουν ενέργεια, οι οποίες θα αποτελέσουν προτεραιότητες για τη θέσπιση και την υλοποίηση μέτρων.

Το σχέδιο εργασίας πρέπει να βασίζεται στην εργασία που έχει εκτελεστεί από τα μέσα του 2005 και μετά, σχετικά με τις μεταβατικές ομάδες προϊόντων προτεραιότητας που απαριθμούνται στο άρθρο 16 παράγραφος 2 της οδηγίας. Οι περιβαλλοντικές προτεραιότητες για τη θέσπιση και την υλοποίηση μέτρων παραμένουν ίδιες, ιδίως για την εκμετάλλευση της δυναμικής των προϊόντων που καταναλώνουν ενέργεια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής κατά τρόπο οικονομικά επωφελή.

2. Μηχανισμοί της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό

Η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό αποτελεί οδηγία - πλαίσιο. Αυτό σημαίνει ότι, πρακτικά, θεσπίζονται απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού μέσω εκτελεστικών μέτρων, συγκεκριμένων για κάθε ομάδα προϊόντων. Η οδηγία καθεαυτή θέτει μόνον τους όρους και τα κριτήρια για τη θέσπιση εκτελεστικών μέτρων: αυτά μπορούν να θεσπιστούν για ένα συγκεκριμένο προϊόν, υπό την προϋπόθεση ότι το εν λόγω προϊόν έχει σημαντικό αντίκτυπο στο περιβάλλον, σε συνδυασμό με υψηλούς όγκους πωλήσεων και εμπορίου στην εσωτερική αγορά και με σαφές περιθώριο για βελτίωση χωρίς υπερβολικό κόστος.

Η θέσπιση εκτελεστικών μέτρων εξετάζεται όταν δεν υφίσταται έγκυρη πρωτοβουλία αυτορρύθμισης από τη βιομηχανία. Η αυτορρύθμιση της βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων των εθελοντικών και μονομερών δεσμεύσεων, μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη ταχείας προόδου λόγω ταχείας και οικονομικής εφαρμογής, και επιτρέπει την προσαρμογή σε τεχνολογικές επιλογές και ευαισθησίες της αγοράς με ευέλικτο και κατάλληλο τρόπο.

Πριν από τη θέσπιση κάθε εκτελεστικού μέτρου προηγούνται προπαρασκευαστικές μελέτες και μια εκτίμηση επιπτώσεων, που διενεργούνται από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες και την Επιτροπή, με στόχο τον εντοπισμό οικονομικά επωφελών λύσεων για τη βελτίωση της συνολικής περιβαλλοντικής επίδοσης των προϊόντων, μέσα από συμμετοχικές και αντιπροσωπευτικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Τα εκτελεστικά μέτρα εγκρίνονται ενδεχομένως από την Επιτροπή, στο πλαίσιο της κανονιστικής διαδικασίας με έλεγχο.

3. Ομαδεσ προϊόντων που καλύπτονται κατά τη μεταβατική περίοδο (2005-2008)

Κατά τη μεταβατική περίοδο, από την έναρξη ισχύος της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό έως την έγκριση του σχεδίου δράσης, έπρεπε να θεσπιστούν εκτελεστικά μέτρα για τις ομάδες προϊόντων που αναφέρονται στο άρθρο 16 παράγραφος 2 της οδηγίας. Το άρθρο αυτό ταξινομεί μια σειρά προϊόντων που καταναλώνουν ενέργεια, τα οποία εντοπίστηκαν ως προτεραιότητες από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την αλλαγή του κλίματος, όπως ο εξοπλισμός θέρμανσης και παραγωγής ζεστού νερού, τα συστήματα ηλεκτρικών κινητήρων, τα συστήματα φωτισμού τόσο του οικιακού όσο και του τριτογενούς τομέα, οι καταναλωτικές ηλεκτρονικές συσκευές και τα συστήματα θέρμανσης, αερισμού, και κλιματισμού. Επιπλέον, έπρεπε να θεσπιστεί ένα χωριστό οριζόντιο εκτελεστικό μέτρο για τη μείωση της ενεργειακής απώλειας μιας ομάδας προϊόντων σε λειτουργία αναμονής.

Γι’ αυτές τις μεταβατικές ομάδες προϊόντων προτεραιότητας διενεργήθηκαν δεκαεννέα προπαρασκευαστικές μελέτες, παράλληλα με τις συνοδευτικές συνέδριάσεις των ενδιαφερομένων, ορισμένες δε από αυτές για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων. Σε κάθε μία από αυτές αναλύθηκε αν πρέπει να θεσπιστούν, και αν ναι ποιες, απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού για την αντίστοιχη ομάδα προϊόντων. Δεκατέσσερις προπαρασκευαστικές μελέτες ολοκληρώθηκαν και, με βάση τα αποτελέσματα και ελλείψει αντίστοιχων μέτρων αυτορρύθμισης, η Επιτροπή ξεκίνησε την κατάρτιση εκτελεστικών μέτρων και, όπου ενδεικνυόταν, τη θέσπιση απαιτήσεων επισήμανσης, στο πλαίσιο της οδηγίας 92/75/ΕΟΚ για τον οικολογικό σχεδιασμό, για ορισμένα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια. Οι υπόλοιπες πέντε προπαρασκευαστικές οδηγίες αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το 2009.

Τα επόμενα βήματα μετά την προπαρασκευαστική μελέτη, για κάθε ομάδα προϊόντων, περιλαμβάνουν τη διαβούλευση με το φόρουμ διαβούλευσης, την εκτίμηση του οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού αντικτύπου του ενδεχόμενου εκτελεστικού μέτρου και την έγκριση μέσω της κανονιστικής διαδικασίας με έλεγχο.

Τους προσεχείς μήνες, η Επιτροπή θα βρίσκεται στη διαδικασία θέσπισης εκτελεστικών μέτρων για τις ακόλουθες ομάδες προϊόντων: εξοπλισμός φωτισμού για τον τριτογενή τομέα (καλύπτοντας τόσο το φωτισμό των οδών όσο και το φωτισμό γραφείων), απώλειες ηλεκτρικής ενέργειας σε λειτουργία αναμονής και εκτός λειτουργίας, εξωτερικές προμήθειες ισχύος και απλούς αποκωδικοποιητές για ψηφιακή λήψη τηλεοπτικών σημάτων. Το 2009 σκοπεύει επίσης να προτείνει εκτελεστικά μέτρα για τις τηλεοπτικές συσκευές, τον οικιακό φωτισμό, τα οικιακά ψυγεία και τους καταψύκτες, τα πλυντήρια ρούχων, τα πλυντήρια πιάτων, τους λέβητες και θερμαντήρες ύδατος, τους προσωπικούς υπολογιστές, τον εξοπλισμό απεικόνισης, τις διατάξεις εμπορικής ψύξης, τους ηλεκτροκινητήρες, τις αντλίες, τους ανεμιστήρες, τους κυκλοφορητές και τα κλιματιστικά.

Στο παράρτημα ΙΙ απαριθμούνται οι ομάδες προϊόντων που καλύπτονται κατά τη μεταβατική περίοδο.

4. Ενδεικτικοσ κατάλογοσ ομάδων προϊόντων

Το παρόν σχέδιο εργασίας ορίζει έναν ενδεικτικό κατάλογο ομάδων προϊόντων, λαμβάνοντας υπόψη την εργασία που έχει εκτελεστεί κατά τη μεταβατική περίοδο. Οι απαριθμούμενες ομάδες προϊόντων θεωρούνται ενδεικτικές προτεραιότητες για προπαρασκευαστικές μελέτες και για εκτελεστικά μέτρα στα επόμενα τρία χρόνια.

Σε μια μελέτη της Επιτροπής[3] για την κατάρτιση του σχεδίου εργασίας εντοπίστηκαν 57 ομάδες προϊόντων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό αλλά δεν καλύπτονταν κατά τη μεταβατική περίοδο[4]. Ο συστηματικός εντοπισμός αυτών των ομάδων προϊόντων, με βάση τον κατάλογο προϊόντων PRODCOM[5] αποτελούσε προϋπόθεση για το σχέδιο εργασίας.

Η μελέτη εξέτασε τις 57 ομάδες προϊόντων όσον αφορά τον κύριο περιβαλλοντικό αντίκτυπο – πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας κατά τη χρήση – ώστε να εντοπιστούν οι ομάδες προϊόντων με το υψηλότερο περιθώριο μείωσης των εκπομπών αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο προέκυψαν 25 ομάδες προϊόντων που κατατάσσονται στα προϊόντα A και 9 που κατατάσσονται στα προϊόντα B[6]. Η Επιτροπή αξιολόγησε επίσης τις 25 ομάδες προϊόντων Α με στόχο την ιεράρχηση βάσει των κριτηρίων που ορίζονται στο άρθρο 15 της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό, ιδίως ως προς τα εξής:

1. Η ομάδα προϊόντων αντιστοιχεί σε ένα σημαντικό όγκο πωλήσεων και εμπορίου εντός της Κοινότητας·

2. η ομάδα προϊόντων έχει σημαντικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο εντός της Κοινότητας, λόγω των προϊόντων που καταναλώνουν ενέργεια κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους·

3. η ομάδα προϊόντων παρέχει ένα σημαντικό περιθώριο για βελτίωση από πλευράς περιβαλλοντικού αντικτύπου, χωρίς να εμπεριέχει υπερβολικό κόστος.

Εφαρμόστηκαν οι ακόλουθες αρχές αξιολόγησης, όπου ενδείκνυτο για την ομάδα προϊόντων, για τον προσδιορισμό της σπουδαιότητας των κριτηρίων του άρθρου 15:

Σύμφωνα με τον τελευταίο διαθέσιμο (2005/2006) κατάλογο προϊόντων PRODCOM, οι δέκα ομάδες προϊόντων που επιλέχτηκαν από την Επιτροπή ως προτεραιότητες ικανοποιούν το ενδεικτικό κριτήριο πωλήσεων και εμπορίας, δηλαδή των άνω των 200.000 μονάδων ανά έτος εντός της Κοινότητας. Καλύπτονται προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια από τον οικιακό, τον τριτογενή και το βιομηχανικό τομέα. Αυτό το πρώτο κριτήριο είναι μια ερώτηση που απαντάται με ναι/όχι, αφού ο αριθμός μονάδων ανά ομάδα προϊόντων επηρεάζει άμεσα την αξιολόγηση του δεύτερου κριτηρίου.

Για την αξιολόγηση του δεύτερου κριτηρίου (σημαντικός περιβαλλοντικός αντίκτυπος), συνεκτιμήθηκαν οι ακόλουθες πτυχές: υψηλή πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας στις εντοπιζόμενες ομάδες προϊόντων (ενδεικτικά > 1 000 PJ/έτος) και συναφείς εκπομπές όπως εκπομπές αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οξινιστικών ουσιών και βαρέων μετάλλων καθώς και παραγωγή αποβλήτων. Έτσι προκύπτει μια πρώτη ιεράρχηση, σύμφωνα με τον δείκτη επιλογής στη μελέτη. Ο μακρός χρόνος λειτουργίας (πολύ μακρός: έως 24 ώρες την ημέρα ή τρεις βάρδιες παραγωγής· ή μακρός: περίπου 8 ώρες ανά ημέρα ή περίοδο θέρμανσης/ψύξης), εξαρτήματα που συμβάλλουν στην κατανάλωση ενέργειας ή μια προβλεπόμενη αύξηση στην κατανάλωση ενέργειας την επόμενη δεκαετία λόγω του υψηλού βαθμού μεγέθυνσης της αγοράς αποτελούν περαιτέρω απόδειξη της σημαντικότητας του περιβαλλοντικού αντικτύπου όσον αφορά την κατανάλωση ενέργειας. Άλλοι πόροι που πρέπει να προσεχτούν είναι η χρήση νερού, λαμβάνοντας υπόψη την αυξημένη επίπτωση της λειψυδρίας και της ξηρασίας στην Ευρώπη. Άλλες μορφές περιβαλλοντικού αντικτύπου που εξετάζονται είναι υλικά ή στοιχεία που προκαλούν κατανάλωση άλλων πόρων και δημιουργούν απόβλητα ή συγκεκριμένες εκπομπές, όπως οι ηλεκτρονικές συσκευές, οι οθόνες, τα ψυκτικά μέσα, τα λάδια, η φθορά κατά τη χρήση ή καυσαέρια και μικροσκόνες.

Για τον καθορισμό προτεραιοτήτων εξετάστηκε επίσης το τρίτο κριτήριο – σημαντικό περιθώριο για βελτίωση των ομάδων προϊόντων από πλευράς περιβαλλοντικού αντικτύπου. Σημαντική δυνατότητα εφαρμογής μέτρων οικολογικού σχεδιασμού υπάρχει όταν διαπιστώνεται σημαντικό περιθώριο για εξοικονόμηση ενέργειας κατά τη χρήση (ενδεικτικά >20%). Όσον αφορά άλλους πόρους, η βελτίωση του σχεδιασμού ορισμένων εξοπλισμών που καταναλώνουν νερό μπορεί να επιφέρει σημαντικές εξοικονομήσεις νερού αλλά και συναφείς εξοικονομήσεις ενέργειας. Άλλα σημαντικά μέτρα οικολογικού σχεδιασμού μπορεί να περιλαμβάνουν τη μείωση του βάρους ή του όγκου ενός προϊόντος, τη χρήση ανακυκλωμένων υλικών, τη μείωση των εκπομπών, την παράταση της ελάχιστης εγγυημένης διάρκειας ζωής του προϊόντος ή την εξασφάλιση της αναβάθμισής του, της επισκευής ή της εύκολης ανακύκλωσης, με τη μείωση του αριθμού των υλικών που χρησιμοποιούνται, τη χρήση τυποποιημένων εξαρτημάτων ή την παροχή εύκολης πρόσβασης σε πολύτιμα εξαρτήματα. Οι υφιστάμενες τεχνικές προδιαγραφές τρίτων χωρών, όπως τα ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής επίδοσης [Minimum Energy Perfοrmance Standards (MEPS)] στην Ιαπωνία ή το καθεστώς «Energy Star» στις ΗΠΑ, και οι τεχνολογικές εξελίξεις, μπορούν επίσης να προσφέρουν τεχνογνωσία στη διαδικασία εντοπισμού προϊόντων που θα είναι εξίσου λειτουργικά αλλά με καλύτερη περιβαλλοντική επίδοση.

Δεν υπάρχει άλλη κοινοτική νομοθεσία για τα μέτρα οικολογικού σχεδιασμού, για τις ομάδες προϊόντων που αξιολογήθηκαν, όμως κάθε προπαρασκευαστική μελέτη έπρεπε να εξακριβώσει εάν θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη κάποια άλλη νομική πράξη, όσον αφορά κάθε συγκεκριμένο περιβαλλοντικό αντίκτυπο των εξεταζόμενων προϊόντων, π.χ. η οδηγία ΑΗΗΕ για την ανακύκλωση[7]. Στην παρούσα φάση θεωρείται ότι το σημαντικό περιθώριο βελτίωσης από πλευράς περιβαλλοντικού αντικτύπου αυτών των ομάδων προϊόντων δεν θα επιφέρει υπερβολικό κόστος και ότι οι δυνάμεις της αγοράς δεν θα μπορέσουν να σημειώσουν πρόοδο αν δεν υπάρχουν υποχρεωτικές ή εθελοντικές απαιτήσεις. Αυτές οι προκαταρκτικές υποθέσεις έπρεπε να διερευνηθούν στο πλαίσιο προπαρασκευαστικών μελετών. Οι προτεινόμενες βελτιώσεις στην περιβαλλοντική επίδοση πρέπει να βασίζονται σε μικρότερο κόστος ανά κύκλο ζωής, ώστε να εξασφαλίζεται η οικονομική αποτελεσματικότητα.

Τα πορίσματα της αξιολόγησης οδήγησαν στην κατάρτιση του ακόλουθου ενδεικτικού καταλόγου με ομάδες προϊόντων. Περαιτέρω στοιχεία για την αξιολόγηση παρέχονται στο παράρτημα Ι.

Ενδεικτικός κατάλογος ομάδων προϊόντων που καλύπτονται από το παρόν σχέδιο εργασίας[8]

- Συστήματα κλιματισμού και εξαερισμού·

- Εξοπλισμός θέρμανσης που λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια ή ορυκτά καύσιμα·

- Εξοπλισμός παρασκευής φαγητού·

- Βιομηχανικοί και εργαστηριακοί κλίβανοι και φούρνοι·

- Εργαλειομηχανές·

- Εξοπλισμός δικτύων, επεξεργασίας και αποθήκευσης δεδομένων·

- Εξοπλισμός ψύξης και κατάψυξης·

- Εξοπλισμός ήχου και εικόνας·

- Μετασχηματιστές·

- Εξοπλισμός που καταναλώνει νερό.

Η Επιτροπή διαβουλεύτηκε με το φόρουμ διαβούλευσης, όπως απαιτείται από το άρθρο 18 της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό, έτσι ώστε να συνεκτιμήσει τα σχόλια των εκπροσώπων των κρατών μελών και των ενδιαφερομένων κατά την κατάρτιση του παρόντος σχεδίου εργασίας και του ενδεικτικού καταλόγου ομάδων προϊόντων[9].

Οι απαριθμούμενες ομάδες προϊόντων μπορούν να κατανεμηθούν σε πολλές παρτίδες για προπαρασκευαστικές μελέτες, λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα από τη μεταβατική περίοδο: Προϊόντα με παρόμοια τεχνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά πρέπει, βασικά, να εξετάζονται από κοινού, με επιμέρους ανάλυση, όπου ενδείκνυται, της δομής της αγοράς, των χαρακτηριστικών χρήσης, του περιβαλλοντικού και οικονομικού αντικτύπου ή του περιθωρίου βελτίωσης. Οι προπαρασκευαστικές μελέτες για συγκεκριμένα προϊόντα που μπορούν να ταξινομηθούν σε διαφορετικές ομάδες προϊόντων (π.χ. ψύκτες ή αντλίες θερμότητας) πρέπει να συντονίζονται. Όπου ενδείκνυται, πρέπει να χρησιμοποιούνται στοιχεία από την ανάλυση διαδικασιών και σύνθετων συστημάτων στα έγγραφα αναφοράς καλύτερων διαθέσιμων τεχνικών («BREF») στο πλαίσιο της οδηγίας IPPC[10], ακολουθώντας το παράδειγμα της εργασίας που εκτελέστηκε κατά τη μεταβατική περίοδο για τις ομάδες προϊόντων «συστήματα ηλεκτροκινητήρων» και «συστήματα ΘΨΚ».

Η αξιολόγηση της ιεράρχησης από την Επιτροπή μπορεί να αλλάξει, ύστερα από την ολοκλήρωση της πλήρους ποσοτικής ανάλυσης στο πλαίσιο μιας προπαρασκευαστικής μελέτης.

5. Προοπτικη

Η συμπερίληψη στον ενδεικτικό κατάλογο για το παρόν σχέδιο εργασίας σημαίνει ότι η Επιτροπή θα ξεκινήσει μια προπαρασκευαστική μελέτη για την αντίστοιχη ομάδα προϊόντων, την περίοδο 2009-2011 και, ενδεχομένως, θα θεσπίσει εκτελεστικό μέτρο, ανάλογα με το αποτέλεσμα της μελέτης, τη θετική αξιολόγηση αντικτύπου και με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν έγκυρα μέτρα αυτορρύθμισης.

Οι πληροφορίες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα για προπαρασκευαστικές μελέτες και εκτελεστικά μέτρα θα διαβιβαστούν σε όλους τους ενδιαφερομένους για κάθε ομάδα προϊόντων, ιδίως μέσω των ιστοτόπων των Διευθύνσεων της Επιτροπής που είναι αρμόδιες για την οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό[11] και μέσω συνεδριάσεων των ενδιαφερομένων και των ιστοτόπων που οργανώνονται από τους συμβαλλόμενους που διενεργούν τις προπαρασκευαστικές μελέτες.

Κάθε προπαρασκευαστική μελέτη θα διερευνήσει ενδεχόμενα εκτελεστικά μέτρα οικολογικού σχεδιασμού, με βάση τεχνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές αναλύσεις. Πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα έκδοσης εντολής για την τυποποίηση ορισμένων παραμέτρων οικολογικού σχεδιασμού. Τα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να συνεργαστούν ενεργά στην εν λόγω ανάλυση.

Επιπλέον, η Επιτροπή καλεί τους βιομηχανικούς κλάδους που κατασκευάζουν προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια με σημαντικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο να αναπτύξουν μέτρα αυτορρύθμισης, τα οποία μπορούν να επιτύχουν τους πολιτικούς στόχους ταχύτερα ή κατά λιγότερο δαπανηρό τρόπο, σε σύγκριση με τις υποχρεωτικές απαιτήσεις. Αυτό είναι σύμφωνο με την οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό και με τη στρατηγική της Επιτροπής «Βελτίωση της νομοθεσίας» και το εν εξελίξει πρόγραμμά της για την απλούστευση. Η Επιτροπή θα παρακολουθήσει παρόμοιες πρωτοβουλίες κατά τα επόμενα τρία έτη και στη συνέχεια θα αξιολογήσει την ανάγκη για περαιτέρω εκτελεστικά μέτρα, π.χ. όπου οι δυνάμεις της αγοράς δεν μπορούν να κινηθούν προς τη σωστή κατεύθυνση ή παρουσιάζουν αργό ρυθμό.

Σύμφωνα με το άρθρο 16 της οδηγίας, το σχέδιο εργασίας θα τροποποιείται περιοδικά από την Επιτροπή, ύστερα από διαβούλευση με το φόρουμ διαβούλευσης.

Εάν η πρόταση της Επιτροπής για επέκταση του πεδίου των προϊόντων της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό[12], ώστε να καλύπτονται όλα τα συναφή με την ενέργεια προϊόντα, εγκριθεί σύντομα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, η Επιτροπή θα τροποποιήσει το σχέδιο εργασίας, ως ενδείκνυται, για να συμπεριλάβει ομάδες προϊόντων που προστίθενται με την επέκταση.

Παράρτημα I

Πίνακας: Μη εξαντλητική αξιολόγηση των ομάδων προϊόντων στον ενδεικτικό κατάλογο για το παρόν σχέδιο εργασίας

Οι ομάδες προϊόντων απαριθμούνται με τυχαία σειρά και εξαιρούνται τα προϊόντα που καλύφτηκαν ήδη κατά τη μεταβατική περίοδο.

Ομάδα προϊόντος | Παραδείγματα προϊόντων | Σημαντικός περιβαλλοντικός αντίκτυπος1 | Σημαντικό περιθώριο βελτίωσης |

Συστήματα κλιματισμού και εξαερισμού | Μεγάλα κλιματιστικά > 12 kW· Υδρόψυκτα κλιματιστικά· Συστήματα εξαερισμού. | Υψηλή κατανάλωση ενέργειας (> 1 000 PJ/έτος), με μακρό χρόνο λειτουργίας (περίοδος ψύξης/θέρμανσης, αυξανόμενος χρόνος εξαερισμού) αγορά με υψηλό βαθμό μεγέθυνσης· Άλλος περιβαλλοντικός αντίκτυπος ηλεκτρονικών συσκευών ισχύος, οθονών και ψυκτικών διατάξεων. | Μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας (εκτιμώμενος μέσος όρος > 20%)· Περιθώριο για άλλες περιβαλλοντικές βελτιώσεις (π.χ. υποκατάσταση ψυκτικών διατάξεων, παράταση του κύκλου ζωής ή εύκολη ανακύκλωση)· Τεχνικές προδιαγραφές τρίτων χωρών (ενεργειακή επισήμανση, οικολογικά σήματα, «Energy Star» και MEPS) παρέχουν περιθώριο βελτίωσης. |

Εξοπλισμός θέρμανσης που λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια ή ορυκτά καύσιμα | Ηλεκτρικοί θερμοσυσσωρευτές· Ηλεκτρικοί θερμαντήρες χώρου και δαπέδου· Συστήματα ξηρής θέρμανσης χώρου, αερίου ή λαδιού· Αντλίες θερμότητας. | Υψηλή κατανάλωση ενέργειας (> 1 000 PJ/έτος), με μακρό χρόνο λειτουργίας (περίοδος θέρμανσης)· Άλλος περιβαλλοντικός αντίκτυπος ηλεκτρονικών συσκευών ισχύος, υλικών που χρησιμοποιούνται και εκπομπών καυσαερίων. | Μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας (εκτιμώμενος μέσος όρος > 20%)· Περιθώριο για άλλες περιβαλλοντικές βελτιώσεις (π.χ. χαμηλότερες εκπομπές ή εύκολη ανακύκλωση). |

Εξοπλισμός παρασκευής φαγητού | Ηλεκτρικοί φούρνοι, φούρνοι αερίου και φούρνοι μικροκυμάτων· Εστίες και ψηστιέρες· Καφετιέρες. | Υψηλή κατανάλωση ενέργειας (> 1 000 PJ/έτος), με μακρό χρόνο λειτουργίας στον τριτογενή τομέα (περίπου 8 ώρες την ημέρα) και ενεργειακή κατανάλωση του ενσωματωμένου κινητήρα/ανεμιστήρα. | Μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας (κατ’ εκτίμηση 10-30%)· Περιθώριο για άλλες περιβαλλοντικές βελτιώσεις (π.χ. εύκολη ανακύκλωση)· Οι τεχνικές προδιαγραφές τρίτων χωρών (Ενεργειακή επισήμανση, οικολογικά σήματα και MEPS) και τα οικολογικά σήματα των κρατών μελών παρέχουν περιθώριο βελτίωσης. |

Βιομηχανικοί και εργαστηριακοί κλίβανοι και φούρνοι | Φούρνοι υπέρυθρης ακτινοβολίας· Βιομηχανικοί και εργαστηριακοί κλίβανοι και φούρνοι με αντιστάσεις και ηλεκτρικής επαγωγής· Καυστήρες κλιβάνων. | Υψηλή κατανάλωση ενέργειας (> 1 000 PJ/έτος), με μακρό χρόνο λειτουργίας (περίπου 8 ώρες ανά ημέρα εργασίας) και ενεργειακή κατανάλωση του ενσωματωμένου ανεμιστήρα· Άλλος περιβαλλοντικός αντίκτυπος των χρησιμοποιούμενων υλικών. | Μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας (εκτιμώμενος μέσος όρος > 20%)· Περιθώριο για άλλες περιβαλλοντικές βελτιώσεις (π.χ. βελτιωμένα συστήματα μετάδοσης της θερμότητας ή μείωση του όγκου)· Τεχνικές προδιαγραφές τρίτων χωρών (Ενεργειακή επισήμανση και MEPS) παρέχουν περιθώριο βελτίωσης. |

Εργαλειομηχανές | Εργαλειομηχανές μορφοποίησης· Εργαλειομηχανές διαχωρισμού· Εργαλειομηχανές φυσικής και χημικής κατεργασίας. | Υψηλή κατανάλωση ενέργειας (> 1 000 PJ/έτος), με μακρό έως πολύ μακρό χρόνο λειτουργίας (έως τρεις βάρδιες παραγωγής) και ενεργειακή κατανάλωση του ενσωματωμένου κινητήρα· Άλλος περιβαλλοντικός αντίκτυπος ηλεκτρονικών συσκευών ισχύος και φθορά κατά τη χρήση. | Μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας (χαμηλός συντελεστής ισχύος 0,7-0,8, περιθώριο βελτίωσης σε κατάσταση ρελαντί και με μεταβλητές ταχύτητες)· Περιθώριο για άλλες περιβαλλοντικές βελτιώσεις (π.χ. παράταση του κύκλου ζωής, εύκολη ανακύκλωση ηλεκτρονικών συσκευών ισχύος ή κλειστό κύκλωμα ανακύκλωσης κατά τη χρήση). |

Εξοπλισμός δικτύων, επεξεργασίας και αποθήκευσης δεδομένων | Εξυπηρετητές ΤΠ· Εξοπλισμός επικοινωνίας δικτύου· Τροφοδοτικά αδιάκοπης παροχής· Απώλειες δικτύου σε κατάσταση αναμονής για μια ομάδα προϊόντων. | Υψηλή κατανάλωση ενέργειας (> 1 000 PJ/έτος), με πολύ μακρό χρόνο λειτουργίας (24 ώρες ανά ημέρα) αγορά με υψηλό βαθμό μεγέθυνσης· Άλλος περιβαλλοντικός αντίκτυπος ηλεκτρονικών συσκευών. | Πολύ μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας (κατ’ εκτίμηση 5-30% για προϊόντα, 80% για συστήματα, δικτυωμένη κατάσταση αναμονής και διαχείριση ισχύος)· Περιθώριο για άλλες περιβαλλοντικές βελτιώσεις (π.χ. ανάκτηση θερμότητας ή εύκολη ανακύκλωση)· Τεχνικές προδιαγραφές τρίτων χωρών που βρίσκονται σε εξέλιξη («Energy Star») δείχνουν περιθώριο για βελτίωση. |

Εξοπλισμός ψύξης και κατάψυξης | Επαγγελματικά συστήματα ψύξης· Ψυκτικές αίθουσες· Ψύκτες· Μηχανές πάγου· Μηχανές παγωτού και μιλκσέικ. | Υψηλή κατανάλωση ενέργειας (> 1 000 PJ/έτος), με πολύ μακρό χρόνο λειτουργίας (έως 24 ώρες την ημέρα)· Άλλος περιβαλλοντικός αντίκτυπος ψυκτικών διατάξεων. | Μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας (κατ’ εκτίμηση 10-60%)· Περιθώριο για άλλες περιβαλλοντικές βελτιώσεις (π.χ. υποκατάσταση των ψυκτικών διατάξεων). |

Εξοπλισμός ήχου και εικόνας | Συσκευές DVD/video και εγγραφείς· Συσκευές βιντεοπροβολής· Κονσόλες βιντεοπαιχνιδιών· Ψηφιακοί ενισχυτές και σαμπγούφερ για κατ’ οίκον προβολές. | Υψηλή κατανάλωση ενέργειας (> 1 000 PJ/έτος), με αγορά υψηλού βαθμό μεγέθυνσης· Άλλος περιβαλλοντικός αντίκτυπος ηλεκτρονικών συσκευών και οθονών. | Μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας (εκτιμώμενος μέσος όρος > 20%)· Περιθώριο για άλλες περιβαλλοντικές βελτιώσεις (π.χ. παράταση του κύκλου ζωής ή εύκολη ανακύκλωση)· Τεχνικές προδιαγραφές τρίτων χωρών (Ενεργειακή επισήμανση, οικολογικά σήματα και «Energy Star») παρέχουν περιθώριο βελτίωσης. |

Μετασχηματιστές | Μετασχηματιστές διανομής ρεύματος· Μετασχηματιστές ισχύος· Μικροί μετασχηματιστές. | Υψηλή κατανάλωση ενέργειας (> 1 000 PJ/έτος), με πολύ μακρό χρόνο λειτουργίας (24 ώρες την ημέρα)· Άλλος περιβαλλοντικός αντίκτυπος χρησιμοποιημένων λαδιών, χρωμάτων κλπ. | Μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας (περίπου 30%, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 15% περίπου των απωλειών του ηλεκτρικού δικτύου, το απόθεμα πλησιάζει το τέλος του κύκλου ζωής των 40 ετών)· Περιθώριο για άλλες περιβαλλοντικές βελτιώσεις (π.χ. χρησιμοποιούμενα υλικά)· Τεχνικές προδιαγραφές τρίτων χωρών (Ενεργειακή επισήμανση, οικολογικά σήματα, «Energy Star» και MEPS) παρέχουν περιθώριο βελτίωσης. |

Εξοπλισμός που καταναλώνει νερό | Συσκευές καθαρισμού νερού· Εξοπλισμός άρδευσης. | Πολύ μεγάλες απώλειες νερού λόγω ακατάλληλων συσκευών ή εξοπλισμού (περίπου 14 δισεκατομμύρια m³ ανά έτος στη βιομηχανία, περίπου 53 δισεκατομμύρια m³ ανά έτος στη γεωργία και περίπου 24 δισεκατομμύρια m³ ανά έτος στα νοικοκυριά και σε δημόσιες εγκαταστάσεις). | Μεγάλο περιθώριο για εξοικονόμηση νερού (εκτιμώμενος μέσος όρος >40% στη βιομηχανία και στη γεωργία και >30% στη δημόσια παροχή ύδρευσης· π.χ. εξατομικευμένες προσαρμογές ροής και πίεσης ή ψεκαστήρες σχεδιασμένοι να λειτουργούν με χαμηλή ή μέτρια πίεση νερού). |

1 Η κατανάλωση ενέργειας αναφέρεται ως PJ της πρωτογενούς κατανάλωσης το 2006. «Πρωτογενής κατανάλωση» είναι η ενέργεια που περιέχεται σε ορυκτά καύσιμα και σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η οποία δεν υποβλήθηκε σε διαδικασία μετατροπής ή μετασχηματισμού. Για τη μετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας από το δημόσιο δίκτυο (δευτερογενής ενέργεια) σε πρωτογενή ενέργεια εφαρμόστηκε ο συντελεστής 10,5 MJ/kWhe.

Παράρτημα II

Πίνακας: Ομάδες προϊόντων που καλύπτονταν κατά τη μεταβατική περίοδο[13]

Μέτρα που έχουν προγραμματιστεί για έγκριση από την Επιτροπή το 4ο τρίμηνο του 2008 ή το 1ο τρίμηνο του 2009 |

Προϊόντα φωτισμού του τριτογενούς τομέα Απώλειες σε κατάσταση αναμονής και εκτός λειτουργίας Εξωτερική παροχή ισχύος Απλοί αποκωδικοποιητές Προϊόντα οικιακού φωτισμού I (συμπεριλαμβανομένων των λαμπτήρων πυρακτώσεως) Τηλεοράσεις |

Μέτρα που θα υποβληθούν προς έγκριση στην Επιτροπή το 2008 και το 2009 |

Λέβητες Θερμαντήρες νερού Πλυντήρια ρούχων και πιάτων Ψυγεία και καταψύκτες οικιακής χρήσης Επαγγελματικά ψυγεία Ηλεκτρικοί κινητήρες Κυκλοφορητές (αρχικά στο πλαίσιο των ηλεκτρικών κινητήρων) Υπολογιστές Εξοπλισμός απεικόνισης Ηλεκτρικές αντλίες (αρχικά στο πλαίσιο των ηλεκτρικών κινητήρων) Ανεμιστήρες για εξαερισμό σε κτίρια εμπορικής χρήσης (αρχικά στο πλαίσιο των ηλεκτρικών κινητήρων) Κλιματιστικά χώρου Οικιακοί ανεμιστήρες (αρχικά στο πλαίσιο των ηλεκτρικών κινητήρων) |

Άλλα μέτρα (προπαρασκευαστικές μελέτες που ολοκληρώνονται το 2009) |

Σύνθετοι αποκωδικοποιητές Στεγνωτήρια καθαριστηρίων Αναρροφητήρες σκόνης (ηλεκτρικές σκούπες) Προϊόντα οικιακού φωτισμού II (λαμπτήρες πυράκτωσης με ανακλαστήρες και φωτιστικά) Λέβητες στερεών καυσίμων |

[1] Οδηγία 2005/32/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Ιουλίου 2005, για θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού όσον αφορά τα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια και για τροποποίηση της οδηγίας 92/42/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των οδηγιών 96/57/ΕΚ και 2000/55/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 191 της 22.7.2005, σ. 29), όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2008/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 2008 , για την τροποποίηση της οδηγίας 2005/32/ΕΚ για θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού όσον αφορά τα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια και για τροποποίηση της οδηγίας 92/42/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των οδηγιών 96/57/ΕΚ και 2000/55/ΕΚ όσον αφορά τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που ανατίθενται στην Επιτροπή (ΕΕ L 81 της 20.3.2008, σ. 48).

[2] Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών όσον αφορά το σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και τη βιώσιμη βιομηχανική πολιτική, COM(2008) 397 τελικό.

[3] EPTA Ltd, Ελλάδα· PE International, Γερμανία· ΕΜΠ, Ελλάδα: Μελέτη για την κατάρτιση του πρώτου σχεδίου εργασίας της οδηγίας περί οικολογικού σχεδιασμού, έκθεση για την πρόσκληση υποβολής προσφορών αριθ. ENTR/06/026, αναθεωρημένη τελική έκθεση: 06/12/2007:http://ec.europa.eu/enterprise/eco_design/workingplan.htm.

[4] σ. 29 της [3].

[5] Το PRODCOM είναι ένα σύστημα για τη συλλογή και τη διάδοση στατισικών για την παραγωγή μεταποιημένων προϊόντων. Ο τίτλος προέρχεται από το γαλλικό «PRODuction COMmunautaire» (κοινοτική παραγωγή) για προϊόντα εξόρυξης και μεταποίησης: τομείς Β και Γ της Στατιστικής ταξινόμησης οικονομικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (NACE 2).

[6] σ. 33 της [3].

[7] Οδηγία 2002/96/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Ιανουαρίου 2003, σχετικά με τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) (ΕΕ L 37 της 13.2.2003, σ. 24).

[8] Οι ομάδες προϊόντων αναφέρονται με τυχαία σειρά και εξαιρούνται τα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια τα οποία καλύπτονταν κατά τη μεταβατική περίοδο.

[9] Πρακτικά του φόρουμ διαβούλευσης, της 28ης Μαΐου 2008:http://ec.europa.eu/enterprise/eco_design/workingplan.htm.

[10] Οδηγία 2008/1/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιανουαρίου 2008, σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, κωδικοποιημένη έκδοση (ΕΕ L 24 της 29.1.2008, p. 8). Έγγραφα αναφοράς καλύτερων διαθέσιμων τεχνικών: http://eippcb.jrc.es/pages/FActivities.htm.

[11] Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων και Βιομηχανίας: http://ec.europa.eu/enterprise/eco_design/index_en.htm.Γενική Διεύθυνση Ενέργειας και Μεταφορών: http://ec.europa.eu/energy/demand/legislation/eco_design_en.htm.

[12] Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού για συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα, της 16ης Ιουλίου 2008. COM(2008) 399 τελικό, 2008/0151 (COD).

[13] Το χρονοδιάγραμμα έγκρισης είναι κατά προσέγγιση και μπορεί να αλλάξει, εφόσον προσαρμόζεται στην πραγματική προόδο της προπαρασκευαστικής εργασίας.