[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 30.5.2008

COM(2008) 329 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Προς μια ευρωπαϊκή στρατηγική σε θέματα ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (e-Justice)

SEC(2008)1947SEC(2008)1944

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Προς μια ευρωπαϊκή στρατηγική σε θέματα ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (e-Justice)

1. Εισαγωγή

Από την έναρξη ισχύος της συνθήκης του Άμστερνταμ, ο ευρωπαϊκός χώρος δικαιοσύνης έχει καταστεί αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα στηριζόμενη σε σειρά νομοθετικών πράξεων που έχουν ως στόχο την εξασφάλιση της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων, τη δημιουργία μιας νοοτροπίας συνεργασίας μεταξύ των εθνικών δικαστικών αρχών και την πλαισίωσης της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών σε έναν ευρωπαϊκό χώρο δίχως σύνορα.

Ταυτόχρονα, παντού στην Ευρώπη, αυξάνεται το αίτημα για δικαιοσύνη, με αποτέλεσμα την αύξηση του φόρτου εργασίας των δικαστικών συστημάτων και την ανάγκη διαρκούς αναπροσαρμογής των μεθόδων εργασίας, σε δυσχερή συχνά δημοσιονομικά πλαίσια.

Η εισαγωγή των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην απόδοση της δικαιοσύνης παρέχει δυνατότητες λύσεων, βελτιώνοντας τη λειτουργία της δικαιοσύνης και συμβάλλοντας στον εξορθολογισμό των διαδικασιών και τη μείωση του κόστους.

Με τον νεολογισμό «ηλεκτρονική δικαιοσύνη» δίδεται έτσι μια κάποια απάντηση στην τριττή ανάγκη διευκόλυνσης της πρόσβασης στη δικαιοσύνη, βελτίωσης της συνεργασίας μεταξύ των δικαστικών αρχών και αύξησης της αποτελεσματικότητας της ίδιας της δικαιοσύνης. Ωστόσο, παρότι είναι επιθυμητή και αναπόφευκτη, η ανάπτυξη των ΤΠΕ στον δικαστικό τομέα δημιουργεί προσδοκίες και ερωτηματικά.

Η παρούσα ανακοίνωση έχει ως στόχο την πρόταση σφαιρικής στρατηγικής, συντονίζοντας την ευρωπαϊκή διάσταση και τις προσπάθειες που καταβάλλονται σε εθνικό επίπεδο, με την ταυτόχρονη επίτευξη οικονομίας κλίμακας, ως προστιθέμενης αξίας.

Κατά την Επιτροπή, οι πραγματοποιούμενες στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης εργασίες πρέπει:

- να δίνουν προτεραιότητα σε επιχειρησιακά σχέδια,

- να προωθούν αποκεντρωμένες δομές, χωρίς να παραμελείται η ανάγκη ενός συντονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο,

- να εντάσσονται κατά προτίμηση στο ισχύον νομικό πλαίσιο με χρησιμοποίηση των πληροφορικών εργαλείων προς βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εκδιδόμενων νομοθετικών πράξεων.

Στην παρούσα ανακοίνωση της Επιτροπής σε απάντηση στην επανειλημμένη αίτηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου[1] και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προτείνεται μια στρατηγική ηλεκτρονικής δικαιοσύνης στόχος της οποίας είναι η αύξηση της εμπιστοσύνης των πολιτών σε έναν ευρωπαϊκό χώρο δικαιοσύνης, πηγή μείζονος νομιμότητας σε μια Ένωση όπου το κράτος δικαίου αποτελεί πρωταρχική αξία της ταυτότητας της.

2. Τί είναι η ηλεκτρονική δικαιοσύνη;

Ως «ηλεκτρονική δικαιοσύνη» μπορεί να ορισθεί η χρησιμοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορίας και επικοινωνίας για τη βελτίωση της πρόσβασης των πολιτών στη δικαιοσύνη, καθώς και η αποτελεσματικότητα της δικαστικής δράσης νοούμενης ως κάθε είδους δραστηριότητα που συνίσταται στη ρύθμιση μιας διαφοράς ή στην επιβολή ποινικών κυρώσεων για κάποια πράξη.

Η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης αποτελεί στοιχείο-κλειδί του εκσυγχρονισμού των δικαστικών συστημάτων, η δε χρησιμοποίηση των ΤΠΕ στη δικαστική συνεργασία προωθείτο ανέκαθεν από την Επιτροπή.

Από το 2003, η Επιτροπή έχει δημιουργήσει την πύλη του δικαστικού δικτύου για αστικές και εμπορικές υποθέσεις[2], και έχει υποστηρίξει την υλοποίηση των δικαστικών ατλάντων σε ποινικές και αστικές υποθέσεις, που θα παράσχουν τη δυνατότητα στους ασκούντες συναφή προς τη δικαιοσύνη επαγγέλματα να προσδιορίζουν τις αρμόδιες δικαστικές αρχές στα διάφορα σημεία του κοινοτικού χώρου. Έχει επίσης από πάντα ενθαρρύνει τη χρησιμοποίηση της βιντεοδιάσκεψης, την ηλεκτρονική διαβίβαση των πράξεων μεταξύ των δικαστικών αρχών και συμμετέχει ενεργά στο σχέδιο της διασύνδεσης των ποινικών μητρώων.

Η ηλεκτρονική δικαιοσύνη εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (e-Government) και αποτελεί ειδικό πεδίο. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση είναι η εφαρμογή των ΤΠΕ στο σύνολο των διοικητικών διαδικασιών. Υπάρχει ήδη και πρέπει να κινητοποιηθεί μια σοβαρή τεχνογνωσία των σχεδίων όσον αφορά την υποδομή υψηλής ασφάλειας και την πιστοποίηση των εγγράφων. Η Επιτροπή προτίθεται να προωθήσει ένα πλαίσιο ευρωπαϊκής διαλειτουργικότητας (EIF) στο πλαίσιο του προγράμματος IDABC[3]. Οι ευρωπαϊκές εργασίες για την ηλεκτρονική υπογραφή (e-Signature) και την ηλεκτρονική ταυτότητα ( e-Identity)[4] είναι ιδιαίτερα σημαντικές από δικαστική άποψη, όπου η επικύρωση ή πιστοποίηση των πράξεων είναι ουσιαστικής σημασίας.

Το εν δυνάμει πεδίο της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης είναι ιδιαίτερα ευρύ και θα πρέπει να εξελιχθεί ανάλογα με την πρόοδο του ευρωπαϊκού δικαστικού χώρου και την τεχνολογική εξέλιξη. Ωστόσο, θα πρέπει να καταλήξουμε σύντομα σε συγκεκριμένα σχέδια. Για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο ένα ιδιαίτερα ευρύ πεδίο δράσης να βλάπτει την αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία της δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να καθοριστεί το πλαίσιο της δράσης αυτής στο μέλλον.

Ορισμένα σχέδια δεν υπάγονται στον δικαστικό τομέα, αλλά εντάσσονται μάλλον στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Έτσι, ορισμένες δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν μερικές φορές τα δικαστικά όργανα, είναι μάλλον διοικητικής φύσης (όπως π.χ., τα κτηματολόγια ή τα εμπορικά μητρώα, το «European Business Register»)[5]. Αντίθετα, δραστηριότητες όπως η διαιτησία ή γενικά οι μηχανισμοί εναλλακτικών τρόπων επίλυσης διαφορών μπορεί να αφορούν την ηλεκτρονική δικαιοσύνη, ακόμα και αν τις διαχειρίζονται μη δικαστικά όργανα.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι ο πρώτος στόχος της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης είναι η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης σε ολόκληρη την Ευρώπη, προς όφελος των πολιτών. Τα σχέδια με προτεραιότητα πρέπει, ως εκ τούτου, να έχουν καταρχάς θετικές συνέπειες στην αποτελεσματικότητα της δικαστικής λειτουργίας και να διευκολύνουν τη πρόσβαση των πολιτών στη δικαιοσύνη. Πρέπει επίσης να συμβάλλουν στην εφαρμογή των ισχυόντων ευρωπαϊκών πράξεων στον τομέα της δικαιοσύνης και να αφορούν εν δυνάμει όλα τα κράτη μέλη ή τα περισσότερα απ' αυτά.

3. Προώθηση των εθνικών και ευρωπαϊκών συνεργιών

3.1. Ενίσχυση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών σε εθνικό επίπεδο

Η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης στηρίζεται καταρχάς στη βούληση των κρατών μελών. Από την πρόσφατη μελέτη της Γερμανικής Ακαδημίας ηλεκτρονικής δικαιοσύνης[6] προκύπτει η όλο και μεγαλύτερη χρησιμοποίηση των ΤΠΕ για την απόδοση της δικαιοσύνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης (CEPEJ) δημοσίευσε πρόσφατα έκθεση σχετικά με το θέμα αυτό[7] όπου καταλήγει στην ίδια διαπίστωση.

Σε εθνικό επίπεδο, πολλά σχέδια βελτιώνουν την ενημέρωση των παραπεμπομένων στη δικαιοσύνη: Υπάρχουν επιγραμμικά (on-line) πληροφορίες για τα δικαστικά συστήματα, τη νομοθεσία και τη νομολογία· αναπτύσσονται συστήματα ηλεκτρονικών πληροφοριών μεταξύ των διαδίκων και των δικαστηρίων· σε ορισμένες περιπτώσεις, έχουν θεσπιστεί πλήρως ηλεκτρονικές διαδικασίες. Η χρησιμοποίηση των ηλεκτρονικών μέσων για την τήρηση των πρακτικών των ακροαματικών διαδικασιών αυξάνεται.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πολλές οργανώσεις επαγγελματιών αναπτύσσουν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα σχέδια ανταλλαγής πληροφοριών ή διασύνδεσης, όπως π.χ. ο δικτυακός τόπος της ένωσης των συμβουλίων επικρατείας[8], η κοινή πύλη νομολογίας των ανωτάτων δικαστηρίων[9], ή το ευρωπαϊκό μητρώο διαθηκών[10].

Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα σχέδια αυτά πρέπει να προωθηθούν και ότι οι επιτυχημένες πειραματικές εφαρμογές πρέπει να διαδοθούν και να επαναλαμβάνονται. Σχετικά με το θέμα αυτό, η σύσταση του Φόρουμ της δικαιοσύνης[11] παρέχει μια ενδιαφέρουσα προοπτική. Θα δημιουργηθεί στο πλαίσιο του μια υπο-ομάδα ηλεκτρονικής δικαιοσύνης ώστε αυτό να καταστεί κατεξοχήν τόπος ανταλλαγής ορθών πρακτικών μεταξύ των εθνικών δικαστικών συστημάτων και μεταξύ των ασκούντων συναφή προς τη δικαιοσύνη επαγγέλματα.

3.2. Ενίσχυση του ευρωπαϊκού συντονισμού και υπαγωγή της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης στην υπηρεσία της οικοδόμησης του ευρωπαϊκού δικαστικού χώρου

Σήμερα αναπτύσσονται πολλά σχέδια όσον αφορά την ηλεκτρονική δικαιοσύνη. Εκτός από αυτά που προαναφέρθηκαν, θα πρέπει να αναφερθούν όλα εκείνα που αφορούν τη νομική τεκμηρίωση τα οποία υλοποιούνται είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση[12] είτε από θεσμικούς ή ιδιωτικούς φορείς[13].

Η Επιτροπή υποστηρίζει τα σχέδια αυτά θεωρώντας ταυτόχρονα σημαντική τη διευκόλυνση της κατανόησης, της πρόσβασης και της αποτελεσματικότητας της δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον δικαστικό τομέα, καθώς και την προώθηση σχεδίων που θα παράσχουν συγκεκριμένα προστιθέμενη αξία στον ευρωπαϊκό δικαστικό χώρο. Ουσιαστικά, παρότι η νομοθεσία στον τομέα της δικαιοσύνης έχει αναπτυχθεί σημαντικά, η επίδρασή της παραμένει συχνά περιορισμένη λόγω των δυσχερειών μεταφοράς (ειδικότερα στον ποινικό τομέα), και λόγω του ότι οι ασκούντες συναφή προς τη δικαιοσύνη επαγγέλματα συχνά την αγνοούν. Σήμερα, μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις της οικοδόμησης της δικαστικής Ευρώπης είναι η θέσπιση μέσων που να επιτρέπουν τη βελτίωση της πρακτικής αποτελεσματικότητας των εκδιδομένων νομοθετικών πράξεων. Με την ηλεκτρονική δικαιοσύνη ανοίγονται στον τομέα αυτό αξιοσημείωτες προοπτικές.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να συμβάλει στην ενίσχυση και την ανάπτυξη των εργαλείων της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συντονιζόμενη πλήρως με τα κράτη μέλη και με τους διάφορους συμμετέχοντες εταίρους και καταρχάς με την Eurojust και τα δικαστικά δίκτυα αστικών και ποινικών υποθέσεων. Στηρίζοντας ταυτόχρονα τις προσπάθειες των κρατών μελών, προτίθεται να αναπτύξει η ίδια ορισμένα πληροφορικά εργαλεία. Τα εργαλεία αυτά θα της παράσχουν τη δυνατότητα να αυξήσει τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων[14], να ενισχύσει την πρόσβαση του κοινού στη δικαιοσύνη και την επίτευξη ουσιαστικών οικονομιών κλίμακας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

4. Προτεραιότητες δράσης (2008-2013)

Η δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης θα πρέπει να παράσχει τη δυνατότητα στους πολίτες, ιδίως όταν είναι θύματα ποινικών αδικημάτων, να έχουν πρόσβαση στην πληροφόρηση, υπερπηδώντας τα γλωσσικά, πολιτισμικά και νομικά εμπόδια που έχουν σχέση με την πολλαπλότητα των συστημάτων. Πρέπει επίσης να στηρίξει τους μηχανισμούς που διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ των δικαστικών αρχών.

4.1. Μια ευρωπαϊκή πύλη ηλεκτρονικής δικαιοσύνης που διευκολύνει την πρόσβαση των πολιτών και των επιχειρήσεων στη δικαιοσύνη στην Ευρώπη

Η δημιουργία μιας πύλης ηλεκτρονικής δικαιοσύνης που προορίζεται για το κοινό και τις επιχειρήσεις θα πρέπει να αυξήσει τη προβολή της ευρωπαϊκής δράσης και να συμβάλει στη διευκόλυνση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη στην Ευρώπη. Θα πρέπει να αποτελέσει προσεχώς το «πρόσωπο» του ευρωπαϊκού χώρου της δικαιοσύνης για τους πολίτες εντασσόμενη ταυτόχρονα σε μια γενική πολιτική επικοινωνίας στο Διαδίκτυο.[15]

Θα έχει τουλάχιστον τρεις λειτουργίες.

α) Πρόσβαση στην πληροφόρηση.

Η πύλη θα πρέπει να παράσχει στους Ευρωπαίους πολίτες, στη γλώσσα τους, σειρά πληροφοριών για τα δικαστικά συστήματα και διαδικασίες. Η άγνοια των κανόνων που ισχύουν στα άλλα κράτη μέλη αποτελεί όντως έναν από τους μείζονες παράγοντες που εμποδίζουν τους πολίτες να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους σε άλλη χώρα της Ένωσης.

Η πύλη θα περιλαμβάνει ειδικότερα:

- ευρωπαϊκές και εθνικές πληροφορίες για τα δικαιώματα των θυμάτων σε ποινικές δίκες και το δικαίωμα αποζημίωσής τους,

- τα θεμελιώδη δικαιώματα των οποίων απολαύουν οι πολίτες σε κάθε κράτος μέλος (δικαιώματα των κατηγορουμένων κατά την ποινική διαδικασία),

- τις κύριες αρχές όσον αφορά την προσφυγή των πολιτών στη δικαιοσύνη άλλου κράτους μέλους, ή την υπεράσπισή τους όταν παρίστανται ενώπιον της.

Η πύλη θα παρέχει επίσης πρακτικές πληροφορίες, ιδίως όσον αφορά τις αρμόδιες αρχές, τα μέσα με τα οποία μπορεί να απευθυνθεί κανείς σ’ αυτές, την χρήση (υποχρεωτικά ή προαιρετικά) των υπηρεσιών δικηγόρου, της διαδικασίας για να τύχει κάποιος δικαστικής αρωγής (ευεργετήματος πενίας).

Ορισμένες από τις πληροφορίες αυτές υπάρχουν ήδη στον δικτυακό τόπο του ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου για αστικές υποθέσεις. Θα ενσωματωθούν στην πύλη και θα συμπληρωθούν όσον αφορά τις ποινικές υποθέσεις και τα δικαιώματα των θυμάτων.

β) Προσανατολισμός

Η πύλη θα πρέπει να αποτελεί μια βάση προσανατολισμού προς υπάρχοντες δικτυακούς τόπους (Eur-lex, Pre-lex, SCADPlus, Eurovoc και IATE), προς τα ευρωπαϊκά δικαστικά όργανα ή προς τα διάφορα υπάρχοντα δίκτυα σε δικαστικά θέματα και τα εργαλεία που αυτά έχουν δημιουργήσει.

Εξάλλου, η πύλη θα μπορεί να προσανατολίζει τους χρήστες προς ορισμένα διασυνδεδεμένα σε ευρωπαϊκά επίπεδο μητρώα μέσω των συνδέσεων με τους οργανισμούς που διαχειρίζονται τα σχέδια αυτά[16].

γ) Άμεση πρόσβαση σε ορισμένες ευρωπαϊκές διαδικασίες

Σύντομα, θα μπορούν να θεσπιστούν πλήρως ηλεκτρονικές ευρωπαϊκές διαδικασίες. Οι νομικές βάσεις υπάρχουν ήδη, όπως π.χ. ο κανονισμός «περί μικροδιαφορών»[17] ή ο κανονισμός «περί διαταγής πληρωμής»[18].

Η δυνατότητα εκτέλεσης ορισμένων πράξεων πληρωμής μέσω της πύλης (π.χ. πληρωμή διαδικαστικών εξόδων), πρέπει επίσης να μελετηθεί, ή και σύντομα, η δυνατότητα για τους πολίτες να ζητούν το ποινικό τους μητρώο επιγραμμικά και να το λαμβάνουν στη γλώσσα της επιλογής τους.

[pic]

4.2. Ηλεκτρονική δικαιοσύνη στην υπηρεσία μιας αποτελεσματικότερης δικαστικής συνεργασίας

Η δημιουργία ηλεκτρονικών εργαλείων πρέπει να συνοδεύει την εφαρμογή των πράξεων δικαστικής συνεργασίας στην Ένωση. Για την ανάπτυξη των εργαλείων αυτών, η Επιτροπή προτίθεται να στηριχθεί σε δυο υπάρχοντα δικαστικά δίκτυα και στην Eurojust. Η εφαρμογή τους πρέπει να συνοδεύεται από μέτρα πληροφόρησης και επαρκούς κατάρτισης. Η Επιτροπή θα προσεγγίσει για τον σκοπό αυτό τις εθνικές και ευρωπαϊκές αρμόδιες δομές κατάρτισης, και ειδικότερα το ευρωπαϊκό δίκτυο δικαστικής κατάρτισης, με σκοπό την ενίσχυση της κατάρτισης των ασκούντων συναφή προς τη δικαιοσύνη επαγγέλματα σχετικά με τα δημιουργούμενα εργαλεία ηλεκτρονικής δικαιοσύνης.

4.2.1. Συνέχιση της διασύνδεσης των ποινικών μητρώων

Η διασύνδεση των ποινικών μητρώων είναι ο τομέας στον οποίο έχουν προχωρήσει περισσότερο οι εργασίες της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης. Αποδεικνύει πώς ένα σχέδιο που έχει ξεκινήσει από ορισμένα κράτη μέλη μπορεί προοδευτικά να αποκτήσει πραγματική ευρωπαϊκή διάσταση.

Η Επιτροπή δρα για να παράσχει τη δυνατότητα σε όλα τα κράτη μέλη να διασυνδεθούν σύντομα. Για τον σκοπό αυτό έχει καταθέσει πολλές νομοθετικές προτάσεις[19] με στόχο να διασαφηνίσει το νομοθετικό πλαίσιο και να παράσχει ηλεκτρονική διασύνδεση. Υπό την προοπτική της έναρξης ισχύος της απόφασης-πλαισίου για την ανταλλαγή πληροφοριών που προέρχονται από το ποινικό μητρώο, θα προωθήσει δύο μελέτες σκοπιμότητας ώστε να οργανώσει την εξέλιξη του σχεδίου και να επεκτείνει την ανταλλαγή πληροφοριών στους υπηκόους τρίτων χωρών στους οποίους έχουν επιβληθεί ποινικές καταδίκες.

Το σχέδιο αυτό αποδεικνύει διττά την προστιθέμενη αξία της ευρωπαϊκής δράσης:

- Οι ανταλλαγές πληροφοριών μπορούν να λειτουργήσουν μόνο αν εξασφαλιστεί η ομοιογένεια και η αμοιβαία κατανόηση των ανταλλασσόμενων πληροφοριών. Σημαντική εργασία έχει πραγματοποιηθεί για τον σκοπό αυτό στο πλαίσιο του πειραματικού σχεδίου[20] και περιλαμβάνεται στην πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής.

- Το 2009, η Επιτροπή θα θέσει στη διάθεση των κρατών μελών ένα λογισμικό με στόχο να παράσχει τη δυνατότητα σε όλες τις υπηρεσίες ποινικού μητρώου να συμμετάσχουν στις ανταλλαγές, εντός σύντομου χρονικού διαστήματος[21]. Το εν λόγω σύστημα αναφοράς, σε συνδυασμό με τη χρησιμοποίηση του s-TESTA για την ανταλλαγή πληροφοριών, θα παράσχει τη δυνατότητα να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας και να αποφευχθεί η ανάπτυξη του σχεδίου από κάθε κράτος μέλος χωριστά και κατά διαφορετικό τρόπο, και θα απλουστεύσει την τεχνική του λειτουργία.

Για την Επιτροπή οι εργασίες αυτές αποτελούν κύρια προτεραιότητα της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, δεδομένου ότι αφορούν το σύνολο των κρατών μελών, βελτιώνουν συγκεκριμένα τη δικαστική συνεργασία και ενισχύουν την αμοιβαία εμπιστοσύνη. Είναι σημαντικό ωστόσο οι ανταλλαγές αυτές πληροφοριών να επεκταθούν και πέραν της δικαστικής συνεργασίας και να ενσωματώσουν άλλους στόχους (π.χ. πρόσβαση σε ορισμένες θέσεις απασχόλησης).

4.2.2. Δημιουργία ενός δικτύου ανταλλαγών υψηλής ασφάλειας για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των δικαστικών αρχών

Οι δικαστικές αρχές πρέπει να είναι σε θέση να ανταλλάσσουν τα εμπιστευτικά δεδομένα εν πλήρη εμπιστοσύνη. Ορισμένες ευρωπαϊκές πράξεις το προβλέπουν όταν πρόκειται για ποινικές υποθέσεις[22], και πρέπει πλέον να υπάρξει εξέλιξη βάσει των ήδη πραγματοποιηθεισών εργασιών και ιδίως βάσει του σχεδίου EPOC III που έχει αναπτύξει η Eurojust. Σ’ έναν τέτοιο μηχανισμό θα μπορούσαν να ενσωματωθούν ορισμένες λειτουργίες του Δικαστικού Άτλαντα και της Ευρωπαϊκής Επιτομής[23], ώστε να παρασχεθεί στις δικαστικές αρχές ένα πλήρες εργαλείο συμβολής στη δικαστική συνδρομή. Μακροπρόθεσμα, θα μπορούσε επίσης να συμπληρωθεί από την εγκαθίδρυση ενός εικονικού χώρου ανταλλαγών, με την ενσωμάτωση των συστημάτων αυτόματης μετάφρασης, που θα παρέχουν τη δυνατότητα διάθεσης του ιδίου φακέλου σε περισσότερες εθνικές δικαστικές αρχές. Στο σχέδιο αυτό θα λαμβάνονται υπόψη εργασίες σε θέματα διασφάλισης των ανταλλαγών και των προσωπικών δεδομένων.[24]

4.2.3. Διευκόλυνση της χρησιμοποίησης της βιντεοδιάσκεψης

Πολλές πράξεις οι οποίες εκδίδονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο προβλέπουν τη χρησιμοποίηση της βιντεοδιάσκεψης στις δικαστικές διαδικασίες[25]. Οι δυνατότητες αυτές ελάχιστα έχουν ωστόσο αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης για λόγους πολιτισμικούς, γλωσσικούς ή τεχνικούς[26]. Από μια πρόσφατη μελέτη του Συμβουλίου[27] προκύπτει ότι στα περισσότερα κράτη μέλη, η βιντεοδιάσκεψη προβλέπεται από τη νομοθεσία, αλλά η διασυνοριακή χρησιμοποίησή της παρότι επιτρεπτή παραμένει σπάνια. Ωστόσο, το ενδιαφέρον μιας ευρύτερης χρησιμοποίησής της είναι προφανές: εξοικονόμηση χρόνου, χρήματος, μετακινήσεων, ευελιξία, κ.λπ.

Πρέπει λοιπόν να ξεκινήσει μια δράση προς ευαισθητοποίηση των δικαστικών αρχών στη χρησιμοποίηση των νέων αυτών τεχνολογιών στις διασυνοριακές δικαστικές διαδικασίες σε αστικές και ποινικές υποθέσεις.

Η Επιτροπή θα στηρίξει τις εθνικές προσπάθειες και θα μεριμνήσει ώστε οι τεχνικές επιλογές να επιτρέπουν τη διαλειτουργικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Επιτροπή σε σύνδεση με τα δικαστικά δίκτυα για αστικές και ποινικές υποθέσεις θα θέσει επιγραμμικά ένα εγχειρίδιο χρηστών που θα περιλαμβάνει ένα γενικό μέρος και ένα εθνικό μέρος όπου θα διασαφηνίζονται οι νομικοί και τεχνικοί όροι χρήσης. Οι δύο δικαστικοί άτλαντες θα παρέχουν τη δυνατότητα προσδιορισμού των δικαστηρίων που διαθέτουν τον απαιτούμενο εξοπλισμό.

4.2.4. Μεταφραστική συνδρομή

Η πολυγλωσσία αποτελεί μείζονα πρόκληση για την ανάπτυξη ενός πραγματικού ευρωπαϊκού δικαστικού χώρου. Οι δικαστικές διαδικασίες διεξάγονται σχεδόν αποκλειστικά στην εκάστοτε εθνική γλώσσα, η δε χρησιμοποίηση ξένης γλώσσας επιτρέπεται μόνο περιθωριακά. Η Επιτροπή προβλέπει ως εκ τούτου δράσεις με στόχο τη μετάφραση και τη διερμηνεία στη δικαιοσύνη.

- Η ανάπτυξη μέσων αυτόματης μετάφρασης

Η αυτόματη μετάφραση επιτρέπει την ταχεία πρόσβαση σε μια επιφανειακή γνώση του περιεχομένου ενός εγγράφου συνταγμένου σε άλλη γλώσσα. Είναι προφανές το ενδιαφέρον που παρουσιάζει από δικαστικής πλευράς. Μπορεί έτσι να παράσχει τη δυνατότητα ταχέως προσδιορισμού μέσα σ’ έναν ογκώδη φάκελο των χρήσιμων στοιχείων για μια άλλη διαδικασία, τα οποία θα πρέπει να μεταφρασθούν από επαγγελματία μεταφραστή. Μπορεί επίσης μέσα σε λίγα λεπτά να παράσχει τη δυνατότητα βασικής γνώσης του περιεχομένου μιας απόφασης της αλλοδαπής ή ενός σημαντικού για τη διαδικασία εγγράφου.

Εργαλεία του είδους αυτού υπάρχουν ήδη· πρέπει όμως να βελτιωθούν και να εξειδικευθούν στον δικαστικό τομέα. Πρέπει να μελετηθεί το κόστος και οι νομικοί όροι για την παροχή αυτού του είδους εργαλείων στους επαγγελματίες και στο ευρύ κοινό

- Μια βάση δεδομένων μεταφραστών και διερμηνέων δικαστηρίου

Δεν είναι πάντα εύκολο να βρεθεί ένας μεταφραστής ή ένας διερμηνέας όταν χρειάζεται να παρέμβει στη δικαστική διαδικασία, ειδικότερα σε ορισμένες πιο σπάνιες γλώσσες. Η δημιουργία μιας βάσης ευρωπαϊκών δεδομένων μεταφραστών και διερμηνέων στον τομέα της δικαιοσύνης, μπορεί να διευκολύνει τον προσδιορισμό των υπαρχόντων πόρων διευρύνοντας την έρευνα σε όλη την Ένωση. Θα παράσχει επίσης τη δυνατότητα γενικά βελτίωσης της ποιότητας της μετάφρασης στο δικαστήριο επιτρέποντας τον προσδιορισμό των ιδιαίτερα ειδικευμένων στον δικαστικό τομέα μεταφραστών/διερμηνέων. Θα πρέπει να πραγματοποιηθούν συμπληρωματικές μελέτες, και ή δυνατόν πειραματικές εφαρμογές, λαμβανομένου υπόψη του δυνατού συνδυασμού μεταξύ της χρησιμοποίησης ενός διερμηνέα δικαστηρίου που βρίσκεται σε άλλο κράτος μέλος και της χρησιμοποίησης της βιντεοδιάσκεψης.

- Επιγραμμικά έγγραφα για την αυτόματη μετάφραση

Οι περισσότερες πράξεις της Ένωσης συνοδεύονται από τυποποιημένα έντυπα που έχουν ως στόχο τη διευκόλυνση της αμοιβαίας κατανόησης. Προς αύξηση της αποτελεσματικότητας της δικαστικής συνεργασίας, τα έντυπα αυτά πρέπει να μπορούν να μεταφράζονται με πλήρη αυτοματισμό, δηλαδή όχι μόνο όσον αφορά το πλαίσιό τους αλλά και το περιεχόμενό τους. Η Επιτροπή θα στηριχθεί στα δικαστικά δίκτυα για αστικές και ποινικές υποθέσεις και στην Eurojust για να συστηματοποιήσει τη χρησιμοποίηση «δυναμικών» εντύπων χρησιμοποιώντας τμήματα κειμένου και προκαθορισμένη ορολογία προς ταχεία διαβίβαση των αιτήσεων ή των πληροφοριών σε όλες τις γλώσσες της Ένωσης.

[pic]

5. Προς ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα δρασησ ηλεκτρονικησ δικαιοσυνησ

Η παρούσα ανακοίνωση περιλαμβάνει σε παράρτημα πρόταση προγράμματος δράσης και χρονοδιάγραμμα για τα διάφορα σχέδια.

Για να υπάρξει αποτελεσματικότητα, πρέπει να πραγματοποιηθεί μια σαφής κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ της Επιτροπής, των κρατών μελών και των άλλων φορέων δικαστικής συνεργασίας. Από χρηματοδοτικής πλευράς, η ηλεκτρονική δικαιοσύνη πρέπει να αναπτυχθεί με κινητοποίηση των υπαρχόντων χρηματοδοτικών προγραμμάτων: αστικής δικαιοσύνης[28] και ποινικής δικαιοσύνης[29].

Η Επιτροπή θα αναλάβει γενικό ρόλο συντονιστή, προωθώντας τις ανταλλαγές και τις ορθές πρακτικές. Σύμφωνα με τις εφαρμοζόμενες διαδικασίες, μπορούν να στηριχθούν με επιχορήγηση τα σχέδια που προτείνουν τα κράτη μέλη ή οι αρμόδιες επαγγελματικές οργανώσεις. Στον ποινικό τομέα, η χρηματοδότηση των εθνικών σχεδίων που έχουν ως στόχο την ενίσχυση της χρησιμοποίησης των ΤΠΕ είναι κατά κάποιο τρόπο δυνατή. Η χρηματοδότηση των διεθνικών σχεδίων ηλεκτρονικής δικαιοσύνης που υποβάλλουν τα κράτη μέλη ή οι σχετικές οργανώσεις προβλέπεται από δύο νομικές βάσεις.

Η Επιτροπή θα εργαστεί για τη σύλληψη και την εφαρμογή της πύλης ηλεκτρονικής δικαιοσύνης της οποίας θα εξασφαλίζει τη διαχείριση σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη. Αυτά από την πλευρά τους θα πρέπει να εξασφαλίζουν την ενημέρωση των πληροφοριών που διατίθενται στην πύλη αυτή σχετικά με τα δικαστικά τους συστήματα. Η Επιτροπή θα συντονίζει επίσης τις πληροφορίες στους διάφορους υπάρχοντες δικτυακούς τόπους ηλεκτρονικής δικαιοσύνης και θα διαχειρίζεται τους κατάλληλους συνδέσμους. Σε συνάρτηση με τα αποτελέσματα των μελετών σκοπιμότητας, η Επιτροπή θα αναπτύσσει τα απαιτούμενα πληροφορικά εργαλεία για τις ευρωπαϊκές επιγραμμικές διαδικασίες. Η χρηματοδότηση της πύλης θα πρέπει να εξασφαλιστεί από τον κοινοτικό προϋπολογισμό στο πλαίσιο των υφισταμένων προγραμμάτων.

Η Επιτροπή προτίθεται να συνεχίσει τις εργασίες της διασύνδεσης των ποινικών μητρώων στηρίζοντας τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού των κρατών μελών, αναπτύσσοντας ένα σύστημα αναφοράς που να επιτρέπει σε όλα να συμμετέχουν στις ανταλλαγές και πραγματοποιώντας τις μελέτες, αναπτύξεις και νομοθετικές προτάσεις που απαιτούνται για την εξέλιξη του συστήματος και τη δημιουργία ενός καταλόγου καταδικασθέντων υπηκόων τρίτων χωρών, η δημιουργία του οποίου μελετάται εδώ και πολλά χρόνια[30]. Το χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την ποινική δικαιοσύνη JPEN θα συνεχίσει να εφαρμόζεται προς αυτό τον σκοπό[31].

Η Επιτροπή θα συνεχίσει βέβαια να έχει την άμεση ευθύνη του δικαστικού δικτύου για αστικές υποθέσεις και να στηρίζει το δικαστικό δίκτυο για ποινικές υποθέσεις. Θα συνεργαστεί στενά με τα δικαστικά δίκτυα για αστικές και ποινικές υποθέσεις και με την Eurojust για να αναπτύξει τα απαιτούμενα εργαλεία για μια αποτελεσματικότερη δικαστική συνεργασία, ιδιαίτερα τα εργαλεία αυτόματης μετάφρασης και το σύστημα ανταλλαγών υψηλής ασφάλειας.

Στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αξιολόγησης των χρηματοδοτικών προγραμμάτων, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η εξέλιξη της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης και να αξιολογηθούν κατά περίπτωση οι χρηματοδοτήσεις[32]. Μεσοπρόθεσμα προβλέπεται μόνο ένα οριζόντιο πρόγραμμα που θα καλύπτει ταυτόχρονα τις αστικές και τις ποινικές υποθέσεις.

Παραρτήματα

Παράρτημα 1:

Θέμα | Σχέδια | Δράσεις προς ανάληψη | Χρονική περίοδος |

Πύλη e-Justice |

ανάπτυξη των σελίδων e-Justice | - μελέτη σκοπιμότητας και ανάπτυξη της πύλης - εφαρμογή των διαχειριστικών μεθόδων - εισαγωγή των πληροφοριών επιγραμμικά, σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ | 2008-2011 |

διασύνδεση των ποινικών μητρώων |

διασύνδεση των εθνικών ποινικών μητρώων | -στήριξη του πειραματικού σχεδίου -ανάπτυξη από μέρους της Επιτροπής ενός πληροφορικού συστήματος αναφοράς -μελέτη σκοπιμότητας για τις τεχνικές επιπτώσεις της εφαρμογής της απόφασης- πλαισίου -ενίσχυση του συστήματος προς εξασφάλιση της ποιότητας των ανταλλασσόμενων δεδομένων και επίτευξης της ανταλλαγής πληροφοριών για διοικητικό σκοπό | 2008-2011 |

δημιουργία ενός ευρωπαϊκού καταλόγου καταδικασθέντων υπηκόων τρίτων χωρών | - μελέτη σκοπιμότητας - υποβολή νομοθετικής πρότασης | 2009-2010 |

διασύνδεση των εθνικών βάσεων δεδομένων | (σχέδια αποκλειστικά του πεδίου e-Justice) |

διασύνδεση των μητρώων αφερεγγυότητας | παρακολούθηση των εργασιών των κρατών μελών | 2009 |

ηλεκτρονικές ανταλλαγές μεταξύ δικαστικών αρχών |

ηλεκτρονική υπογραφή | -διαπίστωση της κατάστασης -μελέτη χρησιμοποίησης της ηλεκτρονικής υπογραφής σε δικαστικό πλαίσιο | 2009-2011 |

δίκτυο υψηλής ασφάλειας | μελέτη σκοπιμότητας | 2010-2012 |

βάση εικονικών ανταλλαγών | μελέτη σκοπιμότητας | 2012-2013 |

Μεταφραστική συνδρομή |

Προοδευτική θέσπιση ενός πολύγλωσσου συγκριτικού νομικού λεξιλογίου | - πειραματικό σχέδιο | 2009-2013 |

χρηματοδότηση αυτόματης μετάφρασης προσαρμοσμένης στον νομικό τομέα σε όλα τα ζεύγη ευρωπαϊκών γλωσσών | - απολογισμός της κατάστασης - τεχνική και νομική μελέτη σκοπιμότητας - πειραματικό σχέδιο | 2009-2013 |

δημιουργία βάσης δεδομένων νομικών μεταφραστών και διερμηνέων | μελέτη σκοπιμότητας πειραματικό σχέδιο διάδοσης στους δικτυακούς τόπους των ευρωπαϊκών δικαστικών δικτύων | 2009 |

δημιουργία «δυναμικών» συνοδευτικών εντύπων των ευρωπαϊκών νομοθετικών κειμένων | -μελέτες σκοπιμότητας - ανάπτυξη εντύπων επιγραμμικά | 2008-2011 |

Μετάφραση των εντύπων του ΕΔΔ ποινικών υποθέσεων και μετατροπή σε «δυναμικά» έντυπα | διάδοση στην πύλη e-Justice ή στους δικτυακούς τόπους των δικτύων | 2009-2011 |

δημιουργία δυναμικών εντύπων για τις αστικές διαδικασίες | 2010-2012 |

εκ των οποίων: για την επιγραμμική πληρωμή (ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής) | μελέτη σκοπιμότητας για τη διασφάλιση της βάσης και της διαχείρισης των πληρωμών | 2010 |

βιντεοδιάσκεψη |

κατάρτιση πρακτικών πληροφοριών και εγχειριδίων χρήσης | -κατάρτιση των εγχειριδίων από μέρους των κρατών μελών και της Επιτροπής με τη στήριξη των δικτύων -επιγραμμική εισαγωγή στους δικτυακούς τόπους των δικτύων | 2008-2009 |

κατάρτιση των ασκούντων συναφή προς τη δικαιοσύνη επαγγέλματα στην χρησιμοποίηση τεχνικών και οργανωτικών μέσων | όχι | 2008-2010 |

ανταλλαγή ορθών πρακτικών | στο πλαίσιο του φόρουμ e-Justice | διοργάνωση ετήσιων συνεδριάσεων σχετικά με θέματα ηλεκτρονικής δικαιοσύνης | 2008-2013 |

κατάρτιση των ασκούντων συναφή προς τη δικαιοσύνη επαγγέλματα στη δικαστική συνεργασία | * χρησιμοποίηση της βιντεοδιάσκεψης * θέματα μετάφρασης και διερμηνείας εκ των οποίων κατάρτιση στη νομική ορολογία | εργασία με το ευρωπαϊκό δίκτυο νομικής κατάρτισης και τα κράτη μέλη | 2008-2013 |

[pic][pic]

[1] Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 21ης και 22ας Ιουνίου 2007 και της 14ης Δεκεμβρίου 2007.

[2] http://ec.europa.eu/civiljustice/

[3] http://ec.europa.eu/idabc/ Preliminary Study on mutual recognition of e-Signatures for e-Government applications (2007) et eID Interoperability for PEGS (2007).

[4] Standardisation aspects of e-Signature –(2007).

http://ec.europa.eu/information_society/eeurope/i2010/docs/esignatures/e_signatures_standardisation.pdf

[5] COM (2007) 807, § 4.2, www.ebr.org, www.briteprojet.net

[6] Έγγρ. 9573/07 JURINFO 17.

[7] Χρησιμοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορίας και επικοινωνίας στα ευρωπαϊκά κράτη, ομάδα εργασίας για την αξιολόγηση (CEPEJ) Συμβούλιο της Ευρώπης (CEPEJ(2007)22Prov

[8] http://www.juradmin.eu/

[9] http://www.network-presidents.eu/

[10] Cf. www.cnue.be

[11] COM (2008) 38.

[12] EUR-Lex - http://eur-lex.europa.eu, N-Lex http://eur-lex.europa.eu/n-lex και βάση δεδομένων JURE.

[13] www.caselex.com

[14] Η Επιτροπή θα υποβάλει σχέδιο δράσης για τη διαλειτουργικότητα της ηλεκτρονικής υπογραφής (e-Signature) και της ηλεκτρονικής ταυτότητας (e-Identity)

[15] SEC(2007)1742.

[16] Εμπορικά μητρώα – Ευρωπαϊκό μητρώο επιχειρήσεων (ΕΒR) και κτηματολόγια – EULIS. Η προβλεπόμενη πρόσβαση στη διασύνδεση των μητρώων αφερεγγυότητας θα πραγματοποιείται απευθείας μέσω της πύλης ή έμμεσα σύμφωνα με τις επιλεγόμενες λύσεις

[17] Κανονισμός (EΚ) αριθ. 861/2007, ΕΕ L 199, της 31.7.2007.

[18] Κανονισμός (EΚ) αριθ. 1896/2006, ΕΕ L 399, της 30.12.2006.

[19] Πρόταση απόφασης-πλαισίου για την ανταλλαγή πληροφοριών που προέρχονται από το ποινικό μητρώο, COM 2005 (690) τελικό/2. Πρόταση απόφασης ECRIS.

[20] Τον Απρίλιο 2008, 13 κράτη μέλη συμμετέσχον στο σχέδιο αυτό.

[21] Απόδειξη του πρακτικού ενδιαφέροντος της διασύνδεσης: κατά τον πρώτο μήνα λειτουργίας της ηλεκτρονικής διασύνδεσης, η Γαλλία και η Γερμανία αντάλλαξαν περισσότερες πληροφορίες απ’ ό,τι κατά τα 10 προηγούμενα έτη.

[22] Απόφαση πλαίσιο 2002/584/ΔΕY της 13ης Ιουνίου 2002, κοινή δράση της 29ης Ιουνίου 1998 (ΕΕ L 191, της 7.7.1998, σ.4).

[23] Η επιτομή επιτρέπει τη θέσπιση μιας αίτησης δικαστικής συνδρομής κατά τρόπο τυποποιημένο και ενιαίο.

[24] http://cordis.europa.eu/ist/trust-security/index.html

[25] Σύμβαση της 29ης Μαΐου 2000 (άρθρο 10), απόφαση πλαίσιο 2001/220/ΔΕΥ της 15ης Μαρτίου 2001, κανονισμός (EΚ) αριθ. 1206/2001 του Συμβουλίου, της 28ης Μαΐου 2001 (άρθρα 10 και 17), οδηγία 2004/80/EΚ (άρθρο 9), κανονισμός (EΚ) αριθ. 861/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2007 (άρθρο 9).

[26] Έγγρ.14602/07, JURINFO 60.

[27] Έγγρ. 6355/08, JURINFO 11.

[28] Απόφαση αριθ. 1149/2007/EΚ, ΕΕ L 257, της 3.10.2007.

[29] Απόφαση αριθ. 2007/126/ΔΕΥ, ΕΕ L 58, της 24. 2.2007.

[30] COM(2006)359 τελικό.

[31] Το 2008, ο προϋπολογισμός που προορίζεται για το ποινικό μητρώο ανέρχεται σε 15 εκατ. ευρώ.

[32] Το 2008, οι εν δυνάμει διαθέσιμες πιστώσεις θα ανέλθουν σε περίπου 26 εκατ. ευρώ για τα δύο προγράμματα.